prof. mr. Aart Hendriks - Boels Zanders Advocaten
prof. mr. Aart Hendriks - Boels Zanders Advocaten
prof. mr. Aart Hendriks - Boels Zanders Advocaten
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Beroepsgeheim: Algemene overzicht<br />
Prof. <strong>mr</strong>. A.C. (<strong>Aart</strong>) <strong>Hendriks</strong><br />
28 februari 2013
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Ratio<br />
• Een ieder moet zich vrijelijk tot een arts kunnen wenden<br />
zonder vrees voor openbaarmaking (vgl. HR 29 juni 2004,<br />
NJ 2005/273)<br />
• Privacybescherming
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Eed van Hippocrates<br />
“Al hetgeen mij ter kennis komt in de uitoefening van mijn<br />
beroep of in het dagelijks verkeer met mensen en dat niet<br />
behoort te worden rondverteld, zal ik geheim houden en<br />
niemand open-baren.” (ong. 400 v Chr)
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Artseneed VSNU en KNMG (2003)<br />
“Ik zal geheimhouden wat mij is toevertrouwd”
Ook in wet<br />
Wetboek van Strafrecht (art. 272 Sr)<br />
Wet BIG (art. 88)<br />
WGBO (art. 7:457 BW)<br />
WBP<br />
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Tevens: art. 8 EVRM
Beroepsgeheim anno 2013<br />
In jurisprudentie sinds 1903<br />
HR 21 april 1913, NJ 1913, 958 (zaak Diepen)<br />
• Een behandelend arts is jegens patiënt tot geheimhouding<br />
verplicht<br />
HR 30 november 1927, NJ 1928, 265 (zaak Van der Heijden)<br />
• Afgeleid beroepsgeheim directeur GGD
Beroepsgeheim anno 2013<br />
In jurisprudentie EHRM sinds 1903<br />
EHRM 25 februari 1997, Z. t. Finland, nr. 22009/93<br />
* Respecting the confidentiality of health data is a vital<br />
principle in the legal systems of all the Contracting Parties to<br />
the Convention. It is crucial not only to respect the sense of<br />
privacy of a patient but also to preserve his or her<br />
confidence in the medical <strong>prof</strong>ession and in the health<br />
services in general.
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Volgens literatuur en rechtspraak: geldt ook na<br />
overlijden<br />
Zie bijv. ABRvS 27 april 2011, LJN BQ2643 (Gelderse Roos)<br />
Hof Arnhem 10 januari 2012, LJN BV0470
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Uitzonderingen<br />
1. Met toestemming van (nabestaanden van) patiënt:<br />
- Impliciet<br />
- Expliciet<br />
2. Wettelijke spreekplicht<br />
- Bijv. WPG, Wet Lijkbezorging, Euthanasie, calamiteitenmelding<br />
3. Conflict van plichten<br />
- Alleen zo kan ernstige schade worden voorkomen > Huiselijk<br />
geweld en kindermishandeling<br />
4. Zeer uitzonderlijke omstandigheden (Sr) / zwaarwegend<br />
belang (BW)
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Beroepsgeheim in strafrechtelijke context<br />
Wetgever heeft principiële keuze gemaakt dat arts niet aan<br />
Waarheidsvinding hoeft mee te werken.<br />
Recht om te zwijgen (verschoningsrecht) tegenover rechter(-<br />
commissaris).<br />
Politie hoeft daar niet op te wijzen (`cautie’), maar zelf inroepen.<br />
Uitzonderingen mogelijk: ‘zeer uitzonderlijke omstandigheden’<br />
Zie ook KNMG-Handreiking Beroepsgeheim en politie/justitie<br />
2012
Beroepsgeheim en verschoningsrecht – plicht<br />
/bevoegdheid arts<br />
• Toestemming<br />
(vertegenwoordiger) patiënt<br />
om te spreken is geen<br />
verplichting tot spreken (vgl.<br />
HR 2 oktober 1990, NJ<br />
2005/124, zie ook HR 26 mei<br />
2009, NJ 2009/263)
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Maar<br />
• Verschoningsrecht is er niet om eigen strafbare feiten toe te<br />
dekken (vgl. HR 27 mei 2008, NJ 2008/407)
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Schietpartij Alphen a/d Rijn (2001) (1)<br />
• Roep dat beroepsgeheim waarheidsvinding in de weg staat;<br />
• Artsen zouden dit verkeerd toepassen (te beperkt)<br />
Onderzoeksrapporten IGZ en OVV;<br />
• IGZ: artsen hebben KNMG-richtlijn niet goed nageleefd; hadden<br />
redenen niet doorbreken in dossier moeten vermelden;<br />
• OVV: standpunt beroepsgroepen nodig over hoe te handelen bij<br />
(voorgenomen) wapenbezit met (mogelijk) gevaar anderen.
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Korte tijd later<br />
Uitlatingen neurochirurg Tulleken over Prins Friso<br />
Filmopnames Vumc<br />
(recent: lijst calamiteiten IGZ).
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Schietpartij Alphen a/d Rijn (2001) (2)<br />
Minister van VWS (samen met collega’s): onderzoek > door OM<br />
(EMZ) en Erasmus Universiteit.<br />
EMZ: jurisprudentieonderzoek<br />
Erasmus: Studie verhouding beroepsgeheim tot zwaarwegende<br />
maatschappelijke belangen.
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Schietpartij Alphen a/d Rijn (2001) (3)<br />
Reactie Minister van VWS (16 januari 2013):<br />
Anders dan onderzoekers, wettelijke doorbreking beroepsgeheim<br />
nodig bij:<br />
- Zorg- en arbeidsongeschiktheidsfraude;<br />
- Weigerachtige observandi (Wfz).
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Ontwikkelingen jurisprudentie<br />
‘Zeer uitzonderlijke omstandigheden’ ruimer (?):<br />
HR 5 juli 2011, LJN BP6138 en HR 28 februari 2012, LJN BU6088<br />
Maar IGZ moet terug naar originele verschoningsgerechtigde:<br />
HR 12 februari 2013, LJN BV3004<br />
Doorbreken ivm eigen belang patiënt soms toegestaan:<br />
CTG 15 december 2011, LJN YG1658 en CTG 12 januari 2012, LJN<br />
YG1704
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Knelpunten<br />
Spreken met familie / Inzage dossier na overlijden;<br />
Openbaarheid ‘fouten’/ WOB<br />
GOMA<br />
Privacy kinderen / wilsonbekwamen jegens vertegenwoordigers<br />
Beroepsgeheim en veiligheidshuizen, zorgwekkende zorgmijders etc
Beroepsgeheim anno 2013<br />
Conclusies<br />
Juiste omgang medische gegevens is erg lastig > blijft vakwerk.<br />
Steeds nieuwe dilemma’s<br />
Wettelijke doorbreking is niet noodzakelijkerwijs een<br />
rechtmatige doorbreking.
Change language