De Vroegopper - Volkstuinpark Jan Vroegop
De Vroegopper - Volkstuinpark Jan Vroegop
De Vroegopper - Volkstuinpark Jan Vroegop
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TNT post<br />
port betaald
<strong>De</strong> <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong><br />
Informatie- en mededelingenblad<br />
Uitgave september 2011<br />
Jaargang 34<br />
Nummer 4<br />
Verenigingsadres<br />
V.T.V. <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong><br />
Postbus 1051<br />
1500 AB Zaandam<br />
Email: info@janvroegop.nl<br />
Bestuur<br />
Voorzitter: J. Bot (tuin 56)<br />
Email: jacquesbot@hotmail.com<br />
Tel.: 075-6705789<br />
Secretaris: N. Paulisse (tuin 79)<br />
Email: nelpaulisse@hotmail.com<br />
Tel.: 075-6168885<br />
Penningmeester: R. Marapengopi (tuin 21)<br />
Email: marapengopir@hotmail.com<br />
Tel.: 075-6141699<br />
Bestuurslid: F. Roovers (tuin 46)<br />
Email: f.roovers2@chello.nl<br />
Tel.: 075-6173329<br />
Algemeen werk; Groenvoorziening<br />
Bestuurslid: N. Vink (tuin 96)<br />
Email: vinkr005@planet.nl<br />
Tel.: 06-15613024<br />
Adviseur; Algemeen werk<br />
Bestuurslid: A. van Zanen (tuin 37)<br />
Email: apvanzanen@chello.nl<br />
Tel.: 075-6705878<br />
Bouw- en schouwcommissie; Arbo<br />
Storing Elektra/water: D. Paulisse<br />
06-55115478<br />
Lief & Leed<br />
Mw. M. Helversteijn (tuin 112)<br />
Tel: 020-6133845 / 06-30091632<br />
Email: hajahelversteijn@gmail.com<br />
Mw. M. Berger (tuin 109)<br />
Tel: 075-6175576<br />
Email: l.berger@hetnet.nl<br />
Complex Adres:<br />
Ringweg 280, 1507 BS Zaandam<br />
Telefoon: 075-6158284<br />
Internetsite : www.janvroegop.nl<br />
Redactie <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong><br />
Hoofdredactrice: Manja de Boer (tuin 41/42)<br />
Eindredactie: Alie Draisma (tuin 4)<br />
Redactie: Karin Bergman (tuin 80)<br />
Kopij: Brievenbus aan de schuur<br />
Via Email: vroegopper@gmail.com<br />
Arie Penning Shop, beheer: A. Penning<br />
Openingstijden:<br />
Zaterdag 09.30 – 13.00 vanaf 26-2 t/m 8-12<br />
Woensdag 12.30 – 15.30 vanaf 2-3 t/m 29-8<br />
Westring beheer:<br />
<strong>De</strong>nise Amelo (tuin 48)<br />
Schouwcommissie:<br />
R. Roding; M. de Boer; R. Otten<br />
Tuchtcommissie:<br />
Voorzitter: J.H.J. Kruse;<br />
secr.: vacant; lid M. Vet<br />
Beroepscommissie:<br />
Voorzitter: J.H. Wilmer;<br />
M. de Boer; K. Awondatu<br />
Thematuinen/Open Dag/Activiteitencommissie:<br />
Email: d.vet2@kpnplanet.nl<br />
Tel: 075-6177478<br />
Brievenbus in de hal van de kantine/aan de schuur<br />
Wijkcommissarissen:<br />
Wijk 1: H. Kruijver 075-6311375<br />
Wijk 2: H. Kruijver 075-6311375<br />
Wijk 3: R. v.d. Linden 075-6172412<br />
Wijk 4: J. Kruse 075-6171600<br />
Senioren: vacant<br />
Imker: D. van Randen 06-10935258
Van het Bestuur – mededelingen september 2011<br />
Onder verwijzing naar de bestuursinformatie in de <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong> van juni jl. moet ik<br />
zeggen dat er helaas weer een paar waarschuwingsbrieven zijn gestuurd naar enkele<br />
tuinders, die zonder afbericht NIET op het algemeen werk zijn verschenen. Tevens is<br />
aan een paar tuinders een boete opgelegd.<br />
Bij iedere bouwaanvraag voor alle vormen van bouw op je tuin dien je voordat je met de<br />
bouwuitvoering begint eerst een antwoord van het bestuur af te wachten. Hoewel een<br />
bestuursantwoord een paar maal door omstandigheden langer dan vier weken uitbleef,<br />
zul je als regel binnen vier weken – of zoveel eerder als mogelijk is – bericht ontvangen.<br />
Zonder toestemming van een betrokken tuinder is het NIET toegestaan om andermans<br />
tuin te betreden. Dat geldt ook als een tuinder zijn lidmaatschap en tuin al heeft<br />
opgezegd! Planten en/of goederen van zo'n tuin weghalen is al helemaal uit den boze.<br />
Het is jammer dat het hier gezegd moet worden.<br />
Voor het verbreken van de verzegeling op de elektriciteitsmeter heeft het bestuur<br />
besloten om op de eerstvolgende algemene ledenvergadering instemming te vragen voor<br />
het opleggen van een boete indien dit gebeurt, zoals de beheerder van het<br />
elektriciteitsnetwerk dat ook doet.<br />
Het tuinhuis op T 70 van de fam. R. Baars is onlangs totaal afgebrand. <strong>De</strong> technische<br />
recherche van de politie ging na onderzoek uit van brandstichting.<br />
<strong>De</strong> familie Baars gaat een nieuw tuinhuis zetten.<br />
OPROEP - <strong>De</strong> herplant van jonge elzen op de algemeen groenstrook langs de<br />
Ringwegsloot zal dit najaar zijn beslag moeten krijgen. Daarvoor wordt in het bestuur<br />
een stappenplan gemaakt, zoals: stobben uitfrezen, het graven van plantgaten, het<br />
planten van de bomen, boompalen slaan en bevestigen van boombinders, plus de data<br />
waarop gewerkt wordt. Er is veel werk te verrichten. Daarom doet het bestuur een<br />
dringend beroep op een aantal VRIJWILLIGERS om bij dit omvangrijke karwei te<br />
helpen. Ons volkstuincomplex zal er alleen maar mooier door worden. Aarzel niet en geef<br />
je op per e-mail of telefoon bij de secretaris, Nel Paulisse, of bij Fred Roovers,<br />
boomdeskundig bestuurslid.<br />
<strong>De</strong> volgende <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong> ligt vanaf 3 december: in de brievenbus op uw tuin !!!<br />
Bij het rondbrengen van de <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong> ontdekten we dat niet iedereen een brievenbus<br />
op zijn tuin heeft. Ook waren er een aantal paaltjes - waarop de brievenbus bevestigd<br />
hoort te zitten - verrot, zodat de brievenbus ergens op de grond zwierf.<br />
Wilt u er allen voor zorgen dat u een brievenbus op de tuin heeft en dat de brievenbus<br />
reglementair op de tuin geplaatst is? Dus: bereikbaar vanaf het complexpad en op<br />
ooghoogte, aan een stevige paal bevestigd!<br />
1
Van het Bestuur – mededelingen, vervolg<br />
Nieuwe leden / Verhuizingingen<br />
Tuin 1 - Fam. D. van Randen (vh.tuin 55) tuin 88 - Fam. E. Vogelezang<br />
tuin 15 - Fam. Engelsman (vh.tuin 13) tuin 111 - Mw. T. Li<br />
tuin 70 - Fam. R. Baars tuin 121 - Dhr. G. Korver<br />
Wij heten de nieuwe leden van harte welkom.<br />
Vrijgekomen zijn de tuinen: 13, 118 en 94 (reeds gegadigde).<br />
-------------------------------------------------------------------<br />
WATERAFSLUITING<br />
Vorig jaar zijn we overvallen door het vroege inzetten van de vorst.<br />
Velen hadden hun water nog niet afgesloten, met alle gevolgen van dien.<br />
Lekkages te over. Helaas ligt de verantwoordelijkheid bij de tuinder zelf!<br />
Om veel ellende te voorkomen:<br />
<strong>De</strong> waterhoofdkraan van de vereniging gaat op zaterdag 19 november dicht!<br />
Hieronder volgen de richtlijnen voor het afsluiten van het water op uw tuin:<br />
- U test voor 19 november uw hoofdkraan. Dat gaat als volgt: Draai uw hoofdkraan enige<br />
keren goed open en dicht, zodat eventuele aanslag van het rubber losgaat.<br />
- Sluit uw hoofdkraan, open de kraan in uw huisje ,laat de druk van het water weglopen,<br />
wacht even totdat er geen water meer uitkomt, laat de kraan open en plaats er een<br />
bakje onder.<br />
- Is het bakje de volgende morgen leeg ,dan heeft u een goede hoofdkraan; maar staat<br />
er water in, dan lekt de hoofdkraan. Indien dit het geval is, kunt u een briefje met uw<br />
naam en tuinnummer in de brievenbus van Dick Paulisse, tuin 79, doen.<br />
Als u het water definitief afsluit, vergeet dan niet om de aftapkraan bij de hoofdkraan<br />
-indien aanwezig- ook te openen om de leiding leeg te laten lopen; komt er geen water<br />
meer uit, sluit dan de aftapkraan zodat er geen vuil grondwater in de leiding kan komen.<br />
Eventuele schade en herstel zijn voor rekening van de tuinder!<br />
<strong>De</strong> waterhoofdkraan gaat op zaterdag 15 maart 2012 weer open.<br />
-------------------------------------------------------------------<br />
Met vriendelijke groet namens het bestuur,<br />
Jacques Bot<br />
2
Commissie Lief & Leed<br />
Afscheid en welkom commissielid Lief & Leed 20-09-2011<br />
Fie Nieuwenhuizen is met ingang van augustus 2011 in verband met drukke<br />
werkzaamheden niet meer beschikbaar voor de commissie LIEF & LEED.<br />
Namens alle medetuinders willen wij haar hartelijk bedanken voor haar inzet!<br />
Marian Berger van tuin 109 neemt haar werkzaamheden over.<br />
Weet u of iemand ziek is of in het ziekenhuis ligt of het anderszins zwaar heeft,<br />
laat het ons dan weten. U kunt het doorgeven via:<br />
Marian Berger, tuin 109 <strong>Jan</strong>na Helversteijn, tuin 112<br />
telefoon -> 075-6175576 telefoon -> 020-6133845 of 0630091632<br />
email -> l.berger@hetnet.nl email -> hajahelversteijn@gmail.com<br />
Lieve tuinvrienden 20-09-2011<br />
Bij deze willen wij iedereen bedanken voor de belangstelling en hulp die wij mochten<br />
ontvangen na Alie’s heupoperatie. Met Alie gaat het nu heel goed. Ook werden wij<br />
verrast met een hele mooie fruitmand van <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong>. Ook heel erg bedankt!<br />
Alie en Fedde Douwsma, tuin 8<br />
Lief & Leed 31-08-2011<br />
Wat een mooie foto hebben jullie gestuurd.<br />
Geweldig hè zo’n tuin en dat bij <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong>, midden in Zaandam!<br />
Hartelijk dank voor de wensen en de foto.<br />
Groeten, Rien en Tini <strong>De</strong>ijle, tuin 26<br />
Hartelijk dank 23-06-2011<br />
Woensdag 22 Juni kreeg ik 2 dames op bezoek die mij verrasten met een fruitmandje,<br />
als ‘hart onder de riem’. Dit gebaar waarderen wij ten zeerste. Ik ben er nog niet, maar<br />
het komt goed. Nogmaals onze hartelijke dank.<br />
Groetjes, Rien en Tini <strong>De</strong>ijle, tuin 26<br />
Beste commissieleden van Lief & Leed 10-06-2011<br />
Bij deze wil ik jullie hartelijk bedanken voor de mooie en lekkere fruitmand die ik heb<br />
gekregen. Ook bedankt voor de kaartjes. Het is fijn om te weten dat jullie aan mij<br />
hebben gedacht. Inmiddels ben ik thuis en probeer ik het rustig aan te doen.<br />
Ik zie jullie snel weer in de kantine !<br />
Groetjes <strong>De</strong>nise Amelo, tuin 48<br />
-------<br />
3
COMPOST<br />
In de <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong> van november zult u een bericht aantreffen over<br />
het bestellen van compost. Wacht u deze berichten a.u.b. even af.<br />
Nieuws uit de ARIE PENNING SHOP<br />
Er zijn diverse nieuwe producten in de winkel:<br />
Frans boomschors 40 ltr € 5,80 (cons.prijs € 8,99)<br />
Turfmolm 150 ltr € 8,65 (cons.prijs € 11,99)<br />
DCM Blauwmaker Hortensia’s 0,8 kg € 6,95<br />
DCM Aluin voor Hortensia’s 750 gr € 9,95<br />
Wat vindt u verder in de Tuinshop?<br />
Potgrond 20 ltr € 1,50 5 zak voor € 7,00<br />
Potgrond 40 ltr € 2,50 5 zak voor € 12,20<br />
Tuinaarde 40 ltr € 1,65 5 zak voor € 7,95<br />
Kokospotgrond 40 ltr € 3,95 3 zak voor € 11,50<br />
Zaai-/stekgrond 40 ltr € 3,90 3 zak voor € 11,40<br />
Geranium- en Fuchsiapotgrond 40 ltr € 3,15 5 zak voor € 15,25<br />
DCM Organische meststof<br />
voor groenten - tuinplanten: 5 kg - € 9,50 10 kg € 18,95 en 20 kg € 31,95<br />
DCM Organische gazonmest<br />
voor een diep groen gazon: 5 kg - € 11,95 10 kg € 17,95<br />
Gazonstart 1,5 kg € 6,50<br />
Gazon pur. 3,5 kg € 11,95<br />
DCM zeewierkalk 20 kg € 10,95<br />
DCM groen kalk 20 kg € 10,45<br />
10 kg € 7,95<br />
Koemestkorrels 10 kg € 8,95<br />
Graszaad vanaf € 5,95<br />
Acryldoek 2 m breed € 0,85 per meter<br />
Worteldoek 1,65 m breed € 1,65 per meter<br />
5,00 m breed € 3,00 per meter<br />
Grote sortering tuingereedschap:<br />
w.o. kruiwagen Fort 80 ltr voor € 65,00<br />
Takkenscharen (telesc.) v.a. € 14,95<br />
E.v. snoeischaren – boomzagen – spades – spitvork – spadestelen –<br />
Wijzonol buitenverf (4 jaar garantie) enz. enz.<br />
Kadobonnen van € 5,00; € 7,50 en € 10,00.<br />
A. Penning<br />
4
Activiteitencommissie<br />
Uitslag Zonnebloem wedstrijd<br />
<strong>De</strong> zonnebloem wedstrijd is dit jaar gewonnen door José Crok, tuin 71.<br />
Gefeliciteerd, José! <strong>De</strong> lengte van de zonnebloem was 2.76 meter lang!!!<br />
José heeft intussen haar waardebon ontvangen.<br />
Marian Vet<br />
Uitslag Lentepuzzel <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong><br />
<strong>De</strong> prijs van de Lente- of Paas-puzzel met een goede oplossing<br />
is gewonnen door dhr. Fred van der Linden, tuin 69<br />
Van Harte Gefeliciteerd!!!<br />
Tot de volgende puzzel!<br />
OPROEP: Douwe Egberts waardepunten<br />
Beste medetuinders,<br />
Zijn er onder jullie mensen die Douwe Egberts punten (van koffie of thee) sparen?<br />
En zou je ze over hebben voor de vereniging, zodat we kunnen sparen voor een mooie<br />
prijs voor de Tombola van 2012 ? Dit jaar hadden we een prachtige Senseo-machine<br />
voor onze tombola. <strong>De</strong> punten waren gevonden in een oude keukenbus tussen de<br />
rommelmarktspulletjes!!!!!!<br />
We houden ons aanbevolen!<br />
Je kunt ze deponeren in de brievenbus. <strong>De</strong> activiteitencommissie<br />
OPEN DAG: met dank aan de ………VRIJWILLIGERS!<br />
Alle vrijwilligers die ons voor, tijdens en na de Open Dag hebben geholpen:<br />
heel hartelijk bedankt voor jullie inzet!!!<br />
Want ondanks de soms hevige regen waren jullie er wel om te helpen.<br />
Het is mede door de hulp van jullie allen een succesvolle dag geworden.<br />
Nogmaals bedankt!!!!!<br />
<strong>De</strong> Activiteitencommissie,<br />
Marian en Dick Vet, tuin 20<br />
Bingo<br />
Zondagmiddag 16 oktober is er weer een bingo.<br />
Van 14.00 u tot 17.00 u, in de Westring (kantine)<br />
Er zijn diverse leuke prijzen te winnen!<br />
Iedereen is welkom, dus kom gezellig meedoen!!!<br />
<strong>De</strong> Activiteitencommissie<br />
5
OPEN DAG 2011-<br />
Als we de dag voor en na de Open Dag in ogenschouw nemen, dan hebben we heel erg<br />
geboft. Met 2 buien bleef het de rest van de dag droog en was het best redelijk weer.<br />
Op zondagmorgen voor de opening zou plaatsvinden, moest er nog het nodige worden<br />
hersteld. Dit omdat het zaterdag zo hard had geregend en gestormd.<br />
Wat moest dat worden??<br />
Chrit had de grote tent laten zakken om schade te voorkomen.<br />
Maar de tent moest wel weer worden opgebouwd vóór 10 uur.<br />
Ook hadden enkele tentjes schade opgelopen, wat inhield dat daar nieuwe voor moesten<br />
komen. Maar na even flink aanpakken kon om 10 uur de belangrijke dag beginnen.<br />
<strong>De</strong>ze werd geopend door onze voorzitter Jacques, toen was de Open Dag 2011 een feit.<br />
Het is een groot succes geworden, gezellig en met heel veel bezoekers.<br />
- <strong>De</strong> eigenaars van de tuinen die open stonden voor bezoekers zijn de hele dag druk<br />
geweest om hun gasten rond te leiden.<br />
- Iedereen die achter hun stalletje hun eigen producten verkochten, waren tevreden.<br />
- <strong>De</strong> bar had het druk om voor de inwendige mens te zorgen.<br />
- Het Rad van Avontuur en de Tombola hebben, mede door<br />
de enthousiaste medewerkers, een groot bedrag opgebracht.<br />
- <strong>De</strong> plantenstal liep als een trein, er werden veel planten verkocht.<br />
Maar er was ook veel vraag naar eigen groenten uit de tuin.<br />
- <strong>De</strong> Arie Penning shop had een goede omzet deze dag.<br />
- Prachtige fuchsia´s gingen over in liefhebbers´ handen.<br />
- Het bestuur stond aan de ingang van ons complex en turfde de inkomende bezoekers,<br />
wat er meer dan 500 waren!<br />
- Evenals andere jaren was de haringstal al weer vroeg uitverkocht. Die visjes zijn toch<br />
wel in trek zeg!!!!<br />
- Ook de pannenkoekenbakker had op het eind geen meel meer en moest nee verkopen.<br />
- Veel handel ging over de boeken-, kleding-, speelgoed- en rommelmarkt stalletjes,<br />
hier was veel animo voor.<br />
- <strong>De</strong> kinderen werden mooi in verschillende<br />
gedaantes geschminkt en ook konden ze ballen<br />
gooien.<br />
- Er was gezellige muziek op de achtergrond.<br />
- En dan al die kabels die de nodige stroom<br />
moesten leveren, dat werd verzorgd door onze<br />
handige klusman. Die nog snel een stop moest<br />
verwisselen omdat de stroom uitviel, voor<br />
eventjes.<br />
Dus al met al: het was een geslaagde dag!!!!<br />
<strong>De</strong> Activiteitencommissie,<br />
Marian en Dick Vet<br />
6
Wat onze Open Dag heeft opgebracht:<br />
Inkomsten Uitgaven<br />
Ballen tent 14,80 Cadeaubonnen 27,50<br />
Bar en snacks 360,05 Catering inkoop 166,90<br />
Boeken 235,55 Div. klein materiaal 31,00<br />
Fuchsia’s 70.00 Prijzen rad+tombola 400,00<br />
Haring 182,00 ------------------<br />
Kleding 123,80 € 625,40<br />
Kraamverhuur 75,00<br />
Pannenkoeken 66,80<br />
Planten 230,00<br />
Rad v Avontuur 623,05<br />
Rommelmarkt 503,25<br />
Speelgoed 75,00<br />
Tombola 629,45 Zo hielden we een positief saldo over van:<br />
----------------<br />
€ 3.188,75 € 2.563,35 !!!!!!<br />
7
Het vogeltjesbestand op het complex<br />
Alle 17 vogelhuisjes die ik dit voorjaar heb opgehangen, zijn bewoond geweest. <strong>De</strong><br />
meeste zelfs 2x. Op eigen tuin had ik een spechtenfamilie in een mezenkast (!)<br />
Goed, pa had eerst het invlieggat wat groter gemaakt, maar ik ben toch trots dat ze<br />
mijn huisje verkozen boven een gat in een boom.<br />
Wist u ……<br />
En merelfamilies bewoonden de hibiscus en klimop.<br />
Ook de zanglijster was weer terug.<br />
En tot mijn verbazing hadden we eind juli, begin<br />
augustus opeens een nest met winterkoninkjes in een<br />
heel erg oud, viezig berkenstam-huisje, dat eigenlijk<br />
weggegooid moest worden. Het huisje hangt aan de<br />
achterkant van ons tuinhuisje, zowat op de tafel waar<br />
we vaak timmeren. Maakte niets uit, pa en ma vlogen<br />
rustig heen en weer met voer!<br />
Leuk, hè?<br />
Rob, tuin 41/42<br />
*dat de zomer is afgelopen en het nu al weer herfst is? Wat vliegt de tijd…!<br />
*dat er 12 november - zo heb ik opgevangen - weer een grote shredder komt voor al ons<br />
snoeiafval? Snoeiafval, dus géén dode planten, maar takken…!!!<br />
* dat er in de redactie persoonswijzingen hebben plaatsgevonden? Na jaren van noeste<br />
arbeid voor de <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong> heeft Esmaralda Boon afscheid genomen van de redactie.<br />
Al het werk van het in elkaar draaien van het blad was niet meer te combineren met<br />
haar baan. Nu neemt Alie Draisma (tuin 4) haar werk over. Bedankt Es, en welkom Alie!<br />
* dat het een raar jaar is geweest? Eerst die bloedhete en droge (o, wat was het droog)<br />
lente en toen die iets te vochtige (o, wat was het nat) zomer. Op de Open Dag van 17 juli<br />
waren de rozen verregend, de paden kletsnat maar het moraal bleef hoog en ……<br />
……..het was stikgezellig!<br />
8
Open Tuindagen, zomer 2011<br />
25 juni 2011: Open dag voor de Kuipplanten vereniging bij de familie Tjipjes op tuin 78<br />
Ondanks het feit dat het weer niet mee wilde werken, was het toch een geslaagde dag<br />
met bijna 20 bezoekers. Veel gedachten, ideeën en stekjes uitgewisseld en vele potten<br />
koffie gedronken onder de partytent om toch nog een beetje droog te blijven.<br />
26 juni 2011: Open tuinenweekend Groei & Bloei, afdeling Zaanstreek<br />
En de volgende dag, zondag 26 juni was de Open Dag van het tijdschrift Groei en Bloei.<br />
Het weer was er niet beter op geworden en het aantal bezoekers ook niet. Maar toch<br />
wisten een paar enthousiaste tuinliefhebbers het complex te vinden. En het was de<br />
moeite waard, want al waren er weinig dahlia’s, de begonia’s en de passieflora’s maakten<br />
alles goed. <strong>De</strong> tuin zag eruit als een zeer kleurrijk feestje!<br />
9
Weer een nieuwe gast op <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong>: de VOS.<br />
<strong>De</strong> vos is een opportunist. Hij past zich snel aan en is een alleseter. Hij komt van nature<br />
voor op het noordelijk halfrond, van de poolstreken tot aan de tropen. In Nederland<br />
maakt de vos sinds de jaren zestig een opmerkelijke opmars door en hij is nu ook langs<br />
de Westzanerdijk en op ons tuincomplex gesignaleerd.<br />
<strong>De</strong> vos (in het latijn:<br />
Vulpes vulpes) behoort<br />
tot de hondachtige<br />
zoogdieren en wordt<br />
meestal niet ouder dan<br />
10 jaar. Afhankelijk<br />
van het voedselaanbod<br />
en geschikte holen is<br />
zijn territorium 1 tot 4<br />
km 2 groot. Eénmaal per<br />
jaar worden er in een<br />
ondergronds hol<br />
meestal 3-8 jongen<br />
geboren. <strong>De</strong> vos jaagt<br />
Vos met prooi (foto U.S. fish and wildlife service)<br />
alleen en vooral<br />
‘s nachts. Het voedsel bestaat uit woelmuizen en andere kleine knaagdieren,<br />
haasachtigen, vogels vooral pluimvee, weide- en watervogels, eieren, regenwormen,<br />
insecten, klein fruit, bessen (dol op bramen) maar ook aas.<br />
In de Zaanse veengebieden zal voedsel geen probleem zijn, maar droge nestplaatsen zijn<br />
moeilijker te vinden. Daarvoor komen alleen opgehoogde terreinen, dijken, (spoor)wegtaluds<br />
en stortplaatsen in aanmerking.<br />
Waar komen onze Zaanse vossen vandaan? Tot 1968 kwamen vossen in West-Nederland<br />
niet voor. In dat jaar werden er voor het eerst vossen gesignaleerd in de duinstreek<br />
zowel ten noorden als ten zuiden van het Noordzeekanaal. Volgens aannemelijke<br />
geruchten betrof het door mensen losgelaten dieren. Vandaar hebben de vossen zich in<br />
tien jaar tijd langs de gehele duinkust verspreid en alle meeuwenkolonies uitgeroeid.<br />
Vanouds is de vos als pluimveedief en concurrent van de jagers vervolgd. Tegenwoordig<br />
houden de mensen geen kippen meer en is de houding ten opzichte van de vos wat<br />
coulanter en ten opzichte van de jacht kritischer geworden. Bovendien is in de laatste<br />
decennia het landschap in de Randstad ook voor de vos geschikter geworden door de<br />
aanleg van grote natuur- en recreatiegebieden zoals Spaarnwoude en Twiske en door<br />
begroeiing van ongebruikte industrie- en haventerreinen langs het Noordzeekanaal.<br />
<strong>De</strong> discussie of de vos schadelijk is voor de Zaanse weidevogelstand woedt nog volop.<br />
Voor de vogelliefhebbers staat het vast dat de grondbroeders voor de vos een<br />
gemakkelijke prooi zijn en dat is dus slecht nieuws voor de toch al teruglopende<br />
weidevogelstand. <strong>De</strong> vos mag sinds 2006 het hele jaar bejaagd worden. Voor de vossen<br />
in het Westzijderveld en Reefgebied heeft de Zaanse vogelwacht dit voorjaar zelfs<br />
ontheffing van het jachtverbod met kunstlicht aangevraagd.<br />
10
Waarnemingen in ons tuinpark zijn afgelopen voorjaar gedaan door tuinlid Wil Smit en<br />
door een buurtbewoner die met zijn hond in het park wandelde, beide keren vroeg in de<br />
ochtend. Rond ons tuincomplex zijn mij twee waarnemingen bekend in het land achter de<br />
Westzanerdijk tegenover <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong>. Vermoedelijk biedt de fabriek van Hordijk ook<br />
een goede schuilplaats voor de vos in de ruimte tussen het funderingszand en de<br />
betonvloeren. <strong>De</strong> verwilderde konijnen die daar woonden, zijn waarschijnlijk door de vos<br />
uitgeroeid. Ook de valken die vanaf het dak van de fabriek op muizen joegen, zijn dit<br />
jaar veel minder actief, mogelijk omdat de muizen nu door de vos bejaagd worden. Van<br />
Rob Smit hoorde ik dat hij bij Nauerna een vos op de dijk zag oversteken, die wellicht<br />
op de grote stortplaats van Afvalzorg zijn territorium heeft. Dat is waarschijnlijk ook<br />
het gebied vanwaar de vos zich in de richting van ons tuinpark heeft uitgebreid.<br />
Hoe kunnen we de aanwezigheid van de vos waarnemen? Behalve zichtwaarnemingen, dus<br />
het zien van de vos, laat de vos ook sporen na.<br />
Goede voetsporen zijn vooral in de sneeuw zichtbaar. Ze zijn ovaler dan van een hond en<br />
de twee middelste tenen liggen voor de buitenste (zie foto links). Let ook op de goed<br />
zichtbare nagels. Uitwerpselen liggen vaak op opvallende plaatsen, zijn ongeveer zo<br />
groot als van een kat en eindigen met een puntje (foto rechts). Daarnaast zijn er<br />
prooiresten van vogels te vinden of - niet te hopen - van onze tuinhazen.<br />
Gelukkig is de hondsdolheid die vaak door vossen verspreid werd uit ons land verdwenen,<br />
maar de vos kan ook drager zijn van parasieten die voor de mens gevaarlijk zijn, zoals de<br />
vossenlintworm. In West-Nederland is dat nog niet vastgesteld maar het is oppassen<br />
met vossen. Het is ten slotte ook een aaseter, die tevens van ons kleinfruit snoept.<br />
Ik ben benieuwd of er nieuwe meldingen van onze vos of van vossensporen binnenkomen<br />
waaruit kan blijken of onze nieuwe gast een blijvertje is.<br />
<strong>Jan</strong> Besteman<br />
11
Verwilderingsbollen, stinzenplanten<br />
Stinzenplanten of stinsenplanten groeien voornamelijk op kleigrond verrijkt met de<br />
organische stof die uit vijvers, grachten of sloten wordt gebaggerd.<br />
Stinzenplanten (stins = steenhuis) is een verzamelnaam voor planten die uit Midden- en<br />
Zuid-Europa, maar ook uit gebieden in Duitsland zijn ingevoerd vanaf de middeleeuwen<br />
tot het midden van de vorige eeuw. <strong>De</strong> planten, vaak bollen en knollen kwamen uit bossen<br />
en bergweiden en gedijden het best in grond vol klei en kalk; ze wisten zich zó goed te<br />
handhaven en ook uit te breiden, dat ze nu tot de Nederlandse flora worden gerekend.<br />
<strong>De</strong> bekendste stinzenplant is het sneeuwklokje, zowel de enkele als de dubbele vorm.<br />
<strong>De</strong> naam stinzenplant werd voor het eerst gebezigd door de botanicus Dr. J. Botke<br />
(1923), die opmerkte dat planten uit deze groep veel voorkomen bij oude boerderijen,<br />
kerkhoven, buitenplaatsen, steenhuizen of zoals deze gebouwen in het noorden worden<br />
genoemd: borgen (Groningen), havezaten (Drenthe en Overijssel) en stinzen (Friesland).<br />
(Foto’s: leerwerk-kwekerij.nl 2011)<br />
<strong>De</strong> rijke edelen en handelaren wilden met de tuinen van hun buitenplaatsen hun rijkdom<br />
tonen door aparte aanplanting van blauwe druifjes, keizerskronen en wilde hyacinten.<br />
Niet alleen in de bosschages van de buitenplaatsen kwamen de stinzenplanten voor.<br />
In die tijd was er nog geen vuilnisophaaldienst en gooide men overtollige spullen en afval<br />
eenvoudig uit het raam; op deze kalkrijke stenen en puin floreerden de stinzenplanten.<br />
Kwamen planten van nature in Zuid-Limburg voor en zijn later aangeplant bij een<br />
Groninger borg dan is deze inheemse plant hier een 'regionale stinzenplant'; een<br />
voorbeeld hiervan is de daslook. Tot de stinzenplanten worden niet alleen bolgewassen<br />
gerekend, maar ook sommige heesters en vaste planten; evenals sommige "onkruiden":<br />
zevenblad (!) en fluitekruid.<br />
In later jaren was het D.T.E. v.d. Ploeg, die zich veel met stinzenplanten bezighield. Nu<br />
groeien stinzenplanten vaak ook op plaatsen die lange tijd verwaarloosd zijn, vandaar de<br />
naam verwilderingsbollen. Je kunt deze bollen zelf jarenlang in vergeten hoekjes hun<br />
gang laten gaan in kleiige bosgrond eventueel verrijkt met kalk, bladeren en compost.<br />
<strong>De</strong> voortplanting van de bolletjes nemen mieren vaak voor hun rekening, ze dienen als<br />
nuttige transporteurs van de zaden. Zelf kun je de planten- of bollengroepen na de bloei<br />
splitsen en elders uitplanten, zo ontstaat langzamerhand zo’n ‘bloementapijt’ in je tuin.<br />
(uit Klaas Noordhuis: stinzenplanten en ged. uit: Trouw, Nicolien van Doorn, mrt. 2011)<br />
12
Stinzenplanten in het ‘wild’, Noord-Holland<br />
In het vroege voorjaar staat voor bezoekers open: één van de mooiste historische<br />
parken in Nederland met goed bewaarde overblijfselen van tuinaanleg uit de 17 de eeuw:<br />
de buitenplaats Huis te Manpad (Herenweg 9, Heemstede). Zoals op veel landgoederen<br />
herbergt het park een schat aan vroegbloeiende bollen en knollen, zgn. stinzenplanten.<br />
In de week dat ik bij het Huis te Manpad was, bloeiden er honderden sneeuwklokjes,<br />
gele winteraconieten, boerenkrokussen en narcissen. <strong>De</strong>ze vroege bloeiers worden<br />
gevolgd door ondermeer sneeuwroem, vingerhelmbloem, lelietje-van-dalen, wilde hyacint,<br />
en nog veel meer soorten. En zoals op veel buitenplaatsen aan de binnenduinrand in<br />
Kennemerland bloeit hier ook het Haarlems klokkenspel, een dubbelbloemige<br />
knolsteenbreek (in mei). Als een vrolijk tapijt stonden de bloemen aan de bemoste<br />
voeten van grote bomen als linde, eik en beuk en genoten ze van het licht dat door de<br />
takken zo vroeg in het jaar nog tot de grond doordringt. Als eenmaal het bladerdak<br />
gesloten is, is er voor veel planten weinig reden om onder grote bomen te groeien: te<br />
donker, te droog. Maar net wat stinzenplanten tijdens hun rustperiode prettig vinden!<br />
vogelmelk vingerhelmbloem Huis te Manpad-Heemstede bostulp sterhyacint<br />
Het park is tijdens de bloei van de stinzenplanten van februari t/m mei uitsluitend in<br />
excursieverband te bezoeken. Ook het fraaie landgoed Elswout in Overveen en de<br />
parken van Jacq. Thijsse zijn rijk aan stinzenplanten. (Trouwens de gemeente Zaandam<br />
doet in het algemeen groen ook zijn best om deze ‘bloementapijten’ te imiteren – red.)<br />
Ga voor meer informatie naar www.landschapnoordholland.nl.<br />
Stinzenplanten in de tuin<br />
Nieuwsgierig geworden naar hoe je stinzenplanten in de tuin kunt combineren met vaste<br />
planten, ben ik begin april naar de Warande gegaan, de tuin van tuinontwerpster Trudi<br />
Woerdeman in Laag Keppel bij Doetinchem (www.dewarande.nl).<br />
Wat bleek, stinzenplanten groeien niet alleen onder bomen, maar ook in gras en in potten<br />
en bakken! Trudi heeft tijdens de rondleiding verteld hoe ze met veel geduld van een<br />
stuk zanderige grond een prachtige bostuin heeft gemaakt, waar je van januari tot half<br />
mei bollen, knollen en wortelstokken kunt zien bloeien. Ze schreef er een boek over en<br />
geeft daarin aan hoe je je eigen stinzentuin kunt aanleggen en ook hoe je vaste planten<br />
kunt toepassen als varens, hosta, lievevrouwebedstro, maagdenpalm, ligularia- en<br />
rodgersiasoorten, enz. <strong>De</strong>nk daarbij vooral aan schaduwminnende planten.<br />
Haar boek is in 2008 verschenen: Trudi Woerdeman - Tuinieren met stinzenplanten.<br />
(Uit: Groei & Bloei, Groeninfo, Tuinieren met stinzenplanten, Margriet de Winter)<br />
13
Bloembollen in potten<br />
Wil je langdurig genieten van bloembollen in potten, plant dan<br />
de verschillende bollen in lagen: de zgn. etagebeplanting.<br />
Begin onderin met de grootste bloembollen die laat bloeien, zoals<br />
tulpen; in het midden plant je middelgrote en middelvroege bollen<br />
bijv. narcissen of de sterk geurende hyacinten en bovenop komen<br />
de kleine bolletjes die het eerst in het voorjaar bloeien:<br />
winterakonieten, sneeuwklokjes, crocussen of kleine irissen.<br />
Je kunt dan eindeloos genieten!<br />
Je eigen Liefhebberij en <strong>De</strong> digitale Snelweg<br />
Ben je geïnteresseerd in aanverwante zaken rondom tuinieren, dan is een verkenning van<br />
bepaalde websites op internet een snelle methode om meer informatie te verkrijgen.<br />
Vaak bestaan er al verenigingen, belangengroepen of netwerken die zich met deze<br />
liefhebberij bezighouden. Wat de webwinkels betreft: aankopen is op eigen<br />
verantwoording, maar bij de meeste adressen kun je het bedrijf werkelijk bezoeken.<br />
Hieronder vind je een aantal onderwerpen als voorbeeld:<br />
tuinvragen - Alg. Vereniging van Natuurtuinders www.avvn.nl<br />
tuinaanleg,onderhoud- KMTP, tijdschrift Groei & Bloei www.groei.nl<br />
bomen, houtgewas - Ned. <strong>De</strong>ndrologische Vereniging www.dendrologie.nl<br />
fruitbomen, oudras - POMologische Ver. Noord-Holland www.hoogstamfruitnh.com<br />
houtgewas, inheems - de Bronnen www.bronnen.nl<br />
zoogdieren, inheems - Ver. v. Zoogdierkunde en bescherming www.zoogdiervereniging.nl<br />
wildeplanten,inheems- St. Floristisch Onderzoek Ned. www.floron.nl<br />
bloembollen - Ecobulbs www.ecobulbs.nl<br />
verwilderingsbollen - Rita van der Zalm/Hein Meeuwissen www.ritavanderzalm.nl<br />
biologische zaden - <strong>De</strong> Bolster www.bolster.nl<br />
vogels - Vogelbescherming www.vogelbescherming.nl<br />
vogels, wintertelling - Wintervogeltelling www.knnv.nl<br />
vogels, onderzoek - Sovon www.sovon.nl<br />
vlinders - <strong>De</strong> Vlinderstichting www.vlinderstichting.nl<br />
bijen - Ned. Bijenhouders Vereniging www.bijenhouders.nl<br />
egels - <strong>De</strong> Egelstichting www.vivara.nl<br />
reptielen, vissen - Stichting Ravon www.ravon.nl<br />
insecten, spinnen - Ned. Entomologische Vereniging www.nev.nl<br />
veldbiologie, historie- Kon. Ned. Natuurhistorische Ver. www.knnv.nl<br />
ecologisch groen - de Wilde Weelde, tijdschrift Oase www.wildeweelde.nl<br />
heemtuinen - St. Natuur & Milieu Educatie Zaanstr. www.nme-zaanstreek.nl<br />
landschap - Landschap Noord-Holland www.landschapnoordholland.nl<br />
Lees de informatie, word lid van of sponsor de vereniging van je hobby. Vaak krijg je een<br />
vakblad toegezonden, kun je bijeenkomsten bijwonen en andere liefhebbers ontmoeten.<br />
14
Shredderen/hakselen/versnipperen - verkleinen of vermalen<br />
Binnenkort - op 12 november - komt de shredder weer op ons complex te staan.<br />
In de shredder of hakselmachine kunnen alleen HOUTachtige resten worden verwerkt.<br />
<strong>De</strong> hakselploeg wil die houtachtige struik- of bomenresten graag zo aangeleverd krijgen<br />
dat zij geen extra moeite behoeft te doen om het door de machine te krijgen.<br />
Bedenk dat dit werk al zwaar genoeg is en op vrijwillige basis wordt verricht!<br />
Wat kan wel of niet op de hakselhoop aangevoerd worden?<br />
Graspollen, plaggen en plantenresten kunnen NIET worden gehakseld, die deponeer je<br />
natuurlijk op je eigen composthoop.<br />
Zorg ervoor dat er GEEN plastic, bouwafval, touw of ijzerdraad tussen het te hakselen<br />
materiaal zit. Dit kan zeer nadelig zijn voor de machine zelf, zoals vastlopen of ernstig<br />
beschadigen, maar is ook zeer gevaarlijk voor de mensen die de machine gebruiken!!!<br />
Leg doornstruiken en doornachtige takken van bijv. rozen a.u.b. APART naast de hoop.<br />
Dikkere takken ( > 5 cm) èn wortelstronken kun je op een ‘natuurlijke’ manier in je eigen<br />
tuin verwerken, bijv. voor het maken van wallen, afscheidingen of verzin andere creatieve<br />
oplossingen. Kleingezaagde stukken boomstam zijn toepasbaar als extra zitelementen in<br />
de tuin of zijn voortreffelijk in het houtkacheltje te gebruiken, gewoon op de tuin opslaan<br />
en tot de winter bewaren.<br />
Wat doen we met het haksel?<br />
Onder invloed van het meer ‘natuurlijk’ tuinieren is ook de<br />
functie van het hakselen veranderd. Het haksel wordt nu<br />
in bosschages gestrooid of wordt toegepast als<br />
ophoogmateriaal van paden of bemestingsmateriaal in<br />
borders om grond te verbeteren.<br />
In de praktijk is gebleken dat het toepassen van haksel zowel vóór- als nádelen heeft:<br />
- nadelen zijn dat het als ophoogmateriaal telkens langzaam in de grond zal wegzakken,<br />
dus aangevuld moet worden en dat het gebruik van teveel hakselmateriaal de tuingrond<br />
zuurder maakt, minder pH zal bevatten. Strooi dus liever niet teveel in je bloemenborder<br />
of moestuin, hoewel je dit kunt opvangen door in het voorjaar kalk toe te voegen. Voor<br />
sommige struiken, planten is zure grond juist zeer gewenst: denk bijv. aan rhododendrons!<br />
- voordelen zijn dat het houtig restmateriaal gerecycled of hergebruikt wordt; dat het<br />
natuurlijk materiaal is met een prachtige uitstraling, wat goed verstrooid kan worden en<br />
dat het als compost- of mulchlaag uitstekend in zowel natuurlijke als moderne tuinen past!<br />
<strong>De</strong> takkenhoop voor de hakselaar zal vanaf 5 november bij parkeerterrein 1 en 3 te<br />
vinden zijn. Veel succes met het haksel(en)!<br />
Alie Draisma<br />
15
LEVEN EN WERK VAN NUTTIGE BEESTJES<br />
Inleiding<br />
Bij het tuinieren zijn tal van hulpmiddelen te gebruiken. Gereedschappen, zoals een<br />
schoffel of spa, maar ook een levend hulpleger staan tot onze beschikking. Vogels als<br />
bestrijders van insecten kennen we wel, maar ook allerlei insecten en spinnen kunnen<br />
helpen om plaagdieren in de hand te houden. Overigens is het heel normaal dat in een<br />
natuurvriendelijke tuin ook wat ongewenste bewoners een graantje<br />
meepikken. Dat hoort bij ‘natuurvriendelijk’!<br />
Wespen<br />
Hoewel wespen in de tuin niet de meest geziene gasten zijn, zijn ze heel<br />
belangrijk. Het grootste deel van de zomer vangen ze namelijk allerlei insecten waaronder veel<br />
muggen en vliegen als voer voor hun jongen. Pas als de jonge wespen uitgevlogen zijn begint, in<br />
augustus, het gevreesde limonadefeest. <strong>De</strong> “werkloze” dieren komen dan pas op onze zoetigheid af.<br />
Wespen leven in volken, het nest maken ze zelf van tot papier-maché gekauwd hout. <strong>De</strong> larven<br />
worden met dierlijk eiwit gevoerd, dit in teenstelling tot hommels en bijen die hun broed met<br />
stuifmeel voeren. Na de zomer sterft het hele wespenvolk. Alleen de bevruchte koninginnen<br />
overwinteren. Na de winter bouwen zij een nieuw nest en een nieuw volk op. Drie soorten wespen<br />
zijn in Nederland heel algemeen, daarnaast komen er nog 6 zeldzamer soorten voor.<br />
Zweefvliegen<br />
Door de geelzwarte kleur lijken zweefvliegen sterk op wespen. Dat is ook de bedoeling want<br />
hierdoor houden zij hun natuurlijke vijanden voor de gek. Ze zijn echter niet verwant. Terwijl<br />
hommels, bijen en wespen vier vleugels hebben moeten de zweefvliegen het er met twee doen, net<br />
als andere vliegen. <strong>De</strong> vliegwijze is heel karakteristiek. Zweefvliegen kunnen een tijdje stilstaan in<br />
de lucht en schieten dan opeens weg. In Nederland komen er ruim 250 soorten voor. <strong>De</strong> larven van<br />
zweefvliegen leven op heel verschillende manieren en plaatsen. Sommige soorten leven onder<br />
water. Voor de tuin van belang zijn de vele soorten waarvan de larven zich met bladluizen voeden.<br />
Het vrouwtje zet haar eitjes af tussen een kolonie bladluizen, en de jonge larven kunnen meteen<br />
gaan eten. Ze zuigen de bladluizen leeg. In de twee weken die een larf nodig heeft om zich te<br />
ontwikkelen kunnen ze wel 700 bladluizen aan. <strong>De</strong> volwassen zweefvliegen bezoeken bloemen en<br />
leven van het stuifmeel. Doordat ze een korte tong hebben zijn ze afhankelijk van bloemen waarbij<br />
het stuifmeel goed toegankelijk is, bijvoorbeeld klaprozen en boterbloemen.<br />
Kevers<br />
Kevers vormen een zeer uitgebreide groep van insecten. Wereldwijd zijn er wel<br />
300.000 keversoorten, dat is ongeveer 40% van alle insecten. Vooral<br />
lieveheerbeestjes wekken altijd weer vertedering op bij zowel kinderen als volwassenen. Volwassen<br />
lieveheerbeestjes overwinteren graag in strooisel, tussen bladeren of ook wel in huis. Op mooie<br />
voorjaarsdagen komen ze massaal te voorschijn. In het voorjaar worden de eitjes gelegd, meestal<br />
in de buurt van een bladluizenkolonie. <strong>De</strong> larven, donkergrijs met oranje vlekken, zijn enorme<br />
bladluiseters. <strong>De</strong> tijdsduur van de ontwikkeling van de larven hangt af van de temperatuur. <strong>De</strong><br />
poppen zijn grijs met oranje. Ook de volwassen lieveheerbeestjes eten bladluizen, zij het minder<br />
dan de larven. Er zijn heel wat soorten lieveheerbeestjes zoals het bekende zevenstippelig<br />
lieveheerbeestje maar ook het tweestippelig. Enkele soorten eten ook schildluizen en spint. Ook is<br />
er een soort waarvan zowel larven als volwassen dieren meeldauw (een schimmel) eten. Ook andere<br />
keversoorten eten bladluizen. Weer andere zoals loopkevers eten ook slakken. Veel keversoorten<br />
leggen hun eieren in de grond en zijn dus gebaat bij rust in de bodem. Overigens zijn er ook een<br />
16
aantal keversoorten die het voorzien hebben op planten, zoals het leliehaantje en de<br />
coloradokever.<br />
Wantsen<br />
Op het eerste gezicht lijken wantsen op kevers. Toch zijn ze er goed van te onderscheiden. Kevers<br />
hebben twee aaneensluitende schilden, denk maar aan het lieveheerbeestje. Wantsen hebben<br />
bovenaan de schilden een driehoekje zitten, als een “kever met schoudervullingen”. Daarnaast<br />
hebben ze een onvolledige gedaanteverwisseling (dus zonder popstadium) terwijl kevers een<br />
volledige gedaanteverwisseling hebben. Een aantal wantsensoorten hebben het op planten voorzien.<br />
Met hun snuit zuigen ze plantensappen op. Daarnaast is er een grote groep die van bladluizen en<br />
hun larven leeft. Ook hebben diverse soorten spint op het menu.<br />
Sluipwespen<br />
Sluipwespen zijn een zeer veelvormige en grote groep van insecten. In Nederland komen er maar<br />
liefst zo’n 3000 soorten voor. Ze leven parasitair, met andere woorden: ze gebruiken een gastheer<br />
die het er meestal niet levend afbrengt. Met hun legboor leggen ze eitjes in hun gastheer, waarna<br />
de uitkomende larve deze oppeuzelt. <strong>De</strong> groep rupsendoders legt eitjes in rupsen. <strong>De</strong> uitkomende<br />
larven eten de rups van binnenuit op. Zo richt de koolwitjesdoder zich op rupsen van koolwitjes.<br />
Grote sluipwespen, met een legboor van wel 3 centimeter leggen hun eieren in de larven van<br />
boktorren. Hiervoor boren ze een gat in het hout waarin de boktorlarf leeft en leggen het eitje.<br />
<strong>De</strong> groep van de schildwespen parasiteert op blad- en schildluizen. In kassen, waar het nu eenmaal<br />
moeilijk is om een natuurlijk evenwicht tussen belagers en belaagden te handhaven worden veel<br />
sluipwespen ingezet tegen plaaginsecten. Een bekend voorbeeld is de piepkleine sluipwesp Encarsia<br />
formsa die parasiteert op witten vlieg. Vooral in tomaten- en paprikakassen kan witte vlieg een<br />
ware plaag worden. Dankzij de inzet van natuurlijke vijanden hoeven er geen<br />
chemische middelen ingezet te worden.<br />
Oorwurmen<br />
Ook oorwurmen zijn grote bladluisverdelgers hoewel ze zich ook wel vergrijpen<br />
aan een dahliabloem. Ook eten ze schimmeldraden van meeldauw en eitjes van<br />
verschillende insecten zoals op vruchtbomen levende spinselmotten. Er zijn vijf<br />
soorten in Nederland. Hun leefwijze is bijzonder. Ze zijn bekend als snel lopende diertjes met de<br />
vervaarlijk uitziende tang. Wat veel minder bekend is, is dat ze kunnen vliegen. <strong>De</strong> vleugels zitten<br />
heel ingenieus en vele malen opgevouwen onder de tamelijk korte schilden. Om de vleugels na het<br />
vliegen weer op te vouwen is zoveel werk dat ze de voorkeur geven aan lopen. <strong>De</strong> tangen worden<br />
gebruikt om te helpen bij het opvouwen van de vleugels. Daarnaast worden ze gebruikt als<br />
dreigmiddel en bij de paring.<br />
Vrouwtjesoorwurmen leggen eitjes in de grond en bewaken daarna de jongen ook nog een poosje.<br />
Broedzorg dus. <strong>De</strong> volwassen oorwurmen overwinteren onder blad en in de grond. In de tuin kunnen<br />
ze een handje geholpen worden door een oorwurmpotje op te hangen. Dit kan een omgekeerde<br />
bloempot zijn gevuld met stro of houtwol, opgehangen aan een tak. Overdag zullen de oorwurmen<br />
dit als schuilgelegenheid in gebruik nemen om ’s nachts op pad te gaan.<br />
Spinnen en mijten<br />
Alle insecten hebben zes poten, spinnen en mijten hebben er acht en worden<br />
daarom niet tot de insecten gerekend maar vallen wel onder de grote groep van<br />
de geleedpotigen net als de insecten. In Nederland komen ongeveer 500 soorten<br />
spinnen voor. Hoewel niet altijd even geliefd vormen de spinnen een interessante<br />
groep dieren waar ook in de tuin veel van te zien is. Het bekendst natuurlijk zijn<br />
de spinnen die webben weven met de kruisspin voorop. Volhangend met druppels is een web een<br />
sieraad om te zien. In het web worden allerlei vliegende insecten gevangen en vervolgens<br />
17
leeggezogen. Naast webwevende spinnen zijn er nog een tal van andere spinnen die geen web maken<br />
maar jagend hun prooi bemachtigen. Een leuk voorbeeld hiervan is het springspinnetje dat veel in<br />
de zon op muren actief is. Springspinnen besluipen hun prooi en zuigen deze vervolgens leeg. Veel<br />
soorten spinnen bewaken en verzorgen de cocons met eieren tot de jonge spinnetjes zijn<br />
uitgekomen. Voor een teveel aan spinnen hoeft niet gevreesd te worden, natuurlijke vijanden zoals<br />
vogels zorgen ervoor dat de populatie niet te groot wordt. Er zijn zelfs enkele soorten spinnen die<br />
uitsluitend van andere spinnen leven.<br />
In tuinen komen ook tal van mijten voor. Het zijn kleine, qua bouw op<br />
spinnen lijkende beestjes. Ook de, vooral in bossen en struikgewas<br />
voorkomende, teken horen hierbij. Een aantal soorten leeft van<br />
plantensappen en kan vooral in kassen een plaag worden, zoals de spintmijt.<br />
Roofmijten leven van andere mijten. Ze worden dan ook veel ingezet als natuurlijke vijand in<br />
kassen, waar ze een plaag snel onder controle kunnen krijgen. Voor buiten en voor particulier<br />
gebruik worden geen roofmijten gekweekt. Naast spintetende roofmijten zijn er ook soorten die in<br />
de grond levende organismen bejagen zoals aaltjes (nematoden). Ook deze roofmijten dragen bij<br />
aan een evenwichtig bodemleven. In een natuurvriendelijk beheerde tuin komen grote aantallen<br />
mijten en andere kleine diertjes voor, ze zijn echter zo klein dat ze onopgemerkt hun werk doen.<br />
Roofmijten overwinteren bij voorkeur in spleten tussen de schors en in de strooisellaag.<br />
Een tuin voor ongewervelden<br />
Voor een tuin waar insecten en andere ongewervelden de kans<br />
krijgen, gelden vrij eenvoudige vuistregels. Allereerst moet er<br />
flink wat te halen zijn voor insecten. Veel bloeiende bloemen met<br />
stuifmeel en nectar en veel soorten die gespreid over het seizoen<br />
bloeien. Vooral schrale periodes zoals het voorjaar en najaar<br />
verdienen extra aandacht.<br />
Hoe meer diversiteit in bloemen maar ook in hoogteverschillen van de tuin en hoge en lage<br />
planten, hoe liever. In de strooisellaag, goeddeels bestaande uit afgevallen blad, leven<br />
veel kleine diertjes. Ook overwinteren ze hier. Vermijd daarom “zwarte grond” maar laat<br />
afgevallen blad zoveel mogelijk liggen en gebruik bodembedekkers. Zo ontstaat vanzelf<br />
een rijke strooilaag. <strong>De</strong> bodembedekkers gaan tevens uitdroging van de bodem tegen.<br />
Schoffelen van de grond is ongewenst. <strong>De</strong> strooisellaag wordt aangetast en allerlei dieren<br />
die in de grond eieren leggen zoals oorwurmen en kevers verdragen dat niet.<br />
Extra leefruimte kan gecreëerd worden door een stapelmuurtje te maken. In de kieren<br />
hiervan kunnen allerlei kleine diertjes overwinteren. Een geliefde overwinteringsplek voor<br />
insecten zijn de stengels van uitgebloeide planten. Laat ze dus staan en ruim ze pas op in<br />
het voorjaar. Wie dat te rommelig vindt kan ook de afgeknipte bloemstengels rechtop, als<br />
een schoof, op een onopvallende plek laten overwinteren.<br />
Groentje 2007/7<br />
18
<strong>De</strong> activiteitencommissie,<br />
Lenie Gonzalez, tuin 50<br />
19
<strong>De</strong> Schooltuinen<br />
Bij het verschijnen van deze <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong> is het schooltuinseizoen alweer afgesloten. <strong>De</strong><br />
kinderen hebben in de eerste drie maanden veel gezaaid en geoogst. Wat hadden we een<br />
prachtig weer om in te werken! Alleen, het regende maar niet en al snel waren de<br />
regentonnen leeg. Er moest flink gesproeid worden.<br />
<strong>De</strong> tuintjes zagen er prachtig uit en tot grote vreugde van de kinderen wilde het onkruid<br />
door de droogte niet erg groeien en bleven de slakken van de sla af. Elk jaar weer is de<br />
oogst van de aardappelen een grote verrassing. <strong>De</strong> kinderen namen kilo’s mee naar huis.<br />
<strong>De</strong> oogst was overvloedig.<br />
<strong>De</strong> tuinkeuring is uiterst spannend<br />
verlopen. Het was moeilijk kiezen<br />
uit al die prachtig onderhouden<br />
tuintjes. Uiteindelijk ging Daisy<br />
met de eerste prijs naar huis en<br />
Larissa had de tweede prijs. Zij<br />
kregen een mooie grote bloeiende<br />
plant voor in hun schooltuintje.<br />
Voor de andere kinderen was er ook<br />
een leuk bloeiend plantje. Dank aan<br />
de deskundige jury, die bestond uit Jacques Bot en Fred Roovers.<br />
20<br />
<strong>De</strong> laatste keer voor de grote<br />
vakantie werd de traditionele<br />
puzzeltocht over ons terrein<br />
gehouden. <strong>De</strong> kinderen kwamen<br />
heel enthousiast terug, ze<br />
hadden de vragen goed<br />
beantwoord en ze vonden de<br />
tuinders die ze gesproken<br />
hadden heel erg vriendelijk.<br />
Juist toen de kinderen zes<br />
weken vakantie kregen kwam de<br />
regen! Het onkruid wilde nu wel groeien en de slakken vonden een luilekkerland in de<br />
tuintjes. <strong>De</strong> nog te oogsten groente was geheel overwoekerd door het klein knopkruid<br />
en het kweekgras en de slakken verschansten zich onder het gebladerte van de<br />
sperziebonen.<br />
Inmiddels is het onkruid opgeruimd en kwamen de bietjes, worteltjes en sperziebonen<br />
te voorschijn. We hadden 21 slaboontjes in de grond gedaan en één leerling kreeg er wel<br />
2½ kilo boontjes voor terug. Ook dit jaar waren de prachtige Canna´s (door Rob Smit<br />
liefdevol de winter door geholpen) een lust voor het oog. We hopen dat Rob ze komende<br />
winter weer wil verzorgen zodat ze volgend jaar hun schoonheid kunnen tonen.
We hebben na de vakantie groentesoep, stoofpeertjes en appelmoes gemaakt en<br />
opgegeten. Alles van eigen oogst! Op 26 september hebben we de vlag gestreken en was<br />
het schooltuinseizoen voor deze groep afgelopen. Ze komen nog een keer terug om<br />
compost te rijden en de tuintjes voor de volgende groep in orde te maken.<br />
Nel Paulisse<br />
Personeels Advertentie<br />
Welke VRIJWILLIGER(S) willen meehelpen ‘t J.vd. Laanplantsoen bij te houden?<br />
Dat vindt plaats op maandagochtend 1x per 14 dagen van maart tot de Open Dag,<br />
daarna 1x per 3 weken tot oktober. Het geldt NIET als Algemeen Werk.<br />
Maar het betekent wel gezellig samenwerken met een groep andere tuinders!<br />
Informatie en sollicitatie bij Wil Smits, tuin 30.<br />
het J.A. v.d. Laanplantsoen<br />
21
Algemeen Werk – 4 e kwartaal 2011<br />
Algemeen werk – 4 e kwartaal 2011<br />
1 oktober; 1 e inhaaldag 12 november<br />
Wijk 1 Wijk 2<br />
Wijkcommissaris: Henk Kruijver, tuin 25 Wijkcommissaris: Henk Kruijver, tuin 25<br />
tuin no tuin no<br />
5 A. Sandbergen 20 W. Drijfhout<br />
5a J. Warta 28 P. Geugjes<br />
6 S. Bakker 36 J. Woortman<br />
7 B. van Viegen 36a J Pepers<br />
11 M. van Amesfoort 39 M. Penders<br />
14 R. de Groot 44 M. Wit<br />
15 C. Drijfhout 45 R. Blommers<br />
1 e inhaaldag 12 november<br />
Wijk 3 Wijk 4<br />
Wijkcommissaris: Ruud van der Linden, tuin 73 Wijkcommissaris: Henk Kruse, tuin 116<br />
tuin no tuin no<br />
54 R. Kuipers 92a P. Riteco<br />
57 J. van de Berg 93 M. Somer<br />
60 R. Kuipers 95 C. Wiepjes<br />
62 F. Dikhoff 99 C. van Mer<br />
63 A. van Leeuwen 100 C. Stur-van Zoelen<br />
66 D. Roth-Kiel 101 P. Visser<br />
67 G. Grabijn 102 J. Van Andel<br />
69 F. van der Linden 103 S. Kirbas<br />
72 H. Groot 108 L. Hoogvliets<br />
74 P. Scheffer 109 M. Berger<br />
77 M. Ramphal 110 S. Arosoy-Beerepoot<br />
82 J. de Jongh 111 T. Li<br />
83 K. Awondatu 113 H. Kuipers<br />
85 R. Jonker 114 A. Nieuwenhuizen<br />
87 S. de Hart 120 M. Zuidinga<br />
90 L. Borrie 121 G. Korver<br />
92 H. Holtmaat<br />
Senioren en woensdagmiddagploeg<br />
19 oktober; inhaaldag 12 november<br />
Wijkcommissaris: vacant<br />
tuin no tuin no<br />
2 J. Boer 65 M. del Vecchio<br />
3 R. Wetter 71 A. Crok<br />
10 J. Sorber 75 J. Pool<br />
16 O. Holdendorp 104 J. van Houten<br />
19 J. Thie 106 N. Heeswijk<br />
43 L. Post 107 J.H. van de Griendt<br />
49 V. Erkelens 115 K. Munts<br />
122 J. van de Weide<br />
22
Agenda 2011<br />
<strong>Jan</strong>uari 2011 Februari 2011 Maart 2011<br />
5 Bestuursvergadering 2 Bestuursvergadering 2 Sluiting kopy<br />
9 Nieuwjaarsreceptie 5 Redactievergadering (K)<br />
Van 14.00 – 16.00 uur 23 Alg. ledenvergadering<br />
19 Bestuursvergadering 26 Alg. werk wijk 1 + 2<br />
19 Bijeenk. Kandidaat leden 26 Alg. werk wijk 3 + 4<br />
26 Kascontrole 30 Bestuursvergadering<br />
26 Sluiting kopy<br />
29 Redactievergadering (E)<br />
April 2011 Mei 2011 Juni 2011 Juli 2011<br />
16 Alg. werk wijk 3 + 4 4 Algemeen Werk senioren 8 Algemeen werk Senioren 6 Algemeen werk Senioren<br />
16 Schouwronde 14 Alg. werk wijk 1 + 2 22 Bestuursvergadering 16 Opbouw open dag Vrijwill.<br />
20 Bestuursvergadering 14 Stekkenmarkt 25 Schouwronde 17 Open dag Vrijwilligers<br />
18 Bestuursvergadering 25 Alg. werk wijk 1 + 2 18 Afbouw open dag Vrijwill.<br />
21 Schouwronde 23 Alg. werk wijk 3 + 4<br />
25 Sluiting kopy 23 Schouwronde<br />
28 Alg. werk wijk 3 + 4<br />
28 Redactievergadering (M)<br />
Augustus 2011 September 2011 Oktober 2011 November 2011<br />
10 Algemeen werk senioren 3 Schouwronde 1 Alg. werk wijk 1 + 2 12 Shredder + alg. werk<br />
27 Alg. werk wijk 1 + 2 7 Bestuursvergadering 5 Bestuursvergadering Inhaaldag wijk 1 t/m 4<br />
10 Alg. werk wijk 3 + 4 19 Algemeen werk senioren 16 Bestuursvergadering<br />
21 Sluiting kopy 29 Naschouwronde 23 Sluiting kopy<br />
24 Redactievergadering (A) 26 Redactievergadering (K)<br />
<strong>De</strong>cember 2011<br />
7 Bijeenk. 1 e jaars tuinders<br />
7 Bestuursvergadering<br />
18 Kerstmarkt<br />
Noteer de voor u belangrijke data in uw agenda!!!!<br />
23