“Strooien of sproeien: dat is de vraag” (ASH Magazine) - Aebi Schmidt

12
›› Strooien of sproeien: dat is
Wanneer is sproeien interessant? Die vraag werd afgelopen winter
actueel toen Nederland kampte met zouttekorten. Om het antwoord
te vinden moeten we de grens over. Even bellen met Zweden waar
men veel ervaring heeft met sproeien.
Bij het verschijnen van deze editie van het ASH Magazine is het
een jaar geleden dat een van de strengste winters van de afgelopen
jaren inzette. Waarbij streng niet zozeer gold voor de gemiddelde
temperaturen onder nul, maar vooral voor de lange periode dat we
met sneeuw te maken hadden. De sneeuw bleef bijna drie maanden
liggen en regelmatig viel er een vers pak bij. De gevolgen staan
nog in het geheugen gegrift: chaos op de wegen, het zouttekort en
scenario’s om het schaarse zout zo goed mogelijk te gebruiken.
In barre tijden komen echter de beste ideeën boven, zoals sproeien.
Het onderwerp sproeien, een idee overigens dat binnen de Aebi
Schmidt Groep al jaren bekend is, kwam hoog op de agenda te staan.
Het was dan ook een veel besproken issue tijdens de Nido Winter
Experience. Tijdens deze seminars, bestemd voor relaties van Aebi
Schmidt Nederland die zich professioneel bezighouden met gladheidbestrijding,
werd het onderwerp sproeien voor elke dagsessie op de
agenda gezet. De bedoeling was kennis delen, maar Nederland blijkt
tot nu toe nog weinig ervaring te hebben met sproeien.
Bescheiden
Daarom bellen we maar eens met Gunnar Holm, Managing Director
van Broddway, een Zweedse zusteronderneming van Aebi Schmidt
Nederland. Broddway werd in 1999 door de Schmidt Groep overgenomen
en Gunnar Holm bouwde in ruim dertig jaar veel ervaring op
met sproeien en strooien. De doorgewinterde Zweed blijkt dan ook
prima in staat te zijn om de verschillen tussen sproeien en strooien
aan te duiden en hij kan heel precies aangeven wanneer de ene
methode de voorkeur verdient boven de andere. Want het luistert
nauw. ‘Hét grote verschil is de spreiding over het wegdek en de tijd
die daarvoor nodig is’, begint Gunnar zijn verhaal. ‘Strooizout dat
op een koud of licht aangevroren wegdek terechtkomt heeft een
dooiende werking. Die zet zich voort in een cirkel rond de zoutkorrel
of het zoutklompje en dus duurt het enige tijd voordat het effect
optimaal is. Bij het sproeien van pekelwater is de spreiding echter
meteen optimaal en dat is op zich dus beter, want het dooiende
effect zet namelijk eerder in.’

de vraag
Nooit bij sneeuw
Maar het luistert nauw. ‘De condities waarbinnen sproeien
verantwoord is, zijn gelimiteerd,’ vertelt Gunnar Holm. ‘Evident is
dat sproeien op met sneeuw bedekte wegen geen enkele zin heeft.
Het pekelwater zal de sneeuw niet ontdooien. Je kunt juist eerder
een tegengesteld effect verwachten. Een zoutoplossing bestaat voor
maximaal 20 tot 22 procent uit zout. De rest is water. Op sneeuw
sproeien leidt daardoor eerder tot opvriezen van het sproeiwater
dan tot het dooien van de sneeuw. Nooit doen dus! Sproeien is wel
een uitstekende optie op zwarte wegen met een wegdektemperatuur
tot enkele graden onder nul (tot maximaal -7 °C) en waarbij er
hoogstens condensatie mag liggen. Alleen in die omstandigheden is
sproeien een goede oplossing. De spreiding is optimaal, het werkt
direct, het spaart zout (ten opzichte van strooien) en is daardoor dus
ook nog eens minder schadelijk voor het milieu.’ Maar wegen zijn
zelden óf helemaal wit, óf helemaal zwart, is Gunnar Holms ervaring
met de winters in Zweden. ‘In die gevallen - als wegen hoofdzakelijk
zwart zijn, maar met flink wat witte plekken erop - is een
tussenoplossing aan te bevelen: strooien en sproeien tegelijk. ‘Het
voordeel van een snelle werking (sproeien) blijft behouden, terwijl
het strooizout het opvriezen van sproeiwater voorkomt. Daarnaast
is het zout effectief op de besneeuwde gedeelten van de weg, maar
het kan in een lagere dosering worden gebruikt. Bijvoorbeeld vijf
gram per vierkante meter in plaats van tien.’
Turbulentie
Als sproeien op snelwegen in principe mogelijk is (dus géén
sneeuw op de weg en een wegdektemperatuur boven circa zeven
13
graden onder nul) heeft sproeien nog een ander voordeel.
Gunnar Holm: ‘In Zweden beschikken we sinds kort over high speed
sproeimachines. In het verleden was zeventig kilometer per uur de
maximale snelheid waarbij nog gesproeid kon worden. Inmiddels
is die grens dankzij moderne technieken nog twintig kilometer naar
boven verschoven. Er kan dus worden gesproeid tot circa negentig
kilometer per uur. De maximum snelheid waarbij natzout strooien
nog effectief is, is vijftig kilometer per uur. Kom je daar boven, dan
ontstaat er zoveel turbulentie rond de achterkant van het voertuig
dat de spreiding van het zout wordt verstoord en er veel strooizout
naast de weg terechtkomt.’ Maar hij relativeert de impact van zijn
woorden meteen. ‘Ik moet er wel bij vertellen dat sproeien, voor
ons in Zweden althans, een nichemarkt is. Deels heeft dat met ons
klimaat te maken - sproeien is alleen een optie in het zuiden van
Zweden - en deels met nuchtere cijfers. In heel Zweden hebben we
2500 strooiers tegenover vijftig sproeiers!’
Geen probleem
‘Maar’, besluit Gunnar Holm, ‘gezien jullie klimaat zouden high
speed sproeiers een goede optie zijn voor de Nederlandse snelwegen.
Want met negentig kilometer per uur bezorg je het verkeer
natuurlijk nauwelijks hinder.‘ Wij in Nederland weten wel beter.
In de weersomstandigheden dat strooiwagens onze snelwegen op
moeten, is de maximum snelheid van vijftig kilometer per uur geen
enkel probleem. We zijn allang blij als we dat kunnen halen!
We zetten de voor- en nadelen van sproeien nog eens kort
op een rijtje voor u:
Voordelen sproeien
Nadelen sproeien
gedeelte is water, dus bij lage
temperaturen ( < -7°C) veroorzaakt dit gladheid
Beschikt u momenteel over een natzoutstrooier en wilt u
graag ook kunnen sproeien bij gladheid? Het is mogelijk
uw natzoutstrooier uit te breiden, zodat u er ook mee
kunt sproeien. Hiermee vergroot u de flexibiliteit van uw
huidige strooier en dit met een geringe investering.
Neem hiervoor contact op met Aebi Schmidt Nederland:
0548 - 370 000.