PDF-bestand - Rijksgebouwendienst

Roel Bekker, secretaris-generaal van het Programma Vernieuwing Rijksdienst:
Een kleinere overheid
kun je afdwingen,
een betere is moeilijker
TEKST: jAAp HuismAn
FOTOGRAFIE: levien willemse
Op 1 mei vertrekt Roel Bekker na drie
jaar leiding te hebben gegeven aan het
ambitieuze programma om de
rijksdienst af te slanken. Een opvolger
heeft of krijgt hij niet. ‘Ze moeten het
kunstje nu zelf doen.’ In vier jaar tijd zal
bijna liefst tien procent van de
ambtenaren verdwenen zijn, dat zie je
volgens Bekker bij niet veel bedrijven.
Reden voor tevredenheid? ‘We werken
nu efficiënter en verlenen betere service.’
Hoe ver bent U eigenlijk met de
reorganisatie?
‘We reorganiseren niet. Dat woord
probeer ik telkens te vermijden want
dat suggereert dat er een organisatie
bestaat die gaat veranderen en die
daarna weer gewoon doorgaat. Het
rijk kent een hoop verschillende
onderdelen. Een veelkoppig monster
is het, inderdaad. Elk onderdeel
heeft zo zijn eigen regime, het
gevangeniswezen is anders dan de
gang van zaken op een vliegbasis. Je
moet wat dat betreft ook recht doen
aan de grote verscheidenheid.’
Maar wat doet u dan de hele dag:
plannen bekijken waar wat gesneden
kan worden?
‘Wat ik eigenlijk doe of gedaan heb,
is een plan maken om het rijk slanker
te maken, lean and mean. Slanker,
dat betekent 13 000 functies minder.
Kleiner en beter is het motto van ons
programma. Kleiner is relatief
makkelijk omdat je functies
blokkeert en mensen efficiënter laat
werken en laat samenwerken. Het
moeilijkste is om het beter te doen.’
Fitness
Kwaliteit is een rekbaar begrip.
‘Ja, wat is een betere overheid?
Het programma is in feite een
permanente fitness-actie. Je begint
met stevig afslanken. Daarna heeft
het alleen maar zin als je in conditie
blijft. Dat is de metafoor die ik graag
gebruik. Ik ben een eenmalige
trainer in het beter functioneren,
waaronder ook nog eens huisvesting
valt. Dat moet je niet te lang vanuit
een centrale positie doen. Daarna
moet het vanzelf gaan. Wat betreft
de afslanking zitten we keurig op
schema. De kilo’s die er af zijn, zijn
er van af. Het totaal waarnaar we
streven, is 13 duizend ambtenaren in
vier jaar. Er zijn nu vierduizend weg.’
Als u zegt dat het beter moest,
veronderstelt dat dat het slechter was.
Wat was de diagnose van de patiënt rijk?
‘We hadden moeite met de geringe
flexibiliteit van de structuur, moeite
om een goed antwoord te verzinnen
op eigentijdse vraagstukken en ook
om het rijk op een overzichtelijke
manier vorm te geven. Woningnood
en volkshuisvesting zitten bij VROM,
verkeersproblemen bij Verkeer en
Waterstaat, bodemsanering bij
Milieu, maar tegenwoordig zie je dat
de problemen anders en complexer
zijn. Stedelijke problemen, sociale
cohesie, openbare orde, het gezin,
er is bijna geen serieus probleem te
vinden waarvoor je niet meer dan
één instantie nodig hebt. Het rijk
schoot mijns insziens te kort in het
vermogen een geïntegreerd
antwoord te geven op een bepaalde
problematiek. Toen ik nog SG bij
Volksgezondheid was ons SG-standpunt
al dat we in verband hiermee
veel meer zouden moeten samenwerken.
De kans kwam bij de
formatie van dit kabinet toen wij bij
de formateur een rapport op tafel
hebben gelegd om te streven naar
een kleinere maar betere overheid.’
Was het geen ordinaire bezuinigingsmiddel?
‘Zeker dat zat er ook in. Wij
hadden voorgesteld 750 miljoen
te bezuinigen per jaar.’
17