Het nieuwe sociaal werk
Het nieuwe sociaal werk
Het nieuwe sociaal werk
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Het</strong><br />
NIEUWE<br />
<strong>sociaal</strong> <strong>werk</strong><br />
over ontregelen en frontprofessionals<br />
Jos van der Lans<br />
Congres:<br />
Dringend achter de voordeur:<br />
een <strong>nieuwe</strong> methodiek voor<br />
maatschappelijke ondersteuning<br />
Enschede, 15 februari 2010
Tros Regelrecht
Wijkcoaches Enschede<br />
Chantal Schieving,<br />
Schieving,<br />
Loeki<br />
Mandemaker,<br />
Mandemaker,<br />
Cees Verboom en Miriam Wijnands
Reis door de geschiedenis<br />
www.canon<strong>sociaal</strong><strong>werk</strong>.nl<br />
www.canon<strong>sociaal</strong><strong>werk</strong>.nl
Ontwikkeling professionele mentaliteiten<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
tot 1960/65<br />
tot 1980/85<br />
tot 2000/05<br />
na 2005<br />
ER BOVENOP ▼<br />
ER NAAST ▄<br />
▄<br />
ER VANDAAN ◄►<br />
Nieuwe fase?<br />
►◄
1945 –<br />
1965<br />
MAATSCHAPPELIJK DECORUM<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ER BOVENOP ▼<br />
BESCHAVINGSOFFENSIEF / VERSTEDELIJKING<br />
ONMAATSCHAPPELIJKHEIDSBESTRIJDING<br />
VERZUILING<br />
WEDEROPBOUW<br />
ONTLUIKENDE VERZORGINGSSTAAT<br />
Relatie burgers –<br />
-<br />
-<br />
-<br />
professionals<br />
REGENTESK / HIERARCHISCH<br />
PATERNALISTISCH<br />
OP ZOEK NAAR METHODIEKEN<br />
▼
Jaren 60: de wereld op zijn kop<br />
WELVAARTSEXPLOSIE<br />
DOORBRAAK NIEUWE GENERATIE<br />
GRENSVERLEGGEND<br />
GEESTVERRUIMEND<br />
Lof der onaangepastheid<br />
(1961 + 1967)<br />
Normalisering van het abnormale<br />
Romantisering van de afwijking
Bond van WetsOvertreders<br />
afdeling Nijmegen<br />
(BWO)
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
1965 –<br />
1985<br />
ER NAAST<br />
Professionele mentaliteit<br />
burgers – professionals<br />
Horizontaal / gelijkheid / gelijkwaardigheid<br />
(je/jij (je/ jij-en en)<br />
Anti-autoritair<br />
Anti autoritair / anti-paternalistisch<br />
anti paternalistisch<br />
Solidariserend<br />
Vermaatschappelijking / normalisering<br />
▄<br />
▄
Neoliberale kritiek<br />
1980: Margareth<br />
Thatcher<br />
‘There There is no such a thing as society, there<br />
are only individuals and their families’ families<br />
1983: WVC-minister Elco Brinkman:<br />
“We zijn erg gaan leunen op professionele<br />
instellingen. We hebben de<br />
verantwoordelijkheid bij ons zelf, onze<br />
familie, onze buurt weggehaald.”
De markt van welzijn en geluk<br />
(1980)<br />
Aanbod bepaalt vraag<br />
Professionals scheppen hun<br />
eigen <strong>werk</strong><br />
Gevolg: AARZELENDE<br />
PROFESSIONALITEIT
Post-Achterhuis<br />
Post Achterhuis-tijdperk tijdperk<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
Taboes op:<br />
Afhankelijkheid<br />
Opdringerigheid<br />
Normativiteit<br />
Subjectiviteit
-<br />
-<br />
omgekeerde beweging<br />
Privé Priv wereld = no-go no go-<br />
area<br />
Privacy = heilig<br />
De beweging wordt<br />
omgedraaid:<br />
Vroeger: naar<br />
mensen toe<br />
Moderne tijd: mensen<br />
naar de professionals<br />
toe
Verzakelijking (no-nonsense)<br />
(no nonsense)<br />
# zachte sector, hard afrekenen<br />
# planning & control<br />
# autonome overheadgroei<br />
# planning & control-officieren<br />
control officieren<br />
# minder contacttijd, meer beeldschermtijd<br />
beeldschermtijd<br />
# nooit genoeg informatie
1985 –<br />
2005<br />
Mentaliteit burgers –<br />
ER VANDAAN<br />
◄►<br />
professionals<br />
HET INITIATIEF LIGT BIJ DE (GEMOTIVEERDE) KLANT<br />
TERUGTREKKEN IN ORGANISATIES<br />
VERZAKELIJKING / MANAGEMENT / ORGANISATIES<br />
PROFESSIONELE ONDERSCHIKKING<br />
BUREAUCRATISCH-BEDRIJFSMATIGE BUREAUCRATISCH BEDRIJFSMATIGE LOGICA<br />
GEMANKEERD PROFESSIONEEL ZELFBEWUSTZIJN<br />
SYSTEEMWERELD GEORIENTEERD<br />
BURGERS ALS CONSUMENT / KLANT
FRONTVERWAARLOZING<br />
Blauw op straat<br />
Huurophalen corporaties<br />
Huisbezoek jeugdzorg<br />
Schrappen conciërges conci rges<br />
Weg met de conducteurs<br />
Verpleeg<strong>werk</strong> / thuiszorg<br />
Bewaken in de gevangenissen<br />
Afwezigheids-<br />
of performancecrisis<br />
(vraagt dus om TROS-Regelrecht<br />
TROS Regelrecht)
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
Kloof tussen systeem-<br />
Problemen<br />
en leefwereld<br />
Groeiende groep systeemmijders<br />
(zorgwekkende zorgmijders; zorgmijders;<br />
Marcel van Dam:<br />
de onrendabelen)<br />
onrendabelen<br />
Uitdijende bureaucratie en regelcomplexiteit<br />
Vervreemding professionals<br />
Instituties slurpen publieke middelen op (AWBZ)<br />
Toenemende vertrouwenscrisis
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
5.<br />
6.<br />
7.<br />
<strong>Het</strong> <strong>nieuwe</strong> <strong>sociaal</strong> <strong>werk</strong><br />
Hernemen essentie van sociale<br />
professionaliteit<br />
Aanwezigheid in leefwereld<br />
Andere (antibureaucratische) professionaliteit<br />
Verbinden als sociale professie<br />
Ont-institutionaliseren<br />
Ont institutionaliseren<br />
Eigen kracht aanspreken<br />
Open professionaliteit
Klassiek<br />
zachte waarden<br />
Dialoog<br />
Toewijding<br />
Roeping<br />
Mededogen<br />
Hartstocht/passie<br />
Tijd nemen<br />
Ruimte voor intuïtie intu tie<br />
Kwaliteit<br />
Kleinschalig<br />
Zelfcontrole<br />
Autonoom<br />
Persoonsgericht<br />
Modern<br />
harde waarden<br />
Consult<br />
Je <strong>werk</strong> doen<br />
Kunde<br />
Diagnose<br />
Professionele (beroeps) codes<br />
Tijd schrijven<br />
Standaardisering<br />
Kwantiteit<br />
Grootschalig<br />
Systeemcontrole<br />
Management-gestuurd<br />
Management gestuurd<br />
Organisatiegericht<br />
ouderwets / meegaan met de tijd
Buurtzorg<br />
Buurtzorg...<br />
….zoekt .zoekt naar oplossingen<br />
….maakt .maakt zichtbaar wat ze levert<br />
….<strong>werk</strong>t .<strong>werk</strong>t met de beste professionals<br />
….<strong>werk</strong>t .<strong>werk</strong>t intensief samen met huisartsen<br />
….<strong>werk</strong>t .<strong>werk</strong>t met kleine, autonome teams<br />
….kent .kent de net<strong>werk</strong>en in de buurt<br />
….houdt .houdt de organisatiekosten laag<br />
klassieke wijkverpleging
Weg uit de systeemwereld<br />
Leefwereld als <strong>werk</strong>terrein
Achter de voordeur –<br />
huisbezoek –<br />
–<br />
jeugdveldwachter –<br />
-<br />
wijkcoaches -<br />
bemoeizorg –<br />
–<br />
leefwereld als spreekkamer<br />
gezinsmanagers –<br />
Outreachende<br />
stadsmariniers –<br />
vroegtijdige interventie<br />
straatcoaches –<br />
interventieteams -<br />
eigen kracht centrales<br />
frontlinie<strong>werk</strong>ers<br />
hulpverlening
Nieuw type sociale professionaliteit<br />
tot 1965<br />
ER BOVEN OP ▼<br />
vertrouwen verplichten<br />
– gezag<br />
tot 1985<br />
ER NAAST ▄ ▄<br />
vertrouwen veronderstellen<br />
- identificatie<br />
tot 2005<br />
na 2005<br />
vertrouwen vragen<br />
vertrouwen geven -<br />
ER VANDAAN ◄►<br />
- vraaggericht<br />
ER OP AF ►◄<br />
empowerment
ER OP AF ►◄<br />
Andere professionaliteit<br />
(meer mandaat, sturender, sturender,<br />
dwingender, persoonlijker)<br />
Andere organisaties<br />
(het front is leidend, kantelen naar leefwereld)<br />
Ander management<br />
leefwereld als spreekkamer<br />
(informatie, verantwoording, beloning, maatschappelijk rendement)<br />
rendement)<br />
Andere kennisverzameling<br />
(levende kennis, namen en rugnummers, actiegericht)<br />
Andere bestuurlijke sturing<br />
(frontliniesturing, duurzaam vertrouwen, profs als partners)
Sociale huisarts / generalist<br />
<strong>Het</strong> Enschedese<br />
model
Hoe ver gaat het?
Verbinden als professie<br />
Op de weekendschool krijgen jongeren drie jaar<br />
lang elke zondag les van professionals die met<br />
plezier hun vak uitoefenen. Doel is jongeren<br />
steunen bij het verruimen van perspectieven, het<br />
versterken van zelfvertrouwen en het ontwikkelen<br />
van hun talenten.
sterk –<br />
zwak verbindingen<br />
gezond –<br />
succesrijk –<br />
kennisoverschot –<br />
Veel tijd –<br />
ongezond<br />
succesarm<br />
kennistekort<br />
weinig tijd<br />
Coaching, Coaching,<br />
mentoren, stages, buddy’s, buddy s,<br />
buurtbemiddeling – krachtbronnen en<br />
energiestromen op elkaar aansluiten
Voorbeeld t/m
Verbinden als uiting van moderne<br />
geindividualiseerde<br />
Vgl: Vgl:<br />
Doe-het Doe het-zelf zelf<br />
solidariteit<br />
ontwikkelingshulp<br />
SCP constateert al jaren een grote<br />
bereidheid om zich rechtstreeks en<br />
persoonlijk voor anderen in te zetten.<br />
Mentoren, buurtbemiddelaars, buddy’s, buddy s,<br />
coaches. Modern vrijwilligers<strong>werk</strong>.
Ont-institutionaliseren<br />
Ont institutionaliseren<br />
Met Polen is Nederland het<br />
meest geïnstitutionaliseerde<br />
land van Europa. GGZ,<br />
AWBZ, reclassering, UWV,<br />
DWI, jeugdzorg.<br />
Professionals hebben in<br />
Nederland een extreem<br />
hoge ontfermingscultuur.<br />
Professionaliteit en het trajectdenken
Ont-institutionaliseren<br />
Ont institutionaliseren<br />
Bronnen: Lambert, 1992; Miller, Duncan en Hubble, 1997, Asay and Lambert, 1999.<br />
.Professionaliteit Professionaliteit en sociale ecologie
Interventie & (sociale) systemen<br />
Geindividualiseerde<br />
indicatiestelling,<br />
probleemanalyse en toedeling van<br />
zorg.<br />
Problemen afzonderen ipv<br />
delen<br />
problemen<br />
Welzijns<strong>werk</strong>ers zijn de professionals<br />
van sociale verbanden<br />
(opbouw<strong>werk</strong>kwaliteiten)<br />
WMO biedt daartoe een beleidskader<br />
www.eigen-kracht.nl<br />
www.eigen kracht.nl
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
Gegevens<br />
Eigen Kracht Conferenties<br />
Sinds 2001: 2500 conferenties<br />
75% komt ook daad<strong>werk</strong>elijk tot een plan na een<br />
EK-conferentie<br />
EK conferentie<br />
13% komt zelf in beweging zonder conferentie<br />
12% lukt niet, te veel ellende, veiligheid<br />
9 op 10 lukt wel<br />
Gemiddeld gaat het om 18 afspraken, 80% voor<br />
rekening familie, 20% profs<br />
20% profs vaak oorzaak mislukken
Anders denken over<br />
Cliënt<br />
Klant<br />
Burger<br />
professionaliteit<br />
Professional<br />
Cliënt<br />
Klant<br />
Burger<br />
Cliënt<br />
Klant<br />
Burger<br />
Klassieke professionaliteit = afschermen, registreren,<br />
verbijzonderen
Kunde en kennis delen<br />
verantwoordelijk burgerschap<br />
►<br />
Democratische professionaliteit = ontbijzonderen,<br />
ontbijzonderen,<br />
veralgemeniseren, passioneren<br />
◄<br />
open professionaliteit
Van garagehouder naar wegenwacht
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
5.<br />
Sociale professionaliteit<br />
van de toekomst (WMO/AWBZ)<br />
Frontprofessionals / wijkcaoches<br />
/ sociale<br />
huisartsen<br />
Verbindingsmakelaars<br />
Kanaliseren individuele solidariteit<br />
Systeembouwers<br />
Dienstbare open professionaliteit
www.josvdlans.nl<br />
www.canon<strong>sociaal</strong><strong>werk</strong>.eu<br />
www.eropaf.org
Change language