vroegopper februari 2012.pdf - Volkstuinpark Jan Vroegop
vroegopper februari 2012.pdf - Volkstuinpark Jan Vroegop
vroegopper februari 2012.pdf - Volkstuinpark Jan Vroegop
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Februari 2012<br />
Jaargang 35, Nummer 1
De <strong>Vroegop</strong>per<br />
Informatie- en mededelingenblad<br />
Uitgave <strong>februari</strong> 2012<br />
Jaargang 35<br />
Nummer 1<br />
Verenigingsadres<br />
V.T.V. <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong><br />
Postbus 1051<br />
1500 AB Zaandam<br />
Email: info@janvroegop.nl<br />
Bestuur<br />
Voorzitter: J. Bot (tuin 56)<br />
Email: jacquesbot@hotmail.com<br />
Tel.: 075-6705789<br />
Secretaris: N. Paulisse (tuin 79)<br />
Email: nelpaulisse@hotmail.com<br />
Tel.: 075-6168885<br />
Penningmeester: R. Marapengopi (tuin 21)<br />
Email: marapengopir@hotmail.com<br />
Tel.: 075-6141699<br />
Bestuurslid: F. Roovers (tuin 46)<br />
Email: f.roovers2@chello.nl<br />
Tel.: 075-6173329<br />
Algemeen werk; Groenvoorziening<br />
Bestuurslid: N. Vink (tuin 96)<br />
Email: vinkr005@planet.nl<br />
Tel.: 06-15613024<br />
Adviseur; Algemeen werk<br />
Bestuurslid: A. van Zanen (tuin 37)<br />
Email: apvanzanen@chello.nl<br />
Tel.: 075-6705878<br />
Bouw- en schouwcommissie; Arbo<br />
Storing Elektra/water: D. Paulisse<br />
06-55115478<br />
Lief & Leed<br />
Mw. M. Helversteijn (tuin 112)<br />
Tel: 020-6133845 / 06-30091632<br />
Email: hajahelversteijn@gmail.com<br />
Mw. M. Berger (tuin 109)<br />
Tel: 075-6175576<br />
Email: l.berger@hetnet.nl<br />
Imker: D. van Randen (tuin 1) 06-10935258<br />
Complex Adres:<br />
Ringweg 280, 1507 BS Zaandam<br />
Telefoon: 075-6158284<br />
Internetsite : www.janvroegop.nl<br />
Redactie <strong>Vroegop</strong>per<br />
Hoofdredactrice: Manja de Boer (tuin 41/42)<br />
Eindredactie: Alie Draisma (tuin 4)<br />
Redactie: Karin Bergman (tuin 80)<br />
Kopij: Brievenbus bij tuin 41/42<br />
Via Email: <strong>vroegopper</strong>@gmail.com<br />
Activiteitencommissie<br />
Voorzitter: Marian Vet (tuin 17)<br />
Secretaris.: Tiny Heijstek (tuin 86)<br />
Penningmeester: Chrit Souren (tuin 86)<br />
Leden: Lenie Gonzalez (t.50);<strong>Jan</strong>nie Slinger (t.51)<br />
Email: d.vet2@kpnplanet.nl<br />
Tel: 075-6177478<br />
Brievenbus in de hal van de kantine/aan de schuur<br />
Arie Penning Shop, beheer: A. Penning<br />
Openingstijden:<br />
Zaterdag 09.30 – 13.00 vanaf 18-2 t/m 15-12-„12<br />
Woensdag 12.30 – 15.30 vanaf 7-3 t/m 29-8<br />
Westring beheer:<br />
Denise Amelo (tuin 48)<br />
Schouwcommissie:<br />
R. Roding; M. de Boer; R. Otten<br />
Tuchtcommissie:<br />
Voorzitter: J.H.J. Kruse;<br />
secr.: vacant; lid M. Vet<br />
Beroepscommissie:<br />
Voorzitter: J.H. Wilmer;<br />
M. de Boer; K. Awondatu<br />
Wijkcommissarissen:<br />
Wijk 1: H. Kruijver 075-6311375<br />
Wijk 2: H. Kruijver 075-6311375<br />
Wijk 3: J. de Jongh 075-7710502<br />
Wijk 4: J. Kruse 075-6171600<br />
Senioren: R. v.d. Linden 075-6172412
Van het Bestuur – mededelingen <strong>februari</strong> 2012<br />
Deze editie van de <strong>Vroegop</strong>per heeft het bestuur enkele, maar wel belangrijke<br />
punten, die de aandacht verdienen.<br />
Zegel op de electrameter. Op de komende ledenvergadering doet het bestuur<br />
een voorstel om een boete van € 100, - op te leggen aan een tuinder die de<br />
verzegeling van zijn elektrameter heeft verbroken.<br />
Bij aanname van dit voorstel heeft de tuinder bij wie de verzegeling verbroken is<br />
tot 1 juni de tijd om zich boetevrij bij het bestuur te melden om een nieuw zegel<br />
te laten zetten. Daarna geldt de boete voor iedere overtreding van dit punt.<br />
Dit jaar zal geen compost worden aangevoerd.<br />
Het voorjaar komt er aan. Dat is een mooie tijd om reparaties te verrichten.<br />
Schenk dan ook eens aandacht aan een solide plek bij je tuinpoort voor de<br />
brievenbus.<br />
Het water zal op zaterdag 17 maart om 12.00 uur weer op de tuinen zijn. Na<br />
de zeer strenge vorst beveelt het bestuur dringend aan om die dag op je tuin te<br />
controleren of er niets is stuk gevroren. Zo kun je veel ellende in je tuinhuis<br />
voorkomen!<br />
We willen graag een net en schoon volkstuincomplex hebben en houden. Daarom<br />
nog eens de waarschuwing:<br />
Gooi geen stenen of ander afval op parkeerplaatsen of in de singels.<br />
Namens het bestuur,<br />
Jacques Bot,<br />
voorzitter<br />
-------------------------------------------------------------------<br />
Nieuwe leden / Verhuizingingen<br />
Geen nieuwe leden of verhuizingen over deze periode te melden.<br />
-------------------------------------------------------------------<br />
1
Nieuws uit de ARIE PENNING SHOP<br />
Tuinshopnieuws 2012<br />
De bestelde zaden van Garant komen de tweede week van <strong>februari</strong> binnen, mits de<br />
weersgesteldheid het toelaat. De Tuinshop gaat de derde week van <strong>februari</strong> – op<br />
zaterdag 18 <strong>februari</strong> weer open.<br />
De oude voorraad van diverse soorten tuingrond kunt u nog kopen - tot er nieuwe grond<br />
wordt besteld - voor de oude prijs. Profiteer ervan en wees er snel bij want op-is-op.<br />
Potgrond 40 ltr, normale prijs € 2,50 nu 5 zakken voor € 11,95<br />
Potgrond 20 ltr € 1,40 nu 5 zakken voor € 6,00<br />
Fuchsiagrond 40 ltr € 3,25 nu 5 zakken voor € 15,25<br />
Tuinaarde 40 ltr € 1,65 nu 5 zakken voor € 7,95<br />
Zaai-/stekgrond 40 ltr € 4,05 nu 2 zakken voor € 7,80<br />
Kokospotgrond 40 ltr € 4,20 nu 2 zakken voor € 8,00<br />
Fr. boomschors 40 ltr € 5,80 nu 2 zakken voor € 11,25<br />
Cacaodoppen 70 ltr € 8,85 nu 2 zakken voor € 17,00<br />
Tuinturf 40 ltr € 2,30 nu 3 zakken voor € 6,25<br />
Ook voor buitenverf kunt u in de shop terecht, o.a. Wijzonol.<br />
Een zeer sterke verf voor uw tuinhuis. Mits goed opgebracht kunt u er 4 tot 5 jaar van<br />
genieten. Er zijn nog enkele bussen van 0,75 ltr in voorraad voor de oude prijs, u kunt<br />
ook bussen van 2,5 ltr bestellen: levertijd 2-3 dagen.<br />
U krijgt altijd 10% korting op de adviesprijs èn deskundig advies.<br />
Ik ontmoet u graag in de Tuinshop!<br />
A. PENNING<br />
[ZIE OOK HET BERICHT OVER DE VERBOUWING VAN DE WINKEL – BLDZ. 17]<br />
2
Wist u .....<br />
* dat de <strong>Vroegop</strong>per ook gelezen kan worden op de website van de vereniging?<br />
Adres: www.janvroegop.nl .<br />
* (half januari)<br />
dat op het moment dat ik dit schrijf we al 1 nacht een beetje vorst hebben gehad!<br />
Niet normaal…bloeiende narcissen, rozen die niet gestopt zijn met bloeien, bloemen in<br />
de braam….maar misschien komt het nog, de winter…<br />
(Nou, die winter kwam!)<br />
* dat het 8 <strong>februari</strong> is en - 6 °Celsius buiten. En de Elfstedentocht die bijna doorging..<br />
* dat het in geen decennia zo koud is geweest: - 17 °Celsius gemeten op het complex!!!<br />
* dat de vogels al uw oude brood, nieuwe vogelvoer of pindakaas met graagte eten; als<br />
dank komen ze bij u op de tuin hun jongen grootbrengen....<br />
* dat er verschillende data in de agenda voor 2012 gewijzigd zijn. waaronder enkele<br />
schouwdata...<br />
* dat we de Jaarvergadering in april (!) hebben...<br />
* dat we vast een heel mooi, zacht voorjaar en een warme zomer krijgen...en nu maar<br />
hopen dat alle bevroren planten weer ontdooien en tot groei en bloei komen...(!)<br />
Februari 2012<br />
En…… daar kwam de winter toch nog!<br />
Wat was het koud! We kropen allemaal bij de kachel.<br />
Zo ook alledrie de hondjes van tuin nr. 41/42: Bram, Annie en Harry.<br />
Zo, lekker bij het kacheltje in het tuinhuis was het wel even uit te houden!<br />
Heerlijk warm in hun winterslaapzakje!<br />
3
Commissie Lief & Leed<br />
Beste commissieleden van Lief &Leed 07-12-2011<br />
Bij deze wil ik iedereen bedanken, voor de lieve kaartjes en belletjes tijdens mijn<br />
operatie, in en na het ziekenhuis! In „t voorjaar zijn we er weer hoor!<br />
Mw. Nel Teer, tuin 47.<br />
Activiteitencommissie<br />
Stekjesmarkt, ruilmarkt voor planten, zaaigoed<br />
Beste tuinders,<br />
Op zaterdag 5 mei houden we van 10.00-14.00 uur weer een stekjes-/ruilplantenmarkt.<br />
We willen langs deze weg een oproep doen om stekjes, plantjes of zaaigoederen die<br />
jullie tevéél hebben aan ons te willen geven, zodat we die op de stekjesmarkt kunnen<br />
ruilen of verkopen.<br />
Vorig jaar hebben we voor € 60 verkocht, wat geheel ten goede kwam aan de vereniging!<br />
En mochten we de stekjes, plantjes of het zaaigoed niet met deze Stekjesmarkt<br />
verkopen, dan bewaren we ze en verkopen deze op de Open Dag op zondag 1 juli a.s.<br />
Jullie kunnen de stekjes of plantjes brengen naar: Sonja Tjipjes - tuinnr. 78<br />
Annie Vet - tuinnr. 124<br />
Zonnebloemwedstrijd<br />
We houden dit jaar ook weer de Zonnebloemwedstrijd.<br />
Alle kinderen kunnen tijdens die Stekjesmarkt gratis een plantje ophalen:<br />
dus op zaterdag 5 mei van 10.00 – 14.00 uur op de 1 e parkeerplaats.<br />
Paas Bingo<br />
Iedereen die bij de vorige Bingo middagen aanwezig was, is erg enthousiast geworden.<br />
Daarom houden we op zondag 1 april (ècht geen grapje!!!) de Paas Bingo.<br />
Wees er bij, het is gezellig en er zijn mooie prijzen te winnen.<br />
Agenda activiteitencommissie 2012<br />
1 April - Paas Bingo<br />
5 Mei - Stekkenmarkt<br />
20 Mei - Jubilarissendag<br />
1 Juli - Open dag TV <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong><br />
Sept/Okt - Herfst Bingo<br />
9 December - Kerst Markt<br />
4
Activiteitencommissie, vervolg<br />
Kerstbingo en Kerstmarkt<br />
Op 11 december 2011 had de actieve Activiteitencommissie een Bingo georganiseerd.<br />
Hoewel er minder mensen waren dan gehoopt (verwacht), was het ontzettend gezellig en<br />
wat waren er een mooie prijzen! En wat fijn dat het 's middags werd gehouden.<br />
Iedereen vóór het donker thuis!<br />
De Kerstmarkt vergde enige weken<br />
(maanden) voorbereiding, maar het<br />
resultaat was er ook naar. De kantine<br />
was gewoon professioneel versierd, de<br />
kerststukken voor de verkoop gingen<br />
als warme broodjes over de toonbank.<br />
Die waren zo mooi! Zelfs de<br />
penningmeester is tijdens de<br />
voorbereidingen gespot met<br />
kerstgroen in zijn armen. De<br />
vrijwilligers die zich er weer voor<br />
hebben ingezet, verdienen meer dan een compliment, die verdienen een gouden pluim!<br />
(noot Redactie: een paar potjes jam, appelmoes en zoetzuur aan mijn vriendin gegeven; zij en haar gehele familie vonden<br />
de inhoud zéér smakelijk en ècht geweldige lekkernijen! Complimenten aan de fabrikanten!!!)<br />
5<br />
(foto‟s: Manja de Boer)<br />
Aan alle Vrijwilligers<br />
Hierbij willen wij jullie bedanken voor de belangeloze hulp die jullie bij alle activiteiten<br />
van het afgelopen jaar hebben geboden! We hopen dat we in 2012 weer een beroep op<br />
jullie mogen doen. Hartelijk dank!!!<br />
De activiteitencommissie.
Een Hollands wintertje op de tuin<br />
Als u dit - zo rond maart – leest, ligt er misschien een pak sneeuw, maar tijdens het<br />
schrijven van dit stukje is het half januari 2012 en de minimumtemperatuur van deze<br />
winter is tot nu toe een slap nachtvorstje van een halve graad onder nul ergens in<br />
november. Dat was trouwens de droogste en warmste november ooit in de warmste<br />
herfst en het warmste jaar ooit. Kan het gekker? Half Nederland heeft in paniek<br />
winterbanden om laten leggen na twee winters met voor het eerst in een kwart eeuw<br />
eens flink wat sneeuw en dan blijft het de hele winter tot nu toe rond de tien graden<br />
boven nul hangen.<br />
Geen wonder dat de natuur ook van slag is. Op de radio hoorde ik - op zondagmorgen<br />
8 januari luisterend naar Vroege Vogels - dat de bruine kikker nog niet ondergedoken<br />
was voor een winterslaap en dat in het Zuid-Hollandse dorp Delfgaauw een huiszwaluw<br />
was gesignaleerd. Zo‟n beestje aan de andere kant van de wereld weet niet dat de<br />
winter in Nederland uitblijft? Het moet dus wel een achterblijver geweest zijn. Van de<br />
trekvogels die binnen Europa trekken zoals de kieviten, weten we dat ze wachten tot<br />
het echt kouder wordt en hier blijven als dat niet gebeurt.<br />
Bij al die vreemde meldingen moet we een onderscheid maken tussen achterblijvers en<br />
vroegkomers. Onze bovengenoemde zwaluw maakt nog geen lente. Maar: zingende merels<br />
en lijsters zijn vroegkomers. Zij zijn al gehoord op verschillende plaatsen en hebben de<br />
lente in hun kop. Onze <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong>-lijster begon vorig jaar al in de tweede helft van<br />
<strong>februari</strong> te zingen. Even in de gaten houden wanneer hij dit jaar begint.<br />
Ook in de plantenwereld moeten we onderscheid maken tussen:<br />
1. Voorjaarsbloeiers die vroeger dan normaal zijn.<br />
2. Langer doorgaande bloei van in de zomer opgekomen éénjarigen en vaak van<br />
mediterrane planten die niet bevriezen.<br />
3. Tweede bloeiperiode van heesters en vaste planten in één seizoen.<br />
6<br />
Afb. 1<br />
15 januari 2012 - Bloeiende<br />
hortensia, rechts „n hortensia in<br />
normale wintertoestand.
Ad.1. Bloeiende bolgewassen als krokus en narcis en voorjaarsbloeiers als speenkruid en<br />
primula zijn voor januari zeker vroege bloeiers, maar bloeiende eenjarigen als klaproos<br />
en madeliefje kunnen we beter als nakomertjes zien van een verlengd seizoen. Ook bij<br />
de meerjarige wilde planten zijn er veel vroege bloeiers gemeld zoals speenkruid,<br />
boterbloem en fluitenkruid en bij de bomen hazelaar en els. De natuur lijkt van slag.<br />
Bloeiende Gekroonde ganzenbloem<br />
op 10 januari 2012.<br />
Afb. 2<br />
7<br />
Bloeiende Acanthus<br />
op 10 januari 2012<br />
Afb. 3<br />
Nieuwsgierig geworden, heb ik op 8 januari maar eens een rondje <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong> gelopen<br />
om te kijken of ook op ons tuinpark de bloei nog doorgaat of dat de lente al in januari<br />
begonnen is. En jawel.<br />
Ad.2. In veel tuinen zijn hortensia‟s en rozen nog met een opvallende nabloei bezig<br />
(zie foto Afb. 1). Vooral niet winterharde planten gaan dit jaar gewoon door, wel veel<br />
minder uitbundig bloeiend dan „s zomers. Ik zag gaura‟s (vlinderstruik) en osteospermum<br />
(Spaanse margriet), maar ook nog bloeiende geraniums, potentilla‟s en campanula‟s.<br />
Eénjarigen die in de nazomer opgekomen zijn, doen het ook nog goed. Op enkele tuinen<br />
staan nog een paar goudsbloemen en nogal wat gele en gekroonde ganzenbloemen, echt in<br />
bloei (zie foto Afb. 2). Dat zijn dan wel de nakomertjes.<br />
Ad.3. Sommige meerjarigen zijn met een tweede bloei begonnen, vooral stokrozen en -<br />
heel opvallend - acanthussen. Op mijn tuin begon de laatste in november te bloeien met<br />
vijf manshoge bloemen die nog steeds groeien en bloeien (zie foto Afb.3).<br />
Echte vroege bloeiers zijn dit jaar in de eerste helft van januari: de sneeuwklokjes,<br />
blauwe druifjes, longkruid en stengelloze primula‟s vooral, maar narcissen of krokussen<br />
zag ik nog niet. Ook de hazelaars bloeiden volop, maar het meest opvallend waren de<br />
stralende speenkruidbloemen bij de houtwal op de <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong>laan.<br />
Lente in januari! Als het dit jaar maar niet gaat sneeuwen op de Open Dag.<br />
Je weet het maar nooit met die Hollandse winter…..<br />
<strong>Jan</strong> Besteman
Naschrift:<br />
Zal je net zien! Eind januari, kort na inlevering van voorgaand stukje, vertrok ik voor<br />
familiebezoek naar een land waar het nooit winter is. Prompt viel in Nederland de winter<br />
in en was er korte tijd sprake van de Elfstedentochtkoorts. De gevolgen voor de<br />
bloeiende tuinen waren desastreus. Bij terugkeer was alles bruingeel.<br />
De rammenas en palmkool waren op mijn tuin voor het eerst bevroren en wat er nog aan<br />
boerenkool, peterselie en prei stond was door de hazen - gelijk hebben ze - vollédig kaal<br />
gevreten.<br />
Maar er was ook goed nieuws. De knolselderie, veldsla en bietjes hadden de vorst met<br />
glans doorstaan en de voorjaarsbloeiers sneeuwklokjes en primula‟s bloeiden gewoon door.<br />
Laat de lente nu maar komen!<br />
<strong>Jan</strong> Besteman<br />
Nestkast 2012 – Alle vogels onder dak !<br />
Vogelbescherming Nederland en Vivara/CJWildbirdfoods<br />
organiseerden van 13 t/m 19 <strong>februari</strong> 2012 voor de 7 de keer<br />
„De Nationale Week van de Nestkast‟.<br />
De broedgegevens van nestkastbewoners werden in die week door<br />
liefhebbers in kaart gebracht, waarvan men in september de<br />
resultaten zal meedelen.<br />
Waarom de "De Nationale Week van de Nestkast"?<br />
Vogels geven de tuin iets extra‟s. Ze zijn leuk en levendig en brengen gezelligheid bij<br />
ons thuis. Ze maken deel uit van onze eigen leefomgeving. Hoeveel vogels in uw tuin<br />
zingen, broeden en eten hangt voor een groot deel af van u als gastheer of gastvrouw.<br />
In de lente wordt het weer een drukte van jewelste in onze<br />
tuinen en parken. Voor veel vogels betekent dat het begin van<br />
het broedseizoen. Goede natuurlijke huisvesting in dorpen en<br />
steden is voor vogels echter moeilijk te vinden: akkers worden<br />
armer, huizen worden geïsoleerd, gaten en kieren worden<br />
gedicht, kapotte dakpannen worden vervangen en oude<br />
boomholtes zijn zeldzaam en vooral in de stadstuinen maken<br />
hagen en hegafscheidingen plaats voor houten schuttingen.<br />
U kunt de vogels helpen door het plaatsen van een goede<br />
nestkast. Het is belangrijk om deze op te hangen vóórdat het<br />
broedseizoen begint. Ook gebruiken ze de kast als slaapplaats.<br />
8
Bied de vogels onderdak en hang een nestkast op in uw tuin of balkon.<br />
Ook na deze actieweek voor de nestkasten – als je dit leest is het inmiddels begin<br />
maart – kun je deze „vogelhuizen‟ nog in je tuin ophangen. Voor de diverse soorten vogels<br />
zijn er even zoveel nestkasten. Je kunt ze vinden bij een goed gesorteerd tuincentrum<br />
of maak de kasten zelf.<br />
Let bij het ophangen van de nestkasten op de volgende punten:<br />
- hoogte min. 2 meter van de grond<br />
- biedt voldoende beschutting tegen wind<br />
- zorg voor een vrije aanvliegroute<br />
- niet plaatsen aan de zonkant, maar<br />
- de invliegopening aan de noord-, noord-oost of oostzijde (!)<br />
- bij het plaatsen van meer nestkasten in een tuin, afstand<br />
minimaal 3 meter.<br />
Waaraan moet een goede nestkast voldoen:<br />
Een goede nestkast bevat een degelijke constructie van stevig, dik hout, heeft weinig<br />
kieren en is goed schoon te maken. Het is belangrijk dat een nestkast goed bevestigd<br />
wordt, daarom is een stevige ophanging noodzakelijk. Voor de bevestiging van een<br />
nestkast aan een boomstam kunt u het beste aluminiumspijkers gebruiken. Deze roesten<br />
niet en zijn er weer makkelijk uit te halen. Tenslotte moeten de vogels de weg naar de<br />
nestkast probleemloos kunnen vinden. Zorg daarom voor de juiste invliegopening.<br />
Elke vogel heeft een voorkeur voor een bepaalde invliegopening:<br />
De grootte van de invliegopening bepaalt welke vogel wèl en welke vogel niet in een<br />
nestkast kan binnenkomen. Hier volgen enkele diameters van invliegopeningen:<br />
25-28 mm: pimpelmees, zwarte mees, glanskop, matkop<br />
30-32 mm: koolmees, kuifmees, boomklever, bonte<br />
vliegenvanger, zwarte mees, pimpelmees<br />
34-35 mm: huismus, koolmees, boomklever, bonte<br />
vliegenvanger<br />
40 mm: ringmus<br />
45 mm: spreeuw<br />
30 x 50 mm: gekraagde roodstaart<br />
Hoe moet uw nestkast schoongemaakt worden?<br />
Reinig het kastje met heet water en een harde borstel. Het<br />
oude nest kan worden verwijderd in het najaar<br />
(september/oktober), als de jongen zijn uitgevlogen.<br />
Bekijk de vogels van dichtbij!<br />
Hierboven vind je dus de details die je nodig hebt om speciale soorten vogels te lokken.<br />
© 2006 CJ Wildbird Foods / Vivara<br />
9
Populaire (veelal inheemse) bessenstruiken bij vogels<br />
Vogels zijn dol op bessen. In de winter zijn de bessen, door hun hoge vitaminegehalte,<br />
een belangrijke voedselbron. Maar ook in andere jaargetijden hebben vogels (en mensen)<br />
er plezier van . Bessenstruiken mogen dan ook in geen enkele vogeltuin ontbreken!<br />
10<br />
© Vogelbescherming Nederland 2012
Nieuw leven op <strong>Jan</strong> <strong>Vroegop</strong><br />
Een verhaaltje over het nieuwe hondje van tuin 41/42: Harry.<br />
Harry is, net zoals Annie en Bram, een Mopshondje. Alleen, waar Annie en Bram rustige,<br />
wat bejaarde hondjes zijn, is Harry het tegenovergestelde: jong, fris en fruitig. Alles is<br />
leuk, alles is spannend en dat moet het liefst hard hollend bekeken worden.<br />
Wat een puppy moet eten: Uitgebalanceerde voeding met eiwitten, vetten en<br />
koolhydraten, vitaminen en mineralen.<br />
Wat Harry vindt dat hij moet eten: Alles waar je lekker op kan kauwen, alles wat lekker<br />
knapperig is, alles waar vlees in zit, alles wat ik niet mag eten, alles.<br />
Wat goed voor een puppy is om op te kauwen: Iets dat niet splintert of per ongeluk<br />
doorgeslikt kan worden, iets dat stevig, niet giftig en niet te taai is voor puppy-tandjes.<br />
Wat Harry goed vindt om op te kauwen: schoenen, meubels (liefst de rieten salontafel),<br />
alles wat door de brievenbus komt, alles wat van de baasjes is (pantoffels zijn favoriet),<br />
alles wat in de tuin ligt, hangt of groeit.<br />
Huisregels voor de honden: Wat van de baasjes is, is van de baasjes; wat van Harry,<br />
Annie of Bram is, is van Harry, Annie of Bram.<br />
Huisregels van Harry: Als ik het leuk vind, is het van mij. Als ik het in mijn mond heb, is<br />
het van mij. Als ik het af kan pakken, is het van mij. Als ik erop gekauwd en gekwijld heb<br />
en er dan genoeg van heb, is het van mijn baasje…tot ik het terug wil.<br />
Tuinmoppie Harry (foto: Rob Smit)<br />
11
Gulzige gasten op de tuin: omgang met slakken<br />
Tuinieren is geen sinecure. Een mooie tuin krijg je nu eenmaal niet cadeau. Een van de<br />
belangrijkste tegenslagen die de tuinliefhebber overkomt is slakkenvraat. Natuurlijk<br />
hebben slakken een belangrijke functie in de natuur als opruimers, maar mijn liefde<br />
houdt op als ze mijn pas geplante slaplantjes verkiezen boven het tuinafval op de<br />
composthoop. Hoe we met slakkenvraat en dus met slakken omgaan is heel persoonlijk.<br />
Wat is er aan te doen en kunnen we er wel wat aan doen zonder 24 uur wacht te lopen<br />
bij ons zaai- en plantgoed? Het antwoord is gematigd positief: we kunnen er iets aan<br />
doen, maar lang niet alles.<br />
Soorten<br />
Laten we beginnen met onze mee-eters te benoemen. Slakken behoren tot de<br />
weekdieren (mollusken) en daarbinnen tot de buikpotigen (gastropoden), een leuke naam<br />
voor een groep weekdieren die letterlijk buikschuifelt. De meeste slakken leven in zee<br />
en daarbuiten vallen de overige slakken uiteen in (zoet)waterslakken en landslakken.<br />
Met de laatste, de landslakken hebben wij vanzelfsprekend in de tuin het meest te<br />
maken en dat zijn niet eens zo heel veel verschillende soorten.<br />
Afb. 1. Veel voorkomende huisjesslakken op ware grootte. 1. Segrijnslak; 2. Witgerande tuinslak; 3. Bruingerande<br />
tuinslak. (Bron: M. Chinery, Elseviers gids van planten en dieren in de tuin, Amsterdam 1977)<br />
12
Deze landslakken zijn ook weer te verdelen in huisjesslakken en naaktslakken.<br />
Van de twee talrijkste huisjesslakken op onze tuinen, is eigenlijk alleen de Segrijnslak<br />
(Helix aspersa) schadelijk. Het is een forse grijzige slak met een tot zo‟n 3,5 cm groot<br />
grijsbruin gestreept huisje. Mocht de vraat van deze slak u te veel worden, dan kunt u<br />
er een portie van verzamelen om ze op te eten, want hij is eetbaar. Een gezonde manier<br />
van bestrijding dus. Hij heeft ook iets weg van de bekende Franse delicatesse: de<br />
grotere en lichter gekleurde wijngaardslak (Helix pomatia), die in de duinen ten zuiden<br />
van het Noordzeekanaal voorkomt, maar beschermd is. De andere huisjesslak is de<br />
tuinslak of veldslak (Cepaea nemoralis) met een 2 cm groot huisje dat lichtgeel en bruin<br />
gestreept is. Deze is vooral een afval- en algeneter en daarom minder schadelijk.<br />
Afb. 2. Veel voorkomende naaktslakken in de tuin op ware grootte. 1a. Zwarte naakt- of wegslak; 1b. Idem ingetrokken<br />
houding; 1c. Rode naakt- of wegslak; 2. Grote aard- of kelderslak; 3. Grijze akkerslak; 4. Gele naaktslak. Bron: zie afb. 1.<br />
De naaktslakken zijn ronduit een plaag. Het talrijkst zijn de grijze akkerslakken zo‟n<br />
3-5 cm lang die u vooral tot diep in uw planten en groenten aantreft, de enige slak die<br />
vooral groen blad eet en dus vijand nummer één is. Maar de grootste eters treft u onder<br />
de aardslakken: de meest voorkomende is de zwarte naakt- of wegslak (Arion ater)<br />
(10-15 cm) die zwart en bruin tot rood van kleur is en een opvallend geribbeld oppervlak<br />
heeft en een duidelijke rand rond de zool. Als u hem aanraakt trekt hij zich in waarbij<br />
hij een hoge rug opzet. Daarnaast komt in de tuin ook de zwart tot donkergrijze grote<br />
aardslak, kelderslak of egelslak voor (Limax maximus) (10-20cm), die geen kattenrug<br />
opzet. Hij is vaak gevlekt aan de voorzijde. Beide grote slakken eten veel afval, maar<br />
vergrijpen zich ook aan groen als uw tuin te netjes is. Dit zijn de meest voorkomende<br />
slakken wel in de tuin.<br />
13
Voortplanting<br />
Behalve een gezonde eetlust heeft de slak ook een boeiend<br />
liefdesleven, wat niet verwonderlijk is, omdat hij/zij zowel<br />
mannelijk als vrouwelijk (hermafrodiet) is, waardoor hun<br />
geslachtsorganen even gecompliceerd als omvangrijk zijn. Voor<br />
een dier dat zich niet snel verplaatst heeft deze<br />
tweeslachtigheid een groot voordeel. Als ze hun partner<br />
tegenkomen, hebben ze een dubbele kans op nakomelingen. Na<br />
een langdurig en ingewikkeld ritueel van paring zal elk van beide<br />
slakken in staat zijn meerdere tientallen eieren in de grond te<br />
leggen, die na twee tot zes weken - maar soms ook het volgende<br />
jaar - kunnen uitkomen.<br />
Natuurlijke vijanden Afb. 3 Parende grote<br />
Slakken zijn vooral ‟s nachts actief, omdat ze anders vanwege kelderslakken.<br />
hun traagheid een gemakkelijke prooi zijn en bovendien zeer<br />
gevoelig voor droogte zijn. Gelukkig zijn er andere tuindieren zoals vogels, egels, padden<br />
en muizen die slakken eten. Zanglijsters zijn daar een bekend voorbeeld van.<br />
Zij gebruiken een steen als aambeeld om daarop de huisjes kapot te slaan.<br />
Jammer is dat deze slakkeneters de voorkeur hebben voor huisjesslakken, omdat<br />
naaktslakken veel meer en taaier slijm afscheiden. Ook van parasieten hebben slakken<br />
veel te lijden zoals larven van vliegen en andere insecten. Toch overleven er meer dan<br />
genoeg om het de tuinliefhebber lastig te maken.<br />
Overlastbeperking<br />
Wat kunnen we er dan zelf aan doen? Het is natuurlijk niet de bedoeling vooraf te<br />
capituleren en de tuin vol grind te gooien en alleen tuinplanten te nemen waarvan slakken<br />
niet houden, zoals vingerhoedskruid, munt, geraniums en vele andere planten. Slakken<br />
tegengaan door schuilplaatsen te beperken helpt, maar is vrijwel ondoenlijk. Veel<br />
schoffelen om losse, droge bovengrond te krijgen helpt tegen eieren en de slakken<br />
verplaatsen zich dan moeilijker.<br />
We komen dan al gauw op bestrijding. Het spreekwoordelijke zout leggen, levert niets<br />
op dan schade voor de tuin en een langzame, dus nare slakkendood. Niet doen dus. Het<br />
beproefde schoteltje bier trekt inderdaad slakken aan, die een avondje stappen of<br />
glijden niet overleven, maar met een paar slijmerige dode slakken in het bier wordt het<br />
al gauw een vieze zooi. Dus het vereist wel regelmatig bijhouden, maar eigenlijk zet dit<br />
drankmisbruik ook weinig zoden aan de dijk. Dat geldt min of meer ook voor het<br />
strooien van zaagmeel, schelpgrit, koffiedik rond planten. Na een paar buitjes is het<br />
effect weg. Van het plaatsen van koperen ringen en andere hindernissen (hoeveel heeft<br />
u er wel niet nodig?) wordt alleen het tuincentrum wijzer.<br />
Een meer probaat middel is levende slakken rapen of nog beter zoeken en dan vooral bij<br />
warm vochtig weer, bij voorbeeld na een malse regenbui in de avond of ‟s morgens<br />
wanneer alles nog nat is van de dauw en de slakken te voorschijn komen (zie afb. 4).<br />
14
Gericht zoeken doe je onder de onderste bladeren van bladgroenten en sierplanten,<br />
onder lege bloempotten, onder vijverfolie, bij de watermeter, onder een plank, in de<br />
compostbak, dus alle donkere vochtige schuilplaatsen. Het is natuurlijk slim om zulke<br />
ideale schuilplaatsen voor slakken zelf te creëren en regelmatig na te lopen. Een onsje<br />
slakken is dan gauw verdiend. Vergeet ook de slakkeneieren die u tegenkomt niet die in<br />
een wittig kluitje in de grond of onder bladafval gevonden worden (zie afb. 5).<br />
Afb. 4. Een mandje verzamelde<br />
Segrijnslakken<br />
Afb. 5. Slakkeneieren<br />
Slakkenkorrels<br />
Als rapen en zoeken niet genoeg helpt, kun je overwegen rigoureuze middelen zoals<br />
slakkenkorrels te gebruiken en als ik zo rondkijk wordt dat door heel veel<br />
tuinliefhebbers gedaan, maar helaas veel te royaal. Het lijkt soms wel of er gestrooid is<br />
alsof het om een boterham met hagelslag gaat. Met een pak of bus slakkenkorrels moet<br />
een tuinder jarenlang toe kunnen, want het is geen hagelslag maar blijft een<br />
bestrijdingsmiddel! Laat u daarbij niet verleiden door groene verpakkingen en een<br />
ecovriendelijke tekst: het blijft gif.<br />
Slakkenkorrels bestaan uit een tarwemeel als lokmiddel, zeg maar in korrels geperste en<br />
gedroogde Brinta, waaraan het middel ijzerfosfaat of metaldehyde toegevoegd is.<br />
IJzerfosfaat op zichzelf is een onschadelijke stof, maar in combinatie met de<br />
toegevoegde stof EDTA is het giftig. Slakken krijgen na inname een verlamming aan de<br />
kropspier en sterven na 2-4 dagen. Leuk is anders. Er is discussie over de beweerde<br />
onschadelijkheid voor andere dieren. In de USA zijn inmiddels een groot aantal<br />
vergiftigingen van huisdieren, vooral honden, bekend en wordt erop aan gedrongen<br />
Bitrex, een zeer bittere stof, aan de korrels toe te voegen (meer informatie in:<br />
www.hostalibrary.org/.../RRIronPhosphate.htm ). Toch zijn de ijzerfosfaatkorrels<br />
inmiddels toegelaten voor de biologische landbouw. Laat U niet te gemakkelijk door ecoverhalen<br />
in slaap sussen. Zo weinig mogelijk strooien, geen hagelslagtuin.<br />
Metaldehydekorrels, daarvoor geldt nog meer dat die zonder meer giftig zijn voor mens<br />
en dier! Het is de stof waar de vroegere aanmaakblokjes van gemaakt werden. Wel<br />
maakt de toegevoegde bittere stof, dat dieren het wel laten om ze te eten. De<br />
werkzaamheid is groter en als u ze gebruikt, moeten ze op kleine hoopjes, max. 10<br />
korrels slechts hier en daar neergelegd worden bij voorkeur onder een plastic<br />
bloempotje met gaten of onder een omgekeerd schoteltje. Daardoor blijven de korrels<br />
droog en kunnen alleen de slakken erbij. Daarna natuurlijk wel de dode slakken opruimen.<br />
Het blijft natuurlijk een persoonlijke keus hoe u overlast bestrijdt. Slakken rapen is<br />
heel effectief, als u het juiste moment kiest. Besluit u, als u niet winnen kunt, toch<br />
bestrijdingsmiddelen te gebruiken, wees dan in elk geval zuinig en voorzichtig, maar de<br />
uitslag staat vast: de slak is een overlever en hij/zij hoort erbij.<br />
<strong>Jan</strong> Besteman, tuin 38<br />
15
De winter, de kou en de dieren…<br />
Onder de grond is het nooit zo koud als erboven. Mollen gaan in de winter gewoon door<br />
met het graven van gangen. Ook andere dieren zoeken de warmte op; ònder de grond,<br />
ònder stenen of houthopen. Of in de composthoop, want daar is het door het<br />
verrottingsproces extra warm; daar liggen slakken, padden, salamanders, duizendpoten,<br />
loopkevers, vlinderpoppen en pissebedden op de lente te wachten…<br />
Sommige vlinders houden ook een soort winterslaap: ze hebben het fruitsap van de<br />
herfst omgezet in een soort alcohol en daar hun aderen mee volgepompt; een soort<br />
antivries. De meeste vlindersoorten komen de winter door als ei of als verpopte rups.<br />
En er zijn zelfs wintervlinders, die trekken zich niets aan van de kou.<br />
Erger nog, het is hun paartijd!<br />
Vogels daarentegen hebben wel last van de<br />
winterse kou: zij hebben een<br />
lichaamstemperatuur van 40 graden Celsius op<br />
peil te houden, en dus trekken er vele soorten<br />
naar het warmere zuiden. De achterblijvers<br />
hebben een goede vetreserve opgebouwd en<br />
vertrouwen ongetwijfeld op ons voor de<br />
aanvulling van hun dieet.<br />
Dat insecten koudbloedig zijn, is een misverstand. Zeker met hun vliegspieren in actie<br />
loopt hun lichaamstemperatuur behoorlijk op. De hommel houdt die warmte vast met zijn<br />
bontjas. De hommelkoningin ontwaakt soms al in <strong>februari</strong> en kiest na even warmdraaien<br />
het luchtruim. Bij een buitentemperatuur van 5 graden weet ze haar lichaam dankzij de<br />
bontjas rond de 30 graden te houden!<br />
Rob Smit (met dank aan Natuurmonumenten, Natuurbehoud nr 4, winter 2011)<br />
16
Nieuw huisje op tuin 70<br />
Zoals al gemeld in de vorige <strong>Vroegop</strong>per, op tuin 70 verrijst een Feniks uit de as: het<br />
nieuwe huisje. Er wordt met man en macht aan gewerkt, en het ziet er veelbelovend uit!<br />
Verbouwing verenigingsgebouw en –winkel<br />
En ook in de winkel/het kantoor/de Westring wordt er gewerkt!<br />
Het kantoor is naar de winkel verhuisd; de winkel wordt daarna heringedeeld en de<br />
Westring kantine krijgt de ruimte van het kantoor erbij! Zo kunnen er nog veel meer<br />
mensen op de Nieuwjaarsreceptie, Bingo of Kerstmarkt komen.<br />
Hieronder een indruk van de eerste fase voor het nieuwe bestuurskantoor. In de<br />
volgende <strong>Vroegop</strong>per berichten we meer over deze interne verhuizingen en verbouwing.<br />
(Foto‟s: Manja de Boer)<br />
17
KRUIDEN: Borage-Basilicum-Bonenkruid<br />
Borago<br />
Borago, borage, Bernagie (Borage officinalis) of Komkommerkruid is het geslacht, waaraan<br />
de familienaam Boraginaceae is ontleend. Tot dit geslacht behoren o.a. de Vergeet-mijnietjes,<br />
Anchusa en Cynoglossum. Borago wijkt wat betreft zijn bloemvorm af van zijn<br />
familiegenoten. Hij heeft een bloem, die meer lijkt op de Nachtschade, maar het 4-delig<br />
vruchtbeginsel en het ruwe blad tonen duidelijk de Ruwbladige. Het „eenjarig kruis‟ komt<br />
oorspronkelijk uit het Middellandse Zee gebied en het feit dat zijn tweede naam<br />
officinalis is, duidt op zijn geneeskrachtige werking. Het werd gebruikt als<br />
kalmeringsmiddel en de Romeinen dichtten het vrolijkheid toe. Het was bekend als een<br />
middel dat melancholie en zwaarmoedigheid kon verdrijven.<br />
Borage is een goede bijenvoerplant van circa 60<br />
cm hoogte met ruw behaarde bladeren aan<br />
vertakte stengels en helderblauwe, stervormige<br />
bloemen.<br />
In <strong>februari</strong>, als het weer en de bodem het<br />
toelaten, kan met zaaien worden begonnen. Zijn<br />
zwarte zaad kan ter plaatse in de volle grond<br />
worden gezaaid. Leg de zaden één voor één in de<br />
grond, dek ze toe met grond en druk het goed aan.<br />
Omdat Borage een penwortel geeft, is verplanten<br />
moeilijk. Borage stelt niet veel eisen aan de grond;<br />
wel wil hij graag een zonnig en beschut plaatsje. Het zaad komt na een dag of 10 met op<br />
komkommer lijkende kiemblaadjes op. Omdat alleen de jonge blaadjes te eten zijn - de<br />
oudere zijn veel te harig - is het handig om bv. iedere maand wat te zaaien.<br />
Zie ook: http://www.julianadorp-parelvandekop.nl<br />
Als Borage eenmaal in de tuin staat zaait het zichzelf weer uit. Ongeveer 7 weken na het<br />
zaaien beginnen de planten te bloeien. Als op rij wordt gezaaid, dienen de planten<br />
ongeveer 30 cm uit elkaar te worden gezet; ook de rijafstand is circa 30 cm. Zet ze<br />
vooral niet te dicht bij elkaar. Borage kan dan namelijk nog wel eens last krijgen van luis<br />
of meeldauw. Ook windschade komt nog wel eens voor: de planten worden dan zwart.<br />
Men kan Borage ook in de winter binnenshuis in een pot kweken. Gebruik hiervoor goede<br />
potgrond vermengd met wat zand. Men zaait dan het beste in november, om stevige<br />
planten te krijgen. Bij latere zaai krijgt men een vrij slap gewas. Voor het gebruik zijn de<br />
jonge verse blaadjes, die komkommerachtig smaken, geschikt in: bv. salades, kwark- en<br />
eiergerechten, witte kool, rode bieten en snij- en sperziebonen. Ook eetbare bloemen<br />
gebruikt men om te “suikeren” of vers om het gerecht te versieren. Het is niet zinvol<br />
Borage mee te koken of te drogen. In het eerste geval wordt het slap en in het tweede<br />
geval heeft het helemaal geen smaak meer. Men zegt wel, dat het als spinazie gegeten kan<br />
worden, maar dan moet men wel over zeer veel jonge blaadjes beschikken. Het wordt<br />
anders wel wat harig. De bloemen kunnen wel in ijsblokjes worden ingevroren. Deze kan<br />
men dan bv. aan dranken toevoegen. Het blad kan fijngehakt ook diepgevroren worden.<br />
18
Basilicum<br />
Basilicum (Ocimum basilicum), dat ook wel Bazielkruid of Koningskruid wordt genoemd, is<br />
een éénjarige plant waarvan men - vooral in Italië - het blad gebruikt. Het kruid behoort<br />
tot de familie van de Lipbloemigen of Labiatae. Er zijn twee soorten bekend, namelijk de<br />
“Minimum” en de “Maximum”. Het woord basileus, waar basilicum van is afgeleid, betekent<br />
“koning”, hetgeen zijn plaats onder de kruiden aangeeft. Oorspronkelijk is het kruid<br />
afkomstig uit China, India en Indonesië, waarna het via het Midden-Oosten al snel naar<br />
het Middellandse Zeegebied kwam. In eerste instantie werd het kruid gebruikt voor<br />
medicinale doeleinden. Zo zou de vluchtige olie zorgen voor een goede stoelgang en<br />
windafdrijvend werken. In de Middeleeuwen werd aan Bazielkruid de eigenschappen van<br />
een wonderkruid toegedicht. Zo zou het goed zijn tegen allerlei aandoeningen van het<br />
hart en tegen depressiviteit. Bovendien zou men er een gelukkig huwelijksleven door<br />
krijgen. Italiaanse boeren op vrijersvoeten steken een takje basilicum achter de oren.<br />
Het is een moeilijk te kweken kruid, maar als het lukt, zal men er veel gerechten mee<br />
kunnen verrijken. Het beste is: de planten onder glas op te kweken. Men kan hiermee al in<br />
april beginnen in bv. potten gevuld met goede potgrond vermengd met een beetje scherp<br />
zand. In de vensterbank zal het zaad in ongeveer een week ontkiemd zijn. In een koude<br />
kas heeft het ongeveer 2 weken nodig voordat het boven de grond komt. Wanneer men in<br />
potjes zaait, zorgt men dat er - wanneer de planten hanteerbaar zijn - 2 tot 3 planten<br />
per pot overblijven. Dit verspenen moet met de nodige voorzichtigheid gebeuren, omdat<br />
de plantjes zeer broos zijn.<br />
In de pot zaait men de fijnbladige soort, bestand tegen ongunstig weer en hij kan beter<br />
tegen toppen dan de grootbladige soort. Als men in bakken zaait, of in de kas, zorgt men<br />
ervoor, dat de planten ongeveer 10 cm uit elkaar komen te staan. Eventueel kan men in de<br />
tweede helft van mei buiten zaaien. Echter, bij een ongunstige temperatuur kan het wel<br />
4 tot 6 weken duren voordat het zaad ontkiemd! De grond dient humusrijk en los te zijn.<br />
Wanneer men gaat uitdunnen, zet men de planten 20 cm uit elkaar. Natuurlijk kan men<br />
ook altijd een paar planten kopen.<br />
Basilicum, dat een bijenvoerplant is, kan ongeveer 45 cm hoog worden, maar in potten<br />
onder glas kan het kruid, afhankelijk van het ras wel tot 80 cm hoog worden. Er zijn<br />
nauwelijks ziektes van bekend. De blaadjes worden geoogst voor èn tijdens de bloei. Om<br />
te oogsten haalt men voorzichtig het jonge blad van de plant, anders heeft men kans dat<br />
de stengel inrot. Men gebruikt het blad vers, bijvoorbeeld bij tomatengerechten.<br />
19
Het kan ook worden ingevroren of gedroogd. Het drogen moet niet te snel gebeuren,<br />
omdat Basilicum dan zijn smaak verliest. Vers Bazielkruid niet meekoken, wel kan het op<br />
het laatst worden toegevoegd aan gekookte gerechten, zoals sauzen, groentes en soepen.<br />
Gedroogde Basilicum kan wel worden meegekookt.<br />
Bonenkruid<br />
Als er een kruid is, dat in de keuken veel te weinig wordt gewaardeerd, is het wel<br />
Bonenkruid (Satureja hortensis of S. montana); ook wel Kuun, Keune of Keule genoemd.<br />
En dat terwijl er zoveel meer mee te doen is dan het alleen als toekruid bij tuinbonen te<br />
gebruiken. Zo kan het klein gesneden gebruikt worden door allerlei salades, zoals van<br />
tomaat, komkommer en aardappel. Eveneens op gegrild en gebraden rund-, varkens- of<br />
lamsvlees. Een andere mogelijkheid is fijngesneden bonenkruid door een losgeklopt ei te<br />
roeren voor een omelet. Ook kan het worden meegekookt in verschillende gerechten zoals<br />
linzen, bieten, spruiten en witte kool. Door bonenkruid mee te koken, wordt in hoge mate<br />
de verteerbaarheid van zware groentes bevorderd en met koolsoorten meegekookt, doet<br />
het de akelige kooklucht verdwijnen. Van bonenkruid, dat tot de familie van de Labiaten<br />
hoort, evenals bv. Citroenmelisse en de Muntsoorten, kennen we de eenjarige en de<br />
overblijvende heesterachtige soort.<br />
De éénjarige soort, die met de wetenschappelijke naam<br />
Satureja hortensis heet, kan vanaf april tot juni in de volle grond<br />
worden gezaaid, U zaait, al naar gelang de hoeveelheid die u wilt<br />
oogsten, op rijtjes die 20 cm uit elkaar liggen. Het zaad wordt<br />
vrij dicht gezaaid. Na ongeveer 2 weken komt het op en al na 6-7<br />
weken is het oogstbaar. Wanneer men zaait op het moment dat de<br />
tuinbonen gaan bloeien, dan heeft men fris en geurig bonenkruid<br />
bij de tuinbonen. Als men het wil gebruiken om augurken in te<br />
leggen, dan is het beter in het laatst van juni te zaaien. Het<br />
schiet namelijk nogal gauw in het zaad, zodat bij een te vroege<br />
zaai er geen vers kruid meer zou zijn voor de augurken.<br />
Eénjarig bonenkruid is ook uitstekend geschikt om in potten en bakken buiten te zaaien.<br />
Binnen wordt het al gauw te lang en te slap. Het kruid, dat afkomstig is uit Zuid-Europa,<br />
houdt van een zonnig plaatsje, waar het ongeveer 50 cm hoog zal worden en uitbundig met<br />
kleine witte- of roze bloemetjes zal bloeien. Bij de Grieken en Romeinen was het een<br />
geliefd kruid. Een van de vele toepassingen was: het kruid in de buurt van de bijenkorven<br />
te zetten, waardoor de honing zoet en geurig werd. Een ander gebruik was een medicinale:<br />
men zette er n.l. thee van die gebruikt werd als gorgeldrank bij keelpijn, als eetlustopwekkend<br />
middel en bij ingewandstoornissen. Een lap gedrenkt in het sap van bonenkruid<br />
zou goed zijn tegen wespensteken. Het éénjarige bonenkruid heeft malsere stengels en<br />
blaadjes dan de overblijvende, is bovendien geuriger en beter te drogen dan de anderen.<br />
Een nadeel is natuurlijk, dat hij maar eenjarig is.<br />
20
Drogen doet men bonenkruid in bloei maar vóór de zaadvorming. Tijdens de bloei is het<br />
gehalte etherische olie het hoogst en het aroma blijft dan ook in gedroogde toestand het<br />
langste hangen. In een bosje op de kop gehangen op een luchtige, niet te zonnige plek, zal<br />
men ook in de winter de éénjarige nog kunnen gebruiken. Ook kan bonenkruid uitstekend<br />
worden ingevroren.<br />
De overblijvende soort, Satureja montana - die wat sterker van smaak is – kan van april<br />
tot juni gezaaid worden, maar zoals bij alle overblijvende planten het geval is, kunnen de<br />
planten ook gekocht worden. Op een droge niet te zware grond zal de plant beter gedijen<br />
dan op een natte, zware grond. De planten zullen daar eerder bevriezen. Verder kan deze<br />
plant op dezelfde manier gebruikt worden als de éénjarige. Ook de habitus komt sterk<br />
overeen, behalve dan dat de overblijvende houtige stengels krijgt. De levensduur van deze<br />
planten is ongeveer 5 jaar. Daarna loopt de geur, zowel als de smaak snel achteruit. Er zal<br />
dan weer opnieuw begonnen moeten worden. Bij een strenge winter is het goed de plant te<br />
bedekken met takken of bladeren. Na de winter snijdt men de plant terug, zodat hij van<br />
onderen weer kan uitlopen. Zo houdt men een mooi, compact gewasje.<br />
Groentje 1106<br />
De Schooltuinen<br />
De schooltuinen starten weer vanaf 25 maart of 3 april, dat hangt van het weer af.<br />
Tegen die tijd zullen we daarover mededelingen doen.<br />
Tot dan!<br />
-------------------------------------------------------------------<br />
(Advertentie)<br />
21
Algemeen Werk – seizoen 2012<br />
Algemeen werk – 2012<br />
Wijk 1 Wijk 2<br />
24 maart – 12 mei – 23 juni – 25 augustus – 29 september<br />
Wijkcommissaris: Henk Kruijver, tuin 25<br />
Wijk 2<br />
tuin no<br />
Wijkcommissaris: Henk Kruijver, tuin 25<br />
tuin no<br />
5 A. Sandbergen 20 W. Drijfhout<br />
5a J. Warta 28 P. Geugjes<br />
6 S. Bakker 36 J. Woortman<br />
7 B. van Viegen 36a J Pepers<br />
11 M. van Amesfoort 37 A. van Zanen<br />
13 B. Falk 39 M. Penders<br />
14 R. de Groot 44 M. Wit<br />
15 E. Engelsman 45 R. Blommers<br />
Wijk 3 Wijk 4<br />
24 maart – 14 april – 26 mei – 21 juli – 8 september<br />
Wijkcommissaris: Jos de Jongh, tuin 82<br />
Wijk 4<br />
tuin no<br />
Wijkcommissaris: Henk Kruse, tuin 116<br />
tuin no<br />
54 R. Schmidt 92 H. Holtmaat<br />
57 J. van de Berg 92a P. Riteco<br />
59 T. Li 93 M. Somer<br />
60 R. Kuipers 94 L. van Duijkeren<br />
62 F. Dikhoff 95 C. Wiepjes<br />
63 A. van Leeuwen 99 C. van Mer<br />
69 F. van der Linden 101 P. Visser<br />
70 R. Baars 102 J. Van Andel<br />
72 H. Groot 103 S. Kirbas<br />
74 P. Scheffer 108 M. van Gils<br />
77 M. Ramphal 109 M. Berger<br />
83 K. Awondatu 110 S. Arosoy-Beerepoot<br />
85 R. Jonker 111 D. Vlootman<br />
87 S. de Hart 114 A. Nieuwenhuizen<br />
Senioren en woensdagmiddagploeg<br />
2 mei – 30 mei – 4 juli – 8 augustus – 17 oktober<br />
Wijkcommissaris: Ruud van der Linden, tuin 73<br />
tuin no tuin no<br />
2 J. Boer 90 L. Borrie<br />
3 R. Wetter 100 C.G.I. Stur-Van Zoelen<br />
16 O. Holdendorp 104 J. van Houten<br />
39 M. Th. Penders 106 N. Heeswijk<br />
49 V. Erkelens 107 J.H. van de Griendt<br />
65 M. del Vecchio 113 H. Kuipers<br />
71 A. Crok 115 K. Munts<br />
75 J. Pool 122 J. van de Weide<br />
22
Agenda 2012<br />
<strong>Jan</strong>uari 2012 Februari Maart April<br />
8 Nieuwjaarsreceptie 8 Bestuursvergadering 7 Bestuursvergadering 1 Paas Bingo<br />
van 14.00 – 16.00 uur 15 Sluiting kopij <strong>Vroegop</strong>per 17 Waterhoofdkraan open 11 Bestuursvergadering<br />
11 Kascontrole 25 Redactievergadering (M) 24 Alg. werk wijk 1 + 2 14 Alg. werk wijk 3 + 4<br />
18 Bijeenk. Kandidaat leden 25 Jaarverslag + <strong>Vroegop</strong>per 24 Alg. werk wijk 3 + 4 18 Algemene Ledenvergadering<br />
18 Bestuursvergadering 18 Sluiting kopij <strong>Vroegop</strong>per<br />
21 Redactievergadering (A)<br />
28 Schouwronde<br />
Mei Juni Juli Augustus<br />
2 Algemeen Werk senioren 2 Schouwronde 1 Open Dag (Vrijw.) 8 Algemeen werk senioren<br />
5 Stekkenmarkt 13 Bestuursvergadering 2 Afbouw Open Dag (Vrijw) 22 Wandeltocht<br />
9 Bestuursvergadering 20 Sluiting kopij <strong>Vroegop</strong>per 4 Algemeen Werk senioren Laatste Loodjes<br />
12 Alg. werk wijk 1 + 2 23 Redactievergadering (K) 21 Alg. werk wijk 3 + 4 25 Alg. werk wijk 1 + 2<br />
20 Jubilarissendag 23 Alg. werk wijk 1 + 2 28 Schouwronde<br />
26 Alg. werk wijk 3 + 4 30 Schouwronde<br />
30 Algemeen Werk senioren 30 Opbouw Open Dag (Vrijw)<br />
September Oktober November December<br />
1 Schouwronde 10 Bestuursvergadering 7 Bestuursvergadering 9 Kerst Markt<br />
5 Bestuursvergadering 17 Algemeen Werk senioren 10 Shredder + 12 Bijeenk. 1 e jaars tuinders<br />
8 Alg. werk wijk 3 + 4 ….. Herfst Bingo Inhaaldag wijk 1 t/m 4 12 Bestuursvergadering<br />
12 Sluiting kopij <strong>Vroegop</strong>per 14 Sluiting kopij <strong>Vroegop</strong>per<br />
15 Redactievergadering (M) 17 Redactievergadering (A)<br />
29 Alg. werk wijk 1 + 2<br />
Noteer de voor u belangrijke data in uw agenda!!!!<br />
23