Drukkerijen - Cevora

Drukkerijen
Juli 2004

© CEVORA 2004. Alle rechten voorbehouden.
Het voorliggende document mag enkel gereproduceerd worden teneinde, enkel voor privé-gebruik, kosteloos
informatie te verstrekken. De auteur en uitgever dienen hierbij steeds vermeld te worden. Iedere andere
reproductie, adaptatie, vertaling en publieke mededeling zijn verboden zonder de schriftelijke toestemming
van CEVORA, Eugène Plaskylaan 144, 1030 Brussel.

Inhoudstafel
1. Beschrijving van de sector p. 1
1.1. De sector van de drukkerijen p. 2
1.1.1. Definitie p. 2
1.1.2. Kenmerken van de sector in het ANPCB p. 2
a) Het statuut van de werknemers p. 2
b) De omvang van de ondernemingen p. 3
c) Regionale spreiding p. 3
2. Bereikte steekproef van bedrijven p. 4
2.1. Beschrijving van de steekproef p. 5
2.1.1. Steekproef en respons p. 5
a) Op basis van de NACE-code en de activiteiten van de p. 5
ondernemingen
b) Op basis van de omvang van de ondernemingen p. 6
c) Op basis van de regio p. 6
3. Bediendeberoepen p. 7
3.1. Beschrijving van de organogrammen in functie van de p. 8
ondernemingsgrootte
3.2. Beschrijving van de bediendeberoepen in de operationele p. 10
afdelingen
3.3. Definitie van de bediendeberoepen in de ondersteunende p. 15
afdelingen
4. Schatting van het aantal bedienden per beroep p. 16
4.1. Extrapolatie van de enquêtegegevens p. 17
5. Vacatures p. 21
5.1. Analyse van de vacante betrekkingen p. 22
6. Kernberoepen p. 24
6.1. De kernberoepen van de sector p. 25
6.1.1. Productie p. 25
6.1.2. Commercieel p. 26
6.1.3. Multimedia p. 26
BIJLAGEN p. 27
Bijlage A : Bronnen p. 28
Bijlage B : Type-organogrammen van een bedrijf uit de sector van p. 29
de drukkerijen volgens de bedrijfsgrootte
Bijlage C : Organogram van de kernberoepen van de sector p. 34
Bijlage D : Steekproeftrekking voor de sector van de drukkerijen p. 35
Bijlage E : Lijst van de deelnemende bedrijven p. 37
INLEIDING
i
Beroepenstructuur : drukkerijen

Inleiding
Het onderzoek naar beroepenstructuren werd opgestart door de studiedienst van
Cevora met de bedoeling de beroepen in kaart te brengen die voorkomen in elk van
de activiteitensectoren van het paritair comité 218 1 . In het kader van deze oefening
worden organogrammen opgesteld waarin de voornaamste bediendeberoepen van
deze sector worden weergegeven, opgesplitst per afdeling. Deze oefening zal
worden uitgevoerd voor alle sectoren van het ANPCB, zodat Cevora op het einde
van de studie beschikt over de beroepenstructuur van de gehele sector, met name
van het ANPCB. Dit document behandelt de sector van de drukkerijen.
Deze oefening heeft tot doel:
• een inventaris op te stellen van de bediendeberoepen die men aantreft in de
sectoren van het ANPCB en deze beroepen te beschrijven;
• op nationaal vlak een kwantitatieve raming mogelijk te maken van het aantal
bedienden dat tewerkgesteld is in elk beroep;
• het aantal vacante betrekkingen per beroep te kennen op het ogenblik van de
enquête en een raming te maken van de moeilijkheidsgraad om deze vacante
betrekkingen in te vullen;
• de kernberoepen van de sector te bepalen ten behoeve van het onderwijs.
Deze studie verloopt in diverse stappen en volgens een vaste methodologie:
• inzameling en analyse van documentatiebronnen over de sector en de daarin
aanwezige beroepen;
• opstelling van een voorlopige beschrijvende fiche voor de sector en zijn beroepen;
• eerste validering van de organogrammen en van de definities van de beroepen,
Dit gebeurt intern bij de adviseur die verantwoordelijk is voor deze sector en
extern via gesprekken bij ondernemingen van diverse grootte uit deze sector;
• tweede validering aan de hand van een schriftelijke enquête die wordt verstuurd
naar een representatieve steekproef van ondernemingen uit deze sector;
• analyse van de resultaten van de enquête en opstelling van de beschrijvende fiche
voor de sector.
Voor meer details over de methodologie die wordt gevolgd voor het opstellen van de
beroepenstructuren van de bedienden binnen het ANPCB, verwijzen wij u naar een
ander document van de studiedienst: « Methodologie van de beroepenstructuren van de
bedienden in het ANPCB ».
Deze studie werd uitgevoerd door Cindy Lambrechts, medewerkster van de dienst
Onderzoek en Organisatie van Cevora.
1 Of Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (ANPCB of PC 218).
INLEIDING
ii
Beroepenstructuur : drukkerijen

1
Beschrijving
van de sector

1.1. De sector van de drukkerijen
1.1.1. Definitie
Deze sector bevat bedrijven die dagbladen en andere producten drukken, die
boekbinden en afwerken, die prepress doen en die zich bezig houden met overige
activiteiten verwant aan de drukkerijen.
De activiteitennomenclatuur NACE-BEL van het Nationaal Instituut voor de
Statistiek, kent de sector van de drukkerijen de volgende NACE-codes toe:
22210 Dagbladdrukkerijen
22220 Overige drukkerijen
22230 Boekbinden
22240 Prepress-activiteiten
22250 Hulpactiviteiten in verband met drukkerijen
1.1.2. Kenmerken van de sector in het ANPCB
a) Het statuut van de werknemers
Tabel 1 Aantal werknemers volgens statuut en ondernemingsgrootte 2
Omvang van de ondernemingen
1-9 10-49 50 +
Totaal
aantal %
TOTAAL werknemers 3.868 7.104 9.816 20.788 100,00
Arbeiders 2.210 4.712 6.523 13.445 64,7%
Bedienden 1.658 2.392 3.293 7.343 35,3%
Waarvan ANPCB bedienden 1.646 2.174 3.042 6.862
In de privé-sector telt de sector van de drukkerijen 20.788 werknemers, waarvan
13.445 een arbeidersstatuut hebben en 7.343 een bediendestatuut. Aan de hand van
deze bron valt het op dat 35% van de werknemers in deze sector het
bediendestatuut hebben. In dit document zullen we het verder enkel hebben over
deze bedienden.
Voor het ANPCB is het interessant om de dekkingsgraad van de sector te berekenen.
Onder dekkingsgraad verstaat men de verhouding tussen het aantal ondernemingen
(of bedienden) die ressorteren onder het ANPCB en het totaal door de RSZ
geregistreerde ondernemingen in de sector. De sectoren worden op een
2 Volgens de RSZ-gegevens : aantal op 30 juni 2002 in de sociale zekerheid opgenomen werkgevers en
werknemers uit de privé-sector (gecentraliseerde statistiek).
BESCHRIJVING VAN DE SECTOR
2
Beroepenstructuur : drukkerijen

gelijkaardige manier afgebakend. Volgens deze berekening komt men tot een
dekkingsgraad van 66,8% voor de ondernemingen en van 93,4% voor de
bedienden 3 . Uit deze dekkingsgraad kan men afleiden dat bijna al de bedienden uit
deze sector deel uitmaken van PC 218.
b) De omvang van de ondernemingen
Tabel 2 Aantal ondernemingen en bedienden volgens ondernemingsgrootte 4
Omvang onderneming in
Ondernemingen Bedienden Aantal bedienden
aantal werknermers aantal % aantal % Gemiddelde
- 1 tot 9 758 67,26% 1.646 23,99% 2,2
- 10 tot 49 297 26,35% 2.174 31,68% 7,3
- 50 tot 99 33 2,93% 617 8,99% 18,7
- 100 en + 39 3,46% 2.425 35,34% 62,2
Totaal 1.127 100% 6.862 100% 6,1
Zoals de meeste ANPCB-sectoren telt de sector van de drukkerijen hoofdzakelijk
KMO’s: 93,61% van de bedrijven telt minder dan 50 werknemers.
c) Regionale spreiding
Tabel 3 Aantal ondernemingen en bedienden volgens regio 5
Regio
Brussel Wallonië Vlaanderen Totaal
Aantal ondernemingen 222 248 657 1.127
Aantal bedienden 1.172 1.328 4.362 6.862
Gemiddeld aantal bedienden
per onderneming 5,3 5,4 6,6 6,1
Van de bedrijven is 58,3% gevestigd in Vlaanderen, 22% in Wallonië en 19,7% in
Brussel.
3 De RSZ telt voor de sector van de drukkerijen 1.686 bedrijven en 7.343 bedienden terwijl het ANPCB 1.127
bedrijven en 6.862 bedienden telt.
4 Bron : bestand van de bijdragen aan de RSZ voor het vierde kwartaal van het jaar 2002, beschikbaar gesteld door
het Sociaal Fonds.
5 Bron : bestand van de bijdragen aan de RSZ voor het vierde kwartaal van het jaar 2002, beschikbaar gesteld door
het Sociaal Fonds.
BESCHRIJVING VAN DE SECTOR
3
Beroepenstructuur : drukkerijen

2
Bereikte
steekproef van
bedrijven

2.1. Beschrijving van de steekproef
2.1.1. Steekproef en respons
Om deze studie uit te voeren, werden 500 enquêteformulieren verstuurd naar
bedrijven uit de sector van de drukkerijen, verdeeld over alle subsectoren, groottes
en regio’s. Na deze actie werd de gewenste responsgraad niet behaald voor de drie
regio’s van het land.
We hebben vervolgens een tweede steekproef van bedrijven aangeschreven,
opnieuw verdeeld over alle subsectoren en groottes. Na deze twee verzendingen,
werd de gewenste responsgraad lichtjes overschreden voor de bedienden maar niet
voor de bedrijven. Een deelname van 60 ondernemingen en 801 bedienden was
wenselijk voor het uitvoeren van de enquête; uiteindelijk dekt de enquête 54
ondernemingen en 838 bedienden. Het aantal bereikte bedienden is een belangrijker
gegeven dan het aantal bereikte ondernemingen, want de extrapolatie gebeurt op
basis van het aantal bedienden. Daardoor hebben we deze bevraging afgerond en de
gegevens geanalyseerd.
In bijlage D vindt u een overzichtstabel met het aantal verzonden
enquêteformulieren, het aantal ondernemingen dat bereikt moest worden om een
representatieve steekproef te verkrijgen en de gerealiseerde respons volgens de
parameters omvang en regio.
a) Op basis van de NACE-codes en de activiteiten van de ondernemingen
De verdeling van de ondernemingen die deelnamen aan onze enquête op basis van
de NACE-codes is als volgt :
Tabel 4 Aandeel bereikte ondernemingen en bedienden volgens subsector
NACE-code Ondernemingen Bedienden
aantal % aantal %
Dagbladdrukkerijen 1 1,85% 45 5,37%
Overige drukkerijen 35 64,81% 578 68,97%
Boekbinden 2 3,70% 15 1,79%
Prepress-activiteiten 8 14,81% 68 8,11%
Hulpactiviteiten in verband met
drukkerijen 7 12,96% 74 8,83%
Divers 6 1 1,85% 58 6,92%
Totaal 54 100% 838 100%
6 Een bedrijf uit de steekproef heeft een andere Nace-code dan die die gewoonlijk aan de sector toegekend
worden. Het bedrijf draagt de Nace-code 22120 of uitgeverijen van kranten. Volgens het bedrijf zelf, behoort ze
tot de sector van de drukkerijen, onder dagbladdrukkerijen.
BEREIKTE STEEKPROEF VAN BEDRIJVEN
5
Beroepenstructuur : drukkerijen

In deze enquête werden de ondernemingen ook gevraagd zelf het type activiteiten
dat zij uitvoeren te omschrijven. Volgens deze gegevens zijn de 54 ondernemingen
die hebben deelgenomen aan onze enquête, als volgt verdeeld over de subsectoren:
• 2 zijn dagbladdrukkerijen,
• 31 zijn overige drukkerijen,
• 16 zijn boekbinderijen,
• 24 zijn bezig met prepress-activiteiten,
• 4 zijn bezig met hulpactiviteiten in verband met drukkerijen,
• 14 ervan hebben bijkomende activiteiten (multimedia ontwikkelingen,
reclameagentschap, uitgeverij, ontwerp van displays, agentschap voor
ondernemingsdesign, enz.).
De geobserveerde verschillen naar activiteit hebben te maken met het feit dat de
RSZ alleen de hoofdactiviteit van de ondernemingen inventariseert, terwijl de
ondernemingen in de vragenlijst meerdere activiteiten konden aankruisen.
b) Op basis van de omvang van de ondernemingen
Tabel 5 Aandeel bereikte ondernemingen en bedienden volgens
ondernemingsgrootte
Omvang onderneming
1-9 10-49 50-99 100 + Totaal
Aantal bereikte ondernemingen 10 28 7 9 54
Bereik ondernemingen in % 1,32% 9,43% 21,21% 23,08% 4,79%
Aantal bereikte bedienden 36 295 136 371 838
Bereik bedienden in % 2,19% 13,57% 22,04% 15,30% 12,21%
Na afloop van de enquête dekken de gegevens 4,97% van de bedrijven en 12,21%
van de bedienden. We beschouwen de steekproef als representatief. We bereikten
ongeveer één achtste van het aantal bedienden uit de sector.
c) Op basis van de regio
Tabel 6 Aandeel bereikte ondernemingen en bedienden volgens regio
Regio
Brussel Wallonië Vlaanderen Totaal
Aantal ondernemingen 17 10 27 54
Bereik ondernemingen in % 7,66% 4,03% 4,11% 4,79%
Aantal bedienden 188 161 489 838
Bereik bedienden in % 16,04% 12,12% 11,21% 12,21%
BEREIKTE STEEKPROEF VAN BEDRIJVEN
6
Beroepenstructuur : drukkerijen

3
Bediende-
beroepen

3.1. Beschrijving van de organogrammen in functie van
de ondernemingsgrootte
In de enquête wordt aan de bedrijven een type-organogram voorgelegd, met de
vraag in welke mate dit ook toepasbaar en herkenbaar is voor hun bedrijf. Een typeorganogram
is een organogram dat overeenstemt met een typische configuratie van
een onderneming in een sector en dat verschilt naargelang de groottecategorie van
het bedrijf. De meerderheid van deze ondernemingen moet zich herkennen in dit
type-organogram. In het organogram worden de voornaamste beroepen per afdeling
weergegeven met hun hiërarchische verbanden.
Daartoe moeten de ondernemingen een evaluatie maken van het type-organogram
op een schaal van 1 tot 5 (helemaal niet akkoord tot helemaal akkoord). De globale
evaluatie van het organogram bedraagt 3,82 (gemiddelde van 54 evaluaties gemaakt
door de ondervraagde ondernemingen). Naast deze eerste evaluatie, moeten de
bedrijven het organogram valideren en waar nodig aanvullen.
Op basis van de organogrammen die werden aangevuld door de ondernemingen kon
de volgende tabel worden opgesteld, met de sectorspecifieke beroepen 7 ingedeeld
per operationele afdeling. Onder operationele afdelingen verstaat men de afdelingen
die instaan voor de kernactiviteiten van de onderneming. De beroepen die hiervan
deel uitmaken staan in voor de basiswerkzaamheden die rechtstreeks verband
houden met de productie van goederen of diensten. Deze afdelingen genereren het
zakencijfer en de winst van de onderneming.
Hiertegenover staan de transversale beroepen en de ondersteunende afdeling. De
transversale beroepen zijn beroepen die in een groot deel van de sectoren min of
meer dezelfde taken en invulling hebben. Deze beroepen komen meestal voor in
ondersteunende afdelingen. De transversale beroepen komen niet aan bod in dit
document omdat er over deze beroepen een aparte bundel « transversale
bediendeberoepen » verkrijgbaar is bij Cevora.
Tabel 7 Aanwezigheid van de specifieke bediendeberoepen, per operationele
afdeling, en volgens de bedrijfsgrootte
BEDRIJFSGROOTTE
ACTIVITEITEN EN BEROEPEN 1 TOT 9 10 TOT 49 50 TOT 99 100 EN +
PRODUCTIE
Verantwoordelijke productie x x x
Verantwoordelijke onderhoud x x
Ontwerp & Prepress
Verantwoordelijke prepress x x x
Grafisch ontwerper x x x x
DTP operator x x x x
7 Zie punt 3.2. Beschrijving van de bediendeberoepen in de operationele afdelingen.
BEDIENDEBEROEPEN
8
Beroepenstructuur : drukkerijen

Tabel 7 Aanwezigheid van de specifieke bediendeberoepen, per operationele
afdeling, en volgens de bedrijfsgrootte (vervolg)
BEDRIJFSGROOTTE
ACTIVITEITEN EN BEROEPEN 1 TOT 9 10 TOT 49 50 TOT 99 100 EN +
PRODUCTIE (VERVOLG)
Drukkerij
Verantwoordelijke drukkerij x x x
Afwerking
Verantwoordelijke afwerking x x x
INKOOP
Commercieel inkoper x x x
Administratief
inkoopmedewerker
COMMERCIEEL
Commercieel directeur x x
Intern
Calculator-orderbegeleider x
Calculator x x
Planningverantwoordelijke x x
Orderbegeleider x x
Extern
Vertegenwoordiger x x x x
MULTIMEDIA
Projectleider multimedia x x
Webdesigner x x x x
Analist-programmeur x x
Opmerkingen:
• De type-organogrammen die alle beroepen van bedienden in deze sector
bevatten (per operationele en per ondersteunende afdeling), vindt u in de bijlagen.
Deze type-organogrammen zijn het resultaat van de samenvatting van alle
gegevens die werden doorgestuurd door de ondernemingen.
• Op vlak van de productie, zijn er drie grote stappen m.n. het ontwerp & prepres,
het drukken en de afwerking. Grote drukkerijen verzorgen alle stappen van het
productieprocess. De kleine bedrijven specialiseren zich in een van die stappen.
• Op de type-organogrammen zijn alle beroepen weergegeven die men kan
terugvinden in de sector voor ondernemingen die actief zijn in ontwerp en
prepress, in het drukken en afwerken van gedrukte producten, maar ook in het
aanmaken van multimedia producten. Indien bepaalde van deze activiteiten
wegvallen, verdwijnen ook de bijhorende beroepen.
x
BEDIENDEBEROEPEN
9
Beroepenstructuur : drukkerijen

3.2. Beschrijving van de bediendeberoepen in de
operationele afdelingen
A. PRODUCTIE
Deze afdeling staat in voor de productie van drukwerk in het algemeen. Vertrekkende van
het ontwerp en de prepress, naar het drukken zelf, tot het afwerken van het drukwerk
(snijden, binden, innaaien, enz.).
Productiedirecteur: is verantwoordelijk voor de optimale werking van de hele
productie-afdeling. Hij/zij stelt de productieplanning op in overleg met de
commerciële afdeling. Hij/zij superviseert alle drukdiensten (prepress & ontwerp,
druk en afwerking) en lost alle technische problemen op die zich vóór, tijdens of na
de productie zouden kunnen voordoen. Hij/zij beslist over de aankoop van nieuwe
machines of de integratie van nieuwe fabricageprocédés. In kleinere ondernemingen
wordt deze verantwoordelijkheid soms gecombineerd met de
verantwoordelijkheden van de zaakvoerder en van verantwoordelijke onderhoud.
Andere benaming: productieleider
Verantwoordelijke onderhoud: is verantwoordelijk voor de optimalisatie en het
onderhoud van het machinepark van de onderneming. Hij/zij waakt over de goede
werking van de machines en is verantwoordelijk voor het regelmatige onderhoud en
de reparatie van de machines in het geval van storingen. Hij/zij kan zich laten
ondersteunen door één of meerdere onderhoudstechnici. Hij/zij heeft meestal een
basisopleiding voor ingenieurs gevolgd.
Andere benamingen: hoofd technische dienst, verantwoordelijke maintenance, hoofd
onderhoud, manager onderhoud en technische dienst, supervisor technische dienst.
Ontwerp & prepress
Verantwoordelijke prepress: leidt en organiseert de activiteiten van het
prepressteam. Hij/zij controleert iedere fase van de productie en zorgt ervoor dat de
termijnen, de kwaliteit en de instructies van het fabricagedossier worden
gerespecteerd. Hij/zij evalueert de kwaliteit van de verkregen resultaten. Al naar
gelang van de omvang van de onderneming neemt hij/zij actief deel aan het werk van
het prepressteam. Hij/zij onderhoudt een nauw contact met de verkoop- en
bestekafdeling en met de druk- en afwerkingsteams.
Andere benamingen: chef prepress, manager prepress, productieleiding prepress.
Grafisch ontwerper: ontwerpt de grafische vorm van het product dat moet worden
gedrukt, d.w.z. dat hij/zij de beelden, tekeningen, lay-out en illustraties van de te
drukken werken op papier of met behulp van de computer creërt. Bij sommige
opdrachten moet men de instructies van de klant tot op de letter volgen; andere
klanten laten dan weer meer creatieve vrijheid aan de grafisch ontwerper. Hij/zij kan
ook werken aan de grafische vorm van multimedia-producten. Hij/zij kan als
freelancer werken.
BEDIENDEBEROEPEN
10
Beroepenstructuur : drukkerijen

Andere benamingen: grafisch vormgever, infografist, graficus-illustrator, specialist in
computer graphics.
DTP operator: is verantwoordelijk voor het recupereren van de teksten en de
beelden via het informatica-tool (computer en scanner) en voor het omzetten van dit
materiaal in machinetaal. Naar gelang van de aanwijzingen van de opmaker, de
grafisch ontwerper of de klant bewerkt hij/zij de beelden en de teksten (typografie,
kleuren enz…), giet ze in de gewenste lay-out, drukt de proeven af en zorgt voor de
nodige correcties. In sommige gevallen is hij/zij ook verantwoordelijk voor het flashen
(productie van de films) en/of het aanmaken van de platen.
Andere benamingen: desktop publisher, specialist in computergrafics, DTP’er, prepress
mac operator, DTP specialist, operator CTF/CTP (computer to plate), belichter.
Drukkerij
Verantwoordelijke drukkerij: leidt en organiseert de activiteiten van het drukteam.
Hij/zij controleert iedere fase van de productie en zorgt ervoor dat de termijnen, de
kwaliteit en de instructies van het fabricagedossier worden gerespecteerd. Hij/zij
evalueert de kwaliteit van de verkregen resultaten. Naar gelang de omvang van de
onderneming neemt hij/zij actief deel aan het werk van het drukteam. Hij/zij staat in
nauw contact met de verkoop- en de bestekafdeling en met de prepress- en
afwerkingsteams.
Afwerking
Verantwoordelijke afwerking: leidt en organiseert de activiteiten van het
afwerkingsteam. Hij/zij controleert iedere fase van de productie en zorgt ervoor dat
de termijnen, de kwaliteit en de instructies van het fabricagedossier worden
gerespecteerd. Hij/zij evalueert de kwaliteit van de verkregen resultaten. Naar gelang
de omvang van de onderneming neemt hij/zij actief deel aan het werk van het
afwerkingsteam. Hij/zij staat in nauw contact met verkoop- en de bestekafdeling en
met de prepress- en drukteams.
B. INKOOP
Deze afdeling staat in voor het aankopen van papier, inkt en andere benodigdheden voor
drukwerk.
Commercieel inkoper: is verantwoordelijk voor een evenwichtig beheer bij de
aankoop van de benodigdheden en de grondstoffen voor de onderneming (papier,
inkt enz…). Hij/zij peilt de behoeften van de onderneming, onderhandelt over de
contracten met de leveranciers en plaatst de bestellingen. Hij/zij controleert de
aanpak van de leveranciers op het vlak van de kwaliteit, de prijzen en de
leveringstermijnen. Hij/zij vergelijkt ook verschillende leveranciers met elkaar.
Andere benamingen: purchaser, technical purchaser, aankoopverantwoordelijke.
Administratief inkoopmedewerker: helpt de commercieel inkoper bij alle
administratieve taken die verband houden met het aankoopprocess: het opstellen,
verzenden en opvolgen van de bestelbons, het controleren van de juistheid van de
BEDIENDEBEROEPEN
11
Beroepenstructuur : drukkerijen

ontvangen facturen, het updaten van de gegevensbestanden van de producten, de
leveranciers, de aankoopdossiers enz.
Andere benaming: assistent aankoop.
C. COMMERCIEEL
Deze afdeling zorgt voor het verkopen van de diensten van het bedrijf aan (potentiële)
klanten. Hij staat in voor het opmaak van dossiers om naar de klanten te sturen waarin
prijsofferte en andere nodige gegevens voor een bepaalde drukwerk zitten. Hij geeft
inlichtingen aan de klanten over het verloop van het drukwerk, en geeft de wensen,
bemerkingen, veranderingen, correcties van de klanten aan de productieploeg.
Commercieel directeur: werkt in overleg met de algemene directie de commerciële
strategie van het bedrijf uit en stelt die voor. Hij/zij bepaalt de strategische richting die
het bedrijf moet volgen, de doelstellingen die moeten worden bereikt en de
middelen die daarvoor ter beschikking moeten worden gesteld. Hij/zij legt ook de
jaarlijkse commerciële plannen vast. Hij/zij plant, coördineert, organiseert, leidt en
controleert de activiteiten die in zijn/haar afdeling worden uitgevoerd. Hij/zij verdeelt
en beheert het budget van zijn/haar dienst. Hij/zij ontmoet belangrijke klanten en
voert de onderhandelingen met hen. In kleinere ondernemingen kan deze
verantwoordelijkheid worden gecombineerd met de verantwoordelijkheid van de
zaakvoerder.
Andere benamingen: general sales manager, sales manager/director.
Interne functies
Calculator-orderbegeleider: is verantwoordelijk voor de verkoop en administratie.
Hij/zij brengt de klanten op de hoogte van de eigenschappen die het grafische
materiaal (illustraties, documentbestanden, foto’s enz…) moet hebben en van de
formaten en dergelijke. Hij/zij bereidt de prijsoffertes voor een drukopdracht voor en
berekent die. In de meeste gevallen maakt hij/zij daarvoor gebruik van een
softwareprogramma. Hij/zij berekent de kostprijs (kosten voor de grondstoffen), de
verkoopprijs en de termijnen voor het drukken. Hij/zij analyseert de aanvraag van de
klant en stelt het fabricagedossier op, waarin wordt beschreven welke technische
middelen moeten worden ingezet, evenals de hoeveelheid en de kwaliteit van het
drukwerk en de termijnen voor iedere fase van de fabricage. Hij/zij stelt de planning
op voor de taken van iedere afdeling. Indien een deel van de productie wordt
uitbesteed, vraagt hij/zij een prijsofferte die vervolgens in het bestek voor de
eindklant wordt opgenomen. Hij/zij zorgt ervoor dat intern de nodige middelen
worden vrijgemaakt en reserveert de druktijd nadat hij/zij iedere productiefase heeft
gepland. Hij/zij bereidt het dossier voor de bestelling van de grondstoffen voor de
aankoopdienst voor of bestelt die rechtstreeks als het bedrijf niet over een eigen
aankoopdienst beschikt. Vaak is hij/zij de contactpersoon voor de klant tijdens de
productie van zijn bestelling. Hij/zij controleert ook de vordering van de werken en
de naleving van de kwaliteit, en dit zowel intern als bij de onderaannemers.
Andere benamingen: productiecoördinator, commercieel medewerker binnendienst,
ordervoorbereider, grafisch projectopvolger, ordermanager, calculator-ordervoorbereider.
BEDIENDEBEROEPEN
12
Beroepenstructuur : drukkerijen

Calculator: bereidt de prijsoffertes voor een drukopdracht voor en berekent ze.
Meestal maakt hij/zij daarvoor gebruik van een softwareprogramma. Hij/zij berekent
de kostprijs (kosten voor de grondstoffen), de verkoopprijs en de druktermijnen.
Indien een deel van de productie wordt uitbesteed, neemt hij/zij contact op met de
onderaannemers en vraagt aan hen een prijsofferte die vervolgens in het bestek voor
de uiteindelijke klant wordt opgenomen. Hij/zij bereidt het dossier voor het bestellen
van de grondstoffen voor de aankoopdienst voor of bestelt die rechtstreeks als het
bedrijf niet zelf over zo’n dienst beschikt.
Planningverantwoordelijke: is verantwoordelijk voor het opstellen van de
productieplanning in functie van de bestellingen en de uitvoeringstermijnen. Hij/zij
zorgt er ook voor dat er intern voldoende middelen beschikbaar zijn en reserveert
voldoende druktijd nadat hij/zij iedere fase van de productie heeft gepland. Hij/zij
probeert de taken in de planning zo optimaal mogelijk te organiseren in functie van
de aard van de opdrachten die moeten worden uitgevoerd, de beschikbaarheid van
de machines, de mensen en de duur van het drukken. Hij/zij werkt nauw samen met
de productie-afdeling.
Andere benaming: productieplanner
Orderbegeleider: brengt de klanten op de hoogte van de vereiste eigenschappen van
het grafische materiaal (illustraties, documentbestanden, foto’s enz…), de formaten
en dergelijke. Hij/zij analyseert de vraag van de klant en stelt het fabricagedossier (of
technische dossier of borderel) op, waarin de technische middelen staan beschreven
die moeten worden ingezet, evenals de hoeveelheid en de kwaliteit van het
drukwerk en de termijnen voor iedere fase van het productieproces. Hij/zij is de
contactpersoon voor de klanten gedurende de volledige duur dat hun bestelling
wordt behandeld. Hij/zij moet ook de vordering van de werken controleren en
nagaan of de kwaliteitsnormen zowel intern als bij de onderaannemers worden
gerespecteerd.
Andere benamingen: adviseur klanten, coördinator voor de productie,
projectverantwoordelijke, administratieve en commerciële medewerker,
ordervoorbereider, ordermanager, orderbegeleider drukwerk, orderopvolger.
Externe functies
Vertegenwoordiger: is verantwoordelijk voor de vertegenwoordiging van de
onderneming en de promotie van haar producten bij de gebruikelijke of potentiële
klanten. Hij/zij houdt de klanten op de hoogte van de technische aspecten en
adviseert hen over de producten en de diensten die het beste aan hun behoeften
beantwoorden. In sommige bedrijven is de vertegenwoordiger ook verantwoordelijk
voor de opvolging van de dossiers tijdens de productiefase.
Andere benamingen: technisch commercieel adviseur, (technisch en) commercieel
afgevaardigde, sales promotor, sales representative, verkoop promoter
D. MULTIMEDIA
Deze afdeling zorgt voor het ontwerp en aanmaak van een project op electronisch formaat
(website, CD-Rom, enz).
Projectleider multimedia: coördineert en superviseert het multimediateam. Hij/zij
bereidt het project voor, kiest de technische en artistieke specificaties voor het
BEDIENDEBEROEPEN
13
Beroepenstructuur : drukkerijen

product, stelt het bestek op, verdeelt de taken onder zijn/haar medewerk(st)ers en
stelt de planning op. Daarna is hij/zij verantwoordelijk voor de dagelijkse opvolging
van de operaties en het administratieve en financiële beheer van het project. Bij grote
projecten kan hij/zij door een assistent worden bijgestaan.
Andere benamingen: producent, directeur productie, uitvoerende producent,
projectbeheerder, projectverantwoordelijke.
Webdesigner: werkt bij ondernemingen die multimediaproducten aanmaken en
ontwikkelen. Hij/zij kan het grafische design van een internet-site en alle visuele
applicaties die er deel van uitmaken, realiseren. Hij/zij beheerst de nodige
beeldsoftwareprogramma’s (Photoshop, Illustrator, Frontpage, Flash enz...) en heeft
meestal noties van HTML- of andere programmeringstalen. In grote ondernemingen
wordt de programmering van de pagina’s aan analisten-programmeurs toevertrouwd.
In kleine ondernemingen kan de webdesigner soms zelf de programma’s schrijven
voor deze pagina’s.
Analist-programmeur: programmeert de verschillende functionaliteiten van een
informaticaprogramma en volgt daarbij het plan en de instructies van de softwarearchitect.
Wanneer het volledige softwarepakket werd geprogrammeerd, test hij/zij
dit en controleert hij/zij of het krachtig genoeg is. In functie van de applicatie die moet
worden ontwikkeld, is de programmeur in bepaalde talen (vb.: C, C++, Java, VB,
XML, ASP, HTML, Visual Basic, SQL, Java Script, Vb Script enz...) en/of bepaalde
besturingsomgevingen (Linux, Unix, Windows, Windows NT enz...) gespecialiseerd.
In grote ondernemingen maakt men soms een onderscheid op basis van de
professionele ervaring van de ontwikkelaar (junior, senior).
Andere benamingen: software engineer, ontwikkelaar.
BEDIENDEBEROEPEN
14
Beroepenstructuur : drukkerijen

3.3. Definitie van de bediendeberoepen in de
ondersteunende afdelingen
Onder ondersteunende afdelingen verstaat men de afdelingen die niet rechtstreeks
deelnemen aan de kernactiviteiten van de onderneming. De beroepen die men hier
vindt, hebben een eigen specialisatie, maar voeren geen basiswerkzaamheden uit die
rechtstreeks verband houden met de productie van goederen of diensten. Zij hebben
tot doel diensten te verlenen aan de organisatie en de operationele afdelingen te
ondersteunen. Voorbeelden van ondersteunende afdelingen zijn: administratie,
boekhouding, personeelsdienst, …
Voor een definitie van de beroepen die deel uitmaken van de ondersteunende
afdelingen verwijzen we naar een andere uitgave van de Cevora studiedienst 8 . In dit
document wordt alleen de inhoud van de taken van de polyvalent bediende
beschreven (m.a.w. de standaardinhoud van de taken gekoppeld aan een aantal
specifieke taken behorende tot de activiteitensector).
Polyvalent bediende: verzekert de dagelijkse administratieve taken van het bedrijf.
Hij/zij beantwoordt de telefoon, maakt offertes op, stelt de facturen op, zorgt soms
voor de inkopen, staat in voor de opvolging van de werkorders, enz.
Andere benaming: all round bediende.
8 Cevora – studiedienst –Transversale bediendeberoepen, februari 2002.
BEDIENDEBEROEPEN
15
Beroepenstructuur : drukkerijen

4
Schatting van
het aantal
bedienden per
beroep

4.1. Extrapolatie van de enquêtegegevens
Naast de eerder kwalitatieve gegevens over de voorkomende beroepen en de
inhoud ervan, wordt in de enquête ook gevraagd naar kwantitatieve gegevens over
het aantal tewerkgestelde bedienden per beroep. Aan de hand van deze gegevens
kunnen we, per beroep, het totaal aantal beroepsbeoefenaars in de steekproef
bepalen. Aangezien de steekproef representatief is, kunnen de gegevens worden
geëxtrapoleerd naar het totaal aantal bedienden in deze sector 9 . U vindt deze
gegevens terug in de tabel op de volgende pagina’s.
In de tabel vindt u de volgende gegevens:
• het aantal ondernemingen en het aantal bedienden in de sector naar
ondernemingsgrootte (rubriek sector).
• het aantal ondernemingen en het aantal bedienden in de steekproef naar
ondernemingsgrootte (rubriek steekproef).
• het percentage van de totale populatie dat bereikt werd door de steekproef en de
wegingsfactor die toegepast moet worden (rubriek steekproef).
• het geëxtrapoleerd aantal bedienden per beroep, per beroepsgroep en per
ondernemingsgrootte. Deze aantallen worden verkregen door de gegevens van
de steekproef te vermenigvuldigen met de wegingsfactor.
Om twee redenen hebben we voor de extrapolatie de gegevens van de twee
grootste ondernemingsgroottes in één categorie ondergebracht, namelijk die met 50
werknemers en meer. Ten eerste noteren we, wat betreft de beroepen, geen
duidelijk significante verschillen tussen de bedrijven met 50 tot 99 werknemers en de
bedrijven met 100 werknemers en meer. Ten tweede maken heel weinig
ondernemingen deel uit van de categorieën van de grootste bedrijven, daar het
ANPCB vooral bestaat uit KMO’s (minder dan 50 werknemers). Om een relatief
groot aantal bedrijven voor de extrapolatie te verkrijgen, moesten we deze twee
categorieën groeperen.
9 Deze gegevens zijn berekend voor heel België maar kunnen ook worden berekend per regio
SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP
17
Beroepenstructuur : drukkerijen

Tabel 8 Extrapolatie van het aantal bedienden per beroep in België en in functie
van de bedrijfsgrootte 10
Drukkerijen
Sector
1 - 9
10-49
Bedrijfsgrootte
50 +
n
Totaal
%
Bedrijven 758 297 72 1.127
Bedienden 1646 2174 3042 6862
Steekproef
Bedrijven 10 28 16 54
Bedienden 36 295 507 838
% van de totale bevolking 2,19% 13,57% 16,67% 12,21%
Wegingsfactor 45,72 7,37 6,00 8,19
Aantal beroepsbeoefenaars (extrapolatie)
- Algemeen directeur 46 44 48 138 2,0%
- Adjunct-directeur 0 0 6 6 0,1%
- Vestigingsdirecteur 0 0 18 18 0,3%
Totaal algemene directie 46 44 72 162 2,4%
- Directiesecretaresse 0 155 60 215 3,1%
- Afdelingssecretaresse 0 7 72 79 1,2%
- Secretariaatsmedewerker 0 0 12 12 0,2%
- Receptioniste-telefoniste 0 15 72 87 1,3%
- Polyvalent bediende 274 52 6 332 4,8%
- Administratief bediende 0 0 54 54 0,8%
Totaal administratie 274 228 276 779 11,3%
- Financieel directeur 0 0 30 30 0,4%
- Hoofdboekhouder 0 0 48 48 2,0%
- Boekhouder 0 88 66 154 1,1%
- Boekhoudkundig bediende 0 7 84 91 1,2%
- Beheerscontroleur 0 0 6 6 0,1%
- Credit manager 0 0 6 6 0,1%
- Fiscalist 0 0 6 6 0,1%
Totaal boekhouding en financiën 0 96 246 342 5,0%
- Human resources directeur 0 0 30 30 0,4%
- Verantwoordelijke loon- en personeelsadministratie 0 0 18 18 0,3%
- Medewerker personeelszaken 0 7 48 55 0,8%
Totaal human resources 0 7 96 103 1,5%
- Informaticadirecteur 0 7 24 31 0,5%
- Bedrijfsinformaticus 0 15 6 21 0,3%
- Analyst-programeur 0 0 24 24 0,3%
- Netwerkbeheerder 0 0 36 36 0,5%
- Pc technicus 0 0 6 6 0,1%
- Databasebeheerder 0 0 6 6 0,1%
Totaal informatica 0 22 102 124 1,8%
- Statisticus 0 0 6 6 0,1%
- Verantwoordelijke kwaliteit 0 15 24 39 0,6%
- Verantwoordelijke veiligheid 0 0 6 6 0,1%
- Technicus kwaliteit 0 0 6 6 0,1%
- Verantwoordelijke kwalitieit & veiligheid 0 0 30 30 0,4%
- Verantwoordelijke veiligheid & milieu 0 0 12 12 0,2%
- Facility manager 0 0 6 6 0,1%
- Verantwoordelijke logistiek 0 0 42 42 0,6%
- Magazijnmedewerker 0 0 42 42 0,6%
- Verantwoordelijke onderzoek & ontwikkeling 0 0 12 12 0,2%
- Medewerker onderzoek & ontwikkeling 0 0 6 6 0,1%
- Concierge 0 0 6 6 0,1%
Totaal divers ondersteunend 0 15 198 213 3,1%
TOTAAL TRANSVERSALE BEROEPEN 320 413 990 1.723 25,1%
10 De cijfers in de tabel werden afgerond om decimalen te vermijden. Dit verklaart ook waarom sommige
subtotalen niet precies overeenkomen met de berekende sommen.
SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP
18
Beroepenstructuur : drukkerijen

Tabel 8 Extrapolatie van het aantal bedienden per beroep in België en in functie
van de bedrijfsgrootte (vervolg)
Drukkerijen
1 - 9 10-49
Bedrijfsgrootte
50 +
n
Totaal
%
- Productiedirecteur 0 147 78 225 3,3%
- Technisch directeur 0 0 12 12 0,2%
- Verantwoordelijke onderhoud 0 0 54 54 0,8%
- Onderhoudscoördinator 0 0 18 18 0,3%
- Veranwtoordelijke prepress 0 44 120 164 2,4%
- Grafisch ontwerper 229 169 78 476 6,9%
- DTP operator 594 420 198 1.212 17,7%
- Art director 0 29 0 29 0,4%
- Image specialist 0 7 0 7 0,1%
- Studiohoofd 0 7 0 7 0,1%
- Verantwoordelijke drukkerij 0 44 96 140 2,0%
- Meestergast productie 0 0 54 54 0,8%
- Veranwtoordelijke afwerking 0 22 60 82 1,2%
- Voorbereiding cylinder 0 0 18 18 0,3%
- Technische opvolging 0 0 12 12 0,2%
Totaal productie 823 892 798 2.513 36,6%
- Commercieel inkoper 0 88 66 154 2,3%
- Administratief inkoopmedewerker 0 0 54 54 0,8%
Totaal inkoop 0 88 120 208 3,0%
- Commercieel directeur 0 7 72 79 1,2%
- Calculator-orderbegeleider 46 251 54 350 5,1%
- Calculator 0 22 162 184 2,7%
- Orderbegeleider 0 15 282 297 4,4%
- Planningverantwoordelijke 0 0 60 60 0,9%
- Vertegenwoordiger 46 280 348 674 9,9%
- Technische orderbegeleider 0 0 30 30 0,4%
- Account manager 91 37 0 128 1,9%
- Sales manager 0 0 6 6 0,1%
Totaal commercieel 183 612 1.014 1.809 26,4%
- Projectleider multimedia 46 0 18 64 0,9%
- Webdesigner 183 44 12 239 3,5%
- Analist-programmeur 91 0 12 103 1,5%
Totaal multimedia 320 44 42 406 5,9%
- Hoofdredacteur 0 7 0 7 0,1%
- Uitgever 0 44 0 44 0,6%
- Verkoop advertenties 0 37 0 37 0,5%
- Redactiesecretaresse 0 7 0 7 0,1%
- Productiecoordinator 0 15 0 15 0,2%
- Corrector 0 0 24 24 0,4%
- Redacteur 0 0 6 6 0,1%
Totaal uitgeverij 0 111 30 141 2,0%
- Project engineer 0 0 6 6 0,1%
- Verantwoordelijke verzending 0 15 42 57 0,8%
Totaal andere specifiek 0 15 48 63 0,9%
TOTAAL SPECIFIEKE BEROEPEN 1.326 1.761 2.052 5.139 74,9%
TOTAAL 1.646 2.174 3.042 6.862 100%
SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP
19
Beroepenstructuur : drukkerijen

Uit deze tabel, kan men de top 5 van meest voorkomende beroepen in de sector van
de drukkerijen afleiden, m.a.w. de bediendeberoepen die de meeste
beroepsbeoefenaars tellen na de extrapolatie.
Bovenaan in het klassement, vindt men :
• dtp operator (17,7%)
• vertegenwoordiger (9,9%)
• grafisch ontwerper (6,9%)
• calculator- orderbegeleider (5,1%)
• polyvalent bediende (4,8%)
Als men dezelfde oefening doet maar dan enkel voor de tranversale beroepen, dan
bekomt men de volgende top 5 :
• polyvalent bediende (4,8%)
• directiesecretaresse (3,1%)
• boekhouder (2,3 %)
• algemeen directeur (2%)
• boekhoudkundig bediende (1,3%)
SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP
20
Beroepenstructuur : drukkerijen

5
Vacatures

5.1. Analyse van de vacante betrekkingen
In de vragenlijst werden de ondernemingen ook gevraagd om per beroep aan te
geven hoeveel vacatures de laatste zes maanden openstonden en een raming te
maken van de moeilijkheidsgraad om deze vacante betrekkingen in te vullen.
Dankzij deze gegevens beschikken we over een overzicht van de vacante
betrekkingen binnen de sector en van de beroepen die het meest worden gevraagd
door de ondernemingen. De gemiddelde moeilijkheidsgraad voor het invullen van
vacatures wordt berekend op basis van de scores van de ondernemingen. Het is
moeilijk om op basis van een steekproef van 54 ondernemingen een volledige
prognose te maken van de vacatures en knelpuntenberoepen in deze sector maar
deze gegevens geven toch al enkele aanwijzingen.
Het klassement van de meest gevraagde beroepen in de sector wordt opgesteld aan
de hand van drie criteria: het aantal ondernemingen waarin een betrekking vacant is
in een bepaald beroep, het aantal vacante betrekkingen voor dit beroep en de
gemiddelde moeilijkheidsgraad volgens de ondernemingen die deze betrekking
moesten invullen.
Voor elk van deze criteria wordt een score tussen 7 en 12 toegekend wanneer de
waarde voor dit criterium hoger ligt dan het gemiddelde en tussen 1 en 6 wanneer
deze waarde lager ligt dan het gemiddelde. De intervallen tussen 1 en 6 zijn
gelijkwaardig en zijn gelijk aan het verschil tussen de minimumwaarde die werd
bereikt voor dit criterium en het gemiddelde gedeeld door 6. Een gelijkaardige
redenering wordt toegepast voor de scores tussen 7 en 12, maar hier wordt het
verschil gemaakt tussen de maximumwaarde voor dit criterium en het gemiddelde.
Het eindklassement verkrijgt men door het gemiddelde van deze drie scores te
rangschikken in dalende volgorde.
De top 3 van het klassement: de dtp opertor, de orderbegeleider en de
vertegenwoordiger. De twee eerste beroepen zijn specifiek voor deze sector, de
laatste is bijna in alle sectoren terug te vinden maar met een verschillend product
kennis naargelang de sector. Deze beroepen werden het meest gevraagd en deze
vraag kwam voor in meerdere bedrijven.
Beroepen met een score hoger dan 7, of meer dan het gemiddelde 11 , worden
beschouwd als knelpuntberoep. Er worden uiteindelijk drie beroepen als
knelpuntberoep beschouwd door de ondernemingen: de dtp opertor, de
orderbegeleider en de vertegenwoordiger.
11 In de tabel vindt men deze knelpuntberoepen boven de lege lijn in donker grijs.
VACATURES
22
Beroepenstructuur : drukkerijen

Tabel 9 Aantal vacatures per beroep en moeilijkheidsgraad om deze vacatures in te vullen
Vacatures per beroep
Aantal betrokken bedrijven
# Tot % Score 1
Aantal vacatures
# (1) Score 2
Gemidd. moeilijkheidsgraad
Gemidd. Score 3
Gemidd. score
klassement
- DTP operator 12 54 22,22% 12 20 1,67 8 2,65 6 8,67
- Orderbegeleider 3 54 5,56% 7 4 1,33 7 3,25 8 7,33
- Vertegenwoordiger 10 54 18,52% 11 10 1,00 1 3,30 9 7,00
- Verantwoordelijke logistiek 1 54 1,85% 1 3 3,00 12 3,00 7 6,67
- Grafisch vormgever 7 54 12,96% 9 8 1,14 5 2,38 5 6,33
- Webdesigner 2 54 3,70% 5 4 2,00 9 2,50 5 6,33
- Calculator-orderbegeleider 8 54 14,81% 10 8 1,00 1 3,00 7 6,00
- Productieleider 2 54 3,70% 5 2 1,00 1 3,50 10 5,33
- Verantwoordelijke drukkerij 2 54 3,70% 5 2 1,00 1 3,50 10 5,33
- Polyvalent bediende 4 54 7,41% 7 4 1,00 1 3,00 7 5,00
- Algemeen directeur 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 4,00 12 4,67
- Verantwoordelijke onderhoud 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 4,00 12 4,67
- Verantwoordelijke pre-press 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 4,00 12 4,67
- Verantwoordelijke afwerking 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 4,00 12 4,67
- Uitgever 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 4,00 12 4,67
- Verkoop advertensies 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 4,00 12 4,67
- Calculator 2 54 3,70% 5 2 1,00 1 3,00 7 4,33
- Boekhouder 2 54 3,70% 5 2 1,00 1 2,50 5 3,67
- Verantwoordelijke kwaliteit 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 3,00 7 3,00
- Commercieel directeur 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 3,00 7 3,00
- Analyst-programeur 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 3,00 7 3,00
- Meestergast productie 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 3,00 7 3,00
- Verantwoordelijke expeditie 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 3,00 7 3,00
- Account manager 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 3,00 7 3,00
- Sales manager 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 3,00 7 3,00
- Art director 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 3,00 7 3,00
- Directieecretaresse 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 2,00 4 2,00
- Receptioniste-telefoniste 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 2,00 4 2,00
- Administratief bediende 1 54 1,85% 1 1 1,00 1 2,00 4 2,00
Totaal 72 1566 4,60% 86 1,19 2,65
(1) Verkregen door het aantal vacatures te delen door het aantal betrokken bedrijven
Beroepenstructuur : drukkerijen 23 VACATURES

6
Kernberoepen

6.1. De kernberoepen van de sector
6.1.1. Productie
Cevora wenst ook via de oefening van de beroepenstructuur, de kernberoepen van
iedere bestudeerde sector te bepalen. Deze informatie kan gebruikt worden door
het onderwijs of eventueel andere vormingsactoren, om studierichtingen aan de
bedrijfswereld aan te passen. De opleidingssector zoekt actief naar informatie over
de arbeidsmarkt, over de sectoren en over beroepen die in de sectoren voorkomen
om de overgang school-arbeidsmarkt te vergemakkelijken. Sectorinformatie is van
belang voor het onderwijs.
De kernberoepen van een bepaalde sector zijn die beroepen die behoren tot de
kernactiviteit van de betreffende sector. Deze kernactiviteiten dragen rechtstreeks bij
tot verkoop, winst en omzet en vereisen specifieke competenties. Kernberoepen zijn
dus duidelijk verweven met het specifiek karakter en de doelstelling of bestaansreden
van de sector. Als we al de beroepen die door de bedrijven vermeld werden ordenen
naar belang komen we tot het volgende beeld van de sector 12 :
PRODUCTIE Grafisch ontwerper
Dtp operator
COMMERCIEEL Calculator-orderbegeleider
MULTIMEDIA Webdesigner
Grafisch ontwerper: ontwerpt de grafische vorm van het product dat moet worden
gedrukt, d.w.z. dat hij/zij de beelden, tekeningen, lay-out en illustraties van de te
drukken werken op papier of met behulp van de computer creërt. Bij sommige
opdrachten moet men de instructies van de klant tot op de letter volgen; andere
klanten laten dan weer meer creatieve vrijheid aan de grafisch ontwerper. Hij/zij kan
ook werken aan de grafische vorm van multimedia-producten. Hij/zij kan als
freelancer werken.
Andere benamingen: grafisch vormgever, infografist, graficus-illustrator, specialist in
computer graphics.
DTP operator: is verantwoordelijk voor het recupereren van de teksten en de
beelden via het informatica-tool (computer en scanner) en voor het omzetten van dit
materiaal in machinetaal. Naar gelang van de aanwijzingen van de opmaker, de
grafisch ontwerper of de klant bewerkt hij/zij de beelden en de teksten (typografie,
kleuren enz…), giet ze in de gewenste lay-out, drukt de proeven af en zorgt voor de
nodige correcties. In sommige gevallen is hij/zij ook verantwoordelijk voor het flashen
(productie van de films) en/of het aanmaken van de platen.
Andere benamingen: desktop publisher, specialist in computergrafics, DTP’ers, prepress
mac operator, DTP specialist, operator CTF/CTP (computer to plate), belichter.
12 In dit hoofdstuk nemen we enkel de bediendeberoepen op als kernfuncties voor de sector. Arbeidersberoepen
vallen buiten het bestek van het ANPCB en dus ook van deze studie
DE KERNBEROEPEN VAN DE SECTOR
25
Beroepenstructuur : drukkerijen

6.1.2. Commercieel
6.1.3. Multimedia
Calculator-orderbegeleider: is verantwoordelijk voor de verkoop en administratie.
Hij/zij brengt de klanten op de hoogte van de eigenschappen die het grafische
materiaal (illustraties, documentbestanden, foto’s enz…) moet hebben en van de
formaten en dergelijke. Hij/zij bereidt de prijsoffertes voor een drukopdracht voor en
berekent die. In de meeste gevallen maakt hij/zij daarvoor gebruik van een
softwareprogramma. Hij/zij berekent de kostprijs (kosten voor de grondstoffen), de
verkoopprijs en de termijnen voor het drukken. Hij/zij analyseert de aanvraag van de
klant en stelt het fabricagedossier op, waarin wordt beschreven welke technische
middelen moeten worden ingezet, evenals de hoeveelheid en de kwaliteit van het
drukwerk en de termijnen voor iedere fase van de fabricage. Hij/zij stelt de planning
op voor de taken van iedere afdeling. Indien een deel van de productie wordt
uitbesteed, vraagt hij/zij een prijsofferte die vervolgens in het bestek voor de
eindklant wordt opgenomen. Hij/zij zorgt ervoor dat intern de nodige middelen
worden vrijgemaakt en reserveert de druktijd nadat hij/zij iedere productiefase heeft
gepland. Hij/zij bereidt het dossier voor de bestelling van de grondstoffen voor de
aankoopdienst voor of bestelt die rechtstreeks als het bedrijf niet over een eigen
aankoopdienst beschikt. Vaak is hij/zij de contactpersoon voor de klant tijdens de
productie van zijn bestelling. Hij/zij controleert ook de vordering van de werken en
de naleving van de kwaliteit, en dit zowel intern als bij de onderaannemers.
Andere benamingen: productiecoordinator, commercieel medewerker binnendienst,
ordervoorbereider, grafisch projectopvolger, ordermanager, calculator-ordervoorbereider.
Webdesigner: werkt bij ondernemingen die multimediaproducten aanmaken en
ontwikkelen. Hij/zij kan het grafische design van een internet-site en alle visuele
applicaties die er deel van uitmaken, realiseren. Hij/zij beheerst de nodige
beeldsoftwareprogramma’s (Photoshop, Illustrator, Frontpage, Flash enz...) en heeft
meestal noties van HTML- of andere programmeringstalen. In grote ondernemingen
wordt de programmering van de pagina’s aan analisten-programmeurs toevertrouwd.
In kleine ondernemingen kan de webdesigner soms zelf de programma’s schrijven
voor deze pagina’s.
DE KERNBEROEPEN VAN DE SECTOR
26
Beroepenstructuur : drukkerijen

Bijlagen

Bijlage A Bronnen
• Organogrammen en bedrijvenwebsites
• Vacatures van de sector
• Federatie van de Belgische grafische nijverheid (FEBELGRA) :
http://www.febelgra.be/
• Etude sur les métiers de l’industrie graphique réalisée par le CCPQ.
• Bureau Van Dijk, Etude diagnostique de l’industrie graphique dans la région de
Bruxelles-Capitale, à la demande du ministre de l’économie de l’exécutif de la
Région Bruxelles-Capitale, octobre 1992, Bruxelles (Volume I : analyse interne,
chapitre 9).
• Evolution des métiers et qualifications du pré-presse, De la typogravure à la
compovision, FORCE : formation continue en Europe, 1993.
• Valter Cortese, Estelle Krzeslo, Paul Schoetter, De evolutie van de gravische
industrie in België, Centre de sociologie du travail, de l’emploi et de la formation
(TEF) de l’U.L.B., mei 1997, syntheseverslag.
• Répertoire opérationnel des métiers et des emplois (ROME), ANPE-La
documentation Française, France, Tome M, fiches 46211 à 46241 (p. 148-156)
ainsi que les fiches 51132 et 51133 (p. 201-202).
• CERIG (Centre d’études et de recherches des industries graphiques)/GERISE ( le
groupement intersyndical régional des imprimeurs du Sud-Est, Contrat d’étude
prospective régional des industries de la communication graphique en Rhône-Alpes,
juillet 1998, France. A consulter sur le site :
http://cerig.efpg.inpg.fr/ICG/Actualites/girise/Sommaire.htm
• Répertoire des métiers et des professions de l’ONISEP, du CIDJ et du CNRS.
• SIEP, service d’information sur les études et les professions, J-B.Mondry, M.
Beckers, M. Vanderpoorten, F. Herweigh, Les métiers du livre et de l’imprimerie,
2000, Bruxelles, Belgique.
• Dictionnaire septembre des métiers et des professions, le monde du travail de A à
Z, 1997, p. 69, 70, 96, 106, 107, 116, 137, 173, 218.
• CPGra technofutur, rapport de veille sur les offres d’emplois dans les métiers
graphiques, 2003.
• CPGra technofutur, inventaire des métiers relevant de l’industrie graphique.
• Comité sectoriel de main d‘œuvre des communications graphiques du Québec,
Les carrières des communications graphiques, conception graphique et préimpression
(secteur/fiche n°5).
• Comité sectoriel de main d‘œuvre des communications graphiques du Québec,
Les carrières des communications graphiques, impression (secteur/fiche n°6).
• Comité sectoriel de main d‘œuvre des communications graphiques du Québec,
Les carrières des communications graphiques, finition, reliure et procédés
complémentaires (secteur/fiche n°7).
• Comité sectoriel de main d‘œuvre des communications graphiques du Québec,
entrez dans la famille des communications graphiques, représentation commerciale,
coordination, gestion de projets et estimation en arts graphiques.
BIJLAGEN
28
Beroepenstructuur : drukkerijen

Bijlage B Type-organogrammen van bedrijven uit de sector van de drukkerijen volgens bedrijfsgrootte
Schema 1 Type-organogram van een bedrijf met 1 tot 9 werknemers
DIRECTIE
- Algemeen directeur
Beroepenstructuur : drukkerijen 29 BIJLAGEN
ADMINISTRATIE
- Polyvalent bediende
PRODUCTIE MULTIMEDIA COMMERCIEEL
- DTP operator - Webdesigner - Vertegenwoordiger
- Grafisch ontwerper

Schema 2 Type-organogram van een bedrijf met 10 tot 49 werknemers
FINANCIËN EN BOEKHOUDING ADMINISTRATIE
- Boekhouder - Directiesecretaresse
INKOOP PRODUCTIE MULTIMEDIA COMMERCIEEL
- Commercieel inkoper - Productiedirecteur
Ontwerp & prepress - Webdesigner - Calculator-orderbegeleider
- Verantwoordelijke prepress - Vertegenwoordiger
- DTP operator
- Grafisch ontwerper
Drukkerij
- Verantwoordelijke drukkerij
Afwerking
- Verantwoordelijke afwerking
DIRECTIE
- Algemeen directeur
Beroepenstructuur : drukkerijen 30 BIJLAGEN

Schema 3 Type-organogram van een bedrijf met 50 tot 99 werknemers
DIRECTIE
- Algemeen directeur
HUMAN RESOURCES ADMINISTRATIE
- Human resources directeur - Directiesecretaresse
- Medewerker personeelszaken - Receptioniste-telefoniste
INFORMATICA FINANCIËN EN BOEKHOUDING
- Netwerkbeheerder - Hoofdboekhouder
- Boekhouder
- Boekhoudkundig bediende
INKOOP PRODUCTIE MULTIMEDIA COMMERCIEEL
- Commercieel inkoper - Productiedirecteur - Projectleider multimedia - Commercieel directeur
- Verantwoordelijke onderhoud
Ontwerp & prepress - Webdesigner Intern
- Verantwoordelijke prepress - Analist-programmeur - Calculator
- Grafisch ontwerper - Orderbegeleider
- DTP operator - Planningverantwoordelijke
Drukkerij
- Verantwoordelijke drukkerij Extern
- Vertegenwoordiger
Afwerking
- Verantwoordelijke afwerking
Beroepenstructuur : drukkerijen 31 BIJLAGEN

Schema 4 Type-organogram van een bedrijf met 100 werknemers of meer
HUMAN RESOURCES ADMINISTRATIE
- Human resources directeur - Directiesecretaresse
- Verantwoordelijke loon- en
- (Afdelings-)secretaresse
personeelsadministratie
- Secretariaatsmedewerker
- Medewerker personeelszaken - Administratief bediende
- Receptionist-telefonist
FINANCIËN EN BOEKHOUDING
DIVERSE - Financieel directeur
Kwaliteit & veiligheidsdienst - Hoofdboekhouder
- Verantwoordelijke kwaliteit-veiligheid - Boekhouder
- Boekhoudkundig bediende
- Beheerscontroleur
Communicatie
- Verantwoordelijke communicatie
DIRECTIE
- Algemeen directeur
- Adjunct-directeur
Gebouwen INFORMATICA
- Facility manager - Informaticadirecteur
- Analist-programmeur
- Webmaster
Logistiek - Netwerkbeheerder
- Verantwoordelijke logistiek - Databasebeheerder
- Magazijnmedewerker - Pc-technicus
Beroepenstructuur : drukkerijen 32 BIJLAGEN

INKOOP PRODUCTIE MULTIMEDIA COMMERCIEEL
- Commercieel inkoper - Productiedirecteur - Projectleider multimedia - Commercieel directeur
- Verantwoordelijke onderhoud
- Administratief inkoopmedewerker Ontwerp & prepress - Webdesigner Intern
- Verantwoordelijke prepress - Analist-programmeur - Calculator
- Grafisch ontwerper - Orderbegeleider
- DTP operator - Planningverantwoordelijke
Drukkerij
- Verantwoordelijke drukkerij Extern
- Vertegenwoordiger
Afwerking
- Verantwoordelijke afwerking
Beroepenstructuur : drukkerijen 33 BIJLAGEN

Bijlage C Organogram van de kernberoepen van de sector
PRODUCTIE MULTIMEDIA COMMERCIEEL
- Grafisch ontwerper - Webdesigner - Calculator-orderbegeleider
- DTP operator
Beroepenstructuur : drukkerijen 34 BIJLAGEN

Bijlage D Steekproeftrekking voor de sector van de drukkerijen
Tabel D.1 Steekproeftrekking voor gans België
BELGIE
Drukkerijen
Grootte
Regio
1-9 10-49 50-99 100+ Totaal Brussel Wallonië Vlaanderen Totaal
Bedrijven populatie 758 297 33 39 1.127 222 248 657 1.127
Bedienden populatie 1.646 2.174 617 2.425 6.862 1.172 1.328 4.362 6.862
Gemiddeld aantal bedienden per bedrijf 2,2 7,3 18,7 62,2 6,1 5,3 5,4 6,6 6,1
Aantal verzendingen 271 157 33 39 500 165 166 169 500
Steekproef bedrijven te bereiken 26 20 7 7 60 20 20 20 60
% tegenover de bedrijven populatie 3,4% 6,7% 21,2% 17,9% 5,3% 9,0% 8,1% 3,0% 5,3%
Steekproef bedienden 58 156 142 445 801 163 185 453 801
% tegenover de bedienden populatie 4% 7% 23% 18% 11,68% 14% 14% 10% 12%
Bereik bedrijven 10 28 7 9 54 17 10 27 54
Bereik bedrijven in % 1,32% 9,43% 21,21% 23,08% 4,79% 7,66% 4,03% 4,11% 4,79%
Bereik bedienden 36 295 136 371 838 188 161 489 838
Bereik bedienden in % 2,19% 13,57% 22,04% 15,30% 12,21% 16,04% 12,12% 11,21% 12,21%
Pop.
Te bereiken
Respons
Populatie bedrijven : totaal aantal bedrijven voor de overeenkomende grootte of regio.
Populatie bedienden : totaal aantal bedienden voor de overeenkomende grootte of regio
Gemiddeld aantal bedienden per bedrijf : het totaal aantal bedienden gedeeld door het totaal aantal bedrijven voor de overeenkomende grootte of regio.
Aantal verzendingen : totaal aantal verzonden enquêteformulieren.
Te bereiken steekproef van bedrijven : aantal te bereiken bedrijven per grootte en per regio om een representatieve steekproef te verkrijgen.
% tegenover de bedrijven populatie : verhouding tussen het aantal bedrijven in de steekproef en de volledige populatie.
Steekproef bedienden : vermenigvuldiging van het gemiddeld aantal bedienden per bedrijf met het aantal bedrijven in de steekproef.
% tegenover de bedienden populatie : verhouding tussen het aantal bedienden in de steekproef en in de volledige populatie.
Bereik bedrijven : aantal bedrijven gedekt door de enquête.
Bereik bedrijven in % : verhouding tussen het aantal bereikte bedrijven en de volledige populatie.
Bereik bedienden : aantal bedienden gedekt door de enquête.
Bereik bedienden in % : verhouding tussen het aantal bereikte bedienden en de volledige populatie.
Bron : bestand van de bijdragen aan de RSZ van het vierde kwartaal van 2002, beschikbaar gesteld door het Sociaal Fonds.
Beroepenstructuur : drukkerijen 35 BIJLAGEN

Tabel D.2 Steekproeftrekking volgens bedrijfsgrootte en regio
Drukkerijen Brussel
BEDRIJVEN PER GROOTTE EN PER REGIO
Wallonië
Vlaanderen
1-9 10-49 50-99 100+ Totaal 1-9 10-49 50-99 100+ Totaal 1-9 10-49 50-99 100+ Totaal
Bedrijven populatie 157 57 1 7 222 182 50 11 5 248 419 190 21 27 657
Bedienden populatie 379 509 31 253 1.172 388 362 116 462 1.328 879 1.303 470 1.710 4.362
Gemiddeld aantal bedienden per bedrijf 2,4 8,9 31,0 36,1 5,3 2,1 7,2 10,5 92,4 5,4 2,1 6,9 22,4 63,3 6,6
Aantal verzendingen 100 57 1 7 165 100 50 11 5 166 71 50 21 27 169
Steekproef bedrijven te bereiken 10 8 1 1 20 10 7 2 1 20 6 5 4 5 20
% tegenover de bedrijven populatie 6,4% 14,0% 100,0% 14,3% 9,0% 5,5% 14,0% 18,2% 20,0% 8,1% 1,4% 2,6% 19,0% 18,5% 3,0%
Steekproef bedienden 24 71 31 36 163 21 51 21 92 185 13 34 90 317 453
% tegenover de bedienden populatie 6% 14% 100% 14% 14% 5% 14% 18% 20% 14% 1% 3% 19% 19% 10%
Bereik bedrijven 5 11 1 17 2 5 1 2 10 3 12 5 7 27
Bereik bedrijven in % 3,18% 19,30% 100,00% 0,00% 7,66% 1,10% 10,00% 0,00% 40,00% 4,03% 0,72% 6,32% 23,81% 25,93% 4,11%
Bereik bedienden 17 143 28 0 188 10 43 0 108 161 9 109 108 263 489
Bereik bedienden in % 4,49% 28,09% 90,32% 0,00% 16,04% 2,58% 11,88% 0,00% 23,38% 12,12% 1,02% 8,37% 22,98% 15,38% 11,21%
Pop.
Te bereiken
Respons
Bron : bestand van de bijdragen aan de RSZ van het vierde kwartaal van 2002, beschikbaar gesteld door het Sociaal Fonds.
Beroepenstructuur : drukkerijen 36 BIJLAGEN

Bijlage E Lijst van de deelnemende bedrijven
a) Via bedrijfsbezoeken
BREPOLS GRAPHIC PRODUCTS
BRUYNEEL NV
DESSAIN H NV
SCHEEDERS VANKERCKHOVE VERENIGDE FABRIEKEN
SUD PRESSE SA
V PRINT SA
VUM MEDIA
b) Via de enquête
AB SCREEN NV
ADRENALINE SPRL
ARTE PRINT NV
ARTELETRA NV
BOPACK NV
BROMURE ET IMPRIMERIE GAM SA
CATALPA BELGIE NV
CATHERINE PRESS NV
CONCENTRA GRAFIC NV
CONCENTRA MEDIA
CONCENTRA PREPRESS
CONTINUGA NV
CREA NV
DECOM NV
DEMBLA BVBA
DESGRIPPES GOBE GROUP D/G SA
DIAPRINT SA
DRUKKERIJ DEVRIENDT
DRUKKERIJ E.STOCKMANS EN CO
DRUKKERIJ LANNOO NV
DRUKKERIJ SMITS NV
DU CAJU PRINTING NV
ENTRE REVES ET REALITE SPRL
GRAFIEK NV
GRAMME SA
GRENZ-ECHO
HALETRA NV
HELIO - CHARLEROI
HELIO CAR SA
IMEXFA SA
IMPRIMERIE DES EDITEURS SA
IMPRIMERIE ET PUBLICITE DU MARAIS SA
IMPRIMERIE LOSFELD SA Z.IND. DU QUEVAUCAMPS
INDUSTRIELE BOEKBAND WALLEYN NV
INTERBROCHAGE SA
INTERLIGNE SA
BIJLAGEN
37
Beroepenstructuur : drukkerijen

JCB OFFSET SA
JJM SA
KRISGRAFIEK BVBA
MEDIA PROCESS
MEEUS
MEGALUNA NV
MILLER GRAPHICS ROESELARE NV
MORRIS & CHAPMAN BELGIUM SPRL
PARAGON BELGIUM NV
PIERRE DOMINIQUE
PROOST NV
SCHEERDERS VANKERCHOVES VERENIGDE FABRIEKEN NV
SPARKS
STUDIO.UNA
TANGHE PRINTING SA
VANDEWEGHE FLEXO PRINTING
VOLTA BVBA
WEISSENBRUCH SA
Cevora dankt hen voor hun medewerking.
BIJLAGEN
38
Beroepenstructuur : drukkerijen