Bronnen van het Heuvelland - Natuurpunt

Bronnen van het Heuvelland
Het Heuvelland staat garant voor holle wegen, hellingbossen en kletsnatte bronbosjes.
De “bergen” overstijgen het Vlaamse platteland en bieden avontuurlijke bospaadjes.
De welbekende Kemmelberg is met zijn 156 m de hoogste heuveltop van Vlaanderen,
de Voerstreek niet meegerekend. Hier kan je genieten van verrassende vergezichten
over het land van de Grote Oorlog. Natuurpunt beheert hier 5 ha: de Broekelzen, de
Sulferberg, de Scherpenberg en de Hellebeek.
De Broekelzen
De Broekelzen ligt op de noordwestelijke flank van de
Vidaigneberg (136 meter). Die ”bult” maakt samen met de
Rodeberg en de Baneberg deel uit van een langgerekte
heuvelrug. De waterhuishouding op de heuvels wordt
bepaald door de afwisseling van kleiige en zandige bodems.
De onderlaag bestaat uit een ondoordringbare kleibank
(Ieperiaanklei). Daarop rusten enkele zand- en kleilagen en
bovenop ligt de fameuze ijzerzandsteenlaag, waar ook de silexkeien of ”vuurstenen” in
vermengd zijn. Waar kleilagen dagzomen, vormen zich kwelzones en bronnetjes.
De Broekelzen bevat een schoolvoorbeeld van een bronbos. De hoogste bron van de
Broekelzenbeek ontspringt op 95 meter hoogte op de noordwestelijke heuvelflank. Het prille
beekje wordt gevoed door kwelwater dat uit de flanken van het keteldal opborrelt. Overal
ontspringen kleine beekjes. Uiteindelijk vormen ze samen de Broekelzenbeek.
Vinpootsalamander
De vinpootsalamander heeft zijn naam te danken aan de zwemvliezen aan de achterpoten
van het mannetje in de paartijd. Verder onderscheidt hij zich van andere salamanders door
de draad aan de staartpunt. De vinpootsalamander verschuilt zich op vochtige plaatsen,
onder houtstapels, stukken schors en boomstammen in of aan de rand van het bos. Het
mannetje zet een spermakogeltje af op de bodem van een poel. Het vrouwtje neemt dit
kogeltje in zich op en bewaart het tot een gunstige periode voor de leg. Ze bevestigt de eitjes
aan de onderkant van waterplanten, die ze dan met de achterpoten samenvouwt. De
vinpootsalamander bevindt zich in Vlaanderen aan de noordzijde van zijn
verspreidingsgebied. Voor West-Vlaanderen zijn de populaties in het Heuvelland heel
belangrijk. Door de grootschalige landbouw en het verdwijnen van kleine
landschapselementen zijn veel populaties vinpootsalamander verdwenen.
De Sulferberg
De Sulferberg vormt samen met de Goeberg, de overgang
tussen de Rodeberg en de Scherpenberg. Vanuit het
noordoosten ziet hij er saai uit, maar vanuit het zuidwesten,
wordt de helling veel boeiender met valleitjes, dalhoofden,
steile taluds, bosjes en kletsnatte graslandjes.

De Sulferberg omvat het volledige dalhoofd van de Brandersbeek, compleet met bronweide
en bronbos. De akkers op de hoogste hellingen boven het dalhoofd zijn droge, zogenaamde
“koutergronden”. Hun zandige bodem ligt bezaaid met ijzerzandsteen en silexkeien. Als de
akkers in de toekomst ook beheerd worden, zal het hele heuvelsysteem zich als
natuurgebied kunnen ontwikkelen, van de schrale, zandige top tot het kletsnatte
beekvalleitje!
De Scherpenberg
De Scherpenberg is met zijn 125 meter de kleinste van de
Zuid-West-Vlaamse heuvels. De heuveltop valt in het
landschap goed op als een mooi afgerond bosje. Aan
weerszijden van de heuveltop ontwikkelen zich prachtige
beekvalleitjes. Natuurpunt ontfermt zich over de noordelijke
vallei. Het gebied bestaat uit oud en jong bos, houtkanten,
een schraal hooiland en een prachtig dotterbloemgrasland.
De Hellebeek
houtkanten.
Op verkenning
Je kan in het gebied verkennen via verschillende wandelingen:
Start Loker:
De vallei van de Hellebeek is een typisch leemvalleitje waar
leembodems en zandleembodems naast elkaar voorkomen.
Er zijn twee deelgebieden: Vijvervelden en Hille.
Vijvervelden omvat een oud bos met rijke voorjaarsflora. In
de lagere gedeelten zorgen kwelwater en de Hellebeek voor
kletsnatte gronden. Hille vormt een langgerekt snoer van
natte tot droge weilanden, afgewisseld met bosjes en
8,5 km, Scherpenbergpad, rood op de kaart. Knooppunten START44-45-49-50-52-
70-71-13-28-29-27-31-47-46-45-44-START
Start Westouter:
7,2 km, Tweebergenwandelroute, aangeduid met zeshoekige bordjes, groen op de
kaart.
7,2 km, Broekelzenpad, oranje op de kaart. Knooppunten: 1-1910-22-23-24-25-33-
65-64-21-14-8-9-10-4-3-2-1
15 km, Aardgas-natuurwandeling, combinatie van bovenstaande. Volg knooppunten
1-2-16-18-12-13-71-70-52-50-49-45-4647-31-32-33-25-24-23-22-64-21-14-8-9-10-4-
3-2-1.

Bronnen van het Heuvelland – Praktisch
Algemene informatie
Gemeente: Heuvelland
Grootte: groot gebied (20 à 80 ha)
Toegankelijkheid
Vrij toegankelijk op de paden
Beginpunt
Neerplaats, 8954 Westouter
Sint-Petruskerk, 8958 Loker
Schoeisel
Bij regenweer en ’s winters zijn laarzen noodzakelijk. De natste plekken zijn voorzien van
plankenpaden.
Rolstoelgebruikers
Wegens de steile hellingen niet geschikt voor rolstoelgebruikers. In Westouter is er een
rolstoelpad.
Honden
Aangelijnde honden welkom
Kinderwagens
De paden zijn niet geschikt voor kinderwagens.
Openbaar vervoer
Zeer moeilijk bereikbaar.
De Lijn: lijn 61 Poperinge-Nieuwkerke, belbus 68 Poperinge-Zuid of belbus 79 Ieper-Zuid
Voor alle lijnen: halte Westouter Neerplaats of Loker-Dorp. De belbus 2 uur op voorhand
reserveren, 059-56 52 56.
Meer info
Piet Hardeman, 057-44 56 57, www.debron.be, 051-54 52 44
Steun Natuurpunt met een gift
Vermeld projectnummer 3599 Bronnen van het Heuvelland bij elke gift voor dit
natuurgebied op rekeningnummer 293-0212075-88 (IBAN = BE56 2930 2120 7588, BIC =
GEBABEBB). Vanaf 40 euro wordt een fiscaal attest afgeleverd.