JAARVERSLAG 2008 - Geldmuseum

4 nieuwe
tentoon-
stellingen
660 m2 De eerste klap
is nieuwe
een
presentatie
daalder
waard
350.000 euro
aan free
publicity
Een stuivertje
gespaard,
is een stuivertje
gewonnen
32.608
bezoekers
Jongens
die fluiten,
krijgen meisjes
met duiten
5 zalen voor
ontvangsten
Jaarverslag
2008
JAARVERSLAG 2008

“Hoi, ik ben Dena en ik vond het heel heel
heel erg leuk en ik ben blij dat ik een
geluksmuntje heb gekregen. Doei.”
2 De meningen van 2008
“Onverwacht verrassend leuk!”
“We hebben genoten!”
“Het was grappig”
“Het was echt geweldig! Op het eind toen we weg wilden, zei m’n moeder: gok het geld wat
op je pasje staat maar op, maar ik kreeg alleen maar meer! Het was een super leuke
ervaring, xxx Yurena”

“Schitterend museum! ”
(Jeanne Groenedaal)
“Leuke muntenvloer”
“Onverwacht verrassend leuk!”
“Aan alle medewerkers. Hartelijk dank
voor de fijne dag. Het was leuk en
leerzaam.”
(F. de Swart)
“Ik heb een leuke dag beleefd hier!
Je kunt heel veel doen mijn cijfers voor
jullie zijn: Doen: 10 Leren: 8 Hoe het
eruitziet: 8 Zien: 10 Groetjes Esther.”
De meningen van 2008
3

4 Jaarverslag Geldmuseum 2008
Inhoudsopgave
1. Voorwoord pag. 5
2. Museum en publiek pag. 7
3. Collecties en Onderzoek pag. 14
4. Financiën en bedrijfsvoering pag. 18
5. Ondernemingsraad pag. 25
Bijlage I Raad van Toezicht Stichting Het Geld- en Bankmuseum pag. 26
Bijlage II Bezoekersaantallen pag. 27
Bijlage III Tentoonstellingen pag. 28
Bijlage IV Artikelen in de pers pag. 29
Bijlage V Publicaties in eigen beheer pag. 30
Bijlage VI Bestuur Stichting Vrienden van het Geldmuseum pag. 31
Bijlage VII Lezingen pag. 32
Bijlage VIII Wetenschappelijke activiteiten en deelname aan congressen pag. 34
Bijlage IX Nevenfuncties pag. 38
Bijlage X Publicaties wetenschappelijke staf pag. 40
Bijlage XI Samenstelling Wetenschapscommissie en gebruikersraad pag. 42
Bijlage XII Bruiklenen pag. 43
Bijlage XIII Founding Fathers pag. 44
Bijlage XIV Participanten in het tentoonstellingsfonds pag. 45
Bijlage XV Organigram Geldmuseum pag. 46
Bijlage XVI Betekenis spreekwoorden pag. 47

Het jaar 2008 is voor het Geldmuseum
zowel een succesvol, als een turbulent jaar.
De tijdelijke tentoonstelling over pensioenen,
‘Geld voor later’, is bekroond met de Taxman
Prijs 2008. Deze prijs wordt jaarlijks
uitgereikt aan het beste initiatief om o.a. het
inzicht van consumenten in hun eigen
financiële positie aantoonbaar te vergroten.
De jury: ‘(...) de durf van het museum om in
een aparte tentoonstelling ook aandacht te
besteden aan het onderwerp oudedagsvoorziening.
Dit is vooral voor jongeren een
onderwerp dat normaal gesproken ver
voorbij hun horizon van interesses ligt.
1. Voorwoord
Na de opening in mei vorig jaar draait het Geldmuseum in 2008 op volle toeren. Maar liefst
vier nieuwe tentoonstellingen zijn er te bewonderen. Vooral ‘Geld en je leven!’ is een grote
publiekstrekker. Deze dubbelexpositie wordt feestelijk geopend in De Nederlandsche Bank
door H.K.H. Prinses Máxima. Ook het driedaagse internationale ICOMON-congres is een succes.
Daarnaast zijn de (beleids)lijnen uitgezet voor de komende jaren. Kortom, het Geldmuseum
werkt slagvaardig aan zijn toekomst.
Het Geldmuseum is er echter in geslaagd om
dit onderwerp op een zodanige wijze te
presenteren, dat dit ook hen aanspreekt.’
Deze lijn heeft het museum voortgezet in de
zeer succesvolle tentoonstelling ‘Geld en je
leven!’ die tot stand is gekomen in samenwerking
met De Nederlandsche Bank.
De tentoonstelling is gemaakt voor VMBOscholieren
en beantwoordt geheel aan de
doelstelling om jongeren meer bewust te
maken in hun omgang met geld. De expositie
is geopend in De Nederlandsche Bank door
H.K.H. Prinses Máxima.
Een apart tentoonstellingsfonds, gevoed
door bijdragen van diverse sponsoren, maakt
de realisatie van deze succesvolle exposities
over financiële educatie mogelijk. Het fonds
is in 2008 uitgebreid met bijdragen van vijf
sponsoren: Generali Schadeverzekeringsmaatschappij
NV, NIBC, Friesland Bank,
BinckBank en Achmea. De contractsduur
varieert van één tot vijf jaar. Delarue, nu
onder de naam Talaris, sponsort de
bezoekerspas.
Daarnaast zijn er drie kleine tentoonstellingen
georganiseerd. De expositie
Jaarverslag Geldmuseum 2008
5

Hij past goed op
zijn dubbeltjes
6 Jaarverslag Geldmuseum 2008
‘Muntslag van de Groninger Ommelanden
1579-1591’, waarin de speciale positie van
drie verenigde Groninger gebieden in de
Tachtigjarige Oorlog uit de doeken wordt
gedaan, aan de hand van de eigen muntslag
in de periode 1579-1591. Verder de
tentoonstelling ‘Groeten aan de gulden van
Sabrina en Hassan Bouazza’, waarin
originele Nederlandse guldenbiljetten uit
de collecties zijn verbonden met zestig
persoonlijke computertekeningen over de
gulden, en ‘Geld in nood’, over het gebruik
van noodgeld tijdens de Tweede
Wereldoorlog en de periode kort daarna.
De diverse exposities zijn door 47.512
bezoekers bezocht. In de eerste helft van
het jaar is er sprake van een kleine
terugslag, die zich in het tweede half jaar
heeft hersteld.
Op grond van de ervaringen die dit jaar zijn
opgedaan, wordt de bezoekersprognose van
60.000 in het najaar naar beneden bijgesteld
naar 45.000. Deze prognose blijkt dus
iets te voorzichtig.
Bijzonder succesvol is de driedaagse
internationale ICOMON-conferentie van
Geld- en Bankmusea. Aanwezig zijn
vierenzeventig gasten, afkomstig uit
verwante musea vanuit de hele wereld.
Met enthousiasme heeft het Geldmuseum
zich hier in zijn nieuwe gedaante aan de
collega’s gepresenteerd. Het congres wordt
financieel ondersteund door de Koninklijke
Nederlandse Akademie van Wetenschappen,
die daarmee het belang van numismatisch
onderzoek op wetenschappelijk niveau
erkent.
Op bestuurlijk gebied heeft het museum een
verandering ondergaan. Per 1 juli 2008
heeft het een nieuw bestuursmodel
gekregen. Het museum wordt nu bestuurd
door een directeur tevens bestuurder, met
een raad van toezicht als toezichthouder.
In de raad heeft Bert Heemskerk de
voorzittershamer overgedragen aan
Cees Maas. Na het vertrek van de directeur
in juni heeft Peter Cornet als interimdirecteur/bestuurder
waargenomen tot
1 januari 2009. Per die datum is
ondergetekende als nieuwe directeur
aangetrokken.
Na een succesvolle start van het museum
in mei 2007 zijn de financiële middelen die
beschikbaar zijn gesteld om de fusie van de
drie instellingen te bekostigen, onvoldoende
gebleken. Het betreft de fusie van
Rijksmuseum Het Koninklijk Penningkabinet,
de afdeling numismatiek van
De Nederlandsche Bank en het Nederlands
Muntmuseum. Bovendien wordt het
museum geconfronteerd met tegenvallende
bezoekersaantallen.
De financiële problemen zijn echter heel
goed opgevangen, vooral door steun van het
ministerie van Financiën. Het museum sluit
daardoor het jaar 2008 met slechts een zeer
gering verlies af. Helaas is hiervoor een
teruggang in het aantal personeelsleden
nodig met zes (4,8 fte). Het aantal fte’s
is daarmee gedaald van 23,2 naar 18,4.
De medewerkers die hebben moeten
vertrekken, willen we bedanken voor
hun inzet en al het werk dat ze – soms
jarenlang – voor het museum hebben
verricht. Het ministerie van Financiën heeft
het museum financiële ondersteuning bij dit
proces gegeven, opdat in een verantwoorde
afvloeiingsregeling is voorzien en het
museum een financiële buffer kan
opbouwen. Deze toezegging is gedaan
op basis van het meerjarenbeleidsplan
2009-2012. Met dit plan in de hand werkt
het Geldmuseum voortvarend aan zijn
toekomst.
Utrecht, mei 2009
Heleen Buijs
Directeur

2. Museum en publiek
Bezoekers van het Geldmuseum
In 2008 verwelkomt het Geldmuseum
47.512 bezoekers. De best bezochte
maand is november met 6019 bezoekers,
de slechtst bezochte maand is mei.
Het percentage jeugdige bezoekers
(individueel en leerlingen) stijgt van 30% in
2007 naar 40% in 2008; een stijging die
vooral te danken is aan de groei van het
aantal leerlingen dat het museum bezoekt.
De categorie volwassen bezoekers vindt in
2008 iets minder van zijn gading in het
Geldmuseum; het percentage volwassenen
daalt van 50 naar 34% van het bezoek.
Het streefcijfer van 60.000 bezoekers per
jaar blijkt nog te ambitieus voor 2008. Vooral
de eerste helft van 2008 trekt minder
bezoekers dan verwacht. Vanaf de zomer
worden daarom meer activiteiten in de
weekenden en de vakanties georganiseerd
en wordt daarvoor frequent de publiciteit
Tabel A
Bezoekers
Prognose 60.000
Resultaat 47.512 + 338 bibliotheekbezoekers
Tabel B
Samenstelling publiek 2008 Resultaat
Volwassenen 16.170 34 %
Museumbezoek bij ontvangsten 12.476 26 %
Jeugd < 18: individueel 10.949 23 %
Jeugd < 18: leerlingen 7.917 17 %
Totaal 47.512 100 %
In 2008 is het Geldmuseum voor het eerst alle maanden van het jaar open. Op 31 december
zijn in totaal maar liefst 47.512 bezoekers aan de kassa verwelkomd.
gezocht. Vanaf juli trekt het museum
structureel meer bezoekers per maand; met
name van kinderen t/m 12 jaar en hun
ouders. De maanden oktober t/m december
zijn met meer dan 5000 bezoekers per
maand topmaanden voor het Geldmuseum.
Zie tabel A.
Leerlingen en jeugd
De jeugd maakt maar liefst 40% van het
bezoek uit in 2008. Het aantal leerlingen is in
2008 aanzienlijk groter dan in 2007; het
percentage stijgt van 8% in 2007 naar 17%
van het bezoek in 2008. Het museum lijkt nu
goed bekend bij de doelgroep docenten; het
najaar is hoogseizoen voor schoolbezoek.
De tentoonstelling ‘Geld en je leven!’ die
speciaal voor schoolgroepen is ontwikkeld, is
vanaf de openingsdatum doordeweeks bijna
geheel volgeboekt met groepen leerlingen uit
het voortgezet onderwijs. Gedurende het
Best/minst bezocht
november 6.019
mei 2.820
hele jaar trekt het museum voornamelijk
schoolgroepen uit het voortgezet onderwijs:
85% van het leerlingenbezoek is afkomstig
uit het voortgezet onderwijs, 15% komt uit
het basisonderwijs. Voor de jongeren die het
museum individueel met hun ouders
bezoeken is de leeftijdsverdeling anders.
88% van de jeugdige bezoekers is 12 jaar of
jonger; in 2007 was dat 84%. Zie tabel B.
Promotie gedurende het jaar
Ook in 2008 is er weer veel belangstelling
van de persmedia voor de nieuwe
tentoonstellingen van het museum en de
activiteiten die door het jaar heen zijn
georganiseerd. Daarnaast worden
touroperators benaderd en joint promotions
georganiseerd met verschillende partijen.
Relaties en geïnteresseerden worden met de
digitale nieuwsbrief verleid tot een bezoek.
In 2008 verschijnen zeven nummers met
Ik zing
geen deuntjes
voor een cent
Jaarverslag Geldmuseum 2008
7

8 Jaarverslag Geldmuseum 2008
actueel nieuws, die aan 1022 abonnees
worden verzonden.
De communicatie-inspanningen in 2008
bestaan vooral uit de ondersteuning van de
jongerententoonstelling ‘Geld en je leven!’
Het plan omvat een multimediale
bewerkingsstrategie waarin naast buitenreclame,
ook radio, print, promotieteams op
middelbare scholen en een weblog worden
ingezet. Partnerships met jongerenzender
FunX en het grootste scholierenblad van
Nederland, Pauze magazine, zorgen voor de
nodige publiciteit, precies voor de doelgroep:
middelbare scholieren in de leeftijd van
12 tot 16 jaar. Maar ook titels als Elle Girl en
Cosmo Girl besteden de nodige aandacht
aan ‘Geld en je leven!’. Op een weblog
kunnen scholieren reageren op uitspraken
van de hoofdpersonen uit de
tentoonstelling. Hierbij zijn aantrekkelijke
geldprijzen te winnen voor scholen en
klassen (uitreiking in april 2009).
De opening van de tentoonstelling in het
bezoekerscentrum van De Nederlandsche
Bank krijgt veel aandacht van de pers.
Niet alleen was dit de dag waarop de
volledige nationalisatie van de ABN Amro
Bank en Fortis Bank bekend werd gemaakt,
publicitair voordeel werd voornamelijk
behaald dankzij de medewerking van
H.K.H. Prinses Máxima die de openingshandeling
verrichtte. Verder mogen ook de
dit jaar geïntroduceerde speciale
vakantieprogramma’s voor kinderen,
jongeren en volwassenen zich in de nodige
aandacht van de pers verheugen. Ook
De Telegraaf laat zich dit jaar op basis van
het mediapartnership met het Geldmuseum
niet onbetuigd.
Begin januari zijn er in het Geldmuseum
tv-opnames gemaakt door de NCRV voor een
interview met Mieke van der Weij. Verder
wordt het museum in het kader van het
televisieprogramma Effe geen cent te
makken met een bezoek van Natasja Froger
en haar kinderen vereerd en vinden er
diverse radio-interviews plaats met
verschillende medewerkers van het
museum.
De Rabobank Utrecht geeft in de
kerstvakantie een Museumbon uit waarbij
een gezin gratis een museum naar keuze in
Utrecht kan bezoeken. Verder zijn er
persberichten verstuurd naar on- en offline
media over de vakantieactiviteiten, de
aanstelling van de nieuwe directeur
Heleen Buijs en het ICOMON-congres. Ook is
de laatste hand gelegd aan een nieuwe
museumkrant en is er gewerkt aan het
marketing- en communicatieplan voor 2009.
Misschien niet de leukste aanleiding, maar
de kredietcrisis is koren op de molen
geweest van de afdeling Informatie en
Publiek en heeft er mede toe geleid dat het
Geldmuseum ook in 2008 weer volop in de
schijnwerpers heeft gestaan.
Publieksonderzoek
In 2007 is gestart met publieksonderzoek
door deelname aan de Museummonitor, een
landelijk onderzoek voor marktinformatie
over het museumpubliek, uitgevoerd door
TNS/Nipo. In 2008 werd voor het eerst een
representatieve steekproef bereikt, zodat
daadwerkelijk conclusies kunnen worden
getrokken. Het publiek waardeert het
Geldmuseum met een 7,8. Dat is een
verbetering ten opzichte van 2007, maar
een lager cijfer dan vergelijkbare
cultuurhistorische musea krijgen van hun
publiek. Volwassenen met kinderen
waarderen het museum met ruim een 8.
De klantvriendelijkheid is het hoogst
gewaardeerde aspect, gevolgd door de
geschiktheid voor kinderen. De tentoongestelde
collectie en de informatie over
het tentoongestelde wordt relatief laag
gewaardeerd. De groep bezoekers van
50 jaar en ouder is iets negatiever over het
Geldmuseum dan de andere leeftijdsgroepen.
De bezoekers van het Geldmuseum
zijn frequente museumbezoekers; het
merendeel is afkomstig uit de provincie
Utrecht.

Tabel C
Bezoekenwebsite Pageviews Best/minst bezocht
Prognose 350.000 Prognose - mei 21.906
Resultaat 366.919 Resultaat 542.747 april 43.653
Bezoek website
Op 1 april is de vernieuwde website van het
Geldmuseum gelanceerd. De nieuwe website
is interactiever en toegankelijker dan de
eerste versie die in 2007 340.163 unieke
bezoekers genereerde. Op de nieuwe website
komen 366.919 unieke bezoekers langs.
Dat levert in totaal 542.747 pageviews op.
Uit de statistieken blijkt bovendien dat de
website goed wordt gevonden door
zoekmachines. De website stijgt steeds
hoger in de Google-ranking. Op belangrijke
trefwoorden wordt het Geldmuseum vaak op
de eerste twee pagina’s van de Google search
results vermeld. Ook verwijzen steeds meer
sites naar het Geldmuseum.
Vooral de pagina’s rond museumbezoek,
activiteiten en de vaste presentatie zijn
populair. De bezoekerscijfers geven
eveneens aanleiding om de meer
inhoudelijke en educatieve aspecten van de
website uit te breiden. Om die reden is er een
speciale website ontwikkeld voor de
tentoonstelling ‘Geld en je leven!’ Hier is voor
scholieren een actieve rol weggelegd door
deelname aan een game. Zie tabel C.
Tentoonstellingen en
vaste presentatie
Algemeen
Ook in 2008 heeft het Geldmuseum weer
educatieve tentoonstellingen georganiseerd
voor bezoekers van alle leeftijden. Drie
exposities waarin bijzondere delen van de
vaste collectie worden belicht en twee
educatieve tentoonstellingen. Met het
tentoonstellingsprogramma beoogt het
museum onder meer een bijdrage te leveren
aan de financiële kennis van bezoekers en de
financiële opvoeding van jongeren in het
bijzonder. Er zijn dan ook onderwerpen
gekozen waarmee op een aanlokkelijke
manier financiële en economische processen
inzichtelijk kunnen worden gemaakt [zie
bijlage III voor bijzonderheden per
tentoonstelling]. Waar nodig wordt
samengewerkt met gespecialiseerde
instellingen en financiële organisaties.
Aan de vaste presentatie is in 2008 weinig
structureel veranderd. Voor de inrichting van
de Schatkamer is begonnen met de
restauratie van de antieke tafelvitrines die
hierin weer worden teruggeplaatst. Met de
afdeling Collecties en Onderzoek wordt een
inhoudelijk plan gemaakt voor de
Een gulden is pas
een gulden waard,
als iedereen het
daarover eens is
bijbehorende presentatie. Daarnaast is een
begin gemaakt met de herinrichting van de
Educatieve Ruimte. In het ontwerp is
rekening gehouden met multifunctionaliteit
(een ruimte geschikt voor zowel
vakantieactiviteiten als ontvangsten).
Er is één nieuwe toevoeging voor de vaste
presentatie bedacht en ontwikkeld: een
interactief spel over irrationeel geldgedrag,
genaamd ‘De ene euro is de andere niet’.
Het is gemaakt in samenwerking met en
gesponsord door de Autoriteit Financiële
Markten en ontwikkeld door IJsfontein,
Amsterdam. Officieel is het spel begin januari
2009 gelanceerd.
Om storingen en mankementen in de vaste
presentaties structureel te verhelpen is dit
jaar een projectgroep geformeerd die
maandelijks overlegt en actie onderneemt.
Van ‘Kunst van geld’, een tentoonstelling uit
2007, is een reizende expositie gemaakt,
die door derden kan worden overgenomen.
Er is een verkoopbrochure gemaakt en er is
begonnen met de acquisitie van de
doorplaatsing van de tentoonstelling.
Een aantal partijen heeft al interesse
getoond. In de toekomst zullen meer
exposities, zoals ‘Geld en je leven!’, ter
overname aangeboden worden. In de loop
van 2009 worden de activiteiten rondom
reizende tentoonstellingen in zijn geheel
geëvalueerd.
Geld voor later
Op 16 oktober 2007 begint ‘Geld voor later’,
een interactieve tentoonstelling over
pensioenbewustzijn, die in 2008 op
3 september sluit. Daarin is uitgebreid
aandacht voor menselijke eigenschappen,
keuzes en gebeurtenissen in het leven en de
gevolgen ervan voor het inkomen na het
65ste levensjaar. Ook krijgen bezoekers
meer inzicht in het Nederlandse
pensioenstelsel. Het Geldmuseum heeft met
deze speels vormgegeven expositie
bovendien een prijs in de wacht gesleept: de
Taxman 2008. De jaarlijkse prijs van de
levensverzekeringsmaatschappij Hamburg-
Mannheimer/Ergo Group bestaat uit een
beeld van Fred Albrecht en een geldbedrag.
Uit vijf genomineerde initiatieven is het
Geldmuseum als winnaar gekozen. De jury
oordeelt dat ‘Geld voor later’ op zeer
aantrekkelijke wijze financiële kwesties
presenteert en vooral de creativiteit van
jongeren prikkelt. Op 12 juni, tijdens een
feestelijke bijeenkomst in Brussel, krijgt het
Geldmuseum de prijs uitgereikt . De Taxman
2008 is voor het museum een grote
stimulans om op de ingeslagen weg door te
gaan. ‘Geld voor later’ kon worden
geproduceerd dankzij het tentoonstellingsfonds
waarin verschillende financiële
instellingen participeren [zie verder
hoofdstuk Financiën en Bedrijfsvoering].
Jaarverslag Geldmuseum 2008
9

Muntslag van de Groninger Ommelanden
1579-1591
Vitrinetentoonstelling die een mooi
overzicht geeft van de muntslag op drie
verschillende plaatsen in het huidige
Nederland aan het begin van de
Tachtigjarige Oorlog. De expositie is maar
liefst tweemaal te zien: van 11 maart tot
en met 22 juni en later in het jaar van
2 september tot en met 12 oktober.
Groeten aan de gulden van Sabrina en
Hassen Bouazza
Op deze kleine expositie in het huidige
eurotijdperk staat het inmiddels al
ouderwetse Nederlandse guldenbiljet
centraal. Hassen (1991) en Sabrina
(1990), een Tunesisch-Nederlandse
broer en zus, hebben met de computer
zo’n 60 reproducties gemaakt van
Nederlandse bankbiljetten die vlak voor
de invoering van de euro in omloop zijn.
Ze hebben die vervolgens bewerkt met
eigen teksten en tekeningen. Deze
creatieve en persoonlijke kunstwerken
prijken op de tentoonstelling naast de
originele guldenbiljetten uit de collecties
van het Geldmuseum. De opening, op
28 juni, vindt plaats in aanwezigheid van
Zijne Excellentie de heer M. Salah Tekaya,
ambassadeur van de Tunesische
Republiek in Den Haag.
Geld en je leven!
Bijzondere coproductie van het
Geldmuseum en De Nederlandsche Bank:
een interactieve lifestyle tentoonstelling
over jongeren en hun omgang met geld.
Op 6 oktober opent Hare Koninklijke
Hoogheid Prinses Máxima de
dubbelexpositie in De Nederlandsche
Bank. Vanaf 9 september begint de
tentoonstelling in het Geldmuseum.
Geld en je leven! is een expositie met een
aanstekelijke mix van filmclips,
competitie en games, waarbij jongeren
ontdekken hoe keuzes op school,
consumeren en werken hun leven
10 Jaarverslag Geldmuseum 2008
beïnvloeden. Zo wil het Geldmuseum een
bijdrage leveren aan de financiële
educatie van scholieren, specifiek
tussen de 12 en 16 jaar. Het hiphoplabel
Top Notch levert artiest Dio voor een
optreden met een speciaal voor deze
expositie geschreven nummer, tijdens de
opening.
Geld in nood. Noodgeld in de Tweede
Wereldoorlog
Aanleiding voor deze expositie is de
overdracht in beheer van een collectie
noodgeld, nog in de originele kisten
bewaard, van De Nederlandsche Bank
aan het museum. Het ministerie van
Financiën heeft als eigenaar hiervoor zijn
toestemming verleend.
Originele munten en bankbiljetten,
aangevuld met foto’s, laten bij ‘Geld in
nood’ zien met welk geld er betaald is
tijdens en net na de Tweede Wereldoorlog.
Sommige betaalmiddelen
moesten na 1945 worden ingeleverd.
Ook komt er nieuw geld in omloop – dat
vanwege de papierschaarste in
Nederland vaak uit Amerika en Groot-
Brittannië komt – zoals het Lieftincktientje,
dat ook op de expositie te zien is.
Daarnaast is er aandacht voor de
maatregelen ter bestrijding van de
geldnood tijdens de oorlog. Doel van de
tentoonstelling is om inzicht te geven in
de kwetsbaarheid van het geldsysteem
in Nederland in de periode ‘40-’45. ‘Geld
in nood’ loopt tot en met 29 maart 2009.
Educatie en activiteiten
Een gastvrije ontvangst
Elke bezoeker wordt persoonlijk
ontvangen door de baliemedewerkers
aan de kassa en krijgt daar de benodigde
informatie voor de route door het
museum. ‘Een hartelijk welkom’ is het
motto. Op zaal kan de bezoeker met
vragen terecht bij de ‘geldgids’, die
publieksbegeleidende taken vervult en
groepsbezoeken begeleidt. De functie
van geldgids wordt ingevuld door
vrijwilligers. In het museum zijn een
kleine dertig geldgidsen roulerend aan
het werk. De bezoekers van het museum
geven blijk van grote waardering voor de
gidsen.
Rondleidingen en arrangementen
De vaste presentatie kan op
verschillende manieren worden bezocht.
Uitgangspunt is dat de bezoeker zonder
begeleiding de presentatie kan ervaren
en begrijpen. Voor elke bezoeker is er bij
binnenkomst een museumcreditcard
voor het Miljonairsspel, de spelroute die
door het museum voert. Daarnaast
worden educatieve routes en
arrangementen aangeboden, passend bij
verschillende informatiebehoeften van
bezoekers. Voor volwassenen is het
museum bezig met de ontwikkeling van
een ‘gouden’ kistje met muntstukken die
de geschiedenis van het muntgeld
representeren. Het wordt een facultatief
onderdeel voor de rondleiding voor

volwassenen, waarbij de munten kunnen
worden bekeken en aangeraakt.
Voor groepen is er op reservering de
educatieve rondleiding ‘Verhaal in de knip’.
Het aanbod arrangementen voor individuele
bezoekers en groepen varieert van bezoek
met rondleiding tot een uitgebreid
arrangement met taart of lunch aansluitend.
Voor kinderen er de speurtocht ‘Goudzoeker’,
die ook op de website van het museum te
vinden is.
Aanbod voor het onderwijs
Het museum ziet educatie over geld en
financiën als zijn kerntaak, en heeft
daarvoor de jongeren in de leeftijd van
11 tot 18 jaar als zijn belangrijkste
doelgroep aangemerkt. De doelstellingen
voor educatie van schoolgroepen vloeien
voort uit deze ambitie. Het museum richt
zich op leerlingen van de bovenbouw primair
onderwijs (11 en 12 jaar), leerlingen van het
voortgezet onderwijs en van VMBO-scholen,
en van ROC’s in het bijzonder. Aan deze
groepen worden programma’s aangeboden
die aansluiten bij de kerndoelen en bij het
niveau en de leeftijd van de deelnemers.
Het stimuleren van individuele ervaring,
ontdekking en herkenning staat daarbij
centraal. De leerlingen worden ontvangen in
een speciale Educatieve Ruimte.
Op 13 mei geeft Prinses Máxima een gastles
over omgaan met geld aan leerlingen van
basisschool de Rietkraag in Nieuwkoop.
Hiermee is het nieuwe lespakket de
‘Geldkoffer’ gepresenteerd waarvoor het
Geldmuseum wederom een module voor
heeft geleverd.
Werving schoolbezoek
Op zaterdag 17 mei en 20 september vinden
twee zeer geslaagde docentendagen plaats
die in samenwerking met De Nederlandsche
Bank en het Nibud zijn georganiseerd. De dag
is speciaal bedoeld voor docenten van de
hoogste klassen van het basisonderwijs
en van het middelbaar onderwijs.
Het Geldmuseum, DNB en het Nibud slaan de
handen krachtig ineen voor een samenwerkings
verband rondom de problematiek
van schulden bij jongeren. Er wordt met
name aandacht besteed aan de lifestyle
tentoonstelling ‘Geld en je leven!’ die in
september begint. Maar ook andere
educatieve programma’s komen aan bod.
De docenten mogen de programma’s ook zelf
ervaren. De reacties zijn erg positief, wat ook
is terug te zien in de groepsboekingen voor
‘Geld en je leven!’.
Verder worden 1900 scholen in Utrecht en
directe omgeving gedurende het hele jaar op
de hoogte gehouden over het museum en het
educatieve aanbod. Dit gebeurt door
benadering van economiedocenten
(docentendagen) en van scholen die het
Geldmuseum reeds bezochten, door middel
van de website en vanzelfsprekend door
media-aandacht.
Vanaf september is het Geldmuseum een
erkend leerbedrijf voor leerlingen van het
ROC, richting Toerisme & Recreatie.
Schoolprogramma’s
Voor onderwijsgroepen is een speciaal
schoolprogramma van negentig minuten met
een rondleiding en een zelfstandig bezoek
aan de vaste presentatie samengesteld.
De leerlingen ontdekken wat geld is, waarom
we het vertrouwen, hoe het wordt gemaakt
en wat mensen doen met geld. Geldgidsen
verzorgen de educatieve begeleiding.
De discussieworkshop ‘Moneytalk’ is een
vernieuwde voortzetting van het educatieve
programma ‘Kenniskaarten’ uit 2007. Op een
speelveld debatteren jongeren over
geldcultuur aan de hand van verschillende
stellingen. Zoals: ‘Maakt geld gelukkig?’ en
‘Moet reclame die het lenen van geld
aanmoedigt verboden worden?’. Scholieren
ontdekken door te luisteren naar andere
standpunten dat bepaalde geldkwesties
complexer liggen dan in eerste instantie
gedacht en dat een mening kan veranderen
door goede argumenten. ‘Moneytalk’, dat in
2008 nog niet in zijn geheel in gebruik is, kan
ook letterlijk worden meegenomen naar
onderwijsinstellingen, beurzen, en andere
bijeenkomsten.
Museum voor de klas
2008 is een jaar met een fikse groei van het
aantal onderwijsgroepen. Zo trekt het
educatieve programma ‘Een Rijk bezoek’ in
totaal 110 onderwijsgroepen. Tijdens een
rondleiding aan de vaste presentatie leren
basisschoolleerlingen uit groep 7 en 8 met
geld spelen in de veilige omgeving van het
museum. Zij krijgen inzicht in hun eigen
geldgedrag, leren risico’s af te wegen en
ervaren de gevolgen. Speciaal voor groep zes
van het basisonderwijs is de museumles
‘Het geld groeit me niet op de rug’ bedacht,
waarmee het Geldmuseum participeert in het
project ‘Museum voor de klas’ (een samenwerking
tussen de Utrechtse musea, het
Utrechts Centrum voor de Kunsten en de
Gemeente Utrecht). Onder begeleiding van
een geldgids maken de leerlingen kennis met
de productie van munten en bankbiljetten.
Activiteiten: van Museumweekend tot
Culturele Zondagen
Op 31 januari vindt ’s nachts de Nacht van de
Poëzie plaats in het Geldmuseum. Dit literaire
festival trekt 268 bezoekers. De officiële
overhandiging van de eerste set
Kenniskaarten gebeurt op 22 februari.
Met deze themakaarten, die zijn ontwikkeld
in samenwerking met het Grafisch Lyceum
Utrecht, leren en debatteren leerlingen over
financiële onderwerpen die hen aanspreken,
zoals rood staan, merkencultuur en betalen
per mobiel.
Op 3 en 4 april hield DelaRue zijn periodieke
klantendagen in het museum. Speciaal in dit
kader heeft DelaRue de museumcreditcard
gesponsord. Zaterdag en zondag 5 en 6 april
is het Museumweekend. Dit landelijke
evenement heeft als thema: ‘Echt of vals?’
Het Geldmuseum, met twee speciaal aan dit
onderwerp gewijde vitrines, ontvangt in dit
weekend 491 bezoekers. Marcel van der Beek,
conservator van het museum houdt op
zaterdag een lezing getiteld: ‘Al is de
Jaarverslag Geldmuseum 2008
11

12 Jaarverslag Geldmuseum 2008
echtheid nog zo snel...’ Op zondag is er een
GeldcultureelCafé met als onderwerp ‘Het
gokcomplex. Verzelfstandiging van vermaak’
door dr.ir. Sytze Kingma.
De jaarlijkse Dag van de Munt, op 14 juni
georganiseerd door de Koninklijke
Nederlandse Munt, is net zo’n groot succes
als in 2007. Vanaf 9.30 uur is het
Geldmuseum open en heeft een aangepast
programma voor de bezoekers – er komen er
1217 – van deze dag. Er wordt o.a. zoals elk
jaar een speciale bezoekerspenning
geslagen en verkocht.
Het laatste weekend van augustus is het
Geldmuseum vertegenwoordigd met een
stand vol informatie op de jaarlijkse en altijd
druk bezochte Uitmarkt in Amsterdam.
Op het Utrecht Uitfeest op 14 september is
het Geldmuseum aanwezig met een
GeldcultureelCafé ter lancering van
Equality’s Vrouw en Geld Café.
Andere goed bezochte (kinder)activiteiten
in het najaar: Open Monumentendagen, de
Week van de Geschiedenis, het Verleden van
Nederland, het achtste Gratis Rondje Musea
van de provincie Utrecht en Oktober
Kennismaand.
Druk is het ook op zondag 9 november
tijdens de (gratis) Vuurdoop, de Culturele
Zondag voor de jeugd van 2 tot 12 jaar, met
een kinder-heldenprogramma gevuld met
o.a. schatzoeken en toneel. In totaal
komen er 600 bezoekers op af, onder wie
291 kinderen.
Vakantieactiviteiten
In 2008 is er veel aandacht voor activiteiten
gedurende de schoolvakanties.
Die activiteiten genereren publiciteit wat
weer bijdraagt aan de stijgende bezoekcijfers.
Het vakantieprogramma bestaat uit
een aantal onderdelen, zoals het gratis
toegankelijke toneelstuk Geld, het
ontwerpen van een eigen penning door
kinderen en in de voorleeshoek worden uit
de ‘Schatkist vol verhalen’ verhalen over
geld verteld. Waar mogelijk haken de
vakantieactiviteiten aan bij het lopende
programma in het museum. Voor
volwassenen zijn er tijdens de kinderactiviteiten
thematische rondleidingen
gegeven speciaal over de architectuur van
het gebouw. In de kerstvakantie komen er in
totaal 2866 mensen over de vloer bij het
Geldmuseum. Voor 2009 zal een uitgebreid
zomerprogramma worden opgezet.
Vrijwilligers
Vrijwilligers spelen binnen het Geldmuseum
een grote rol van betekenis. Zo zijn er in
2008 29 vrijwillige publieksbegeleiders en
vier vrijwilligers die de afdeling Collecties en
Onderzoek ondersteunen. Vanuit de
vrijwilligers zijn er in 2008 twee commissies
opgericht onder leiding van de coördinator
educatie. Zo is er nu een evenementencommissie.
Deze organiseert in 2008
voor alle vrijwilligers een bezoek aan
De Nederlandsche Bank. Een zogenaamde
schrijfcommissie is betrokken bij de
ontwikkeling van een educatief boekje voor
groep 8 in samenwerking met het Grafisch
Lyceum.
Er is in het najaar van dit jaar weer een
nieuwe wervingscampagne opgestart om
nieuwe vrijwilligers aan te trekken.
Van Gelder-lezing
Op 27 november houden de Stichting
Nederlandse Penningkabinetten en het

Geldmuseum voor de zevende maal de
Van Gelder-lezing. Deze jaarlijkse voordracht,
vernoemd naar dr. H. Enno van Gelder
(voormalig directeur van het Koninklijk
Penningkabinet en hoogleraar numismatiek
en geldgeschiedenis in Leiden van 1976 tot
1983), beoogt een multi disciplinaire
benadering van het vakgebied van de
numismatiek te stimuleren. Dit jaar verzorgt
de heer K. Soudijn – voor 66 bezoekers – de
voordracht ‘Naar het u lijkt. Munten en
penningen in de waarnemingspsychologie’.
Stichting Utrechts Museumkwartier
Het Geldmuseum neemt deel aan het
Utrechts Museumkwartier, een
samenwerkingsovereenkomst met
de Utrechtse musea. Dat zijn:
het Spoorwegmuseum, Museum
Catharijneconvent, Universiteitsmuseum
(inclusief Sonnenborgh), Centraal Museum,
Aboriginal Art Museum, Nationaal Museum
van Speelklok tot Pierement, Het Utrechts
Archief, het Geldmuseum en RonDom.
Een succes waarin ook het Geldmuseum
participeert, is het project Vrijdag
Museumdag, waarbij een jaar lang om de
vrijdag een groep ouderen uit tehuizen in
Utrecht en omgeving geheel verzorgd een
Utrechts museum bezoeken. Er is extra zorg
en begeleiding nodig, die wordt vergoed door
de Van Baaren Stichting.
De gezamenlijke Utrechtse musea hebben in
2008 ruim 750.000 bezoekers
getrokken. De musea streven echter naar
een groter publieksbereik in de komende tien
jaar, en hebben ook andere ambities voor de
toekomst. Een projectmanager geeft voor de
musea de gezamenlijke marketing,
evenementen, en educatieve projecten vorm.
In 2008 houdt de projectmanager kantoor in
het Geldmuseum en wordt zij aangestuurd
door de directeur. Het is de bedoeling dat de
musea roulerend het projectmanagement
ondersteunen en huisvesten.
Tijdens de Uitmarkt, waar het Utrechts
Museumkwartier is vertegenwoordigd met
een stand vol promotiemateriaal, is een
herdruk verschenen van de Utrechtse
museumplattegrond. Deze plattegrond geeft
de musea aan, de samenwerkende hotels en
de routes ertussenin. Stadspromotie heeft
hiervoor subsidie gegeven.
Samenwerking met CentiQ en Nibud
Het Geldmuseum is als partner aangesloten
bij CentiQ, een platform waarin partijen uit de
financiële sector, de overheid, voorlichting-
en consumentenorganisaties en de
wetenschappelijke sector samenwerken.
CentiQ beoogt de financiële kennis en
vaardigheden van de consument te
verbeteren en een actieve houding te
stimuleren. Het Geldmuseum neemt onder
andere deel aan de projectgroep Onderwijs.
Met het Nibud, het Nationaal Instituut voor
Budgetvoorlichting, vindt structureel overleg
plaats op directie- en marketingniveau.
Publicaties
Naast de wetenschappelijke publicaties van
onderzoekers van het museum in
verschillende tijdschriften en seriewerken,
zien in 2008 drie eigen publicaties van het
Geldmuseum het licht [zie ook bijlage V]:
• P. Spufford, How rarely did medieval
merchants use coin?, Van Gelder-lezing
no. 5
• N.G.A.M. Roymans, Muntgebruik in een
dynamisch grensgebied: Keltische
munten in de Nederrijnse regio, Van
Gelder-lezing no. 6
• K. Soudijn, Naar het u lijkt. Munten,
penningen en waarnemingspsychologie,
Van Gelder-lezing no. 7
Vrienden van het Geldmuseum
Onmisbaar zijn ze: de 627 Vrienden van het
Geldmuseum, verenigd in de Stichting
Vrienden van het Geldmuseum. Eind 2008
telt het Geldmuseum naast zijn particuliere
Vrienden vier Beschermers, 50 Vrienden voor
het leven, 15 Bedrijfsvrienden en één
Bedrijfsvriend voor het leven.
Vrienden hebben gratis toegang tot het
museum, recht op kortingen en op previews
Geen man
en
geen cent
van tentoonstellingen. Ook ontvangen de
vrienden de periodieke nieuwsbrief en elk
jaar een exclusieve penning.
De Bedrijfsvrienden bestaan onder meer uit
bedrijven en instellingen uit de financiële
sector; ze vormen een netwerk en krijgen één
keer per jaar een bijeenkomst aangeboden
door het museum.
De Stichting Vrienden van het Geldmuseum
beheert een fonds waarmee aankopen
kunnen worden gedaan. Met steun van de
Vrienden kan het museum vaker
buitengewone objecten kopen, meer
tentoonstellingen maken en vaker lezingen
organiseren. Door de activiteiten van de
vrienden zullen meer mensen belangstelling
krijgen voor de numismatiek en voor het
Geldmuseum.
Op 29 november heeft in het Geldmuseum de
Vriendendag plaatsgevonden. De dag wordt
door 57 vrienden bezocht. Onderzoeker
Geldcultuur Gerard Borst geeft een lezing
over ‘Huisbusjes van de spaarbank.
Een numismatische en sociaal-historische
verkenning’. Aansluitend kunnen de vrienden
een keur aan objecten uit de eigen collecties
bewonderen onder begeleiding van alle
medewerkers van de afdeling Collecties en
Onderzoek [zie bijlage VI voor de
samenstelling van het bestuur van de
Stichting].
Jaarverslag Geldmuseum 2008
13

Zij kan op
een stuivertje
in het rond
draaien
14 Jaarverslag Geldmuseum 2008
3. Collecties en Onderzoek
Het driedaagse ICOMON-congres in het Geldmuseum is een groot succes.
Maar liefst 74 gasten uit verwante musea vanuit de hele wereld zijn aanwezig.
Algemeen
Het Geldmuseum beheert de nationale
numismatische verzameling van circa
400.000 objecten. Het is een brede,
voornamelijk numismatische, verzameling
van munten, papiergeld, penningen en
gesneden stenen, maar ook van prenten,
muntplakkaten, stempels en productiemiddelen.
De collectie is rijkseigendom en
valt als zodanig onder de wet tot behoud van
cultuurbezit. De afdeling Collecties en
Onderzoek wil nadrukkelijk de functie van
onderzoekscentrum vervullen en streeft
naar de vorming en verbreiding van
wetenschappelijke kennis over
numismatiek en geldcultuur.
De afdeling Collecties en Onderzoek heeft in
2008 een moeilijk jaar gehad, het opheffen
van de afdeling collectiebeheer moest
worden opgevangen door de conservatoren,
die hierdoor een deel van hun tijd moeten
besteden aan collectiebeherende taken.
Na de reorganisatie wordt met minder
mensen de werkzaamheden en dienstverlening
zo goed mogelijk voortgezet. Zo is
het spreekuur blijven bestaan, zijn er
contacten gelegd om de determinatieservice
via vrijwilligers te continueren en is een
nieuw mailadres in het leven geroepen voor
de stroomlijning van binnenkomende vragen.
Onderzoek en activiteiten
Het wetenschappelijke werk vormt een
belangrijk onderdeel van het Geldmuseum.
De onderzoekers publiceren over hun
onderzoek, geven lezingen, bezoeken
congressen en verzorgen onderwijs en
expertises [zie bijlagen VII, VIII en X]. Op dit
moment werken vier onderzoekers aan een
promotieonderzoek.
Paul Beliën (conservator Antieke munten
en gesneden stenen) bestudeert de
5340 Romeinse en Keltische munten die op
het Kops Plateau in Nijmegen zijn gevonden,
en hun archeologische context. Doel is een
goed beeld te krijgen van het muntverlies en
muntgebruik binnen, en ook direct buiten,
de drie opeenvolgende Romeinse
legerkampen die op het plateau waren
gevestigd (promotor: prof. dr. N. Roymans,
Vrije Universiteit, Amsterdam).
Gerard Borst (onderzoeker Geldcultuur)
bereidt een proefschrift voor over sparen
door Nederlandse arbeiders in de periode
1870-1970 (promotor: prof. dr. J.W.M.G.
Lucassen, VU). Het onderzoek van Arent Pol
(conservator Munten middeleeuwen en
nieuwe tijd) heeft als focus de productie
en het gebruik van gouden munten in het
noordelijk deel van het Frankische Rijk in
de 6de en 7de eeuw (promotor
prof.dr. W.P. Blockmans, Universiteit Leiden).
Carolien Voigtmann (conservator Penningen)
promoveert op de vraag hoe Nederlanders in
de 15de en 16de eeuw in contact kwamen
met het fenomeen ‘penning’ en hoe er in de
Nederlanden uiteindelijk een eigen
penningcultuur ontstond (promotor
prof. dr. H.A. Hendrix, Universiteit Utrecht).
Een wetenschapscommissie biedt de
onderzoekers en de projecten van de
afdeling Collecties en Onderzoek externe
accreditatie en inbedding in bredere
Nederlandse wetenschappelijke kringen.
De commissie komt in 2008 één keer bijeen.
Een gebruikersraad adviseert directie en
management van het Geldmuseum over de
relatie met numismatische verzamelaars
[zie bijlage XI voor samenstelling commissie
en raad].

Een aantal onderzoekers verzorgt ook in
2008 colleges en andere onderwijsactiviteiten
aan de Universiteit van Leiden,
Utrecht en Amsterdam. Daarnaast worden
onderzoekers en studenten begeleid
[zie bijlage VIII].
ICOMON-congres
Het grootste wapenfeit voor de afdeling is de
organisatie van het ICOMON-congres 2008.
Het vijftiende jaarlijkse congres van het
International Committee of Money and
Banking Museums (ICOMON) vindt plaats in
het Geldmuseum op 27, 28, en 29 oktober.
Maar liefst 74 collega’s van verwante musea
uit 35 landen komen op dit congres bijeen.
Nieuw is de deelname van een aantal
collega’s uit Afrikaanse landen. Dit is mede te
danken aan de inspanningen van het ‘Money
in Africa’-project.
Het centrale thema is ‘Money Museums and
the flow of information’. Daarbinnen is er veel
aandacht voor de onderwerpen ‘The state
and future of the Numismatic sciences’ en
‘The recording and analysis of coin hoards
and archaeological site finds’. De ‘key note
speech’ is gegeven door Arent Pol,
conservator munten van middeleeuwen en
nieuwe tijd bij het Geldmuseum. In totaal zijn
er tijdens het congres 29 papers
gepresenteerd.
De eerste dag van het congres is gewijd aan
de gedeelde zorg van de musea voor de
teruglopende aandacht voor het vakgebied
numismatiek. Vooral de verminderde
aandacht van universiteiten voor het
vakgebied wordt als gemeenschappelijk
probleem ervaren. Op basis van de
uitkomsten van deze bijeenkomst, zal er in
2009 tijdens het 7-jaarlijkse Internationale
Numismatische Congres te Glasgow een
workshop gewijd worden aan de
bedreigingen en kansen voor de
numismatiek.
Op de tweede dag zijn er ’s morgens twee
parallelle sessies. De eerste gaat over het
vastleggen en analyseren van muntvondsten.
Dat leidt tot een intentieverklaring
voor de oprichting van een internationaal
comité voor het omgaan en vastleggen van
muntvondsten. Met als doel: het bevorderen
van samenwerking op dit terrein. Ook
hierover zal een workshop worden
georganiseerd tijdens het Internationale
Numismatische Congres te Glasgow.
De tweede sessie is gewijd aan het ‘Money in
Africa’-project dat onder auspiciën van
ICOMON is gestart. Dinsdagmiddag is er een
plenaire sessie over tentoonstellingsmanagement,
een terrein waarop ook nog
veel bereikt kan worden door samenwerking
tussen de musea.
Collectiebeheer
Registratie en digitalisering
De collectie is voor 100% geregistreerd en de
gegevens zijn voor het grootste deel
geautomatiseerd. De informatie over de
collectie is opgenomen in een op maat
gemaakte applicatie van het programma
FileMaker-Pro, speciaal ingericht voor het
beschrijven van numismatische voorwerpen.
Digitaliseren van afbeeldingen van de
objecten gebeurt op aanvraag of bij
gelegenheid. In 2008 zijn 2000 Nederlandse
munten gedigitaliseerd en 300 records
toegevoegd aan het bestand Gesneden
stenen. Ook worden 75 fotoaanvragen
verwerkt. Via ‘de spectrum code’, een door
het ICN geïntroduceerde standaardisering
van collectiebeherende taken, is ook het
managementplan voor de collectie tot stand
gebracht, met alle procedures en
handleidingen m.b.t. de collectie.
Verder is er is er met vereende krachten en in
samenwerking met dr. R. Knoop gewerkt aan
een subsidieaanvraag voor het opstellen van
het Informatieplan, dat hopelijk zal
uitmonden in een aanvraag voor subsidie
voor digitalisering van de collectie. De
subsidie is in december door SenterNovem
gehonoreerd en de voorbereidende
werkzaamheden zijn in volle gang.
Ik geef je
een cent voor je
gedachten
Bruiklenen
Het Geldmuseum honoreert de
binnengekomen verzoeken voor
bruikleenaanvragen, vijf van Nederlandse
musea en één van een museum uit
Luxemburg [zie bijlage XII voor in- en
uitgaande bruiklenen].
Jaarverslag Geldmuseum 2008
15

De centen dansen
hem in de zak
16 Jaarverslag Geldmuseum 2008
Het museum krijgt ook iets bijzonders in
permanente bruikleen: de papiergeldcollectie
van het Nederlands Economischhistorisch
Archief (NEHA). Het zwaartepunt
van die collectie ligt op de 18de, 19de en het
begin van de 20ste eeuw. De verzameling
omvat zowel nationale als internationale
topstukken. Onder meer een volledige serie
‘roodborstjes’, uit de eerste helft van de
19de eeuw, de eerste bankbiljetten die De
Nederlandsche Bank sinds 1814 uitgeeft.
Ook bevat de NEHA-collectie twee biljetten
van de Noorse Jörgen Thor Møhlen uit het
eind van de
17de eeuw en een biljet van de Franse
Banque Royale uit 1720. De collectie wordt
ingevoerd in de database van het
Geldmuseum en enkele topstukken zijn
tijdelijk tentoongesteld in de hal van het
museum.
Aanwinsten
Naast inkomende bruiklenen breidt het
museum zijn collectie ook uit met nieuwe
munten die door de Koninklijke Munt zijn
geslagen. Er is geen gebruik gemaakt van de
schenking van de Vereniging van Vrienden,
omdat het geld aangewend wordt als eigen
investering in geval zich een bijzondere
aankoop voordoet. Aankoopfondsen stellen
als voorwaarde dat het museum een eigen
bedrag inbrengt.
Het Numismatisch Informatie Systeem
Door de afdeling Vondsten is verder gewerkt
aan het ‘Numismatisch Informatie Systeem’
(NUMIS-2) en de presentatie ervan op de
website. In NUMIS-2 worden in Nederland
gevonden munten, penningen en andere
numismatische voorwerpen geregistreerd,
als aanvulling op de database Archis van de
Rijksdienst voor Archeologie,
Cultuurlandschap en Monumenten. In 2008
zijn o.a. 55 Romeinse munten uit Anloo,
Drenthe aan NUMIS-2 toegevoegd. Ook is de
kwaliteit van de data verbeterd, en zijn er
gegevens aan Interface geleverd, de
Europese portal voor vondstmunten in
Frankfurt, Duitsland. Aan het eind van 2008
is NUMIS omgezet naar het programma
Filemaker 9. Door de reorganisatie binnen
de afdeling is het niet meer mogelijk om
zelf nog te determineren. In samenwerking
met vrijwilligers via de website
www.muntvondsten.nl probeert het
museum een nieuwe procedure te
ontwikkelen.
Expertise
Ook in 2008 leveren de onderzoekers van de
afdeling Collecties en Onderzoek als
gebruikelijk wetenschappelijke informatie
over munten en penningen aan instituten,
onderzoeksprojecten en aan particulieren
tijdens het wekelijks determinatiespreekuur

in het museum. Er zijn 455 verzoeken om
wetenschappelijke informatie verwerkt en de
collectie is 39 keer door bezoekers
geraadpleegd.
In het kader van het ontwikkelen van meer
commerciële activiteiten, zijn per 1 juli
Gerard Borst, Marcel van der Beek, Erik van
der Kam en Jan Pelsdonk begonnen als
keurmeester voor de Waarborg te Joure.
Zij controleren alle keurmerken die aangebracht
worden op edelmetalen munten en
penningen die de Koninklijke Nederlandse
Munt produceert.
Samenwerking
Het Geldmuseum, het British Museum en het
Zweedse Penningkabinet (de drie grootste
geld verzamelende musea in Europa) werken
ook in 2008 samen in het project ‘Money in
Africa’, onder de paraplu van ICOMON. In dit
wereldwijde netwerk van geldmusea is Afrika
namelijk nog niet vertegenwoordigd, terwijl
vele geldmusea in Afrika zijn gevestigd. Het
resultaat is er: op het ICOMON-congres zijn dit
jaar de eerste collega’s uit Afrikaanse landen
verwelkomd. Het is bovendien de bedoeling
de musea in Afrika in kaart te brengen en te
bekijken of kan worden samengewerkt op het
gebied van educatie, scholing van
medewerkers, expertise en collectievorming,
alsook andere museale taken. Inmiddels is
een project van start gegaan om de
geldmusea in Afrika en hun verzamelingen
in kaart te brengen. Ook wordt een
inventarisatie gemaakt van de wensen
en verlangens van deze musea.
Sinds 2004 is het Geldmuseum lid van the
European Association of Banking and
Finance History (EABH ), een netwerk van
met name historische afdelingen van
bancaire instituten. Het Geldmuseum maakt
ook deel uit van Interface, een Europese
portal voor muntvondsten in Frankfurt,
Duitsland.
Traditioneel levert het museum, als opvolger
van Rijksmuseum Het Koninklijk Penningkabinet,
de Nederlandse vertegenwoordiger
voor de internationale vereniging
De Fédération Internationale de la Médaille
(FIDEM), een belangenvereniging ter
promotie van de moderne penningkunst
waarvan meer dan 35 landen lid zijn.
Gedelegeerde is onderzoeker Penningen
Carolien Voigtmann, tevens lid van het
internationale bestuur.
Ans ter Woerds, bibliothecaris, heeft op het
ICOMON-congres een oproep gedaan om een
International Numismatic Libraries Group op
te richten.
Bibliotheek en informatievoorziening
De bibliotheek van het Geldmuseum is
vier dagen per week toegankelijk voor
bezoekers (dinsdag tot en met vrijdag van
10 tot 16.30 uur). Het zwaartepunt ligt op
wetenschappelijk numismatisch gebied.
Daarnaast zijn er publicaties op het gebied
van de sociologie, psychologie en filosofie
van het geld. Daarmee trekt de bibliotheek
ook een breder in geld en geldcultuur
geïnteresseerd publiek. De bibliotheekcatalogus
is via de website van het
Geldmuseum te raadplegen. De bibliotheek
is lid van de Werkgroep Speciale
Wetenschappelijke Bibliotheken.
Bezoekers weten de bibliotheek goed te
vinden. Een kleine 350 externe belangstellenden
komen in 2008 op bezoek in het
Geldmuseum. Het ruilverkeer van
tijdschriften gaat voortdurend door, net als
het catalogiseren van boeken en digitale
publicaties, en het registreren van
doubletten in het catalogussysteem.
Digitale knipsels worden verwerkt,
geregistreerd en gerubriceerd. Nieuwe
aanwinstenlijsten worden op het web
gepubliceerd.
Ook is er in 2008 een strategisch beleidsplan
voor te toekomst van de bibliotheek
opgesteld, (met dank aan dhr. J.P. Teding van
Berkhout en mw. E. van Eyck).
Jaarverslag Geldmuseum 2008
17

Ik geef hem geen
cent minder
18 Jaarverslag Geldmuseum 2008
4. Financiën en bedrijfsvoering
Het tentoonstellingsfonds van het Geldmuseum is in 2008 uitgebreid met bijdragen van vijf
sponsoren. Ook weet het museum enkele subsidies en externe geldbedragen te vergaren.
Daarnaast vindt een aantal ingrijpende personele veranderingen plaats en ontvangt het
museum maar liefst 270 partijen met 12.763 gasten.
Tentoonstellingsfonds
Ook in 2008 is het Geldmuseum succesvol
in het werven van externe gelden. Voor het
tentoonstellingsfonds worden nieuwe
contracten afgesloten met NIBC, BinckBank,
Friesland Bank en de verzekeraars Achmea
en Generali. Sommige van deze contracten
zijn voor één jaar, andere voor vijf jaar.
Met de steun van het tentoonstellingsfonds
financiert het museum financieeleducatieve
tentoonstellingen. De eerste is
‘Geld voor later’, gevolgd door het inmiddels
zeer succesvolle ‘Geld en je leven!’
Overige sponsors en fondsenwerving
Delarue, de internationaal toonaangevende
organisatie op het gebied van cash handling
en automatisering hiervoor, sponsort de
nieuwe bezoekerspas van het Geldmuseum.
Enige maanden later verandert de naam van
dit bedrijf in Talaris met een geheel nieuwe
huisstijl. De bezoekerspas wordt eveneens
opnieuw gedrukt om in lijn met de huisstijl
van het bedrijf te blijven.
Het museum krijgt van Senter Novem een
subsidie om een digitaliserings- en
informatieplan te schrijven. In een aparte

werkgroep wordt hiermee een begin
gemaakt. Het plan moet in 2009 leiden tot
een grotere subsidie voor de uitvoering
hiervan.
De Mondriaan Stichting maakt het mogelijk
dat het museum een risico-inventarisatie kan
uitvoeren met betrekking tot de veiligheid
binnen het museum voor collecties en
publiek.
Voor het ICOMON-congres in oktober geeft het
KNAW een bijdrage om dit internationale
congres over numismatiek in het museum
mogelijk te maken.
Voor ‘Geld en je leven!’ sluit het museum een
sponsorcontract af met Interbank.
Voorwaarde is dat het museum zowel de
eigen naam als die van de tentoonstelling
(woord en beeldmerk) registreert.
Stichting Doen levert eveneens een subsidie
voor deze expositie. Het publieksonderzoek
dat zij als voorwaarde stellen voor hun
bijdrage, zal in 2009 worden afgerond.
Systeembeheer
In 2008 is gewerkt aan het vervangen van de
servers voor de kantooromgeving. Hierdoor is
onder andere een betere en ruimere
opslagmogelijkheid van collectiefotografie
mogelijk. De collectiedatabases maken
gebruik van een nieuwe versie van Filemaker.
Er is gewerkt aan een betere telefonische
bereikbaarheid van het museum door een
uitgebreider keuzemenu te gebruiken.
Hierdoor komt de beller sneller bij de juiste
persoon terecht.
Reorganisatie
In 2008 is er t.b.v. het exploitatietekort van
het museum gekozen voor het snijden in de
ondersteunende functies bij het
collectiebeheer en in registratiefuncties.
Vooral op de afdeling Collecties en Onderzoek
heeft dat een grote wissel getrokken.
Onderzoekers moeten nu ook uitvoerende
Wie tot een stuiver
geboren is, zal
nooit tot een
gulden komen
collectietaken doen. De reorganisatie is als
een grote klap door het personeel van het
museum ervaren. Het is echter een
noodzakelijke maatregel geweest voor de
continuering van de organisatie. Met name
het ministerie van Financiën heeft voor de
jaren 2008 tot en met 2010 financiële steun
toegezegd om het museum te helpen
structureel meer geld te verdienen. Binnen
de reorganisatie is de staffunctie van externe
betrekkingen onder de afdeling I&P gebracht.
Zo ook het projectbureau. Dit geeft de
directeur – die tot die tijd deze functies
aanstuurde – meer ruimte om subsidies en
sponsors te werven. Wel is er ruimte gemaakt
voor een excellente onderzoeker, een ict’er
en een financiële medewerker.
Personeel en organisatie
In het Geldmuseum hebben heel wat
veranderingen plaatsgevonden.
Directeur Taeke Kuipers is met ingang van
1 juli vertrokken – vanwege een
internationale functie bij het bureau Haley
Sharpe in Leicester – en tot 1 januari 2009
opgevolgd door Peter Cornet, directeur a.i.
Naast de directeur bedraagt het aantal vaste
medewerkers in december 2008 22, waarvan
19 in vaste dienst. 18 medewerkers werken
parttime (variërend van 18-32 uur per week).
Er zijn twee medewerkers met een
meerjarencontract. Het aantal vaste
vrouwelijke medewerkers eind 2008
bedraagt veertien, het aantal mannelijke
acht.
Door de reorganisatie moesten zes
medewerkers het Geldmuseum verlaten.
Eén daarvan kan voor drie dagen elders aan
de slag en blijft voor twee dagen aan in het
Geldmuseum als bestandsbeheerder. Het
aantal fte’s is daarmee gedaald van 23,2 (in
2007) naar 18,4.
Jaarverslag Geldmuseum 2008
19

20 Jaarverslag Geldmuseum 2008
Twee medewerkers treden in dienst: één
medewerker Marketing en Communicatie en
één projectleider van Stichting Utrechts
Museumkwartier. De kosten van de laatste
worden geheel, inclusief een opslag,
doorberekend aan Stichting Utrechts
Museumkwartier.
Aan het einde van het jaar zijn er drie
stagiaires: André Mus, Tessa Kersbergen en
Myrthe Peijnenborg. Zij ondersteunen de
afdeling Informatie en Publiek.
Externe medewerkers zijn: Birre Yazar
(ter vervanging van Lara Schwarz i.v.m.
zwangerschaps- en bevallingsverlof),
Cees ten Thije (pers en communicatie),
Gert Jan Bout en Bert van Mill (financiën),
Annemieke Schors (projectleider
tentoonstellingen).
Er draaien 33 vrijwilligers in het museum
mee, vier daarvan al enige jaren op kantoor
(drie personen één dag in de week en één
meer dagen) en gemiddeld 29 ‘op de vloer’
als geldgids (rondleidingen en uitleg).
Lara Schwarz ging halverwege het jaar met
zwangerschapsverlof en beviel op 25 juli
van een zoon, Ruben Alexander.
Aantal ziekmeldingen
Het totaal aantal ziekmeldingen in 2008
bedroeg 39 gevallen, 4,03%. Er waren geen
langdurig zieken.
Leeftijdsopbouw:
< 20 jaar : geen
20-29 jaar : 2
30-39 jaar : 4
40-49 jaar : 5
50-59 jaar : 10
> 59 jaar : 1
Het kwartje
is
gevallen

Museumcafé, zaalverhuur en catering
De exploitatie van het Museumcafé en de
zalen in het Geldmuseum is in handen van
Grand Catering B.V. Dit jaar is de menukaart
van het Museumcafé aangepast om beter
aan de wensen van het publiek tegemoet te
komen. Toch blijven de omzetresultaten van
het café achter bij de overige cateringactiviteiten.
Grand Catering stelt een aantal
arrangementen samen dat onder meer via
de VVV van Utrecht wordt verkocht.
De combinatie van de mooie zalen van het
museum, de goede service en de catering
van Grand Catering zorgt voor de ontvangst
van 270 partijen met 12.763 gasten. Een
ongekend succes. Grand Catering is in het
museum gehuisvest met een locatiemanager
en een vast team van medewerkers om de
partijen en het café te bedienen. Vele
organisaties boeken de verschillende zalen
van het Geldmuseum voor conferenties,
workshops, presentaties, lezingen en andere
zakelijke bijeenkomsten. Het Geldmuseum
werd op die manier bezocht door onder
andere ING, ABN Amro, Berenschot,
Rabobank, Van Lanschot Bankiers, de
gemeente Utrecht, het UMC en de Raad van
Kinderbescherming.
Tussen het hoofd van de afdeling Informatie
en Publiek en de locatiemanager van Grand
Catering is regulier overleg voor de
afstemming tussen de cateringactiviteiten
en het programma van het museum.
Museumwinkel
De exploitatie van de winkel is ook in 2008 in
handen van de Koninklijke Nederlandse
Munt. Zowel de KNM als het museum zoeken
naar mogelijkheden om de uitstraling en
assortimentskeuze van de winkel in
afstemming op de beoogde doelgroepen
verder te verbeteren.
Regulier overleg tussen de marketingafdeling
van de KNM en het museum leveren nog
geen concrete acties op. Een folder voor de
verkoop van winkelproducten voor de
zakelijke markt – aan te bieden aan de
gasten die via Grand Catering binnenkomen –
wordt voorbereid, maar blijft helaas in een
conceptversie op de plank liggen. In 2009
wordt dit alsnog uitgevoerd.
Een gulden is pas
een gulden waard,
als iedereen het
daarover eens is
Jaarverslag Geldmuseum 2008
21

1. Balans per 31 december 2008 (na resultaatbestemming)
Bedragen in € 31 december 2008 31 december 2007
ACTIVA
Materiële Vaste Activa
Verbouwing 374.266 387.633
Inventaris en inrichting 51.471 52.510
Museale inrichting 1.643.455 1.835.106
ToTAAl mATeRIële VASTe ACTIVA 2.069.192 2.275.249
Vlottende activa
* Voorraden en Onderhanden werk 285.422 135.941
* Vorderingen
- Debiteuren 61.552 50.512
- Belastingen, sociale premies
en pensioen 46.067 20.202
- Overige vorderingen &
overlopende activa 154.947 334.476
262.566 405.190
* Liquide middelen 874.884 972.247
ToTAAl VloTTende ACTIVA 1.422.872 1.513.378
ToTAAl ACTIVA 3.492.064 3.788.627
PASSIVA
Eigen Vermogen
* Algemene reserve 344.119 289.251
* Bestemmingsfondsen OCW 118.720 122.960
* Bestemmingsreserves 431.478 486.441
Totaal Eigen Vermogen 894.317 898.652
Voorziening pre-pensioen 105.338 98.979
Langlopende schulden
* Lening F. van Lanschot Bankiers 700.000 800.000
* Overige langlopende schulden 495.561 541.093
1.195.561 1.341.093
Kortlopende schulden
* Crediteuren 135.252 145.237
* Belastingen, sociale premies
en pensioen 91.300 72.919
* Overige schulden en overlopende passiva 1.070.296 1.231.747
1.296.848 1.449.903
ToTAAl PASSIVA 3.492.064 3.788.627
22 Jaarverslag Geldmuseum 2008

2. Categoriale exploitatierekening over 2008
Bedragen in € Realisatie 2008 Begroting 2008 Realisatie 2007
BATen
Directe opbrengsten 214.258 197.000 239.855
Indirecte opbrengsten 102.857 84.000 60.966
ToTAAl oPBRengSTen 317.115 281.000 300.821
Subsidie Ministerie van OCW 1.051.046 1.019.040 1.018.966
Subsidie Ministerie van OCW (huren) 85.260 85.000 84.327
Subsidie Ministerie van OCW (exploitatie) 965.786 934.040 934.639
Overige subsidies 2.295.394 1.921.500 2.165.399
Subsidie De Nederlandsche Bank 646.176 636.000 636.000
Subsidie Ministerie van Financiën 1.236.718 1.238.000 481.899
Subsidie De Koninklijke Nederlandse Munt N.V. 47.500 47.500 47.500
Subsidie Ministerie van Financiën (incidenteel) 365.000 – 1.000.000
Overige bijdragen 331.151 300.000 312.236
TOTAAL BIJDRAGEN 3.677.591 3.240.540 3.496.601
ToTAAl BATen 3.994.706 3.521.540 3.797.422
lASTen
Salarislasten 1.777.130 1.366.880 1.533.213
Afschrijvingskosten 288.203 280.000 178.785
Huur 614.093 620.000 640.308
Aankopen 6.627 – 7.983
Overige lasten 1.297.670 1.159.000 1.392.795
ToTAAl lASTen 3.983.723 3.425.880 3.753.084
SAldo uIT gewone BedRIjfSVoeRIng 10.983 95.660 44.338
Rentebaten en -lasten
Rentelasten 26.576 70.600 66.005
Rentebaten 11.258 – 25.838
SAldo RenTeBATen en - lASTen 15.318- 70.600- 40.167-
Buitengewone baten en -lasten
Buitengewone lasten – – –
Buitengewone baten – – –
SAldo BuITengewone BATen en - lASTen – – –
eXPloITATIeReSulTAAT 4.335- 25.060 4.171
Jaarverslag Geldmuseum 2008
23

Toelichting op de balans per 31 december 2008
Algemeen
Per 14 februari 2004 zijn de Stichting
Koninklijk Penningkabinet, Stichting
Nederlands Muntmuseum en de Stichting
Geld-+Bankmuseum gefuseerd tot de
Stichting Het Geld-en Bankmuseum,
gevestigd te Utrecht. Tevens werden de
activiteiten van de Numismatische Afdeling
van De Nederlandsche Bank overgenomen.
Fusie en overname zijn vastgelegd bij
notariële akte d.d. 13 februari 2004.
De in de exploitatierekening opgenomen
begroting voor het jaar 2008 is niet de
begroting uit de ingediende
meerjarenbegroting, maar de begroting uit
het ingediende beleidsplan 2008 en
2009-2012 zoals dit met de founding
fathers is besproken. Deze aanpassingen
waren noodzakelijk geworden na de
tekorten die zijn ontstaan in 2007. Mede op
basis van de nieuwe prognoses heeft het
Ministerie van Financiën een extra subsidie
toegezegd voor de jaren 2008 tot 2010.
Grondslagen voor waardering en
resultaatbepaling
Materiële vaste activa
Waardering vindt plaats tegen
verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs
verminderd met cumulatieve afschrijvingen.
De afschrijvingen worden berekend als een
percentage over de aanschafprijs volgens
de lineaire methode op basis van de
economische levensduur.
Voorraden
Deze worden gewaardeerd tegen
inkoopprijzen onder aftrek van een
noodzakelijk geachte voorziening
voor incourantheid.
Onderhanden projecten
Bij onderhanden projecten zijn de kosten
van de projecten verantwoord die nog niet
zijn afgerond. De onderhanden projecten
zijn gewaardeerd tegen historische
uitgaafprijs. Mogelijke verliezen en risico’s
die hun oorsprong vinden worden direct als
verlies genomen.
24 Jaarverslag Geldmuseum 2008
Vorderingen
Vorderingen worden gewaardeerd tegen
nominale waarde, onder aftrek van een
noodzakelijk geachte voorziening wegens
incourantheid.
Voorzieningen
Voorziening prepensioen
Onder deze post zijn opgenomen de te
verwachten lasten welke in de komende
12 jaar zullen optreden als gevolg van de
afspraken welke in de CAO van de VRM zijn
gemaakt omtrent de aanvulling van het
(pre)pensioen in de periode van het 63ste
tot het 65ste levensjaar.
De voorziening is opgenomen tegen de
contante waarde van de verplichting per
ultimo 2008 en is door een actuaris
berekend. De voorziening heeft een
langlopend karakter.
Pensioenen
De stichting is aangesloten bij het
bedrijfstakpensioenfonds SFP. De door het
fonds verzorgde pensioenregeling is een
toegezegde pensioenregeling. De stichting
heeft geen verplichtingen tot het voldoen
van aanvullende bijdragen in het geval van
een tekort bij het pensioenfonds, anders
dan het voldoen van hogere toekomstige
premies. De stichting verwerkt de
toegezegde pensioenregeling als een
toegezegde bijdrageregeling, waardoor de
pensioenlasten in de jaarrekening gelijk zijn
aan de betaalde premies aan het fonds.
Dit betekent tevens dat niet alle mogelijke
risico’s, verbonden aan deze regeling, in de
balans tot uitdrukking zijn gebracht.
Overige activa en passiva
De overige activa en passiva worden
gewaardeerd tegen nominale waarde.
Exploitatierekening
De baten en lasten worden toegerekend aan
het jaar waarop deze betrekking hebben.
Tentoonstellingsfinanciering / Tentoonstellingsfonds
Voor het maken van tijdelijke tentoonstellingen
zoekt het museum zo veel als
mogelijk externe financiering. Zo kan het
museum putten uit bijdragen van onder
andere banken en verzekeraars die een
bijdrage doen aan het tentoonstellingsfonds.
De bedragen die in enig verslagjaar
niet zijn benut ter financiering van een
tentoonstelling worden als kortlopende
schuld opgenomen op de balans.

Dat is
een dubbeltje op
zijn kant
5. Ondernemingsraad
Voor de OR is 2008 wederom een interessant
jaar. Toen in de loop van 2007 bekend werd dat
het museum aanvullende financiële middelen
nodig had om zijn taken naar behoren te
kunnen vervullen, is de OR in overleg getreden
met de directeur. De OR heeft tussen november
2007 en mei 2008 herhaaldelijk schriftelijk
advies uitgebracht over de voorgestelde
plannen en de uiteindelijke reorganisatie.
Op nadrukkelijk verzoek is de directeur in
contact getreden met de AbvaKabo over het
opstellen van een sociaal plan. De OR heeft met
de uiteindelijke versie van dit Sociaal Plan
ingestemd. Als gevolg van de reorganisatie
hebben uiteindelijk zes mensen hun baan
verloren, één werknemer heeft een
openstaande vacature vervuld.
De OR heeft ook in de tweede helft van 2008
herhaaldelijk haar zorgen geuit over de
financiële situatie van het Geldmuseum en de
consequenties daarvan na het jaar 2010.
Met ingang van 1 juli 2008 is directeur
Taeke Kuipers teruggetreden. Tussen 1 juli en
31 december zijn diens taken waargenomen
door de directeur ad interim Peter Cornet.
Per 1 juli is het museum overgegaan van een
Bestuursmodel naar een model met een Raad
van Toezicht. Dat betekent voor de komende
periode een intensivering van de contacten
tussen directeur en OR.
In het kader van de omvorming van de
organisatie van een Bestuursmodel naar een
model met een Raad van Toezicht heeft de OR
haar advies gegeven op de conceptstatuten
van de toekomstige Raad van Toezicht.
Pieter Loyson, huidig bestuurslid, wordt geacht
het bijzondere vertrouwen van de OR te
hebben.
De OR heeft in het kader van de reorganisatie
overleg met het Utrechts Advokaten Kollektief.
Daarnaast heeft Altersum Adviseurs
Arbeidsverhoudingen een schriftelijke reactie
gegeven op het reorganisatieplan. Beide
adviezen zijn door de OR meegenomen in het
advies aan de directeur.
Verder heeft de OR contact gehad met de
AbvaKabo FNV om te praten over de
reorganisatieplannen en het uiteindelijk
Sociaal Plan.
Na het vertrek van Kirsten van den Boomgaard
uit de OR, is er in oktober 2008 een nieuw lid
geworven. Erik van der Kam, conservator
Papiergeld van het Geldmuseum, is
toegetreden tot de OR.
Samenstelling ondernemingsraad op
31 december 2008:
Erik van der Kam
Jasper Letschert
Carolien Voigtmann
Jaarverslag Geldmuseum 2008
25

Bijlage I
Raad van Toezicht Stichting het geld- en Bankmuseum
drs. ir. C. Maas, voorzitter
Senior Advisor Cerberus Global Investment Advisors
drs. ir. P.J.A.T. Loyson
Algemeen directeur Onderlinge Levensverzekering-Maatschappij ’s-Gravenhage U.A.
dr. B. ter Haar
Plaatsvervangend thesaurier-generaal en directeur Financiële Markten, Ministerie van Financiën
Mevrouw drs. J.P. Rijsdijk
Divisiedirecteur, De Nederlandsche Bank N.V.
prof. dr. J.M.W.G. Lucassen
Onderzoeker Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
Mevrouw mr. Y.N. Rosina
Advocate en Partner Rosina Eising Advocaten
26 Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen

Bijlage II
Bezoekersaantallen 2008
doel Resultaat
60.000 47.850
Totaal volwassenen 16.170 34 %
Totaal jeugd < 18 18.866 39%
Waarvan jeugd < 18 individueel 10.949 (58%)
Waarvan jeugd < 18 leerlingen 7.917 (42%)
Bezoekers bibliotheek 338 1%
Bezoekers speciale ontvangsten 12.476 26 %
Categorieën bezoekers 2008
volwassenen, 65+ 1.012
U-pas 36
onderzoekers 137
groepsbezoek 1.674
museumbezoek bij ontvangsten 12.476
arrangementen 973
museumkaarthouders volw. 4.628
museumkaarthouders jeugd 2.563
CJP 42
Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen
27

Bijlage III
Tentoonstellingen
Geld voor later
• Looptijd:16 oktober 2007 t/m 8 juni 2008
• Opening: 15 oktober 2007, door J.H. Donner, Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
• Partners in financiering: het tentoonstellingsfonds van het Geldmuseum
• Sponsors: Het Verbond van Verzekeraars, het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP), de Sociale Verzekeringsbank,
de Vereniging Bedrijfstak Pensioenfondsen en Interpolis
• Samenwerking: Pensioenkijker, het ABP, Achmea en FNV Bondgenoten (inhoudelijk advies)
• Partners in promotie: Pensioenkijker
• Conceptontwikkeling en ontwerp: Tinker imagineers
• Extra’s: pensioensymposium, i.s.m. Stichting Pensioenkijker 3 x een pensioenspreekuur in een spreekkamer bij de tentoonstelling
• Bijzondere doelgroepen: starters op de arbeidsmarkt (18 tot en met 35 jaar)
Geld en je leven!
• Looptijd: 9 september 2008 tot en met 31 mei 2009
• Opening: 6 oktober 2008 door H.K.H. Prinses Máxima
• Hoofdsponsor: De Nederlandsche Bank N.V.
• Sponsors: Ministerie van Financiën, Stichting Doen, Interbank, SNS Reaal Fonds
• Partners in financiering: het Tentoonstellingsfonds van het Geldmuseum
• Het project is een coproductie van het Geldmuseum en De Nederlandsche Bank
• Vormgeving: Perspekt Studio’s
• Bijzondere doelgroepen: jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 16 jaar
Muntslag van de Groninger Ommelanden 1579-1591
• Looptijd: 12 maart tot en met 22 juni en 2 september tot en met 12 oktober 2008
• Opening: 11 maart 2008
• Collectie: Geldmuseum
• Vormgeving: Studio Linksboven
• Bijzondere doelgroepen: geïnteresseerden in de numismatiek
• Publicatie: exclusieve publicatie in De Beeldenaar
Groeten aan de gulden van Sabrina en Hassen Bouazza
• Looptijd: 28 juni tot en met 31 augustus 2008
• Collectie: Geldmuseum
• Opening: 28 juni 2008
• Vormgeving: Studio Linksboven
• Bijzondere doelgroepen: verzamelaars van bankbiljetten, geïnteresseerden in de numismatiek
Geld in nood. Noodgeld in de Tweede Wereldoorlog
• Looptijd: 15 oktober 2008 tot en met 29 maart 2009
• Collectie: Geldmuseum
• Opening: 16 oktober 2008
• Vormgeving: Studio Linksboven
• Bijzondere doelgroepen: verzamelaars van bankbiljetten, geïnteresseerden in de numismatiek
28 Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen

Bijlage IV
Artikelen in de pers
Ruim 300 artikelen en reportages in maand-, week- en dagmedia over uiteenlopende onderwerpen,
betrekking hebbende op activiteiten in en van het Geldmuseum, waaronder:
Vakantieactiviteiten
Tijdelijke tentoonstelling ‘Geld voor later’
Geldmuseum winnaar Taxman prijs
Tijdelijke tentoonstelling ‘Geld en je leven!’
Lancering Vrouw en Geld Café (GeldcultureelCafé)
Tijdelijke tentoonstelling ‘Geld in nood’
Tijdelijke tentoonstelling ‘Muntslag van de Groninger Ommelanden 1579-1591’
Interviews met onderzoeker geldcultuur Gerard Borst
Interviews met bezoekers Geldmuseum over kredietcrisis
In gebruikneming De Geldkoffer
Diverse eerste slagen penningen
Diverse bijeenkomsten
Deelname Geldmuseum aan Nationale Museumweekend
Deelname Geldmuseum landelijke gedichtendag
Introductie nieuw educatief programma
Bezoek Geldmuseum in kader van De Geldweek
Komst nieuwe directeur, Heleen Buijs, naar Geldmuseum
Hoogtepunten:
Blauw bloed (EO) met een reportage over H.K.H. Prinses Máxima en de opening van de
tentoonstelling ‘Geld en je leven!’
Effe geen cent te makken (RTL 4) met een opname van het bezoek van Natasja Froger en haar
kinderen aan het Geldmuseum, items op TV, o.a. RTL Boulevard
Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen
29

Bijlage V
Publicaties in eigen beheer
• P. Spufford, How rarely did medieval merchants use coin?, Van Gelder-lezing no. 5, 64 pagina’s,
ISBN 978-90-73882-21-8, uitgave van het Geldmuseum, oplage 500 exemplaren
• N.G.A.M. Roymans, Muntgebruik in een dynamisch grensgebied: Keltische munten in de
Nederrijnse regio, Van Gelder-lezing no. 6, 43 pagina’s, ISBN 978-90-73882-22-5, uitgave van
het Geldmuseum, oplage 300 exemplaren
• K. Soudijn, Naar het u lijkt. Munten, penningen en waarnemingspsychologie, Van Gelder-lezing
no. 7, 42 pagina’s, ISBN 978-90-73882-23-2, uitgave van het Geldmuseum, oplage
300 exemplaren
30 Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen

Bijlage VI
Bestuur Stichting Vrienden van het geldmuseum
jhr. mr. J. P. H. Six, voorzitter
Group CSR Officer, Eureko/Achmea B.V.
mr. B. Haverlag
Voormalig algemeen Directeur Hollandsche Bank-Unie N.V.
J.C.M. Kuperus
Hoofd Kabinet en Externe Betrekkingen Gemeente Utrecht
Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen
31

Bijlage VII
lezingen
marcel van der Beek (conservator munten)
• ‘Twee Bourgondisch-Nederlandse muntseries’, Numismatische Kring Rotterdam, 1 april
• ‘Echt – Vals’, twee voordrachten voor bezoekers Museumweekend, Utrecht, 5 april
• ‘Valsemunterij’, voor de Numismatische Kring Den Haag, Den Haag, 22 april
• ‘Financieel resultaat van de Gelderse Munt in de 18de eeuw’, voor het Koninklijk Nederlands
Genootschap voor Munt en Penningkunde, Harderwijk, 26 april
• ‘De Muntslag in Gorkum 1583-1591’, voor de oudheidkundige vereniging Oud Gorkum, Gorinchem,
13 oktober
• ‘Munten en de Munt, Vroeger en Nu’, voor de ouderenvereniging Nieuwegein, Nieuwegein, 23 oktober
• Rondleiding voor de oudheidkundige vereniging Oud Gorkum, Gorinchem, 29 oktober
• Rondleiding bij de minitentoonstelling ‘Groot geld klein geld. Het geld van de Gouden Eeuw’, Utrecht,
2 november
drs. Paul Beliën (conservator Antieke munten en gesneden stenen)
• ‘De geschiedenis van het Geldmuseum en zijn collecties’, tijdens het Master Examen Geschiedenis
van Suzanne de Wit, Utrecht, 25 augustus
• ‘Romeinen, Franken, geleerden en burgemeesters. De goudschat van Velp gevonden in 1715’, voor
het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Munt- en Penningkunde, Utrecht, 27 september
• ‘The future of NUMIS, the Dutch portal on coin finds’, voor XVe congres International Committee for
Money and Banking Museums (ICOMON), Utrecht, 28 oktober
drs. gerard Borst (onderzoeker geldcultuur)
• ‘Working-class saving in The Netherlands, 1910-1940’, paper op de Seventh European Social Science
History Conference, Lissabon, Portugal, 1 maart
• ‘Geldonderzoeker graaft zich autobio’, inleidende causerie bij Forumdiscussie Mannen & Vrouwen &
Geld, Utrecht, 14 september
• ‘Sparen met huisbusjes van de bank. Amsterdam 1910-1935’, lezing voor de Stichting Vrienden van
het Geldmuseum, Utrecht, 29 november
32 Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen

drs. erik van der Kam (conservator Papiergeld)
• ‘Rondleiding bij de tentoonstelling ‘Geld in nood. Nederlands geld in de Tweede Wereldoorlog’, Utrecht,
15 oktober
drs. Arent Pol (conservator munten middeleeuwen en nieuwe tijd)
• ‘Numismatics in the Netherlands’, voor XVe congres International Committee for Money and Banking
Museums (ICOMON), Utrecht, 27 oktober
drs. Carolien Voigtmann (conservator Penningen)
• ‘Tussen Padua en Leuven. De Studia Humanitatis als vertrekpunt voor de penningkunst’, Brussel,
8 maart
• ‘Die Sammlung des Hochstaplers Frederic de Thoms (1696-1746)’, bij de Numismatischer Verein zu
Dresden, Dresden, 13 november
drs. Ans ter woerds (bibliothecaris)
• ‘Numismatic libraries and the exchange of information’, voor XVe congres International Committee for
Money and Banking Museums (ICOMON), Utrecht, 29 oktober
Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen
33

Bijlage VIII
wetenschappelijke activiteiten en deelname aan congressen
Afdeling Collecties en onderzoek
marcel van der Beek (conservator munten)
Wetenschappelijke activiteiten
• Dienstverlening aan Koninklijke Nederlandse Munt; negen beschrijvingen voor muntsets in de serie
‘Uit de kluizen van de Munt’
• Voorbereidingen t.b.v. de tentoonstelling ‘400 jaar Amsterdamse Wisselbank’ in 2009, i.s.m.
De Nederlandsche Bank en Stadsarchief Amsterdam
• Deelname project ‘De Vrede van Utrecht’ in 2013, (i.s.m. C. Voigtmann)
• Ontwikkelingplan voor opstelling grote muntproductieapparatuur in museum, wegens opheffen
depot Lelystad
Congressen
• Deelname XVe congres International Committee for Money and Banking Museums (ICOMON), Utrecht,
27-29 oktober
drs. Paul Beliën (conservator Antieke munten en gesneden stenen)
Wetenschappelijke activiteiten
• Voortzetting promotieonderzoek ‘Coins from a Roman army camp in the frontier zone in Lower
Germany. Distribution, circulation, use and function of Roman and Celtic coins on the Kops Plateau at
Nijmegen’.
• Collegereeks Antieke Numismatiek, Universiteit Leiden, februari-april
• Begeleiding afstudeerscriptie over Atheense munten in de Romeinse Keizertijd, Universiteit Leiden,
met de titel ‘De vele gezichten van Athena. De lokale muntslag van Romeins Athene’. De studente,
Suzanne de Wit, is in september afgestudeerd
• Begeleiding stage: Byzantijnse munten uit Nederlandse bodem, Universiteit Leiden
• Begeleiding stage: determinatie en interpretatie nieuwe muntvondsten uit Vechten, Universiteit
Leiden
• Maken van een tentoonstellingsconcept (i.s.m. C. Voigtmann) t.b.v. een reizende expositie in Japan
over gesneden stenen uit eigen collectie
• Adviseur voor het Osaka Museum of History and Culture en het Salt & Tobacco Museum in Tokyo,
m.b.t. tentoonstellingsconcept en te lenen objecten uit Nederlandse collecties
• Onderzoek t.b.v. een bruikleen en publicatie van het Musée National d’Histoire et d’Art te Luxemburg,
voor de tentoonstelling ‘Moselgold. Der römische Schatz van Machtum, ein kaiserliches Geschenk’
• Studiemiddag en PhD-workshop van ARCHON (The National Research School of Archaeology),
Universiteit Leiden, mei
• Onderzoek, schrijven concept en aanvragen bruiklenen t.b.v. tijdelijke tentoonstelling over 400 jaar
(handels-)relaties Japan–Nederland die vanaf augustus 2009 in het Geldmuseum te zien zal zijn
• Schrijven conceptvoorstel voor het online beschikbaar maken van de informatie in de
collectiedatabase
• Determinatiewerkzaamheden (o.a. 55 Romeinse zilveren denarii behorend tot een muntschat
gevonden in Drenthe)
• Aanleveren gegevens t.b.v. INTERFACE, de Europese Portal voor vondstmunten in Frankfurt
Congressen
• Colloquium ‘From Mints to Markets: the Mechanisms of Coin Transformation in the Greco-Roman
World’, Brussel, 13 juni
34 Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen

• Deelname XVe congres International Committee for Money and Banking Museums (ICOMON), Utrecht,
27-29 oktober
drs. gerard Borst (onderzoeker geldcultuur)
Wetenschappelijke activiteiten
• Voortzetting promotieonderzoek ‘”Sparen adelt de mens”. De besparingen van de gewone arbeidsman
in Nederland, 1850-1940’
• Sessievoorstel voor het vijftiende World Economic History Congress, Utrecht (augustus 2009):
‘Working-class saving in the nineteenth and early twentieth century. An international comparative
perspective’ (eind november gepubliceerd op congreswebsite)
• Voorlichting aan geschiedenisstudenten van de Universiteit van Tilburg over de ontwikkeling van
geldinstituties in de periode dat Nederland veranderde van een republiek in een koninkrijk, 27 maart
• Ontwikkeling plan voor een internationaal congres in 2012: ‘Tien jaar euro’ (i.s.m. P. Cornet en
E. van der Kam)
• Inleider bij GeldcultureelCafé (i.s.m. Equality), Utrecht, 14 september
• Inhoudelijk begeleider bij ontwikkeling van een nieuw spel voor de vaste presentatie: ‘De ene euro is
de andere niet’, i.s.m. IJsfontein, Amsterdam
• Voorlichting aan Tekstbureau Mevrouw van Dale: samenstelling dossier ‘Man-vrouwverschillen in
financieel gedrag’
Congressen
• Presentatie paper ‘Working-class saving in the Netherlands, 1910-1940’ tijdens de zevende European
Social Science History Conference, Lissabon, 1 maart
• Deelname aan Workshop ‘Working-class women’s savings strategies 1780-2008’, University of York,
Engeland, 23 mei
• Sessievoorzitter XVe congres International Committee for Money and Banking Museums (ICOMON),
Utrecht, 28 oktober
drs. erik van der Kam (conservator Papiergeld)
Wetenschappelijke activiteiten
• Beschrijving en ontsluiting van de collectie bankbiljetten van het Nederlands Economisch Historisch
Archief (NEHA) dat is overgedragen aan het Geldmuseum
• Realisatie projectplan ‘Digitalisering Noodgeld W.O.II’ t.b.v. het Ministerie van VWS
• Ondersteuning expositie ‘Groeten aan de gulden van Sabrina en Hassen Bouazza’, juli-augustus
• Realisatie expositie ‘Geld in nood. Nederlands geld in de Tweede Wereldoorlog’, 15 oktober 2008-
29 maart 2009
Congressen
• Deelname XVe congres International Committee for Money and Banking Museums (ICOMON), Utrecht,
27-29 oktober
drs. jan Pelsdonk (bestandsbeheer)
Wetenschappelijke activiteiten
• Registratie en onderzoek van muntvondsten
• Reorganisatiewerkzaamheden NUMIS en collectiebestanden
• Determinatiedag bodemvondsten op initiatief van De Detectoramateur, museum Dorestad,
Wijk bij Duurstede 7 juni
• Determinatiedag bodemvondsten Oertijdmuseum (Boxtel) 14 september
Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen
35

Congressen
• Deelname XVe congres International Committee for Money and Banking Museums (ICOMON), Utrecht,
27-29 oktober
• Deelname Reuvensdagen (archeologisch congres), ’s-Gravenhage 13-14 november
• 13de Archeologische Contactdag Utrecht, 11 oktober
drs. Arent Pol (conservator munten middeleeuwen en nieuwe tijd)
Wetenschappelijke activiteiten
• College numismatiek voor beginnende archeologiestudenten (inclusief materiaalpracticum),
Universiteit van Amsterdam, mei
• College ‘Inleiding in de numismatiek van de Middeleeuwen’ voor archeologen, Universiteit Leiden, april
• Begeleiding stage: Muntwezen graafschap Holland 15de eeuw, Universiteit Leiden
• Advisering Noord-Brabants Museum betreffende numismatische verzameling
Congressen
• Deelname XVe congres International Committee for Money and Banking Museums (ICOMON), Utrecht,
27-29 oktober
Christel Schollaardt (manager afdeling Collecties en onderzoek)
Congressen
• Vergadering in het British Museum t.g.v. het ‘Money in Africa’-project, Londen, 26-28 februari
• Bestuursvergadering ICOMON, Zurich, 27-29 mei
• Deelname DEN-Conferentie, Rotterdam, 7-8 december
• Deelname XVe congres International Committee for Money and Banking Museums (ICOMON), Utrecht,
27-29 oktober
mr. jan Stuurman (onderzoeker muntvondsten)
Wetenschappelijke activiteiten
• Realisatie expositie ‘De Muntslag van de Groninger Ommelanden 1579-1591’, Utrecht, 11 maart
drs. Carolien Voigtmann (conservator Penningen)
Wetenschappelijke activiteiten
• Voortzetten promotieonderzoek ‘Playtime for intellectuals. Humanists’ involvement in the conception
of the art of the medal’
• Inrichting expositie loonstrook ‘Huis van de Poëzie’, Utrecht, 31 januari
• Registratie penningen Belgische Opstand t.b.v. Bibliothèque Nationale, Cabinet des Médailles,
Brussel, april
• Opstellen tentoonstellingsconcept (i.s.m. Paul Beliën) t.b.v. een reizende expositie in Japan over
gesneden stenen uit eigen collectie
• Deelname project ‘De Vrede van Utrecht’ in 2013 (i.s.m. M. van der Beek)
• Voorbereiding tentoonstelling ‘Italiaanse Beeldhouwkunst in Nederland’, Museum Beelden aan Zee,
Scheveningen, najaar 2008
• Voorbereiden tentoonstelling ‘Romeyn de Hooghe’, Dienst Bijzondere Collecties, Amsterdam
Congressen
• Deelname XVe congres International Committee for Money and Banking Museums (ICOMON), Utrecht,
27-29 oktober
36 Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen

drs. Ans ter woerds (bibliothecaris)
Wetenschappelijke activiteiten
• Opstellen strategisch beleidsplan voor de bibliotheek van het Geldmuseum
• Redactielid Informatie Professional, vakblad voor informatiewerkers
• Secretaris Victorine van Schaickfonds NVB
Congressen
• Symposium ‘Rethinking the library’, Universiteit Wageningen, 21 februari
• Studiereis en symposium ‘Challenges and opportunities for libraries in the near future’, Barcelona,
14-19 april
• OCLC symposium ‘Beheer digitale collecties’, Amsterdam, 10 juni
• OCN Online Conferentie Nederland, Amsterdam, 7-8 oktober
• Deelname XVe congres International Committee for Money and Banking Museums (ICOMON), Utrecht,
27-29 oktober
Afdeling Informatie en Publiek
norma de goederen (projectleider)
Wetenschappelijke activiteiten
• Nederlandse Museumvereniging, sectiedag Publiek en Presentatie met als thema leertheorieën,
november.
Congressen
• Ecsite Annual Conference 2008, Boedapest, 29-31 mei
Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen
37

Bijlage IX
nevenfuncties
marcel van der Beek (conservator munten)
• bestuurslid van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Munt- en Penningkunde,
• lid van de Numismatische Commissie van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap
• redacteur Jaarboek voor Munt- en Penningkunde
• redacteur numismatisch tijdschrift De Beeldenaar
drs. Paul Beliën (conservator Antieke munten en gesneden stenen)
• redacteur van het numismatisch tijdschrift De Beeldenaar
• gastdocent Universiteit Leiden
Kirsten van den Boomgaard (financiën)
• lid ondernemingsraad Geldmuseum
drs. gerard Borst (onderzoeker geldcultuur)
• columnist OverGeld.nl
drs. erik van der Kam (conservator Papiergeld)
• redacteur Jaarboek voor Munt- en Penningkunde
• lid ondernemingsraad Geldmuseum
Taeke Kuipers (directeur, tot 1-7-2008)
• voorzitter stichting Museumkwartier Utrecht
• lid van de CAO-delegatie van de werkgeversvereniging Vereniging Rijksgesubsidieerde Musea (VRM)
jasper letschert (webredacteur / systeembeheerder)
• lid ondernemingsraad Geldmuseum
mr. jan Stuurman (onderzoeker muntvondsten)
• lid van de Numismatische Commissie van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap
drs. jan Pelsdonk (bestandsbeheerder)
• conservator van het Numismatisch Kabinet van Teylers Museum
• keurmeester bij de Edelmetaal Waarborg Nederland
• redacteur numismatisch tijdschrift De Beeldenaar
• secretaris van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Munt- en Penningkunde
drs. Arent Pol (conservator munten middeleeuwen en nieuwe tijd)
• lid van Teylers Tweede Genootschap
Christel Schollaardt (manager afdeling Collecties en onderzoek)
• secretaris ICOMON (International Committee for Money and Banking Museums van het ICOM)
drs. lara Schwarz (manager Informatie en Publiek)
• lid van de programmaraad van het platform voor Museale Ontvangsten en Evenementen
drs. Carolien Voigtmann (conservator Penningen)
• voorzitter ondernemingsraad Geldmuseum
• lid Executive Committee Fédération Internationale de la Médaille (FIDEM)
• Gedelegeerde Nederland Fédération Internationale de la Médaille
38 Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen

• redacteur Revue Belge de Numismatique
• adviseur Vereniging voor Penningkunst
drs. Ans ter woerds (bibliothecaris)
• redactie Informatie Professional, vakblad voor informatiewerkers
Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen
39

Bijlage X
Publicaties wetenschappelijke staf
marcel van der Beek (conservator munten)
• ‘Kunstzin in de families Van der Kellen en Menger’, De Beeldenaar 2 (2008) 77-85
• twee teksten voor de bijsluiters van de penningreplicaserie van de Koninklijke Nederlandse Munt
• vier teksten voor ‘Uit de kluizen van de Munt’, een penningserie van de Koninklijke Nederlandse Munt
drs. Paul Beliën (conservator Antieke munten en gesneden stenen)
• [boekbespreking van:] Colin Haselgrove, David Wigg-Wolf (eds.), ‘Iron Age Coinage and Ritual Practices’, Studien zu Fundmünzen der Antike (SFMA) Band 20
(Mainz am Rhein, 2005), Revue Belge de Numismatique et Sigillographie 153 (2007) 189-191
• ‘Gisbert Cuper en de schat van Velp’, De Beeldenaar 6 (2008) 245-250
• ‘Symbols of power. The Velp 1715 hoard’, F. Reinert (ed.), Moselgold. Der römische Schatz von Machtum, ein kaiserliches Geschenk (Luxemburg, 2008)
233-248
• ‘Enkele aanvullende notities over vondstmunten en hun functies’, N. Roymans (ed), Muntgebruik in een dynamisch grensgebied. Keltische munten in de
Nederrijnse regio, (Utrecht, 2008) 29-33
drs. gerard Borst (onderzoeker geldcultuur)
• 11 columns op Telegraaf.nl/overgeld:
• ‘Zo zijn onze manieren’, 9 januari
• ‘Woeker van geld’, 9 januari
• ‘Beleggingsgedrag van Volvo-rijders, maanzieken en imitators’, 9 januari
• ‘Kredietcrisis? Sparen op z’n Surinaams!’, 7 februari
• ‘Geld wordt steeds minder waard’, 8 mei
• ‘Geld stinkt niet. Mensen wel!’, 21 mei
• ‘Meer salaris? Als de sodemieter terugbrengen!’, 17 juni
• ‘Jackpot gewonnen? Gecondoleerd!’, 28 juli
• ‘China: Olympisch kampioen sparen’, 6 augustus
• ‘Financiële crisis? Ha fijn!’, 12 oktober
• ‘Sparen, een kwestie van culturele geaardheid?’, 25 november
drs. erik van der Kam (conservator Papiergeld)
• ‘Berichten uit het Geldmuseum: Geld in nood’, De Beeldenaar 6 (2008) 271-273
drs. jan Pelsdonk (bestandsbeheerder)
• ‘Waarom is een dubbeltje kleiner dan een stuiver?’, NRC Next, 10 januari
• ‘Het numismatische materiaal’, Dordrecht ondergronds I. Onder straatniveau: archeologisch onderzoek op de Grote Markt te Dordrecht, T. Hos, D. Paalman
(eds) (Zwolle, 2008) 63-66
• [met L.M.J. Boegheim], ‘Muntvondsten en de geschiedenis van Schiedam’, Muntkoerier 2 (2008) 51-62
• ‘Met stip uit Kampen’, De Beeldenaar 2 (2008) 86
• [met L.M.J. Boegheim], ’De geschiedenis van Schiedam in muntvondsten’, Scyedam 34 (mei 2008) 40-61
• ‘NUMIS en het determineren van munten’, De Beeldenaar 3 (2008)
• ‘Opmeer * Spanbroek’, Archeologische Kroniek Holland 40 (2007) 33
• ‘Texel * De Waal’, Archeologische Kroniek Holland 40 (2007) 35
• ‘Friese penningen in muntvondsten: Dateringen op de schop’, Diggelgoud. 25 jaar Argelogysk Wurkferbân: archeologisch onderzoek in Friesland, K. Huisman
e.a. eds (Ljouwert, 2008) 179-192
• ‘M. Andersen / H.W. Horsnaes / J.C. Moesgaard (eds.) Magister Monetae: Studies in honour of Jørgen Steen Jensen (Publications of the National Museum,
vol. 13, Kopenhagen 2007)’ Boekbespreking in De Beeldenaar 4 (2008) 179-182
40 Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen

drs. Arent Pol (conservator munten middeleeuwen en nieuwe tijd)
• ‘A new sceat of the Dorestat/Madelinus-type’, Studies in Early Medieval Coinage 1 (2008) 119-122 [ook verschenen als ‘Een nieuwe sceatta van het Dorestat/
Madelinus-type’, Westerhof lijst 13 (2008) 2-3]
• ‘Boeles en het mysterie van het Dronrijp-type’, Diggelgoud. 25 jaar Argelogysk Wurkferbân: archeologisch onderzoek in Friesland, K. Huisman (ed), (Ljouwert,
2008) 162-169
Christel Schollaardt (manager Collecties en onderzoek)
• ‘Berichten uit het Geldmuseum: Wie doet wat binnen de afdeling Collecties en Onderzoek’, De Beeldenaar 5 (2008) 217-219
drs. Carolien Voigtmann (conservator Penningen)
• ‘Een commentaar’, K. Soudijn (ed), Naar het u lijkt. Munten, penningen en waarnemingspsychologie, 7de Van Gelderlezing, (Utrecht, 2008) 37-40
drs. Ans ter woerds (bibliothecaris)
• ‘Een reis door de bibliotheekwereld van Barcelona en Montserrat: een reis door de tijd van oude dingen, en informatie en kennis die nooit voorbijgaan, ook al zit
het in een ander jasje’, Studiereis Spanje, 2008, maart
• ‘Strategisch plan 2008-2011: Kennis- en informatiecentrum Geldmuseum – Hét venster op de numismatische wereld’, Utrecht, juli
• Column ‘De bibliotheek: een onuitputtelijke bron van inspiratie’, De Beeldenaar 32 (2008) 175-176
• ‘Numismatic libraries and the exchange of information and knowledge’, (digitale) publicatie naar aanleiding van de ICOMON-lezing, 28 oktober,
www.icomon.org
Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen
41

Bijlage XI
Samenstelling wetenschapscommissie en gebruikersraad
In de wetenschapscommissie van het Geldmuseum hebben zitting:
• Prof. dr. J.W.M.G. Lucassen, bijzonder hoogleraar internationale en vergelijkende sociale geschiedenis (VU) (voorzitter)
• Prof. dr. J.G.A. Bazelmans, bijzonder hoogleraar archeologische monumentenzorg (VU)
• Prof. dr. T.M. Eliëns, bijzonder hoogleraar geschiedenis van de industriële vormgeving in relatie tot de kunstnijverheid (UL)
• Prof. dr. J.M.F. Fritschy, bijzonder hoogleraar geschiedenis van de overheidsfinancien (VU)
• Prof. dr. O.J. Hekster, hoogleraar oude geschiedenis (RU)
• Prof. dr. B. Kempers, hoogleraar sociologie van de kunst (UvA)
• Prof. dr. J.L. van Zanden, hoogleraar geschiedenis na de Middeleeuwen, in het bijzonder die van de maatschappelijke verhoudingen (UU)
In de gebruikersraad voor het Geldmuseum hebben zitting:
• Prof. dr. J.W.M.G. Lucassen, hoogleraar internationale en vergelijkende sociale geschiedenis (VU) (voorzitter)
• dhr. B. van Beek, numismatische auteur; zelfstandig organisatieadviseur
• dhr. J. Lingen, bouwkundig ingenieur, gepensioneerd. Eerder werkzaam als projectmanager bij ABN AMRO projectontwikkeling B.V (1979-
2002). Oud-bestuurslid KNGMP (1989-1994). Bestuurslid van de Numismatische Kring Rotterdam (1978-2004). Secretaris-penningmeester
voor continentaal Europa van de Oriental Numismatic Society
• Prof.dr. H. Gerritsen, senior onderzoeker Strategisch Team van Deltares
• dhr. P. Kraneveld, internationaal pensioenadviseur. Extern adviseur bij State Street Global Advisers Benelux (bank), Schiffrin Barroway Topaz
& Kessler, LLP (advocatenkantoor) en de Stichting Pensioenfonds Opleidingen
• mevr. dr. F. Kemmers, onderzoeker (postdoc) op het gebied van de Romeinse numismatiek bij de Radboud Universiteit Nijmegen en
freelance materiaalspecialist op het gebied van de antieke numismatiek voor archeologische bedrijven en instellingen
42 Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen

Bijlage XII
Bruiklenen
uitgaande bruiklenen
Bruikleennemer evenement object
Musée National d’Histoire et d’Art, Luxemburg L’or de la Moselle. Le trésor romain de Machtum,
cadeau impérial (09-10-08 – 18-01-09) 6 munten
Stedelijk Museum, Alkmaar Macht en Mystiek. Egmond in de Middeleeuwen
(10-10-08 – 06-04-09) 1 penning
Boymans van Beuningen, Rotterdam Erasmus en de kunst van zijn tijd
(08-11-08 – 08-02-09) 1 penning
Universiteitsbibliotheek Amsterdam Romeyn de Hooghe (09-12-08 – 08-03-09) 6 penningen, 1 prent en 1 schilderij
Graphic Design Museum, Breda Konings- en Koninginnezegels van 1852-heden
(15-09-08 – 31-01-09) 1 munt
Huis te Eerbeek, Eerbeek Weber (21-09) 1 penning
Fries Scheepvaartmuseum, Sneek 25-jarig jubileum Numismatische Kring
Inkomende bruiklenen
mr. Jacob Dirks (24-10-08 – 14-11-08) 4 penningen
4391 munten gevonden op het Kops Plateau in Nijmegen, bruikleen t.b.v. onderzoek Paul Beliën
Muntschat bestaande uit 66 munten gevonden in Tiel-Passewaaij, bruikleen t.b.v. onderzoek Jan Pelsdonk
Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen
43

Bijlage XIII
founding fathers
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
De Nederlandsche Bank N.V.
Ministerie van Financiën
De Koninklijke Nederlandse Munt N.V.
44 Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen

Bijlage XIV
Participanten in het tentoonstellingsfonds
• Achmea Holding N.V.
• BinckBank N.V.
• Delta Lloyd Groep Foundation
• DSB Bank N.V.
• Fortis N.V.
• Friesland Bank
• Generali Verzekeringsgroep N.V.
• ING
• Van Lanschot Bankiers
• NIBC Bank N.V.
• Rabobank Nederland
• SNS Reaalfonds
• Stichting Vereniging voor de Effectenhandel
Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen
45

Bijlage XV
organigram geldmuseum
Afdeling Informatie en Publiek
Manager Informatie en Publiek
(Lara Schwarz)
Projectleider
(Norma de Goederen)
Medewerker Projectbureau
(Susanne Fels)
Medewerker Marketing & Communicatie
(Amber van Schagen)
Webredacteur / systeembeheerder
(Jasper Letschert)
Coördinator educatie
(Renate van der Kuijl)
Vrijwilligers
Front-office medewerkers:
Joke Rooster, Ton Uittenbosch, Ans Boer,
Ans Kolfschoten, Edsel van Langeveld
Marketing / Communicatie
(Cees ten Thije, extern)
Projectleider reizende tentoonstellingen
(Annemieke Schors, extern)
Systeembeheerder
(Jeroen Nederlof, extern)
46 Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen
Directeur a.i.
(Peter Cornet)
Afdeling Collecties & Onderzoek
Manager Collecties en Onderzoek
(Christel Schollaardt)
Conservator Antieke Munten
(Paul Beliën)
Conservator Munten
(Marcel vd Beek)
Conservator Penningen
(Carolien Voigtmann)
Onderzoeker Geldcultuur
(Gerard Borst)
Conservator Papiergeld
(Erik van der Kam)
Conservator Munten van Middeleeuwen
en nieuwe tijd
(Arent Pol)
Bibliothecaris
(Ans ter Woerds)
Bestandsbeheerder
(Jan Pelsdonk)
Vrijwilligers
Secretariaat
(Marja Schenderling)
Financiën
(Kirsten vd Boomgaard) (Bert van Mill, extern)

Jaarverslag Geldmuseum 2008 Bijlagen
47

“Zeer educatief, de kleinkinderen hebben
nu iets meer inzicht in geld gekregen!”
48 De meningen van 2008
“Ik heb nog nooit met zoveel plezier en gelach door een museum gelopen en ook nog het
nodige opgestoken.”
“Hallo allemaal dit was de tweede keer
dat ik hier ben geweest en het was nog
steeds heel leuk!! Doei!! Groetjes Eva!!”
“Het was erg leuk met onze kleinkinderen
en leerzaam”

“Het was heel leuk. We hebben er veel van
geleerd. En leuke spelletjes. We komen
nog een keertje. ”
(Amanda, Vincent, Gerard, Klaziena
van Grieken).
“Het muntenmuseum is super leuk! Voor
jong en oud en met de kaart kun je heel
veel spellen spelen.”
(Nina Marie, Vincent en Erwin)
“Het was weer een heel geslaagde dag.
Bedankt en Groetjes van ons.”
(Ineke)
“Het is een heel leuk en leerzaam
museum en er zijn ook heel veel leuke
spelletjes te doen. Ik weet nu ook wat
aandelen zijn.”
“Ik vond het printen van de kranten en
biljetten het leukste, met vriendelijke
groet, Caitlin.”
“Ontzettend geslaagde verbouwing. Van
harte gefeliciteerd!”
De meningen van 2008
49

© Stichting Het geld- + Bankmuseum
Postadres: Postbus 2407
3500 gK utrecht
T 030-2910492
f 030-2910467
e info@geldmuseum.nl
www.geldmuseum.nl
Ontwerp en lay-out: www.enof.nl
Wie het initiatief neemt, is in het voordeel
jongens die initiatief nemen,
kunnen rijke meisjes aan de haak slaan
Jaarverslag
2008
Kapitaal bouw je door zuinig te zijn
JAARVERSLAG 2007