De angst van iedere sporter Het leven oppakken na een amputatie

De angst van
iedere sporter
Het leven
oppakken na
een amputatie
maartensmagazine | lente/zomer 2012

“
MM | lente/zomer 2012 3
In beeld Jan Driessen
“Mijn linkerkant
was helemaal
lam”
Ik had al langer last van hoofdpijn en
duizelig heid toen het in maart 2007 misging.
Het leek ineens of alles in mij naar
één kant geduwd werd. Het ging tintelen,
rammelen en draaien. Bij de huisartsenpost
werd ik echter naar huis gestuurd met een
paracetamolletje. De volgende morgen
probeerde ik uit bed te stappen, maar dat
lukte niet meer. Mijn linkerkant was helemaal
lam. Ik had een beroerte gehad.
In mijn woonplaats Oss revalideerde ik en
kreeg ik een voet-enkelorthese. Zonder kan
ik namelijk niet lopen, dan bungelt mijn
zogeheten klapvoet er maar een beetje bij.
Helaas was die orthese een ramp. Het was
een soort plastic kap, ik noemde het een
‘regenpijp’, die drie of vier keer per jaar
brak. Bijvoorbeeld als ik uit de auto stapte.
Dat was geen doen. Mijn huisarts verwees
me toen door naar de Sint Maartenskliniek
en de POM.
De orthese die ik in Nijmegen kreeg, was
een verbetering van honderd procent. Veel
steviger en soepeler. Ook kreeg ik speciale
schoenen aangemeten die goed meebuigen
en kreeg ik nuttige looptraining van de
revalidatiearts.
Ik ben een rouwdouwer, ik geef niet snel
op en probeer dingen eerst zelf. Toch ben
ik soms wel afhankelijk van andere mensen.
Bijvoorbeeld bij het vissen, één van mijn
hobby’s. Ik kan niet zelf het aas op de haak
doen of een vis ervan af halen. Er moet dus
altijd iemand mee. Maar ja, treuren heeft
geen zin. Ik maak er gewoon het beste van.
Ik heb nog zat schik in het leven!
”

4 MM | lente/zomer 2012
10 Het leven na een amputatie
Jacco Middelveldt maakte een sliding naar de bal. Een
sliding met grote gevolgen: uiteindelijk moest zijn onder-
been er zelfs af. Gelukkig heeft de amputatie hem ook
veel goeds gebracht.
12 Topjudoka in de houdgreep
Jeroen Mooren gaat binnenkort naar de Olympische
Spelen. Als voorbereiding had hij een onderonsje met
Guusje van de St. Maartenschool. Ze hield hem in de
houdgreep en gaf hem een belangrijke tip mee.
20 Tien vragen over sportblessures
Sportarts Prashant Komdeur beantwoordt tien vragen over
sportblessures. Welke sporten zijn blessuregevoelig? Hoe
kun je blessures voorkomen? En behandelen? En en en…
24 Actief ondanks reuma
Rond z’n dertigste kreeg Jaco Pak artritis psoriatica. “Mijn
lichaam blokkeerde, ik zat vol met ontstekingen.” Inmiddels
kan hij dankzij zijn behandeling weer volop sporten.
27
Colofon
10
12
Het MaartensMagazine verschijnt vier keer per jaar en wordt verspreid onder patiënten, medewerkers, oudmedewerkers
en externe relaties van de Sint Maartenskliniek. In het MaartensMagazine vindt u nieuws en
actuele ontwikkelingen binnen de Sint Maartenskliniek. De Sint Maartenskliniek is een gespecialiseerd
ziekenhuis voor orthopedie, reumatologie en revalidatiegeneeskunde.
Voor reacties, suggesties of het doorgeven van adreswijzigingen kunt u contact opnemen met de afdeling
Communicatie, Postbus 9011, 6500 GM Nijmegen, telefoon: (024) 365 91 76, of mail: redactie@maartenskliniek.nl.
Voor het aanvragen van een gratis abonnement op het MaartensMagazine bezoekt u www.maartenskliniek.nl/mm.

Ik zoek …
24
Inhoud
16 23
15
Verder…
20
7 Nieuwe kinderafdeling
8 Sport Medisch Centrum
15 Uit de oude doos
16 In beeld: patiënt zoekt collega
22 Dokter! Dokter!
23 Ruiters Maartenshoeve
26 Het apparaat
27 Superspecialisaties
28 Dagboek
30 Geneesmiddelenspreekuur
31 Contactinformatie
Redactie Aart-Jan de Looff, Evelyn Fransen, Wouter van der Meer
Fotografie Dennis Vloedmans (cover, 2, 3, 9, 11, 14, 20, 21, 22, 23, 25, 26, 27,
32), Patrick Bongartz (12, 13), Jean van Bernebeek (16, 17), Bert Willems (8),
Maasziekenhuis Pantein (6) en de afdeling Commercie, Marketing &
Commu nicatie Vormgeving Wunderbar Visuele Communicatie, Nijmegen
Druk Van Eck & Oosterink communicatieregisseurs, Dodewaard
Bezoek onze website: www.maartenskliniek.nl
Column Raad van Bestuur
column
Zorg is topsport
MM | lente/zomer 2012 5
Met een mooie sportzomer voor de deur, durf ik te
stellen dat onze zorgmedewerkers en patiënten elke dag
een topprestatie van Olympisch formaat leveren. Dat
begint al bij de voorbereiding. De zorgmedewerker deed
kennis en vaardigheden op door studie en ervaring.
De patiënt verdiept zich in zijn ziekte en kijkt al hoe
hij (lees: hij of zij) kan revalideren. Steeds vaker wordt
de patiënt gevraagd als voorbereiding wat aan de
conditie te doen of bijvoorbeeld al te oefenen om te
lopen met krukken. Dat helpt enorm!
Stel dat het gaat om een operatie: dan moet de orthopeed
op dat moment een topprestatie leveren. Hij moet
fit zijn en zich goed voorbereid hebben. Bovendien is
opereren een echte teamsport. De anesthesioloog, de
OK-medewerkers en de orthopeed moeten goed op
elkaar zijn ingespeeld. Alleen dan komt er een topresultaat
uit.
Na de start van een behandeling ligt de bal bij de
patiënt. Die moet goed de medicatie innemen en
(eventueel) oefeningen doen. Soms maanden lang,
soms zelfs de rest van zijn leven. Dat vergt een
ijzeren discipline.
Zorg is net topsport. Weet u wat daarbij zo hoopgevend
is? De Oympische topprestaties die wij ons het best
herinneren, zijn de resultaten die onhaalbaar leken.
Anton Geesink die goud haalde in Tokio. Het Nederlandse
volleybalteam dat eerste werd in Atlanta.
Ellen van Langen die de 800 meter won in Barcelona.
Het onmogelijke toch bereiken: ik wens dat al onze
patiënten en zorgmedewerkers toe!
Peter Hoppener,
Raad van Bestuur

6 MM | lente/zomer 2012
Kort nieuws G
Maasziekenhuis Pantein en de Sint
Maartenskliniek willen inwoners van
de regio de best mogelijke zorg op
het gebied van orthopedie bieden.
Daarom onderzoeken beide partijen
de komende maanden of zij op de
locatie Boxmeer meer kunnen gaan
samenwerken. Op woensdag 21 maart
tekenden zij een intentieverklaring.
De bestaande orthopedische zorg in
Maasziekenhuis Pantein is van uitstekend
niveau en blijft gehandhaafd, maar
Sportief magazine
De zomer van 2012 staat helemaal in het teken van sport. Elke zomer
kent natuurlijk de bekende evenementen zoals de Nijmeegse
Vierdaagse en de Tour de France. Maar met het EK Voetbal, de Olympische
Spelen en de Paralympische Spelen erbij wordt het een echte
sport zomer. Dat verklaart meteen waarom veel verhalen in deze
editie van het MaartensMagazine een relatie met sport hebben.
Als specialist in houding en beweging heeft de Sint Maartenskliniek
een ruime ervaring met (aangepaste) sport en sporters opgebouwd.
We hebben zelfs een eigen Sport Medisch Centrum. Voldoende
beweging houdt mensen fit. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor mensen
met een chronische aandoening of mensen die in een revalidatiefase
zitten. Kortom, sport en beweging is voor iedereen belangrijk.
Maasziekenhuis Pantein en Sint Maartenskliniek tekenen
intentieverklaring voor samenwerking orthopedie
Maasziekenhuis Pantein is een
algemeen ziekenhuis voor inwoners
in de regio Noord-Oost Brabant en
Noord-Limburg. Het ziekenhuis is
onderdeel van de zorggroep Pantein,
een zorggroep die klanten bijna alle
vormen van zorg en ondersteuning
biedt, waaronder ziekenhuiszorg,
verzorging en verpleging aan huis,
huishoudelijke hulp, kraamzorg en
gezondheidsadvies.
kan verder worden versterkt met de
expertise vanuit de Sint Maartenskliniek.
Deze uitbreiding biedt voor het Maasziekenhuis
Pantein de mogelijkheid om
ook in de toekomst hoge kwaliteit van
orthopedische zorg in de regio te garanderen.
Voor de Sint Maartenskliniek
biedt het extra mogelijkheden om de
orthopedische zorg in de regio en verder
daarbuiten aan te bieden.
De Sint Maartenskliniek en Maasziekenhuis
Pantein werken al langer samen.
De zorg in Maasziekenhuis Pantein voor
patiënten met klachten op het gebied
van reumatologie en revalidatiegeneeskunde
wordt al aangeboden door de Sint
Maartenskliniek op de locatie Boxmeer.
Een dergelijke constructie wordt nu ook
onderzocht voor de orthopedie. Beide
partijen verwachten op korte termijn
meer duidelijkheid te kunnen geven over
de uitkomsten van het onderzoek.
De voorgenomen samenwerking sluit
aan bij het beleid van het Maaszieken-
Maasziekenhuis Pantein
huis Pantein om inwoners van de regio
via samenwerking gespecialiseerde zorg
dichtbij huis aan te bieden. De samenwerking
met de Sint Maartenskliniek
past goed bij de samenwerking met UMC
St Radboud. De drie organisaties zien
de onderlinge samenwerking als unieke
aanpak voor regionale zorg in Nederland.

Organisatie Eén verpleegafdeling voor alle kinderen
“We brengen de zorg naar het kind toe”
Eén afdeling voor kinderen waar alle nodige zorg
om het kind heen georganiseerd wordt. Dat was
het uitgangspunt bij het opzetten van de klinische
kinderafdeling van de Sint Maartenskliniek. Begin
dit jaar was het zover: de integrale verpleegafdeling
waar kinderen met alle aandoeningen aan het
houding- en bewegingsapparaat terechtkunnen,
werd geopend. “In plaats van het kind en ouders
alle afdelingen langs te laten lopen, brengen
we de zorg nu naar het kind toe”, zegt Bianca
Nijhuis, hoofd van de klinische kinderafdeling.
Op de afdeling waan je je meer in een gezellige huiskamer
dan op een verpleegafdeling. “We creëren dat
huiskamergevoel heel bewust,” legt Nijhuis uit,
“kinderen en ouders voelen zich hierdoor sneller op
hun gemak.” De verpleegafdeling heeft tien patiëntenkamers,
twee huiskamers, een spel/knutsel/activiteitenkamer
en een ruim balkon. Elke ochtend,
middag en avond eten de kinderen gezamenlijk in
de huiskamer. De afdeling biedt veel ontspanningsmogelijkheden:
een Wii-spelcomputer, een uitpuilende
boekenkast en een airhockeytafel springen
direct in het oog. Nijhuis: “Het is mooi om te zien
hoe flexibel kinderen zijn. Ze zoeken elkaar zo snel
als het kan op om een spelletje te spelen, muziek te
maken of te gamen.”
Dynamische sfeer
Voordat er sprake was van een integrale kinderverpleegafdeling
was de afdeling gericht op de discipline
revalidatie. Nu worden ook kinderen van orthopedie
en reumatologie op de afdeling opgenomen. Die lagen
voorheen in een apart gedeelte op de verpleegafdeling
met volwassenen. Het samenvoegen van de zorg
voor kinderen met verschillende aandoeningen maakt
de sfeer op de afdeling dynamischer.
Gerichte kennis van kinderen
De behandeling van kinderen en hun verblijf is anders
dan wanneer je met volwassenen te maken hebt.
Nijhuis: “Het kinderteam heeft gerichte kennis van
kinderzorg en de ontwikkelingsstadia van kinderen.”
De behandelend artsen vanuit orthopedie, reumatologie
en revalidatie werken samen en zien hun
patiënten dagelijks op de afdeling. Hierdoor zijn de
communicatielijnen tussen de afdelingen heel kort.
Kind en ouders centraal
Tijdens de opname kunnen kinderen die langdurig hier
verblijven, onderwijs volgen in de observatieklas op de
St. Maartenschool. In de huiskamers op de afdeling
mogen de ouders, broertjes en zusjes van de patiënten
dagelijks verblijven. Ook overnachten op de verpleegkamer
is voor ouders mogelijk en als het kind een
operatie ondergaat, mogen ouders aanwezig zijn bij het
inleiden van en bijkomen uit de narcose. Ouders zijn
een belangrijke partner in het zorgproces van hun kind
en spelen op de klinische kinderafdeling een belangrijke
rol. Tijdens teambesprekingen is er ruimte voor de
ouder om aan te sluiten. “Om onze zorg beter te maken
en af te stemmen op ieder specifiek kind en gezin, is het
betrekken van het kind en de ouders in het zorgproces
onmisbaar. We leren ontzettend veel van elkaar”, aldus
Nijhuis. •
MM | lente/zomer 2012 7

8 MM | lente/zomer 2012
Uitgelicht Sport Medisch Centrum Maartenskliniek
“Bij een knieklacht kijken we
niet alleen naar de knie”
Als specialist in houding en beweging ligt het voor de
hand dat de Sint Maartenskliniek ook regelmatig met
sporters te maken heeft. Sport kan het lichaam helpen
te herstellen, maar vormt ook een risico voor blessures.
De Sint Maartenskliniek heeft haar expertise op
het gebied van sport in 2003 gebundeld in het Sport
Medisch Centrum.
Mike Kattenbelt is sinds vijf jaar hoofd van het Sport
Medisch Centrum (SMC), dat is gevestigd in gebouw
De Eendracht achter het Gofferstadion in Nijmegen:
“Het SMC biedt behandelingen en advies voor mensen
die (weer) willen sporten. Bijvoorbeeld als ze een
blessure hebben. Maar behandeling of advies kan ook
onderdeel van een revalidatietraject zijn. Daarnaast
helpt het SMC mensen bij het ontwikkelen van een
gezonde levensstijl.”
Laura de Vaan in actie
Korte lijntjes
Het SMC is een integraal onderdeel van de Sint Maartenskliniek.
Die relatie is wellicht het meest herkenbaar
als het SMC wordt ingezet bij een traject vóór of
na een operatie. Een in het ziekenhuis geopereerde
patiënt kan bij het SMC zijn/haar herstel bevorderen.
Het SMC heeft hiervoor expertise op het gebied van
bijvoorbeeld de mobiliteit, spierkracht, coördinatie
en conditie. Kattenbelt: “We hebben korte lijnen met
het Reumacentrum, Orthopediecentrum en Revalidatiecentrum
in de kliniek. Daardoor kunnen we snel
schakelen tussen verwijzer, behandelaar en patiënt.
Door deze samenwerking bieden we efficiënte en
verantwoorde zorg.”
Amateurs en toppers
Iedereen kan bij het SMC terecht voor sportmedisch
advies, preventie, onderzoek en behandeling. “Daarnaast
hebben we met een groot aantal sportvereni-
(Beter) sporten na behandeling
Het Sport Medisch Centrum is niet onze enige link met sport. Ook veel
patiënten die bijvoorbeeld zijn geopereerd of gerevalideerd in ons ziekenhuis
kunnen na de behandeling weer (aangepast) sporten. Soms zelfs
actiever dan voorheen. En soms met mooie resultaten. Zo won snowboardster
Nicolien Sauerbreij goud op de Olympische Spelen in Vancouver,
nadat in de voorbereiding een hardnekkige en pijnlijke slijmbeursontsteking
in haar voet was verwijderd in de Maartenskliniek Woerden.
Een andere topprestatie leverde oud-revalidante Laura de Vaan. Zij won
vorig jaar de wereldtitel tijdrijden bij het handbiken. Ook hoopt ze in
Londen weer de beste te zijn tijdens de Paralympische Spelen. De Vaan
heeft posttraumatische dystrofie. Ze heeft daarvoor twee periodes dagbehandeling
gevolgd bij het Revalidatiecentrum van de Sint Maartenskliniek.
“Het handbiken heeft me veel gezondheidswinst opgeleverd”, zegt
ze. “Bij veel pijn heb ik de keuze tussen een pijnstiller of mijn handbike. In
negen van de tien gevallen werkt de handbike beter. Ik raad iedereen aan
om te sporten of te bewegen, op welk niveau dan ook. Behalve je gezondheid,
kan het namelijk ook je mogelijkheden en je vrijheid verbeteren.”

Mike Kattenbelt in het SMC
gingen in en rondom Nijmegen een samenwerkingsverband”,
vertelt Kattenbelt. “Veel sporters weten
het SMC inmiddels te vinden. Op de maandagavondsportpoli
zien we onder andere voetballers, hockeyers,
roeiers, volleyballers en vechtsporters met acute blessures.
Naast amateursporters en -clubs begeleiden we
trouwens ook topsporters. Eén van onze sportartsen is
bondsarts van de Nederlandse Taekwondobond, een
Olympische sport. En een andere sportarts verzorgt
de medische begeleiding van een topjudoka die deze
zomer ook naar Londen gaat (zie artikel op pagina 12,
red.).” Het SMC heeft overigens niet alleen expertise
op het gebied van sport. Ook mensen met een chronische
aandoening (zoals reuma) en leefstijlproblematiek
(bijvoorbeeld overgewicht) kunnen er terecht.
Verder kijken dan…
“We stellen eerst een heldere diagnose”, legt Mike
Kattenbelt uit. “Het SMC kijkt daarbij naar de totale
bewegingsketen van een persoon. Bij een knieklacht
kijken we dus niet per se alleen naar de knie. De
voet en heup zijn dan misschien ook belangrijk om te
onderzoeken. Daarnaast kijken we naar hoe iemand
loopt, het zogeheten gangbeeld.” Het persoonlijke
doel van de cliënt in het dagelijks leven vormt het
uitgangspunt. Net als het resultaat dat de behandeling
moet opleveren. Kattenbelt: “Als het een reëel doel
is, dan gaan we er samen voor. Zo had een cliënt met
een lichamelijke klacht het doel om de Vierdaagse te
lopen. Het programma dat we daarbij opstelden, had
dus een duidelijk doel voor ogen. Naast het uitlopen
van de wandeltocht, moest het behandelprogramma
de pijn verminderen en herhaling van de klacht voorkomen.
Een leuke puzzel, want meestal is tijd de
beperkende factor.”
Affiniteit met sport
Naast de gebruikelijke kennis en ervaring als arts of
fysiotherapeut hebben de medewerkers van het SMC
zelf ook veel affiniteit met sport. “Wij sporten graag en
dat helpt om precies aan te voelen waar bijvoorbeeld
een judoka, voetballer of hockeyer mee zit. We kennen
de bewegingen die bij de verschillende sporten horen
en we weten welke krachten er bijvoorbeeld worden
uitgeoefend op het lichaam. Onze fysiotherapeuten
hebben zo elk hun eigen aandachtsgebied. Dat is een
voordeel bij het bepalen van de behandeling, want
je weet waarover je het hebt. En de sportarts, die
vijf dagen per week aanwezig is, is inhoudelijk vaak
betrokken bij complexe trainingstrajecten”, aldus Kattenbelt.
In de pijplijn
Dit jaar verwacht het SMC de zogenoemde TMS-certificering
(Topsport Medisch Samenwerkingsverband)
te behalen. Deze certificering geeft aan dat de begeleiding
van topsporters van hoge kwaliteit is. “Maar
ook voor de reguliere sporter en de bewegende mens
in het algemeen zitten we niet stil”, bepleit Kattenbelt.
“Zo willen we het mogelijk maken dat cliënten in de
nabije toekomst een deel van hun begeleiding via
internet kunnen krijgen.” Kortom: het SMC is, net als
de cliënten, volop in beweging. •
MM | lente/zomer 2012 9

10 MM | lente/zomer 2012
Patiëntervaring Het leven oppakken na een amputatie
“Ik was opgelucht dat mijn
onderbeen eraf ging”
In 1993 brak Jacco Middelveldt uit Wapse (Drenthe)
zijn scheenbeen tijdens een potje voetbal. Na drie
operaties in Meppel stuurde de orthopeed hem door
naar de Sint Maartenskliniek in Nijmegen. In vijf jaar
tijd wilde het bot echter niet aan elkaar groeien.
Uiteindelijk was er geen andere uitweg meer dan een
amputatie van het onderbeen. Middelveldt: “Het
klinkt raar, maar die amputatie heeft me uiteindelijk
veel goeds gebracht.”
“Ik maakte samen met een tegenstander een sliding
naar de bal”, begint Middelveldt (47 jaar) zijn verhaal.
“Helaas was ik iets eerder, zodat ík de bal raakte
en hij mijn scheenbeen. Ik dacht eerst dat het nog
wel meeviel, maar alle anderen op het veld hadden
‘krak’ gehoord.” Omdat zijn been te opgezwollen was,
konden ze hem pas na een aantal dagen opereren
in Meppel. Middelveldt: “Drie operaties en een jaar
verder wist de orthopeed niet meer wat hij nog voor
me kon doen. Het bot wilde niet aansterken. Daarom
verwees hij me naar de Sint Maartenskliniek. Want als
ze ergens nog iets voor me konden doen, was het daar
wel.”
Een tweede thuis
Tussen 1994 en 1999 was Jacco Middelveldt kind aan
huis bij de Sint Maartenskliniek. Net als zijn vrouw
Ina die haar man geen dag alleen heeft gelaten in het
ziekenhuis. Zelfs dertien jaar na de laatste operatie
konden ze de weg naar de Sint Maartenskliniek nog
dromen. Ze vinden het bijzonder om weer even terug
te zijn, speciaal voor het interview. Middelveldt: “Het
voelt een beetje als thuiskomen. Ik ben hier dan ook
dertien keer geopereerd! Wat we ook probeerden, het
bot wilde helaas niet aan elkaar groeien. Ondanks die
operaties heb ik best veel plezier gehad op de berg.
Bijvoorbeeld met de twee dames bij de inschrijfbalie.
Daar kon ik gezellig mee kletsen en ze staken bij
iedere operatie een kaarsje voor me op.”
Ernstig gesprek
“In februari 1999 zei mijn orthopeed dat we een
ernstig gesprek moesten voeren als ook de twaalfde
operatie niks zou opleveren”, herinnert Middelveldt
zich. “Ik wist meteen wat dat betekende: een amputatie.
Maar eerlijk gezegd was dat juist een opluchting,
want zo kon het ook niet verder.” Ook na die twaalfde
operatie groeide het bot nog steeds niet. In mei 1999
volgde de laatste operatie. “Het been is 15 cm onder
de knie geamputeerd. Mijn vrouw en ik stonden honderd
procent achter deze beslissing. De Sint Maartenskliniek
heeft er namelijk alles aan gedaan om het been
te kunnen behouden. Meer hadden ze niet kunnen
doen. Daardoor kon ik het vrij snel accepteren. En kon
ik ook mijn leven weer snel oppakken.”
Indrukwekkende sportprestaties
Amper vier maanden na de amputatie ging Jacco
Middelveldt alweer aan het werk. “Het zieke gedeelte
was weg,” zegt hij, “ik voelde me weer fit.” Die laatste
Revalidatie na een beenamputatie
Het revalidatieprogramma in de Sint Maartenskliniek
wordt afgestemd op de individuele vragen
en doelen van de patiënt. Heel belangrijk in de
revalidatiefase is het leren omgaan met de prothese,
om hiermee uiteindelijk zo zelfstandig
mogelijk te kunnen functioneren. Denk hierbij
aan de volgende doelstellingen:
• Zelf leren aan- en uitdoen van de prothese en
het verzorgen van de prothese.
• Leren om de prothese steeds langer te dragen.
• Leren controleren van de stomp (op wondjes,
drukplekken, etc.).
• Leren staan en lopen met de prothese (individueel
en in een loopgroep).
• Leren uitvoeren van dagelijkse handelingen met
de prothese. Op het gebied van persoonlijke
verzorging, huishoudelijke activiteiten, werk en
hobby’s.

woorden onderstreepte hij met indrukwekkende sportprestaties.
“Vóór de scheenbeenbreuk was ik eigenlijk
niet intensief met sport bezig. Maar een jaar na de
amputatie fietste ik met mijn vader al het parcours
van de wielerklassieker Luik-Bastenaken-Luik. 240
kilometer in twaalf uur. Het was loodzwaar, maar ook
geweldig. Toen we de finish haalden, hebben we wel
een potje staan janken.”
“Ik mocht de Nederlandse vlag
het stadion binnendragen!”
Vlaggendrager op het WK
“Via een loopclinic kwam ik in contact met de atletieksport”,
vertelt Middelveldt. “Tijdens die clinic deed
ik meteen mee aan de honderd meter sprint. Ik werd
derde. Dat gaf zo’n kick, daar moest ik iets mee doen.
Ik heb toen snel een sportprothese geregeld.” Middelveldt
bleek een talent op de atletiekbaan, hij schopte
het tot de Nederlandse atletiekselectie voor gehandicapten.
En hij is zelfs Nederlands kampioen verspringen
geweest. “Ik heb bijvoorbeeld aan het WK in Assen
meegedaan, een thuiswedstrijd voor mij. Dat was
veertien dagen genieten! Als klap op de vuurpijl mocht
ik ook de Nederlandse vlag het stadion binnendragen.
Een enorme eer. Die momenten had ik niet beleefd als
ik nog gewoon twee benen had gehad.”
Geschiedenis geschreven
Na de avonturen op de atletiekbaan ging Middelveldt
steeds langere afstanden lopen. Eerst vijf kilometer,
toen tien en vervolgens, in 2009, een halve marathon.
“Ik liep een goede tijd”, vertelt hij. “En ik was niet
eens extreem moe. Ik wilde meer, ik ging trainen voor
de marathon.” In 2010 schreef Jacco Middelveldt
geschiedenis in Rotterdam door als eerste gehandicapte
Nederlander een marathon uit te lopen. Hij
snapt dat het gek klinkt, maar hij durft te stellen dat
de amputatie hem veel leuke en goede dingen heeft
gebracht. En dat is ook wat hij andere amputatiepatiënten
wil meegeven: “Je moet overal het positieve
uithalen. Het leven houdt zeker niet op na een amputatie.”
•
MM | lente/zomer 2012 11

12 MM | lente/zomer 2012
Interview Topjudoka in gesprek met judotalentje St. Maartenschool
“Hoeveel spinazie moet je eten
Jeroen Mooren is een judoka uit
Nijmegen. Een hele goede judoka
zelfs: hij is meer voudig Nederlands
kampioen onder 60 kg, hij won
medailles op verschillende internationale
toernooien en hij
vertegenwoordigt Nederland
dit jaar tijdens de Olympische
Spelen in Londen. Jeroen heeft een
afspraak met Guusje, een gezellig,
goedgebekt meisje van zeven jaar
met spasticiteit (veroorzaakt door
Cerebrale Parase – zie kader op
pagina 13). Als onderdeel van
haar therapie bij de Sint Maartenskliniek
krijgt ze één keer in de
week judoles.
De afspraak vindt plaats in de sporthal van de Sint
Maartenskliniek tijdens de judoles van Guusje. Er zijn
ook nog zes andere kinderen, een judoleerkracht en
een kinderfysiotherapeut bij. Eerst zakken ze allemaal
op hun knieën voor de gebruikelijke groet. Daarna
zoeken Jeroen en Guusje een hoek van de judomat
op, vlak naast de beker die Guusje heeft meegenomen.
Jeroen: “Dat is een mooie beker. Heb je die gewonnen?”
Guusje: “Ja met het judotoernooi van de Sint Maartenskliniek
(zie kader op pagina 14). Ik was daar
eerste en tweede geworden. Ik heb wel maar één
beker, want ik kon er niet twee meenemen. Heb jij
ook bekers?”
Jeroen: “Heel veel.”
Guusje: “Dat had ik ook wel verwacht. Zonder bekers
kun je ook niet de kampioen van Nederland zijn. Ben
je ook kampioen van andere landen, zoals Duitsland?”
Jeroen: “Ik heb wel in andere landen toernooien
gewonnen. En in de jeugd was ik zelfs kampioen van
Europa.”
Wat willen ze bereiken?
Het meisje lijkt niet heel erg onder de indruk van de
erelijst van Jeroen en stelt meteen haar volgende vraag.
Ze wil weten wat hij met judo hoopt te bereiken. “Het
allerliefste word ik natuurlijk Olympisch kampioen”,
zegt hij. “Ik ben nu zo hard mogelijk aan het trainen om
straks te kunnen winnen.” Jeroen wil ook graag weten
wat Guusje wil bereiken met judo.
Guusje: “Ik wil de blauwe slip halen, daar zit ik op te
wachten. Hopelijk lukt dat. Hoe ben jij eigenlijk zo sterk
geworden en hoeveel spinazie moest je daarvoor eten?”
Jeroen (lachend): “Vooral door veel te trainen. Ik ben
al op mijn vierde begonnen, nu ben ik 26 jaar. Hoe oud
was jij toen je begon?”
Guusje: “Dat was twee jaar geleden. Toen was ik vijf
jaar, want nu ben ik zeven. Ik heb al een dunne band
met een gele slip. Kijk maar.”
Niet te veel snoepen
Via de spinazie gaat het gesprek over op eten. Jeroen
judoot in de klasse onder 60 kg. Dat vindt Guusje niet
zo veel. Daarom wil ze weten of hij moet lijnen om niet >

om zo sterk te worden?”
Cerebrale Parase
Cerebrale Parese (CP) is een combinatie van symptomen,
waarbij een houdings- en/of bewegingsstoornis
het belangrijkste kernmerk is. De oorzaak is een
beschadiging van de hersenen die vóór het eerste
levensjaar – meestal tijdens de zwangerschap of de
geboorte – is ontstaan. Door de beschadiging functio-
neert een deel van de hersenen niet of anders.
De stoornis varieert van niet zo goed kunnen lopen
tot heel weinig bewegen en helemaal afhankelijk zijn
van verzorging. Ook kunnen kinderen problemen
hebben met eten en praten. De therapie van de Sint
Maartenskliniek bij CP is vooral gericht op het oefenen
van vaardigheden die een kind goed kan gebruiken
of die de verdere ontwikkeling ondersteunen.
MM | lente/zomer 2012 13

14 MM | lente/zomer 2012
te zwaar te worden. Jeroen: “Ja, ik mag niet te veel
snoepjes eten.” Alle aanwezige kinderen zijn een beetje
geschokt. Ze hebben medelijden met de judoka. Maar
wat eet hij dan wel? Veel groenten. En vlees, yoghurt
en aardappels. “Dat eet ik ook allemaal”, zegt Guusje
blij verrast. “Misschien word ik dan ook heel sterk.”
In de houdgreep
Als Jeroen toegeeft dat hij niet heel lenig is, vraagt
Guusje zich af waarom hij dan toch goed kan judoën.
“Omdat ik sterk ben en veel technieken goed kan uitvoeren”,
antwoordt hij. “De beenworp is mijn favoriet.
Waar ben jij goed in?” Guusje geeft aan dat zij vooral
de houdgreep goed beheerst. Dat wil Jeroen dan wel
eens zien. Ze gaan de mat op en proberen enkele grepen
op elkaar uit, luid aangemoedigd door de andere
kinderen. Guusje neemt Jeroen in de houdgreep. Hij
krijgt er een rood hoofd van. Als ze hem maar niet
te hard aanpakt! Jeroen denkt de aanval te kunnen
overnemen, maar Guusje draait zich er mooi uit.
Ook al gaat hij naar de Olympische Spelen, ze geeft
zich niet zomaar gewonnen.
Nuttige tips
Na het potje judo raken ze weer met elkaar aan de
praat. Guusje is benieuwd of Jeroen wel eens een
blessure heeft gehad. Jeroen: “Ja, aan mijn schouder.
Ik had pijn bij het omhoog en opzij bewegen van mijn
arm. De sportarts van de Sint Maartenskliniek heeft
me toen goed en snel geholpen. Ik heb uiteindelijk
twee keer een spuitje gekregen om van het probleem
af te komen.” De kinderen vinden het erg bijzonder dat
Jeroen ook bij de Sint Maartenskliniek is behandeld.
Guusje is echter niet zo eenvoudig van de wijs te brengen.
Ze stelt gewoon haar volgende vraag: “Heb je nog
judotips voor mij?”
Jeroen: “Je moet elke keer goed nadenken over wat
je van plan bent. Hoe kun je die ander het best op de
rug leggen. En na een wedstrijd moet je bedenken hoe
het de volgende keer beter kan. Doe jij dat ook?”
Guusje: “Ja, dat doe ik ook. Ik denk altijd na over hoe
ik mezelf beter kan maken en hoe ik het de tegenstander
moeilijker kan maken.”
Jeroen: “Wat goed van jou! En heb je ook tips voor
mij?”
Guusje: “Bij een goede tegenstander moet je je allerbest
doen. En ook je beste beenworp gebruiken. Bij
minder goede tegenstanders moet je ‘gewoon’ je best
doen, niet je allerbest. Dat is anders zonde. Je moet
dus goed kijken wie je tegenstander is.”
Waarom judo als onderdeel van de therapie?
Een grote groep kinderen met een beperking krijgt wekelijks
judoles van Joyce Ott-Jansen (judoleerkracht en bewegingsagoog),
in samenwerking met de kinderfysiotherapeuten van
de Sint Maartenskliniek. Joyce: “Judo is een magnifiek instrument
voor revalidatie. Je gebruikt er bijna alle spieren mee.
Bovendien is het goed voor de sociaal-emotionele ontwikkeling
van de kinderen. Ze leren omgaan met elkaar en ze leren
hun lichaam kennen. De kinderen kunnen zich in het judo
uitleven, stoeien en op een veilige en verantwoorde manier
grenzen leren kennen. En het is ook gewoon heel leuk.”
Ieder jaar organiseren de St. Maartenschool en de Sint Maartenskliniek
een judotoernooi voor kinderen met een beperking.
Het toernooi is uitgegroeid tot een judofeestje voor de
kinderen en hun familie en vrienden. Het plezier in sport en
bewegen staat hierbij altijd voorop. “En de uitdaging van een
wedstrijd stimuleert de kinderen in hun zelfvertrouwen, vermindert
hun bewegingsangst en versterkt hun weerbaarheid”,
aldus Joyce.
Succes Jeroen!
28 juli 2012 is de eerste wedstrijddag van de Olympische
Spelen. Die dag mag Jeroen meteen aan de bak.
Guusje denkt dat ze wel gaat kijken naar Jeroen.
Het is net voordat ze op vakantie gaat.
Guusje: “En mijn papa is twee dagen later jarig.”
Jeroen: “Dat is toevallig, 30 juli is ook mijn verjaardag.”
Guusje: “Dan kun je jezelf een mooi cadeautje geven.”
Tot slot vraagt Guusje of Jeroen nog een beenworp
wil voordoen bij haar. Natuurlijk wil ze die daarna
ook uitproberen op hem. En ze is niet de enige; de
andere kinderen willen ook een keer. Als iedereen is
geweest, wensen ze Jeroen allemaal heel veel succes
op de Olympische Spelen. Vervolgens nemen Jeroen
en Guusje afscheid van elkaar.
Jeroen: “Ik vond het een leuk interview Guusje.”
Guusje: “Ik ook. En je moet wel winnen hè.” •
Judotoernooi 2012

Uit de oude doos Ontwikkeling van de ergotherapie
De tuin schoffelen als therapie
De overalls aan, tuingereedschap in de hand en de protheses goed zichtbaar.
Wat zijn ze aan het doen daar in het struikgewas? Schoffelen en scheppen,
dat is duidelijk. Maar met welk doel? Revalideren. Dit was arbeidstherapie
anno 1948. Deze jonge mannen wilden in de naoorlogse jaren graag hun
steentje bijdragen aan de wederopbouw van ons land. Hoe ze dat met hun
nieuwe prothese konden doen, leerden ze bij de Sint Maartenskliniek.
De revalidanten op de foto waren dus
bezig met hun therapie. Ze moesten
wennen aan de prothese en trainen
in het gebruik ervan. Dat gebeurde
vroeger veelal met arbeidstechnieken.
Vandaar de naam arbeidstherapie. Denk
bijvoorbeeld aan handvaardigheden,
hout en metaal bewerken en tuinwerkzaamheden.
Het is duidelijk dat ze in
die tijd nog geen aangepast gereedschap
hadden. Ook was de werkhouding
– voorzichtig uitgedrukt – niet
optimaal. De man links op de foto heeft
waarschijnlijk wel last gekregen van
zijn rug. En die overvolle (houten!)
kruiwagen was ook niet goed voor de
schouders.
Van leuke dingen naar gerichte taken
In de jaren ‘70 veranderde de naam
arbeidstherapie (via arbeids-ergotherapie)
in ergotherapie. De filosofie in
die tijd was om mensen te trainen en
zelfstandig te krijgen, maar wel op
een ontspannen manier, met een leuke
activiteit. Op die manier hadden de
revalidanten niet door dat ze aan het
trainen waren. Dat ‘leuke dingen doen’
met de patiënt is tegenwoordig grotendeels
voorbij. Nu leert de patiënt zo
snel mogelijk gerichte taken uitvoeren
om het dagelijks leven weer te kunnen
hervatten. Bijvoorbeeld het oppakken
van een rauw ei met de prothesehand.
Alle therapieën moeten tegenwoordig
aantoonbaar resultaat opleveren. Zake-
MM | lente/zomer 2012 15
lijker? Ja. Maar ook veel effectiever voor
de patiënt.
Huiswerk voor de patiënt
Het is goed om te zien dat de patiënten
in 1948 ook al in een groep bezig waren.
Mensen zijn elkaars docent. Dat groepsproces
zet de ergotherapeut nu ook vaak
in. Een groot verschil met vroeger is dat
patiënten tegenwoordig zelf veel meer
verantwoordelijk zijn voor hun genezing.
Bijvoorbeeld door oefeningen thuis voort
te zetten.
Vertrouwen in het lichaam
Patiënten die bij het ziekenhuis de tuin
schoffelen, dat is niet meer voor te stellen.
Toch is het beroep ergotherapie inhoudelijk
niet zo veel veranderd. We gebruiken alleen
minder arbeidstechnieken in de therapie
en meer oefeningen. Het gaat erom wat de
patiënt nog kan en hoe je dat vertaalt naar
dagelijkse bezigheden. Hoe je de kwaliteit
van leven verbetert en patiënten het vertrouwen
in hun lichaam teruggeeft. Dat is
in al die jaren hetzelfde gebleven. •

16 MM | lente/zomer 2012
In beeld Patiënt zoekt collega
Patiënten Sint Maartenskliniek
werven verpleegkundigen
De Sint Maartenskliniek in Nijmegen en Woerden is constant
op zoek naar deskundige en gemotiveerde medewerkers om
haar patiënten van excellente zorg te voorzien. Eind maart ging
de unieke campagne ‘Patiënt zoekt collega’ van start voor de
werving van verpleegkundigen. Een nieuwe verhouding tussen
patiënt en zorgverlener staat hierin centraal: de patiënt neemt
verantwoordelijkheid voor zijn eigen gezondheid en herstel. Niet
alleen de campagne-uitingen laten dit zien, ook via Twitter en
Facebook spreken de patiënten potentiële nieuwe medewerkers
en andere volgers of bezoekers aan.
Ik zoek
De Sint Maartenskliniek streeft naar een
relatie met haar patiënten die gebaseerd
is op partnerschap. Patiënt en zorg -
ver lener zorgen samen voor het beste
behandelresultaat. Dit vormde het
uitgangspunt bij het concept van de
wervingscampagne waarin de patiënt
op zoek gaat naar een collega. “Een
verpleegkundige die snapt dat beter
worden teamwork is en dat patiënten
een belangrijk onderdeel zijn van het
team”, leggen de patiënten uit die
meewerken aan deze campagne.

een collega!
Een verpleegkundige die snapt dat beter
worden teamwork is en dat ik, als patiënt,
een belangrijk onderdeel ben van het team.
Maak kennis met onze
ambassadeurs op
www.patientzoektcollega.nl.
De patiënten twitteren en posten op
de Facebookpagina van de campagne.
Ze reageren op tweets en posts en
vragen aandacht voor de wenselijke
verhouding tussen patiënt en zorg -
ver lener. Zij ondervinden telkens weer
hoe belangrijk de verpleegkundige is
voor patiënten.
De kleine afstand tussen hen en de
medewerkers van de Sint Maartenskliniek
ervaren ze als zeer prettig.
En nu zoeken ze dus collega’s om dit
in stand te kunnen houden! •
MM | lente/zomer 2012 17

18 MM | lente/zomer 2012
Kort nieuws
Patiëntendossier: van papier naar digitaal
De Sint Maartenskliniek slaat medische
gegevens van een patiënt op in een
patiëntendossier. Bij elk bezoek aan de
polikliniek of bij een opname werken
we dit dossier bij. Op deze manier
bouwen we een medische historie van
een patiënt op. Voorheen was dit een
papieren dossier, dit gaat veranderen.
We vervangen namelijk alle papieren
dossiers door een digitaal dossier.
Wat merken patiënten hiervan?
Het vervangen van het papieren dossier
door een digitaal dossier heeft geen
gevolgen voor de zorg aan onze patiënten.
Uiteraard bewaren we de papieren
dossiers. Dit dossier is wellicht ook bij
een bezoek aan het ziekenhuis aanwezig
om oude gegevens te kunnen raadplegen.
Bovendien nemen we belangrijke
gegevens van het papieren dossier over
in het digitale dossier.
Voordelen
Het digitale dossier heeft meerdere
voordelen ten opzichte van het papieren
dossier:
• We slaan alle gegevens van een
patiënt op in één digitaal dossier.
Daardoor beschikken de verschillende
Aan bed bezorgd
zorgverleners die bij de behandeling
betrokken zijn over dezelfde informatie.
• Snellere en betere communicatie
tussen zorgverleners.
• Het dossier is direct beschikbaar. Een
papieren dossier wordt op één locatie
in het ziekenhuis opgeslagen en moet
dus ook daar opgezocht worden. Het
digitale dossier kan na het inloggen op
elke computer ingezien worden.
Niet alles in één keer
Deze overgang van papier naar digitaal
vindt niet ineens plaats. De Sint
Maartenskliniek heeft gekozen voor
een geleidelijke overgang, maar wel één
waarbij de verschillende groepen elkaar
relatief snel opvolgen. Zo kunnen we
deze overgang op de gewenste manier
voorbereiden en begeleiden.
Privacy en beveiliging
Medewerkers van de Sint Maartenskliniek
hebben een persoonlijke inlogcode
die toegang geeft tot het digitale dossier.
Met die inlogcode is in het systeem
vastgelegd wat een medewerker
wel en niet van een patiënt mag zien.
Daarnaast hebben zorgverleners een
Ligt er een bekende van u in de Sint Maartenskliniek in Nijmegen en wilt
u hem of haar verrassen met een doosje chocolade, een bos bloemen of
een tijdschriftenpakket? Dat kan vanaf nu direct via de webshop van de
Sint Maartenskliniek. Wij bezorgen het cadeau bij de patiënt aan bed.
U vindt de webshop op onze website (www.maartenskliniek.nl). Ga naar
‘Praktische info > Voorzieningen > Webshop’, plaats uw bestelling en
betaal via iDEAL. Het bestellen en leveren van cadeaus via de webshop
is (vooralsnog) alleen mogelijk voor patiënten in Nijmegen.
geheimhoudingsplicht. Deze en andere
maat regelen zorgen ervoor dat patiëntgegevens
bij ons veilig worden bewaard.
Inzagerecht
Een patiënt heeft altijd recht op inzage
in zijn/haar patiëntendossier. Een
digitaal dossier brengt hier geen verandering
in. Hoe een patiënt het
dossier kan inzien of een kopie ervan
kan opvragen, staat op onze website
(www.maartenskliniek.nl) onder
‘Praktische info > Medisch dossier’.
Patiënten kunnen niet hun medisch
dossier inzien via internet.

Online voorbereiden
op scolioseoperatie
Jongeren met scoliose die bij de Sint Maartenskliniek in
Nijmegen worden geopereerd, kunnen zich sinds kort
thuis voorbereiden op hun operatie via een nieuwe online
scolioseportal. Op deze afgeschermde website staat
aller lei specifieke informatie over de periode rondom de
operatie.
Scoliose is een zijwaartse verkromming van de wervelkolom.
Bij een operatie wordt de wervelkolom zo recht mogelijk
gemaakt. Volgens verpleegkundig specialist Tosca Snippert
is de online portal een effectieve manier om alle informatie
over een operatie te delen: “Als patiënten voor het eerst naar
het ziekenhuis komen voor een scolioseoperatie, krijgen
ze veel informatie. Het is vaak een hele gebeurtenis met
de nodige impact. Als je dan ook nog een stapel folders en
papieren meekrijgt, is het lastig om bij te houden wat je concreet
moet doen als voorbereiding en wat je kunt verwachten.
De scolioseportal is hiervoor een ideale oplossing: de site
bevat alle informatie en is ook nog eens heel overzichtelijk.”
De informatie op de scolioseportal is onderverdeeld in de
fasen die een patiënt doorloopt, van voorbereidend onderzoek
tot operatie en nazorg. Behalve tekst en afbeeldingen
zijn er ook filmpjes te vinden van de betrokken behandelaars
die zich voorstellen en een toelichting geven. Daarnaast
kunnen de patiënten op de site ook ervaringen van andere
patiënten vinden. “En heeft een patiënt toch nog vragen? Dan
kan hij of zij via de portal makkelijk contact met ons opnemen”,
aldus Snippert.
De scolioseportal is onderdeel van een traject van de Sint
Maartenskliniek om meerdere behandelingen met een online
portal te begeleiden. Zo zijn het afgelopen jaar ook een
speciale knieportal en een portal voor dwarsleasiepatiënten
gelanceerd. Deze websites zijn alleen toegankelijk voor
patiënten van de Sint Maartenskliniek.
Reisziekte
MM | lente/zomer 2012 19
Column | Over pillen enzo
Als kind las ik graag boeken; in bed, aan tafel,
maar ook in de auto. Echter, na een half uurtje
was het steevast hetzelfde liedje: ik stond misselijk
aan de kant van de weg.
Voor veel kinderen (reisziekte komt vooral voor
bij kinderen tussen de 2 - 10 jaar) is dit een herkenbaar
beeld. Zeker wanneer je leest in de auto,
achteruitrijdt in de bus of een oversteek met de
boot maakt. In al deze gevallen kun je je door de
bewegingen niet meer met de ogen oriënteren op
de horizon. Hierdoor raakt ons evenwichtorgaan
van slag. Het gevolg is misselijkheid en soms
braken, bleek zien en zweten.
Gelukkig zijn er wel wat algemene tips om de kans
op reisziekte te verminderen. Eet bijvoorbeeld een
lichte maaltijd voor vertrek, rijd niet achteruit en
kijk naar buiten (en dus niet in boeken). In boten
kun je het beste midden op het achterdek in de
buitenlucht staan en in het vliegtuig is een stoel in
de buurt van de vleugels de beste plaats.
Ondanks alle voorzorgsmaatregelen kan er toch
reisziekte ontstaan. Dan zijn er tabletjes die de reisziekte
verminderen. De keuze van het middel hangt
af van de duur van de reis: cyclizine voor een korte
reis (minder dan vier uur) en meclozine of cinnarizine
bij een langere reis. Deze middelen werken
heel goed, maar je wordt er wel suf van. Wanneer
u die sufheid wilt voorkomen, dan lijkt het gebruik
van gemberpoeder een mogelijk alternatief. Middelen
tegen reisziekte kunnen reisziekte alleen
voorkomen als ze enige tijd voor vertrek worden
ingenomen. Goede reis!
Bart van den Bemt,
apotheker

20 MM | lente/zomer 2012
Kennis De angst van iedere sporter
Tien vragen over
sportblessures
Jaarlijks lopen sporters in Nederland circa vier miljoen
sportblessures op. Dat varieert van een verzwikte enkel
tot hoofdletsel door een val. En van een gescheurde
kruisband tot een werperselleboog. Prashant Komdeur,
sportarts bij het Sport Medisch Centrum Maartenskliniek
(SMC), zag al veel sportblessures voorbij komen.
Hij kreeg tien vragen voorgelegd.
Sportarts Prashant
Komdeur: “Voetbal en
hockey zijn blessuregevoelige
sporten.
Zeker in de zaal.”
Wat is een sportblessure?
Komdeur: “De theoretische definitie is: een blessure
die opgelopen is door sportdeelname. Maar je kunt
daar onder andere aan toevoegen dat die blessure
moet leiden tot een – tijdelijke – vermindering van
de sportactiviteiten of tot medisch advies of medische
zorg. De scheidslijn tussen een sportblessure of een
andere blessure van het bewegingsapparaat is dun.
De sportarts ziet daardoor ook niet-sportgerelateerde
blessures.”
Welke sportblessures komen het meest voor?
Komdeur: “Blessures aan het been. Bij het SMC zien
we vooral letsels aan knieën en enkels. Zoals een
kapotte meniscus of gescheurde enkelbanden. Dit
zijn typisch zwakke plekken van voetballers. En die
populatie is ook het grootst onder de sporters. Een
sportblessure die ik maar één keer heb gezien, was
een elleboog uit de kom. Een taekwondoka was erop
gevallen. Die elleboog moest uiteindelijk met een
operatie teruggezet worden.”
Hoe ontstaan de meeste sportblessures?
Komdeur: “Sportblessures kunnen plots ontstaan,
bijvoorbeeld door een verkeerde beweging of botsing
met een tegenspeler. Dit noemt men sportongevallen.
Iets minder vaak ontstaan sportblessures geleidelijk
door overbelasting. Soms gaat het om een combinatie:
als je overbelast bent, ben je ook kwetsbaarder bij
sportongevallen.”
Welke sporten zijn blessuregevoelig?
Komdeur: “Sportongevallen treden vooral op bij contactsporten
en sporten waarbij je snel moet wenden
en keren. Voetbal en hockey zijn bijvoorbeeld blessuregevoelige
sporten. Bij zaalsporten komt daar nog eens
een stroevere ondergrond bij; als het bovenlichaam
draait, blijft het onderlichaam staan. De kans op een
sportblessure tijdens zaalvoetbal is meer dan twee
keer zo groot als bij veldvoetbal. Overbelasting komt
juist vaker voor bij hardlopers. Meestal gaat het dan
om peesblessures.”
Is de één blessuregevoeliger dan de ander?
Komdeur: “Ja, daar word je mee geboren, net als met
talent. Maar het heeft ook te maken met conditie. Hoe
minder conditie, hoe minder coördinatie, hoe meer
kans op blessures. Conditie is echter ook iets waarmee
je geboren wordt; je kunt er slechts 25 procent bij

trainen. Ten slotte speelt ook leeftijd een rol. Oudere
mensen lopen eerder blessures op. Ze zijn vaak iets
stijver in de gewrichten en banden, en hun conditie
gaat meestal ook naar beneden.”
Hoe kun je blessures voorkomen?
Komdeur: “Een goede warming-up vermindert de kans
op blessures. Hetzelfde geldt voor het verbeteren van
je techniek en vaardigheden. Ook een goede balans in
het lichaam en een goede coördinatie spelen een rol.
Zorg ervoor dat je de spieren links én rechts, en voor
én achter traint. Anders is je lichaam niet in balans.
Kortom, train je hele keten en niet bijvoorbeeld alleen
maar de biceps. Stepoefeningen zijn daarvoor een
prima training. Dat is goed voor de coördinatie tussen
de spieren en voor de balans. Verder kunnen braces
preventief een gewricht enige stabiliteit geven na
eerder letsel. Maar als de stabiliteit van een gewricht
zwak is, kun je het beter trainen. Bij de enkel doe je
dat bijvoorbeeld door op één been tanden te poetsen.
Nog moeilijker: doe je ogen daarbij dicht.”
Waar moet je met een sportblessure naartoe?
Komdeur: “De sportarts is de kapitein op het schip
voor de sporter. Die bekijkt wat er aan de hand is en
adviseert of de patiënt wel of niet kan sporten. De
sportarts opereert niet, dus bij ernstig letsel moet er
wellicht een orthopeed aan te pas komen. De orthopeed
en sportarts overleggen regelmatig voor een zo
goed mogelijke timing en revalidatie. Voordeel van de
sportarts is dat je er zonder verwijzing terecht kunt.
We bieden dus zogeheten eerstelijns zorg, net als de
huisarts. Maar dan met de focus op blessures, conditietesten
en sportmedische keuringen.”
Hoe ziet de behandeling eruit?
Komdeur: “Het herstel na een blessure kan enerzijds
bespoedigd worden door een manueel therapeut en
anderzijds door een (sport)fysiotherapeut. Beide
thera peuten werken aan het herstellen van de beweeglijkheid
van het gewricht en het verbeteren van de
conditie van het omliggende weefsel. De één manipuleert
en de ander stretcht en mobiliseert. Rust is
meestal alleen in de eerste fase nodig, maar deze fase
proberen we zo kort mogelijk te houden.”
Wat is de hersteltijd?
Komdeur: “Dat varieert van een paar dagen tot een
jaar. Een afgescheurde kruisband is één van de vervelendste
sportblessures die je kunt hebben. Daar ben
je zeker een half jaar tot negen maanden zoet mee.
Terwijl herstellen van een breukje soms maar enkele
weken hoeft te duren. Dat koelen de hersteltijd van
blessures kan verkorten, is niet bewezen. Maar baadt
het niet, dan schaadt het niet. Koelen helpt in ieder
geval wel om zwellingen te verminderen, zoals bij een
enkelverzwikking.”
Jaarlijks vier miljoen sportblessures in Nederland.
Is sport slecht voor de economie?
Komdeur: “Nee. De zorgkosten door onvoldoende
bewegen zijn namelijk veel groter dan de medische
kosten van sportblessures. Mensen die sporten zijn
meestal gezonder en blijven dat ook op latere leeftijd.
Daarmee kun je onder andere overgewicht en suikerziekte
voorkomen. Neemt niet weg dat vier miljoen
een hoog aantal is. Dat onderstreept nogmaals het
belang van een goede warming-up en goed gedoseerde
training.” •
MM | lente/zomer 2012 21

22 MM | lente/zomer 2012
Vraag en antwoord
Mijn rechterenkel wordt
vastgezet. Kan ik straks nog
autorijden?
Als uw enkel wordt vastgezet, zit u waarschijnlijk
in ieder geval drie maanden in
een onderbeengips. Daarna volgt vaak
nog een periode met een walker (een
loopoefen hulpmiddel). Dit duurt meestal
nog eens vier weken. Zodra u weer goed
kunt lopen en zeker bent dat u de pedalen
met de geopereerde voet goed kunt bedienen,
mag u na deze periode weer autorijden.
Belangrijk is dat u voldoende kracht
en snelheid hebt om te kunnen autorijden.
Autorijden met gips of een walker wordt
ontraden vanwege de sterk verminderde
controle over de pedalen. Verzekeringsmaatschappijen
keren bij schade ook niet
uit als u gips of de walker draagt.
Angelique Witteveen, orthopedisch
chirurg
Mag ik zwemmen met mijn
onderarm in het gips?
Er wordt vaak gevraagd om zwemgips.
Eigenlijk bestaat zwemgips niet. Het gips
van tegenwoordig is van een kunststof
materiaal gemaakt, dat altijd nat mag
worden. Maar om de huid te beschermen
worden er onder het gips watten gedraaid
en deze mogen niet nat worden.
Bij het zogenaamde zwemgips wordt er een
speciale kous gebruikt en daar over heen
wordt dan het kunststof gips gedraaid. Dit
mag dan wel nat worden, maar het is niet
De artsen van de Sint Maartenskliniek krijgen dagelijks vele vragen van
patiënten. Vragen over gezond bewegen, over opbouwen na een operatie,
over toekomstverwachtingen, over leefstijl en over pijnbestrijding.
In Dokter! Dokter! beantwoorden onze specialisten de meest gestelde vragen.
?
de bedoeling dat u er uren mee in het
water gaat. De huid wordt dan erg zacht.
En als u ermee gezwommen heeft, moet u
het daarna wel droog föhnen.
Dokter! Dokter!
Niet iedereen komt in aanmerking voor
dit ‘zwemgips’. Alleen als er geen wonden
en/of moeilijke breuken zijn. In de Sint
Maartenskliniek geven we dit gips vooral
voor de behandeling van een van de meest
voorkomende breukvormen bij kinderen:
de twijgbreuk.
Helmie Cornelissen, hoofd gipskamer
Ik gebruik reumagenees ­
mid delen. Waar moet ik op
letten als ik op vakantie ga?
Een geneesmiddelenpaspoort is altijd erg
handig. Hierin staat welke geneesmiddelen
u gebruikt en waarvoor u allergisch bent.
Zo weet een dokter of apotheker (in het
buitenland) precies wat u gebruikt. Soms
kan ook de douane ernaar vragen. U kunt
zo’n paspoort bij uw apotheek halen.
Sommige reumamiddelen, zoals Enbrel® en
Humira®, moeten koel worden bewaard.
Gebruik daarom tijdens de reis en het
verblijf bij voorkeur een koelkast, koeltas
of koelbox. Maakt u een lange vlucht?
Vraag dan ruim van tevoren of de medi
cijnen in de koelkast van het vliegtuig
mogen. Neem de middelen altijd mee als
handbagage. In de koffer in het laadruim
kunnen ze bevriezen, waardoor een middel
minder werkzaam kan worden.
Heeft u een medische vraag aan de dokter? Mail deze naar redactie@maartenskliniek.nl
en wie weet staat uw vraag er volgende keer tussen.
Heeft u vaccinaties nodig? Neem dan
contact op met uw behandelend arts of de
apotheek. Sommige vaccinaties mogen
namelijk niet in combinatie met bepaalde
reumamiddelen worden gebruikt. Nog een
laatste tip: neem altijd iets te veel aan
geneesmiddelen mee op vakantie. Mocht
uw terugkeer vertraagd zijn, dan heeft u
genoeg bij u.
Victor Huiskes, apotheker
Angelique Witteveen, orthopedisch
chirurg
Helmie Cornelissen, hoofd gipskamer
Victor Huiskes, apotheker

Achtergrond Ruiters Maartenshoeve doen mee aan Special Olympics
“Het goud is al binnen!”
“In stap…!” Soepel leidt Sam (12) paard Amber door de rijbak
van de Maartenshoeve. Sam traint voor de Special Olympics
Nationale Spelen. Dat is een driedaagse wedstrijd voor volwassenen
en kinderen met een verstandelijke beperking, waaraan
ze deze zomer deelneemt. Samen met zeven andere ruiters van
de Maartenshoeve. Sam: “Ik ben best al een beetje zenuwachtig,
maar ik heb er heel veel zin in!”
Al zo lang ze zich kan herinneren rijdt Sam paard bij
de Maartenshoeve. Elke week, en altijd op Amber.
“Want dat is mijn lievelingspaard”, aldus Sam. Ze zit
in haar laatste jaar van de St. Maartenschool, waar
ze speciaal onderwijs volgt. Dat jaar sluit ze met de
deelname aan de Special Olympics op een wel heel
mooie manier af.
“Ik ben best zenuwachtig,
maar ik heb er heel veel zin in”
Een delegatie van jonge ruiters vertrekt op vrijdag
1 juni naar Den Bosch om bij de officiële opening van
de Special Olympics aanwezig te zijn en mee te lopen
in het openingsdefilé. Op zaterdag en zondag gaan
meer dan 2000 sporters uit heel Nederland de strijd
met elkaar aan op verschillende locaties in en rondom
de Brabantse stad. Vijftien takken van sport staan op
MM | lente/zomer 2012 23
het programma. De ruiters van de Maartenshoeve
doen mee aan een dressuurproef op het onderdeel
paardensport.
Dit is niet de eerste keer dat ruiters van de Maartenshoeve
deelnemen aan de Special Olympics. Twee jaar
geleden gooiden ze hoge ogen bij de jury en namen
ze vier gouden en twee zilveren plakken mee naar
huis. “Dit jaar hebben we zeker weer kans om te winnen”,
zegt Sam zelfverzekerd. Ook Anneke Berendijk,
leidinggevende van de Maartenshoeve, is vol vertrouwen:
“Onze ruiters werken altijd super hard en in de
aanloop naar de spelen hebben we ook nog eens extra
trainingen. En eerlijk gezegd is het goud al binnen.
Deelnemen aan de spelen en een heel weekend met
z’n allen samen zijn en paardrijden, daar kan geen
medaille tegenop.” •
Maartenshoeve
De Maartenshoeve is een gespecialiseerde manege in
Nijmegen voor kinderen met een lichamelijke en/of
meervoudige beperking. Ruim 200 kinderen krijgen
er wekelijks paardrij- en dierverzorgingslessen. De
Maartenshoeve is een samenwerkingsverband tussen
de Sint Maartenskliniek en de St. Maartenschool.
Meer informatie over de Maartenshoeve vindt u op
www.maartenshoeve.nl.
Sam en paard Amber

24 MM | lente/zomer 2012
Patiëntervaring Artritis psoriatica onder controle
“Zolang mijn lichaam het toelaat,
Jaco Pak (47 jaar) was altijd een fanatiek sporter.
Voetbal, tennis, hardlopen, noem het maar op.
Totdat hij in 1994 de eerste klachten kreeg. Hij was
toen ongeveer dertig jaar oud. Het begon met pijn
aan zijn voeten; hij kon er niet meer goed door
lopen. Na een jaar constateerde het Universitair
Medisch Centrum Utrecht dat hij artritis psoriatica
had, een combinatie van ontstekingsreuma en
psoriasis. Pak: “Mijn lichaam blokkeerde, ik zat vol
met ontstekingen.” Inmiddels gaat het een stuk
beter en is hij weer volop aan het sporten.
“Zo rond 1998 of 1999 wilde de reumatoloog mij
zwaardere medicijnen geven”, vertelt Jaco Pak. “Hij zei
erbij dat ik dan wel een jaar moest wachten voordat ik
kinderen kon krijgen. Mijn vrouw en ik hadden al twee
kinderen, maar we wilden net voor een derde gaan.
Daarom besloot ik om even te wachten met die medicijnen.”
In die periode verdwenen de klachten ineens.
Artritis psoriatica heeft namelijk een ziektebeeld met
‘ups en downs’; de gewrichtsonstekingen kunnen
zomaar een tijd lang weg zijn. Pak: “Ik heb toen ongeveer
vijf jaar geen pijn gehad. Het sporten pakte ik ook
weer voorzichtig op.”
“Drie keer per jaar kom ik naar de
Maartenskliniek voor mijn servicebeurt”
Niets was vanzelfsprekend
In 2006 kwamen de klachten in alle hevigheid terug.
Hij had veel pijn, met name aan zijn rug. Pak: “Mijn
vrouw had een lage auto, daar kon ik nauwelijks
inkomen met mijn rugpijn. En als ik er al inkwam,
dan kon ik er niet meer uit. Ook was ik soms vijftien
minuten bezig om uit bed te komen. Of ik stond bij
het aanrecht en wist niet hoe ik die paar meter naar
de bank moest overbruggen. Mjin lichaam blokkeerde,
ik zat vol met onstekingen. Toch kon ik er wel goed
mee omgaan, ondanks dat ik niet kon sporten. Ik
heb bijvoorbeeld nooit in de ziektewet gezeten. Mijn
omgeving maakte zich eigenlijk drukker om mijn
reuma dan ik.”
Wondermiddel
Voor een second opinion wilde Pak naar de Sint Maartenskliniek
in Nijmegen. “Heel toevallig opende de
Maartenskliniek toen net de locatie in Woerden, bij mij
om de hoek”, zegt Pak enthousiast. Nadat de reumatoloog
zijn hele dossier had doorgenomen, schreef ze
het reumageneesmiddel Remicade® voor. Jaco Pak
was een van de eersten die dat kreeg in Woerden. En
het sloeg meteen aan. “Twee dagen na de eerste dosis
kon ik al pijnvrij lopen en binnen een week was ik
helemaal pijnvrij. En dat terwijl ik me echt een oude
man voelde voordat ik het middel kreeg. Dat het zo
goed zou werken, had ik niet verwacht. Dat hoor ik
wel van meer reumapatiënten”, aldus Pak.
Kip en ei
“Vrij snel na die eerste behandeling begon ik alweer
met tennissen. Inmiddels voetbal ik ook weer in de
zaal – ‘wel met oude mannen onder elkaar’ – en ga ik
regelmatig joggen. En als we een goede winter hebben
dan schaats ik ook veel. Ik zie geen belemmeringen
meer. Ik vind sporten erg leuk en het is bovendien
goed voor me.” Hij weet niet of het nu al lange tijd
goed met hem gaat omdat hij veel sport, of dat hij
veel sport omdat het goed met hem gaat. Pak (met
een brede glimlach): “Dat is een interessante kip-eikwestie.
Volgens de reumatoloog heeft het zeker met
elkaar te maken.”
Het goede voorbeeld
“Drie keer per jaar kom ik naar de Maartenskliniek
Woerden voor mijn ‘servicebeurt’. Ik krijg de Remicade®
via een infuus binnen”, legt Jaco Pak uit.
“Meestal liggen we met z’n drieën of vieren op de
kamer. Dat is best gezellig, we kletsen dan vooral over
de ziekte. Bij de meeste lotgenoten slaat de behandeling
ook goed aan, bij sommigen helaas niet.” Voordat
Pak met het geneesmiddel begon, was zijn ontstekingswaarde
erg hoog. Daarna dook die naar beneden.
Pak: “De reumatoloog gebruikt mij regelmatig als
voorbeeld van hoe goed het middel kan aanslaan.”

lijf
ik
sporten”
Grote offers brengen…
Zolang zijn lichaam het toelaat, blijft Jaco Pak sporten.
“Ik hoop dat dat nog lang duurt”, klinkt het
opgewekt. “Dit geneesmiddel en de behandeling bij
de Maartenskliniek Woerden waren voor mij een lot
uit de loterij. Ik kan alles weer. Ik moet alleen drie
keer per jaar naar het ziekenhuis om twee uur lang
in een lekkere stoel te zitten en een krantje te lezen
of te kletsen. Dat heb ik er wel voor over…” •
MM | lente/zomer 2012 25
Remicade®: wat is het en hoe werkt het?
Remicade® (Infliximab) is een biologisch reumageneesmiddel, een
zogeheten ‘biological’. Het medicijn remt gewrichtsontstekingen
bij reumatoïde artritis (RA) en artritis psoriatica en zorgt ervoor
dat pijn, stijfheid en zwelling afnemen. Ook voelen mensen zich
minder moe en functioneren zij beter in het dagelijks leven.
Remicade® blokkeert de effecten van het ontstekingseiwit tumor
necrose factor (TNF), dat een rol speelt bij het ontstaan en in stand
houden van gewrichtsontstekingen. In principe wordt Remicade®
gecombineerd met methotrexaat of met andere reumageneesmiddelen.
Deze combinatie is effectiever dan de biological alleen.

26 MM | lente/zomer 2012
Het apparaat Isokinetisch testapparaat
Is de spierkracht in balans?
Veel patiënten die in de kelder van het Sport
Medisch Centrum Maartenskliniek (SMC) komen,
zijn waarschijnlijk op weg naar het isokinetisch
testapparaat: de Biodex. Dit apparaat meet en vergelijkt
de kracht bij mensen rondom een gewricht:
de enkel, knie, heup, schouder, elleboog of pols.
De test zelf kost overigens behoorlijk veel kracht…
Het SMC gebruikt het apparaat als onderdeel van het
revalidatietraject bij de voorste en achterste kruisband.
Maar het wordt bijvoorbeeld ook ingezet bij sportblessures,
onbegrepen klachten en second opinions.
Isokinetisch betekent: onder gelijkblijvende snelheid/
beweging. De patiënt voert met links en rechts (de
niet aangedane kant eerst) meermaals dezelfde beweging
uit volgens een vast testprotocol. De patiënt zit
daarbij vast op het apparaat, zodat hij/zij niet het
hele lichaam gebruikt om de beweging uit te voeren.
Het is puur een meting van één gewricht. Tijdens de
test wordt de zogeheten hoeksnelheid aangepast: als
de weerstand van het apparaat omlaag gaat, gaan de
frequentie en snelheid van de beweging omhoog. De
test levert een score op van de spierkracht in Newtonmeter
(Nm).
Links vs rechts
Maar wat kun je met zo’n score? Vergelijken. Bijvoorbeeld
tussen de geblesseerde/geopereerde kant en de
‘gezonde’ kant. Of vergelijken met een periode eerder
in de revalidatie om te kijken of de behandeling goed
aanslaat. Ook geeft de Biodex inzicht in de balans tussen
de spierkracht van de buigende en de strekkende
spier rondom het aangedane gewricht.
Compensatiedrang
Het geblesseerde/geopereerde lichaamsdeel heeft vaak
minder kracht en het andere lichaamsdeel gaat dat
compenseren. Het verschil in kracht tussen links en
rechts wordt daardoor steeds groter. Terwijl een goede
balans in kracht de kans op blessures vermindert. De
behandeling wordt aangepast als uit de test blijkt dat
de balans niet goed is. Het interpreteren van de testresultaten
leidt dus tot een aanbeveling, een onderbouwing
voor de behandelaar bij de revalidatie. Die laat
vervolgens de patiënt functionele testen (veldtesten)
uitvoeren om het persoonlijke behandeldoel te halen.
Confronterende scores
Om de meest betrouwbare testgegevens te krijgen,
moet de patiënt zich wel voor de volle honderd procent
inzetten met links én rechts. Soms zijn patiënten
angstig om hun aangedane gewricht intensief te
gebruiken. Maar als het schadelijk zou kunnen zijn,
laat het SMC ze niet de test doen. De test kan ook
confronterend zijn. Onverwachte verschillen kunnen
aan het licht komen, waardoor sporters wellicht een
vertraging oplopen bij de terugkeer op het veld. En het
testen zelf valt trouwens ook niet mee. De redacteur
mocht het zelf proberen. Conclusie: het is een stuk
zwaarder dan dat het eruit ziet! •

Achtergrond Betere kwaliteit door vaker hetzelfde te doen
Specialiseren binnen een specialisme
Nederland heeft drie gespecia liseerde
ziekenhuizen. De Sint Maartenskliniek
is er daar één van. Omdat we ons
richten op slechts drie hoofdgebieden
(orthopedie, reumatologie en revalidatiegeneeskunde)
kunnen we daarbinnen
extra specialiseren. Een goed
voorbeeld daarvan zijn de zogeheten
‘units’ van de afdeling Orthopedie.
“Units bestaan uit samenwerkende
gespecialiseerde orthopeden plus orthopeden
in opleiding, orthopeden niet in
opleiding en physician assistants”, legt
orthopeed Ate Wymenga uit. “Zij behandelen
maar één of twee gewrichten,
zodat ze op dat gebied enorm ervaren
zijn.” Wymenga is voorzitter van de
knie-unit. Verder kent de Sint Maartenskliniek
nog units voor voet/enkel, heup,
wervelkolom, bovenste extremiteiten en
kinderorthopedie.
Orthopeed
Ate Wymenga
Meer complexe aandoeningen
“Het idee achter de units is dat je meer
ervaren wordt en een beter product oplevert
als je vaker hetzelfde doet”, zegt
Wymenga. “Dat is ook de kracht van
de Sint Maartenskliniek. In de meeste
ziekenhuizen moeten de orthopeden
veel verschillende operaties kunnen
uitvoeren. Onze orthopeden kunnen
zich juist specialiseren. Zelfs binnen de
units. Zo hebben we in de knie-unit twee
orthopeden die alle halve knieprotheseoperaties
uitvoeren. Omdat zij regelmatig
die operatie uitvoeren, zijn zij er
meer bedreven in. En daarmee gaat de
kwaliteit van zo’n specialistische behandeling
omhoog. Die kwaliteit trekt weer
meer patiënten met complexe aandoeningen
naar de Sint Maartenskliniek
toe, waardoor de orthopeden nog meer
ervaring opdoen en de kwaliteit nog
verder stijgt.”
Altijd de juiste arts
De Sint Maartenskliniek zoekt altijd de
juiste arts bij een patiënt. Dat heeft ook
met die ‘superspecialisaties’ te maken.
“Een patiënt die bij ons komt voor een
revisie van de knie wordt geholpen
door één van onze drie specialisten op
dat gebied”, verklaart Wymenga. “Bij
een totale knieprothese-operatie of een
MM | lente/zomer 2012 27
Door wie wordt u geholpen?
Alle personen binnen een unit
hebben contact met patiënten.
De orthopeden in opleiding en de
physician assistants houden, net als
de orthopeed, ook polispreekuur.
Wymenga: “Als zij advies nodig
hebben tijdens het polispreekuur,
dan kunnen ze zo bij de orthopeed
binnenlopen. Daarvoor hebben we
ruimte opgenomen in het rooster.”
Patiënten vinden het meestal geen
probleem als ze niet bij de orthopeed
aan tafel zitten. Ze vinden het
wel fijn om telkens dezelfde persoon
tegenover zich te hebben. “Dat
proberen we uiteraard zo te regelen,
maar dat lukt niet altijd. Een
orthopeed in opleiding is bijvoorbeeld
maar een half jaar aan een
specialisme, en dus aan een unit,
verbonden. Een andere orthopeed
in opleiding neemt dan zijn of haar
patiënten over”, aldus Wymenga.
kijkoperatie zijn we daar iets flexibeler
in. Dat zijn standaard ingrepen die alle
specialisten uitstekend beheersen.” •

28 MM | lente/zomer 2012
Dagboek Isa Horsting en Carlijn Heslenfeld
“Overal op mijn lichaam zitten
plakkertjes, slangen en infusen”
Isa en Carlijn hebben allebei scoliose, een verkromming van de wervelkolom.
Ze worden tegelijkertijd geopereerd in de Sint Maartenskliniek en liggen bij
elkaar op de kamer. Hoe beleven zij de dagen rondom de operatie?
Maandag
Best wel spannend
Carlijn: ’s Ochtends komt pedagogisch medewerker
Sabine ons alles uitleggen. We doen onze OK-jasjes en
Björn Borg-onderbroeken aan (haha). Een verdovingspleister
op de hand, zodat het prikken van het infuus
niet zo zeer doet. Als laatste een pilletje waardoor ik
rustig en slaperig word. En dan: in mijn bed naar de
operatiekamer. Het duurt bijna twee uur voordat ik ga
slapen. Gelukkig praat Sabine mij en mama er doorheen.
Zij is een fijne steun. Na zes uur word ik weer wakker.
Isa: De operatie begint om half elf. ’s Middags rond half
vijf word ik wakker. Ik ben heel erg versuft, mijn voeten
en gezicht zijn helemaal opgezwollen en mijn stem is compleet
weg. Ook heb ik heel veel bloed verloren. Maar het
belangrijkste is dat de operatie is geslaagd! Overal op mijn
lichaam zitten plakkertjes, slangen en infusen. De fysiotherapeut
komt langs en ik moet zitten. Het is best zwaar.
Zondag
Carlijn
Isa: Als we ‘s avonds aankomen in het ziekenhuis melden
we ons bij de receptie en lopen dan naar F2a, de kinderafdeling.
Het is een vrolijke afdeling met heel veel kleuren
en foto’s. Het andere meisje bij mij op de kamer heet Carlijn
en ze heeft hetzelfde als ik. Het is fijn dat je iemand
hebt om erover te praten. Het is meteen heel gezellig.
Carlijn: Op afdeling F2a deel ik een kamer met Isa. Het
klikt gelijk tussen ons, ook tussen de ouders. We zijn rustig,
maar ook redelijk nerveus voor de grote operatie die
ons morgen te wachten staat. Onze moeders mogen ook
blijven slapen, op een kamer ernaast. Ik vind het allemaal
best eng en spannend.
Aan de slangen en infusen
Isa

Dinsdag / woensdag
Isa: Mijn ijzergehalte is extreem laag, daarom moet ik
eigenlijk een bloedtransfusie. Maar dat willen ze liever
niet doen. Ik kan ook staaltabletten nemen, maar die
werken pas na drie maanden en ze hebben veel bijwerkingen.
Uiteindelijk krijg ik een zak ijzer. Die moet
helemaal uit Amsterdam komen en daarom kan ik pas
woensdagavond terug naar de afdeling. Het is wel fijn
om daar terug te zijn.
Carlijn: Dinsdagochtend moet ik al gaan zitten en
staan, dat valt niet mee. Ik word best wel duizelig.
Iedereen vind me heel dapper. Vervolgens terug naar
de afdeling. De dagen erna krijg ik bezoek, maar ik
kan nog niet veel aan. Ik wil veel slapen, maar moet
tussendoor eruit om te oefenen met lopen.
Oefenen met lopen
Zaterdag (en daarna)
Isa: Zaterdagochtend moet ik voor het eerst douchen en traplopen.
Het is zwaar, maar het lukt. Daarna mag ik naar huis. Thuis val ik
meteen in slaap en dan is het alweer voorbij.
Carlijn: Ik neem afscheid van Isa en ga naar HUIS!! Daar word ik
met ballonnen en versieringen onthaald. De volgende twee weken
heb ik veel hulp nodig en kan ik nog maar weinig zelf. Gelukkig word
ik lekker verwend met eten, cadeaus, kaarten en telefoontjes. Het
gaat elke dag beter. Ik voel dat er van alles met mijn rug is gebeurd,
hij is weer recht, maar nog pijnlijk en stijf. Isa en ik sms-en af en toe.
Ik houd zeker contact met haar.
Donderdag / vrijdag
MM | lente/zomer 2012 29
Röntgenfoto
Carlijn: Donderdag gaat de morfinepomp eraf. Dat is
echt een rotdag met veel pijn. Ik krijg wel veel pilletjes.
Ook de blaaskatheter en alle andere infusen mogen eraf.
Op vrijdag traplopen oefenen.
Isa: Donderdag is een slechte dag. Ik ben chagrijnig en
heb nergens zin in. Ik moet ook voor het eerst een stukje
lopen. Best wel zwaar en vermoeiend, maar ik ben blij
dat ik het kan. Toch hoop ik dat de donderdag snel voorbij
is. Vrijdagmiddag maken we röntgenfoto’s, waarbij ik
voor het eerst moet staan. Gelukkig is alles goed: mijn
rug staat kaarsrecht! Vrijdagavond kan ik eindelijk weer
tv-kijken, dat heb ik gemist (haha).
We houden zeker contact

30 MM | lente/zomer 2012
Achtergrond Geneesmiddelenspreekuur reumapatiënten
Verkeerd medicijngebruik is
regelmatig te voorkomen
Geneesmiddelen nemen een belangrijke plaats in
bij de behandeling van reumatische aandoeningen.
Reumapatiënten gebruiken vaak veel medicatie.
Dat gebruik kan soms verbeterd worden: meer dan
de helft van de patiënten ervaart bijwerkingen en
sommige patiënten vergeten de medicijnen ook wel
eens in te nemen. Het geneesmiddelenspreekuur
(ook farmacotherapeutisch preconsult genoemd)
bevordert en vergemakkelijkt de farmaceutische
zorg voor deze patiënten.
Ongeveer de helft van onze patiënten die naar de
reumatoloog gaat, heeft eerst een gesprek met een
speciaal opgeleide apothekersassistente. Dit is het
geneesmiddelenspreekuur. Ze nemen door welke
geneesmiddelen de patiënt gebruikt. En hoe. Ook
bespreken ze waar de patiënt eventueel tegenaan
loopt en krijgt de patiënt (indien nodig) tips. Een
patiënt kan bijvoorbeeld misselijk worden van een
geneesmiddel. Op een andere manier of op een ander
tijdstip innemen, kan dan al leiden tot meer effect en
minder bijwerkingen. Het verslag van het gesprek gaat
vervolgens direct naar de reumatoloog. Die heeft het
complete medicatieoverzicht (inclusief de ervaringen
met alle middelen) daardoor al gezien als de patiënt
binnenkomt.
Beter plekje in het leven
De Maartensapotheek en de afdeling Reumatologie
ontwikkelden het geneesmiddelenspreekuur in 2005.
“We wilden in eerste instantie de kwaliteit van het
medicijngebruik van patiënten verbeteren”, legt apotheker
Bart van den Bemt uit. “Er komt nog steeds veel
verkeerd medicijngebruik voor. Een deel daarvan is te
voorkomen. Daar besteden we op deze manier extra
aandacht aan.” Met resultaat: veertien procent van de
gesprekken levert een advies op aan de reumatoloog
om de medicatie en/of het medicatiegebruik van een
patiënt aan te passen. Van den Bemt: “Wij vinden dat
medicijnen een beter plekje verdienen in het leven van
de patiënten.”
Consult veranderd
“We hebben onderzocht dat door het geneesmiddelenspreekuur
de arts en de patiënt op een andere manier
over de medicatie praten”, zegt Van den Bemt. “De
praktische dingen zoals de inventarisatie en het
uitschrijven van een recept kosten nu minder tijd.
Daardoor blijft er meer tijd over voor de inhoud,
bijvoorbeeld de effectiviteit en de bijwerkingen van
de geneesmiddelen.”
Zinvol
De Sint Maartenskliniek is (nog) het enige ziekenhuis
in Nederland met een geneesmiddelenspreekuur.
“Terwijl uit onderzoek blijkt dat een kritische evaluatie
van het medicijngebruik zinvol is”, beweert Van den
Bemt. “En een beter medicijngebruik leidt niet alleen
tot grotere tevredenheid bij patiënten, maar uiteindelijk
ook tot lagere kosten voor de maatschappij.” •
De meningen
Negentig procent van de patiënten vindt het geneesmiddelenspreekuur
een waardevolle aanvulling. Zij vinden het fijn om een
luisterend oor te hebben voor hun medicijnproblemen. Van de
overige tien procent gebruikt een deel slechts één of enkele
medicijnen. Ook de reumatologen zijn positief; zij kunnen hun
tijd met de patiënten nuttiger besteden en de kwaliteit van het
medicijngebruik gaat omhoog. “En voor de apothekersassistentes
is dit de kers op de taart. Zij hebben op deze manier direct contact
met de patiënt, zonder een balie ertussen”, aldus Van den Bemt.

Kort nieuws
Jonge piraten waaieren uit over Nederland
Tijdens een bijeenkomst in de Sint
Maartenskliniek in Nijmegen is woensdag
11 april het startsein gegeven om
het zogenoemde piratenconcept te verspreiden
door kinderrevalidatie centra
in het hele land. In de Piratengroep
leren kinderen tussen 2,5 en 8 jaar
met aangeboren hersenletsel hun
aangedane arm zo goed mogelijk te
gebruiken. De kinderen verkleden zich
en spelen als piraat. De gezonde arm
is ‘gewond’ geraakt en wordt verbonden
in een mitella. De bijeenkomst
markeerde de start van een opleidingstraject
voor twaalf revalidatiecentra.
Winnaar | Oog voor detail
winter 2011/2012
De afbeelding is genomen
achter in het Rondeel,
het restaurant (en tevens
de oude kapel) van de
Sint Maartenskliniek. Het
is een gong, die nog iedere
zondag wordt geluid
voor de viering. Omdat
er maar één de winnaar
kan zijn, hebben we geloot onder de
goede inzendingen. De heer Arts uit
Nijmegen is de gelukkige. Als misdienaar
mocht hij de gong circa 45 jaar
geleden beroeren om de aanvang
van de (dagelijkse!) heilige mis aan
te kondigen. U krijgt de prijs zo snel
mogelijk toegezonden.
Volg de Maartenskliniek
op twitter!
www.twitter.com/
maartenskliniek
Daarmee komt deze unieke behandeling
binnen bereik voor alle patiëntjes in
Nederland.
Met financiering vanuit het Innovatieprogramma
Revalidatie (een initiatief
van Revalidatie Nederland en ZonMw)
kan de werkwijze van de Piratengroep
breed worden ingevoerd. Inmiddels
heeft een dozijn kinderrevalidatiecentra
zich dus aangemeld om de behandeling
te implementeren. De betrokken revalidatiecentra
worden het komende anderhalf
jaar door de Sint Maartens kliniek
getraind in de toepassing van het
Contactinformatie
De Sint Maartenskliniek is volledig gespecialiseerd in
houding en beweging. Patiënten kunnen bij ons terecht
voor aandoeningen op het gebied van orthopedie,
reumatologie, revalidatiegeneeskunde en pijnbestrijding.
Daarnaast hebben wij een sport medisch centrum.
Orthopedie
Polikliniek Nijmegen
Voor het maken van een afspraak
in Nijmegen belt u (024) 365 96 59.
U kunt ook een afspraak maken
via onze website:
www.maartenskliniek.nl/
praktische-info/afspraakmaken.
Second opinion orthopedie
Voor de aanvraag van een second
opinion dienen zowel de patiënt
als de verwijzer een registratieformulier
in te vullen. Dit formulier
kunt u vinden op onze website.
Voor een afspraak kunt u bellen
met (024) 365 96 59.
Polikliniek Woerden
Voor Woerden belt u (0348) 42 78 00
of maakt u een afspraak via de
website: www.maartenskliniek.nl/
praktische-info/afspraakmaken.
Spoedeisende Orthopedisch
Hulp (SOH)
Met acute letsels (kneuzingen, verstuikingen,
snijwonden en botbreuken,
uitgezonderd breuken aan het
hoofd) kunt u 24 uur per dag terecht
bij de SOH. U kunt de SOH bereiken
via telefoonnummer (024) 365 93 91.
Pijnbehandelcentrum Nijmegen
Voor een afspraak op het pijnbehandelcentrum
heeft u een verwijsbrief
nodig met daarin opgenomen uw
medische gegevens. Verwijzingen
kunt u richten aan het pijnbehandelcentrum,
t.a.v. het secretariaat.
Voor meer informatie belt u
(024) 365 97 72 (ma - vrij 09.00 -
12.00 uur).
Reumatologie
Polikliniek Nijmegen
Patiënten met een verwijsbrief van
hun huisarts kunnen bellen voor
het maken van een afspraak:
(024) 365 94 09 (ma - vrij 08.30 -
16.30 uur).
Voor meer informatie:
www.maartenskliniek.nl/
professionals/reumatologie/
polikliniek/
Polikliniek Woerden
Voor een afspraak op de poli kliniek
Reumatologie in Woerden belt u
(0348) 42 78 00.
Polikliniek Boxmeer/Beugen
Voor een afspraak op de poli kliniek
Reumatologie in Boxmeer/Beugen
belt u (0485) 84 53 82.
MM | lente/zomer 2012 31
piraten concept. Een belangrijk onderdeel
van het programma is training-
on-the-job in het eigen revalidatiecentrum.
Naar verwachting wordt het
traject in november 2013 afgerond. De
betrokken centra krijgen dan ook een
speciaal keurmerk voor de behandeling
van kinderen in een Piratengroep.
Revalidatiegeneeskunde
Polikliniek
Patiënten met een verwijsbrief
kunnen een afspraak maken via
telefoonnummer (024) 365 94 00
(ma - vrij 08.00 - 16.30 uur).
Sport Medisch Centrum
Patiënten kunnen met en zonder
verwijskaart terecht bij de sport -
arts voor een consult, keuring
of inspanningstest. Afhankelijk
van het verzekerde pakket worden
de kosten hiervoor al dan niet
vergoed. Voor het maken van een
afspraak belt u (024) 378 65 44
(ma - vrij 08.30 - 16.30 uur).
Voor meer informatie:
www.smc.maartenskliniek.nl.
Patiëntenadviesraad
Voor vragen aan de patiëntenadviesraad
kunt u contact
opnemen via
par.nijmegen@maartenskliniek.nl
of
par.woerden@maartenskliniek.nl.

Oog voor detail
Het lijkt op een aanlegpaal voor schepen.
Fout. Een krukje misschien? Of een
schoorsteen? Geen eenvoudige opgave
deze keer. Ergens in of rondom de Sint
Maartenskliniek vindt u dit detail. Weet u
om welk detail het gaat en waar het zich
bevindt? Mail dan uw antwoord naar
redactie@maartenskliniek.nl, o.v.v. uw
naam, adres en telefoonnummer. Onder
de juiste inzendingen verloten we een
leuke prijs.