Borging Linking Life Sciences
Borging Linking Life Sciences
Borging Linking Life Sciences
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
EINDRAPPORTAGE<br />
Project <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
2010–2013<br />
Versterking van de <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> sector in Zuidoost-Nederland
Project <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
2010–2013<br />
EINDRAPPORTAGE
<strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> & Health in Limburg! Een nog jonge sector, maar met een<br />
enorm potentieel voor onze provincie. Zowel als het gaat om zijn bijdrage<br />
aan onze gezondheid en de kwaliteit van leven als vanwege zijn<br />
potentie om de werkgelegenheid te doen groeien. Wat zal het mooi<br />
zijn als een deel van onze beroepsbevolking werkzaam kan zijn in een<br />
sector waar de meest innovatieve behandelmethoden worden ontwikkeld.<br />
Ik geloof er sterk in dat dit beeld voor de toekomst werkelijkheid kan<br />
worden. Maar dit vraagt wel om een eensgezinde koers waar alle partijen<br />
die te samen de sector vormen, gedurende langere tijd aan vasthouden.<br />
Investeren in kennis en vooral ook in de toepassing van die<br />
kennis zodat er mooie producten en diensten op het gebied van<br />
gezondheid worden ontwikkeld. Dat is wat ons te doen staat!<br />
Dit is niet alleen een kwestie van geld, maar vooral een kwestie van<br />
mensenwerk. Dat was ook de insteek toen de Provincie Limburg drie<br />
jaar geleden besloot het Pieken in de Delta project <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong><br />
<strong>Sciences</strong> te ondersteunen, samen met het Ministerie van Economische<br />
Zaken. Mensen samen brengen, kennis delen, creativiteit ten toon<br />
spreiden, elkaar inspireren! Het zijn cruciale zaken waarin het project<br />
<strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> een belangrijke rol heeft gespeeld. Door onder<br />
meer het organiseren van events, uitwisselingen tussen bedrijven en<br />
onderwijsinstellingen en docentstages hebben onderzoekers, studenten,<br />
onderwijzend personeel, werkgevers en werknemers in de sector<br />
elkaar (beter) leren kennen. Zo hebben docenten de mogelijkheid<br />
gehad met het bedrijfsleven mee te kijken om eens te ervaren wat de<br />
praktijk van de (toekomstige) werknemers vraagt. Door samen in<br />
gesprek te gaan over diverse inhoudelijke thema’s zijn de echte kansen<br />
voor de regio verkend en dit heeft ertoe geleid dat Limburg steeds<br />
meer profiel krijgt als <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> regio. En dat profiel is belangrijk<br />
om bedrijven en werknemers te binden aan Limburg.<br />
Ik ben blij met voorliggend rapport en verheugd te kunnen constateren<br />
dat de projectactiviteiten van <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> een plaats hebben<br />
gevonden in bestaande organisaties. Zo pakken de campusorganisaties<br />
(lees: Chemelot Campus en Maastricht Health Campus) de<br />
businessontwikkeling op. Als het gaat om het menselijk kapitaal hebben<br />
we als provincie de afgelopen maanden een zo genoemde<br />
Voorwoord<br />
5<br />
Human Capital Agenda opgesteld. Deze wordt op dit moment doorvertaald<br />
in een concreet uitvoeringsprogramma. Bij het opstellen én uitvoeren<br />
van dit uitvoeringsprogramma reken ik ook op uw inzet. Want<br />
de sector, dat zijn we met z’n allen, met het bedrijfsleven voorop. Ik<br />
ben ervan overtuigd dat wanneer we samen blijven optrekken langs<br />
de koers die is uitgestippeld, er een ‘gezonde’ toekomst voor de sector<br />
<strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> & Health in Limburg in het verschiet ligt.<br />
Bert Kersten<br />
Gedeputeerde Onderwijs en arbeidsmarkt<br />
Provincie Limburg<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
COlOFON<br />
Dit is een uitgave van het project <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>, medegefinancierd<br />
door het Ministerie van Economische Zaken/Agentschap NL, de Provincie<br />
Limburg en de gemeenten Heerlen, Maastricht en Sittard-Geleen.<br />
Programmamanager: Anique Soetermeer-Gabriëls<br />
Eindredactie: Annecom Communicatieadviezen en –projecten, Maastricht<br />
Cartoons: MEC studio, Meerssen<br />
Vormgeving: Vormaat Grafische Vormgeving, Cadier en Keer<br />
Druk: Drukkerij Gijsemberg, Maasmechelen (B)<br />
Februari 2013<br />
6
Inhoud<br />
LLSC bundelt krachten – een terugblik 2010 – 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8<br />
Toelichting programma <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> door Anique Soetermeer – Gabriëls, programmamanager <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> . . .8<br />
Doelstellingen en realisatie in een oogopslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10<br />
Hoofdstuk 1 (WP1): Programmamanagement projecten <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12<br />
Toelichting door Gerard Ensink, voorzitter Stuurgroep <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13<br />
Hoofdstuk 2 (WP2): Talentpool <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14<br />
Toelichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15<br />
• Brains Unlimited Event - oktober 2011<br />
Interview met Patric Machiels, directeur Biopartner Center Brains Unlimited . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16<br />
• Biobased Economy Event Limburg - juni 2012 (verslag) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17<br />
• Future Sketching Greenport – Chemelot (BioBased Economy)<br />
Interview met Raymond Bevers, projectmanager Ontwikkeling en Innovatie LIOF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18<br />
Hoofdstuk 3 (WP3): Afstemming Onderwijs – Arbeidsmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20<br />
Toelichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21<br />
• Docentstages (interviews)<br />
• Docentstage Fontys Hogeschool – Seacon Logistics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22<br />
• Docentstage Fontys Hogeschool - PAMM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23<br />
• Docentstage Fontys Hogeschool - Pathofinder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24<br />
• Docentstage Universiteit Maastricht - DSM Resolve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25<br />
• Docentstage Universiteit Maastricht – diverse bedrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26<br />
• Docentstage Studiereis Biomedical Imaging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27<br />
• Docentstage Zuyd Hogeschool - DSM Resolve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28<br />
• Clustervorming voor structurele afstemming<br />
• Cluster Celkweek<br />
Interview met Cyriel Mentink, Program Manager, Chemelot Innovation and Learning Labs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29<br />
• Speeddates <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> Career Event - maart 2011 (verslag) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30<br />
• Chemelot Campus Event - juni 2011 (verslag) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31<br />
• Young Talent Event - maart 2012 (verslag) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32<br />
• Young Talent Event - november 2012 (verslag) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33<br />
• <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> Arbeidsmarkt event – november 2012 (verslag) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34<br />
• Netwerkboek <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> (toelichting) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35<br />
Hoofdstuk 4 (WP4): Stimuleren lerend vermogen van de regio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36<br />
Toelichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37<br />
• Projectleidersbijeenkomst 1 - oktober 2010 (verslag) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38<br />
• Projectleidersbijeenkomst 2 - januari 2011 (verslag) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38<br />
• Projectleidersbijeenkomst 3 - juli 2011 (verslag) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39<br />
• Evaluatie <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> - april 2012 (verslag) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40<br />
• Good Practices Exchange - oktober 2012 (verslag) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41<br />
• Slot-event <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> - februari 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41<br />
Hoofdstuk 5 (WP5): Projectmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42<br />
Toelichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43<br />
• Website . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44<br />
• Event kalender . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45<br />
• Nieuwsbrieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46<br />
Hoofdstuk 6: <strong>Borging</strong> <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47<br />
Toelichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48<br />
• Cluster Development <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
Interview met Frank Schaap, Chemelot Campus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49<br />
• Uitvoeringsprogramma Human Capital Agenda <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
Interview met Ingrid Wildhagen, Provincie Limburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50<br />
Financiële rapportage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51<br />
Overzicht betrokkenen naar categorie en organisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52<br />
Wie is wie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54<br />
7 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES
Toelichting programma <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
LLSc bundelt krachten - een terugblik 2010 - 2013<br />
November 2009: Zuidoost-Nederland ontwikkelt zich in hoog tempo<br />
tot een toonaangevende toptechnologische regio. In deze regio spelen<br />
economische en wetenschappelijke ontwikkelingen op het gebied<br />
van <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> een belangrijke rol. Naar aanleiding van de resultaten<br />
van gezamenlijke projecten waaronder Regional Cooperation for<br />
Global Knowledge en Kweek de Kwekers nemen de Provincie<br />
Limburg, de Universiteit Maastricht, DSM en TCZL het initiatief om een<br />
nieuw programma te ontwikkelen: <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> (LLSc). LLSc<br />
wil de toptechnologische regio Zuidoost-Nederland versterken door<br />
een aantrekkelijk vestigingsklimaat te creëren voor (inter)nationale<br />
kenniswerkers en ondernemers en door de kennisinfrastructuur op het<br />
gebied van <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> te versterken. Voor het programma wordt<br />
een Pieken in de Delta subsidie aangevraagd en toegekend.<br />
April 2010: Agentschap NL, de Provincie Limburg en het Stedelijk<br />
Netwerk keuren het projectvoorstel <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> goed. Het<br />
programma kan van start!<br />
In eerste instantie hebben 9 projectpartners de aanvraag ingediend.<br />
Later, in november 2011, sluiten ook Zuyd Hogeschool en Stichting<br />
Greenport Venlo zich aan. Toevoeging van Zuyd Hogeschool is<br />
gewenst om de onderlinge afstemming tussen onderwijs en bedrijfsleven<br />
te garanderen, rekening houdend met de wensen vanuit het<br />
bedrijfsleven en de mogelijkheden van kennisinstellingen. Deelname<br />
van Greenport Venlo is gewenst om de vertegenwoordiging van de<br />
Zuidoost-Nederlandse campussen meer compleet te hebben.<br />
De projectpartners van LLSc zijn dan (in alfabetische volgorde):<br />
• Biopartner Center Maastricht<br />
• Brainport International Community<br />
• Chemelot Campus<br />
• DSM<br />
• Greenport Campus Venlo<br />
• LIOF<br />
• Maastricht Health Campus<br />
• Provincie Limburg<br />
• Stedelijk Netwerk: gemeenten Heerlen, Sittard-Geleen en<br />
Maastricht<br />
• TCZL / TOA Limburg<br />
• Universiteit Maastricht<br />
• Zuyd Hogeschool<br />
Penvoerder is TCZL (Technocentrum Zuid-Limburg)<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
8<br />
April 2010 – maart 2013: LLSc start diverse projecten en initiatieven<br />
om zijn doelstellingen te bereiken. Deze zijn onderverdeeld in een<br />
viertal werkpakketten.<br />
LLSc:<br />
• inventariseert alle initiatieven op het gebied van <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> voor<br />
Zuidoost-Nederland en brengt deze in kaart, om zodoende meer<br />
richting te geven aan nieuwe initiatieven<br />
(werkpakket 1: programmamanagement projecten <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>).<br />
• helpt het informele netwerk van kenniswerkers te ontsluiten met<br />
als doel het aantrekken en binden van kenniswerkers aan de regio<br />
(werkpakket 2: Talentpool <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>).<br />
• bevordert een betere aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven<br />
(werkpakket 3: Afstemming onderwijs-arbeidsmarkt).<br />
• stimuleert het lerend vermogen van de regio rondom het<br />
aantrekken en binden van ondernemers en kenniswerkers<br />
(werkpakket 4: Stimuleren lerend vermogen van de regio).<br />
Maart 2013: Het project is ten einde. Alle projectdoelstellingen en<br />
resultaten zijn in deze eindrapportage terug te vinden en staan overzichtelijk<br />
bijeen op de hierna volgende pagina’s.<br />
De borging van de projectresultaten heeft specifieke aandacht gekregen.<br />
Deze is gerealiseerd door:<br />
• de Business Development aspecten onder te brengen bij het<br />
Cluster Development van de Chemelot Campus en de Maastricht<br />
Health Campus. Hieronder vallen onder andere de inhoudelijke themabijeenkomsten<br />
en het netwerkboek.<br />
• de Human Capital aspecten (waaronder de afstemming onderwijs<br />
- arbeidsmarkt) mee te nemen bij de uitwerking van de Human<br />
Capital Agenda <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> & Health tot een uitvoeringsprogramma,<br />
onder regie van de Provincie Limburg.<br />
Een woord als programmamanager van <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>:<br />
Het was een uitdagende klus! En de naam is zo goed gekozen destijds,<br />
dat blijkt telkens weer: door het linken van de life sciences partijen<br />
met elkaar, door gewoonweg mensen bij elkaar aan tafel te zetten<br />
en een gesprek te faciliteren, wordt de basis gelegd om écht met<br />
elkaar te gaan samenwerken, vertrouwen te doen groeien en de neuzen<br />
dezelfde kant op te krijgen! Ik feliciteer iedereen die direct of indirect<br />
betrokken is geweest bij dit programma met de behaalde resultaten<br />
en dank allen voor de prettige samenwerking!<br />
Anique Soetermeer-Gabriëls<br />
Programmamanager <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>
9 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES
<strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> - doelstellingen en realisatie in een oogopslag<br />
Werkpakket 1: Programmamanagement projecten <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
Doel<br />
Inbedding en onderlinge afstemming van diverse <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
programma’s, leidend tot meer transparantie en daardoor een<br />
efficiëntere subsidieverstrekking.<br />
Structurele driemaandelijkse bijeenkomsten voor kennisdeling<br />
Werkpakket 2: Talentpool <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
Doel<br />
2 Themabijeenkomsten organiseren voor kenniswerkers<br />
(participatie van min. 20 kenniswerkers en inbedding in<br />
organisatie van projectleiders).<br />
Beschrijving maken van hoe te komen tot de uiteindelijke realisatie<br />
van een meet & greet locatie, fysiek op de Chemelot Campus.<br />
.<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
10<br />
Realisatie doel<br />
• Projectstructuur ingericht met stuurgroep als afvaardiging van<br />
projectpartners<br />
• Grootste projecten toegelicht in stuurgroep<br />
• Implementatie projectmanagementsysteem<br />
• <strong>Borging</strong> structurele afstemming is beoogd onderdeel van uitvoeringsprogramma<br />
HCA <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> & Health, Provincie Limburg<br />
• 14 stuurgroepbijeenkomsten in 2,5 jaar<br />
Realisatie<br />
Quote Ingrid Wildhagen- Provincie Limburg over LLSc:<br />
“De kracht van Limburg op <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> gebied ligt vooral op de<br />
snijvlakken tussen de afzonderlijke campussen. LLSc zorgt voor<br />
de nodige verbinding tussen de benodigde kennis (werkers).”<br />
• Brains Unlimited Event oktober 2011 (73 deelnemers).<br />
Resultaten ingebed in Brains Unlimited BV.<br />
• Biobased Economy Limburg event, juni 2012 (±90 deelnemers).<br />
Resultaten ingebed in Groep BBE Limburg.<br />
- Geen plan van aanpak om een meet & greet locatie te realiseren<br />
(campussen gaan dit zelf ontwikkelen zodra er capaciteit voor is).<br />
Wel:<br />
• Werkgroep Future sketching Greenport Venlo-Chemelot gestart<br />
om crossovers te onderzoeken. Resultaat is opstart Groep BBE<br />
Limburg.<br />
• Uitvoerig aandacht voor rolbepaling campusorganisatie bij binden<br />
en boeien kenniswerkers. Resultaat: borging aantal projectresultaten<br />
bij Campussen.
Werkpakket 3: Afstemming onderwijs-arbeidsmarkt<br />
Doel<br />
Betere afstemming vraag en aanbod door in ieder geval een zestal<br />
docentstages tussen HBO/WO en bedrijfsleven, gericht op de clusters<br />
(1) moleculaire diagnostiek, (2) imaging, (3) (bio)materialen, (4)<br />
celkweek en tissue engineering en (5) (bio)chemie & chemische<br />
technologie<br />
Werkpakket 4: Stimuleren lerend vermogen van de regio<br />
Doel<br />
Verbeterde aanpak voor het vinden, binden en boeien van kenniswerkers<br />
door organisatie van 8 casestudies/workshops bij reeds<br />
bestaande evenementen<br />
Werkpakket 5: Projectmanagement<br />
Doel<br />
Correcte projectadministratie en coördinatie, up-to-date informatie en<br />
verspreiding van resultaten via diverse relevante kanalen. Door:<br />
1 publieke website<br />
24 e-nieuwsbrieven<br />
2 rapportages in brochurevorm<br />
Realisatie<br />
Docentstages:<br />
• Docentstage Fontys Hogeschool – Seacon Logistics<br />
• Docentstage Fontys Hogeschool - PAMM<br />
• Docentstage Fontys Hogeschool - Pathofinder<br />
• Docentstage Universiteit Maastricht - DSM Resolve<br />
• Docentstage Universiteit Maastricht – diverse bedrijven<br />
• Docentstage Studiereis Biomedical Imaging (7 docenten en<br />
5 deelnemers bedrijfsleven)<br />
• Docentstage Zuyd Hogeschool - DSM Resolve (additionele<br />
subsidie via DSM-SABIC-CAO-gelden)<br />
Clustervorming voor structurele afstemming:<br />
• Cluster Celkweek<br />
• Speeddates maart 2011 (±20 studenten, 5 bedrijven)<br />
• Chemelot Campus Event juni 2011 (45 deelnemers)<br />
• Young Talent Event maart 2012 (30 deelnemers)<br />
• Young Talent Event november 2012 (35 deelnemers)<br />
• <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> Arbeidsmarkt Event 2020, november 2012<br />
(50 deelnemers)<br />
Netwerkboek <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> Zuidoost-Nederland juni 2011.<br />
Online database in 2012.<br />
Realisatie<br />
Geen 8, maar 6 workshops voor het delen van kennis:<br />
• Projectleidersbijeenkomst oktober 2010 (14 deelnemers)<br />
• Projectleidersbijeenkomst januari 2011 (34 deelnemers)<br />
• Projectleidersbijeenkomst juli 2011 (35 deelnemers)<br />
• Evaluatie <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> april 2012 (±10 deelnemers)<br />
• Good Practices Exchange oktober 2012 (13 deelnemers)<br />
• Slotevent februari 2013 (±50 deelnemers)<br />
Realisatie<br />
• 1 website www.llsc.nl met projectinformatie en downloads als<br />
eventverslagen, docentstageverslagen en netwerkboek<br />
• Event kalender op vraag van projectpartners<br />
• Geen 24, maar 7 nieuwsbrieven. Dat zijn er 3 per jaar, passend<br />
bij de nieuwswaarde<br />
• 2 rapportages, 1x april 2011 en 1x februari 2013. Deze laatste in<br />
boekvorm.<br />
11 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES
HOOFDSTUK 1<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Hoofdstuk 1:<br />
Programmamanagement projecten <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
(Werkpakket 1)<br />
12
Doel van dit werkpakket betrof het structureel afstemmen van diverse<br />
<strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> projecten en initiatieven. Een meer efficiënte subsidieverstrekking<br />
zou een resultante zijn van deze vergroting van de<br />
transparantie. De doelstelling is gekwantificeerd door ten minste vier<br />
stuurgroepbijeenkomsten per jaar te organiseren met (vertegenwoordigers)<br />
van de projectpartners.<br />
Om een juiste structurele afstemming gedurende de projectperiode te<br />
secureren heeft <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>:<br />
• Een samenwerkingsovereenkomst opgesteld die ondertekend is<br />
door alle projectpartners.<br />
• Een stuurgroep ingesteld met vertegenwoordigers van de projectpartners.<br />
• Een aantal werkgroepen geformeerd met medewerkers vanuit de<br />
projectpartners.<br />
• Een beschrijving gemaakt van verantwoordelijkheden en bevoegdheden<br />
per actor, zijnde de penvoerder, de stuurgroep, de projectpartners,<br />
de programmamanager en de projectleider.<br />
Dit lijkt wellicht wat formeel, maar het managen van verwachtingen<br />
en commitment van alle betrokkenen op het juiste niveau is een<br />
kritische succesfactor voor de effectiviteit van het programma.<br />
Vervolgens kan een beroep worden gedaan op de capaciteit van<br />
mensen in de werkgroepen. Ook is dan voor iedereen duidelijk welke<br />
doelstellingen en resultaten beoogd worden en welke rol ieder daarbij<br />
speelt.<br />
Projectmanagementsysteem<br />
Ook is een projectmanagementsysteem geïmplementeerd, bedoeld<br />
voor alle direct betrokkenen, om te allen tijde de belangrijkste projectdocumenten<br />
online ter beschikking te hebben. Gaandeweg kwam ook<br />
de vraag naar voren om hierin informatie van andere projecten op te<br />
nemen. Zo is het idee ontstaan om de database te vullen met informatie<br />
van diverse projecten en voor iedereen toegankelijk te maken.<br />
Dit was de basis voor de uiteindelijke vormgeving van de online database,<br />
waarin de belangrijkste informatie te vinden is, niet alleen die<br />
binnen het programma LLSc, maar van alle relevante projecten in de<br />
regio.<br />
Proces- en resultaatbewaking<br />
Proces- en resultaatbewaking was een continue uitdaging: Voldoet<br />
hetgeen we doen nog altijd aan doelstellingen en/of de vraag? Zo ja,<br />
is de gekozen aanpak nog steeds de juiste? Zo nee, hoe kunnen we<br />
de activiteiten aanpassen, zodat ze aansluiten bij de vraag van de<br />
markt en ook trouw blijven aan de projectdoelstellingen? Of moet het<br />
programma worden aangepast? Docentstages bijvoorbeeld waren in<br />
eerste instantie enorm lastig om van de grond te krijgen. Door ambas-<br />
Toelichting: LLSc linkt projecten<br />
Programmamanagement projecten <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
sadeurs bij de verschillende onderwijsinstellingen te benoemen die<br />
als taak het invullen van de docentstages kregen, zijn de docentstages<br />
geworden tot een van de successen van het project.<br />
Resultaten<br />
De stuurgroep is in totaal 14 maal bijeengekomen, waarmee de<br />
kwantitatieve doelstelling in ieder geval is behaald. Maar belangrijker<br />
is de vraag: is de kwalitatieve doelstelling gehaald, zijnde ‘het beter<br />
afstemmen van de diverse initiatieven, waardoor een effectievere<br />
subsidieverstrekking wordt gerealiseerd’? Wij als stuurgroep denken<br />
van wel. De stuurgroep is erin geslaagd om niet alleen de vorderingen<br />
van het programma <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> te monitoren, maar<br />
zeker ook om nieuwe ontwikkelingen in de regio te delen, te bespreken<br />
en waar nodig actie te ondernemen.<br />
Transparantie<br />
LLSc heeft het gemeenschappelijke doorzicht in het werkveld vergroot<br />
door diverse activiteiten, maar ook door bestaande initiatieven te<br />
inventariseren en op overzichtelijke wijze te publiceren in een (online)<br />
Netwerkboek. Dankzij deze transparantie werd het onder meer<br />
ook eenvoudiger om van nieuwe initiatieven en projecten de toegevoegde<br />
waarde te herkennen. Voorbeelden hiervan zijn Chemelot<br />
Innovation and Learning Labs (CHILL), Limburg Economic Development<br />
(LED) en de Human Capital Agenda’s (HCA), nationaal en regionaal<br />
(Provincie Limburg).<br />
Het bespreken van nieuwe projecten / organisaties / programma’s<br />
droeg bij aan het voorkomen van doublures, het delen van kennis en<br />
het koppelen van initiatieven. In onze regio heeft dat aan samenhang<br />
en focussering bijgedragen.<br />
De structurele afstemming zoals in dit programma aangezet is inmiddels<br />
ook geborgd nu <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> ten einde is. Het is namelijk<br />
onderdeel geworden van de uitwerking van het uitvoeringsprogramma<br />
van de provinciale Human Capital Agenda (zie het hoofdstuk<br />
<strong>Borging</strong>). Daarnaast is een aantal activiteiten, zoals het netwerkboek<br />
en de themabijeenkomsten, geborgd bij de campussen Chemelot en<br />
Maastricht Health Campus.<br />
Ik heb het een voorrecht gevonden om de partners van het programma<br />
<strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> en de vele actoren in het veld te ontmoeten<br />
en het proces van overzicht, samenhang en kennisdeling te zien<br />
groeien. Ik blik dan ook terug op een effectieve en ook plezierige programmaperiode!<br />
Gerard Ensink<br />
Voorzitter stuurgroep <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
13 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 1
HOOFDSTUK 2<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Hoofdstuk 2:<br />
Talentpool <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
(Werkpakket 2)<br />
14
De arbeidsmarkt voor topkenniswerkers is vaak ondoorzichtig. De<br />
meeste toppers vinden de weg naar een nieuwe opdracht of functie<br />
‘via-via’, door hun eigen informele netwerk. LLSc wil een talentpool<br />
creëren, erop gericht om kenniswerkers langer aan deze regio te binden<br />
en te boeien. Door het koppelen van kenniswerkers aan elkaar<br />
ontstaat een informeel netwerk. Kenniswerkers kunnen elkaar hierbinnen<br />
ontmoeten. Zij kunnen ervaringen over werkzaamheden en<br />
organisaties uitwisselen en aan elkaars netwerk deelnemen.<br />
LLSc had zich daarom twee dingen ten doel gesteld:<br />
• De organisatie, implementatie en borging van een talentpool<br />
organisatie.<br />
• Het organiseren van 2 themabijeenkomsten met een minimale<br />
participatie van 20 kenniswerkers, met specifieke aandacht voor de<br />
inbedding van borging van het netwerk.<br />
Talentpool organisatie<br />
In eerste instantie beoogde het project om een op zichzelf staande<br />
organisatie te creëren die tot doel had om kenniswerkersactiviteiten<br />
te organiseren. Al snel werd duidelijk dat de diverse campussen reeds<br />
in verschillende fasen aan de slag waren om actief kenniswerkers<br />
(binnen de campus) met elkaar te verbinden. Zo was er bij de<br />
Maastricht Health Campus sprake van een ‘no boundary house’ en bij<br />
de Chemelot Campus van een ‘netwerkplaza’. Beide initiatieven<br />
waren erop gericht kenniswerkers bijeen te brengen. LLSc onderzocht<br />
daarom gezamenlijk met de campussen waar nog wel behoefte aan<br />
was. Resultaat was een gezamenlijk plan van aanpak om te komen tot<br />
een meet & greet locatie. Gedurende het jaar werd echter duidelijk<br />
dat de campussen zo in ontwikkeling waren dat ze niet voldoende<br />
capaciteit hadden, c.q. konden vrijmaken om gezamenlijk actief aan<br />
de slag te gaan met het eerder genoemde plan. LLSc heeft daarop<br />
geconstateerd dat deze activiteit niet binnen het project, maar op een<br />
later tijdstip op eigen kracht door de campussen wordt uitgevoerd.<br />
Medio 2012 heeft een aantal gesprekken plaatsgevonden over de<br />
meerwaarde van LLSc en over hoe de verschillende projectresultaten<br />
geborgd kunnen worden in bestaande organisaties. De rol van de<br />
campussen heeft hier expliciete aandacht gekregen. Zie hoofdstuk 6.<br />
Toelichting: LLSc linkt kenniswerkers<br />
Talentpool <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
Themabijeenkomsten<br />
Binnen LLSc is er expliciet voor gekozen om themagerichte bijeenkomsten<br />
te organiseren, gericht op de inhoud. Niet alleen omdat er<br />
naar het zich laat aanzien al voldoende sociale bijeenkomsten worden<br />
georganiseerd in de regio, maar ook omdat kenniswerkers vaak vanuit<br />
de inhoud te boeien zijn, zeker op <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> gebied. Met een<br />
inhoudelijk thema maak je dus de grootste kans om zoveel mogelijk<br />
kenniswerkers op dit specifiek gebied bijeen te brengen. Dat komt de<br />
grootte en kracht van het informele netwerk ten goede. Bovendien<br />
wordt meteen inzichtelijk hoeveel de regio te bieden heeft op het terrein<br />
van dat specifieke thema.<br />
Gedurende de programmaperiode vonden twee inhoudelijk gerichte<br />
events plaats:<br />
• Brains Unlimited Event in oktober 2011 met 73 deelnemers.<br />
• Biobased Economy Event in juni 2012 met meer dan 90<br />
deelnemers.<br />
Op basis van een vermoeden dat Greenport Venlo en de Chemelot<br />
Campus elkaar op het gebied van biobased goed kunnen aanvullen is<br />
een eerste werkbijeenkomst Future Sketching Greenport – Chemelot<br />
georganiseerd met vertegenwoordigers van de Chemelot Campus,<br />
Greenport Venlo, LIOF, de Universiteit Maastricht, de Provincie Limburg<br />
en Zuyd Hogeschool. Na een aantal vervolgbijeenkomsten en het<br />
Biobased Economy Event van juni 2012 is de Groep BBE Limburg ontstaan,<br />
die zich bezighoudt met afstemming en beleidsvorming op<br />
BBE-gebied.<br />
15 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 2
HOOFDSTUK 2<br />
Interview: Patric Machiels over het Brains Unlimited Event op 20 oktober 2011<br />
Het koppelen van mensen, initiatieven, onderzoek en bedrijfsleven!<br />
Op 20 oktober 2011 gaf drs. Harm-Jan Driessen, lid van de Raad<br />
van Bestuur van het Academisch Ziekenhuis Maastricht en kwartiermaker<br />
van de Maastricht Health Campus (MHC), de aftrap bij<br />
een kenniswerkersevent van <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> in het MECC in<br />
Maastricht. Een event met de focus op Brains Unlimited, een<br />
project dat inmiddels een concreet ‘gezicht’ heeft gekregen in<br />
de vorm van een nieuw gebouwencomplex vlakbij het MUMC+.<br />
Patric Machiels is directeur van het tweede BioPartner Center op<br />
de campus. Een ‘bedrijvenincubator’ die met name focust op de<br />
neurowetenschappen en die binnen het Brains Unlimited complex<br />
is ondergebracht. Patric blikt terug op de bijeenkomst die<br />
hij mede organiseerde en beziet met voldoening de ontwikkelingen<br />
daarna.<br />
Doelen<br />
“Doel van het event was om een start te maken met de informatievoorziening<br />
over het project”, vertelt hij. “We wilden zoveel mogelijk<br />
(potentiële) stakeholders uit de Euregio informeren over onze plannen<br />
met het project Brains Unlimited. Met als uiteindelijk doel betrokkenheid<br />
te creëren en een zo breed mogelijke samenwerking te stimuleren.<br />
Want samenwerking vormt de kern van Brains Unlimited. Het project<br />
heeft namelijk niet alleen als doel het stimuleren en faciliteren<br />
van (toegepast) neurowetenschappelijk onderzoek, maar ook het<br />
samenbrengen van de academie en het bedrijfsleven en het vermarkten<br />
van kennis.”<br />
Brains Unlimited<br />
Het nieuwe gebouwencomplex van Brains Unlimited bestaat uit drie<br />
in elkaar overlopende gebouwen. Eén gebouw huisvest drie zeer<br />
geavanceerde MRI scanners, waaronder één 9.4 Tesla MRI scanner<br />
waarvan er wereldwijd maar vier bestaan. Met deze superscanner<br />
komt baanbrekend onderzoek binnen bereik, waarmee de werking<br />
van het brein ontrafeld kan worden. Uniek is dat de MRI scanners<br />
commercieel geëxploiteerd worden door het bedrijf Scannexus. Het<br />
tweede gebouw herbergt het BioPartner Center voor bedrijven die<br />
zich richten op Neurowetenschappen of medical imaging. Binnen het<br />
derde gebouw zijn de wetenschappers van de faculteit Psychology<br />
and Neuroscience gehuisvest. Zij richten zich voornamelijk op cognitieve<br />
neurowetenschappen.<br />
Brains Unlimited werkt structureel samen met de bouwer van de<br />
scanners Siemens Healthcare en met het Forschungszentrum Jülich,<br />
vlak over de grens in Duitsland. Het Forschungszentrum beschikt ook<br />
over een 9.4 MRI scanner, maar die wordt alleen gebruikt voor puur<br />
wetenschappelijk onderzoek. Hetzelfde geldt voor de 9.4 MRI scanner<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
16<br />
in Minnesota, USA. De hoogleraar die zich daar met het MRI onderzoek<br />
bezighoudt, prof. Kamil Ugurbil, is, zo vertelt Patric, nu ook hoogleraar<br />
in Maastricht. Samenwerking ook hier, dus.<br />
Event programma<br />
Terug naar het Brains Unlimited event in 2011, waar zo’n 73 mensen<br />
aanwezig waren: 29 onderzoekers, 8 clinici, 20 ondernemers en 16<br />
vertegenwoordigers van andere organisaties. Alle mogelijke voor<br />
Brains Unlimited relevante expertises waren vertegenwoordigd.<br />
De opening door drs. Harm-Jan Driessen werd gevolgd door een<br />
paneldiscussie over de geplande projecten en faciliteiten van Brains<br />
Unlimited. Het panel bestond uit prof. Joachim Wildberger, hoofd van<br />
de UM-afdeling Radiologie en Nucleaire Geneeskunde (Imaging), prof.<br />
Jon Shah van het Forschungszentrum Jülich, dr. Erik van den Bergh van<br />
Siemens Healthcare, prof. Paul Borm, lector <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> (CEL) aan de<br />
Zuyd Hogeschool en dr. Ross McLennan, directeur van Scannexus BV.<br />
Prof. dr. Yasin Temel van de Maastrichtse School for Mental Health and<br />
Neuroscience hield een presentatie over Deep Brain Stimulation en<br />
gentherapie. Dr. Bettina Sorger van de Maastrichtse Faculty of<br />
Psychology and Neuroscience ging in op Neurofeedback en op de<br />
mogelijkheden die imaging opent om te communiceren met patiënten<br />
met het Locked-in syndroom.<br />
Daarna werden de aanwezigen in discussiegroepjes verdeeld. Aan de<br />
orde kwamen vragen als: “Wat zou het project kunnen betekenen<br />
voor jezelf en voor je onderzoek of bedrijf?” en Wat zou je zelf voor<br />
het project kunnen betekenen?”. Ook mogelijke uitdagingen en problemen<br />
op het Brains Unlimited pad vormden een discussiepunt.<br />
De bijeenkomst werd afgesloten met een plenaire discussie, waarbij<br />
het panel inging op vragen van de aanwezigen. Die gingen onder<br />
meer over problemen die zich kunnen voordoen bij samenwerking<br />
tussen wetenschappers en bedrijfsleven, bijvoorbeeld in termen van<br />
geheimhouding en patenten.<br />
Een goede bijeenkomst<br />
Terugkijkend vond Patric Machiels het een heel zinvolle bijeenkomst.<br />
“Het was goed om de (eu)regio te kunnen laten zien waarmee wij<br />
hier bezig zijn. Ook al, omdat we toen nog niets concreets hadden om<br />
de mensen te tonen. Nu is dat, met de faciliteiten die we hebben, een<br />
stuk gemakkelijker. Er zijn veel contacten uit voortgekomen, waaronder<br />
een tiental heel vruchtbare in die zin, dat daaruit inmiddels concrete<br />
samenwerking is voortgevloeid. En daar gaat het ons uiteindelijk<br />
om: het verbinden van mensen!” <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> dus.
Biobased Economy. Een nieuw geluid in het Limburgse; althans<br />
voor de leek. Maar pas op: BioBased Economy of kortweg BBE is<br />
HOT! Limburg zou best wel eens op termijn een biobased economy<br />
kunnen worden en daar zou de provincie – en de maatschappij<br />
in het algemeen – alleen maar wel bij varen. Hoog tijd<br />
dus om er meer van te (laten) horen, zo vonden tegen de<br />
negentig vertegenwoordigers van ‘de drie O’s’ –<br />
Ondernemingen, Onderwijs, Overheid – op 26 juni. En zij togen<br />
naar het door het LIOF in samen werking met <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong><br />
<strong>Sciences</strong> (LLSc) georganiseerde event Biobased Economy<br />
Limburg, in de spectaculaire en zeer bij dit event passende<br />
Innovatoren op de Floriade in Venlo.<br />
Aan het eind van de bijeenkomst tekenden de Provincie Limburg,<br />
Chemelot, Greenport Venlo en de universiteit Maastricht de<br />
Intentieverklaring voor de gezamenlijke ontwikkeling van de Biobased<br />
Economy in Limburg.<br />
Biobased Economy<br />
Biobased Economy – voor degenen wie deze kreet nog weinig of niets<br />
zegt - gaat over de overgang van een economie die draait op fossiele<br />
grondstoffen naar een economie die draait op biomassa als grondstof:<br />
van fossil based naar biobased. In een biobased economy wordt<br />
biomassa gebruikt voor niet-voedsel toepassingen. Bijvoorbeeld<br />
inhoudstoffen (werkzame stoffen die in biomassa kunnen zitten, die<br />
interessant zijn voor bijvoorbeeld de farmaceutische of de cosmetische<br />
industrie), chemicaliën, materialen, transportbrandstoffen, elektriciteit<br />
en warmte. BBE houdt de belofte in zich van een duurzame<br />
economie. En aangezien het in Limburg nadrukkelijk erom gaat de<br />
restproducten van de voedselproductie op te waarderen, komt daardoor<br />
de voedselproductie niet in gevaar.<br />
Programma<br />
Sprekers tijdens de bijeenkomst waren Jérôme Verhagen van het LIOF,<br />
gedeputeerde van de Provincie Limburg Mark Verheijen en Karin<br />
Weustink, plaatsvervangend directeur van de programmadirectie BBE<br />
van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie.<br />
Ook was er een paneldiscussie onder leiding van Nelleke Barning van<br />
DSM, met als panel drie managers onder wier leiding al de nodige<br />
biobased activiteiten zijn gestart: Noud Janssen, bestuurder van<br />
Greenport Venlo; Aad Brouwer, directeur van Chemelot; en Frits van<br />
Merode, hoogleraar Logistiek en Operations Management in de Zorg<br />
en Dean of <strong>Sciences</strong> bij de Universiteit Maastricht.<br />
Verslag: Biobased Economy Event op 26 juni 2012<br />
Wordt Limburg biobased?!<br />
Pitch presentaties en discussie<br />
Daarna presenteerden 8 personen zichzelf en hun – uiteraard biobased<br />
– bedrijf of project in een korte pitch aan het publiek, om de aanwezigen<br />
een indruk te geven van de vele soorten initiatieven op BBE<br />
gebied die Zuid-Nederland al rijk is. De gasten werden vervolgens uitgenodigd<br />
voor verdere discussie aan 8 tafels een verdieping hoger. Zij<br />
konden daar vragen stellen aan, en in gesprek en/of discussie gaan<br />
met de bovengenoemde biobased ondernemers. Deze aanpak leidde<br />
tot zeer geanimeerde gesprekken en discussies en ter voortzetting en<br />
concretisering daarvan werden er heel wat visitekaartjes uitgewisseld.<br />
Al met al een bijzonder nuttige bijeenkomst, die BBE in Limburg niet<br />
alleen nadrukkelijker op de kaart heeft gezet, maar ook gezorgd heeft<br />
voor tal van contacten die de basis kunnen vormen voor de nodige<br />
samenwerking op dit gebied!<br />
17 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 2
HOOFDSTUK 2<br />
Interview: Raymond Bevers over Future Sketching Greenport - Chemelot (Biobased Economy)<br />
Biobased Economy ofwel BBE. Eind 2011 was dat een begrip dat<br />
‘rondzoemde’, in Limburg. Raymond Bevers, projectmanager<br />
Ontwikkeling en Innovatie bij het LIOF, was erdoor geïntrigeerd;<br />
met name ook vanwege mogelijke relaties met chemie en life<br />
sciences. Zoals dat past bij iemand met zijn functie, ging hij tot<br />
actie over. Samen met LLSc organiseerde hij een aantal Future<br />
Sketching sessies over het onderwerp.<br />
Onder leiding van Josephine Maranus van TCZL werd met vertegenwoordigers<br />
van de drie Limburgse Campussen en de Provincie<br />
Limburg gebrainstormd over wat er op het gebied van BBE in Limburg<br />
al ‘liep’ en wat er moest gebeuren om het ‘harder te laten lopen’. Het<br />
bleken sessies met de nodige impact. “In feite bleek tijdens dat Future<br />
Sketching dat er in Limburg best al veel gebeurde op BBE gebied”,<br />
vertelt Raymond. “Te vergelijken met bijvoorbeeld de Biobased Delta<br />
in Zeeland en West-Brabant. Verschil was alleen dat de Delta veel<br />
beter aan de weg timmerde qua publiciteit. In feite gebeurt hier in<br />
Limburg minstens zo veel, maar we praatten er niet over…”<br />
Biobased Economy Limburg Community<br />
De Future Sketching was de aanleiding voor de organisatie van het<br />
Biobased Economy Limburg Event op 26 juni, in de Innovatoren op de<br />
Floriade in Venlo (zie vorige pagina). Een event met als apotheose de<br />
ondertekening van de Intentieverklaring voor de ontwikkeling van de<br />
Biobased Economy in Limburg door Provincie Limburg, Chemelot,<br />
Greenport Venlo en de Universiteit Maastricht. Samen met het LIOF<br />
vormden zij de groep Biobased Economy Limburg, die sindsdien aan<br />
de weg timmert om dit spannende werkveld verder uit te bouwen.<br />
“We waren ontzettend blij dat we deze vier hoofdsrolspelers voor BBE<br />
enthousiast hebben weten te maken”, vertelt Raymond. “Het uiteindelijke<br />
doel van het programma - nieuwe bedrijvigheid in de regio en<br />
meer werkgelegenheid, met hoogwaardige, duurzame banen – sprak<br />
alle partijen uiteraard sterk aan. Toen het convenant ondertekend was<br />
begon het BBE-balletje echt te rollen.”<br />
Beleidsbepaling<br />
De groep BBE Limburg begon, onder aanvoering van het LIOF, met het<br />
opstellen van een BBE-programma voor Limburg. Met LLSc werd eerst<br />
een strategiesessie georganiseerd. De resultaten daarvan zijn input<br />
voor de Provincie Limburg voor een beleidsnota over BBE en een<br />
document waarin werd geschetst wat de groep met het programma<br />
wil bereiken. “Kort door de bocht komt dit neer op soortgelijke doelstellingen<br />
als die van LLSc”, vertelt Raymond. “Namelijk: zorgen voor<br />
transparantie in het werkveld; inzichtelijk maken wat er overal op<br />
BBE-gebied loopt en wie waarmee bezig is, zowel op researchgebied<br />
als commercieel. Verder is het doel om partijen bijeen te brengen en<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
BBE Limburg groeit!<br />
18<br />
te stimuleren om waar mogelijk informatie te delen. Met als einddoel<br />
versnelling van reeds bestaande en stimulering van nieuwe ontwikkelingen.”<br />
Inmiddels komt de groep, onder aanvoering van Raymond,<br />
elke tweede donderdag van de maand bijeen.<br />
“Er is nu al een duidelijke versnelling zichtbaar en er zijn ook nieuwe<br />
projecten bezig te ontstaan. We stimuleren mensen met goede<br />
ideeën – veel MKB’ers – om ‘eens te gaan praten met die-en-die’ en<br />
we wijzen hen de weg in het ingewikkelde landschap van financiering<br />
en (internationale) subsidiëring”, aldus Raymond.<br />
Meer partners<br />
“We zijn met de Groep BBE Limburg nu bezig ons programma verder<br />
aan te scherpen en te concretiseren. Inmiddels hebben we ook enkele<br />
andere belangrijke regionale spelers erbij betrokken, zoals Zuyd<br />
Hogeschool en DSM. DSM heeft Biobased Products & Services als<br />
‘Emerging Business Area’ (EBA) gedefinieerd. Samen met het Franse<br />
bedrijf Roquette heeft het bedrijf een joint venture voor sustainable<br />
solutions opgericht, Reverdia. En Hogeschool Zuyd was al prima bezig<br />
met de Wijk van Morgen, waar een 100% biobased woning wordt<br />
gebouwd. Ook kijken we naar mogelijkheden voor samenwerking met<br />
SABIC.”<br />
“Mooi is ook dat Jacques Joosten, directeur van het Dutch Polymer<br />
Institute, na afloop van het BBE Event zei: ‘En nu? Wat gaan we nu<br />
morgen doen?’. Geweldig, zo’n aanbod voor samenwerking. Samen<br />
met DPI zijn we inmiddels bezig met een verkenning voor de ontwikkeling<br />
van een kansrijke business case voor Zuidoost-Nederland.”<br />
“Op de UM staan biobased materials ook volop in de belangstelling.<br />
Niet alleen zijn ze bezig een Master Biobased Materials op te zetten,<br />
maar samen met de RWTH Aachen wordt hiervoor ook een onderzoeksinstituut<br />
op Chemelot ingericht.”<br />
Samenwerking<br />
“We worden nu als BBE Limburg erkend als biobased regio in<br />
Nederland, naast bijvoorbeeld de Biobased Delta. Nee, we zijn geen<br />
concurrenten, daarvoor is er nog genoeg te ontwikkelen. Daarnaast<br />
houden ze zich in Zuidwest-Nederland voornamelijk bezig met de<br />
transitie van biomassa naar building blocks, terwijl wij biobased materialen<br />
als voornaamste focus hebben. We zoeken juist de samenwerking!”<br />
Het bruist in BBE Limburg, zoveel is duidelijk. Waar Future Sketching al<br />
niet toe kan leiden….
De Biobased Economy Limburg - website www.bbe-limburg.nl,<br />
ontwikkeld vanuit LLSc en eind 2012 overgedragen aan LIOF,<br />
namens de Groep BBE Limburg.<br />
19 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 2
HOOFDSTUK 3<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Hoofdstuk 3:<br />
Afstemming Onderwijs – Arbeidsmarkt<br />
(Werkpakket 3)<br />
20
Toelichting: LLSc linkt bedrijfsleven en onderwijs<br />
Afstemming bedrijfsleven en onderwijs<br />
De groei van de sector <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> staat of valt bij voldoende gekwalificeerde<br />
arbeidskrachten. Het aanbod van het onderwijs moet zijn<br />
afgestemd op de huidige en toekomstige vraag van het bedrijfsleven.<br />
Doel van werkpakket 3 was om het curriculum van het onderwijsaanbod<br />
aan de vraag van het bedrijfsleven aan te passen voor in ieder<br />
geval de clusters (1) moleculaire diagnostiek, (2) imaging, (3) biomaterialen,<br />
(4) celkweek en tissue engineering en (5) chemie en chemische<br />
technologie. Hier zou een zestal docentstages worden uitgevoerd<br />
tussen bedrijfsleven en HBO/WO. Daarnaast zou in separate clusterwerkgroepen<br />
per onderwerp de structurele samenwerking nader worden<br />
uitgewerkt.<br />
Docentstages<br />
Gedurende het project bleek dat voor het organiseren van de docentstages<br />
veel afstemming nodig was. Wanneer eenmaal de juiste<br />
ingang binnen de onderwijsinstelling was gevonden ging het daarna<br />
‘vanzelf’. LLSc heeft daarom een aantal ambassadeurs benoemd vanuit<br />
de onderwijsinstellingen om binnen hun geledingen de docentstages<br />
verder vorm te geven. Deze strategie had succes. Fontys<br />
Eindhoven was als eerste aan de slag. Daarna volgden de Universiteit<br />
Maastricht, Fontys Venlo en Zuyd Hogeschool.<br />
De volgende docentstages zijn gerealiseerd:<br />
• Docentstage Fontys Hogeschool – Seacon Logistics<br />
• Docentstage Fontys Hogeschool - PAMM<br />
• Docentstage Fontys Hogeschool - Pathofinder<br />
• Docentstage Universiteit Maastricht - DSM Resolve<br />
• Docentstage Universiteit Maastricht – diverse bedrijven<br />
• Docentstage Studiereis Biomedical Imaging (7 docenten en 5<br />
deelnemers bedrijfsleven)<br />
• Docentstage Zuyd Hogeschool - DSM Resolve<br />
Voor de docentstage Zuyd Hogeschool- DSM Resolve is extra financiering<br />
aangevraagd (en verkregen) via de DSM-SABIC-CAO gelden<br />
omdat het budget van LLSc het niet meer toeliet.<br />
Clustervorming voor structurele afstemming<br />
Doelstelling was om voor elk genoemd cluster een werkgroep te vormen<br />
voor de structurele afstemming tussen onderwijs en bedrijfsleven.<br />
Zo is de werkgroep Celkweek & Tissue Engineering gestart, ter<br />
inbedding van de kennis over celkweek & tissue engineering en van<br />
de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven in het curriculum<br />
van ZUYD Hogeschool en het MBO. Gedurende het project bleek dat<br />
de vakgebieden zo door elkaar heen lopen, dat een afstemming<br />
onderwijs - bedrijfsleven per cluster niet realistisch is. Daarop is het<br />
idee ontstaan om voor de overige clusters 1 groot event te organiseren:<br />
het Arbeidsmarktevent <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> 2020 op 27 november 2012,<br />
Maastricht.<br />
Gedurende het project kwam de expliciete behoefte van studenten<br />
naar voren om het bedrijfsleven beter te leren kennen. Welke bedrijven<br />
zijn er in de regio te vinden? Waar ‘zitten zij op te wachten’ wanneer<br />
het starters betreft? Hoe maak ik nu de juiste keuze als student<br />
voor mijn verdere carrière? Tegelijkertijd waren er vragen vanuit het<br />
bedrijfsleven. Zoals: welke studenten voor de <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> sector worden<br />
opgeleid in de regio? En hoe kunnen we met hen kennismaken?<br />
Omdat dit goed aansluit bij het doel Afstemming onderwijs - bedrijfsleven<br />
en zelfs ook ten dele beantwoordt aan de werkpakket-2-doelstelling<br />
Binden en boeien van kenniswerkers, heeft LLSc een aantal<br />
events georganiseerd voor studenten, docenten en bedrijfsleven:<br />
• Speeddates, maart 2011<br />
• Chemelot Campus Event, juni 2011<br />
• Young Talent Event, maart 2012<br />
• Young Talent Event, november 2012<br />
Netwerkboek<br />
Niet alleen de afstemming tussen onderwijs en bedrijfsleven is van<br />
belang, maar zeker ook meer transparantie van het <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
werkveld an sich. Welke opleidingen zijn er? Waar is het bedrijfsleven<br />
gevestigd? Welke focus hebben die bedrijven? Om de <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
sector transparant te maken heeft LLSc het Netwerkboek <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
uitgegeven. Dit netwerkboek is in gedrukte vorm alsook online toegankelijk<br />
gemaakt. Gaandeweg is het online netwerkboek geüpdatet.<br />
21 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 3
HOOFDSTUK 3<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Interview: Docentstage Fontys Hogeschool bij Seacon Logistics<br />
<strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> is meer dan gegoochel met moleculen en DNA.<br />
Ook voedselproductie en de daarbij behorende logistiek horen<br />
daarbij. De ‘Agri-business’ wordt dat ook wel genoemd. Fontys<br />
Hogeschool in Venlo heeft een studierichting die zich daarmee<br />
bezighoudt: Food & Flower Management. Eveneens in Venlo ligt<br />
het zenuwcentrum van Seacon Logistics. Het bedrijf heeft logistieke<br />
dienstverlening (transport, opslag, overslag douane, informatiestromen<br />
en ketenregie) als kernactiviteit en de hele<br />
wereld als werkterrein. Fontys en Seacon hebben volop raakvlakken,<br />
maar kunnen ook nog heel wat van elkaar leren.<br />
Reden voor <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> om een docentenstage bij<br />
Seacon te initiëren.<br />
Max Klöters, docent Logistiek van deze Fontys afdeling, liep in 2012<br />
zo’n 20 dagen mee bij Seacon, met Joris Tenhagen, manager Business<br />
Development, als zijn stagebegeleider. Joris Tenhagen en Henning<br />
Janssen, opleidingsmanager van Fontys, vertellen over het hoe en<br />
waarom van deze stage.<br />
Food & Flower management<br />
“Food & Flower Management heeft veel meer om het lijf dan velen<br />
denken”, legt Henning Janssen uit. “Overal in de wereld wordt nu<br />
voedsel geproduceerd. Al die producten worden tegenwoordig ook<br />
overal te koop aangeboden, naast de producten die lokaal worden<br />
geproduceerd. Het vergt zorgvuldig management om versproducten<br />
vers en in goede conditie daar te krijgen waar ze nodig zijn. In dichtbevolkte<br />
gebieden zoals onze (eu)-regio bijvoorbeeld, waar zo’n 30<br />
miljoen consumenten wonen. Dat is een technisch en logistiek probleem<br />
dat de nodige studie vereist.”<br />
Logistiek en techniek<br />
Een logistiek probleem, ja, maar technisch? “Zeker”, reageert Henning<br />
Janssen. “Er is veel specifieke technische know-how nodig om een<br />
‘levend’ product voor langere tijd in de juiste kwaliteit te houden. Voor<br />
“Het mes sneed aan twee kanten!”<br />
22<br />
langere tijd, ja, want voedsel – en zeker ook bloemen – worden tegenwoordig<br />
niet meer alleen per vliegtuig vervoerd, maar ook per schip,<br />
in zeer speciale, geconditioneerde vershoud- en diepvriescontainers.<br />
Dat is goedkoper, maar ook een stuk ingewikkelder.”<br />
Groeimarkt voor Seacon<br />
De link met Seacon wordt nu ook duidelijker, want dit bedrijf weet<br />
alles van containerhandling en –logistiek. “Maar”, aldus Joris<br />
Tenhagen, “vanuit het verleden met name waar het gaat om ‘droge<br />
containers’. Nu de versproducten in toenemende mate via koel- en<br />
vriescontainers (reefers) gaan willen we met onze kennis en diensten<br />
ook voordelen voor de versketens realiseren. Voor ons is dat een nieuwe<br />
groeimarkt, waarin we zeer geïnteresseerd zijn. We willen onze<br />
kennis daarover uitbouwen. Wij hebben dus zeker ook veel baat<br />
gehad bij deze stage. Max kon ons veel leren over wat bij deze specifieke<br />
business van versproducten allemaal komt kijken. Het mes<br />
sneed echt aan twee kanten.”<br />
Voor herhaling vatbaar<br />
Henning Janssen is het daar helemaal mee eens: “Max Klöters is een<br />
jonge, enthousiaste en ambitieuze docent. Hij heeft Seacon geholpen<br />
met zijn kennis en inzicht in het ketenmanagement van versproducten,<br />
terwijl hij via deze stage zijn eigen kennis over supply chain<br />
management heeft kunnen verdiepen. Met deze kennis kan hij nu<br />
praktijkgericht onderzoek op dit gebied gaan inbouwen in het curriculum<br />
van Food & Flower Management. Wat ons betreft is de stage<br />
zeker voor herhaling vatbaar!”<br />
Ook als het aan Joris Tenhagen ligt is dit niet de het laatste gezamenlijke<br />
project in deze vorm. “We hadden tot dusver al heel wat stagiaires<br />
van Fontys hier en ook afstudeerders, en we gaven ook gastcolleges<br />
op Fontys. Maar zo’n docentenstage is toch van een heel andere<br />
orde.”
Interview: Docentstage Fontys Hogeschool bij PAMM<br />
Motivatie en gedrevenheid van twee kanten!<br />
Malika Azhimi, praktijkdocente Bio Moleculaire Technieken bij<br />
de Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen in<br />
Eindhoven, liep een docentenstage bij het Laboratorium voor<br />
Pathologie van de Stichting PAMM, eveneens in Eindhoven.<br />
Beiden zijn zeer te spreken over de stage: “Het was in alle<br />
opzichten een win-win-situatie!”<br />
De stage van Malika duurde 4 maanden, waarin zij elke week 1 dag<br />
bij PAMM meedraaide. “PAMM heeft vier afdelingen: histologie, cytologie,<br />
immunologie en moleculaire biologie,” vertelt Janny Wiering.<br />
“Alle vier die afdelingen zijn belangrijk om een goede en gedetailleerde<br />
diagnose van een ziektebeeld te kunnen stellen. We hebben<br />
Malika per afdeling vier dagen ingeschakeld om vooral inhoudelijke<br />
kennis op te doen.”<br />
Bijdrage aan curriculum<br />
Marlies Dams legt uit: “Een bijdrage leveren aan de uitbreiding van de<br />
lesstof voor de studenten was wat Fontys betreft een belangrijk doel<br />
van deze docentenstage. Wij vinden dat de school heel concreet profijt<br />
moet hebben van zo’n stage. Malika heeft tijdens de stage in overleg<br />
met het PAMM een ASIA-opdracht geformuleerd, die direct uitgezet<br />
kan worden in het Applied Science & Ingenieurs Adviesbureau van<br />
Fontys. Daarmee hebben we een garantie voor een goede inbedding<br />
van de resultaten.” En die bijdrage aan het curriculum? “Komt eraan”,<br />
belooft Malika. “Daar heb ik zeker genoeg materiaal voor.”<br />
Quote Bert Schroën- ZUYD Hogeschool over LLSc:<br />
“LLSc maak het beroepenveld voor <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> inzichtelijk.<br />
Hierdoor verloopt de integratie tussen opleiden en de<br />
beroepspraktijk soepel. Studenten en docenten vinden snel<br />
de juiste partner voor opdracht, afstemming leerinhouden,<br />
scholing, baan,stage enzovoort”.<br />
Pathologie onbekend werkveld<br />
“Ik heb altijd al speciale interesse gehad in pathologie”, vertelt Malika.<br />
“Ik kende PAMM wel van naam, maar wist te weinig van hun activiteiten<br />
om mijn leerlingen er enthousiast voor te kunnen maken.” Nu<br />
dan wel? “Zeker wel”, klinkt het stellig. “Ik vind het vooral belangrijk<br />
dat ik nu weet hoe hier alle werkzaamheden met elkaar samenhangen.<br />
Dat maakt het voor mij veel gemakkelijker om het mijn leerlingen<br />
uit te leggen. Ik kan hen nu ook het nodige vertellen over hoe het<br />
er ‘op de werkvloer’ van zo’n lab aan toe gaat. Er zijn altijd jongeren<br />
die nieuwsgierig zijn naar het ziekenhuiswereldje en die daar graag<br />
willen werken. Jongeren die geïnteresseerd zijn in onderzoek, in het<br />
zoeken naar oplossingen, maar die te weinig weten over de arbeidsmogelijkheden<br />
in die sector. Wij hebben op 17 maart bij Fontys een<br />
Open Dag, waarbij ook het PAMM aanwezig zal zijn met een stand.”<br />
Band opgebouwd<br />
Ook voor PAMM, dat wel al regelmatig studenten als stagiair had, had<br />
deze docentenstage veel toegevoegde waarde. “In de beroepenvoorlichting<br />
is Pathologie vaak onderbelicht”, weet Janny. “Fontys heeft<br />
met zijn <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> opleiding een goede, brede opleiding, maar de<br />
aantrekkelijkheid van het pathologische werk komt pas tot zijn recht<br />
als je er wat dieper in duikt. Nu we Malika en Marlies bij Fontys hebben,<br />
kan binnen de opleiding dat kennishiaat worden opgevuld.<br />
Afstudeerders vinden dan gemakkelijker hun weg naar ons. En wat<br />
ook heel belangrijk is: wij hebben hierdoor een band opgebouwd met<br />
Fontys. Dat is goed voor de communicatie: als wij met iets zitten<br />
waarvan we denken dat ze ons bij Fontys kunnen helpen, weten we<br />
nu de weg!”<br />
23 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 3<br />
HOOFDSTUK 4<br />
HOOFDSTUK 5<br />
HOOFDSTUK 6<br />
WIE IS WIE ?
HOOFDSTUK 3<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Interview: Docentstage Fontys Hogeschool bij PathoFinder<br />
Zowel bedrijf als opleiding hebben hier veel aan!<br />
Sander Kurvers, praktijkdocent Microbiologie/Moleculaire<br />
Biologie bij de opleiding Applied Science van Fontys Hogeschool<br />
Toegepaste Natuurwetenschappen in Eindhoven, liep de eerste<br />
helft van 2012 stage bij PathoFinder B.V. in Maastricht. Judith<br />
Keijdener, Junior Scientist bij dat bedrijf, begeleidde hem daarbij.<br />
Beiden zijn ze zeer te spreken over de stage.<br />
De docentenstage had als doel ervoor te zorgen dat het onderwijs aan<br />
de Hogescholen beter aansluit bij de behoeften van het bedrijfsleven.<br />
Meerwaarde<br />
Sander heeft in totaal 20 dagen full time bij PathoFinder meegedraaid.<br />
Hij zegt: “Ik was erg enthousiast om te starten met mijn docentenstage,<br />
maar was wel benieuwd naar wat ik voor het bedrijf zou kunnen<br />
betekenen; naar wat de toegevoegde waarde van zo’n stage zou zijn<br />
voor het bedrijf. Toen ik merkte hoe enthousiast PathoFinder was, was<br />
ik ‘om’ en wist ik zeker dat een docentenstage meerwaarde had. Ik<br />
merk ook al in de praktijk dat ik er iets aan heb. Ik kan nu mijn studenten<br />
beter voorbereiden op hoe de dingen feitelijk gaan in de praktijk.”<br />
Zorgvuldig plannen<br />
Judith: “We nemen als bedrijf deze stages heel serieus, kiezen de projecten<br />
waarmee de docenten zich bezighouden zorgvuldig en plannen<br />
de opdracht goed, van dag tot dag, inclusief evaluatie. Het moeten<br />
projecten zijn waar zowel de docent / de opleiding als wij als bedrijf<br />
veel aan hebben. De docenten zijn goed opgeleid en kunnen bij ons<br />
dus volwaardig en waardevol werk verrichten. Het moet ook een pro-<br />
24<br />
ject zijn dat binnen 20 dagen in een fase kan zijn die als een (voorlopige)<br />
afronding kan gelden. Het is gewoon fijn als je ook zelf de resultaten<br />
van je werk ziet.” Sander werkte aan een influenza – typeringskit,<br />
waarmee snel kan worden aangetoond welk soort griep iemand<br />
heeft.<br />
Verschillende fasen<br />
“Ik gebruik mijn ervaringen op mijn werk ook om praktijkopdrachten<br />
voor mijn leerlingen te bedenken”, vertelt Sander. “Natuurlijk hebben<br />
studenten voor die opdrachten minder tijd dan ik hier heb. Daarom is<br />
het fijn dat mijn project bij PathoFinder is opgedeeld in verschillende<br />
fasen. Het project startte met een ‘positieve controle’. Daar kwam veel<br />
kloneringswerk bij kijken. Vervolgens testte ik het DNA om uit te vinden<br />
tot welke hoofdgroep de te onderzoeken influenza behoort. En nu<br />
komt nog een aantal tests, waarmee ik de subgroep kan bepalen. Bij<br />
elke fase hoort een zo genoemde ‘interne controle’, om te zeker te<br />
stellen dat je protocol goed is en of je apparatuur naar behoren werkt.<br />
Door al die onderdelen levert het project mij tal van mogelijkheden<br />
voor deelopdrachten voor mijn studenten.”<br />
Stageplaatsen voor leerlingen<br />
PathoFinder biedt niet alleen docentenstages, maar levert ook zeer<br />
regelmatig stageplaatsen voor studenten. “Wij zijn er alleen maar bij<br />
gebaat als zij een realistisch beeld krijgen van ons werk”, benadrukt<br />
Judith. “Een groot voordeel is ook dat we goede mensen gemakkelijk<br />
kunnen ‘spotten’ en kunnen beoordelen of ze in ons team passen. Als<br />
ze dan na hun afstuderen bij ons komen, zijn ze al ingewerkt. Diverse<br />
studenten zijn al na een stageperiode bij ons aangenomen.”
Interview: Docentstage Universiteit Maastricht bij DSM Resolve<br />
Ruimte voor individuele wensen en netwerken<br />
Jonathan van Tilburg, docent Biomedische Wetenschappen aan<br />
de Faculty of Health, Medicine & <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> aan de<br />
Universiteit Maastricht, volgde in 2011 en 2012 een docentenstage<br />
van in totaal 20 dagen bij DSM Resolve in Geleen.<br />
Natacha Lourette, New Business Development Manager bij DSM<br />
Resolve, was zijn stagebegeleidster.<br />
Jonathan draaide zo’n twaalf keer één of twee dagen mee bij DSM<br />
Resolve. Hij is enthousiast over de opzet en de resultaten van het project.<br />
Inpassen in curriculum UM<br />
“Deze docentenstage was voor mij een mooie kans om te ervaren<br />
wat er zoal in het bedrijfsleven gebeurt op het gebied van biomedische<br />
wetenschappen”, zegt hij. “Ik heb hier uiterst waardevolle info<br />
verzameld die wij bij de universiteit kunnen inpassen in ons curriculum.<br />
We kunnen daardoor onze studenten beter voorbereiden op de<br />
praktijk van het bedrijfsleven. Voor mezelf is het verder heel waardevol<br />
dat ik mijn studenten nu vanuit eigen ervaring iets kan vertellen<br />
over wat er op het gebied van mijn vak gebeurt in het bedrijfsleven.<br />
Bovendien heb ik meer zicht gekregen op stagemogelijkheden voor<br />
mijn studenten.”<br />
Nieuwe impulsen voor DSM Resolve<br />
Natacha benadrukt dat DSM Resolve als onderneming zelf natuurlijk<br />
ook voordeel had van dit project. “Om te beginnen was het voor ons<br />
heel leuk om iemand te begeleiden met een puur academische instelling.<br />
Wij zijn hier zelf een gemengde populatie met een hoog PhDgehalte,<br />
maar toch merken we dat we door het werken op contractbasis<br />
en het continu focussen op resultaten wat van de neiging tot<br />
‘freewheelen’ van de pure wetenschapper zijn kwijtgeraakt. We krij-<br />
Quote Paulette Wauben- NV Investeringsbank LIOF over LLSC:<br />
“Dankzij LLSc weten we in de regio beter wie wat doet, en<br />
weten we elkaar gemakkelijker te vinden. Dat helpt LIOF bij<br />
haar streven om Limburg tot een aantrekkelijke vestigingsplaats<br />
voor ondernemers en kenniswerkers te maken en de<br />
kennisinfrastructuur te versterken”.<br />
gen daar op zich hier wel de ruimte voor, maar je komt er in de dagelijkse<br />
praktijk eigenlijk te weinig aan toe. Jonathan heeft ons daar door<br />
zijn opstelling en commentaren nieuwe impulsen toe gegeven. Hij<br />
heeft een aantal mensen ‘wakker gemaakt’ en ertoe aangezet om<br />
weer eens te experimenteren; om risico’s te nemen. Ons bedrijf kan<br />
daar alleen maar wel bij varen. Verder verwachten we uiteraard ook<br />
door projecten als dit in de toekomst nieuwe medewerkers te kunnen<br />
aantrekken. Jonge mensen die weten wat ze mogen verwachten van<br />
werken in het bedrijfsleven.”<br />
Individuele wensen<br />
“Kenmerkend voor DSM Resolve is”, aldus Natacha, “dat we open<br />
staan voor individuele wensen en mogelijkheden van onze medewerkers<br />
om hun carrière vorm te geven en in te vullen. Dat geldt ook voor<br />
stagiaires. Talentvolle mensen kunnen bij ons niet alleen terecht voor<br />
onderzoek op het gebied van Material en <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>; ze hebben hier<br />
de keuze tussen een breed spectrum aan werkgebieden en organisatieonderdelen,<br />
passend bij hun eigen wensen en talenten.”<br />
Netwerk<br />
Dus hebben Natacha en Jonathan eerst samen gekeken naar<br />
Jonathan’s eigen wensen en behoeften. Hij wilde via deze docentenstage<br />
niet alleen zijn inzicht vergroten in hoe in een bedrijf als DSM<br />
Resolve wordt gewerkt, maar ook via deze stage zijn eigen netwerk<br />
vergroten. Dit, om zijn studenten beter de weg te kunnen wijzen naar<br />
een baan die past bij hun talenten. Daarvoor was hij bij DSM Resolve<br />
dus aan het goede adres. “Natacha heeft geprobeerd om me zoveel<br />
mogelijk tools aan te reiken om mijn netwerk te versterken. Het programma<br />
tijdens mijn stagedagen was daardoor heel gevarieerd”,<br />
besluit Jonathan tevreden.<br />
25 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 3
HOOFDSTUK 3<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Interview: Docentstage Universiteit Maastricht – diverse bedrijven<br />
LLSc linkt UM-stagiaires aan bedrijven<br />
Harry Gosker, universitair docent aan de NUTRIM School of<br />
Nutrition, Toxicology and Metabolism van het Maastricht UMC+,<br />
is vanuit zijn functie niet alleen onderzoeker maar ook stagecoördinator<br />
voor de master Biomedical <strong>Sciences</strong>. Dat hield tot<br />
dusver in dat hij voor masterstudenten met name interne stageplaatsen<br />
zocht binnen het MUMC+. Het regionale bedrijfsleven<br />
werd nog nauwelijks betrokken bij het bieden van stageplaatsen<br />
voor deze studenten. Een gemiste kans, zo concludeerde<br />
LLSc samen met de opleidingsdirecteur Biomedical <strong>Sciences</strong> Jan<br />
Glatz. Sinds begin september 2011 is Harry Gosker daarom –<br />
met financiële en andere steun van LLSc – bezig met het vormen<br />
van een netwerk met <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> bedrijven in de regio<br />
die stageplaatsen kunnen bieden. Een wel heel bijzondere vorm<br />
van ‘docentenstage’.<br />
Centraal in zowel de Junior stage in het eerste jaar van de<br />
Masteropleiding als de Senior stage in het tweede jaar staat dat student<br />
leert om wetenschappelijk (biomedisch) onderzoek te verrichten.<br />
Wederzijdse voordelen<br />
“Uiteraard is het kunnen aanbieden van een breder en gevarieerder<br />
stageaanbod voor de opleiding een goede zaak. De studenten krijgen<br />
hierdoor meer keuzemogelijkheden. Ook kunnen zij via bedrijfsstages<br />
kennismaken met het doen van research binnen een bedrijf. Een voor<br />
hen reëel en aantrekkelijk carrièreperspectief, dat tot dusver te weinig<br />
aandacht kreeg”, aldus Harry.<br />
“Maar de externe uitbreiding van de stagemogelijkheden heeft ook<br />
grote voordelen voor de stagebedrijven”, vervolgt hij. “Zij kunnen op<br />
deze manier met een getalenteerde hoogopgeleide student aan de<br />
26<br />
slag. Iemand met een frisse kijk op hun business en met een ‘drive’<br />
om te onderzoeken en te leren. Innovatieve ondernemingen in het<br />
veld van de <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> zullen daar alleen maar wel bij varen. Nog<br />
een voordeel is, dat bedrijven via deze stages vrijblijvend kunnen kennismaken<br />
met veelbelovende potentiële medewerkers. Mensen die<br />
na hun afstuderen meteen als ingewerkte researcher bij dat bedrijf<br />
aan de slag kunnen. Daar komt nog bij dat het stagebedrijf via een<br />
stagiair zijn netwerk van relevante onderzoekers bij de universiteit kan<br />
vergroten.”<br />
Wetenschappelijk karakter<br />
Harry heeft – met het Netwerkboek <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> in de hand – kandidaatbedrijven<br />
in de (eu-)regio geselecteerd. Die bedrijven bezoekt hij.<br />
Hij spreekt dan met deze en gene en bekijkt de faciliteiten van het<br />
bedrijf. Als de laboratoria en werk- en onderzoeksmethoden up to<br />
standard zijn en het bedrijf is in principe geïnteresseerd, kan de onderneming<br />
voorstellen doen voor invulling van een stage of project. “Ik<br />
moet vervolgens weer bezien of die voorstellen een voldoende<br />
wetenschappelijk karakter hebben”, vertelt Harry. “Dat is natuurlijk wel<br />
wezenlijk; uiteindelijk gaat het om academische stages. Is de benodigde<br />
potentie aanwezig, dan krijgt het project het stempel approved en<br />
zet ik het in de online stagebank, waartoe de studenten vervolgens<br />
toegang hebben. In die stagebank, die in de nabije toekomst de gehele<br />
Faculty of Health, Medicine & <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> zal omvatten, staan ook<br />
alle interne stagemogelijkheden, plus de (veelal internationale) stagemogelijkheden<br />
die ook in toenemende mate aangeboden worden.”<br />
De lijst van potentiële stagebedrijven groeit inmiddels gestaag. De<br />
komende jaren moet blijken of de doelstelling van deze ‘docentenstage’<br />
haalbaar is.
Interview: Docentstage Studiereis Biomedical Imaging<br />
‘P-model’ verbetert koppeling bedrijfsleven en onderwijs!<br />
Willem Mattens van de faculteit Psychologie van de UM organiseerde<br />
samen met René de la Fonteijne van EXHEM in juni 2012<br />
een studiereis Biomedical Imaging, mede op initiatief van<br />
<strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>. Deelnemers aan de reis waren 12 onderwijs-<br />
en onderzoeksspecialisten op het gebied van Biomedical<br />
Imaging; vertegenwoordigers van de Universiteit Maastricht en<br />
de Technische Universiteit Eindhoven, Zuyd Hogeschool en<br />
Fontys Hogescholen, MUMC+ NUTRIM/Radiologie; en van bedrijven<br />
als Brains Unlimited, Neuro4imaging op de Chemelot<br />
Campus en Siemens Health Care.<br />
Bezocht werden twee Fachhochschulen in Ulm en in Reutlingen, twee<br />
Uniklinikums in Heidelberg en Würzburg en de R&D laboratoria en MRI<br />
fabriek van Siemens in Erlangen, allen op hun eigen wijze bezig met<br />
Biomedical Imaging. Instellingen die bezig zijn op het snijvlak van<br />
wetenschappelijk en klinisch toegepast wetenschappelijk onderzoek,<br />
industriële toepassingsontwikkeling en onderwijs.<br />
Focus reis<br />
Bij de reis werd vooral het antwoord gezocht op de vraag, hoe de<br />
onderwijs- en onderzoeksinstituten en bedrijven in Duitsland samenwerken<br />
op het gebied van Biomedical Imaging en in hoeverre die<br />
samenwerking leidt tot innovatie op onderwijsgebied. Innovatie, die<br />
ook in Nederland nodig zal zijn om straks optimaal gebruik te kunnen<br />
maken van de medische technologie die bijvoorbeeld beschikbaar<br />
komt door de ontwikkelingen rond Brains Unlimited in Maastricht.<br />
De resultaten<br />
“In Duitsland hebben ze geen problemen om goede mensen te krijgen<br />
voor toepassingsontwikkeling en onderzoek”, vertelt Willem<br />
Mattens. “Het geheim van het Duitse succes op dit vlak is zonder meer<br />
de sterke interactie tussen bedrijfsleven - MKB en industrie – en het<br />
onderwijs. Dat heeft waarschijnlijk als basis het leerlingenstelsel, dat<br />
Quote Gerard Ensink- Technocentrum Zuid-Limburg over LLSc:<br />
“De kracht van het netwerkboek is inzicht in de diversiteit<br />
aan LS partijen en projecten in de regio. Het levert een<br />
bijdrage aan samenhang en focus en inspireert tot krachtenbundeling<br />
en samenwerking”.<br />
in Duitsland nog steeds wordt gepraktiseerd op het Voortgezet<br />
Onderwijs. De vervolgopleidingen worden feitelijk toegespitst op de<br />
behoeften van het bedrijfsleven.”<br />
Onderwijsmodel<br />
“We ontdekten tijdens onze reis dat het onderwijsmodel dat wordt<br />
gehanteerd voor samenwerking van Fachhochschulen en Uniklinikums<br />
met het bedrijfsleven sterk bijdraagt aan het succes van die interactie.<br />
Dat model , het ‘P-model’ (het werken op projectbasis) heeft heel<br />
veel voordelen. Projecten zijn gemakkelijk te organiseren, ze zijn<br />
begrensd in tijd en doelstelling en hebben een sterke focus. Dat maakt<br />
het voor bedrijven ook veel aantrekkelijker om eraan mee te werken.<br />
De projecten worden geëntameerd en gecoördineerd vanuit de<br />
Fachhochschulen, in samenspraak met bedrijven.”<br />
Lector Biomedische Beeldvorming<br />
“We gebruikten als groep de reistijd tussen de bezoeken om te bezien<br />
hoe een dergelijk ‘P-model’ bij ons ook opgezet zou kunnen worden.<br />
Na de studiereis hebben we onze ideeën nader uitgewerkt en met<br />
name gekeken naar de mogelijkheden voor inbedding ervan, naar de<br />
match met wat er al is en de verhouding tot bestaande organisaties<br />
en programma’s. We besloten dat we het beste konden aansluiten bij<br />
het systeem van lectoren. Zuyd Hogeschool telt nu al een aantal lectoren,<br />
die zich met name bezighouden met de koppeling tussen<br />
onderzoek, onderwijs en de beroepspraktijk. Er zou, zo concludeerden<br />
wij, een lector Biomedische Beeldvorming moeten komen.”<br />
“Inmiddels zijn we in gesprek met de Zuyd Hogeschool om een dergelijk<br />
lectoraat in te richten. Die lector krijgt speciaal de taak om, in<br />
samenspraak met het bedrijfsleven, projecten te definiëren en te<br />
entameren met de focus op Biomedical Imaging in brede zin, waarbij<br />
studenten van de Zuyd Hogeschool en promovendi van de UM een rol<br />
kunnen spelen.”<br />
27 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 3
HOOFDSTUK 3<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Interview: Docentstage Zuyd Hogeschool bij DSM Resolve<br />
“De meest waardevolle opleiding in mijn 30-jarige carrière!”<br />
Jo Moonen, docent Statistiek en Chemie bij Zuyd Hogeschool,<br />
liep de eerste tien weken van het schooljaar 2012 – 2013 twee<br />
dagen per week een docentenstage bij DSM Resolve. De stage<br />
was oorspronkelijk niet gepland, maar <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
vroeg en kreeg hiervoor in 2012 nog additionele subsidie vanuit<br />
de DSM – SABIC CAO gelden. Jo werd voor deze dagen op school<br />
vrij geroosterd. “Het was, echt waar, voor mij de meest waardevolle<br />
opleiding in mijn 30-jarige carrière”, zo vat hij die 20<br />
dagen samen. “Elke dag was voor mij als een vakantiedag,<br />
zoveel plezier beleefde ik eraan.”<br />
Jo liep stage op de afdeling Process Analytics and Statistics van DSM<br />
Resolve, waar de senior scientists Peter Tummers en Arno Wilbers zijn<br />
stagebegeleiders waren.<br />
Inhoud stage<br />
In antwoord op de vraag naar de inhoud van de stage legt hij uit: “In<br />
de fabrieken op Chemelot worden gedurende de productieprocessen<br />
gigantisch veel data gegenereerd. Die worden opgeslagen, om aan de<br />
hand daarvan het product of proces te kunnen optimaliseren. Die data<br />
worden door de procesanalytici van DSM Resolve verzameld. Op basis<br />
van deze data ontwerpen zij wiskundige modellen. Daarmee kunnen<br />
zij voorspellingen doen over het verloop van het productieproces of de<br />
eigenschappen van het product en kunnen zij de optimalisatie daarvan<br />
sturen.”<br />
Lessen tot dusver<br />
Procesanalyse is een uitgebreide discipline, die uit verschillende<br />
onderdelen bestaat. Jo gaf en geeft in een aantal van die onderdelen<br />
28<br />
les. Het probleem was echter tot dusver, dat hij geen realistische data<br />
had om mee te werken. “Ik moest het doen met sommetjes die ik op<br />
internet kon vinden”, vertelt hij. “Maar dat vond ik niet motiverend<br />
voor mijn studenten. Je wil als docent wel dingen met ze doen die<br />
realistisch zijn.”<br />
Bij DSM Resolve kreeg Jo de nodige real cases aangereikt; data die hij<br />
op zijn eigen manier kon analyseren en narekenen. Hij kon uiteraard<br />
wel uitleg vragen aan zijn stagebegeleiders. Zijn conclusies werden<br />
naast de resultaten van hun eigen berekeningen gelegd. “Zij hoopten<br />
natuurlijk dat ik met mijn methoden zaken zou ontdekken die zij over<br />
het hoofd hadden gezien”, vermoedt hij. “Helaas was in 99% van de<br />
gevallen het tegendeel het geval. Maar ik heb er ontzettend veel van<br />
geleerd en dat was uiteindelijk de opzet. Of ik die real cases ook kan<br />
gebruiken in mijn lessen? Nee, die gegevens waren confidentieel.<br />
Maar Ik weet nu wel welke strategieën zij hanteren bij hun analyses<br />
en die kennis kan ik in mijn lessen wel goed gebruiken.”<br />
Welkom<br />
Daarnaast had Jo het geluk, dat vlakbij zijn werkplek oud-leerlingen<br />
van hem werkten. “Dat was heel leuk! Ik kon over hun schouders<br />
meekijken naar waar zij mee bezig waren.”<br />
“Het was echt een fantastische tijd”, besluit Jo. “Ik ben bij DSM Resolve<br />
met open armen ontvangen. Ik voelde me heel welkom daar!”<br />
De stage was zo’n succes, dat Joost Ruland van CHILL (Chemelot<br />
Innovation and Learning Labs), die de stage mede organiseerde, nu<br />
werkt aan de organisatie van nog zo’n stage, met een andere Zuyddocent.
Interview: Cyriel Mentink over Cluster Celkweek<br />
“Celkweek nu stevig ingebed in curriculum Zuyd HS en Leeuwenborgh!”<br />
<strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> is in 2010 ontstaan onder meer vanuit het<br />
project Kweek de Kwekers (2008-2010). Dit had specifiek als<br />
doel het samenbrengen van de vraag van het bedrijfsleven en<br />
het aanbod van onderwijs op het gebied van celkweek en tissue<br />
engineering in Limburg. Cyriel Mentink van Zuyd Hogeschool<br />
was vanaf het begin nauw betrokken bij het LLSc-project.<br />
“Vanuit Kweek de Kwekers zijn voor allerlei <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> gebieden<br />
werkgroepen gevormd van vertegenwoordigers van bedrijven<br />
en onderwijsinstellingen. De werkgroep Celkweek & Tissue<br />
Engineering ging in 2010 als eerste van start”, vertelt Cyriel.<br />
De werkgroepen hadden als doelstelling om meer specifiek aandacht<br />
te schenken aan de inhoud van de op ‘hun’ gebied aansluitende<br />
onderwijsrichtingen, om de samenwerking tussen bedrijfsleven en<br />
verschillende onderwijsrichtingen te intensiveren en om het vakgebied<br />
<strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> beter onder de aandacht brengen van studenten en<br />
scholieren.<br />
Docentstages Kweek de Kwekers<br />
“Vanaf het begin van Kweek de Kwekers waren we er als werkgroep<br />
van overtuigd dat we, om de keuze voor celkweek als vak te stimuleren,<br />
eerst de betrokken docenten van de scholen zouden moeten bijscholen.<br />
Pas als je hen enthousiast hebt voor deze vakrichting, kunnen<br />
zij dat enthousiasme overbrengen op hun leerlingen. Daarom begonnen<br />
we met het organiseren van docentstages.<br />
Medio 2009 zijn twee docentstages afgerond, een bij Pharmacell en<br />
een bij de Technische Universiteit Eindhoven, met docenten van ZUYD<br />
Hogeschool als ‘stagiaires’. Hiermee werd relevante kennis op het<br />
gebied van het kweken van cellen overgedragen aan de betreffende<br />
onderwijsinstellingen. Eenzelfde traject, in samenwerking met<br />
Leeuwenborgh Opleidingen, het MUMC en Pharmacell startte in<br />
februari 2010.”<br />
Structurele inbedding<br />
“Maar enthousiaste docenten en losse trainingen vormen eigenlijk<br />
nog maar het begin”, vervolgt Cyriel. “Ons doel was om celkweek<br />
structureel in te bedden in de curricula van de diverse opleidingen.<br />
Binnen het project <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> is de werkgroep hiermee aan<br />
de slag gegaan. Een van onze betrokken docenten, docent<br />
Microbiologie Peter Schouten, heeft daar zijn schouders onder gezet.<br />
Celkweek was al een onderdeel van onze opleiding Biologie en<br />
Medisch Laboratoriumonderzoek. Inmiddels heeft het vak een stevige,<br />
structurele plek in het curriculum, in de vorm van een theoretisch en<br />
praktisch goed uitgewerkte module. We hadden vanuit een project in<br />
het verleden al de nodige faciliteiten om de praktijkpoot van de opleiding<br />
te kunnen uitvoeren. Die heeft Peter verder geoperationaliseerd.<br />
Inmiddels hebben bij ons al jaarlijks 30 à 40 studenten deze module<br />
in hun pakket.”<br />
MBO gebruikt HBO faciliteiten<br />
Bedrijven hebben uiteraard niet alleen behoefte aan HBO’ers, maar<br />
ook aan goed opgeleide MBO’ers. Ook bij Leeuwenborg Opleidingen is<br />
daarom de module celkweek ingebed in het curriculum, als onderdeel<br />
van de opleiding Biotechnologie. De docenten René Moonen en<br />
Patrick Heereveld hebben zich daarmee beziggehouden.“Ook die<br />
module loopt inmiddels goed”, weet Cyriel Mentink. “Voor de praktijkpoot<br />
van de opleiding maken de MBO studenten gebruik van onze<br />
praktijkfaciliteiten in Heerlen. Niet alleen is dat efficiënt, maar ook krijgen<br />
de MBO-leerlingen zo een heel natuurlijke link naar de vervolgopleiding<br />
bij Zuyd Hogeschool. En nog een mooie ontwikkeling: om<br />
onze studenten een beter inzicht te geven in de praktijk van het vak,<br />
heeft Tigenics op de Chemelot Campus zijn cleanrooms voorzien van<br />
glazen wanden. Onze studenten kunnen daar, zonder tijdrovende procedures,<br />
van buitenaf zien hoe het er in zo’n high tech-omgeving aan<br />
toe gaat.”<br />
29 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 3
HOOFDSTUK 3<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Verslag: Speeddates <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> Career Event - maart 2011<br />
In maart 2011 organiseerde <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> in samenwerking<br />
met de Universiteit Maastricht en de organisatoren van het<br />
<strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> Career Event een speeddate event. De event was<br />
onderdeel van het <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> Career Event dat studieverenigingen<br />
van de Universiteit Maastricht jaarlijks organiseren voor<br />
studenten <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>. Onderdelen zijn bijvoorbeeld bedrijfspresentaties<br />
en een carrièrebeurs waar diverse bedrijven zich<br />
voorstellen.<br />
Om de intensiteit te verhogen en studenten echt in contact te laten<br />
treden met bedrijven voegde LLSc samen met de organisatie de volgende<br />
onderdelen toe:<br />
• Workshop ‘elevator pitch’: wat als je binnen 3 minuten jezelf moet<br />
verkopen om die ene echte topbaan te krijgen? Waar ben je goed<br />
in? Waarom moet het bedrijf JOU hebben? Wat zijn je ambities?<br />
Waar wil je naar toe? Dat zijn vragen waar iedere student en toekomstige<br />
sollicitant over moet nadenken om die ene beste eerste<br />
indruk te maken. In een workshop, gefaciliteerd door de<br />
Universiteit Maastricht, werden studenten ‘getriggerd’ hiermee te<br />
oefenen.<br />
Oefenen in jezelf presenteren<br />
Quote Wouter Keij- Greenport Venlo Innovation Center<br />
over LLSc:<br />
“Om de Provincie nog aantrekkelijker te maken als<br />
vestigingsplaats en om te ondernemen is het van groot<br />
belang dat wij ons onderscheiden en gezamenlijk optreden<br />
op de belangrijke thema’s van gezondheid en biobased.<br />
Daar helpt LLSc ons bij”.<br />
30<br />
• Vervolgens vond een aantal speeddates plaats. Studenten hadden<br />
van tevoren hun CV’s ingeleverd. Aan de hand van een selectie<br />
door bedrijven kreeg iedereen five minutes of fame met de<br />
bedrijven die hem/haar geselecteerd hadden.<br />
Met een deelname van 5 bedrijven en ongeveer 20 studenten was<br />
het een succes. De energie zoemde door de zaal! De studenten werden<br />
uit hun comfortzone gehaald, maar zagen ook dat bedrijven ‘niet<br />
bijten’; het zijn ook maar mensen. En een goed gesprek gaf hen veel<br />
energie. De recruiters gaven na afloop aan dat studenten nog wel veel<br />
gestimuleerd moeten worden om over zichzelf te vertellen. In echte<br />
sollicitatiegesprekken val je dan uiteraard door de mand. Je moet als<br />
sollicitant weten waar je voor staat, wat je te bieden hebt. En dat hebben<br />
de studenten goed in hun oren geknoopt…
Verslag: Chemelot Campus Event - 15 juni 2011<br />
Verbaasd over bloei <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> op Chemelot Campus<br />
Wat gebeurt er in het bedrijfsleven op het gebied van <strong>Life</strong><br />
<strong>Sciences</strong>? Welke functies en stageplaatsen zijn er? Ruim 45<br />
docenten, studenten en alumni kregen hierop een antwoord tijdens<br />
een informatiemiddag op 15 juni 2011 op de Chemelot<br />
Campus in Geleen, georganiseerd door <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>.<br />
“De middag was een absolute eyeopener”, vertelt bezoekster Jennifer<br />
Collins. Ze is afgestudeerd biomedicus aan de Universiteit Maastricht<br />
en ex-voorzitster van de alumnivereniging.<br />
Ruimer beeld mogelijkheden<br />
“De meeste mensen denken bij Chemelot altijd aan chemie en polymeren.<br />
Zelf wist ik wel van het bestaan van enkele biomedische<br />
bedrijven op Chemelot, zoals DSM Biomedical, Tigenix en<br />
BasicPharma, maar ik stond ervan versteld dat hier zoveel kleine en<br />
grotere bedrijven gevestigd zijn die zich bezighouden met <strong>Life</strong><br />
<strong>Sciences</strong>.” Jennifer was met name geïnteresseerd in mogelijke banen<br />
voor afgestudeerden. “Studenten denken vaak dat ze in Limburg met<br />
<strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>-studies alleen maar terecht kunnen in wetenschappelijke<br />
onderzoeksfuncties en dat er nauwelijks biomedische banen in het<br />
bedrijfsleven zijn. Gedurende de middag ging er een wereld voor me<br />
open: ik kreeg een ruimer beeld van de mogelijkheden. Dit was onder<br />
meer te danken aan de opzet van de bijeenkomst: er waren verschillende<br />
bedrijven en er was genoeg gelegenheid om vragen te stellen.”<br />
Interactie<br />
Interactie tussen onderwijs en bedrijfsleven was één van de hoofddoelen<br />
van de bijeenkomst. Na een inleidende presentatie over de<br />
toekomstvisie van de Chemelot Campus schoven de bezoekers in kleine<br />
groepen aan tafel bij één van de zeven deelnemende organisaties<br />
en bedrijven. Hier kregen zij een korte bedrijfspitch en was er gelegenheid<br />
voor interactie. Elk kwartier rouleerden de groepen totdat<br />
iedereen elke tafel had bezocht. De middag werd afgesloten met een<br />
presentatie van Feike Hylarides van <strong>Life</strong>Tec Network over de toekomst<br />
van <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>: Vision 2025, gevolgd door een netwerkborrel.<br />
Vakgebied met toekomst<br />
De middag was goed opgezet, vond Dieter Hauwaerts, Director<br />
Manufacturing van biomedisch bedrijf TiGenix. “Wij doen aan dit soort<br />
informatiebijeenkomsten graag mee. We willen aan een breed<br />
publiek laten weten wat we doen. We houden ons onder meer bezig<br />
met regeneratieve geneeskunde, celkweek en stamceltherapie.<br />
Mensen hebben er wel van gehoord, maar bijna niemand realiseert<br />
zich hoe vér de ontwikkelingen al zijn en wat die inhouden: wij hebben<br />
al een goedgekeurd geneesmiddel op de markt op basis van deze<br />
technologieën! De interactie met de groepen aan tafel was leuk en<br />
gevarieerd. Docenten kregen een stuk bewustzijn over de stand van<br />
zaken. Studenten en alumni kon ik laten zien dat dit een vakgebied is<br />
waar toekomst in zit.”<br />
31 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 3<br />
HOOFDSTUK 4<br />
HOOFDSTUK 5<br />
HOOFDSTUK 6<br />
WIE IS WIE ?
HOOFDSTUK 3<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Verslag: Young Talent Event – 14 maart 2012<br />
‘Jung’ methode zet aan tot nadenken over jezelf!<br />
<strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> (LLSc) hoorde regelmatig van allerlei kanten<br />
dat studenten van Zuyd Hogeschool en de Universiteit<br />
Maastricht worstelen met het maken van belangrijke, toekomstbepalende<br />
keuzes. Studenten die eindeloos aarzelen of ze gaan<br />
doorstuderen voor hun Bachelor, Master of PhD of meteen gaan<br />
werken bij een onderzoeks- of onderwijsinstelling of bedrijf. En<br />
aangezien ook <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> bedrijven, onderzoeks- en onderwijsinstellingen<br />
niet alleen goed opgeleide, maar ook goed<br />
gemotiveerde werknemers willen, werkten zij graag mee aan<br />
het initiatief van LLSc om het event Your Talent, your Career te<br />
organiseren.<br />
Zo’n dertig studenten, alle in de sector <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>, besloten – gestimuleerd<br />
door een begeleider of docent op Universiteit of Hogeschool<br />
– om in te schrijven.<br />
Plenair<br />
Het event startte met een plenaire sessie, waarin een zestal panelleden<br />
afkomstig uit bedrijfsleven of kennisinstelling en met diverse<br />
ervaringsniveaus zich in een De Wereld Draait Door-setting door een<br />
panelleider lieten uitvragen. Bijvoorbeeld over hoe zij uiteindelijk zijn<br />
terechtgekomen op de plek waar zij nu zitten, over de keuzes waarvoor<br />
zij zich geplaatst zagen en de redenen waarom zij uiteindelijk<br />
hebben gekozen voor het pad dat zij hebben gevolgd. Bij deze sessie<br />
ontstond ook de nodige interactie met het publiek.<br />
Workshop<br />
Na de plenaire sessie werd de groep in subgroepen verdeeld voor een<br />
workshop onder begeleiding van mensen van IBC. Zo’n 1,5 uur lang<br />
kregen de studenten technieken aangereikt om inzicht te krijgen in<br />
Quote Simone van der Steen- Gemeente Maastricht over LLSc:<br />
“<strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> brengt alle (potentiële) partijen die<br />
bijdragen aan de wetenschappelijke en economische ontwikkelingen<br />
op het gebied van de life sciences op een zeer overtuigende<br />
en enthousiasmerende manier bij elkaar. Het netwerkboek<br />
alleen al is voor iedereen werkzaam in of ondersteunend<br />
aan deze sector een onmisbaar stuk gereedschap”.<br />
32<br />
hun eigen persoonstype en bijbehorende kwaliteiten en - samenhangend<br />
daarmee - in de carrièrestap die het beste bij hen zou passen.<br />
Voor het gemak werden hiertoe alle persoonstypen ingedeeld in een<br />
kwadrant volgens de theorie van Jung, met op de verticale as de drijfveren<br />
op basis waarvan je meestal je beslissingen neemt: ‘ratio’ of<br />
‘emotie’ ; en op de horizontale as de wezenskenmerken ‘introvert’ of<br />
’extravert’. Dit resulteerde in vier typen: ‘Blauw’ (analytisch); ‘Rood’<br />
(pragmatisch)’; ‘Groen’ (gemoedelijk); en ‘Geel’ (geïnspireerd). Aan<br />
deze typen werd een aantal positieve en negatieve eigenschappen<br />
gekoppeld. Van daaruit werd de stap gemaakt naar organisaties en<br />
functies die bij de diverse typen horen.<br />
Herkenbaar?<br />
Voor alle deelnemers waren de typen op zichzelf heel herkenbaar. Het<br />
was leuk om elkaar in een bepaalde categorie in te delen. Moeilijker<br />
was het jezelf in één van de hokjes te plaatsen. Vanuit IBC werd benadrukt<br />
dat de grenzen van het kwadrant niet als absolute grenzen<br />
gezien mogen worden. “Het gaat erom om te bepalen waarin je jezelf<br />
het meest herkent op momenten van flow en spanning. Daar ligt dan<br />
je basis. Van daaruit kun je verder.”<br />
Ervaringen delen<br />
Na afloop volgde weer een plenaire sessie, waarin ervaringen werden<br />
gedeeld en vragen konden worden gesteld. Niet iedereen was er zelf<br />
al helemaal uit, maar de ervaring van de deelnemers was wel positief.<br />
De aangereikte informatie zou, zo was de verwachting, zeker een<br />
hulp zijn om, rustig thuis nog eens erover nadenkend, uiteindelijk te<br />
bepalen in welk soort organisatie en in welke rol men zich het meest<br />
thuis zou voelen en een weloverwogen keuze te maken.
Interview: Young Talent Event - 13 november 2012<br />
Goed idee: inbedding ‘Jung’-methode in curriculum!<br />
Op 13 november 2012 organiseerde LLSc voor de tweede keer<br />
een Young Talent Event, voor studenten van Zuyd Hogeschool<br />
en de Universiteit Maastricht. Dit keer speelden docenten van<br />
beide opleidingen een actieve rol als groepsbegeleider. De ochtend<br />
voor de bijeenkomst kregen zij hiervoor een training van<br />
facilitator IBC. We spraken met twee van hen: Sis Achten,<br />
docent Communicatieve Vaardigheden en Engels bij Zuyd<br />
Hogeschool; en Eleonore Köhler, universitair hoofddocent / vakgroepvoorzitter<br />
van de vakgroep Anatomie en Embryologie.<br />
Sis Achten<br />
Sis Achten vond het al met al een heel interessant programma.<br />
“Jammer dat zich maar 9 studenten van Zuyd hadden ingeschreven.<br />
Dit is toch eigenlijk materie waar al onze studenten hun voordeel mee<br />
zouden kunnen doen. Zij staan straks allemaal voor de vraag, welk<br />
soort carrière het beste bij hen past. Bij sollicitatiegesprekken zullen<br />
ze zichzelf moeten kunnen verkopen en dat kun je alleen als je jezelf<br />
kent. Je moet weten waar je eigenlijke passie ligt. Dat kun je dan vertalen<br />
naar bepaalde categorieën bedrijven. In sollicitatiegesprekken<br />
bij dergelijke bedrijven komt je passie al snel naar voren en dat merkt<br />
zo’n recruiter meteen.”<br />
Inbouw in curriculum HSZ?<br />
“Het IBC- programma, waarbij gebruik werd gemaakt van de indeling<br />
in vier soorten persoonlijkheidstypen volgens de theorieën van Carl<br />
Jung, is een heel goed hulpmiddel om studenten op weg te helpen<br />
daarmee. Wij hebben bij Zuyd iets dergelijks in ons programma, maar<br />
Quote Yvonne van der Meer- Maastricht University over LLSc:<br />
“LLSc breng partijen in de regio bij elkaar, stimuleert samenwerking<br />
tussen deze partijen en faciliteert dit waar nodig.<br />
Hierdoor wordt synergie tussen de verschillende projecten en<br />
initiatieven bevorderd en ontstaan nieuwe kansrijke projecten.<br />
Dit levert niet alleen winst op voor de betrokken partijen,<br />
maar draagt ook bij aan de versterking van de regionale<br />
economie en de aantrekkelijkheid van de regio”.<br />
de ‘Jung – methode’ passen wij nog niet toe. Wat mij betreft komt<br />
daar verandering in. Misschien kunnen we het inbouwen in een van<br />
onze modules Communicatieve Vaardigheden. Als we dat goed aanpakken,<br />
is de kans groot dat we bij grotere groepen van onze studenten<br />
het kwartje kunnen laten vallen.”<br />
Eleonore Köhler<br />
Eleonore Köhler woonde met twee van haar tutoren en 20 studenten<br />
de sessie bij. Zij meldde dat hun studenten heel positief waren over<br />
de middag. “De ontdekking dat je gericht over jezelf kunt nadenken in<br />
termen als ‘Wie ben ik eigenlijk en welk werk past bij mij; wat wil ik<br />
per se wel of niet’ was voor velen een eyeopener.”<br />
Voor de deelnemers was het ronduit een verrassing dat hen werd<br />
gevraagd: ‘Wat verwacht je van je toekomstige beroep?’ De meesten<br />
bleken daar tot dusver nog helemaal niet mee bezig te zijn. Eleonore<br />
Köhler legt uit: “Veel masterstudenten denken nog niet verder dan het<br />
eind van hun studie; en als ze dat al doen, dan meestal in termen van<br />
promotieonderzoek. Dat er voor hen ook volop mogelijkheden zijn<br />
buiten de universiteit realiseren ze zich nog niet zo.”<br />
Inbouw in studieprogramma UM?<br />
Inmiddels hebben de betrokken UM-docenten besloten te proberen<br />
het programma in hun eigen studieprogramma in te bouwen, zodat al<br />
hun studenten er profijt van kunnen hebben. “Onze opleidingsdirecteur<br />
Jan Glatz was het daarmee eens. Ik ga met een voorstel voor een<br />
follow-up naar het directieoverleg. Daar zal men dan bekijken wat de<br />
mogelijkheden zijn”, besluit Eleonore Köhler.<br />
33 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 3
HOOFDSTUK 3<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Verslag: <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> Arbeidsmarkt Event – 27 november 2012<br />
De toekomst van de <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> arbeidsmarkt in Limburg<br />
De Provincie Limburg is hard bezig met het opstellen van plannen<br />
om de groeiambities van de Limburgse ‘topsectoren’ <strong>Life</strong><br />
<strong>Sciences</strong> & Health, Chemie & Materialen en Agro & Food te kunnen<br />
ondersteunen, waar het de arbeidsmarkt betreft. Om daar<br />
op het gebied van <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> een steentje aan bij te dragen<br />
organiseerde <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> samen met de Provincie op<br />
27 november 2012 in het Stayokay hotel in Maastricht een bijeenkomst.<br />
Een bont gezelschap van zo’n 50 vertegenwoordigers<br />
van allerlei partijen die baat hebben bij een goed functionerende<br />
en bloeiende arbeidsmarkt op het gebied van <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
in Zuid-Limburg was aanwezig.<br />
Werkgevers, werknemers, mensen uit het onderwijs, onderzoekers,<br />
studenten, vertegenwoordigers van overheden en out-of-the-box<br />
denkers waren vertegenwoordigd. Zelfs een aantal studenten had tijd<br />
kunnen vrijmaken om deze bijeenkomst bij te wonen.<br />
Inleidingen<br />
Na inleidingen door Henri Faun van E,til over de karakteristieken van<br />
de Limburgse arbeidsmarkt en door Janneke Meulenbeld van de<br />
Provincie Limburg over de Human Capital Agenda werden de aanwezigen<br />
in groepjes verdeeld om te brainstormen over de sterke en<br />
zwakke punten van de <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> arbeidsmarkt.<br />
SWOT analyse<br />
Onder leiding van facilitators van de HIT Foundation gingen de groepjes<br />
aan de slag met hun eigen SWOT (Strengths, Weaknesses,<br />
Opportunities en Threats) analyse van die arbeidsmarkt. De opdracht<br />
was dat elke groep drie goed gemotiveerde Strengths en drie<br />
Weaknesses zou aanleveren. Bij de keuze moest worden gefocust op<br />
die ontwikkelingen waar de kans op vooruitgang het grootst was.<br />
Uit de vele genoemde sterkten en zwakten werden de meest vermelde<br />
topics uitgekozen, c.q. de grootste uitdagingen met het beste te<br />
verwachten resultaat. Dat waren:<br />
Weaknesses – c.q. te verbeteren punten:<br />
1. Vergroting van de bekendheid van de LSc sector bij jongeren en<br />
studenten<br />
2. Verbeteren van de verbinding tussen wetenschap en het<br />
bedrijfsleven<br />
3. Verbeteren van het imago van <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> (branding)<br />
4. Verbeteren van de aansluiting werkveld - onderwijs<br />
Strengths – c.q. punten die maximaal uitgebuit moeten worden:<br />
5. Uniekheid van de synergie tussen materialen en <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>.<br />
34<br />
Vervolgens werden deze topics in subgroepen nader uitgewerkt in termen<br />
van (SMART) doelen en daaraan gekoppelde actieplannen voor<br />
de komende twee jaar, inclusief eventuele randvoorwaarden.<br />
Resultaten bijeenkomst<br />
Elke groep presenteerde de resultaten van zijn brainstorming aan het<br />
eind van de bijeenkomst. De vijf actieplannen werden meegegeven<br />
aan de aanwezigen van de Provincie Limburg, om hun voordeel mee<br />
te doen bij de concretisering van de HCA <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> & Health,<br />
Chemie & Materialen, c.q. het ‘uitvoeringsprogramma’. Dit geeft o.a.<br />
aan wat nodig is om onderwijs en arbeidsmarkt op het gebied van <strong>Life</strong><br />
<strong>Sciences</strong> beter op elkaar te laten aansluiten, maar ook in brede zin<br />
wat nodig is om de arbeidsmarkt optimaal te laten functioneren<br />
(vraaggestuurd!).<br />
De Provincie is van plan om bij de uitwerking van deze uitvoeringsprogramma’s<br />
mensen uit de diverse relevante geledingen te betrekken<br />
om een maximaal draagvlak te kweken. Van daaruit wordt ingezet op<br />
het kweken van bestuurlijk draagvlak voor de realisatie van de plannen.<br />
Het was al met al een behoorlijk intensieve sessie die door alle<br />
betrokkenen als heel zinvol werd ervaren.
Welke bedrijven houden zich bezig met <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>? Welke<br />
opleidingen zijn er? En welke projecten zijn er om de groei van<br />
de <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> sector te stimuleren?<br />
In 2010 inventariseerde LLSc alle activiteiten en initiatieven<br />
Limburg en bracht deze samen in het Netwerkboek <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
(Zuid-)Limburg. In 2011 werd, met name door projectleider<br />
Chantal Bieshaar, een tweede editie gerealiseerd met als toevoeging<br />
een beschrijving van de campussen in Limburg.<br />
Daarnaast is de inventarisatie verbreed van Limburg - schaal<br />
naar Zuidoost-Nederland - schaal.<br />
Ook werd aan het projectenoverzicht een meer uitvoerige beschrijving<br />
per project toegevoegd. Met andere woorden: het werd een groter,<br />
dikker, omvangrijker en gedetailleerder netwerkboek.<br />
Toelichting: LLSc maakt <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> transparant<br />
Netwerkboek <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
1 e editie 2010 Aantal beschrijvingen 2 e editie 2011<br />
0 Campussen 5<br />
29 Bedrijven 64<br />
5 Onderwijsinstellingen 8<br />
35 Projecten 29<br />
Het netwerkboek bevat niet alleen een beschrijving van de missie,<br />
visie en doelstelling van de verschillende opleidingen, bedrijven en<br />
kennisinstellingen, maar ook de namen van contactpersonen voor het<br />
verkrijgen van meer informatie. Doel is het netwerk van <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
zichtbaar en transparant te maken.<br />
Uiteraard zijn deze netwerkboeken niet alleen in print, maar ook online<br />
beschikbaar gemaakt, in PDF - format. In 2012 is hier een eenvoudige<br />
maar doelmatige zoekmachine aan toegevoegd, om gemakkelijk<br />
langs alle onderwijsinstellingen en bedrijven te scrollen.<br />
35 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 3
HOOFDSTUK 4<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Hoofdstuk 4:<br />
Stimuleren lerend vermogen van de regio<br />
(Werkpakket 4)<br />
36
Toelichting: LLSc linkt inzichten en ervaringen<br />
Stimuleren lerend vermogen van de regio<br />
Al sinds een aantal jaren wordt in Zuidoost-Nederland hard gewerkt<br />
aan het <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> cluster, zowel vanuit het bedrijfsleven als vanuit<br />
overheid en onderwijs. Werkpakket 4 van LLSc heeft tot doel om te<br />
zorgen dat inzichten in de wijze waarop successen, maar ook mogelijke<br />
mislukkingen hebben plaatsgevonden, worden gedeeld. Dit stimuleert<br />
het lerend vermogen van de regio. LLSc heeft zich hierbij<br />
gefocust op projecten, gericht op het vinden, binden en boeien van<br />
kenniswerkers. Deze kennisdeling vond plaats door de organisatie van<br />
casestudies of workshops bij bestaande evenementen. Oorspronkelijk<br />
doel was de organisatie van acht sessies.<br />
Resultaat<br />
In de praktijk hebben er geen acht maar zes sessies plaatsgevonden.<br />
Met het aantal events dat in de regio gedurende de projectperiode<br />
heeft plaatsgevonden (door LLSC alsook door andere projecten georganiseerd)<br />
was het niet haalbaar meer workshops onder te brengen.<br />
Quote Patric Machiels- Biopartner Center Maastricht over LLSc:<br />
“Het project LLSc maakt mogelijk dat alle partijen die gebaat<br />
zijn bij de groei van de kenniseconomie in Limburg aan één<br />
tafel zitten, hun individuele plannen bespreken en gezamenlijk<br />
plannen maken. Het project verbindt en dat is hetgeen we<br />
nodig hebben!”<br />
Daartegenover staat dat de workshops goed bezocht zijn en dat iedere<br />
keer opnieuw is gezocht naar de wensen van de doelgroep.<br />
De 6 workshops betreffen:<br />
• Projectleidersbijeenkomsten voor alle projectleiders op het gebied<br />
van <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> uit de regio, gericht op kennismaking met elkaar<br />
en kennisdeling over actuele projecten:<br />
- Projectleidersbijeenkomst, 6 oktober 2010<br />
- Projectliedersbijeenkomst 26 januari 2011<br />
- Projectleidersbijeenkomst, 6 juli 2011.<br />
• Evaluatieworkshop <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>, april 2012.<br />
• Good Practices Exchange voor projectleiders van aantal grote regionale<br />
projecten, 22 oktober 2012.<br />
• Slot-event voor alle direct betrokkenen bij het project, 27 februari<br />
2013.<br />
37 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 4
HOOFDSTUK 4<br />
Op 6 oktober 2010 is voor de eerste keer vanuit <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
een projectleidersoverleg georganiseerd in het Ondernemershuis te<br />
Sittard. Doel was om elkaars projecten te leren kennen, raakvlakken<br />
te zien, kennis te delen en het netwerk op te starten voor en met projectleiders<br />
op het gebied van <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> in de regio.<br />
De doelgroep werd dus gevormd door alle projectleiders van <strong>Life</strong><br />
<strong>Sciences</strong> projecten in de regio en niet alleen projectleiders van het<br />
project <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>.<br />
Acht projecten passeerden de revue op 6 oktober, te weten (in alfabetische<br />
volgorde):<br />
• Brainport<br />
• Chematerials Park<br />
Als vervolg op de eerste projectleidersbijeenkomst in oktober 2010<br />
organiseerde <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> in januari 2011 een tweede projectleidersbijeenkomst.<br />
Locatie was dit keer de Chemelot Campus.<br />
Ook nu was het doel om elkaars projecten te leren kennen, raakvlakken<br />
te zien, kennis te delen en het netwerk op te starten voor en met<br />
<strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> projectleiders in de regio. Ook hier vormden alle projectleiders<br />
van <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>- projecten in de regio de doelgroep en dus<br />
niet alleen projectleiders van het project <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>.<br />
Er vonden 19 projectpresentaties plaats (in alfabetische volgorde):<br />
• Biomedica <strong>Life</strong>tecVision<br />
• Biotransitiehuis Arvaris<br />
• Brainport 2020 ontwikkelingen Gemeente Heerlen<br />
• Chematerials Park Chemelot<br />
• Coming 2 project Brainport<br />
• Enterprise Europe Network Syntens<br />
• LESA <strong>Life</strong>Tec Network<br />
• <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> (LLSc) TCZL<br />
• LSCE 2011 Studievereniging UM<br />
• Maastricht Health Campus Biopartner<br />
• Master Biomaterials Maastricht University<br />
• Next Generation Cleanrooms Zuyd Hogeschool<br />
• United Brains Limburg Zuyd Hogeschool<br />
• Vividlinks Skills3<br />
• Zuydlab en overige projecten HSZuyd Zuyd Hogeschool<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Verslag workshop - 6 oktober 2010<br />
Projectleidersbijeenkomst 1<br />
Verslag workshop - 26 januari 2011<br />
Projectleidersbijeenkomst 2<br />
38<br />
• HSZuyd / Zuydlab en overige projecten van Zuyd Hogeschool<br />
• <strong>Life</strong>tec Network<br />
• <strong>Life</strong>teczone<br />
• <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
• Skills 3<br />
• United Brains<br />
Naast de projectleiders van bovengenoemde projecten waren nog<br />
zo’n zes andere deelnemers aanwezig. Een kleine maar kwalitatief<br />
goed gewaardeerde eerste projectleidersbijeenkomst. Afgesproken<br />
werd in groter verband een vervolgbijeenkomst te plannen begin<br />
2011.<br />
• Diverse projecten <strong>Life</strong>tecZONe<br />
• Diverse projecten NanoHouse<br />
• Ontwikkelingen/<br />
beleid LS vanuit provincie Provincie Limburg<br />
• Diverse projecten TMFI<br />
Naast de projectleiders van bovengenoemde projecten waren nog<br />
zo’n 15 andere deelnemers aanwezig. Omwille van de tijd werd iedere<br />
projectleider gevraagd een pitch van 3 minuten over zijn/haar project<br />
te geven. Daarna was er ruimte om elkaar individueel te spreken<br />
tijdens de netwerkborrel. De deelnemers vonden het een succesvolle<br />
formule omdat je in relatief korte tijd over veel projecten op hoofdlijnen<br />
wordt bijgepraat en je daarna zelf kunt kiezen over welke projecten<br />
je nader bijpraat met de projectleider. Een van de student-deelnemers<br />
deed zelfs een stageplek op tijdens deze middag! Een succesvol<br />
event dus.
Op de 6 juli door LLSc georganiseerde netwerkbijeenkomst van projectleiders<br />
en directe stakeholders op <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> gebied leek het<br />
een reünie. De geanimeerde gesprekken werden met tegenzin afgekapt<br />
toen het tijd was voor het officiële gedeelte.<br />
Dat officiële deel, met Nelleke Barning van DSM als dagvoorzitter /<br />
moderator, bestond uit drie pitches van een korte presentatie en plenaire<br />
discussie (zie hieronder voor een aanduiding van de inhoud).<br />
Ook uit de discussies bleek dat de focus van alle aanwezigen ligt bij<br />
het zoeken naar verbindingen. Het geheel werd afgesloten met een<br />
paneldiscussie en – uiteraard – een netwerkborrel, tijdens welke de<br />
gesprekken geanimeerd werden voortgezet.<br />
Brainport 2020<br />
Edgar van Leest, sectormanager strategie van Brainport Development,<br />
belichtte de totstandkoming en achtergronden van het rapport<br />
Brainport 2020, het grondplan voor de uitbouw van de technologische<br />
topregio Zuidoost-Nederland (ZON) tot een economische regio van<br />
wereldformaat. Vergeleken met de topregio’s wereldwijd met een<br />
soortgelijk business- en technologieprofiel heeft ZON de potentie om<br />
de top 3 in Europa en top 10 op wereldniveau te bereiken. Daar zijn<br />
echter wel gerichte acties en investeringen voor nodig.<br />
Voor details moest Van Leest wegens tijdgebrek belangstellenden verwijzen<br />
naar het rapport Brainport 2020, dat in zijn geheel op internet<br />
te vinden is.<br />
Verslag workshop - 6 juli 2011<br />
Projectleidersbijeenkomst 3<br />
Quote Bakir Bulic – Maastricht UMC+ over LLSc:<br />
“Clusters vormen bij uitstek de economische kracht van een<br />
regio. Limburg heeft drie kennisintensieve clusters die ieder<br />
vanuit hun eigen inhoud een bijdrage leveren aan de vitale<br />
<strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> & Health sector. Hiermee slaan we twee vliegen<br />
in een klap: een gezondere bevolking en een sterkere economie.<br />
LLSc biedt ons het platform om clusters en stakeholders<br />
met elkaar te verbinden en faciliteert daarmee een goede<br />
samenwerking.”<br />
Vividlinks.eu<br />
Michiel Stoffers van <strong>Life</strong>Tech Limburg ging onder meer in op de toekomst<br />
van VividLinks, een project van Skills3. Vividlinks.eu, the <strong>Life</strong><br />
<strong>Sciences</strong> Career Community, is een online informatieportaal. Een platform,<br />
bedoeld om transparantie en toegankelijkheid op de arbeidsmarkt<br />
te creëren voor bedrijven en life sciences professionals binnen<br />
de Euregio. Het is een traditionele vacaturesite gecombineerd met<br />
social media. Door de inzet van Vividlinks.eu worden de mogelijkheden<br />
die de life sciences sector in de Euregio biedt transparant en zichtbaar<br />
gemaakt voor werkzoekenden, studenten en professionals.<br />
Het Skills3 team heeft zich de afgelopen tijd bezig gehouden met de<br />
toekomst van Vividlinks.eu en van de regio’s die de community<br />
bestrijkt. Michiel Stoffers ging daar tijdens zijn pitch nader op in.<br />
Centre of Expertise Chemie en Centrum voor Innovatief<br />
Vakmanschap<br />
Cyriel Mentink presenteerde twee initiatieven waarmee begin 2011<br />
een consortium van onderwijs (Zuyd Hogeschool, Arcus College en<br />
Leeuwenborgh Opleidingen), bedrijfsleven en overheid lauweren<br />
oogstte in Den Haag: het Centre of Expertise Chemie (COE) en het<br />
Centrum voor Innovatief Vakmanschap (CIV), beide in te richten op de<br />
Chemelot Campus in Geleen. Verspreid over vijf jaren stellen de ministeries<br />
van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en OCW een<br />
bedrag van 7 miljoen euro ter beschikking. De Limburgse consortia<br />
stellen zelf 19,8 miljoen euro beschikbaar. Inmiddels werken de beide<br />
centra al nauw samen. De beide Centra opereren nu overigens reeds<br />
onder één naam: CHILL (Chemelot Innovation and Learning Labs).<br />
39 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 4
HOOFDSTUK 4<br />
In het kader van ‘het stimuleren van het lerend vermogen’ stond<br />
<strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> in deze workshop centraal. Wat is het meest<br />
gewaardeerd aan het project? Wat het minst? Wat is de meerwaarde<br />
van het project? Dat waren de basisvragen waarmee een tiental direct<br />
betrokkenen van de projectpartners aan de slag ging. Mede op basis<br />
van deze evaluatie is ook verder nagedacht over de borging van de<br />
meest gewaardeerde onderdelen van het project. Zie hoofdstuk 6<br />
‘<strong>Borging</strong>’ voor nadere informatie hierover.<br />
Waardering LLSc onderdelen<br />
Als ‘top’ werden ervaren:<br />
• De themabijeenkomsten met kenniswerkers, ondernemers,<br />
onderzoekers, studenten en andere belanghebbenden<br />
(zie hoofdstuk 2)<br />
• Het netwerkboek, zowel digitaal als hard copy (zie hoofdstuk 3)<br />
• De Campusdagen voor met name de onderlinge kennismaking<br />
tussen studenten, docenten en bedrijfsleven (zie hoofdstuk 3)<br />
Als ‘flop’ werden ervaren:<br />
• Het projectmanagementsysteem (zie hoofdstuk 1), omdat in de<br />
praktijk partijen nauwelijks gebruik maakten van het systeem<br />
voor het snel opzoeken van projectdocumentatie. Het urenregistratiesysteem<br />
was hieraan gekoppeld en dat vonden partijen in<br />
de praktijk toch lastig om te gebruiken. Dat ligt wellicht ook aan<br />
het niet frequent inloggen op het systeem, want mensen die er<br />
veel mee werkten bleken wel enthousiast.<br />
Meerwaarde<br />
Als belangrijkste verworvenheden van LLSc werden genoemd:<br />
• De transparantie die is gecreëerd<br />
• De regio is op de kaart gezet waar het om <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> gaat<br />
• De campussen werden onderling verbonden<br />
• Partijen werden verbonden en er ontstond samenwerking<br />
• Mensen werden bijeengebracht en er ontstond begrip voor<br />
elkaars werk.<br />
Organisatie van het programma: wat is wel en niet goed<br />
gegaan?<br />
Wel goed:<br />
• De relaties tussen verschillende groepen zijn verbeterd<br />
• Alle partners van de regio zaten in het project<br />
• Alle drie de campussen waren betrokken<br />
• De transparantie (wie doet wat) is verbeterd<br />
• De originaliteit, dynamiek en de breedte van het programma<br />
• De enthousiaste organisatie<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Verslag workshop - 23 april 2012<br />
Evaluatie <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
40<br />
• De vasthoudendheid van de projectleider<br />
• De programmavorm<br />
• De stuurgroepbijeenkomsten.<br />
Niet goed:<br />
• De docentstages kwamen te traag op gang en er moest te veel<br />
aan worden ‘getrokken’<br />
• Het projectmanagementsysteem<br />
• Aandacht voor het MBO ontbrak<br />
• De aansluiting van de ‘uitvoerders’ bij processen (eigenaarschap)<br />
• De lange opstart qua betrokkenheid van de projectgroepen<br />
• Er was veel druk nodig om partners afspraken tijdig te doen<br />
uitvoeren<br />
• De wisselende samenstelling van de teams, waardoor steeds<br />
weer de ‘basis’ moest worden uitgelegd.<br />
Wat vervalt/gebeurt niet meer als LLSc stopt per 31/12/2012?<br />
• <strong>Borging</strong>:<br />
- De meeste activiteiten zijn nog onvoldoende geborgd.<br />
- Voor effectiviteit is een wat ‘lange adem’ en externe push<br />
nodig.<br />
• Samenwerking en verbinden:<br />
- Het risico bestaat van een terugval naar ‘ieder voor zich’.<br />
- Het netwerk heeft blijvende aandacht nodig, evenals<br />
- het stimuleren van samenwerking en<br />
- het verbinden van alle partijen en de drie campussen.<br />
• Transparantie:<br />
- Er worden zaken dubbel gedaan. Dat is niet goed voor de<br />
branding van de <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> in de regio.<br />
• Concrete activiteiten waaronder:<br />
- Docentenstages<br />
- Netwerkboek<br />
- Bijeenkomstenten behoeve van interactie en uitwisseling<br />
tussen projecten.<br />
Naar aanleiding van deze workshop is expliciete aandacht voor<br />
borging van de projectresultaten op gang gekomen. Met resultaat! Zie<br />
daarvoor hoofdstuk 6.
Op initiatief van <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> kwam op 22 oktober 2012 een<br />
aantal projectleiders van een beperkt aantal grotere projecten uit de<br />
regio op het gebied van <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> bijeen om kennis uit te wisselen,<br />
best practices te delen en van elkaar te leren. Dit gebeurde in een<br />
informele en vertrouwde sfeer, maar mede dankzij de externe begeleiding<br />
niettemin op een efficiënte en gestructureerde manier.<br />
In totaal zijn 8 projecten toegelicht, aangereikt vanuit de Universiteit<br />
Maastricht, ZUYD Hogeschool, LIOF, CHILL, Provincie Limburg,<br />
Maastricht Health Campus en het programma <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>.<br />
Deelnemers waren enthousiast over deze aanpak omdat:<br />
• helder werd wat projecten precies inhouden;<br />
• nieuwe contacten zijn opgedaan;<br />
• en het geheel stof tot nadenken gaf!<br />
Na drie succesvolle jaren loopt LLSc ten einde. In februari 2013 vindt<br />
het slot-event plaats. Een event, bedoeld voor alle direct betrokkenen.<br />
Onder hen de medewerkers van de bedrijven die de docentstages<br />
mogelijk hebben gemaakt en begeleid; werkgroepleden van de georganiseerde<br />
events; de docenten die een docentstage hebben doorlopen;<br />
de stuurgroepleden etc. Zij allen hebben het project tot een succes<br />
gemaakt!<br />
Het doel van het slot-event is drieledig:<br />
• terugblikken op de projectresultaten en stilstaan bij de borging in<br />
bestaande organisaties;<br />
• de LLSc eindrapportage uitreiken;<br />
• en nog een keer een podium te bieden aan het <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
netwerk om elkaar actief te ontmoeten.<br />
Het programma omvat:<br />
• Een korte terugblik op het LLSc programma 2010-2013<br />
• De uitreiking van de LLSc eindrapportage<br />
• Visie op de meerwaarde van het project en toelichting op de<br />
borging<br />
• Moleculair Koken workshop onder begeleiding van Kookstudio<br />
Valkenburg.<br />
Verslag workshop - 22 oktober 2012<br />
Good Practices Exchange<br />
Event - 27 februari 2013<br />
Slot-event <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
Wat vooral opviel is dat grotere projecten met meerdere stakeholders<br />
en partijen blijkbaar nogal wat gemeenschappelijke uitdagingen hebben.<br />
Zoals:<br />
• het verwerven van bestuurlijk commitment;<br />
• in de projectstructuur taken en verantwoordelijkheden van de te<br />
onderscheiden rollen helder krijgen;<br />
• en de ontwikkeling van bestuurlijk commitment naar<br />
gedragenheid in alle lagen van de organisatie.<br />
Kortom een zinvolle bijeenkomst om als projectleiders andere projecten<br />
beter te leren kennen en van elkaars ervaringen te leren. De<br />
moeite waard om een volgende keer verdiepend te werk te gaan!<br />
Netwerk van direct betrokkenen<br />
Het belangrijkste is natuurlijk dat alle betrokkenen aan het einde van<br />
het programma bij elkaar worden gebracht. Want eigenlijk is er gedurende<br />
het gehele programma nooit een gezamenlijk moment<br />
geweest met álle betrokkenen. Wie heeft nu waar een docentstage<br />
gelopen? En wie was verantwoordelijk voor de organisatie van bijvoorbeeld<br />
het Brains Unlimited event? Wie heeft aan de wieg gestaan<br />
van Biobased Economy Limburg? En wat betekent dat precies? Deze<br />
en andere belangrijke vragen staan voor menig netwerklid nog open.<br />
Een goede reden om het netwerk nog één keer bijeen te brengen. De<br />
kookworkshop is dan ook zo ingedeeld dat er voldoende ruimte voor<br />
interactie is.<br />
Eindrapportage<br />
Tijdens het slot-event wordt aan alle aanwezigen een eindrapportage<br />
uitgereikt van wat de afgelopen 2,5 jaar allemaal binnen het kader<br />
van LLSc is ondernomen en gedaan.<br />
De heer Bert Kersten is bereid gevonden deze rapportage uit te reiken<br />
met een korte toelichting, ook op hoe de Provincie Limburg als deelnemer<br />
en subsidiënt terugkijkt op het programma.<br />
Een waardige afronding met alle betrokkenen die dit programma tot<br />
een succes hebben gemaakt!<br />
41 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 4
HOOFDSTUK 5<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Hoofdstuk 5:<br />
Projectmanagement<br />
(Werkpakket 5)<br />
42
Het projectmanagement valt uiteen in coördinatie van het programma<br />
en de communicatie erover met de diverse doelgroepen.<br />
De coördinatie heeft betrekking op:<br />
• Projectadministratie en verantwoordelijkheid als penvoerder<br />
• Risicoanalyse<br />
• Assistentie projectpartners bij het uitvoeren van individuele taken<br />
• Verantwoording en rapportage<br />
De communicatie heeft betrekking op:<br />
• Publieke website<br />
• Nieuwsbrieven<br />
• Eindrapportage<br />
Coördinatie<br />
De coördinatie was in handen van Technocentrum Zuid-Limburg (TCZL)<br />
als penvoerder. In de praktijk blijkt dat een trekkersrol vanuit het penvoerderschap<br />
noodzakelijk is. Niet alleen om de bal aan het rollen te<br />
houden en echt tot actie te komen, maar ook om met voorstellen te<br />
blijven komen wanneer in de praktijk blijkt dat een onderdeel niet of<br />
anders moet worden aangepakt.<br />
De projectadministratie was zeer omvangrijk, met name omdat er<br />
zoveel mensen hebben deelgenomen aan het project. Projectpartners<br />
kregen een vergoeding voor hun bijdrage en het andere deel werd<br />
meegenomen als ‘eigen bijdrage’. Dit betekende in de praktijk heel<br />
veel ‘uitzoekwerk’ qua tarieven en controle of alle facturen wel binnengekomen<br />
waren.<br />
Risicoanalyse: de penvoerder heeft, in tegenstelling tot het projectplan,<br />
begin 2011 de risicoanalyse uitgevoerd na goedkeuring door de<br />
stuurgroep. Vervolgens is bij iedere stuurgroepvergadering de risicoanalyse<br />
bijgewerkt, aan de hand van een ‘stoplichtmethode’ (wat gaat<br />
goed, wat heeft bijsturing nodig, wat moeten we in de gaten houden).<br />
Dat was heel inzichtelijk en werkte verhelderend.<br />
Assistentie aan projectpartners was voortdurend een punt van<br />
aandacht. (Bijna) altijd namen de projectleiders van TCZL deel aan<br />
werkgroepen van events en dergelijke.<br />
Toelichting: coördinatie en communicatie LLSc<br />
Projectmanagement<br />
Verantwoording en rapportage: 1x per kwartaal werd gerapporteerd<br />
aan de stuurgroep en andere projectpartners. In 2011 werd een<br />
tussenrapportage gemaakt en gepresenteerd aan het Agentschap NL,<br />
de Provincie Limburg en de gemeenten Heerlen, Sittard-Geleen en<br />
Maastricht (de subsidiënten). Daarnaast werd in november 2011 aan<br />
de subsidiënten goedkeuring gevraagd voor het opnemen van twee<br />
extra projectpartners (Zuyd Hogeschool en Greenport Venlo) en werd<br />
verlenging van de projectperiode gevraagd. In eerste instantie tot 31<br />
december 2012 en vervolgens tot 1 maart 2013. Bij grote projectveranderingen<br />
werd altijd vooraf goedkeuring gevraagd aan de subsidiënten.<br />
Communicatie<br />
Website: LLSc heeft een eigen website die voor iedereen toegankelijk<br />
is. Op deze site is projectinformatie te vinden en kunnen bijvoorbeeld<br />
event verslagen of het netwerkboek worden gedownload.<br />
Event kalender: LLSc heeft, op wens van de projectpartners, een<br />
event kalender aan de website toegevoegd.<br />
Nieuwsbrieven zijn regulier uitgegeven. Echter geen 24 zoals in het<br />
projectplan stond, omdat in de praktijk bleek dat er niet voldoende<br />
‘nieuws’ was voor een maandelijkse nieuwsbrief. Een nieuwsbrief met<br />
maar een paar nieuwe feiten werd ook minder wenselijk geacht. LLSc<br />
achtte het daarom voldoende om 3x per jaar een algemene nieuwsbrief<br />
aan het werkveld te versturen, aangevuld met eventverslagen<br />
die aan de betrokkenen werden verstuurd. Dat was voor de betrokkenen<br />
voldoende om op de hoogte te blijven.<br />
Eindrapportage: LLSc heeft in april 2011 een tussenrapportage voor<br />
de subsidiënten gemaakt en in februari 2013 de eindrapportage die<br />
voor u ligt.<br />
43 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 5
HOOFDSTUK 5<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Actuele projectinformatie en inschrijving voor events:<br />
Uiteraard had <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> al snel een eigen website:<br />
www.llsc.nl. De website is gemaakt om:<br />
• geïnteresseerden van projectinformatie te voorzien. Er is algemene<br />
informatie over de doelstelling van het project, de projectpartners<br />
en de verschillende activiteiten te vinden;<br />
• betrokkenen over events te informeren en terugkoppeling te geven<br />
over georganiseerde activiteiten of projectresultaten. Van iedere<br />
docentstage is een verslag gemaakt en gepubliceerd op de websi<br />
te. Van alle events die zijn georganiseerd is een verslag op de website<br />
geplaatst;<br />
• het netwerkboek ook online beschikbaar te maken. Het netwerkboek<br />
kan als PDF worden gedownload of er kan in worden gezocht<br />
naar bedrijven via de zoekmachine.<br />
De website van <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
44<br />
Er is een Nederlandse en een Engelse versie van de website. Tevens<br />
kun je je via de website opgeven voor de nieuwsbrief LLSc (zie later<br />
in dit hoofdstuk).<br />
De website is ook meerdere malen gebruikt om deelnemers zich te<br />
laten inschrijven voor events. De inschrijfmodule maakte het inschrijven<br />
gebruiksvriendelijk. Voor de organisatie was het overzichtelijk dat<br />
alle inschrijvingen via het systeem bij elkaar stonden. Een automatische<br />
reactie bij inschrijving bevorderde de efficiency. Ook kon via de<br />
website meer achtergrondinformatie over een event worden gegeven.<br />
De website van LLSc: www.llsc.nl
Gedurende het programma kwam de behoefte aan een Event kalender<br />
naar voren. Dat wil zeggen: een kalender waar alle <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
events in de regio gedurende het jaar kort benoemd werden.<br />
Er worden zowel regionaal als euregionaal en nationaal allerlei events<br />
georganiseerd rondom <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>. De <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> Event Kalender<br />
op de website www.llsc.nl biedt hierover overzicht. Per event wordt<br />
heel beknopt vermeld om welk event het gaat, met daarbij datum,<br />
plaats en tijdstip en een mail- of website adres voor meer informatie<br />
of inschrijving. Projectleiders van <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> plaatsten periodiek<br />
nieuwe events op de kalender.<br />
Ook werd de vraag gesteld of centraal kon worden bijgehouden wie<br />
zich voor welk event had ingeschreven. Vooral projectpartners wilden<br />
Met inschrijfmodule<br />
De <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> Event Kalender<br />
dat graag van elkaar weten, zodat men zou kunnen kiezen welk event<br />
men zou bezoeken en niet iedereen naar elk event hoefde te gaan.<br />
Ook wilde men graag weten bij wie men zich kon vervoegen voor een<br />
terugkoppeling over een bepaald event.<br />
Daarom voegde LLSc een inschrijfmodule aan de website toe. Wie zich<br />
inschrijft krijgt een inlogcode en kan zich inschrijven per event. Dat is<br />
alleen zichtbaar voor mensen die zich hebben ingeschreven; dit in<br />
verband met de wet op de privacy. Dit systeem heeft nooit in verbinding<br />
gestaan met de inschrijfprocedures voor de events zelf. Het had<br />
puur tot doel om te zorgen dat de leden van het projectnetwerk van<br />
elkaar wisten wie waar naar toe ging.<br />
Event Kalender LLSc<br />
45 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 5<br />
HOOFDSTUK 6<br />
WIE IS WIE ?
HOOFDSTUK 5<br />
De nieuwsbrieven van <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> werden periodiek uitgegeven<br />
om betrokkenen over de status van het programma te informeren.<br />
Events werden erin aangekondigd en er werd een terugkoppeling<br />
gegeven over georganiseerde activiteiten en projectresultaten. In de<br />
nieuwsbrief werden heel kort relevante actuele onderwerpen<br />
beschreven met een verwijzing naar de website voor het gehele verslag,<br />
voor inschrijving of andere relevante zaken.<br />
Campaign Monitor<br />
De nieuwsbrief werd in eerste instantie zelf opgemaakt en per mail<br />
verstuurd. Gedurende het project is dit geprofessionaliseerd; vanwege<br />
de wet op de privacy, maar ook omdat met een relatief eenvoudig<br />
systeem (Campaign Monitor, zie www.campaignmonitor.com) de<br />
nieuwsbrief veel toegankelijker werd, onder meer door links naar de<br />
website. Via het systeem ontvingen uiteindelijk standaard meer dan<br />
250 mensen de nieuwsbrief. Tevens kan in het systeem worden nagegaan<br />
wie de nieuwsbrief ontvangen heeft, wie hem geopend heeft,<br />
waarop is doorgeklikt etc. Daardoor wordt inzichtelijk wat de lezers<br />
aanspreekt en wat hun favoriete onderwerpen zijn. Dat geeft input<br />
voor andere in te zetten activiteiten.<br />
Daarnaast is het systeem van de nieuwsbriefmodule ook ingezet voor<br />
terugkoppeling van events. Op relatief eenvoudige wijze en in herkenbare<br />
stijl kon zo de groep betrokkenen worden geïnformeerd. De<br />
nieuwsbriefmodule heeft zeker bijgedragen aan de bekendheid en<br />
het ‘gezicht’ van het programma <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>.<br />
In totaal zijn zeven <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> nieuwsbrieven uitgegeven:<br />
• Mei 2011<br />
• Juli 2011<br />
• Oktober 2011<br />
• Februari 2012<br />
• April 2012<br />
• Oktober 2012<br />
• Februari 2013<br />
In 2010 zijn nieuwsbrieven als statusupdates alleen naar de stuurgroep-<br />
en werkgroepleden verstuurd.<br />
Daarnaast is de nieuwsbriefmodule gebruikt voor aankondiging, uitnodiging<br />
en terugkoppeling van de volgende events:<br />
• Biobased Economy Limburg event, juni 2012<br />
• <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> Arbeidsmarkt event, november 2012<br />
• Best Practices Exchange, oktober 2012<br />
Ook is een nieuwsbriefmodule aangemaakt voor Biobased Economy<br />
Limburg, waar ook nieuwsbrieven zijn uitgegeven (zie hoofdstuk 2).<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Periodieke berichtgeving met links naar website:<br />
Nieuwsbrieven <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
46
Hoofdstuk 6:<br />
<strong>Borging</strong> <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
47 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 6
HOOFDSTUK 1<br />
HOOFDSTUK 2<br />
HOOFDSTUK 3<br />
HOOFDSTUK 4<br />
HOOFDSTUK 5<br />
HOOFDSTUK 6<br />
Medio april 2012 vond een evaluatiebijeenkomst plaats over <strong>Linking</strong><br />
<strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>, als opstap naar concrete borging. Zie hoofdstuk 4 voor<br />
een verslag hiervan. Naar aanleiding hiervan zijn acties ondernomen.<br />
Resultaat is dat de projectresultaten ofwel:<br />
• binnen de campussen (Chemelot Campus en Maastricht Health<br />
Campus) worden geborgd. Dit zijn met name de onderdelen,<br />
gericht op het transparant maken van de <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> sector en het<br />
actief bijeenbrengen van de actoren binnen deze sector rondom<br />
specifieke thema’s.<br />
• als input wordt meegenomen bij het opstellen van het uitvoerings<br />
programma van de Human Capital Agenda (HCA) van de Provincie<br />
Limburg. Dit zijn met name de onderdelen, gericht op de afstemming<br />
onderwijs - arbeidsmarkt. De partnergroep die wordt aangesteld<br />
voor het opstellen van het uitvoeringsprogramma gaat<br />
hiervan bepalen of het voortzetten van deze activiteiten van toegevoegde<br />
waarde is voor de sectoren en zo ja, hier prioriteiten aan<br />
koppelen. Aan de hand daarvan wordt bepaald of er projectresul-<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Toelichting: LLSC linkt verleden met toekomst<br />
<strong>Borging</strong> <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
48<br />
taten worden voortgezet en zo ja, op welke wijze. Bijna alle LLSc-<br />
stuurgroepleden en projectpartners zijn vertegenwoordigd in deze<br />
partnergroep. Het opstellen van het uitvoeringsprogramma vindt in<br />
de eerste helft van 2013 plaats.<br />
• niet meer worden uitgevoerd. Deze onderdelen vervallen dus. Dit<br />
zijn voor het project zelf noodzakelijke onderdelen zoals communicatie<br />
en coördinatie, die simpelweg niet meer nodig zijn zodra het<br />
project is afgerond.<br />
Zie overzicht hieronder.<br />
Aan het einde van het project heeft met zowel de Provincie Limburg<br />
als de vertegenwoordiger van beide campussen een interview plaatsgevonden<br />
over hun visie op de projectresultaten en over de vraag,<br />
waarom ze bepaalde onderdelen graag binnen de campussen borgen<br />
dan wel als mogelijk onderdeel van het uitvoeringsprogramma van de<br />
HCA aan de daarvoor verantwoordelijke partnergroep voordragen. De<br />
resultaten hiervan zijn opgenomen in dit hoofdstuk.<br />
Onderdeel <strong>Borging</strong> bij Campussen Input bij opstellen Vervalt<br />
uitvoeringsprogramma HCA<br />
Werkpakket 1: programmamanagement<br />
Stuurgroepbijeenkomsten X<br />
Projectmanagement systeem X<br />
Werkpakket 2: binden en boeien kenniswerkers / ondernemers<br />
Themabijeenkomsten X<br />
Best Practices research ‘ontwikkelingen netwerkplaza’ X<br />
Werkpakket 3: afstemming onderwijs - arbeidsmarkt<br />
Docentstages X<br />
Campusdagen X<br />
Young Talent events X<br />
LS arbeidsmarktevent X<br />
Netwerkboek X<br />
Werkpakket 4: lerend vermogen stimuleren<br />
<strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> cafe’s X<br />
Good Practices Exchange X<br />
Werkpakket 5: projectmanagement<br />
Coördinatie X<br />
Communicatie X
Interview: Frank Schaap over borging LLSc resultaten<br />
Cluster Development voor alle drie de campussen!<br />
Frank Schaap, Directeur Marketing & Business Development bij<br />
Chemelot Campus, zag het in het begin helemaal niet zitten<br />
met <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>. “Het zoveelste netwerk….”, dacht hij.<br />
“Ik netwerk zoveel dat ik aan gewoon werken niet meer toekom.<br />
En die netwerken zijn zo vaak tijdelijk; na een jaartje zakt<br />
het weer weg!” Maar hij is nu volledig ‘om’. Zozeer zelfs, dat<br />
hij, nu het project is beëindigd, de borging van de resultaten<br />
van LLSc op zich wil nemen. Dat ligt ook helemaal op zijn lijn,<br />
want hij is inmiddels verantwoordelijk voor het cluster development<br />
van zowel de Chemelot- als de Maastricht Health Campus.<br />
“Ik ben er toch ingestapt, omdat het doel van mijn functie – net als<br />
dat van LLSC – is om partijen bijeen te brengen die elkaar niet kennen<br />
en partijen te koppelen die elkaar wel kennen maar nog niet samenwerken.<br />
Én omdat ik de waarde besefte van het gegeven dat ook<br />
organisaties als LED, het LIOF en de Provincie wilden dat er een eind<br />
kwam aan de versnippering in het <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> werkveld en dat er<br />
meer een gezamenlijke focus zou ontstaan.”<br />
Transparantie<br />
Frank Schaap weet dat transparantie wezenlijk is voor een goede<br />
samenwerking. “Dat is een qualifier voor goed cluster development.<br />
Het moet voor iedereen helder en inzichtelijk zijn welke bedrijven op<br />
het terrein van <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> in Limburg aanwezig zijn en wat ze precies<br />
doen. Daarom vond ik het initiatief van het netwerkboek van LLSc<br />
ook geweldig. Al vind ik het een nog beter idee om daar een online<br />
database van te maken. Je krijgt dan een veel grotere actualiteit. Die<br />
d-base gaan we de komende tijd dan ook opzetten en toegankelijk<br />
maken via de websites van de Chemelot – en Maastricht Health<br />
Campus.”<br />
Uitdaging<br />
De aftrap van LLSc was een gearrangeerde ontmoeting tussen vertegenwoordigers<br />
van de drie campussen, in Venlo, Geleen en<br />
Maastricht. Daar ontstond een open gesprek over vragen als: ‘Wat<br />
kunnen we samen doen?’ en ‘Hoe kunnen we elkaar versterken?’.<br />
Frank Schaap beziet met grote voldoening hoe de zaken zich sindsdien<br />
hebben ontwikkeld en heeft duidelijk zin in het vervolg. “Het is voor<br />
mij een grote uitdaging om ervoor te zorgen dat de resultaten van<br />
LLSc niet verloren gaan en dat we met de <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> activiteiten in<br />
Limburg een zo groot mogelijke toegevoegde waarde creëren.”<br />
Inhoud<br />
“Bij de Maastricht Health Campus draait alles om <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>”, licht<br />
Frank de inhoud van die LSc activiteiten nader toe. “Op Chemelot ligt,<br />
waar het om <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> gaat, de focus met name op biomedische<br />
materialen (voor implantaten, drug delivery en regeneratieve geneeskunde)<br />
en op biokatalyse, ten behoeve van de farmacie. Daarbij wordt<br />
chemie bedreven met enzymen; uniek in de wereld! Dat levert bouwstenen<br />
op voor zowel geneesmiddelen als voeding.”<br />
Maar ook de <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> op de Greenport Campus moeten niet worden<br />
uitgevlakt, vindt Frank. “Daar zijn ze inmiddels heel goed bezig<br />
met Biobased Economy (BBE, zie pag. 17, red.) . Ook in Venlo vond<br />
een mede door LLSc georganiseerde serie gesprekken plaats tussen<br />
vertegenwoordigers van de drie campussen, het LIOF en de Provincie.<br />
Daar is een kernteam uit voortgevloeid, dat drie doelstellingen heeft<br />
geformuleerd: het creëren van transparantie en awareness in het BBE<br />
werkveld; het met de gezamenlijke kennis en expertise creëren van<br />
versnelling door het leggen van verbindingen (cluster development<br />
dus); en als stap 3 het initiëren van nieuwe projecten. Het kernteam<br />
zorgt ook voor de nodige borging op BBE gebied.”<br />
Cluster Development<br />
Inmiddels zijn er al heel wat raakvlakken tussen Greenport en<br />
Chemelot gedefinieerd. Frank volgt de ontwikkelingen dan ook op de<br />
voet en wil graag meewerken en –denken. “Inhoudelijk uiteraard,<br />
maar ook waar het om de borging zelf gaat,” zegt hij. “Wij zijn hier op<br />
Chemelot het meest ver op dat gebied. We hebben best practices ontwikkeld<br />
voor cluster development en zijn nu bezig met de ontwikkeling<br />
van criteria voor de ontwikkeling van nieuwe projecten. We hebben<br />
op Chemelot de pioniersfase afgesloten en zitten in de ‘versnelde<br />
groei-fase’. Daardoor heb ik het nu zo waanzinnig druk. Maar onze<br />
afdeling Business Development wordt gelukkig wel uitgebreid met<br />
nieuwe cluster development managers.”<br />
En de Maastricht Health Campus? “Daar zijn we nog niet zo ver als op<br />
Chemelot, maar in de loop van dit jaar gaan we daar ook een Cluster<br />
Development organisatie optuigen.”<br />
<strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
Drie cluster development organisaties voor de drie campussen? “Ja,<br />
maar de cluster developers van de drie campussen zullen, als het aan<br />
mij ligt, straks een virtueel team vormen. Daarmee zijn dan de <strong>Life</strong><br />
<strong>Sciences</strong> in Limburg voor de komende 10 jaar weer gelinkt…”, besluit<br />
Frank Schaap.<br />
49 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
HOOFDSTUK 6
HOOFDSTUK 6<br />
Interview: Ingrid Wildhagen over regiefunctie Provincie bij concretisering HCA <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong><br />
“De mensen moeten het zelf doen; de Provincie faciliteert alleen!”<br />
De Human Capital Agenda van de Provincie draait om één main<br />
issue: de verkleining van de afstand tussen onderwijs en<br />
arbeidsmarkt. Dat was ook een hoofddoel van <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong><br />
<strong>Sciences</strong> (een mede door de Provincie gesubsidieerd project).<br />
“De Provincie wil dat de Limburgse onderwijsinstellingen mensen<br />
afleveren die kwalitatief passen bij de Limburgse groeiambities,”<br />
zo verklaart Ingrid Wildhagen, Senior projectleider<br />
Onderwijs & Arbeidsmarktbij de provinciale afdeling EZ, de<br />
betrokkenheid van de Provincie Limburg.<br />
Het provinciale arbeidsmarktbeleid heeft vooral een economische<br />
insteek, legt Ingrid Wildhagen uit. Daarin zijn drie componenten te<br />
onderkennen:<br />
- De economische structuurversterking. De aandacht gaat hier met<br />
name uit naar de gedefinieerde ‘topsectoren’. Het is van belang dat<br />
hiervoor de juiste mensen worden opgeleid of aangetrokken.<br />
- De bevordering van de arbeidsparticipatie. Hier gaat het erom<br />
zoveel mogelijk arbeidspotentieel dat nu (nog) niet wordt benut,<br />
aan te wenden. Door de verwachte krapte in de nabije toekomst<br />
zijn immers alle mensen hard nodig op de arbeidsmarkt. Daar<br />
speelt de Provincie nu reeds op in door onder andere een scholingsfonds<br />
voor werkenden en werkzoekenden.<br />
- Het faciliteren van een grensoverschrijdende arbeidsmarkt. Uit dit<br />
beleid vloeien onder meer projecten voort ter bevordering van het<br />
buurtaalonderwijs, samenwerking tussen onderwijsinstellingen en<br />
bedrijfsleven aan weerszijden van de grens en informatiepunten<br />
voor grensarbeiders en expats.<br />
Provincie géén probleemeigenaar!<br />
“Dat wij ons inzetten voor de afstemming tussen onderwijs en<br />
arbeidsmarkt, wil niet zeggen dat wij daarmee ook probleemeigenaar<br />
zijn”, benadrukt Ingrid. “Dat zijn en blijven de betrokken onderwijsinstellingen,<br />
bedrijven en campussen. Het is uiteindelijk aan de onderwijsinstellingen<br />
om leerlingen/studenten af te leveren met de kennis<br />
en expertise waar bedrijven op zitten te wachten. En de bedrijven en<br />
campussen moeten aan het onderwijs goed duidelijk zien te maken<br />
wat hun vraag is. Voor een goede aansluiting moeten bedrijfsleven en<br />
onderwijs heel dicht ‘op elkaar kruipen’. Uiteraard loopt het onderwijs<br />
altijd achter de ontwikkelingen in het bedrijfsleven aan. Doordat deze<br />
ontwikkelingen razendsnel gaan, is het belangrijk dat er een continue<br />
wisselwerking is tussen onderwijs en bedrijfsleven, maar ook dat het<br />
onderwijs juist flexibele mensen aflevert!”<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
50<br />
Uitvoeringsprogramma<br />
Als de provincie geen problemen oplost, wat doet zij dan wel? “Wij<br />
nemen de regiefunctie op ons”, antwoordt Ingrid Wildhagen.“Wij hebben<br />
de HCA’s opgesteld en zorgen dat die, in een proces waarbij alle<br />
belangrijke partijen aan tafel zitten, geconcretiseerd worden.“ HCA’s?<br />
“Meervoud, inderdaad, want het gaat ons als Provincie niet alleen om<br />
<strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> en Chemie. Ook op het gebied van Logistiek en voor<br />
Greenport zijn HCA’s opgesteld. Voor de HCA’s voor <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> en<br />
Chemie maken we één uitvoeringsprogramma, gezien de vele raakvlakken.<br />
Daarvoor ben ik verantwoordelijk, samen met Janneke<br />
Meulenbeld.”<br />
De concretisering van de HCA’s omvat om te beginnen de opstelling<br />
van een zo genoemd uitvoeringsprogramma. Dat stelt de Provincie op<br />
samen met vertegenwoordigers van ‘het veld’. Zodra het om de uitvoering<br />
van concrete projecten gaat, doet de Provincie echter een<br />
stap terug. “Wij worden dus niet de uitvoerder van het programma”,<br />
aldus Ingrid. “Ook LLSc was niet verantwoordelijk voor de uitvoering<br />
van de projecten die werden aangezet. Dat waren de respectievelijke<br />
projectteams, met vertegenwoordigers van bedrijven, campussen en<br />
onderwijsinstellingen. En zo zal het blijven. De Provincie faciliteert het<br />
proces om samenhang in de projecten aan te brengen.”<br />
Concretisering<br />
“Het uitvoeringsprogramma <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> & Chemie is nog niet af”,<br />
meldt Ingrid Wildhagen. “Naar verwachting zijn we in mei/juni zo ver.<br />
We zijn er nog hard mee bezig. We bespreken in een partnergroep<br />
aan welke initiatieven er behoefte is en wie deze kan gaan organiseren<br />
en uitvoeren. Aandachtsgebieden zijn bijvoorbeeld Technologie en<br />
Zorg, en dan met name de samenwerking tussen die sectoren om tot<br />
nieuwe producten te komen en mensen op te leiden die van beide<br />
markten thuis zijn; en verder nieuwe onderwijsconcepten waar sprake<br />
is van nauwe samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven<br />
(denk aan CHILL, de Chemelot Innovation and Learning Labs), maar<br />
ook zaken als de organisatie van docentstages.”<br />
En met de aflevering van het uitvoeringsprogramma komt er een eind<br />
aan de Provinciale betrokkenheid? Ingrid Wildhagen begrijpt de impliciete<br />
vraag. “Nou, als er echt goede projecten uit voortvloeien zijn we<br />
ook wel bereid deze financieel te ondersteunen”, geeft zij aan. “Maar<br />
ook hier geldt: wij zijn geen probleemeigenaar en dus ook geen<br />
hoofdfinancier.”
Begroting en financiering<br />
Financiële rapportage<br />
De activiteiten binnen <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> zijn begroot en gefinancierd volgens onderstaand plan.<br />
Begroting<br />
Programmamanagement projecten <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> (werkpakket 1) € 69.611<br />
Talentpool <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> (werkpakket 2) € 120.283<br />
Afstemming onderwijs-arbeidsmarkt (werkpakket 3) € 272.486<br />
Stimuleren lerend vermogen van de regio (werkpakket 4) € 32.682<br />
Projectmanagement (werkpakket 5) € 131.019<br />
Totaal € 626.081<br />
Financiering<br />
Subsidie Agentschap NL € 251.012<br />
Provincie Limburg € 125.506<br />
Gemeente Heerlen, Maastricht en Sittard-Geleen (gezamenlijk, evenredig verdeeld) € 125.506<br />
Projectpartners € 124.057<br />
Totaal € 626.081<br />
De bijdrage van projectpartners betreft ingezette uren in de diverse projecten.<br />
Het gaat hierbij om de volgende organisaties (in alfabetische volgorde):<br />
• Biopartner Center Maastricht<br />
• Chemelot Campus<br />
• DSM<br />
• Greenport Venlo<br />
• Maastricht Health Campus<br />
• TCZL / TOA Limburg<br />
• Universiteit Maastricht<br />
• Zuyd Hogeschool<br />
Realisatie<br />
Bij de uitgave van deze rapportage is de projectperiode nog niet afgelopen.<br />
Wel kunnen we nu al stellen dat de realisatie waarschijnlijk niet meer dan 10% zal afwijken van de hierboven<br />
genoemde begroting.<br />
Daarnaast hebben de overige projectpartners gedurende de projectperiode ook een substantiële bijdrage<br />
geleverd (projecturen, klankborden e.d.), welke echter vanwege subsidiebepalingen niet gekapitaliseerd<br />
mogen worden. Het betreft ingezette uren van de volgende projectpartners (in alfabetische volgorde):<br />
• Brainport International Community<br />
• Gemeente Heerlen, Maastricht, Sittard-Geleen<br />
• LIOF<br />
• Provincie Limburg<br />
De definitieve cijfers zullen na afloop van de projectperiode en na afronding van de accountantscontrole aan<br />
de subsidiënten verstrekt worden.<br />
51 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Overzicht betrokkenen naar categorie en organisatie<br />
52
53 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES
WIE IS WIE ?<br />
Achten, Sis<br />
Docente, Faculteit Bèta <strong>Sciences</strong> & Technology<br />
Zuyd Hogeschool<br />
045 - 400 68 25<br />
sis.achten@zuyd.nl<br />
Albering, Harma<br />
Beleidsmedewerker Duurzame ontwikkeling<br />
Provincie Limburg<br />
043 - 389 73 18 / 06 - 11 86 86 69<br />
hj.albering@prvlimburg.nl<br />
Azhimi, Malika<br />
Praktijkdocente Bio Moleculaire Technieken<br />
Fontys Hogeschool Eindhoven<br />
08850 - 82 478<br />
m.azhimi@fontys.nl<br />
Bevers, Raymond<br />
Projectmanager Ontwikkeling & Innovatie<br />
NV Industriebank LIOF<br />
043 - 328 02 80 / 06 - 21 28 62 28<br />
rbevers@liof.nl<br />
Bieshaar, Chantal<br />
HR Advies en Interim Management<br />
BeHuman<br />
06 - 21 55 27 78<br />
chantal.bieshaar@behuman.nl<br />
Bimmel, Rob<br />
Senior Consultant<br />
A.F.Q. Strategy, Innovation & New Business Development<br />
06 - 53 26 73 45<br />
robbimmel@msn.com<br />
Blasic, Peter<br />
Adviseur Economie en Arbeidsmarkt<br />
Gemeente Sittard-Geleen<br />
046 - 477 84 37<br />
peter.blasic@sittard-geleen.nl<br />
Bos, Klaas<br />
Manager Communicatie<br />
Chemelot Campus<br />
06 - 10 91 81 96<br />
klaas.bos@chemelot.com<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
Gegevens participanten LLSc<br />
Wie is wie?<br />
54
Bulic, Bakir<br />
Projectleider<br />
Maastricht University Medical Centre+ / Maastricht University<br />
043 - 387 28 39<br />
bakir.bulic@maastrichtuniversity.nl<br />
Claessen, Alexandra<br />
Projectsecretariaat<br />
Technocentrum Zuid-Limburg<br />
046 – 420 05 20 / 06 – 50 28 74 65<br />
a.claessen@tczl.nl<br />
Collins, Jennifer<br />
postdoctoraal onderzoeker<br />
Ottawa Hospital Research Institute<br />
06 - 24 62 38 19<br />
jennifer@jjpcollins.nl<br />
Dams-van der Linde, Marlies<br />
Accountmanager Toegepaste Natuurwetenschappen<br />
Fontys Hogeschool Eindhoven<br />
06 - 13 86 49 35<br />
m.dams@fontys.nl<br />
Debey, Rob<br />
Managing Director Department of Biomedical Engineering - Strategic Area Health<br />
Eindhoven University of Technology<br />
040 - 247 51 35<br />
j.m.r.debey@tue.nl<br />
Ensink, Gerard<br />
Directeur<br />
Technocentrum Zuid-Limburg<br />
046 - 420 05 20<br />
g.ensink@tczl.nl<br />
Eurlings, Veronique<br />
Manager Knowledge Centre for International Staff<br />
Maastricht University<br />
043 - 388 31 94<br />
Veronique.eurlings@maastrichtuniversity.nl<br />
Fenijn, Marion<br />
Manager Kennis- en Informatiecentrum<br />
Zuyd Hogeschool<br />
088 - 989 30 00<br />
marion.fenijn@zuyd.nl<br />
Filliers, Muriel<br />
Docent Anatomie<br />
Maastricht University<br />
043 - 388 10 60<br />
muriel.filliers@maastrichtuniversity.nl<br />
55 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES WIE IS WIE ?
WIE IS WIE ?<br />
Gerardu, Rogier<br />
Projectmanager Universiteit Maastricht Campus Venlo<br />
Maastricht University<br />
06 - 46 70 51 22<br />
rogier.gerardu@maastrichtuniversity.nl<br />
Glatz, Jan<br />
Opleidingsdirecteur FHML<br />
Maastricht University<br />
043 - 433 88 1998<br />
glatz@maastrichtuniversity.nl<br />
Gosker, Harry<br />
Universitair Docent / Assistant Professor<br />
Maastricht University Medical Centre+<br />
043 - 388 42 98<br />
h.gosker@maastrichtuniversity.nl<br />
Habets, Paul<br />
Bestuursstrateeg Economie<br />
Provincie Limburg<br />
043 - 389 72 50<br />
pme.habets@prvlimburg.nl<br />
Hauwaerts, Dieter<br />
Site director<br />
TiGenix BV<br />
046 - 420 13 00<br />
Dieter.hauwaerts@tigenix.com<br />
Herrler, Andreas<br />
Assistant Professor FHML<br />
Maastricht University<br />
043 - 388 10 64<br />
a.herrler@maastrichtuniversity.nl<br />
Heynen, Ilvie<br />
Recruitment<br />
DSM<br />
045 - 578 22 44<br />
ilvie.heynen@dsm.com<br />
Hoekstra, Rense<br />
Research Policy Officer at Faculty of Psychology & Neuroscience<br />
Maastricht University<br />
043 - 388 45 39<br />
rense.hoekstra@maastrichtuniversity.nl<br />
Huntjens, Sebastiaan<br />
Algemeen Directeur<br />
The Maastricht Forensic Institute bv<br />
043 - 388 21 98<br />
s.huntjens@tmfi.nl<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
56
Jahae, Ilona<br />
Account Manager Greenport<br />
Provincie Limburg<br />
043 - 389 77 95<br />
iama.jahae@prvlimburg.nl<br />
Janssen, Henning<br />
Studiecoördinator Food & Flower Management<br />
Fontys International Business School Venlo<br />
08850 - 717 70 / 06 - 22 94 75 70<br />
henning.janssen@fontys.nl<br />
Kaun, Nina<br />
Cluster Manager Chemical Identification & Quantification / Internship coordinator<br />
DSM Resolve<br />
06 - 83 64 26 13<br />
nina.kaun@dsm.com<br />
Keij, Wouter<br />
Directeur<br />
NV Greenport Venlo Innovation Center<br />
077 - 850 33 64<br />
Wouter.keij@greenportvenlo.nl<br />
Kierkels, Hans<br />
Project Manager Biotechnology<br />
Isobionics<br />
046 - 457 45 00<br />
hans.kierkels@isobionics.com<br />
Klöters, Max<br />
Docent Logistiek en Supply Chain Management<br />
Fontys International Business School Venlo<br />
08850 - 77 507<br />
m.kloters@fontys.nl<br />
Kohl, Wien<br />
Projectleider<br />
Technocentrum Zuid-Limburg<br />
06 - 53 69 16 37<br />
wkohl@kpnplanet.nl<br />
Köhler, Eleonore<br />
Associate Professor Department of Anatomy & Embryology<br />
Maastricht University Medical Centre+<br />
043 - 388 10 61<br />
leo.koehler@maastrichtuniversity.nl<br />
WIE IS<br />
57 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES WIE ?<br />
Kurvers, Sander<br />
Praktijkdocent Microbiologie/Moleculaire Biologie, Toegepaste Natuurwetenschappen<br />
Fontys Hogeschool Eindhoven<br />
08850 - 862 84<br />
s.kurvers@fontys.nl
WIE IS WIE ?<br />
Lemmens, Patrick<br />
Projectmanager Sustainable Development and Energy<br />
Arvalis<br />
06 – 22 69 32 73<br />
plemmens@arvalis.nl<br />
Lourette, Natacha<br />
New Business Development Manager (exposure measurements & pharma)<br />
DSM Resolve<br />
06 - 30 51 13 81<br />
natacha.lourette@dsm.com<br />
Machiels, Patric<br />
Managing Director<br />
Biopartner Center Maastricht<br />
043 - 388 58 20<br />
patric.machiels@bpcm.nl<br />
Maranus, Josephine<br />
Consultant<br />
The UIC<br />
06 - 11 07 08 09<br />
josephine@theuic.com<br />
Mattens, Willem<br />
Projectleider Brains Unlimited<br />
Maastricht University<br />
06 - 46 70 50 05<br />
willem.mattens@maastrichtuniversity.nl<br />
Mentink, Cyriel<br />
Program Manager<br />
Chemelot Innovation and Learning Labs (CHILL)<br />
06 - 34 38 12 57<br />
cyriel.mentink@zuyd.nl<br />
Meulenbeld, Janneke<br />
Projectleider<br />
Provincie Limburg<br />
043 - 389 78 21<br />
j.meulenbeld@prvlimburg.nl<br />
Moonen, Jo<br />
Docent Chemie, Statistiek / Faculteit Bèta <strong>Sciences</strong> and Technology<br />
Zuyd Hogeschool<br />
045 - 400 67 32<br />
jo.moonen@zuyd.nl<br />
Offerein, Fred<br />
Managing Director Science, Maastricht Science Programme<br />
Maastricht University<br />
043 - 388 56 76 / 06 - 29 54 36 12<br />
fred.offerein@maastrichtuniversity.nl<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
58
Orval, Tom<br />
Strategisch Projectmanager<br />
Maastricht Health Campus<br />
06 - 46 70 55 18<br />
t.orval@maastrichtuniversity.nl<br />
Prevoo-Keijdener, Judith<br />
Scientist en Quality Assurance Manager<br />
PathoFinder<br />
043 - 303 04 21<br />
Judith.prevoo-keijdener@pathofinder.com<br />
Schaap, Frank<br />
Director Marketing & Business Development<br />
Chemelot Campus<br />
06 - 20 44 67 62<br />
frank.schaap@dsm.com<br />
Schmeits, Nicky<br />
Projectleider afd. Economische zaken<br />
Provincie Limburg<br />
043 - 389 71 43 / 06 - 46 26 57 82<br />
njc.schmeits@prvlimburg.nl<br />
Schoffelen, Raymond<br />
Beleidsmedewerker economische zaken, MedTech en innovatieve zorgconcepten<br />
Gemeente Heerlen<br />
045 - 460 39 34<br />
r.schoffelen@heerlen.nl<br />
Schouten, Peter<br />
Docent (micro)biologie en biochemie, Opleiding Biologie en Medisch laboratoriumonderzoek, Faculteit Bèta <strong>Sciences</strong> and<br />
Technology / Zuyd Hogeschool<br />
045 - 400 67 22<br />
peter.schouten@zuyd.nl<br />
Schreurs, Jos<br />
Directeur Faculteit Bèta <strong>Sciences</strong> and Technology<br />
Zuyd Hogeschool<br />
045 - 400 67 19 / 06 - 51 17 91 34<br />
jos.schreurs@zuyd.nl<br />
Schroën, Bert<br />
Directeur Faculteit Bèta <strong>Sciences</strong> and Technology<br />
Zuyd Hogeschool<br />
045 - 400 67 25<br />
bert.schroen@zuyd.nl<br />
Simons, Guus<br />
CEO<br />
PathoFinder<br />
043 - 303 04 00<br />
Guus.Simons@pathofinder.com<br />
59 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES WIE IS WIE ?
HOOFDSTUK 1<br />
HOOFDSTUK 2<br />
HOOFDSTUK 3<br />
HOOFDSTUK 4<br />
HOOFDSTUK 5<br />
HOOFDSTUK 6<br />
WIE IS WIE ?<br />
Soetermeer-Gabriëls, Anique<br />
Eigenaar Soetermeer-Gabriëls Consultancy<br />
Projectleider Technocentrum Zuid-Limburg<br />
06 - 16 17 76 54<br />
a.soetermeer@tczl.nl<br />
Tenhagen, Joris<br />
Manager Business Development<br />
Seacon Logistics Group B.V.<br />
077 - 327 55 71<br />
jtenhagen@seaconlogistics.com<br />
Tummers, Peter<br />
Senior scientist Process Analysis & Statistics<br />
DSM Resolve<br />
06 - 12 79 08 69<br />
peter-h.tummers@dsm.com<br />
van der Meer, Yvonne<br />
Projectleader Biobased Materials<br />
Maastricht University<br />
043 - 388 26 73 / 06 - 46 70 55 68<br />
yvonne.vandermeer@maastrichtuniversity.nl<br />
van der Steen, Simone<br />
Senior beleidsadviseur economische zaken<br />
Gemeente Maastricht<br />
043 - 350 47 19<br />
simone.van.der.steen@maastricht.nl<br />
van Etten, Ludo<br />
Teamleider opleiding Biometrie, Hoofddocent Biomedische Wetenschappen / Faculteit Gezondheidszorg<br />
Zuyd Hogeschool<br />
045 - 400 63 65 / 06 - 22 51 41 08<br />
ludo.vanetten@zuyd.nl<br />
van Haaften, Rachelle<br />
Onderwijscoördinator / Faculteit Bèta <strong>Sciences</strong> and Technology<br />
Zuyd Hogeschool<br />
045 - 400 62 76<br />
Rachelle.vanhaaften@zuyd.nl<br />
van Hest, Yvonne<br />
Manager International Labor Market Development<br />
Brainport Development<br />
040 - 751 24 59<br />
y.vanhest@brainportdevelopment.nl<br />
van Montfort-de Bruin, Manon<br />
Senior adviseur / Faculteit Bèta <strong>Sciences</strong> and Technology<br />
Zuyd Hogeschool<br />
045 - 400 68 84 / 06 - 48 59 24 41<br />
Manon.vanmontfort@zuyd.nl<br />
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
60
van Strijdonck, Gino<br />
Associate Lector / Research Leader Innovative Materials & Sustainable Synthesis<br />
Chemelot Innovation and Learning Labs (CHILL)<br />
06 - 34 38 45 57<br />
Gino.van.strijdonck@chillabs.nl<br />
van Tilburg, Jonathan<br />
Project coordinator Premium program FHML<br />
Maastricht University<br />
06 - 10 45 08 70<br />
j.vantilburg@maastrichtuniversity.nl<br />
Visser, Leo<br />
Accountmanager<br />
Chemelot Campus<br />
06 - 83 64 03 96<br />
leo.visser@dsm.com<br />
Waber, Romy<br />
Junior Scientist<br />
PathoFinder<br />
043 - 303 04 00<br />
romy.waber@pathofinder.com<br />
Wauben-Penris, P.J.J.<br />
Senior Projectmanager <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong> & Healthcare<br />
NV Industriebank LIOF<br />
043 - 328 02 80 / 06 - 11 36 87 76<br />
pwauben@liof.nl<br />
Widdershoven, Rob<br />
projectleider economische zaken / cluster bedrijfsomgeving/investeringsklimaat<br />
Provincie Limburg<br />
043 - 389 71 31 / 06 - 52 08 62 99<br />
rmjm.widdershoven@prvlimburg.nl<br />
Wiering, Janny<br />
Stagecoordinator<br />
Stichting PAMM locatie pathologie<br />
040 - 239 61 50<br />
j.wiering@pamm.nl<br />
Wilbers, Arno<br />
Senior Scientist Process Analytics and Statistics<br />
DSM Resolve<br />
06 - 51 69 53 65<br />
arnold.wilbers@dsm.com<br />
Wildhagen, Ingrid<br />
Senior projectleider Onderwijs & Arbeidsmarkt<br />
Provincie Limburg<br />
043 - 389 79 82<br />
pcm.wildhagen@prvlimburg.nl<br />
61 EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES WIE IS WIE ?
EINDRAPPORTAGE PROJECT LINKING LIFE SCIENCES<br />
62
FEBRUARI 2013<br />
Dit is een uitgave van <strong>Linking</strong> <strong>Life</strong> <strong>Sciences</strong>, medegefinancierd door het Ministerie van Economische<br />
Zaken/Agentschap NL, de Provincie Limburg en de gemeenten Heerlen, Maastricht en Sittard-Geleen