flantinfo 2012-03 - Flantua-Verheij Accountants & Adviseurs

flantinfo
Flantinfo is het driemaandelijks informatiebulletin van flantua-verheij
24e jaargang, nr. 3 - September 2012
DOORVERKOPEN
GOEDKOPER
De vastgoedmarkt staat praktisch stil. De overheid
heeft eerder de overdrachtsbelasting voor
woningen verlaagd van 6% naar 2%, maar het
effect daarvan is onvoldoende gebleken om de
problemen op te lossen. In het Belastingplan
2013 heeft de staatssecretaris van Financiën
een nieuwe maatregel opgenomen om de
stagnatie te bestrijden. Ook deze maatregel zal
onvoldoende krachtig blijken te zijn, maar het
helpt wel.
Huidige regeling
Als u een onroerende zaak koopt, moet u overdrachtsbelasting
betalen. Het tarief is 2% voor
woningen en 6% voor overige onroerende zaken.
Als u diezelfde zaak wilt doorverkopen, moet de
opvolgende koper weer overdrachtsbelasting betalen.
Er is dus een opeenstapeling van belasting.
Tot nu toe was het zo dat als die doorverkoop
binnen zes maanden na de aankoop plaatsvindt,
de overdrachtsbelasting bij de doorverkoop alleen
over het verschil wordt geheven. Als u koopt voor
€ 100.000 en na vijf maanden doorverkoopt voor
€ 108.000, moet bij de doorverkoop overdrachtsbelasting
worden afgedragen over € 8.000.
Voorstel
De staatssecretaris wil die termijn van zes
maanden oprekken naar drie jaren. Daarvoor is
een wetswijziging nodig. Voordat de Tweede en
de Eerste Kamer zijn voorstel hebben behandeld,
zijn we maanden verder. Daarom heeft de
staatssecretaris een besluit gepubliceerd waarin
hij goedkeurt dat reeds vanaf 1 september
2012 mag worden gerekend met een termijn
van drie jaren.
Als de doorverkoper de onroerende zaak heeft
verkregen vóór 1 september 2012 valt hij onder
het oude regime. n
ERFBELASTING
DISCRIMINATOIR?
De landelijke pers heeft veel aandacht
besteed aan een opmerkelijke uitspraak van
rechtbank Breda over erfbelasting. Iemand
had bij de rechtbank zijn beklag gedaan over
de hoogte van zijn aanslag erfbelasting. Hij
voerde aan dat de belastingdruk voor ondernemers
lager is dan die van hem. Dit komt
omdat de wetgever een speciale regeling
heeft getroffen voor de vererving van een
onderneming. De belastingplichtige vond
het onredelijk dat hij geen beroep op die
regeling kon doen. En warempel, rechtbank
Breda was het met hem eens! De vrijstelling
van ongeveer € 1 mln die specifiek voor
ondernemersvermogen geldt is discriminatoir
en zou volgens de rechtbank ook van
toepassing moeten zijn op privévermogen.
Kans van slagen
Naar aanleiding van deze uitspraak hebben wij
diverse telefoontjes gekregen van erfgenamen
die zich afvroegen of zij bezwaar zouden moeten
maken tegen hun aanslag erfbelasting. Wij
hebben gemeend de hoop op verlaging van de
aanslag erfbelasting te moeten afzwakken. Het
staat natuurlijk iedereen vrij bezwaar te maken,
maar als ons een inschatting van de kans op
succes wordt gevraagd is ons antwoord dat
die niet groot is.
Reactie belastingdienst
Inmiddels heeft ook de belastingdienst laten
weten niet erg onder de indruk te zijn van de
uitspraak van de rechtbank. De inspecteur
gaat in hoger beroep. De belastingdienst wijst
op een soortgelijke zaak die vorig jaar diende
voor de rechtbank Arnhem. In hoger beroep
kreeg de inspecteur gelijk. Voor de overheid is
het belang van deze zaak erg groot.
Als mocht blijken dat niet-ondernemers op niet
te rechtvaardigen wijze worden gediscrimineerd
ten opzichte van ondernemers, kan dat
een grote strop voor de schatkist betekenen.
Daarom heeft ook de staatssecretaris een
reactie gegeven:
‘De bedrijfsopvolgingsregeling in de Successiewet
is wat de wetgever betreft expliciet
bedoeld voor ondernemers: de bedoeling
is immers om bedrijfsopvolgingen fiscaal zo
soepel mogelijk te laten verlopen. Vooral familiebedrijven
maken gebruik van deze regeling
waarmee de heffing van erf- en schenkbelasting
wordt beperkt.’
In dit nummer:
• DOORVERKOPEN
GOEDKOPER
• ERFBELASTING
DISCRIMINATOIR?
• VERMOGENSTOETS
VOOR ZORGTOESLAG
• LENING OF
AANZUIVERING
VERMOGEN?
• RECHT OP
WAARDEOVERDRACHT
• VOORSCHOT ZONDER
AFTREK
• ERFBELASTING
BESPAREN VIA
HUWELIJK UITGESLOTEN
• VERTROUWENSBEGINSEL
REDT MANAGER
• HORIZONTAAL TOEZICHT
ONDER VUUR
• CONSULTATIE OVER
HEFFINGSSYSTEEM
• A- EN B-NOTARISSEN:
LOONDIENST?
• KENNISECONOMIE
• EINDE WERKZAAMHEID?
1
flantinfo 2012/2

colofon
24e jaargang nummer 3
September 2012
Redactie: mr. drs. C. de Wit
De flantinfo wordt eveneens
gepubliceerd op internet
onder www.flantua-verheij.nl.
U vindt de flantinfo daar als
pdf-bestand.
De flantinfo wordt steeds
met grote zorgvuldigheid
samengesteld. Onze organisatie
en haar leden aanvaarden
geen aansprakelijkheid
voor de gevolgen die zouden
kunnen voortvloeien uit het
gebruik van de in de flantinfo
opgenomen informatie.
Kantoren van flantua-verheij:
Culemborg
Belle van Zuylenlaan 1
4105 JX Culemborg
tel 0345 - 470970
fax 0345 - 470989
culemborg@flantua-verheij.nl
Nieuwegein
Postbus 375
3430 AJ Nieuwegein
tel 030 - 6085858
fax 030 - 6085888
Kortestede 57
nieuwegein@flantua-verheij.nl
Utrecht
Postbus 8041
3503 RA Utrecht
tel 030 - 2881001
fax 030 - 2893311
Woerden/Kamerik
De Kapberg 1
3471 DC Kamerik
tel 0348 - 401610
fax 0348 - 402704
kamerik@flantua-verheij.nl
Livingstonelaan 752
utrecht@flantua-verheij.nl
2
flantinfo 2012/2
VERVOLG
ERFBELASTING
DISCRIMINATOIR?
Andere rechters waaronder de Hoge Raad
stelden de belastingdienst eerder in het gelijk. Zo
oordeelde het gerechtshof in Arnhem dat de vrijstelling
voor ondernemers niet kon worden toegepast
in andere situaties en wees het argument
van discriminatie af. De Hoge Raad bevestigde
deze uitspraak van het gerechtshof.
Conclusie
De meningen zijn verdeeld. Wij denken dat het
met een sisser af zal lopen en dat de inspecteur
in hoger beroep gelijk zal krijgen. Toch is de
situatie niet zonneklaar. De rechtbank Breda was
natuurlijk bekend met de eerder gevoerde procedures
en heeft desalniettemin geoordeeld dat
niet-ondernemers ontoelaatbaar worden gediscrimineerd.
Als het hof de rechtbank volgt, zal de
staatssecretaris ongetwijfeld weer naar de Hoge
Raad gaan. En als de Hoge Raad hem terugfluit,
zal er razendsnel een wetswijziging komen. n
VERMOGENSTOETS
VOOR ZORG-
TOESLAG
Met ingang van 1 januari 2013 kan de omvang
van iemands vermogen in de weg staan aan de
verkrijging van zorgtoeslag.
De zorgtoeslag is afhankelijk van de hoogte van
het inkomen. Als dat inkomen hoger is dan
€ 35.000 per jaar dan vervalt het recht op zorgtoeslag.
Naast deze koppeling aan de hoogte van het
inkomen komt er dus een vermogenstoets. Bij een
vermogen van € 80.000 of meer is er ook geen
recht op zorgtoeslag. n
LENING OF
AANZUIVERING
VERMOGEN?
Een directeur/grootaandeelhouder heeft in de
loop der jaren een flink bedrag in zijn eigen BV
gestort. Hoe moeten die stortingen worden
behandeld? Heeft hij geld aan zijn BV geleend?
Of heeft hij het vermogen van de BV aangezuiverd?
Dat laatste is denkbaar omdat de BV verliezen
heeft geleden en daardoor een negatief
eigen vermogen heeft.
Standpunt dga
Volgens de dga is er sprake van een geldlening.
Hij stelt middelen ter beschikking aan zijn
eigen BV en dat is een activiteit die thuishoort
in box 1 (terbeschikkingstellingsregeling). Als
de BV de lening niet kan terugbetalen, kan de
dga dit verlies nemen als negatief resultaat uit
overige werkzaamheden.
Standpunt inspecteur
De inspecteur zit dit anders, namelijk als het
aanzuiveren van het negatieve eigen vermogen
van de BV. Dat aanzuiveren kan niet leiden tot
een negatief resultaat in box 1. Het valt binnen
het kader van het aanmerkelijk belang, de aandelen
die de dga in de BV heeft. Daarvoor is
een aparte fiscale regeling getroffen: box 2. de
inspecteur corrigeert de bedragen die de dga
als verlies in box 1 heeft opgevoerd.
Standpunt hof
Hof Den Haag oordeelt dat de dga geen geld
aan de bv heeft uitgeleend. Hij heeft de BV (informeel)
voorzien van eigen vermogen. Het hof
stelt hierbij vast dat uit het vermogen van de
BV, de belastbare winst van de BV en de stortingen
door de dga op de bankrekening van de
BV het beeld naar voren komt dat de dga het
door de geleden verliezen ontstane negatieve
bedrijfsvermogen (gedeeltelijk) aanzuiverde.
Verder merkt het hof nog op dat dit beeld
wordt bevestigd doordat er geen leningovereenkomst
is gesloten door de dga en zijn BV.
Er is geen aflossingsschema. Er is geen rentepercentage
overeengekomen.
Het gelijk is aan de inspecteur. n

RECHT OP WAARDE-OVERDRACHT
Werknemers hebben een wettelijk recht op waardeoverdracht
van hun pensioen. Bij verandering
van baan kunnen zij opgebouwde pensioenaanspraken
meenemen naar hun nieuwe werkgever.
Deze mogelijkheid kan zeer grote, onvoorziene
gevolgen hebben. We schreven daar eerder over.
Afhankelijk van de hoogte van de (reken)rente
kan de oude of de nieuwe werkgever worden verplicht
een in sommige gevallen zeer groot bedrag
bij te storten. De werkgever heeft daarop geen
invloed. Bij werknemers bestaat de neiging om
voor waardeoverdracht te kiezen, hoewel het lang
niet altijd duidelijk is of dat voor- of nadelig voor
hen is. Het vergelijken van verschillende pensioenregelingen
is niet eenvoudig. Het is moeilijk
uit te leggen dat waardeoverdracht enerzijds leidt
tot een grote bijstorting door een werkgever en
anderzijds niet leidt tot verbetering van de positie
van de werknemer. Toch is dat mogelijk.
Tegemoetkoming
Hoewel dit probleem al jarenlang manifest is, is
het in het verleden nooit gelukt om de wetgever
zo ver te krijgen om er iets aan te doen. Gelukkig
komt de demissionaire minister van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid nu eindelijk met een
(weliswaar tijdelijke) ontheffing van de waardeoverdrachtplicht
voor kleine werkgevers.
De minister stelt voor om kleine werkgevers
tijdelijk te ontheffen van de plicht mee te werken
aan waardeoverdracht, als de aanvullende bijdrage
(van de voormalige of nieuwe werkgever)
meer bedraagt dan € 15.000 en meer dan 10%
van de overdrachtswaarde van het pensioen.
Dekkingsgraad
Voorheen speelde de beperking van het recht op
waardeoverdracht ten gevolge van de dekkingsgraad
van de pensioenverzekeraar in de praktijk
VOORSCHOT ZONDER AFTREK
Veel ondernemers werken met voorschotfacturen:
de diensten of leveringen moeten nog
worden verricht, maar de kosten worden toch
al vast (gedeeltelijk) in rekening gebracht. De
ontvanger van zo’n voorschotfactuur behandeld
die in het algemeen op dezelfde wijze als
gewone facturen: de in rekening gebrachte
omzetbelasting wordt in de aangifte verwerkt.
Recht toe, recht aan. Toch gaat dat niet in alle
gevallen goed.
Casus
Een ondernemer had een aannemer opdracht
gegeven voor het bouwen van een bedrijfspand.
In dat kader stuurde de aannemer
aan de opdrachtgever een voorschotfactuur
van € 685.000, voordat het werk was begonnen.
De ondernemer hoefde deze factuur
echter niet meteen te betalen. Het voorschot
betrof de totale bouwkosten. In het bouwcontract
was vastgelegd dat de ondernemer de
kosten in termijnen mocht betalen. Feitelijk
deed hij dat ook. In de loop van het bouwproces
betaalde hij steeds een deel van de
voorschotfactuur.
De ondernemer had speciaal om een ‘voorschotfactuur’
ten bedrage van de totale kosten
eigenlijk geen rol, maar de laatste jaren is daar
verandering in gekomen. Als die dekkingsgraad
onder de 100% is, heeft een werknemer geen
recht op waardeoverdracht. Zodra die dekkingsgraad
weer hoog genoeg is, kan alsnog om
overdracht worden verzocht.
Voorwaarden
Om van deze tijdelijke ontheffing gebruik te kunnen
maken, moet aan verschillende voorwaarden
worden voldaan.
De ontheffing geldt alleen voor kleine werkgevers.
Een werkgever wordt geacht klein te zijn
als het premieplichtige loon niet hoger is dan
€ 755.000 (2012).
Om te voorkomen dat een kleine werkgever met
een waardeoverdracht wordt geconfronteerd,
moet hij binnen één maand bij de ontvangende
pensioenverzekeraar een melding doen.
Tijdelijk
Het besluit van de minister zal naar verwachting
op 31 december 2013 weer komen te vervallen.
Het is de bedoeling dat in de tussentijd een
definitieve oplossing wordt gevonden die moet
leiden tot aanpassing van de wettelijke regeling.
Gevolgen voor werknemers
Door deze tijdelijke maatregel zal een deel van
de werknemers bij verandering van baan geen
recht hebben op waardeoverdracht. Als de tijdelijke
maatregel vervalt, herleeft dat recht niet.
Als zij na het vervallen van de tijdelijke maatregel
weer van baan wisselen, kunnen zij wel de
waarde overdragen van pensioenrechten die zijn
opgebouwd vóór de inwerkingtreding van de
tijdelijke maatregel. n
gevraagd, omdat hij dan vooraf, in één keer
alle omzetbelasting van de gehele bouw in
aftrek kon brengen. Dat scheelt!
Rechtbank Arnhem
De rechtbank oordeelde echter dat de ondernemer
de voorbelasting niet in één keer in
aftrek mocht brengen. Op dat vroege moment
beschikte de ondernemer namelijk niet over
een factuur die op de voorgeschreven wijze
was opgemaakt, zo meende de rechter. Dit
leidde er overigens niet toe dat de omzetbelasting
helemaal niet kon worden afgetrokken. In
de tijdvakken dat de ondernemer daadwerkelijk
zijn termijnbedragen betaalde, mocht hij het
betreffende deel van de voorbelasting in aftrek
brengen.
Commentaar
Een mislukt kunstje. Kennelijk wilde de ondernemer
het onderste uit de kan hebben. Terecht
ging dit de inspecteur te ver. Als hij met minder
genoegen had genomen, had er waarschijnlijk
geen haan naar gekraaid. Alle omzetbelasting
op voorhand aftrekken is niet toegestaan als
er geen verplichting tot betaling van de factuur
is. n
3
3
flantinfo 2012/2 2012/3

4
4
flantinfo 2012/2 2012/3
ERFBELASTING BESPAREN VIA
HUWELIJK UITGESLOTEN
Het sluiten van een huwelijk is een wonderlijke
gebeurtenis. Zeker als dat in gemeenschap
van goederen gebeurt. Doordat beide aspirant
echtelieden ‘ja’ zeggen, wordt de waarde van
ieders afzonderlijke vermogen in een fractie
van een seconde gelijk tussen hen verdeeld.
Dat biedt mogelijkheden.
Casus
Tot dat inzicht was een jonge man van 22
jaren gekomen. Hij had een oogje laten vallen
op een vrouw van 79 jaar en was haar
steeds aantrekkelijker gaan vinden toen hij er
achter kwam dat zij vermogend was. Hij was
smoorverliefd op haar (vermogen). Met zo
veel vlinders in zijn buik (lees: dollartekens in
zijn ogen) wilde hij zorgvuldig te werk gaan.
Hij won advies in bij een deskundige. Die gaf
hem de raad om zo snel mogelijk te trouwen
in gemeenschap van goederen. Daarmee zou
een flink bedrag aan erfbelasting kunnen worden
bespaard. Uitgaande van de statistieken
zou mevrouw immers eerder overlijden dan hij.
De helft van het gemeenschappelijke vermogen
zou hij verkrijgen door het sluiten van het
huwelijk. De andere helft bij haar overlijden.
Bovendien zou hij als echtgenoot aanspraak
kunnen maken op de hoge vrijstelling van ruim
zes ton en op het lage tarief van maximaal
20%.
De jonge man rekende zich rijk. Zo’n vermogen
zou hij met hard werken nooit bij elkaar
kunnen krijgen. De kosten van het sluiten van
het huwelijk waren een goede investering.
Rechter
Alles verliep volgens het plan van de jonge
man. Het huwelijk werd gesloten, in algehele
gemeenschap van goederen. Enige tijd later
overleed zijn echtgenote en verkreeg hij haar
nalatenschap tot leedwezen van haar familie.
Die familieleden vonden de gang van zaken
erg vreemd en konden niet geloven dat mevrouw
haar vermogen daadwerkelijk aan de
jonge man heeft willen nalaten. Zij schakelden
de rechter in en kwamen uiteindelijk voor het
gerechtshof Arnhem.
Volgens het hof mag het besparen van belasting
niet de enige reden zijn voor het sluiten
van een huwelijk. Bovendien geldt als voorwaarde
dat beide betrokkenen dat moeten
willen. Over dat laatste bestaat gerede twijfel.
Uit verklaringen van familie, direct betrokkenen
en professionals blijkt dat het zeer de vraag is
of mevrouw de gevolgen van het huwelijk wel
begreep en volledig achter de beslissing tot
het aangaan van het huwelijk heeft gestaan.
Op grond daarvan zette het hof vraagtekens bij
de intenties van de jonge man.
Het hof verklaarde het huwelijk daarom met
terugwerkende kracht nietig, zodat het alsnog
uit de registers moest worden geschrapt. Het
huwelijk had dus geen vermogensrechtelijke
gevolgen en de man kon niet profiteren van
een mogelijke belastingbesparing. Hij kon
überhaupt fluiten naar zijn fortuin.
Conclusie
Misschien geen unieke zaak, maar zeker wel
een heel bijzondere. De bewijspositie van de
familie was erg hachelijk.
Hoe bewijs je dat intenties van iemand niet
deugen? Je kunt geen uitdraai maken van
hetgeen iemand in zijn hoofd heeft. Dat economische
redenen een rol kunnen spelen bij het
aangaan van een huwelijk kan niet worden uitgesloten
en ook niet worden verboden. Volgens
het hof was hier echter een grens overschreden.
Het was de jonge man om niets anders
dan het vermogen van de oude vrouw te doen.
Op zich behoeft dat niet fataal te zijn. Als het de
uitdrukkelijke wens van mevrouw was om haar
vermogen aan hem na te laten, was er niets aan
de hand en had de familie het nakijken.
Maar als ernstig moet worden getwijfeld aan de
geestelijke vermogens van mevrouw, dan kan
de rechter het huwelijk terugdraaien: het huwelijk
(en dus ook de gemeenschap van goederen)
wordt geacht nimmer te hebben bestaan. n
VERTROUWENS-
BEGINSEL REDT
MANAGER
Een ondernemer kan een verklaring arbeidsrelatie
(VAR) bij de belastingdienst aanvragen. Hij
kan daarmee zijn opdrachtgevers geruststellen.
Zij behoeven dan immers geen loonheffing in te
houden op de vergoeding die zijn aan een ondernemer
betalen. Als de belastingdienst meent
dat een VAR ten onrechte is afgeven, kan dat
heel vervelend uitpakken. Het Hof Arnhem had
onlang te oordelen over het navolgende geval.
Interim-management
Belanghebbende verrichtte sinds 2003 op onregelmatige
basis werkzaamheden als interimmanager
in de gezondheidszorg. In zijn aangifte
inkomstenbelasting 2007 – over dat jaar gaat
het in deze procedure - zijn de resultaten van
deze werkzaamheden verantwoord als winst uit
onderneming. Belanghebbende heeft tevens
ondernemersfaciliteiten geclaimd, omdat hij
voldeed aan het urencriterium: hij heeft tenminste
1225 uur aan de onderneming besteed.
Sinds enige jaren heeft belanghebbende van
de belastingdienst een verklaring arbeidsrelatie
‘winst uit onderneming’ ontvangen. Zo ook in
2007.
Bij de beoordeling van de aangifte is de inspecteur
het niet met het standpunt van belanghebbende
eens. Hij vindt dat er geen sprake is van
een onderneming en schrapt de zelfstandigenaftrek
en MKB-winstvrijstelling. Aldus stijgt het
belastbare inkomen met € 9.663 tot € 54.938.

Geen ondernemerschap
Het ondernemerschap van belanghebbende
heeft op zichzelf gezien te weinig om het lijf
om de toets der kritiek te kunnen doorstaan.
Het aantal opdrachtgevers is zeer gering.
Belanghebbende heeft geen (aantoonbare)
acquisitieactiviteiten verricht. Hij heeft geen
reëel ondernemingsrisico of debiteurenrisico
gelopen. Hij heeft geen kwalificerende investeringen
gedaan.
Belanghebbende heeft weliswaar een arbeidsongeschiktheidsverzekering
afgesloten, maar
dat vindt de inspecteur niet van belang. Zo’n
verzekering dekt geen zakelijk risico, maar een
persoonlijk risico.
Rechtsgeldig vertrouwen bij ontbreken herzieningsmogelijkheid
Als tijdens een controle blijkt dat de feiten en
omstandigheden waarop de inspecteur het
afgeven van de VAR heeft gebaseerd, onjuist
zijn, kan hij zijn standpunt herzien. Dat is ook
redelijk. De inspecteur kan dan met recht
zeggen: ‘Als ik toen had geweten, wat ik nu
weet, dan zou ik geen VAR hebben afgegeven.’
Herziening is echter niet mogelijk op grond van
een gewijzigd inzicht van de inspecteur. Een
andere interpretatie van de feiten die van meet
af aan bekend waren, kan dus niet leiden tot
intrekking van de VAR. Met andere woorden,
als herziening niet mogelijk is kan de inspecteur
bij de aanslagregeling niet een van de VAR
afwijkend standpunt innemen.
De inspecteur heeft geprobeerd zijn stelling dat
de arbeidsrelatie eerst bij de controle is beoordeeld
overeind te houden, maar slaagde daar
niet in. Uit de wetsgeschiedenis blijkt namelijk
dat de VAR moet worden afgegeven op basis
van een gefundeerd oordeel over de door belanghebbende
gepresenteerde arbeidsrelatie.
Het Hof geeft de interim manager gelijk: hij
mocht vertrouwen ontlenen aan de afgegeven
VAR-WUO.
Commentaar
De inspecteur stelt hier zelf dat de beschikking
(VAR-WUO) zonder gefundeerd oordeel tot
stand is gekomen. De VAR werd min of meer
automatisch verleend. Uit de uitspraak van het
Hof kan worden afgeleid dat de gevolgen van
een dergelijk automatisme voor rekening en
risico van de inspecteur behoren te blijven.
Opmerkelijk is dat het vertrouwensbeginsel
belanghebbende moet redden. Hij zou aan de
wet ook voldoende bescherming moeten kunnen
ontlenen. Want als herziening niet mogelijk
is, hoe zou de inspecteur dan een standpunt
mogen innemen dat in strijd is met een door
hem afgegeven VAR?
Wij achten het niet uitgesloten dat de wetgever
naar aanleiding van deze uitspraak tot ‘reparatie’
overgaat. De VAR is toch vooral bedoeld
om derden te vrijwaren voor de gevolgen van
een ongewenst dienstverband. Het afgeven
van een VAR zou als een soort service kunnen
worden beschouwd die het zakelijke verkeer
tussen opdrachtgever en opdrachtnemer moet
versoepelen. Dat de belastingdienst vaak
niet verder gaat dan een globale beoordeling
van de aangeleverde gegevens, is praktisch
onontkoombaar gezien de grote omvang van
de werkprocessen. Als de feiten bij een grondig
boekenonderzoek toch anders blijken te zijn
dan aanvankelijk bij de aanvraag van een
VAR werd vermeld, is het redelijk dat derden
daarvan niet de dupe mogen worden (als geen
sprake is van kwade trouw).
Deze uitspraak gaat niet over de noodzakelijke
bescherming van derden, maar over de aanvrager
van de VAR zelf. Het is o.i. denkbaar dat
de wetgever de gevolgen van een onjuiste VAR
wil doortrekken naar de fiscale positie van de
VAR-aanvrager: als hij de feiten onjuist weergeeft,
moet hij de gevolgen daarvan dragen. n
HORIZONTAAL
TOEZICHT ONDER
VUUR
Sinds enige jaren propageert de belastingdienst
de deelname aan het zogenaamde horizontale
toezicht. Door het tekenen van een convenant
conformeert een accountant/belastingconsulent
zich aan een gedragslijn, waardoor de belastingdienst
haar controleactiviteiten drastisch
kan terugschroeven. In tijden waarin flink in de
overheidsuitgaven wordt gesneden is dit een
niet onbegrijpelijke gedachte. In feite worden
bepaalde controletaken en verantwoordelijkheden
naar de accountant verlegd.
Nalevingstekort
Uit onderzoek is echter gebleken dat horizontaal
toezicht niet altijd even goed uit de verf komt. Het
is bepaald geen wondermiddel. Menig belastingplichtige
kan de verleiding niet weerstaan en
ziet in het lossere regime van horizontaal toezicht
aanleiding om ‘losjes’ om te gaan met fiscale
verplichtingen.
Het zogenaamde ‘nalevingstekort’ zou bij particulieren
1,5% van de totale belastingopbrengst
bedragen en bij ondernemers maar liefst 6,5%.
Voor sommige sectoren zou horizontaal toezicht
minder geschikt zijn. De Tweede Kamer is
geschrokken van dit percentage. Via vier moties
wordt de regering opgedragen nader onderzoek
te laten verrichten en met nadere voorstellen te
komen. Bij de nog maar net ingevoerde mogelijkheid
van horizontaal toezicht worden nu al weer
vraagtekens gezet.
Voldoende handen
De moties laten onderbelicht dat de doelstellingen
uitsluitend gehaald kunnen worden als
de belastingdienst over voldoende menskracht
beschikt. Ook binnen de belastingdienst krijgt
horizontaal toezicht negatieve kritiek.
De vakbonden hebben hierover eerder gepubliceerd.
Er is vrees dat horizontaal toezicht een
instrument is dat bijdraagt aan het realiseren van
bezuinigingen. Het verschuiven van taken van de
belastingdienst naar adviseurs zou ruimte kunnen
bieden voor het verlagen van het aantal arbeidsplaatsen
bij de dienst. Het doorvoeren van nog
meer bezuinigingen zou niet ongestraft kunnen
plaatsvinden en ten kosten gaan van de kwaliteit.
Als de belastinginkomsten door een verzwakte
belastingdienst sterker dalen dan dat de bezuinigingen
opleveren, wordt een averechts effect
bereikt. Bezinning is geboden. n
5
5
flantinfo 2012/2 2012/3

6
6
flantinfo 2012/2 2012/3
CONSULTATIE OVER HEFFINGSSYSTEEM
De staatssecretaris van Financiën heeft ter
consultatie het wetsvoorstel Wet vereenvoudiging
formeel verkeer Belastingdienst bekend
gemaakt. De consultatieperiode loopt tot 8
oktober 2012. Doel van de consultatie is het
betrekken van belanghebbenden en het publiek
in brede zin bij het wetgevingstraject.
Soepele herziening
In het wetsvoorstel worden in de ogen van
het kabinet belangrijke stappen gezet op weg
naar een nieuw heffingssysteem bij aanslagbelastingen,
zoals de inkomstenbelasting en de
vennootschapsbelasting. De belastingdienst en
de belastingplichtige kunnen daarin de aanslag
soepel herzien. Het is de bedoeling dat de
juiste belastingschuld eenvoudiger en eerder
wordt vastgesteld. Voor de goedwillende belastingplichtige
wordt de aanslagtermijn bekort en
vervallen de navorderingsbevoegdheden (of ze
worden in de tijd beperkt). Voor belastingplichtigen
die te kwader trouw zijn, wordt de navorderingstermijn
fors verlengd.
De voorgestelde herziening biedt een eigentijdse,
eenvoudige en soepele manier van communiceren
ten faveure van een juiste belastingheffing.
Herziening is voor het eerst ingevoerd
op 1 januari 2010 bij voorlopige aanslagen
inkomstenbelasting. De ervaringen daarmee
zijn positief.
Aanslagtermijn verkort
In het nieuwe systeem staat de belastingschuld
vast na afloop van de herzieningstermijn. De
herzieningstermijn vangt aan bij de aangifte
door de belastingplichtige. Zelfs al vóór het
vaststellen van de aanslag kan de belastingplichtige
aanvullende informatie doorgeven. Het
kabinet denkt aan een herzieningstermijn van
18 maanden.
Het is de bedoeling dat de inspecteur binnen
drie maanden naar aanleiding van de aangifte
de aanslag oplegt. Uitgaande van een herzieningstermijn
van 18 maanden, stelt het kabinet
voor om de aanslagtermijn te bekorten tot 15
maanden na ontvangst van de aangifte. Dat is
een aanzienlijke bekorting ten opzichte van de
huidige aanslagtermijn van 3 jaar na het tijdstip
van het ontstaan van de belastingschuld.
Verlengde navorderingstermijn
Verder stelt het kabinet voor om in geval van
kwade trouw een verlengde navorderingstermijn
in te voeren: 12 jaar na afloop van de herzieningstermijn.
Deze verlengde termijn geldt
momenteel slechts als er buitenlandse inkomsten
of tegoeden in het spel zijn, maar wordt
dus mogelijk ook in binnenlandse situaties van
toepassing.
Let wel, kwade trouw is niet zo snel aan de
orde. Er moet sprake zijn van (voorwaardelijk)
opzet van de belastingplichtige om te sjoemelen
met zijn fiscale verplichtingen. Dit is
een subjectieve omstandigheid, hetgeen wil
zeggen dat de belastingplichtige zich bewust
moet zijn geweest van zijn laakbare handelingen.
De voorgestelde maatregel heeft her en
der al voor beroering gezorgd. Toch zijn er ook
argument voor de verlenging bij kwade trouw.
Voorstanders voeren aan dat iemand die de
zaak bewust flest, ook na langere tijd moet
kunnen worden aangepakt.
Voorwaardelijk opzet
Het begrip ‘opzet’ is echter opgerekt tot
‘voorwaardelijk opzet’. De invulling van dit
criterium is ingewikkeld en niet onomstreden.
Het begrip komt uit het strafrecht en is van
daaruit overgewaaid naar het belastingrecht.
Een bekend voorbeeld uit het strafrecht is
een automobilist die in dronken staat iemand
aanrijdt. Hem kan geen opzet worden toegerekend
(het bewust aanrijden van iemand), maar
wel voorwaardelijk opzet. Door met teveel
drank achter het stuur te gaan zitten, heeft hij
bewust de aanmerkelijke kans aanvaard dat hij
een ongeval veroorzaakt. Het begrip voorwaardelijke
opzet impliceert enige objectivering,
omdat de subjectieve omstandigheden
niet altijd zijn aan te tonen.
Aanmerkelijke kans
In het belastingrecht is het voorwaardelijk
opzet aldus ingevuld dat iemand door een bepaald
handelen of nalaten bewust de aanmerkelijke
kans aanvaardt dat geen of te weinig
belasting zal worden geheven. Het voorbeeld
van de dronken rijder is voor de meesten
nog wel te bevatten, in het belastingrecht
ligt het abstractieniveau aanzienlijk hoger. In
rechtspraak is een geval gehonoreerd waarin
iemand ‘lichtvaardig’ met een verzekeringsopgave
is omgegaan. De verzekeringsuitkering
werd niet in de aangifte vermeld onder het
mom van ‘de fiscus corrigeert hem toch wel’.
Opmerkelijk
Het is opmerkelijk dat men het criterium
‘kwade trouw’ weer in stelling wil brengen.
Sinds 2010 is er juist afscheid van genomen
in de sfeer van de mogelijkheden tot navordering.
Om tot navordering over te kunnen gaan
heeft de belastingdienst een nieuw feit nodig.
Tot en met 2009 kon de belastingdienst in
geval van kwade trouw echter ook zonder de
aanwezigheid van een nieuw feit tot navordering
overgaan.
Vanaf 2010 is het criterium van de redelijkerwijs
kenbare fout geïntroduceerd, waarvan in
elk geval sprake is indien er tenminste 30%
te weinig is geheven. Dit criterium is nu juist
ingevoerd omdat er behoefte was aan een
verdergaande objectivering. Bij overschrijding
van de grens van 30% is het immers niet meer
van belang of de belastingplichtige het wist,
maar of hij het had behoren te weten. n

A-EN B-NOTARISSEN: LOONDIENST?
De arbeidsverhouding van de dga blijft tot de
verbeelding spreken en is regelmatig voorwerp
van procedures. Steeds is de vraag of sprake is
van een gezagsverhouding erg belangrijk. Als
er een gezagsverhouding is, kan dat wijzen op
het bestaan van een reguliere arbeidsovereenkomst.
Feiten
Negen notarissen en één kandidaat-notaris
werken samen. Zij hebben ieder een eigen
besloten vennootschap (BV). Deze tien BV’s
houden de aandelen in een naamloze vennootschap
(NV). In die NV oefenen zij gezamenlijk
hun praktijk uit.
De notarissen worden door hun BV’s tewerkgesteld
op basis van ‘aansluitingsovereenkomsten’.
De NV kent acht A-aandeelhouders en
twee B-aandeelhouders. Deze laatsten hebben
minder rechten in de algemene vergadering
van aandeelhouders, bijvoorbeeld als het gaat
over het stemmen over aansluitingsovereenkomsten.
Deze B-notarissen zijn met name
werkzaam op het gebied van het personen- en
familierecht en het particuliere vastgoed, terwijl
de A-notarissen in de meer ‘prestigieuze’ commerciële
praktijk werkzaam zijn.
Geschil
In geschil is de vraag of de B-notarissen in
dienst zijn bij de NV, omdat sprake is van
een gezagsverhouding. B-notarissen hebben
immers iets minder rechten in de aandeelhoudersvergadering.
De eventuele gezagsverhouding
zou vergaande gevolgen hebben. Denkt
u met name aan de verplichting tot afdracht
van loonheffing over de beloning van de Bnotarissen.
Alle omstandigheden
Het Hof was van mening dat inderdaad sprake
is van een gezagsverhouding. B-notarissen
zouden ondergeschikt zijn. De Hoge Raad
maakt daar korte metten mee.
De Raad overweegt dat voor de beoordeling
van de vraag of sprake is van een arbeidsverhouding
acht moet worden geslagen op alle
omstandigheden van het geval, in onderlinge
samenhang bezien. Daarbij dient naast de par-
tijbedoelingen bij het aangaan van de rechtsverhouding
ook de feitelijke uitvoering in ogenschouw
te worden genomen. Hierbij is niet één
enkel kenmerk beslissend. Ten onrechte heeft
het Hof nagelaten om de bijzondere aard en de
wettelijke regeling van het notarisambt in de
overwegingen te betrekken. Hierbij komt ook
betekenis toe aan de maatschappelijke positie
van de mogelijke werknemer.
Het Hof heeft uitsluitend argumenten opgesomd
die haar oordeel ondersteunden en
tevens teveel gewicht toegekend aan de statutaire
regeling inzake de aansluitingsovereenkomst.
De opzegging van zo’n overeenkomst
kan namelijk niet zonder meer gelijk worden
gesteld met het ontslag van een werknemer.
Tenslotte heeft het Hof niet correct geredeneerd
door mechanisch te toetsen aan de drie
criteria aan de hand waarvan het bestaan van
een arbeidsovereenkomst gewoonlijk wordt getoetst:
de verplichting tot betaling van loon, de
persoonlijke verplichting tot het verrichten van
arbeid en de gezagsverhouding. Een dergelijke
gescheiden beoordeling verdraagt zich niet
met de maatstaf dat alle omstandigheden van
het geval in aanmerking dienen te worden genomen
en dat niet één kenmerk beslissend is.
Commentaar
Een interessant arrest dat nog maar eens aangeeft
dat het kwalificeren van de positie van
een dga nog altijd erg complex is. Ook na vele,
vele jaren blijkt het mogelijk dat het Hof een
uitspraak doet over een op zich niet nieuwe of
erg bijzondere situatie, waar de Hoge Raad het
rode potlood door haalt.
Omdat het Hof voldoende houvast dacht te
hebben aan het toetsen van de feiten aan een
rijtje van drie criteria, wordt zij flink terechtgewezen
door de Hoge Raad. Ook de Regeling
aanwijzing directeur grootaandeelhouder, de
belangrijkste leidraad voor de praktijk, biedt als
het erop aankomt onvoldoende steun. Hierin
staat slechts dat er ingeval van nevengeschiktheid
(ieder een gelijk minderheidsbelang) geen
verzekeringsplicht is. De rechter moet een
beroep te doen op zijn eigen gezonde verstand
en alle omstandigheden meenemen in zijn
overwegingen. n
7
7
flantinfo 2012/2 2012/3

8
8
flantinfo 2012/2 2012/3
EINDE
WERKZAAMHEID?
Een belastingplichtige had een gebouw in
de verhuur. De huurpenningen werden door
hem verantwoord als ‘resultaat uit overige
werkzaamheden’. Hij betaalde daarover het
progressieve tarief van box 1. Helaas kwam
het pand leeg te staan. De belastingplichtige
ging op zoek naar een geschikte koper. Zoals
u weet kan het wel even duren voordat die is
gevonden.
Hoe zit het met de fiscale kwalificatie van het
leegstaande pand? Blijft dat verliesgevend in
box 1? Of verhuist het naar box 3, waar niets
met de kosten kan worden gedaan?
Hoge Raad
Recent heeft de Hoge Raad beslist dat een
pand, dat voorheen werd verhuurd onder de
fiscale vlag van resultaat uit overige werkzaamheden
(box 1) en dat slechts wordt
aangehouden in afwachting van een geschikte
gelegenheid tot verkoop, tot het werkzaamheidsvermogen
blijft behoren. Het pand moet
dus gewoon in box 1 blijven, ook al staat het
langere tijd leeg.
Gunstig of ongunstig?
Een arrest om blij van te worden? Ja, dat
hangt af van de feitelijke omstandigheden. In
tijden van stijgende prijzen wil de eigenaar van
een leegstaand pand liever meteen onder het
regime van box 3 vallen. Hij hoeft dan immers
niet af te rekenen over de waardestijging die
optreedt vanaf het moment van het einde van
de huur tot aan de daadwerkelijke verkoop.
Bij dalende prijzen zou de eigenaar het pand
wellicht liever in box 1 houden. Als het pand
niet anders dan met verlies kan worden verkocht,
kan de pijn daarvan in box 1 worden
verzacht. In box 3 kan met dat verlies niets
worden gedaan. Hetzelfde geldt met betrekking
tot de na het einde van de huur opkomende
financieringslasten en verkoopkosten:
in box 1 kunnen die een belastingbesparing
opleveren, maar in box 3 niet. n
KENNIS
ECONOMIE
Als bedrijven investeren in toponderzoek, doet
het kabinet daar vanaf 1 oktober nog eens 25%
bovenop. Om ook kleine bedrijven te stimuleren
wordt de toeslag over de eerste € 20.000
zelfs 40%. De minister van Economische Zaken
heeft dat bekendgemaakt bij de opening van
het academisch jaar in Leiden. Het kabinet
trekt 90 miljoen euro extra uit voor deze fiscale
stimulans van om toponderzoek.
Innovatiecontracten
Het kabinet nam eerder initiatieven om te
bereiken dat Nederland in 2020 tot de top 5
van kenniseconomieën in de wereld behoort. In
april werden innovatiecontracten ondertekend
waarin bedrijfsleven, kennisinstellingen en
overheid afspraken gezamenlijk te investeren
in innovatie. Ondernemers en wetenschappers
gaan samenwerken in zogeheten topconsortia
voor kennis en innovatie. De overheid draagt
daaraan in financiële zin.
Eind dit jaar wordt duidelijk welke onderzoeksprojecten
van start gaan. Er lopen onder meer
aanvragen voor projecten over cybersecurity
en voor samenwerking bij het onderzoek naar
ernstige ziekten, zoals Alzheimer en borstkanker.
Investeringsfondsen
Om de financiering van onderzoeksprojecten
voor bedrijven gemakkelijker te maken, heeft
de overheid onder meer investeringsfondsen
opgericht. Voor starters in enkele topsectoren
komt dit jaar 32 miljoen euro aan risicokapitaal
beschikbaar via het Innovatiefonds MKB+. Het
geld is vooral bedoeld voor nieuwe media, entertainment
en medische bedrijven. Naast de
overheid doet ook het Europees Investeringsfonds
een duit in het zakje. n