het bc grootouders anders bekeken - VVKBaO

OPA EN OMA DRAGEN EEN STEENTJE BIJ!
HET BC GROOTOUDERS ANDERS BEKEKEN
Veronique de Kock nascholer VSKO Ann Knapen pedagogisch begeleider VVKBaO
Veronique de Kock is halftijds nascholer voor het VSKO maar staat ook halftijds in de klas.
Zij bekeek het belangstellingscentrum ‘Grootouders’ vanuit een andere invalshoek. De
visie van het Ontwikkelingsplan en van het Werkplan Godsdienst sluiten hier naadloos bij
elkaar aan. Komende feesten als moederdag en vaderdag kan je eventueel ook vanuit
die ‘andere’ dimensie bekijken.
Het prentenboek ’Max en de toverstenen’ speelt een belangrijke rol in de aanloop van dit
BC. Lees hoe dit belangstellingscentrum groeide, kleuters en leidster meenam in
verbondenheid met elkaar en hun grootouders.
1. Het verhaal
“ In de klas werkte ik drie dagen rond het prentenboek ‘Max en de toverstenen’ van Marcus Pfister.
In dit prentenboek kun je kiezen voor een goede afloop of een minder leuke afloop. Ik beperkte mij
tot de goede afloop ter voorbereiding van mijn belangstellingscentrum.
Ontwikkelingsaspect: (fragment uit het klasdagboek)
MOR 23 Ervaren wat zinvol, mooi en waar is
Het verhaal boeide de kleuters enorm.
Het rotseiland van Max stelde ik visueel voor: een blauwe glazen schaal stond symbool voor de
zee, in het midden van de schaal legde ik grijze kiezelstenen op een hoop, dit stond symbool voor
het rotseiland. Tussen de grijze kiezelsteentjes legde ik gouden kiezels. (=Grijze kiezels met goudverf
bespoten.
Een klein muizenknuffeltje werd Max en een omgetoverde muizenpennenzak de oude Balthazar.
Dit aanbod gaf een bijzondere wending aan de uitwerking van het BC ‘grootouders’ later.
2. De verwerking
Volgend versje bracht ik aan via een tafelpoppenspel,
waarbij ik gebruik maakte van de knuffelpopjes.
Versje
Wie komt daar aan op trippelteentjes?
Kijk, het is Max met zijn toversteentjes! Oh! Wat zijn ze mooi en zacht.
Ik wou dat ik ook zo’n steentje had,
Al was het maar voor één nacht.
Maar dan komt de wijze Balthazar
En zegt: “Hola, hola, dat gaat niet zomaar!
Wil jij ook zo’n steentje, groot of klein?
Geef dan de rots iets terug, dat vindt hij fijn!
Een kleuter uitte zijn verlangen naar ook zo’n gouden steentje. Vanuit deze vraag groeide een
gesprek en beslisten de kleuters dat ze de rots in ruil voor een gouden steentje hiervoor een
1

steentje moesten teruggeven. Damiën reageerde direct en zei: “ Heb ik geluk, mijn oprit ligt vol
steentjes.”
Namiddag bracht Damiën een steentje mee en de ruil werd uitgevoerd: Max (popje)
overhandigde het ‘gouden’ steentje op het einde van het versje aan Damien. Tijdens de
namiddagspeeltijd gingen enkele kleuters op zoek naar een steen, zodat er na de speeltijd geruild
kon worden voor een gouden steentje.
Reflectie (fragment uit het klasdagboek)
Een mooi moment als verwerking van het versje: Damien brengt een steentje van thuis mee in ruil voor
het toversteentje. De kleuters zoeken en verzamelen steentjes tijdens de speeltijd om te ruilen met
de rots. Ik bouw dit uit verder als start morgen.
Ik was er mij van bewust dat er na schooltijd druk zou worden gezocht naar een steentje om te
ruilen en zorgde daarom voor genoeg gouden ruilsteentjes. (Schilderen geblazen!)
’s Morgens werden op de speelplaats spontaan de ruilsteentjes aan elkaar getoond. De variatie
was groot en er ontstonden al gesprekjes in de gang bij de kapstokken. Er was zelfs eventjes paniek
toen kleuters hun ruilsteentje niet onmiddellijk konden terugvinden in hun knapzakje of jaszak.
Ontmoeten: Mijn steentje voor een toversteen (fragment uit het klasdagboek)
Het ruilen van de eigen steen met de gouden rotssteen als start van de dag.
POS 9: voelen, zich verbonden met elkaar door het ruilen van de steentjes.
Het gekregen ‘gouden’ rotssteentje werd door de kleuters gekoesterd en meermaals per dag
bovengehaald, bekeken en betast.
Deze activiteit verhoogde zeer sterk hun verbondenheid met elkaar en hun verbondenheid als
klasgroep.
De kleuters kregen de kans om met de poppen en het rotseiland, dat nu aangevuld was met de
eigen steentjes, te spelen. Tijdens dit spel herkenden ze de steen die zij gegeven hadden. Wat
weer aanleiding was tot een nieuw gesprek.
De kleuters die hun ‘ruilsteentje’ nog niet meebrachten gingen tijdens de speeltijd op zoek of
brachten er de volgende dag van thuis eentje mee.
De steen
wordt geruild.
2

De betrokkenheid van Max en zijn vrienden bleef nog een tijdje nazinderen bij mijn kleuters.
Eline kwam me na een paar dagen ontgoocheld vertellen dat haar gouden steentje geen echte
toversteen was. Hij verloor z’n gouden laagje. Mijn gouden steentjes bleken niet bestand tegen de
koesterende, strelende, warme kleuterhandjes.
3. Het BC ‘Oma en Opa dragen hun steentje bij’
Achterliggende gedachte: mama, papa, en de grootouders stappen al 4, 5, jaren mee op het
levenspad van hun kleuter. Dragen al 4, 5 jaren hun steentje bij. Ook de school (juffen), vrienden, …
dragen hun steentje bij in hun opvoeding, hun groei naar ‘groot’ worden.
Dominant ontwikkelingsaspect (fragment uit het klasdagboek)
MOR 23 Ervaren wat zinvol, mooi, goed, waar is
Kleuters ervaren en uiten de band met hun grootouders als bijzonder en waardevol.
Dominante component van levensbeschouwelijk en religieuze groei (fragment uit het klasdagboek)
B3 Verbondenheid met gemeenschappen
Op hun levenspad worden de kleuters bijgestaan door mama, papa, grootouders en daarom willen ze hen
met een geschenkje in het ‘licht’ zetten.
Ze beleven de diepere waarde van hun band met hun familie en hier in het bijzonder met hun
grootouders, ze uiten dat op verschillende manieren: versje, lied, geschenkje en feest
COMPONENTEN VAN
LEVENSBESCHOUWELIJKE EN
RELIGIEUZE GROEI
B.
Verbondenheid
B.1
met zichzelf
B.3
met
gemeenschappen
Ervaringen en
belevingen
van kleuters
Hoeveel
steentjes telt mijn
levenspad?
Kringgesprek :
Opa en oma
dragen hun
steentje bij
Verhaal : Met
opa op stap
Geschenkje:
levenspad
Verhaal : Oma te
koop
Portret van een
grootouder
Puzzel van hun
grootouder
(Vet gedrukte activiteiten komen aan bod in dit artikel)
Geloofsverhalen,
geloofsbeelden,
godsbeeld,
Jezusbeeld
Bijbelverhaal :
parabel ‘Het
feest’
Klasrituelen,
feesten
Lied :
Hieperdepiep
hoera lied
Versje : Zoveel
steentjes
Ontwikkelingsondersteunend leren: hoeveel steentjes telt mijn levenspad? (fragment uit het
klasdagboek)
Component van levensbeschouwelijk en religieuze groei (fragment uit het klasdagboek)
B1 Verbondenheid met zichzelf:
Samen met de kleuters even stil staan bij de stappen die ze al in hun prille leventje hebben gezet.
Voor elk levensjaar een steentje.
3

We startten met te ervaren hoeveel stapjes elk van ons al in zijn leven heeft gezet. In de speelzaal
stapten we elk ons levenspad, voor elk jaartje een steen (tegel) verder. Daar we een gemengde
kleutergroep zijn kwamen de kleuters zelf tot de ontdekking dat op dat moment alle vijfjarigen
reeds 5 stappen hadden gezet en op dezelfde lijn stonden en alle vierjarigen al 4 stappen en ook
op een zelfde lijn stonden.
En wat bleek nog? Voor juf waren er te weinig tegels!
Als verwerking legden we in de klas hun levenspad uit met de steentjes die ze meebrachten naar
de klas. Het eerste deeltje van het versje voor de grootouders werd aangebracht.
Versje (Christine West)
Deze steentjes op een rij
betekenen heel veel voor mij.
Het zijn de stapjes uit mijn leven.
Voor elk jaar blijft er een steentje kleven.
In een kringgesprek bespraken we dat we die stapjes niet alleen hebben gezet maar dat er
mensen rondom ons zijn die ons heel graag zien: mama, papa, oma, meme, pepe, opa, de juf, …
Het versje werd uitgebreid.
Ik zet de stapjes niet alleen,
ik heb veel liefde om me heen.
Alle steentjes stuk voor stuk
brachten mij geluk.
Je voelt het als iemand je graag ziet, het maakt je blij, het geeft je een warm gevoel, alsof er een
lichtje brandt binnen in jou.
De kleuters vertelden over hun warm gevoel voor hun grootouders, en hoe je kunt tonen dat je hen
graag ziet.
Van één kleuter legden we de steentjes op een rij. We zegden het begin van het versje.
We plaatsten één theelichtje aan de ene kant van de steentjes, dit lichtje stond symbool de liefde
van de kleuter voor zijn grootouders.
Maar de grootouders zien hun kleinkind ook heel graag, dus plaatsten we ook één theelichtje aan
de andere kant van de rij steentjes.
Deze gebaren: het leggen van de steentjes, plaatsen van de kaarsjes, verklaren van de symboliek,
het zeggen van het versje groeide uit tot een ritueel waar we ’s morgens samen bij stil stonden.
Met hun steentjes gingen de kleuters aan het werk om voor hun grootouders een geschenkje te
maken.
Voor het maken van het geschenkje kregen de kleuters een briefje mee naar huis waarin een
opdracht stond: we hebben steentjes nodig om het geschenkje voor de grootouders te maken.
Er werd gevraagd om evenveel steentjes mee te brengen als hun leeftijd. (4-5)
En indien mogelijk mocht één van de verzamelde steentjes van bij oma/opa komen of gekregen
zijn van hun oma/opa.
Explorerend beleven: een levenspad in brooddeeg (fragment uit het klasdagboek)
Ontwikkelingsaspect: (fragment uit het klasdagboek)
MUZ 37: eigen ervaringen creatief uiten
POS 14 creatief omgaan met de wereld
4

Geschenk
Uit brooddeeg maakten de kleuters een levenspad Met het zoutdeeg eerst een worst maken,
dan plat duwen. (Dit deeg kan je vooraf kleuren door verf of ecoline bij het water te doen. Zorg
voor een pasteltint, zo blijven de steentjes duidelijk zichtbaar.)
Aan elke kant van het pad werd een theelichtje in het deeg geduwd, hun stapsteentjes
(levensjaren) werden tussen de theelichtjes verdeeld. (De theelichtjes werden voor het bakken
verwijderd.)
Eén steentje werd goud geschilderd, dit steentje stond symbool voor het steentje dat hun
grootouders bijdragen. Sommige kleuters beschilderden hun pad.
Achteraf de theelichtjes terugplaatsen
In het kringgesprek achteraf blikten we terug op alles wat we tot nu toe gedaan hadden. Er werd
gepraat over wat het betekent:‘Een steentje bijdragen’.
Hoe ze zelf in de klas, thuis hun steentje bijdragen, en hoe hun grootouders dat deden ten opzichte
van hen.
Volgens Eline deed haar oma dat door haar naar school te brengen als haar mama ging werken.
Het laatste deel van het versje werd aangebracht.
Eén van de steentjes komt van oma en van opa.
Want ook zij
dragen blij
hun eigen steentje bij.
Door stap voor stap te werken, het geleidelijk opbouwen van het versje en dit als ritueel te beleven,
doorleefden de kleuters de symboliek.
Misschien gaat er later bij het horen of gebruiken van de uitdrukking ‘een steentje bijdragen’ een
belletje rinkelen en denken ze nog eens terug aan hoe ze hun grootouders in het ‘licht’ zetten.
Wat hier uitgewerkt werd voor de grootouders kan ook voor moederdag of vaderdag”
**************************************
5