Filosofie Oost-West Jaarbrochure 2009

2 e j a a r
zAterDAgCursus
In het tweede jaar van de zaterdagcursus wordt eerst de westerse filosofie in de
moderne tijd behandeld. De dialogische lijn komt aan bod via Nietzsche en zen.
Daarnaast wordt een verdere verdieping van de Indiase en Chinese tradities
gegeven.
24 januari 2009 westerse filosofie in de moderne tijd 1
Het einde van de westerse spirituele tradities en het begin van de moderniteit
Prof. dr. ilse Bulhof In de middeleeuwen vormde het christelijk geloof de voedingsbodem
voor het filosoferen. In de 13 e eeuw wordt theologie (denken aan de hand van openbaring) belangrijker
dan filosofie (denken met de ‘natuurlijke’ rede). Met hun directe ervaring van God kwamen
mystieke stromingen steeds meer aan de periferie van denken en geloven terecht. De opkomst van
de moderne filosofie en wetenschap in de 16 e en 17 e eeuw is dan niet ver meer.
14 februari 2009 westerse filosofie in de moderne tijd
Macht en onmacht van de rede: Descartes, Spinoza, Nietzsche
Dr. Jeroen Bartels Kant kende aan de rede een centrale plaats toe. Van meet af aan kent de
Verlichting echter ook een krachtige tegenstroom. Nietzsche benadrukt juist de onmacht van de
rede. Zijn geluid lijkt in de twintigste eeuw aan invloed te winnen. Bij Spinoza vinden we beide
lijnen terug: enerzijds neemt de rede bij hem een belangrijke plaats in, anderzijds gaat Spinoza uit
van de passies en hartstochten van de mens, niet van de rede.
14 maart 2009 Brugfiguren tussen oost en west
Nietzsche, Bataille en het Franse differentiedenken in wisselwerking met zen
Dr. Henk oosterling De neo-nietzscheaanse Franse denkers Bataille, Derrida, Lyotard,
Foucault en Deleuze blijken regelmatig naar zen te verwijzen. Een materialistische spiritualiteit treedt
op de voorgrond, waarin het ‘tussenmenselijke’ als uitgangspunt voor een sociaal-politieke filosofie
belangrijker wordt dan het autonome subject. Henk Oosterling geeft een interculturele toespitsing van
differentie- en zenstandpunten, waarin de radicale betekenis van dit ‘tussen’ of ‘inter’ wordt uitgewerkt.
18 april 2009 indiase filosofie
Bevrijding, inzicht, mededogen: van Boeddha tot Nagarjuna en het Grote Voertuig
Dr. Bruno Nagel Het boeddhisme heeft in het Indiase denken accenten aangebracht die negatief
aandoen: een grote nadruk op de vergankelijkheid, ‘niet-zelf ’, ‘lijden’ en ‘leegte’. Zijn dit uitingen
van pessimisme of eye-openers die tot bevrijding en een nieuw soort vreugde leiden? Bruno Nagel
zal ingaan op de ontwikkelingen in het boeddhistische denken, speciaal op Nagarjuna en diens leer
van de ‘leegte’, en op de verhouding tussen het zogenoemde ‘Kleine Voertuig’ en het ‘Grote Voertuig’.