Verzorgend wassen, wat is het?

Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Lichaamsverzorging en observatie 9
Verzorgend wassen, wat is het?
Een aantal jaren geleden is een nieuwe manier van lichamelijke verzorging geïntroduceerd:
verzorgend wassen (of ook wel wassen-zonder-water genoemd). Verzorgend wassen werkt met
speciale met vloeistof geïmpregneerde washandjes of -doekjes. Met deze al dan niet
voorverwarmde wegwerpdoekjes of -washandjes wordt een wasbeurt gegeven zonder dat daar
een waskom, water en zeep of handdoeken bij nodig zijn. De vloeistof zorgt voor een pHneutrale
reiniging.
Hoe was je bij verzorgend wassen?
Bij verzorgend wassen wordt de cliënt per lichaamsdeel met een doekje of washandje
gewassen. Afdrogen is meestal niet nodig omdat de lotion vervliegt. Bij huidplooien kan het
nodig zijn om de huid droog te deppen.
Er bestaan washandjes en wasdoekjes, meestal verpakt in pakjes van 5 à 8 stuks. Het
geopende pakje met doekjes of washandjes kan worden verwarmd in een magnetron ( 750/800
watt gedurende 45 seconden). Raadpleeg de gebruiksaanwijzing.
De doekjes of washandjes worden na gebruik in de prullenbak gegooid. Een enkele leverancier
levert biologisch afbreekbare producten. In dat geval kan het doekje of de washand na gebruik
in de WC worden gegooid. Raadpleeg hiervoor de gebruiksaanwijzingen.
Het wassen kan plaatsvinden op bed of bij de wastafel.
Dit hangt af van de conditie en voorkeur van de cliënt.
Algemene aandachtspunten bij verzorgend wassen
Houd rekening met de behoeften en mogelijkheden van de cliënt.
Zorg voor een warme omgeving tijdens het wassen. Voorkom dat de cliënt te veel afkoelt.
Hulp bij het wassen kan schaamtegevoelens oproepen, zowel bij de cliënt als bij de
zorgverlener.
Het dragen van handschoenen tijdens het wassen is volgens de Werkgroep Infectiepreventie
niet nodig. Wanneer kans bestaat op contact met excreta (urine, ontlasting, bloed,
transpiratie, wondvocht), bijvoorbeeld bij een incontinente cliënt, wordt het dragen van
handschoenen aangeraden. Ook in geval van kloofjes of wondjes op de handen van de
zorgverlener wordt het dragen van handschoenen aangeraden. Leg de cliënt de reden van
het dragen van handschoenen uit, omdat de cliënt het als beledigend kan ervaren.
Wanneer het onderlichaam door incontinentie is bevuild met feces (= ontlasting), kan een
speciale reinigingsschuim gebruikt worden en droge washandjes in plaats van de
geïmpregneerde.
Hygiënische aandachtspunten
onbewaakte kopie
Bij ieder wasbeurt wordt een nieuw pakje met washandjes of -doekjes gebruikt. Het gebruik
van een pakje is cliëntgebonden. Vanuit hygiënisch oogpunt wordt, in verband met infecties,
het bewaren en hergebruiken van geopende pakjes afgeraden.
Gebruik per lichaamsdeel een (kant van de) washand of een wasdoekje.
Bij mannen worden de geslachtsdelen gewassen nadat de voorhuid is teruggetrokken.
Bij vrouwen dienen de geslachtsdelen van boven (buikzijde) naar beneden (anus) te worden
gewassen. Dit om te voorkomen dat micro-organismen vanuit de anus in de urinewegen
terecht komen.
Na iedere lichaamsverzorging van een cliënt dient de zorgverlener de handen te reinigen.
© Vilans 24-08-2012 Achtergrondinformatie
Verzorgend wassen, wat is het?: 1 (van 2)

Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Lichaamsverzorging en observatie 10
Overige aandachtspunten
Gebruik de washandjes of -doekjes op door de cliënt gewenste temperatuur.
Aandachtspunten bij wassen aan de wastafel
Na afloop wordt de wastafel gereinigd.
Als gebruik wordt gemaakt van een kruk of (po)stoel tijdens het wassen, wordt na gebruik de
zitting/bril van de postoel (en po) en zo nodig ook andere delen van de kruk/stoel gereinigd.
Aandachtspunten bij de huidverzorging
Hygiënische aandachtspunten
De huid van de cliënt dient regelmatig te worden gecontroleerd op huidbeschadiging en
irritaties.
De huid dient altijd goed droog te zijn om smetten en beschadiging van de huid te
voorkomen. Een beschadigde huid verhoogt de kans op infecties. In principe droogt de huid
bij verzorgend wassen vanzelf doordat de lotion vervliegt. Controleer echter wel of kwetsbare
lichaamsdelen, zoals onder de oksels en huidplooien, goed droog zijn. Indien nodig
droogdeppen met bijvoorbeeld een droge wegwerp washand of doekje.
Overige aandachtspunten
Na het wassen kan bodylotion worden aangebracht op een droge huid. Vergewis je ervan of
dit wel nodig is. Door de reinigende en verzorgende lotion van het wasdoekje wordt de
huidconditie in veel gevallen beter. Hierdoor is het gebruik van olie, lotion of medicinale
zalven minder vaak noodzakelijk.
Bronnen
onbewaakte kopie
Schoor L. van de. Liever wel...of gewoon overbodig. Tijdschrift voor Verzorgenden, januari
2005.
Locomotion. Ergonomische aspecten van Wassen-zonder-water voor zorgverleners.
Bennekom, januari 2005.
Werkgroep Infectiepreventie. Lichaamsverzorging van de cliënt. Verpleeghuis-, woon- en
thuiszorg. Maart 2004 (www.wip.nl, externe link).
Joy in Care – Handleiding Verzorgend Wassen.
Ergocoach praktijkinformatie – Wassen van cliënten zonder water.
© Vilans 24-08-2012 Achtergrondinformatie
Verzorgend wassen, wat is het?: 2 (van 2)