beta/uploads/Files/voet en hielproblemen in sport.pdf
beta/uploads/Files/voet en hielproblemen in sport.pdf
beta/uploads/Files/voet en hielproblemen in sport.pdf
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
SPORTS INJURY<br />
Voet <strong>en</strong> hielproblem<strong>en</strong><br />
<strong>in</strong> de <strong>sport</strong><br />
Prof. Dr. Luc Vand<strong>en</strong> Bossche<br />
2012 2013
• Inleid<strong>in</strong>g<br />
Overzicht<br />
• Acute <strong>en</strong>kel <strong>en</strong> <strong>voet</strong>problem<strong>en</strong><br />
• Chronische <strong>en</strong> of overbelast<strong>in</strong>gsletsels<br />
• Take home message
Voet<br />
• 10.000 to 15.000 stapp<strong>en</strong>/dag<br />
• 1 miljo<strong>en</strong> cycluss<strong>en</strong> per jaar<br />
• schoeisel belangrijk<br />
2012 2013
Kracht<strong>en</strong> op<br />
acht gebied<strong>en</strong><br />
van <strong>voet</strong> tijd<strong>en</strong>s<br />
stapp<strong>en</strong><br />
2012 2013
Lop<strong>en</strong> versus stapp<strong>en</strong><br />
• Grotere belast<strong>in</strong>g <strong>in</strong> 1/3 m<strong>in</strong>der tijd<br />
– Bot<br />
– Pees<br />
– Spier<br />
• Rust cyclus veel korter<br />
2012 2013
Voet (<strong>in</strong> g<strong>en</strong>eral)<br />
• Stress op <strong>voet</strong>structur<strong>en</strong><br />
ADL<br />
Sport<br />
zijn ENORM !!!!!<br />
• stopp<strong>en</strong>, versnell<strong>en</strong>, spr<strong>in</strong>g<strong>en</strong>…<strong>en</strong>orme<br />
schuifkracht<strong>en</strong>/ torsiekracht<strong>en</strong><br />
2012 2013
• ANAMNESE/VRAAGSTELLING<br />
Hoofdklacht<br />
Pijn patroon<br />
Voorgeschied<strong>en</strong>is<br />
Familiale anamnese<br />
Inspann<strong>in</strong>gsgebond<strong>en</strong> anamnese<br />
Mechanisme van letsel prober<strong>en</strong> achterhal<strong>en</strong><br />
Vraagstell<strong>in</strong>g naar <strong>in</strong>frastructuur <strong>en</strong> andere<br />
extr<strong>in</strong>sieke factor<strong>en</strong><br />
Voorgaande behandel<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
Tr<strong>en</strong>d <strong>in</strong> symptom<strong>en</strong><br />
2012 2013
Belangrijk bij onderzoek<br />
• Gangpatroon<br />
• Schoeisel<br />
• Eelt <strong>en</strong> status van de huid<br />
• Gevoelige zones<br />
• Zwell<strong>in</strong>g<br />
• Neurologisch onderzoek<br />
• Specifieke test<strong>en</strong><br />
2012 2013
Acute problem<strong>en</strong>
• >> <strong>in</strong>versietrauma<br />
• > <strong>in</strong> plantaire flexie<br />
• Meestal comb<strong>in</strong>atie<br />
– >> lig TFA<br />
Enkeldistorsio<br />
• lig deltoïdeum
Risicofactor<strong>en</strong><br />
• Beperkte dorsiflexie door kort kuitspiercomplex<br />
• Heelstrike te veel <strong>in</strong> <strong>in</strong>versie (ook bv bij cross-over<br />
gangpatroon, verslet<strong>en</strong> schoeisel)<br />
• Slechte posturale controle<br />
• Voorgaande <strong>en</strong>keldistorsie<br />
• Slechte techniek
• Biomechanica<br />
Risicofactor<strong>en</strong><br />
– Calcaneus varus, tarsale coalitie, valgus VV,<br />
plantair geflecteerde eerste straal<br />
• Beg<strong>in</strong> van seizo<strong>en</strong><br />
• Vrouw<strong>en</strong> > mann<strong>en</strong><br />
• Beg<strong>in</strong> van wedstrijd
• Ondergrond<br />
Risicofactor<strong>en</strong><br />
– Artificiële turf (M<strong>in</strong>der distorsies op natuurlijke<br />
turf)<br />
– Kouder weer<br />
– Oneff<strong>en</strong> terre<strong>in</strong><br />
• Contact<br />
– Tackle
Classificatie<br />
• Graad 1<br />
– Milde distorsie<br />
– Lichte rek lig TFA<br />
– Ge<strong>en</strong> <strong>in</strong>stabiliteit<br />
– Normaal gangpatroon, wel probleem bij sprong<br />
– Lichte zwell<strong>in</strong>g, ge<strong>en</strong> bloed<strong>in</strong>g<br />
– Lokale dp lig TFA<br />
– Herstel 1-2 wek<strong>en</strong>
• Graad 2<br />
Classificatie<br />
– Milde tot matige <strong>in</strong>stabiliteit<br />
– Zwell<strong>in</strong>g <strong>en</strong> haematoom<br />
– Complete ruptuur lig TFA, part ruptuur lig TFA <strong>en</strong> lig CF<br />
– Mank<strong>en</strong>d gangpatroon, kan er wel op staan, kan niet<br />
lop<strong>en</strong>, spr<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, probleem voor te<strong>en</strong>stand<br />
– VS kan pos zijn, talar tilt test neg<br />
– Herstel 2-6 wek<strong>en</strong>
• Graad 3<br />
Classificatie<br />
– Functionele <strong>en</strong> structurele <strong>in</strong>stabiliteit<br />
– FWB/PWB is pijnlijk<br />
– Zwell<strong>in</strong>g diffuus <strong>en</strong> haematoom<br />
– Ruptuur lig TFA, CF, ant kapsel, tibiofibulair lig<br />
– VS <strong>en</strong> talar tilt pos<br />
– Herstel 1-3m
Anamnese<br />
• Uitermate belangrijk!!!!!<br />
• Manier van verzwikk<strong>in</strong>g<br />
• Kon/ kan pat nog stapp<strong>en</strong> (soms <strong>in</strong>itieel nog<br />
mogelijk maar nadi<strong>en</strong> door to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de pijn<br />
<strong>en</strong> schrik niet meer)<br />
• Eerste maal of recidief<br />
• Recidief<br />
– Welke therapie?
• Inspectie<br />
– Start al bij b<strong>in</strong>n<strong>en</strong>kom<strong>en</strong><br />
Kl<strong>in</strong>isch onderzoek<br />
– In stand, stapp<strong>en</strong> (normaal <strong>en</strong><br />
op t<strong>en</strong><strong>en</strong>)<br />
– Unipodaal stand (posturale<br />
controle)<br />
• ROM<br />
– TT<br />
– ST<br />
– VV
Kl<strong>in</strong>isch onderzoek<br />
• Palpatie<br />
– Van proximaal naar distaal<br />
– Start nek fibula<br />
– Meest pijnlijke punt laatst (lig TFA, s<strong>in</strong>us tarsi)<br />
• Specifieke tests<br />
– Start<strong>en</strong> aan niet-aangetaste zijde<br />
– Niet bij zware deformatie, onmiddellijk sterke<br />
zwell<strong>in</strong>g
Kl<strong>in</strong>isch onderzoek<br />
– Anterior drawer test of voorste schuiflade<br />
• Meest significante test<br />
• Fixatie tibia <strong>en</strong> fibula met e<strong>en</strong> hand, ant stress op<br />
calcaneus met andere hand<br />
• Pos als klik <strong>en</strong> meer dan 4-6mm verschil met nietaangetaste<br />
zijde
– Talar tilt test<br />
Kl<strong>in</strong>isch onderzoek<br />
• Pos als (ruptuur lig)<br />
» ‘clunck’, e<strong>in</strong>dgradig ge<strong>en</strong> ‘stopgevoel’<br />
» > 5-6° verschil met <strong>in</strong>tacte zijde
– Eversie test<br />
Kl<strong>in</strong>isch onderzoek<br />
• Idem talar tilt maar eversie ipv <strong>in</strong>versie<br />
• Test lig deltoïdeum
Kl<strong>in</strong>isch onderzoek<br />
– Side-to-side test<br />
• Calcaneus <strong>in</strong> neutraal <strong>en</strong> transversaal glijd<strong>en</strong><br />
• Pos bij zacht e<strong>in</strong>dgevoel of excessief verglijd<strong>en</strong><br />
• Test lig tibiofibulare <strong>en</strong> membrana <strong>in</strong>terossea<br />
– Externe rotatie test<br />
• Enkel <strong>in</strong> neutrale positie<br />
• Externe rotatie van <strong>voet</strong><br />
• Pos bij scheur van syndesmose<br />
– Squeeze test<br />
• Druk op fibula <strong>en</strong> tibia distaal<br />
• Bij afname of to<strong>en</strong>ame pijn ev <strong>in</strong>dicatie van scheur syndesmose
• Echografie<br />
– Snel<br />
– Goedkoop<br />
Investigaties<br />
– Dynamisch onderzoek<strong>en</strong> van de weke del<strong>en</strong><br />
– Ge<strong>en</strong> radioactieve stral<strong>in</strong>g<br />
2012 2013
RX<br />
• >>Duidelijke misvorm<strong>in</strong>g<br />
• >>Onmogelijkheid tot stapp<strong>en</strong><br />
• Significante zwell<strong>in</strong>g<br />
• Pijnlijke palpatie malleoli<br />
• 55j<br />
• Pijn thv midd<strong>en</strong><strong>voet</strong><br />
• Drukpijn thv os naviculare, cuboïd, 5e MT
Sequelae<br />
• Frequ<strong>en</strong>t<br />
• 21% na 9 j<br />
• Meestal tgv ligam<strong>en</strong>taire <strong>in</strong>stabiliteit <strong>en</strong> onvoldo<strong>en</strong>de<br />
revalidatie<br />
• Welke?<br />
– Synovitis<br />
– Anterieure imp<strong>in</strong>gem<strong>en</strong>t<br />
– Posterieure imp<strong>in</strong>gem<strong>en</strong>t<br />
– S<strong>in</strong>us tarsi syndroom<br />
– Subluxatie peroneï<br />
– Osteochondritis dissecans
Osteochondrale letsels talus<br />
• Jong<strong>en</strong>s<br />
• Klacht<strong>en</strong> vaak laat na e<strong>en</strong>malig of repetitieve<br />
<strong>en</strong>keldistorsies
Op het veld<br />
• Bij ernstige deformiteit<strong>en</strong> of onmogelijkheid<br />
tot steunname -> doorverwijz<strong>en</strong> RX<br />
• Tibiotalaire luxatie: urg<strong>en</strong>tie!<br />
– Cave vasculonerveuze structur<strong>en</strong>
• RICE<br />
Behandel<strong>in</strong>g<br />
• Controle op <strong>in</strong>stabiliteit<br />
• Progressief revalidatietra<strong>in</strong><strong>in</strong>g
Behandel<strong>in</strong>g<br />
– Stabilisatie<br />
• Brace<br />
– tot 6 m<br />
• Tap<strong>in</strong>g<br />
– effect na 10’ al gedaald qua beweg<strong>in</strong>gsbeperk<strong>in</strong>g<br />
– Wel effect <strong>in</strong> verkort<strong>in</strong>g reactietijd peroneï<br />
– Cave huidproblem<strong>en</strong>, neurovasculaire problem<strong>en</strong><br />
– Niet langer dan 3d<br />
– Underwrap, of coplus bij allergie<br />
– Bescherm<strong>in</strong>g tib ant <strong>en</strong> AP <strong>en</strong> per brevis<strong>in</strong>sertie<br />
• Atelle
Beperk<strong>en</strong> van NSAID-gebruik<br />
• Door bijwerk<strong>in</strong>g<strong>en</strong> bij patiënt<strong>en</strong> met:<br />
– maagulcera<br />
– stoll<strong>in</strong>gsstoorniss<strong>en</strong><br />
– nier<strong>in</strong>sufficiëntie<br />
– astma<br />
– cardiovasculair lijd<strong>en</strong>
– Bejaard<strong>en</strong><br />
– Allergie<br />
– Zwangerschap <strong>en</strong> borstvoed<strong>in</strong>g<br />
– Hartfal<strong>en</strong><br />
– Atherosclerose<br />
– Nier, lever <strong>en</strong> hartlijd<strong>en</strong><br />
Andere
Locomotorische red<strong>en</strong><strong>en</strong> om<br />
NSAID m<strong>in</strong>der te gebruik<strong>en</strong><br />
• Fractur<strong>en</strong>, stressfractur<strong>en</strong>, apophysitis<br />
• Acute ligam<strong>en</strong>taire letsels:<br />
– Niet voor dag 1<br />
– Niet vanaf dag 5<br />
– Zeker niet bij langdurig gebruik<br />
• Acute spierletsels: idem<br />
• Kraakbe<strong>en</strong>lijd<strong>en</strong><br />
- Reijùan M, Bierma-Ze<strong>in</strong>stra S.M. et al. Is there an Association Betwe<strong>en</strong> the Use of Differ<strong>en</strong>t Types of NSAIDs and Radiologic Progression of<br />
Osteoarthritis? Arthritis & Rheumatism 2005; 52:3137-42<br />
- Huskisson ES, Berry H et al., Effects of Anti Inflammatory Drugs on the Progression of Osteoarthritis of the Knee. J Reumatolo 1995; 22: 1941-46
Mobilisatie versus<br />
ge<strong>en</strong> mobilisatie<br />
• Onmiddellijk actieve mobilisatie<br />
– Hoog risico op herval<br />
– Meer littek<strong>en</strong>weefsel<br />
• Te lange immobilisatieperiode<br />
– Zwak littek<strong>en</strong>weefsel: risico op herval<br />
• Advies<br />
– 3 – 5 dag<strong>en</strong> rust<br />
– Progressief actieve mobilisatie
• RUST<br />
– Verm<strong>in</strong>der<strong>in</strong>g van littek<strong>en</strong>weefsel<br />
• IJS<br />
– Kle<strong>in</strong>er hematoom, m<strong>in</strong>der oedeem<br />
Tuss<strong>en</strong> dag 1 - 5<br />
– Niet langer dan 20 m<strong>in</strong> per uur<br />
• COMPRESSIE: m<strong>in</strong>der oedeem<br />
• ELEVATIE: m<strong>in</strong>der oedeem
NSAID’s?<br />
• Teg<strong>en</strong>strijdige literatuur<br />
• Fundam<strong>en</strong>teel<br />
– NSAID niet vroeger dan 48 u<br />
– Indi<strong>en</strong> vroeger, <strong>in</strong>terfer<strong>en</strong>tie met:<br />
• cel chemotaxis<br />
• spierremodellatie<br />
– Dag 3 – 5 (6) behandel<strong>in</strong>g oedeem<br />
– Langetermijngebruik<br />
• Verm<strong>in</strong>der<strong>in</strong>g van de biomechanische<br />
sterkte <strong>en</strong> stijfheid van de spier<br />
• Vertraagt hematoomresorptietijd<br />
• Vertraagt verwijder<strong>en</strong> van necrotisch<br />
weefsel
Chronische <strong>en</strong> of overbelast<strong>in</strong>gletsels
Voor<strong>voet</strong> problem<strong>en</strong><br />
• Nagelpathologie<br />
- Subungual Hematoma (zwarte nagel)<br />
- Subungual exostosis<br />
- Onychocryptosis (<strong>in</strong>groei<strong>en</strong>de te<strong>en</strong>nagel)<br />
2012 2013
• Te<strong>en</strong><br />
• MTP I (Hallux)<br />
Anatomie grote te<strong>en</strong><br />
Voor<strong>voet</strong>problem<strong>en</strong><br />
2012 2013
voor<strong>voet</strong>problem<strong>en</strong> Hallux<br />
• Sesamoid pijn (sesamoiditis)<br />
Voetbal, spr<strong>in</strong>g<strong>sport</strong><strong>en</strong><br />
Ballet dansers<br />
Afstandslopers<br />
2012 2013
Voor<strong>voet</strong>problem<strong>en</strong> Hallux<br />
SESAMOID PIJN<br />
• Bursitis<br />
• Chondromalacia and osteoarthritis<br />
• Stress fractuur<br />
• Contusion or crush fractuur<br />
• Osteochondritis<br />
2012 2013
Osteochondritis<br />
medial sesamoid<br />
2012 2013
SESAMOID PIJN<br />
• Behandel<strong>in</strong>g<br />
- aanpass<strong>en</strong> <strong>in</strong>spann<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
- zool<br />
- NSAID<br />
- warmtebad<strong>en</strong><br />
- elektrotherapie<br />
- chirurgie zeld<strong>en</strong><br />
2012 2013
Voor<strong>voet</strong> problem<strong>en</strong> Hallux<br />
Sesamoïd pathologie<br />
Turf toe<br />
2012 2013
• TURF TOE<br />
FOREFOOT CONDITIONS<br />
MTP I SPRAIN<br />
2012 2013
• TURF TOE<br />
MTP I SPRAIN<br />
2012 2013<br />
- <strong>voet</strong>bal<br />
- geforceerde hyperext<strong>en</strong>sie<br />
- Spr<strong>in</strong>g<strong>sport</strong><strong>en</strong><br />
- Acute spra<strong>in</strong> van plantair kapsel <strong>en</strong><br />
ligam<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
- te lichte scho<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
- > 100° Hyperext<strong>en</strong>sie
TREATMENT TURF TOE<br />
Tap<strong>in</strong>g technique for<br />
m<strong>in</strong>imis<strong>in</strong>g<br />
dorsiflexion stresses<br />
2012 2013
2012 2013<br />
HIEL
2012 2013
achillespees<br />
• de grootste pees <strong>in</strong> ons lichaam<br />
• ontstaat door sam<strong>en</strong>voeg<strong>in</strong>g van<br />
gastrocnemius <strong>en</strong> soleusspier<strong>en</strong><br />
• <strong>in</strong>sertie op het posterieure deel van het<br />
calcaneum<br />
• ongeveer 15 cm lang<br />
• posterieure convexiteit<br />
2012 2013
• E<strong>en</strong> van de meest voorkom<strong>en</strong>de<br />
overbelast<strong>in</strong>gsletsels bij <strong>sport</strong>ers<br />
• Joggers,lopers,skaters,ballet,<strong>voet</strong>bal,<strong>en</strong><br />
basket, korfbal, volleybal<br />
• Vaak sluip<strong>en</strong>d beg<strong>in</strong> met pijn <strong>en</strong> stijfheid thv<br />
de gebied van de Achillespees<br />
2012 2013
• Eerste ervar<strong>in</strong>g:alle<strong>en</strong> stijfheid na e<strong>en</strong> lange<br />
loopafstand<br />
• Langzamerhand ontstaat aanhoud<strong>en</strong>de pijn bij<br />
de verdere tra<strong>in</strong><strong>in</strong>g<br />
• Aanhoud<strong>en</strong>de last tijd<strong>en</strong>s het lop<strong>en</strong><br />
• Aanleid<strong>in</strong>g gev<strong>en</strong>d tot perman<strong>en</strong>t ongemak bij<br />
wandel<strong>en</strong> <strong>en</strong> ADL activiteit<strong>en</strong><br />
2012 2013
Kl<strong>in</strong>ische vorm<strong>en</strong><br />
• 1.achillodynie-t<strong>en</strong>d<strong>in</strong>opathie<br />
• 2.achillest<strong>en</strong>d<strong>in</strong>ose<br />
• 3.perit<strong>en</strong>d<strong>in</strong>itis<br />
• 4.<strong>in</strong>sertiet<strong>en</strong>d<strong>in</strong>opathie<br />
• 5.ruptuur<br />
– partiële peesruptuur<br />
– totale peesruptuur<br />
– pathologie thv de spier-pees overgang<br />
2012 2013
1.achillodynie-t<strong>en</strong>d<strong>in</strong>opathie<br />
• Pijn thv de achillespees zonder duidelijke<br />
afwijk<strong>in</strong>g<strong>en</strong> bij kl<strong>in</strong>isch onderzoek of<br />
echografie<br />
• activiteitsgerelateerd<br />
2012 2013
2.achillest<strong>en</strong>d<strong>in</strong>ose<br />
• chronisch deg<strong>en</strong>eratief proces tgv repetitieve<br />
microtraumata<br />
• meestal segm<strong>en</strong>t met m<strong>in</strong>st goede bevloei<strong>in</strong>g<br />
• meestal aangetast 2 tot 6 cm proximaal van de<br />
calcaneaire <strong>in</strong>sertie<br />
• =plaats waar de pees het smalst is <strong>en</strong> slechtst<br />
bevloeid<br />
• MR:nodulaire of fusiforme verbred<strong>in</strong>g van de pees<br />
met mucoïde deg<strong>en</strong>eratie van het peesweefsel<br />
2012 2013
2012 2013
2012 2013
2012 2013<br />
Enlarged AT<br />
Abnormal morphology<br />
Calcifications<br />
Neovessels
3.Achillespees-epit<strong>en</strong>on-perit<strong>en</strong>on-<br />
perit<strong>en</strong>d<strong>in</strong>itis<br />
• rond de pees :epit<strong>en</strong>on<br />
• AP heeft ge<strong>en</strong> echte peesschede maar e<strong>en</strong><br />
perit<strong>en</strong>on,sterk verbond<strong>en</strong> met de pees<br />
• parat<strong>en</strong>onitis<br />
2012 2013
2012 2013
2012 2013
Perit<strong>en</strong>d<strong>in</strong>itis comb<strong>in</strong>atie met:<br />
• retrocalcaneaire bursa scheidt de achillespees<br />
van het calcaneum<br />
• soms opzett<strong>in</strong>g van deze bursa bij<br />
perit<strong>en</strong>d<strong>in</strong>itis<br />
2012 2013
4.Insertionele t<strong>en</strong>d<strong>in</strong>opathie-<br />
<strong>en</strong>tesopathie<br />
• T<strong>en</strong>d<strong>in</strong>opathie thv de <strong>in</strong>sertieplaats op het<br />
calcaneum<br />
2012 2013
Kl<strong>in</strong>ische diagnose<br />
• 1.Inspectie:zwell<strong>in</strong>g?nodules?<br />
• 2.Druk palpatie<br />
• 3.Pijn bij elongatie (ook spierverkort<strong>in</strong>g ??)<br />
• 4.Pijn bij geresisteerde beweg<strong>in</strong>g<br />
2012 2013
1.Inspectie<br />
• normaal aspect<br />
• zwell<strong>in</strong>g<br />
• unilateraal of bilateraal<br />
• nodule<br />
• hematoom<br />
2012 2013
2012 2013
2.Kl<strong>in</strong>isch onderzoek-palpatie<br />
• Onderzoek <strong>in</strong> zitt<strong>en</strong>de positie of<br />
• Onderzoek <strong>in</strong> buiklig<br />
• Palpatie van het gastrocnemius soleus pees<br />
complex <strong>in</strong> gerelaxeerde positie<br />
• Systematische palpatie langshe<strong>en</strong><br />
– de pees,<br />
– achterste deel van het calcaneum<br />
– tot aan het hielpad<br />
2012 2013
achillespees<br />
retrocalcaneaire<br />
<strong>en</strong> oppervlakkige<br />
bursa<br />
2012 2013<br />
calcaneum<br />
bov<strong>en</strong>rand-<br />
-apofyse<br />
calcaneum -<br />
tuberculum
palpatie<br />
• nauwkeurig plaats van meeste drukpijn localiser<strong>en</strong>duim,wijsv<strong>in</strong>gerpalpatie<br />
• graad van zwell<strong>in</strong>g vergelijk<strong>en</strong> met de andere zijde<br />
• palpatie van nodule<br />
• soms krak<strong>en</strong> bij passieve of actieve beweg<strong>in</strong>g van de<br />
AP=<br />
– crepitus (oedeem <strong>en</strong> adhesies) wijst op<br />
• « crepiter<strong>en</strong>de t<strong>en</strong>osynovitis »<br />
2012 2013
4.weerstandstest<strong>in</strong>g<br />
• meestal normaal bij manuele test<strong>in</strong>g<br />
• soms positief bij unipodale te<strong>en</strong>stand<br />
• herhaaldelijk test<strong>en</strong><br />
• ev<strong>en</strong>tueel met weerstand op de schouders <strong>in</strong><br />
e<strong>en</strong> pog<strong>in</strong>g de weerstand te vergrot<strong>en</strong><br />
2012 2013
diagnose<br />
• anamnese<br />
• kl<strong>in</strong>isch onderzoek<br />
• medische beeldvorm<strong>in</strong>g<br />
• echografie :eerste keuze<br />
• bijkom<strong>en</strong>d RX,MR<br />
• biomechanische scre<strong>en</strong><strong>in</strong>g:<br />
– nakijk<strong>en</strong> statiek-podoscopie<br />
– nakijk<strong>en</strong> schoeisel-slijtage<br />
– ganganalyse<br />
2012 2013
2012 2013
Differ<strong>en</strong>tiaal diagnose<br />
• subcutane bursitis<br />
• retrocalcaneaire bursitis<br />
• ziekte van Sever<br />
• ontstek<strong>in</strong>g<strong>en</strong> van het hielpad<br />
• stress fractur<strong>en</strong> van calcaneum<br />
• posterieur imp<strong>in</strong>gem<strong>en</strong>tsyndroom<br />
• t<strong>en</strong>d<strong>in</strong>itis van de M Tibialis posteriorpees<br />
• t<strong>en</strong>d<strong>in</strong>itis van de Mm peronei<br />
• t<strong>en</strong>d<strong>in</strong>itis van de M Flexor Hallucis Longus<br />
• Partiele of totale scheur van de AP<br />
• Stra<strong>in</strong>letsels thv spierpeesovergang<br />
2012 2013
Differ<strong>en</strong>tiaal diagnose<br />
• BIJ CHRONISCHE ENTESOPATHIE<br />
• d<strong>en</strong>k aan systeemaando<strong>en</strong><strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
– hyperuricemie<br />
– chondrocalc<strong>in</strong>osis<br />
– RA SA<br />
2012 2013
Differ<strong>en</strong>tiaal diagnose-deel 1<br />
• subcutane bursitis<br />
• retrocalcaneaire bursitis<br />
• ziekte van Sever<br />
• ontstek<strong>in</strong>g<strong>en</strong> van het hielpad<br />
• stress fractur<strong>en</strong> van calcaneum<br />
• posterieure imp<strong>in</strong>gem<strong>en</strong>t syndroom<br />
2012 2013
ursitis<br />
2012 2013
« Ziekte van Haglund »met bursitis<br />
• Botuitsteeksel thv posterosuperieure boord van het<br />
calcaneum<br />
• Ontstaan?<br />
– Cong<strong>en</strong>itale variante<br />
– Verworv<strong>en</strong><br />
• Gevoelig aan druk van e<strong>en</strong> scho<strong>en</strong><br />
• Vaak comb<strong>in</strong>atie met ontstok<strong>en</strong> bursa<br />
• Oppervlakkige bursa:pump bump of runner’s bump<br />
(vaak bij figuurschaats<strong>en</strong>)<br />
2012 2013
2012 2013
2012 2013
Entesopathie <strong>en</strong> tractiespoor thv<br />
calcaneum-met bursitis<br />
• Calcaneaire <strong>en</strong>tesopathie tgv tractiespoor<br />
– Tgv repetitieve traumata<br />
– Tgv microavulsie<br />
– Vaak bij SA,RA,jicht,Reiter<br />
• 1,5 tot 2 cm onder de posterosuperieure tip<br />
van het calcaneum opwaarts groei<strong>en</strong>d <strong>in</strong> de<br />
weke del<strong>en</strong> van de Achillespees<br />
• Onstek<strong>en</strong> van de bursa erbov<strong>en</strong><br />
2012 2013
2012 2013
Apofysitis van het calcaneum:<br />
ziekte van Sever<br />
• apofyse thv achterste deel van calcaneum<br />
• volledige fusie pas op 15 jaar<br />
• ontstaansfactor<strong>en</strong>:<br />
– apofysaire plaat staat vertikaal <strong>en</strong> dus onderhevig<br />
aan schuifkracht<strong>en</strong> van de gastrocnemius-repetitieve<br />
microtrauma<br />
– rechtstreekse contusie thv achterste deel van het<br />
calcaneum<br />
• soms avasculaire necrose met fragm<strong>en</strong>tatie?<br />
2012 2013
Sever<br />
• tractie apofysitis thv het calcaneum<br />
• unilateraal,maar vaak bilateraal<br />
• K<strong>in</strong>der<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> 5 <strong>en</strong> 11 jaar<br />
• 1.<strong>voet</strong>bal-2.basketball-3.turn<strong>en</strong> 4 andere<br />
spr<strong>in</strong>g<strong>sport</strong><strong>en</strong><br />
• kl<strong>in</strong>iek<br />
– hielpijn vnl bij het lop<strong>en</strong><br />
– antalgische gang<br />
– drukpijn thv de hiel zelf<br />
– meestal we<strong>in</strong>ig zwell<strong>in</strong>g<br />
– soms DD met fasciitis plantaris:meer onder hiel!!<br />
2012 2013
Onstek<strong>in</strong>g<strong>en</strong> thv het " heelpad "<br />
2012 2013
Posterieur imp<strong>in</strong>gem<strong>en</strong>t syndroom<br />
• « posterior talar compression syndrome »<br />
• vnl bij ballet,<strong>voet</strong>bal <strong>en</strong> hell<strong>in</strong>g aflop<strong>en</strong><br />
• <strong>in</strong>klemm<strong>in</strong>g van posterieure structuur van de<br />
talus<br />
– os trigonum<br />
– processus van Stieda<br />
2012 2013
2012 2013
Posterieur imp<strong>in</strong>gem<strong>en</strong>t syndroom<br />
• Kl<strong>in</strong>iek:<br />
– pijn posterieur <strong>en</strong> lateraal van de talus tuss<strong>en</strong> AP<br />
<strong>en</strong> peronei<br />
– pijn to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>d bij plantaire flexie<br />
– vaak comb<strong>in</strong>atie met t<strong>en</strong>d<strong>in</strong>opathie van de Flexor hallucis longus<br />
– pijn bij dorsiflexie van de grote te<strong>en</strong><br />
– Botscan!!<br />
2012 2013
Differ<strong>en</strong>tiaal diagnose-deel 2<br />
• t<strong>en</strong>d<strong>in</strong>opathie van de M Tibialis posteriorpees<br />
• t<strong>en</strong>d<strong>in</strong>opathie van de Mm peronei<br />
• t<strong>en</strong>d<strong>in</strong>opathie van de M Flexor Hallucis Longus<br />
• Partiële of totale scheur van de AP<br />
• Stra<strong>in</strong>letsels thv spierpeesovergang<br />
2012 2013
2012 2013
T<strong>en</strong>d<strong>in</strong>opathie van de M.Tibialis posterior<br />
• Vnl bij joggers,turners <strong>en</strong> dansers <strong>en</strong> spr<strong>in</strong>g<strong>sport</strong><strong>en</strong><br />
• Pees loopt mediaal,posterieur van de malleolus<br />
medialis<br />
• Goed palpeerbaar ,vnl bij geresisteerde plantaire<br />
flexie <strong>en</strong> <strong>in</strong>versie<br />
• Meeste aangetaste pees van de flexor<strong>en</strong> van de <strong>voet</strong><br />
• Overbelast<strong>in</strong>gsletsels met t<strong>en</strong>osynovitis <strong>en</strong><br />
partiele/subtotale/volledige ruptuur<br />
• Vaak bij pes planus<br />
2012 2013
T<strong>en</strong>d<strong>in</strong>opathie van de Peroneuspez<strong>en</strong><br />
• lop<strong>en</strong> posterieur thv de laterale malleolus<br />
• gefixeerd door ret<strong>in</strong>acula<br />
• brevis <strong>en</strong> longus hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>schappelijke<br />
t<strong>en</strong>osynoviale schede<br />
• repetitieve microtraumata:<br />
– t<strong>en</strong>d<strong>in</strong>opathie/t<strong>en</strong>d<strong>in</strong>ose<br />
– t<strong>en</strong>osynovitis –<br />
– partiele/totale ruptuur<br />
• meestal tgv van herhaaldelijke <strong>in</strong>versietraumata<br />
• vaak leid<strong>en</strong>d tot subluxatie/luxatie van de pez<strong>en</strong><br />
2012 2013
2012 2013
achillespeesruptuur<br />
• Bevorder<strong>en</strong>de factor<strong>en</strong><br />
– kritische vasculaire zone<br />
– microtraumata cfr deg<strong>en</strong>eratie<br />
– Corticoid<strong>in</strong>filtraties<br />
– Fluoroch<strong>in</strong>olones<br />
• partiele ruptuur vaak moeilijk detecteerbaar<br />
• de pees kan functioner<strong>en</strong> met slechts e<strong>en</strong><br />
cont<strong>in</strong>uiteit van 25 % van de vezels<br />
• bij partiele ruptuur :alle<strong>en</strong> wat lokale drukppijn<br />
2012 2013
2012 2013
Totale peesruptuur<br />
• Kl<strong>in</strong>iek<br />
– duidelijke onderbrek<strong>in</strong>g<br />
– unipodaalstand op de t<strong>en</strong><strong>en</strong> onmogelijk<br />
– zwell<strong>in</strong>g <strong>en</strong> hematoom<br />
– positief tek<strong>en</strong> van Thompson<br />
– passieve dorsiflexie toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />
– op RX onderbrek<strong>in</strong>g van de driehoek van Kager<br />
2012 2013
TEKEN VAN THOMPSON<br />
2012 2013
Stra<strong>in</strong> thv de musculot<strong>en</strong>d<strong>in</strong>euze junctie<br />
2012 2013
Pijn metatarsaal met vermoed<strong>en</strong><br />
stress fractuur
E<strong>en</strong> Week Later…..
5th<br />
metatarsal<br />
stress<br />
fracture
Take home message
Sport<br />
• Fysieke activiteit – ontwikkel<strong>in</strong>g van k<strong>in</strong>d<br />
• Het spel
Sport<br />
• Fysieke activiteit – ontwikkel<strong>in</strong>g van k<strong>in</strong>d<br />
• Het spel
Nieuw f<strong>en</strong>ome<strong>en</strong><br />
• Georganiseerde <strong>sport</strong>activiteit<strong>en</strong>
Sport<strong>en</strong>de jeugd
Pijn bij het k<strong>in</strong>d
Groei<strong>en</strong> <strong>en</strong> groeipijn
Groei<strong>en</strong> <strong>en</strong> groeipijn<strong>en</strong><br />
• Groei<strong>en</strong> is pijnloos<br />
• Groeipijn: uitsluit<strong>in</strong>gdiagnose<br />
– Vaak ge<strong>en</strong> oorzaak bij adolesc<strong>en</strong>te meisjes<br />
– Bilaterale pijn <strong>in</strong> rust, ‘s nachts.<br />
– Familiaal: broer, zus, ouders<br />
– Mogelijks <strong>in</strong>luid<strong>en</strong>d tek<strong>en</strong> van leukemie<br />
– Therapie: patiënt<strong>en</strong> regelmatig controler<strong>en</strong> is ge<strong>en</strong><br />
medische abusus
Algeme<strong>en</strong>…k<strong>in</strong>d <strong>en</strong> adolesc<strong>en</strong>t
Dank om te luister<strong>en</strong>
Change language