12.09.2013 Views

De Vroegopper - Volkstuinpark Jan Vroegop

De Vroegopper - Volkstuinpark Jan Vroegop

De Vroegopper - Volkstuinpark Jan Vroegop

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

TNT post<br />

port betaald


<strong>De</strong> <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong><br />

Informatie- en mededelingenblad<br />

Uitgave september 2011<br />

Jaargang 34<br />

Nummer 4<br />

Verenigingsadres<br />

V.T.V. <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong><br />

Postbus 1051<br />

1500 AB Zaandam<br />

Email: info@janvroegop.nl<br />

Bestuur<br />

Voorzitter: J. Bot (tuin 56)<br />

Email: jacquesbot@hotmail.com<br />

Tel.: 075-6705789<br />

Secretaris: N. Paulisse (tuin 79)<br />

Email: nelpaulisse@hotmail.com<br />

Tel.: 075-6168885<br />

Penningmeester: R. Marapengopi (tuin 21)<br />

Email: marapengopir@hotmail.com<br />

Tel.: 075-6141699<br />

Bestuurslid: F. Roovers (tuin 46)<br />

Email: f.roovers2@chello.nl<br />

Tel.: 075-6173329<br />

Algemeen werk; Groenvoorziening<br />

Bestuurslid: N. Vink (tuin 96)<br />

Email: vinkr005@planet.nl<br />

Tel.: 06-15613024<br />

Adviseur; Algemeen werk<br />

Bestuurslid: A. van Zanen (tuin 37)<br />

Email: apvanzanen@chello.nl<br />

Tel.: 075-6705878<br />

Bouw- en schouwcommissie; Arbo<br />

Storing Elektra/water: D. Paulisse<br />

06-55115478<br />

Lief & Leed<br />

Mw. M. Helversteijn (tuin 112)<br />

Tel: 020-6133845 / 06-30091632<br />

Email: hajahelversteijn@gmail.com<br />

Mw. M. Berger (tuin 109)<br />

Tel: 075-6175576<br />

Email: l.berger@hetnet.nl<br />

Complex Adres:<br />

Ringweg 280, 1507 BS Zaandam<br />

Telefoon: 075-6158284<br />

Internetsite : www.janvroegop.nl<br />

Redactie <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong><br />

Hoofdredactrice: Manja de Boer (tuin 41/42)<br />

Eindredactie: Alie Draisma (tuin 4)<br />

Redactie: Karin Bergman (tuin 80)<br />

Kopij: Brievenbus aan de schuur<br />

Via Email: vroegopper@gmail.com<br />

Arie Penning Shop, beheer: A. Penning<br />

Openingstijden:<br />

Zaterdag 09.30 – 13.00 vanaf 26-2 t/m 8-12<br />

Woensdag 12.30 – 15.30 vanaf 2-3 t/m 29-8<br />

Westring beheer:<br />

<strong>De</strong>nise Amelo (tuin 48)<br />

Schouwcommissie:<br />

R. Roding; M. de Boer; R. Otten<br />

Tuchtcommissie:<br />

Voorzitter: J.H.J. Kruse;<br />

secr.: vacant; lid M. Vet<br />

Beroepscommissie:<br />

Voorzitter: J.H. Wilmer;<br />

M. de Boer; K. Awondatu<br />

Thematuinen/Open Dag/Activiteitencommissie:<br />

Email: d.vet2@kpnplanet.nl<br />

Tel: 075-6177478<br />

Brievenbus in de hal van de kantine/aan de schuur<br />

Wijkcommissarissen:<br />

Wijk 1: H. Kruijver 075-6311375<br />

Wijk 2: H. Kruijver 075-6311375<br />

Wijk 3: R. v.d. Linden 075-6172412<br />

Wijk 4: J. Kruse 075-6171600<br />

Senioren: vacant<br />

Imker: D. van Randen 06-10935258


Van het Bestuur – mededelingen september 2011<br />

Onder verwijzing naar de bestuursinformatie in de <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong> van juni jl. moet ik<br />

zeggen dat er helaas weer een paar waarschuwingsbrieven zijn gestuurd naar enkele<br />

tuinders, die zonder afbericht NIET op het algemeen werk zijn verschenen. Tevens is<br />

aan een paar tuinders een boete opgelegd.<br />

Bij iedere bouwaanvraag voor alle vormen van bouw op je tuin dien je voordat je met de<br />

bouwuitvoering begint eerst een antwoord van het bestuur af te wachten. Hoewel een<br />

bestuursantwoord een paar maal door omstandigheden langer dan vier weken uitbleef,<br />

zul je als regel binnen vier weken – of zoveel eerder als mogelijk is – bericht ontvangen.<br />

Zonder toestemming van een betrokken tuinder is het NIET toegestaan om andermans<br />

tuin te betreden. Dat geldt ook als een tuinder zijn lidmaatschap en tuin al heeft<br />

opgezegd! Planten en/of goederen van zo'n tuin weghalen is al helemaal uit den boze.<br />

Het is jammer dat het hier gezegd moet worden.<br />

Voor het verbreken van de verzegeling op de elektriciteitsmeter heeft het bestuur<br />

besloten om op de eerstvolgende algemene ledenvergadering instemming te vragen voor<br />

het opleggen van een boete indien dit gebeurt, zoals de beheerder van het<br />

elektriciteitsnetwerk dat ook doet.<br />

Het tuinhuis op T 70 van de fam. R. Baars is onlangs totaal afgebrand. <strong>De</strong> technische<br />

recherche van de politie ging na onderzoek uit van brandstichting.<br />

<strong>De</strong> familie Baars gaat een nieuw tuinhuis zetten.<br />

OPROEP - <strong>De</strong> herplant van jonge elzen op de algemeen groenstrook langs de<br />

Ringwegsloot zal dit najaar zijn beslag moeten krijgen. Daarvoor wordt in het bestuur<br />

een stappenplan gemaakt, zoals: stobben uitfrezen, het graven van plantgaten, het<br />

planten van de bomen, boompalen slaan en bevestigen van boombinders, plus de data<br />

waarop gewerkt wordt. Er is veel werk te verrichten. Daarom doet het bestuur een<br />

dringend beroep op een aantal VRIJWILLIGERS om bij dit omvangrijke karwei te<br />

helpen. Ons volkstuincomplex zal er alleen maar mooier door worden. Aarzel niet en geef<br />

je op per e-mail of telefoon bij de secretaris, Nel Paulisse, of bij Fred Roovers,<br />

boomdeskundig bestuurslid.<br />

<strong>De</strong> volgende <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong> ligt vanaf 3 december: in de brievenbus op uw tuin !!!<br />

Bij het rondbrengen van de <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong> ontdekten we dat niet iedereen een brievenbus<br />

op zijn tuin heeft. Ook waren er een aantal paaltjes - waarop de brievenbus bevestigd<br />

hoort te zitten - verrot, zodat de brievenbus ergens op de grond zwierf.<br />

Wilt u er allen voor zorgen dat u een brievenbus op de tuin heeft en dat de brievenbus<br />

reglementair op de tuin geplaatst is? Dus: bereikbaar vanaf het complexpad en op<br />

ooghoogte, aan een stevige paal bevestigd!<br />

1


Van het Bestuur – mededelingen, vervolg<br />

Nieuwe leden / Verhuizingingen<br />

Tuin 1 - Fam. D. van Randen (vh.tuin 55) tuin 88 - Fam. E. Vogelezang<br />

tuin 15 - Fam. Engelsman (vh.tuin 13) tuin 111 - Mw. T. Li<br />

tuin 70 - Fam. R. Baars tuin 121 - Dhr. G. Korver<br />

Wij heten de nieuwe leden van harte welkom.<br />

Vrijgekomen zijn de tuinen: 13, 118 en 94 (reeds gegadigde).<br />

-------------------------------------------------------------------<br />

WATERAFSLUITING<br />

Vorig jaar zijn we overvallen door het vroege inzetten van de vorst.<br />

Velen hadden hun water nog niet afgesloten, met alle gevolgen van dien.<br />

Lekkages te over. Helaas ligt de verantwoordelijkheid bij de tuinder zelf!<br />

Om veel ellende te voorkomen:<br />

<strong>De</strong> waterhoofdkraan van de vereniging gaat op zaterdag 19 november dicht!<br />

Hieronder volgen de richtlijnen voor het afsluiten van het water op uw tuin:<br />

- U test voor 19 november uw hoofdkraan. Dat gaat als volgt: Draai uw hoofdkraan enige<br />

keren goed open en dicht, zodat eventuele aanslag van het rubber losgaat.<br />

- Sluit uw hoofdkraan, open de kraan in uw huisje ,laat de druk van het water weglopen,<br />

wacht even totdat er geen water meer uitkomt, laat de kraan open en plaats er een<br />

bakje onder.<br />

- Is het bakje de volgende morgen leeg ,dan heeft u een goede hoofdkraan; maar staat<br />

er water in, dan lekt de hoofdkraan. Indien dit het geval is, kunt u een briefje met uw<br />

naam en tuinnummer in de brievenbus van Dick Paulisse, tuin 79, doen.<br />

Als u het water definitief afsluit, vergeet dan niet om de aftapkraan bij de hoofdkraan<br />

-indien aanwezig- ook te openen om de leiding leeg te laten lopen; komt er geen water<br />

meer uit, sluit dan de aftapkraan zodat er geen vuil grondwater in de leiding kan komen.<br />

Eventuele schade en herstel zijn voor rekening van de tuinder!<br />

<strong>De</strong> waterhoofdkraan gaat op zaterdag 15 maart 2012 weer open.<br />

-------------------------------------------------------------------<br />

Met vriendelijke groet namens het bestuur,<br />

Jacques Bot<br />

2


Commissie Lief & Leed<br />

Afscheid en welkom commissielid Lief & Leed 20-09-2011<br />

Fie Nieuwenhuizen is met ingang van augustus 2011 in verband met drukke<br />

werkzaamheden niet meer beschikbaar voor de commissie LIEF & LEED.<br />

Namens alle medetuinders willen wij haar hartelijk bedanken voor haar inzet!<br />

Marian Berger van tuin 109 neemt haar werkzaamheden over.<br />

Weet u of iemand ziek is of in het ziekenhuis ligt of het anderszins zwaar heeft,<br />

laat het ons dan weten. U kunt het doorgeven via:<br />

Marian Berger, tuin 109 <strong>Jan</strong>na Helversteijn, tuin 112<br />

telefoon -> 075-6175576 telefoon -> 020-6133845 of 0630091632<br />

email -> l.berger@hetnet.nl email -> hajahelversteijn@gmail.com<br />

Lieve tuinvrienden 20-09-2011<br />

Bij deze willen wij iedereen bedanken voor de belangstelling en hulp die wij mochten<br />

ontvangen na Alie’s heupoperatie. Met Alie gaat het nu heel goed. Ook werden wij<br />

verrast met een hele mooie fruitmand van <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong>. Ook heel erg bedankt!<br />

Alie en Fedde Douwsma, tuin 8<br />

Lief & Leed 31-08-2011<br />

Wat een mooie foto hebben jullie gestuurd.<br />

Geweldig hè zo’n tuin en dat bij <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong>, midden in Zaandam!<br />

Hartelijk dank voor de wensen en de foto.<br />

Groeten, Rien en Tini <strong>De</strong>ijle, tuin 26<br />

Hartelijk dank 23-06-2011<br />

Woensdag 22 Juni kreeg ik 2 dames op bezoek die mij verrasten met een fruitmandje,<br />

als ‘hart onder de riem’. Dit gebaar waarderen wij ten zeerste. Ik ben er nog niet, maar<br />

het komt goed. Nogmaals onze hartelijke dank.<br />

Groetjes, Rien en Tini <strong>De</strong>ijle, tuin 26<br />

Beste commissieleden van Lief & Leed 10-06-2011<br />

Bij deze wil ik jullie hartelijk bedanken voor de mooie en lekkere fruitmand die ik heb<br />

gekregen. Ook bedankt voor de kaartjes. Het is fijn om te weten dat jullie aan mij<br />

hebben gedacht. Inmiddels ben ik thuis en probeer ik het rustig aan te doen.<br />

Ik zie jullie snel weer in de kantine !<br />

Groetjes <strong>De</strong>nise Amelo, tuin 48<br />

-------<br />

3


COMPOST<br />

In de <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong> van november zult u een bericht aantreffen over<br />

het bestellen van compost. Wacht u deze berichten a.u.b. even af.<br />

Nieuws uit de ARIE PENNING SHOP<br />

Er zijn diverse nieuwe producten in de winkel:<br />

Frans boomschors 40 ltr € 5,80 (cons.prijs € 8,99)<br />

Turfmolm 150 ltr € 8,65 (cons.prijs € 11,99)<br />

DCM Blauwmaker Hortensia’s 0,8 kg € 6,95<br />

DCM Aluin voor Hortensia’s 750 gr € 9,95<br />

Wat vindt u verder in de Tuinshop?<br />

Potgrond 20 ltr € 1,50 5 zak voor € 7,00<br />

Potgrond 40 ltr € 2,50 5 zak voor € 12,20<br />

Tuinaarde 40 ltr € 1,65 5 zak voor € 7,95<br />

Kokospotgrond 40 ltr € 3,95 3 zak voor € 11,50<br />

Zaai-/stekgrond 40 ltr € 3,90 3 zak voor € 11,40<br />

Geranium- en Fuchsiapotgrond 40 ltr € 3,15 5 zak voor € 15,25<br />

DCM Organische meststof<br />

voor groenten - tuinplanten: 5 kg - € 9,50 10 kg € 18,95 en 20 kg € 31,95<br />

DCM Organische gazonmest<br />

voor een diep groen gazon: 5 kg - € 11,95 10 kg € 17,95<br />

Gazonstart 1,5 kg € 6,50<br />

Gazon pur. 3,5 kg € 11,95<br />

DCM zeewierkalk 20 kg € 10,95<br />

DCM groen kalk 20 kg € 10,45<br />

10 kg € 7,95<br />

Koemestkorrels 10 kg € 8,95<br />

Graszaad vanaf € 5,95<br />

Acryldoek 2 m breed € 0,85 per meter<br />

Worteldoek 1,65 m breed € 1,65 per meter<br />

5,00 m breed € 3,00 per meter<br />

Grote sortering tuingereedschap:<br />

w.o. kruiwagen Fort 80 ltr voor € 65,00<br />

Takkenscharen (telesc.) v.a. € 14,95<br />

E.v. snoeischaren – boomzagen – spades – spitvork – spadestelen –<br />

Wijzonol buitenverf (4 jaar garantie) enz. enz.<br />

Kadobonnen van € 5,00; € 7,50 en € 10,00.<br />

A. Penning<br />

4


Activiteitencommissie<br />

Uitslag Zonnebloem wedstrijd<br />

<strong>De</strong> zonnebloem wedstrijd is dit jaar gewonnen door José Crok, tuin 71.<br />

Gefeliciteerd, José! <strong>De</strong> lengte van de zonnebloem was 2.76 meter lang!!!<br />

José heeft intussen haar waardebon ontvangen.<br />

Marian Vet<br />

Uitslag Lentepuzzel <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong><br />

<strong>De</strong> prijs van de Lente- of Paas-puzzel met een goede oplossing<br />

is gewonnen door dhr. Fred van der Linden, tuin 69<br />

Van Harte Gefeliciteerd!!!<br />

Tot de volgende puzzel!<br />

OPROEP: Douwe Egberts waardepunten<br />

Beste medetuinders,<br />

Zijn er onder jullie mensen die Douwe Egberts punten (van koffie of thee) sparen?<br />

En zou je ze over hebben voor de vereniging, zodat we kunnen sparen voor een mooie<br />

prijs voor de Tombola van 2012 ? Dit jaar hadden we een prachtige Senseo-machine<br />

voor onze tombola. <strong>De</strong> punten waren gevonden in een oude keukenbus tussen de<br />

rommelmarktspulletjes!!!!!!<br />

We houden ons aanbevolen!<br />

Je kunt ze deponeren in de brievenbus. <strong>De</strong> activiteitencommissie<br />

OPEN DAG: met dank aan de ………VRIJWILLIGERS!<br />

Alle vrijwilligers die ons voor, tijdens en na de Open Dag hebben geholpen:<br />

heel hartelijk bedankt voor jullie inzet!!!<br />

Want ondanks de soms hevige regen waren jullie er wel om te helpen.<br />

Het is mede door de hulp van jullie allen een succesvolle dag geworden.<br />

Nogmaals bedankt!!!!!<br />

<strong>De</strong> Activiteitencommissie,<br />

Marian en Dick Vet, tuin 20<br />

Bingo<br />

Zondagmiddag 16 oktober is er weer een bingo.<br />

Van 14.00 u tot 17.00 u, in de Westring (kantine)<br />

Er zijn diverse leuke prijzen te winnen!<br />

Iedereen is welkom, dus kom gezellig meedoen!!!<br />

<strong>De</strong> Activiteitencommissie<br />

5


OPEN DAG 2011-<br />

Als we de dag voor en na de Open Dag in ogenschouw nemen, dan hebben we heel erg<br />

geboft. Met 2 buien bleef het de rest van de dag droog en was het best redelijk weer.<br />

Op zondagmorgen voor de opening zou plaatsvinden, moest er nog het nodige worden<br />

hersteld. Dit omdat het zaterdag zo hard had geregend en gestormd.<br />

Wat moest dat worden??<br />

Chrit had de grote tent laten zakken om schade te voorkomen.<br />

Maar de tent moest wel weer worden opgebouwd vóór 10 uur.<br />

Ook hadden enkele tentjes schade opgelopen, wat inhield dat daar nieuwe voor moesten<br />

komen. Maar na even flink aanpakken kon om 10 uur de belangrijke dag beginnen.<br />

<strong>De</strong>ze werd geopend door onze voorzitter Jacques, toen was de Open Dag 2011 een feit.<br />

Het is een groot succes geworden, gezellig en met heel veel bezoekers.<br />

- <strong>De</strong> eigenaars van de tuinen die open stonden voor bezoekers zijn de hele dag druk<br />

geweest om hun gasten rond te leiden.<br />

- Iedereen die achter hun stalletje hun eigen producten verkochten, waren tevreden.<br />

- <strong>De</strong> bar had het druk om voor de inwendige mens te zorgen.<br />

- Het Rad van Avontuur en de Tombola hebben, mede door<br />

de enthousiaste medewerkers, een groot bedrag opgebracht.<br />

- <strong>De</strong> plantenstal liep als een trein, er werden veel planten verkocht.<br />

Maar er was ook veel vraag naar eigen groenten uit de tuin.<br />

- <strong>De</strong> Arie Penning shop had een goede omzet deze dag.<br />

- Prachtige fuchsia´s gingen over in liefhebbers´ handen.<br />

- Het bestuur stond aan de ingang van ons complex en turfde de inkomende bezoekers,<br />

wat er meer dan 500 waren!<br />

- Evenals andere jaren was de haringstal al weer vroeg uitverkocht. Die visjes zijn toch<br />

wel in trek zeg!!!!<br />

- Ook de pannenkoekenbakker had op het eind geen meel meer en moest nee verkopen.<br />

- Veel handel ging over de boeken-, kleding-, speelgoed- en rommelmarkt stalletjes,<br />

hier was veel animo voor.<br />

- <strong>De</strong> kinderen werden mooi in verschillende<br />

gedaantes geschminkt en ook konden ze ballen<br />

gooien.<br />

- Er was gezellige muziek op de achtergrond.<br />

- En dan al die kabels die de nodige stroom<br />

moesten leveren, dat werd verzorgd door onze<br />

handige klusman. Die nog snel een stop moest<br />

verwisselen omdat de stroom uitviel, voor<br />

eventjes.<br />

Dus al met al: het was een geslaagde dag!!!!<br />

<strong>De</strong> Activiteitencommissie,<br />

Marian en Dick Vet<br />

6


Wat onze Open Dag heeft opgebracht:<br />

Inkomsten Uitgaven<br />

Ballen tent 14,80 Cadeaubonnen 27,50<br />

Bar en snacks 360,05 Catering inkoop 166,90<br />

Boeken 235,55 Div. klein materiaal 31,00<br />

Fuchsia’s 70.00 Prijzen rad+tombola 400,00<br />

Haring 182,00 ------------------<br />

Kleding 123,80 € 625,40<br />

Kraamverhuur 75,00<br />

Pannenkoeken 66,80<br />

Planten 230,00<br />

Rad v Avontuur 623,05<br />

Rommelmarkt 503,25<br />

Speelgoed 75,00<br />

Tombola 629,45 Zo hielden we een positief saldo over van:<br />

----------------<br />

€ 3.188,75 € 2.563,35 !!!!!!<br />

7


Het vogeltjesbestand op het complex<br />

Alle 17 vogelhuisjes die ik dit voorjaar heb opgehangen, zijn bewoond geweest. <strong>De</strong><br />

meeste zelfs 2x. Op eigen tuin had ik een spechtenfamilie in een mezenkast (!)<br />

Goed, pa had eerst het invlieggat wat groter gemaakt, maar ik ben toch trots dat ze<br />

mijn huisje verkozen boven een gat in een boom.<br />

Wist u ……<br />

En merelfamilies bewoonden de hibiscus en klimop.<br />

Ook de zanglijster was weer terug.<br />

En tot mijn verbazing hadden we eind juli, begin<br />

augustus opeens een nest met winterkoninkjes in een<br />

heel erg oud, viezig berkenstam-huisje, dat eigenlijk<br />

weggegooid moest worden. Het huisje hangt aan de<br />

achterkant van ons tuinhuisje, zowat op de tafel waar<br />

we vaak timmeren. Maakte niets uit, pa en ma vlogen<br />

rustig heen en weer met voer!<br />

Leuk, hè?<br />

Rob, tuin 41/42<br />

*dat de zomer is afgelopen en het nu al weer herfst is? Wat vliegt de tijd…!<br />

*dat er 12 november - zo heb ik opgevangen - weer een grote shredder komt voor al ons<br />

snoeiafval? Snoeiafval, dus géén dode planten, maar takken…!!!<br />

* dat er in de redactie persoonswijzingen hebben plaatsgevonden? Na jaren van noeste<br />

arbeid voor de <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong> heeft Esmaralda Boon afscheid genomen van de redactie.<br />

Al het werk van het in elkaar draaien van het blad was niet meer te combineren met<br />

haar baan. Nu neemt Alie Draisma (tuin 4) haar werk over. Bedankt Es, en welkom Alie!<br />

* dat het een raar jaar is geweest? Eerst die bloedhete en droge (o, wat was het droog)<br />

lente en toen die iets te vochtige (o, wat was het nat) zomer. Op de Open Dag van 17 juli<br />

waren de rozen verregend, de paden kletsnat maar het moraal bleef hoog en ……<br />

……..het was stikgezellig!<br />

8


Open Tuindagen, zomer 2011<br />

25 juni 2011: Open dag voor de Kuipplanten vereniging bij de familie Tjipjes op tuin 78<br />

Ondanks het feit dat het weer niet mee wilde werken, was het toch een geslaagde dag<br />

met bijna 20 bezoekers. Veel gedachten, ideeën en stekjes uitgewisseld en vele potten<br />

koffie gedronken onder de partytent om toch nog een beetje droog te blijven.<br />

26 juni 2011: Open tuinenweekend Groei & Bloei, afdeling Zaanstreek<br />

En de volgende dag, zondag 26 juni was de Open Dag van het tijdschrift Groei en Bloei.<br />

Het weer was er niet beter op geworden en het aantal bezoekers ook niet. Maar toch<br />

wisten een paar enthousiaste tuinliefhebbers het complex te vinden. En het was de<br />

moeite waard, want al waren er weinig dahlia’s, de begonia’s en de passieflora’s maakten<br />

alles goed. <strong>De</strong> tuin zag eruit als een zeer kleurrijk feestje!<br />

9


Weer een nieuwe gast op <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong>: de VOS.<br />

<strong>De</strong> vos is een opportunist. Hij past zich snel aan en is een alleseter. Hij komt van nature<br />

voor op het noordelijk halfrond, van de poolstreken tot aan de tropen. In Nederland<br />

maakt de vos sinds de jaren zestig een opmerkelijke opmars door en hij is nu ook langs<br />

de Westzanerdijk en op ons tuincomplex gesignaleerd.<br />

<strong>De</strong> vos (in het latijn:<br />

Vulpes vulpes) behoort<br />

tot de hondachtige<br />

zoogdieren en wordt<br />

meestal niet ouder dan<br />

10 jaar. Afhankelijk<br />

van het voedselaanbod<br />

en geschikte holen is<br />

zijn territorium 1 tot 4<br />

km 2 groot. Eénmaal per<br />

jaar worden er in een<br />

ondergronds hol<br />

meestal 3-8 jongen<br />

geboren. <strong>De</strong> vos jaagt<br />

Vos met prooi (foto U.S. fish and wildlife service)<br />

alleen en vooral<br />

‘s nachts. Het voedsel bestaat uit woelmuizen en andere kleine knaagdieren,<br />

haasachtigen, vogels vooral pluimvee, weide- en watervogels, eieren, regenwormen,<br />

insecten, klein fruit, bessen (dol op bramen) maar ook aas.<br />

In de Zaanse veengebieden zal voedsel geen probleem zijn, maar droge nestplaatsen zijn<br />

moeilijker te vinden. Daarvoor komen alleen opgehoogde terreinen, dijken, (spoor)wegtaluds<br />

en stortplaatsen in aanmerking.<br />

Waar komen onze Zaanse vossen vandaan? Tot 1968 kwamen vossen in West-Nederland<br />

niet voor. In dat jaar werden er voor het eerst vossen gesignaleerd in de duinstreek<br />

zowel ten noorden als ten zuiden van het Noordzeekanaal. Volgens aannemelijke<br />

geruchten betrof het door mensen losgelaten dieren. Vandaar hebben de vossen zich in<br />

tien jaar tijd langs de gehele duinkust verspreid en alle meeuwenkolonies uitgeroeid.<br />

Vanouds is de vos als pluimveedief en concurrent van de jagers vervolgd. Tegenwoordig<br />

houden de mensen geen kippen meer en is de houding ten opzichte van de vos wat<br />

coulanter en ten opzichte van de jacht kritischer geworden. Bovendien is in de laatste<br />

decennia het landschap in de Randstad ook voor de vos geschikter geworden door de<br />

aanleg van grote natuur- en recreatiegebieden zoals Spaarnwoude en Twiske en door<br />

begroeiing van ongebruikte industrie- en haventerreinen langs het Noordzeekanaal.<br />

<strong>De</strong> discussie of de vos schadelijk is voor de Zaanse weidevogelstand woedt nog volop.<br />

Voor de vogelliefhebbers staat het vast dat de grondbroeders voor de vos een<br />

gemakkelijke prooi zijn en dat is dus slecht nieuws voor de toch al teruglopende<br />

weidevogelstand. <strong>De</strong> vos mag sinds 2006 het hele jaar bejaagd worden. Voor de vossen<br />

in het Westzijderveld en Reefgebied heeft de Zaanse vogelwacht dit voorjaar zelfs<br />

ontheffing van het jachtverbod met kunstlicht aangevraagd.<br />

10


Waarnemingen in ons tuinpark zijn afgelopen voorjaar gedaan door tuinlid Wil Smit en<br />

door een buurtbewoner die met zijn hond in het park wandelde, beide keren vroeg in de<br />

ochtend. Rond ons tuincomplex zijn mij twee waarnemingen bekend in het land achter de<br />

Westzanerdijk tegenover <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong>. Vermoedelijk biedt de fabriek van Hordijk ook<br />

een goede schuilplaats voor de vos in de ruimte tussen het funderingszand en de<br />

betonvloeren. <strong>De</strong> verwilderde konijnen die daar woonden, zijn waarschijnlijk door de vos<br />

uitgeroeid. Ook de valken die vanaf het dak van de fabriek op muizen joegen, zijn dit<br />

jaar veel minder actief, mogelijk omdat de muizen nu door de vos bejaagd worden. Van<br />

Rob Smit hoorde ik dat hij bij Nauerna een vos op de dijk zag oversteken, die wellicht<br />

op de grote stortplaats van Afvalzorg zijn territorium heeft. Dat is waarschijnlijk ook<br />

het gebied vanwaar de vos zich in de richting van ons tuinpark heeft uitgebreid.<br />

Hoe kunnen we de aanwezigheid van de vos waarnemen? Behalve zichtwaarnemingen, dus<br />

het zien van de vos, laat de vos ook sporen na.<br />

Goede voetsporen zijn vooral in de sneeuw zichtbaar. Ze zijn ovaler dan van een hond en<br />

de twee middelste tenen liggen voor de buitenste (zie foto links). Let ook op de goed<br />

zichtbare nagels. Uitwerpselen liggen vaak op opvallende plaatsen, zijn ongeveer zo<br />

groot als van een kat en eindigen met een puntje (foto rechts). Daarnaast zijn er<br />

prooiresten van vogels te vinden of - niet te hopen - van onze tuinhazen.<br />

Gelukkig is de hondsdolheid die vaak door vossen verspreid werd uit ons land verdwenen,<br />

maar de vos kan ook drager zijn van parasieten die voor de mens gevaarlijk zijn, zoals de<br />

vossenlintworm. In West-Nederland is dat nog niet vastgesteld maar het is oppassen<br />

met vossen. Het is ten slotte ook een aaseter, die tevens van ons kleinfruit snoept.<br />

Ik ben benieuwd of er nieuwe meldingen van onze vos of van vossensporen binnenkomen<br />

waaruit kan blijken of onze nieuwe gast een blijvertje is.<br />

<strong>Jan</strong> Besteman<br />

11


Verwilderingsbollen, stinzenplanten<br />

Stinzenplanten of stinsenplanten groeien voornamelijk op kleigrond verrijkt met de<br />

organische stof die uit vijvers, grachten of sloten wordt gebaggerd.<br />

Stinzenplanten (stins = steenhuis) is een verzamelnaam voor planten die uit Midden- en<br />

Zuid-Europa, maar ook uit gebieden in Duitsland zijn ingevoerd vanaf de middeleeuwen<br />

tot het midden van de vorige eeuw. <strong>De</strong> planten, vaak bollen en knollen kwamen uit bossen<br />

en bergweiden en gedijden het best in grond vol klei en kalk; ze wisten zich zó goed te<br />

handhaven en ook uit te breiden, dat ze nu tot de Nederlandse flora worden gerekend.<br />

<strong>De</strong> bekendste stinzenplant is het sneeuwklokje, zowel de enkele als de dubbele vorm.<br />

<strong>De</strong> naam stinzenplant werd voor het eerst gebezigd door de botanicus Dr. J. Botke<br />

(1923), die opmerkte dat planten uit deze groep veel voorkomen bij oude boerderijen,<br />

kerkhoven, buitenplaatsen, steenhuizen of zoals deze gebouwen in het noorden worden<br />

genoemd: borgen (Groningen), havezaten (Drenthe en Overijssel) en stinzen (Friesland).<br />

(Foto’s: leerwerk-kwekerij.nl 2011)<br />

<strong>De</strong> rijke edelen en handelaren wilden met de tuinen van hun buitenplaatsen hun rijkdom<br />

tonen door aparte aanplanting van blauwe druifjes, keizerskronen en wilde hyacinten.<br />

Niet alleen in de bosschages van de buitenplaatsen kwamen de stinzenplanten voor.<br />

In die tijd was er nog geen vuilnisophaaldienst en gooide men overtollige spullen en afval<br />

eenvoudig uit het raam; op deze kalkrijke stenen en puin floreerden de stinzenplanten.<br />

Kwamen planten van nature in Zuid-Limburg voor en zijn later aangeplant bij een<br />

Groninger borg dan is deze inheemse plant hier een 'regionale stinzenplant'; een<br />

voorbeeld hiervan is de daslook. Tot de stinzenplanten worden niet alleen bolgewassen<br />

gerekend, maar ook sommige heesters en vaste planten; evenals sommige "onkruiden":<br />

zevenblad (!) en fluitekruid.<br />

In later jaren was het D.T.E. v.d. Ploeg, die zich veel met stinzenplanten bezighield. Nu<br />

groeien stinzenplanten vaak ook op plaatsen die lange tijd verwaarloosd zijn, vandaar de<br />

naam verwilderingsbollen. Je kunt deze bollen zelf jarenlang in vergeten hoekjes hun<br />

gang laten gaan in kleiige bosgrond eventueel verrijkt met kalk, bladeren en compost.<br />

<strong>De</strong> voortplanting van de bolletjes nemen mieren vaak voor hun rekening, ze dienen als<br />

nuttige transporteurs van de zaden. Zelf kun je de planten- of bollengroepen na de bloei<br />

splitsen en elders uitplanten, zo ontstaat langzamerhand zo’n ‘bloementapijt’ in je tuin.<br />

(uit Klaas Noordhuis: stinzenplanten en ged. uit: Trouw, Nicolien van Doorn, mrt. 2011)<br />

12


Stinzenplanten in het ‘wild’, Noord-Holland<br />

In het vroege voorjaar staat voor bezoekers open: één van de mooiste historische<br />

parken in Nederland met goed bewaarde overblijfselen van tuinaanleg uit de 17 de eeuw:<br />

de buitenplaats Huis te Manpad (Herenweg 9, Heemstede). Zoals op veel landgoederen<br />

herbergt het park een schat aan vroegbloeiende bollen en knollen, zgn. stinzenplanten.<br />

In de week dat ik bij het Huis te Manpad was, bloeiden er honderden sneeuwklokjes,<br />

gele winteraconieten, boerenkrokussen en narcissen. <strong>De</strong>ze vroege bloeiers worden<br />

gevolgd door ondermeer sneeuwroem, vingerhelmbloem, lelietje-van-dalen, wilde hyacint,<br />

en nog veel meer soorten. En zoals op veel buitenplaatsen aan de binnenduinrand in<br />

Kennemerland bloeit hier ook het Haarlems klokkenspel, een dubbelbloemige<br />

knolsteenbreek (in mei). Als een vrolijk tapijt stonden de bloemen aan de bemoste<br />

voeten van grote bomen als linde, eik en beuk en genoten ze van het licht dat door de<br />

takken zo vroeg in het jaar nog tot de grond doordringt. Als eenmaal het bladerdak<br />

gesloten is, is er voor veel planten weinig reden om onder grote bomen te groeien: te<br />

donker, te droog. Maar net wat stinzenplanten tijdens hun rustperiode prettig vinden!<br />

vogelmelk vingerhelmbloem Huis te Manpad-Heemstede bostulp sterhyacint<br />

Het park is tijdens de bloei van de stinzenplanten van februari t/m mei uitsluitend in<br />

excursieverband te bezoeken. Ook het fraaie landgoed Elswout in Overveen en de<br />

parken van Jacq. Thijsse zijn rijk aan stinzenplanten. (Trouwens de gemeente Zaandam<br />

doet in het algemeen groen ook zijn best om deze ‘bloementapijten’ te imiteren – red.)<br />

Ga voor meer informatie naar www.landschapnoordholland.nl.<br />

Stinzenplanten in de tuin<br />

Nieuwsgierig geworden naar hoe je stinzenplanten in de tuin kunt combineren met vaste<br />

planten, ben ik begin april naar de Warande gegaan, de tuin van tuinontwerpster Trudi<br />

Woerdeman in Laag Keppel bij Doetinchem (www.dewarande.nl).<br />

Wat bleek, stinzenplanten groeien niet alleen onder bomen, maar ook in gras en in potten<br />

en bakken! Trudi heeft tijdens de rondleiding verteld hoe ze met veel geduld van een<br />

stuk zanderige grond een prachtige bostuin heeft gemaakt, waar je van januari tot half<br />

mei bollen, knollen en wortelstokken kunt zien bloeien. Ze schreef er een boek over en<br />

geeft daarin aan hoe je je eigen stinzentuin kunt aanleggen en ook hoe je vaste planten<br />

kunt toepassen als varens, hosta, lievevrouwebedstro, maagdenpalm, ligularia- en<br />

rodgersiasoorten, enz. <strong>De</strong>nk daarbij vooral aan schaduwminnende planten.<br />

Haar boek is in 2008 verschenen: Trudi Woerdeman - Tuinieren met stinzenplanten.<br />

(Uit: Groei & Bloei, Groeninfo, Tuinieren met stinzenplanten, Margriet de Winter)<br />

13


Bloembollen in potten<br />

Wil je langdurig genieten van bloembollen in potten, plant dan<br />

de verschillende bollen in lagen: de zgn. etagebeplanting.<br />

Begin onderin met de grootste bloembollen die laat bloeien, zoals<br />

tulpen; in het midden plant je middelgrote en middelvroege bollen<br />

bijv. narcissen of de sterk geurende hyacinten en bovenop komen<br />

de kleine bolletjes die het eerst in het voorjaar bloeien:<br />

winterakonieten, sneeuwklokjes, crocussen of kleine irissen.<br />

Je kunt dan eindeloos genieten!<br />

Je eigen Liefhebberij en <strong>De</strong> digitale Snelweg<br />

Ben je geïnteresseerd in aanverwante zaken rondom tuinieren, dan is een verkenning van<br />

bepaalde websites op internet een snelle methode om meer informatie te verkrijgen.<br />

Vaak bestaan er al verenigingen, belangengroepen of netwerken die zich met deze<br />

liefhebberij bezighouden. Wat de webwinkels betreft: aankopen is op eigen<br />

verantwoording, maar bij de meeste adressen kun je het bedrijf werkelijk bezoeken.<br />

Hieronder vind je een aantal onderwerpen als voorbeeld:<br />

tuinvragen - Alg. Vereniging van Natuurtuinders www.avvn.nl<br />

tuinaanleg,onderhoud- KMTP, tijdschrift Groei & Bloei www.groei.nl<br />

bomen, houtgewas - Ned. <strong>De</strong>ndrologische Vereniging www.dendrologie.nl<br />

fruitbomen, oudras - POMologische Ver. Noord-Holland www.hoogstamfruitnh.com<br />

houtgewas, inheems - de Bronnen www.bronnen.nl<br />

zoogdieren, inheems - Ver. v. Zoogdierkunde en bescherming www.zoogdiervereniging.nl<br />

wildeplanten,inheems- St. Floristisch Onderzoek Ned. www.floron.nl<br />

bloembollen - Ecobulbs www.ecobulbs.nl<br />

verwilderingsbollen - Rita van der Zalm/Hein Meeuwissen www.ritavanderzalm.nl<br />

biologische zaden - <strong>De</strong> Bolster www.bolster.nl<br />

vogels - Vogelbescherming www.vogelbescherming.nl<br />

vogels, wintertelling - Wintervogeltelling www.knnv.nl<br />

vogels, onderzoek - Sovon www.sovon.nl<br />

vlinders - <strong>De</strong> Vlinderstichting www.vlinderstichting.nl<br />

bijen - Ned. Bijenhouders Vereniging www.bijenhouders.nl<br />

egels - <strong>De</strong> Egelstichting www.vivara.nl<br />

reptielen, vissen - Stichting Ravon www.ravon.nl<br />

insecten, spinnen - Ned. Entomologische Vereniging www.nev.nl<br />

veldbiologie, historie- Kon. Ned. Natuurhistorische Ver. www.knnv.nl<br />

ecologisch groen - de Wilde Weelde, tijdschrift Oase www.wildeweelde.nl<br />

heemtuinen - St. Natuur & Milieu Educatie Zaanstr. www.nme-zaanstreek.nl<br />

landschap - Landschap Noord-Holland www.landschapnoordholland.nl<br />

Lees de informatie, word lid van of sponsor de vereniging van je hobby. Vaak krijg je een<br />

vakblad toegezonden, kun je bijeenkomsten bijwonen en andere liefhebbers ontmoeten.<br />

14


Shredderen/hakselen/versnipperen - verkleinen of vermalen<br />

Binnenkort - op 12 november - komt de shredder weer op ons complex te staan.<br />

In de shredder of hakselmachine kunnen alleen HOUTachtige resten worden verwerkt.<br />

<strong>De</strong> hakselploeg wil die houtachtige struik- of bomenresten graag zo aangeleverd krijgen<br />

dat zij geen extra moeite behoeft te doen om het door de machine te krijgen.<br />

Bedenk dat dit werk al zwaar genoeg is en op vrijwillige basis wordt verricht!<br />

Wat kan wel of niet op de hakselhoop aangevoerd worden?<br />

Graspollen, plaggen en plantenresten kunnen NIET worden gehakseld, die deponeer je<br />

natuurlijk op je eigen composthoop.<br />

Zorg ervoor dat er GEEN plastic, bouwafval, touw of ijzerdraad tussen het te hakselen<br />

materiaal zit. Dit kan zeer nadelig zijn voor de machine zelf, zoals vastlopen of ernstig<br />

beschadigen, maar is ook zeer gevaarlijk voor de mensen die de machine gebruiken!!!<br />

Leg doornstruiken en doornachtige takken van bijv. rozen a.u.b. APART naast de hoop.<br />

Dikkere takken ( > 5 cm) èn wortelstronken kun je op een ‘natuurlijke’ manier in je eigen<br />

tuin verwerken, bijv. voor het maken van wallen, afscheidingen of verzin andere creatieve<br />

oplossingen. Kleingezaagde stukken boomstam zijn toepasbaar als extra zitelementen in<br />

de tuin of zijn voortreffelijk in het houtkacheltje te gebruiken, gewoon op de tuin opslaan<br />

en tot de winter bewaren.<br />

Wat doen we met het haksel?<br />

Onder invloed van het meer ‘natuurlijk’ tuinieren is ook de<br />

functie van het hakselen veranderd. Het haksel wordt nu<br />

in bosschages gestrooid of wordt toegepast als<br />

ophoogmateriaal van paden of bemestingsmateriaal in<br />

borders om grond te verbeteren.<br />

In de praktijk is gebleken dat het toepassen van haksel zowel vóór- als nádelen heeft:<br />

- nadelen zijn dat het als ophoogmateriaal telkens langzaam in de grond zal wegzakken,<br />

dus aangevuld moet worden en dat het gebruik van teveel hakselmateriaal de tuingrond<br />

zuurder maakt, minder pH zal bevatten. Strooi dus liever niet teveel in je bloemenborder<br />

of moestuin, hoewel je dit kunt opvangen door in het voorjaar kalk toe te voegen. Voor<br />

sommige struiken, planten is zure grond juist zeer gewenst: denk bijv. aan rhododendrons!<br />

- voordelen zijn dat het houtig restmateriaal gerecycled of hergebruikt wordt; dat het<br />

natuurlijk materiaal is met een prachtige uitstraling, wat goed verstrooid kan worden en<br />

dat het als compost- of mulchlaag uitstekend in zowel natuurlijke als moderne tuinen past!<br />

<strong>De</strong> takkenhoop voor de hakselaar zal vanaf 5 november bij parkeerterrein 1 en 3 te<br />

vinden zijn. Veel succes met het haksel(en)!<br />

Alie Draisma<br />

15


LEVEN EN WERK VAN NUTTIGE BEESTJES<br />

Inleiding<br />

Bij het tuinieren zijn tal van hulpmiddelen te gebruiken. Gereedschappen, zoals een<br />

schoffel of spa, maar ook een levend hulpleger staan tot onze beschikking. Vogels als<br />

bestrijders van insecten kennen we wel, maar ook allerlei insecten en spinnen kunnen<br />

helpen om plaagdieren in de hand te houden. Overigens is het heel normaal dat in een<br />

natuurvriendelijke tuin ook wat ongewenste bewoners een graantje<br />

meepikken. Dat hoort bij ‘natuurvriendelijk’!<br />

Wespen<br />

Hoewel wespen in de tuin niet de meest geziene gasten zijn, zijn ze heel<br />

belangrijk. Het grootste deel van de zomer vangen ze namelijk allerlei insecten waaronder veel<br />

muggen en vliegen als voer voor hun jongen. Pas als de jonge wespen uitgevlogen zijn begint, in<br />

augustus, het gevreesde limonadefeest. <strong>De</strong> “werkloze” dieren komen dan pas op onze zoetigheid af.<br />

Wespen leven in volken, het nest maken ze zelf van tot papier-maché gekauwd hout. <strong>De</strong> larven<br />

worden met dierlijk eiwit gevoerd, dit in teenstelling tot hommels en bijen die hun broed met<br />

stuifmeel voeren. Na de zomer sterft het hele wespenvolk. Alleen de bevruchte koninginnen<br />

overwinteren. Na de winter bouwen zij een nieuw nest en een nieuw volk op. Drie soorten wespen<br />

zijn in Nederland heel algemeen, daarnaast komen er nog 6 zeldzamer soorten voor.<br />

Zweefvliegen<br />

Door de geelzwarte kleur lijken zweefvliegen sterk op wespen. Dat is ook de bedoeling want<br />

hierdoor houden zij hun natuurlijke vijanden voor de gek. Ze zijn echter niet verwant. Terwijl<br />

hommels, bijen en wespen vier vleugels hebben moeten de zweefvliegen het er met twee doen, net<br />

als andere vliegen. <strong>De</strong> vliegwijze is heel karakteristiek. Zweefvliegen kunnen een tijdje stilstaan in<br />

de lucht en schieten dan opeens weg. In Nederland komen er ruim 250 soorten voor. <strong>De</strong> larven van<br />

zweefvliegen leven op heel verschillende manieren en plaatsen. Sommige soorten leven onder<br />

water. Voor de tuin van belang zijn de vele soorten waarvan de larven zich met bladluizen voeden.<br />

Het vrouwtje zet haar eitjes af tussen een kolonie bladluizen, en de jonge larven kunnen meteen<br />

gaan eten. Ze zuigen de bladluizen leeg. In de twee weken die een larf nodig heeft om zich te<br />

ontwikkelen kunnen ze wel 700 bladluizen aan. <strong>De</strong> volwassen zweefvliegen bezoeken bloemen en<br />

leven van het stuifmeel. Doordat ze een korte tong hebben zijn ze afhankelijk van bloemen waarbij<br />

het stuifmeel goed toegankelijk is, bijvoorbeeld klaprozen en boterbloemen.<br />

Kevers<br />

Kevers vormen een zeer uitgebreide groep van insecten. Wereldwijd zijn er wel<br />

300.000 keversoorten, dat is ongeveer 40% van alle insecten. Vooral<br />

lieveheerbeestjes wekken altijd weer vertedering op bij zowel kinderen als volwassenen. Volwassen<br />

lieveheerbeestjes overwinteren graag in strooisel, tussen bladeren of ook wel in huis. Op mooie<br />

voorjaarsdagen komen ze massaal te voorschijn. In het voorjaar worden de eitjes gelegd, meestal<br />

in de buurt van een bladluizenkolonie. <strong>De</strong> larven, donkergrijs met oranje vlekken, zijn enorme<br />

bladluiseters. <strong>De</strong> tijdsduur van de ontwikkeling van de larven hangt af van de temperatuur. <strong>De</strong><br />

poppen zijn grijs met oranje. Ook de volwassen lieveheerbeestjes eten bladluizen, zij het minder<br />

dan de larven. Er zijn heel wat soorten lieveheerbeestjes zoals het bekende zevenstippelig<br />

lieveheerbeestje maar ook het tweestippelig. Enkele soorten eten ook schildluizen en spint. Ook is<br />

er een soort waarvan zowel larven als volwassen dieren meeldauw (een schimmel) eten. Ook andere<br />

keversoorten eten bladluizen. Weer andere zoals loopkevers eten ook slakken. Veel keversoorten<br />

leggen hun eieren in de grond en zijn dus gebaat bij rust in de bodem. Overigens zijn er ook een<br />

16


aantal keversoorten die het voorzien hebben op planten, zoals het leliehaantje en de<br />

coloradokever.<br />

Wantsen<br />

Op het eerste gezicht lijken wantsen op kevers. Toch zijn ze er goed van te onderscheiden. Kevers<br />

hebben twee aaneensluitende schilden, denk maar aan het lieveheerbeestje. Wantsen hebben<br />

bovenaan de schilden een driehoekje zitten, als een “kever met schoudervullingen”. Daarnaast<br />

hebben ze een onvolledige gedaanteverwisseling (dus zonder popstadium) terwijl kevers een<br />

volledige gedaanteverwisseling hebben. Een aantal wantsensoorten hebben het op planten voorzien.<br />

Met hun snuit zuigen ze plantensappen op. Daarnaast is er een grote groep die van bladluizen en<br />

hun larven leeft. Ook hebben diverse soorten spint op het menu.<br />

Sluipwespen<br />

Sluipwespen zijn een zeer veelvormige en grote groep van insecten. In Nederland komen er maar<br />

liefst zo’n 3000 soorten voor. Ze leven parasitair, met andere woorden: ze gebruiken een gastheer<br />

die het er meestal niet levend afbrengt. Met hun legboor leggen ze eitjes in hun gastheer, waarna<br />

de uitkomende larve deze oppeuzelt. <strong>De</strong> groep rupsendoders legt eitjes in rupsen. <strong>De</strong> uitkomende<br />

larven eten de rups van binnenuit op. Zo richt de koolwitjesdoder zich op rupsen van koolwitjes.<br />

Grote sluipwespen, met een legboor van wel 3 centimeter leggen hun eieren in de larven van<br />

boktorren. Hiervoor boren ze een gat in het hout waarin de boktorlarf leeft en leggen het eitje.<br />

<strong>De</strong> groep van de schildwespen parasiteert op blad- en schildluizen. In kassen, waar het nu eenmaal<br />

moeilijk is om een natuurlijk evenwicht tussen belagers en belaagden te handhaven worden veel<br />

sluipwespen ingezet tegen plaaginsecten. Een bekend voorbeeld is de piepkleine sluipwesp Encarsia<br />

formsa die parasiteert op witten vlieg. Vooral in tomaten- en paprikakassen kan witte vlieg een<br />

ware plaag worden. Dankzij de inzet van natuurlijke vijanden hoeven er geen<br />

chemische middelen ingezet te worden.<br />

Oorwurmen<br />

Ook oorwurmen zijn grote bladluisverdelgers hoewel ze zich ook wel vergrijpen<br />

aan een dahliabloem. Ook eten ze schimmeldraden van meeldauw en eitjes van<br />

verschillende insecten zoals op vruchtbomen levende spinselmotten. Er zijn vijf<br />

soorten in Nederland. Hun leefwijze is bijzonder. Ze zijn bekend als snel lopende diertjes met de<br />

vervaarlijk uitziende tang. Wat veel minder bekend is, is dat ze kunnen vliegen. <strong>De</strong> vleugels zitten<br />

heel ingenieus en vele malen opgevouwen onder de tamelijk korte schilden. Om de vleugels na het<br />

vliegen weer op te vouwen is zoveel werk dat ze de voorkeur geven aan lopen. <strong>De</strong> tangen worden<br />

gebruikt om te helpen bij het opvouwen van de vleugels. Daarnaast worden ze gebruikt als<br />

dreigmiddel en bij de paring.<br />

Vrouwtjesoorwurmen leggen eitjes in de grond en bewaken daarna de jongen ook nog een poosje.<br />

Broedzorg dus. <strong>De</strong> volwassen oorwurmen overwinteren onder blad en in de grond. In de tuin kunnen<br />

ze een handje geholpen worden door een oorwurmpotje op te hangen. Dit kan een omgekeerde<br />

bloempot zijn gevuld met stro of houtwol, opgehangen aan een tak. Overdag zullen de oorwurmen<br />

dit als schuilgelegenheid in gebruik nemen om ’s nachts op pad te gaan.<br />

Spinnen en mijten<br />

Alle insecten hebben zes poten, spinnen en mijten hebben er acht en worden<br />

daarom niet tot de insecten gerekend maar vallen wel onder de grote groep van<br />

de geleedpotigen net als de insecten. In Nederland komen ongeveer 500 soorten<br />

spinnen voor. Hoewel niet altijd even geliefd vormen de spinnen een interessante<br />

groep dieren waar ook in de tuin veel van te zien is. Het bekendst natuurlijk zijn<br />

de spinnen die webben weven met de kruisspin voorop. Volhangend met druppels is een web een<br />

sieraad om te zien. In het web worden allerlei vliegende insecten gevangen en vervolgens<br />

17


leeggezogen. Naast webwevende spinnen zijn er nog een tal van andere spinnen die geen web maken<br />

maar jagend hun prooi bemachtigen. Een leuk voorbeeld hiervan is het springspinnetje dat veel in<br />

de zon op muren actief is. Springspinnen besluipen hun prooi en zuigen deze vervolgens leeg. Veel<br />

soorten spinnen bewaken en verzorgen de cocons met eieren tot de jonge spinnetjes zijn<br />

uitgekomen. Voor een teveel aan spinnen hoeft niet gevreesd te worden, natuurlijke vijanden zoals<br />

vogels zorgen ervoor dat de populatie niet te groot wordt. Er zijn zelfs enkele soorten spinnen die<br />

uitsluitend van andere spinnen leven.<br />

In tuinen komen ook tal van mijten voor. Het zijn kleine, qua bouw op<br />

spinnen lijkende beestjes. Ook de, vooral in bossen en struikgewas<br />

voorkomende, teken horen hierbij. Een aantal soorten leeft van<br />

plantensappen en kan vooral in kassen een plaag worden, zoals de spintmijt.<br />

Roofmijten leven van andere mijten. Ze worden dan ook veel ingezet als natuurlijke vijand in<br />

kassen, waar ze een plaag snel onder controle kunnen krijgen. Voor buiten en voor particulier<br />

gebruik worden geen roofmijten gekweekt. Naast spintetende roofmijten zijn er ook soorten die in<br />

de grond levende organismen bejagen zoals aaltjes (nematoden). Ook deze roofmijten dragen bij<br />

aan een evenwichtig bodemleven. In een natuurvriendelijk beheerde tuin komen grote aantallen<br />

mijten en andere kleine diertjes voor, ze zijn echter zo klein dat ze onopgemerkt hun werk doen.<br />

Roofmijten overwinteren bij voorkeur in spleten tussen de schors en in de strooisellaag.<br />

Een tuin voor ongewervelden<br />

Voor een tuin waar insecten en andere ongewervelden de kans<br />

krijgen, gelden vrij eenvoudige vuistregels. Allereerst moet er<br />

flink wat te halen zijn voor insecten. Veel bloeiende bloemen met<br />

stuifmeel en nectar en veel soorten die gespreid over het seizoen<br />

bloeien. Vooral schrale periodes zoals het voorjaar en najaar<br />

verdienen extra aandacht.<br />

Hoe meer diversiteit in bloemen maar ook in hoogteverschillen van de tuin en hoge en lage<br />

planten, hoe liever. In de strooisellaag, goeddeels bestaande uit afgevallen blad, leven<br />

veel kleine diertjes. Ook overwinteren ze hier. Vermijd daarom “zwarte grond” maar laat<br />

afgevallen blad zoveel mogelijk liggen en gebruik bodembedekkers. Zo ontstaat vanzelf<br />

een rijke strooilaag. <strong>De</strong> bodembedekkers gaan tevens uitdroging van de bodem tegen.<br />

Schoffelen van de grond is ongewenst. <strong>De</strong> strooisellaag wordt aangetast en allerlei dieren<br />

die in de grond eieren leggen zoals oorwurmen en kevers verdragen dat niet.<br />

Extra leefruimte kan gecreëerd worden door een stapelmuurtje te maken. In de kieren<br />

hiervan kunnen allerlei kleine diertjes overwinteren. Een geliefde overwinteringsplek voor<br />

insecten zijn de stengels van uitgebloeide planten. Laat ze dus staan en ruim ze pas op in<br />

het voorjaar. Wie dat te rommelig vindt kan ook de afgeknipte bloemstengels rechtop, als<br />

een schoof, op een onopvallende plek laten overwinteren.<br />

Groentje 2007/7<br />

18


<strong>De</strong> activiteitencommissie,<br />

Lenie Gonzalez, tuin 50<br />

19


<strong>De</strong> Schooltuinen<br />

Bij het verschijnen van deze <strong><strong>Vroegop</strong>per</strong> is het schooltuinseizoen alweer afgesloten. <strong>De</strong><br />

kinderen hebben in de eerste drie maanden veel gezaaid en geoogst. Wat hadden we een<br />

prachtig weer om in te werken! Alleen, het regende maar niet en al snel waren de<br />

regentonnen leeg. Er moest flink gesproeid worden.<br />

<strong>De</strong> tuintjes zagen er prachtig uit en tot grote vreugde van de kinderen wilde het onkruid<br />

door de droogte niet erg groeien en bleven de slakken van de sla af. Elk jaar weer is de<br />

oogst van de aardappelen een grote verrassing. <strong>De</strong> kinderen namen kilo’s mee naar huis.<br />

<strong>De</strong> oogst was overvloedig.<br />

<strong>De</strong> tuinkeuring is uiterst spannend<br />

verlopen. Het was moeilijk kiezen<br />

uit al die prachtig onderhouden<br />

tuintjes. Uiteindelijk ging Daisy<br />

met de eerste prijs naar huis en<br />

Larissa had de tweede prijs. Zij<br />

kregen een mooie grote bloeiende<br />

plant voor in hun schooltuintje.<br />

Voor de andere kinderen was er ook<br />

een leuk bloeiend plantje. Dank aan<br />

de deskundige jury, die bestond uit Jacques Bot en Fred Roovers.<br />

20<br />

<strong>De</strong> laatste keer voor de grote<br />

vakantie werd de traditionele<br />

puzzeltocht over ons terrein<br />

gehouden. <strong>De</strong> kinderen kwamen<br />

heel enthousiast terug, ze<br />

hadden de vragen goed<br />

beantwoord en ze vonden de<br />

tuinders die ze gesproken<br />

hadden heel erg vriendelijk.<br />

Juist toen de kinderen zes<br />

weken vakantie kregen kwam de<br />

regen! Het onkruid wilde nu wel groeien en de slakken vonden een luilekkerland in de<br />

tuintjes. <strong>De</strong> nog te oogsten groente was geheel overwoekerd door het klein knopkruid<br />

en het kweekgras en de slakken verschansten zich onder het gebladerte van de<br />

sperziebonen.<br />

Inmiddels is het onkruid opgeruimd en kwamen de bietjes, worteltjes en sperziebonen<br />

te voorschijn. We hadden 21 slaboontjes in de grond gedaan en één leerling kreeg er wel<br />

2½ kilo boontjes voor terug. Ook dit jaar waren de prachtige Canna´s (door Rob Smit<br />

liefdevol de winter door geholpen) een lust voor het oog. We hopen dat Rob ze komende<br />

winter weer wil verzorgen zodat ze volgend jaar hun schoonheid kunnen tonen.


We hebben na de vakantie groentesoep, stoofpeertjes en appelmoes gemaakt en<br />

opgegeten. Alles van eigen oogst! Op 26 september hebben we de vlag gestreken en was<br />

het schooltuinseizoen voor deze groep afgelopen. Ze komen nog een keer terug om<br />

compost te rijden en de tuintjes voor de volgende groep in orde te maken.<br />

Nel Paulisse<br />

Personeels Advertentie<br />

Welke VRIJWILLIGER(S) willen meehelpen ‘t J.vd. Laanplantsoen bij te houden?<br />

Dat vindt plaats op maandagochtend 1x per 14 dagen van maart tot de Open Dag,<br />

daarna 1x per 3 weken tot oktober. Het geldt NIET als Algemeen Werk.<br />

Maar het betekent wel gezellig samenwerken met een groep andere tuinders!<br />

Informatie en sollicitatie bij Wil Smits, tuin 30.<br />

het J.A. v.d. Laanplantsoen<br />

21


Algemeen Werk – 4 e kwartaal 2011<br />

Algemeen werk – 4 e kwartaal 2011<br />

1 oktober; 1 e inhaaldag 12 november<br />

Wijk 1 Wijk 2<br />

Wijkcommissaris: Henk Kruijver, tuin 25 Wijkcommissaris: Henk Kruijver, tuin 25<br />

tuin no tuin no<br />

5 A. Sandbergen 20 W. Drijfhout<br />

5a J. Warta 28 P. Geugjes<br />

6 S. Bakker 36 J. Woortman<br />

7 B. van Viegen 36a J Pepers<br />

11 M. van Amesfoort 39 M. Penders<br />

14 R. de Groot 44 M. Wit<br />

15 C. Drijfhout 45 R. Blommers<br />

1 e inhaaldag 12 november<br />

Wijk 3 Wijk 4<br />

Wijkcommissaris: Ruud van der Linden, tuin 73 Wijkcommissaris: Henk Kruse, tuin 116<br />

tuin no tuin no<br />

54 R. Kuipers 92a P. Riteco<br />

57 J. van de Berg 93 M. Somer<br />

60 R. Kuipers 95 C. Wiepjes<br />

62 F. Dikhoff 99 C. van Mer<br />

63 A. van Leeuwen 100 C. Stur-van Zoelen<br />

66 D. Roth-Kiel 101 P. Visser<br />

67 G. Grabijn 102 J. Van Andel<br />

69 F. van der Linden 103 S. Kirbas<br />

72 H. Groot 108 L. Hoogvliets<br />

74 P. Scheffer 109 M. Berger<br />

77 M. Ramphal 110 S. Arosoy-Beerepoot<br />

82 J. de Jongh 111 T. Li<br />

83 K. Awondatu 113 H. Kuipers<br />

85 R. Jonker 114 A. Nieuwenhuizen<br />

87 S. de Hart 120 M. Zuidinga<br />

90 L. Borrie 121 G. Korver<br />

92 H. Holtmaat<br />

Senioren en woensdagmiddagploeg<br />

19 oktober; inhaaldag 12 november<br />

Wijkcommissaris: vacant<br />

tuin no tuin no<br />

2 J. Boer 65 M. del Vecchio<br />

3 R. Wetter 71 A. Crok<br />

10 J. Sorber 75 J. Pool<br />

16 O. Holdendorp 104 J. van Houten<br />

19 J. Thie 106 N. Heeswijk<br />

43 L. Post 107 J.H. van de Griendt<br />

49 V. Erkelens 115 K. Munts<br />

122 J. van de Weide<br />

22


Agenda 2011<br />

<strong>Jan</strong>uari 2011 Februari 2011 Maart 2011<br />

5 Bestuursvergadering 2 Bestuursvergadering 2 Sluiting kopy<br />

9 Nieuwjaarsreceptie 5 Redactievergadering (K)<br />

Van 14.00 – 16.00 uur 23 Alg. ledenvergadering<br />

19 Bestuursvergadering 26 Alg. werk wijk 1 + 2<br />

19 Bijeenk. Kandidaat leden 26 Alg. werk wijk 3 + 4<br />

26 Kascontrole 30 Bestuursvergadering<br />

26 Sluiting kopy<br />

29 Redactievergadering (E)<br />

April 2011 Mei 2011 Juni 2011 Juli 2011<br />

16 Alg. werk wijk 3 + 4 4 Algemeen Werk senioren 8 Algemeen werk Senioren 6 Algemeen werk Senioren<br />

16 Schouwronde 14 Alg. werk wijk 1 + 2 22 Bestuursvergadering 16 Opbouw open dag Vrijwill.<br />

20 Bestuursvergadering 14 Stekkenmarkt 25 Schouwronde 17 Open dag Vrijwilligers<br />

18 Bestuursvergadering 25 Alg. werk wijk 1 + 2 18 Afbouw open dag Vrijwill.<br />

21 Schouwronde 23 Alg. werk wijk 3 + 4<br />

25 Sluiting kopy 23 Schouwronde<br />

28 Alg. werk wijk 3 + 4<br />

28 Redactievergadering (M)<br />

Augustus 2011 September 2011 Oktober 2011 November 2011<br />

10 Algemeen werk senioren 3 Schouwronde 1 Alg. werk wijk 1 + 2 12 Shredder + alg. werk<br />

27 Alg. werk wijk 1 + 2 7 Bestuursvergadering 5 Bestuursvergadering Inhaaldag wijk 1 t/m 4<br />

10 Alg. werk wijk 3 + 4 19 Algemeen werk senioren 16 Bestuursvergadering<br />

21 Sluiting kopy 29 Naschouwronde 23 Sluiting kopy<br />

24 Redactievergadering (A) 26 Redactievergadering (K)<br />

<strong>De</strong>cember 2011<br />

7 Bijeenk. 1 e jaars tuinders<br />

7 Bestuursvergadering<br />

18 Kerstmarkt<br />

Noteer de voor u belangrijke data in uw agenda!!!!<br />

23

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!