14.09.2013 Views

Download - Atradius Dutch State Business

Download - Atradius Dutch State Business

Download - Atradius Dutch State Business

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Creditnotes<br />

dutch state business<br />

Nummer 5/2012 - oktober<br />

Creditnotes<br />

Informatiebulletin voor kapitaalgoederenexporteurs, banken, internationaal<br />

opererende aannemingsbedrijven en ingenieursbureaus<br />

Mozambique<br />

Versoepeling regels nationaal bestanddeel<br />

<strong>Atradius</strong> <strong>Dutch</strong> <strong>State</strong> <strong>Business</strong> verzekert transactie<br />

voor Damen Shipyards Group in Malawi<br />

Geslaagd seminar over zakendoen met Irak en de<br />

Golfstaten


Creditnotes<br />

Hoewel bij het redigeren van Creditnotes<br />

de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt<br />

betracht bestaat altijd de mogelijkheid dat<br />

bepaalde informatie na verloop van tijd<br />

verouderd of niet juist meer is. <strong>Atradius</strong> is dan<br />

ook niet aansprakelijk voor de gevolgen van<br />

activiteiten die worden ondernomen op basis<br />

van deze uitgave.<br />

Overname van artikelen is toegestaan,<br />

mits integraal en met<br />

bronvermelding ISSN 1386-7598.<br />

Nummer 5/2012 - oktober - pagina 2<br />

Inhoudsopgave<br />

Mozambique<br />

Versoepeling regels nationaal bestanddeel<br />

Introductieseminar middellange exportkredietverzekering<br />

<strong>Atradius</strong> <strong>Dutch</strong> <strong>State</strong> <strong>Business</strong> verzekert transactie voor Damen<br />

Shipyards Group in Malawi<br />

Geslaagd seminar over zakendoen met Irak en de Golfstaten<br />

Laatste nieuws<br />

Landenbeleid<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com


Creditnotes<br />

Mozambique<br />

Mozambique heeft een bloedige geschiedenis achter de rug. Sinds de jaren zestig voerde de communistische<br />

onafhankelijkheidsbeweging Frelimo een guerrillastrijd tegen de Portugese kolonisator.<br />

Na een strijd van 14 jaar werd Mozambique in 1975, als één van de laatste Afrikaanse landen,<br />

onafhankelijk. De Portugese minderheid, die het openbaar bestuur en de economie in handen had,<br />

verliet hals over kop het land. Kort hierna brak er een burgeroorlog uit tussen Frelimo en Renamo,<br />

een anti-communistische politieke organisatie die werd gesponsord door Rhodesië en Zuid-Afrika.<br />

Deze burgeroorlog duurde van 1977 tot 1992. Dertig jaar van oorlog en communistisch beleid<br />

heeft de infrastructuur en de instituties van Mozambique grondig verzwakt. Vanaf de laatste eeuwwisseling<br />

is er echter geleidelijk een kentering zichtbaar in de ontwikkeling van het land.<br />

De winnaar van de Mozambikaanse burgeroorlog, Frelimo,<br />

heeft een absolute meerderheid in het parlement en levert<br />

al sinds de onafhankelijkheid de regering. De officiële<br />

oppositie bestaat nog steeds uit Renamo, maar deze partij<br />

heeft slechts een kleine minderheid in het parlement en<br />

maakt geen realistische kans om op middellange termijn<br />

Frelimo te verslaan.<br />

De politieke situatie in het land is dus stabiel te noemen,<br />

maar deze stabiliteit heeft ook een keerzijde. Democratische<br />

controlemechanismen zijn er nauwelijks en het land<br />

kampt met corruptie. Frelimo heeft grotendeels afscheid<br />

genomen van haar communistische gedachtengoed. Verschillende<br />

staatsbedrijven zijn geprivatiseerd en de regering<br />

streeft naar een vrijemarkteconomie. Het investeringsklimaat<br />

in het land laat niettemin nog veel te wensen over. In<br />

de ranglijst van Doing <strong>Business</strong> scoort het land een povere<br />

139e positie. Vooral de elektriciteitsvoorziening, de weinig<br />

ontwikkelde bancaire sector en de bureaucratie met betrekking<br />

tot de registratie van eigendom zijn obstakels. De<br />

private sector in Mozambique is daarom nog maar weinig<br />

ontwikkeld.<br />

De huidige president van Mozambique is Armando Guebuza,<br />

voormalig communist, thans succesvol zakenman.<br />

Guebuza is al sinds de jaren zeventig een van de kopstukken<br />

van Frelimo en werd in 2004 gekozen tot president.<br />

Zijn termijn eindigt in 2014 en er is nog geen gedoodverfde<br />

opvolger. Er bestaat een risico dat er binnen Frelimo tweespalt<br />

zal ontstaan over zijn opvolging.<br />

In 2001 ontving Mozambique kwijtschelding in het kader<br />

van het HIPC -initiatief en daarna in 2006 nog een kwijtschelding<br />

dankzij MDRI. Beide schuldsaneringsinitiatieven<br />

werden gekoppeld aan IMF-programma’s die de economie<br />

hebben hervormd en de armoede hebben verminderd. Met<br />

betrekking tot structurele hervormingen heeft Mozambique<br />

echter nog een lange weg te gaan. Sinds de kwijtschelding<br />

is de solvabiliteit aanzienlijk verbeterd: de externe schuld<br />

bedraagt ongeveer 34% van het BBP en deze schuldquote<br />

loopt de laatste jaren verder terug.<br />

De economische groei is het laatste decennium fors. De gemiddelde<br />

groei op jaarbasis bedraagt sinds 2000 maar liefst<br />

8%. De economische groei is echter voor een aanzienlijk<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com<br />

deel toe te schrijven aan een aantal ‘mega-projecten’.<br />

Mozambique beschikt sinds 1998 over MOZAL, de op<br />

één na grootste aluminiumsmelterij van Afrika. Andere<br />

voorbeelden van dergelijke mega-projecten zijn de Moatize<br />

steenkoolmijn, het Temane gasproject en het Moma<br />

titaniumproject. Dit type projecten heeft het laatste<br />

decennium voor forse economische groei gezorgd en het<br />

zijn belangrijke bronnen van harde valuta. De keerzijde van<br />

deze projecten is echter dat zij relatief weinig werkgelegenheid<br />

scheppen. Een verdere ontwikkeling van de economie<br />

is daarom wenselijk. De verbetering van de infrastructuur<br />

en het investeringsklimaat en professionalisering van de<br />

landbouw is hiervoor noodzakelijk.<br />

Mozambique is een arm land: het inkomen per hoofd bedraagt<br />

slechts $ 400 en de levensverwachting maar 48 jaar.<br />

Een groot deel van de bevolking voorziet in zijn levensonderhoud<br />

door kleinschalige landbouw. De openbare financiën<br />

van Mozambique zijn zwak en dit geldt tevens voor<br />

de lopende rekening. Lage belastingopbrengsten en een<br />

smalle exportbasis zijn hiervan de oorzaken. De begrotingstekorten<br />

en lopende rekening tekorten worden gedeeltelijk<br />

gefinancierd door ontwikkelingshulp en concessionele<br />

leningen. De relatie met donoren is voor Mozambique<br />

daarom van groot belang. Naar verwachting zullen donoren<br />

hun hulp de komende jaren wat terugschroeven en<br />

Mozambique zal dus steeds meer op eigen benen moeten<br />

leren staan. De aanwezigheid van grondstoffen is daarom<br />

een welkom gegeven.<br />

De inflatie is in Mozambique erg volatiel en ligt op een<br />

hoog niveau. De inflatie wordt sterk beïnvloed door de<br />

prijs van levensmiddelen. Deze prijs is op zijn beurt weer<br />

afhankelijk van de weersomstandigheden. Met name<br />

overstromingen komen in Mozambique regelmatig voor en<br />

kunnen tot misoogsten leiden. Daarnaast wordt een kwart<br />

van het voedsel geïmporteerd. De recente stijging van de<br />

wereldvoedselprijzen (als gevolg van de misoogsten in de<br />

VS) kunnen ook zijn weerslag hebben op de inflatie in<br />

Mozambique. De afgelopen jaren was een sterke stijging<br />

van de voedselprijs een aantal keren aanleiding tot protesten<br />

onder de bevolking.<br />

Nummer 5/2012 - oktober - Pagina 3


Creditnotes<br />

Nummer 5/2012 - oktober - pagina 4<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com


Creditnotes<br />

Andere macro-economische cijfers van Mozambique zijn<br />

relatief robuust. De groeicijfers zijn goed. De investeringsquote<br />

is met 21% van het bruto buitenlands product (BBP)<br />

hoog. De buitenlandse deviezenvoorraden zijn voldoende:<br />

Mozambique heeft een invoerdekking van 4,5 maanden. De<br />

schuldendienstquote bedraagt slechts 2% BBP.<br />

Een duidelijke zwakte is het enorme tekort op de lopende<br />

rekening van maar liefst 21% BBP. Dit is echter voor een<br />

belangrijk deel toe te schrijven aan de hierboven genoemde<br />

mega-projecten. Wanneer deze projecten op stoom komen<br />

en gaan exporteren, zal het lopende rekening tekort afnemen.<br />

Grondstoffen zullen op de middellange termijn een belangrijke<br />

motor van de economie blijven. De al eerder genoemde<br />

MOZAL aluminiumsmelterij levert het belangrijkste<br />

exportproduct van Mozambique: aluminium. Mozambique<br />

beschikt verder over grote steenkoolreserves waarvan<br />

de winning kort geleden begonnen is. Tevens beschikt<br />

Mozambique over onlangs ontdekte enorme buitengaatse<br />

gasreserves. Deze hebben een omvang die groter is dan het<br />

Groningse gasveld bij Slochteren bij de ontdekking in 1959.<br />

Het zal nog zeker enige jaren duren voordat deze gasvelden<br />

productief worden, maar dan zullen zij een ongekende<br />

stimulans geven aan de Mozambicaanse economie.<br />

De keerzijde van deze grote afhankelijkheid van grondstoffenexport<br />

is dat de economie kwetsbaar wordt voor externe<br />

schokken.<br />

Toerisme is nu al een belangrijke sector in Mozambique.<br />

Het land grenst aan het relatief welvarende Zuid-Afrika,<br />

waar een groot deel van de toeristen vandaan komt. Tevens<br />

zijn er veel Europese toeristen die Mozambique combineren<br />

met een reis door Zuid-Afrika. Mozambique heeft, in<br />

potentie, de toerist veel te bieden. Een kustlijn van 2500<br />

km met prachtige stranden en unieke koraalriffen, de historische<br />

hoofdstad Ilha de Moçambique en een aantal grote<br />

safariparken.<br />

Het schort het land echter nog aan goede infrastructuur<br />

(zowel wat betreft wegennet als accommodatie) en zowel<br />

cultureel als natuurlijk erfgoed zijn toe aan groot onderhoud.<br />

De agrarische sector is in Mozambique nog onderontwikkeld.<br />

Het land moet nu een kwart van het benodigde<br />

voedsel importeren, maar is in potentie een exporteur van<br />

voedsel. Er ligt 36 miljoen hectare vruchtbaar land braak.<br />

Slechts 16% van de potentiële landbouwgrond wordt thans<br />

daadwerkelijk aangewend voor de agrarische sector. De<br />

belangrijkste consumptiegewassen zijn maïs en cassave. De<br />

belangrijkste handelsgewassen zijn tabak, katoen en suikerriet.<br />

De productiviteit van de agrarische sector kan dus<br />

sterk worden verbeterd, maar verbetering van de infrastructuur<br />

(wegen, ontwatering) en de toepassing van moderne<br />

landbouwtechniek (kunstmest, gewasbeschermers) zijn<br />

hiervoor een vereiste.<br />

Mozambique heeft een relatief gunstige geografische<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com<br />

ligging in Afrika. De haven van de hoofdstad Maputo is<br />

vanouds (naast Durban) de poort naar de Zuid-Afrikaanse<br />

Gauteng- provincie (Johannesburg, Pretoria), terwijl de<br />

haven van Beira de buurlanden Zimbabwe, Malawi en<br />

Zambia bedient. Tevens beschikt Mozambique over een<br />

redelijk succesvolle (garnalen)visserij.<br />

Voor het Nederlandse bedrijfsleven bestaan er in<br />

Mozambique kansen. De overheid investeert in infrastructuur<br />

die tijdens de decennia van oorlog grotendeels is<br />

verwoest. Wegen, spoorlijnen, havenfaciliteiten, drinkwatervoorzieningen<br />

en ziekenhuizen moeten worden<br />

aangelegd of gemoderniseerd. De ontwikkeling van de<br />

landbouwsector en de aanleg van waterwerken bieden<br />

eveneens kansen voor de Nederlandse export. Tenslotte<br />

bestaan er mogelijkheden voor uitvoer en investeringen in<br />

de toeristische sector.<br />

<strong>Atradius</strong> heeft onlangs de dekkingsmogelijkheden op<br />

Mozambique verruimd.<br />

Het actuele landenbeleid op Mozambique is open met<br />

beperkingen.<br />

Het signaleringsplafond bedraagt € 100 miljoen.<br />

Voor meer informatie over de politieke of economische<br />

situatie in Mozambique kunt u contact opnemen met<br />

Marijn Kastelein, senior economist op tel nr 020 5532403,<br />

of per e-mail marijn.kastelein@atradius.com.<br />

Voor informatie over Mozambique in verband met een<br />

mogelijke transactie op het land, kunt u contact opnemen<br />

met Oscar Boot, underwriter/regional specialist op<br />

tel nr 020 5533189 of per e-mail oscar.boot@atradius.com.<br />

Nummer 5/2012 - oktober - Pagina 5


Creditnotes<br />

Versoepeling regels nationaal bestanddeel<br />

Nummer 5/2012 -oktober - pagina 6<br />

De regels ten aanzien van het maximale buitenlands bestanddeel van 50% zoals die tot nu toe van<br />

kracht zijn, zullen worden vervangen door regels voor een minimaal nationaal bestanddeel van 20%.<br />

Dit houdt een aanzienlijke versoepeling in.<br />

De exportkredietverzekering namens de Staat is er om een<br />

Nederlands belang te dienen. Dat heeft zich tot op heden<br />

geuit in de vereiste dat van de te exporteren goederen en/<br />

of diensten maximaal 50% uit het buitenland afkomstig<br />

mag zijn. Halffabrikaten en grondstoffen waren overigens<br />

van deze definitie uitgesloten.<br />

Steeds meer Nederlandse bedrijven zijn echter internationaal<br />

actief. Dat kan doordat ze onderdeel zijn van een<br />

groep van bedrijven waarvan groepsmaatschappijen in het<br />

buitenland gevestigd zijn, maar ook moeten bedrijven vaak<br />

onderdelen inkopen in landen waar beter of goedkoper<br />

geproduceerd kan worden. Deze bedrijven hebben vaak<br />

wel behoefte aan exportkredietverzekering, maar kunnen<br />

aanlopen tegen de vereisten ten aanzien van het buitenlands<br />

bestanddeel, hetzij omdat er veel in andere landen<br />

ingekocht moet worden, hetzij omdat zij grote contracten<br />

kunnen sluiten, waarvoor meerdere leveringen uit andere<br />

landen dan Nederland nodig zijn.<br />

Om te komen tot nieuw beleid op dit gebied heeft een<br />

werkgroep van medewerkers van het ministerie van Financiën<br />

en <strong>Atradius</strong> onderzoek gedaan naar de behoeften van<br />

bedrijven in Nederland met betrekking tot het buitenlands<br />

bestanddeel en naar de praktijk in de ons omringende landen.<br />

Uit het onderzoek onder bedrijven kwam naar voren<br />

dat, hoewel er vaak geen acuut probleem is, veel bedrijven<br />

in toenemende mate onderdelen in het buitenland inkopen.<br />

Ook zijn er bedrijven die hun positie kunnen versterken<br />

door de mogelijkheid een verzekerde financiering te kunnen<br />

aanbieden voor contracten waar tevens buitenlandse<br />

gelieerde bedrijven een aandeel aan leveren. De trend voor<br />

verruiming op dit gebied is ook waar te nemen bij andere<br />

landen. Veel exportkredietverzekeraars van kleine landen<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com


Creditnotes<br />

kennen veelal van oudsher slechts het nationaal belang als<br />

criterium en interpreteren dat ruim. Grotere landen verruimen<br />

thans vaak hun criteria voor nationaal bestanddeel.<br />

Bij de keuze voor nieuwe criteria is in eerste instantie<br />

aangesloten bij de behoefte van exporterende bedrijven.<br />

Ook moest een nieuw criterium eenvoudig te hanteren zijn,<br />

flexibiliteit opleveren en overeenkomen met de praktijk in<br />

andere landen. Tenslotte, maar daarom niet onbelangrijk,<br />

moet de nieuwe praktijk legitimiteit bezitten; het moet<br />

uitlegbaar zijn wat het nationale belang is dat op het spel<br />

staat en wat de reden is om als overheid (via <strong>Atradius</strong> <strong>Dutch</strong><br />

<strong>State</strong> <strong>Business</strong>) ondersteuning te bieden. Na verschillende<br />

scenario’s langs de meetlat van deze criteria gelegd te hebben,<br />

bleek een minimaal nationaal bestanddeel van 20%<br />

het beste te scoren. Bij alle bezochte bedrijven bleek het<br />

aan te sluiten bij hun behoefte en te voorzien in voldoende<br />

flexibiliteit. Het is een eenvoudig criterium dat het Nederlandse<br />

bedrijfsleven een goed internationaal speelveld<br />

biedt. Het komt overeen met de vereiste in Groot-Brittannië<br />

op dit gebied en is zelfs veel ruimer dan het criterium dat<br />

Duitsland en Frankrijk hanteren. Ten slotte onderscheidt<br />

het zich van de landen die slechts ‘nationaal belang’ als<br />

criterium hebben in het feit dat het zeer eenvoudig is vast<br />

te stellen. Dit is prettig voor bedrijven en positief vanuit<br />

een oogpunt van legitimiteit.<br />

De nieuwe regeling gaat in per 12 november 2012. Transacties<br />

die in aanmerking komen voor de exportkredietfaciliteit<br />

moeten een nationaal bestanddeel van 20% bevatten.<br />

Onder nationaal bestanddeel wordt dan verstaan: de contractprijs<br />

vermindert met alle buitenlandse toeleveranties,<br />

zodat het in de praktijk gaat om alle toegevoegde waarde<br />

in Nederland. Om aan dat minimum te komen, mogen leveranties<br />

door buitenlandse groepsmaatschappijen ook nog<br />

meetellen tot een maximum van 5% van de contractwaarde.<br />

Voorwaarde is dan wel dat de moedermaatschappij gevestigd<br />

is in Nederland. Om te bepalen of er sprake is van een<br />

moedermaatschappij zal er gekeken worden of de moeder<br />

een geconsolideerde balans heeft volgens IFRS normen,<br />

zij een meerderheidsbelang heeft, of er ander bewijs is van<br />

een effectieve beleidsbepalende invloed van de moeder op<br />

de groepsmaatschappijen.<br />

Om onnodig beslag op obligoruimte te voorkomen, zal door<br />

<strong>Atradius</strong> wel, in gevallen waarbij in het contract sprake is<br />

van aanzienlijke leveranties uit een bepaald land, geprobeerd<br />

worden om tot herverzekeringsafspraken te komen<br />

met de betreffende collega exportkredietverzekeraar.<br />

Met deze regeling beschikken Nederlandse bedrijven die<br />

gebruik maken van de exportkredietverzekeringfaciliteit<br />

over een regeling, die hun maximale flexibiliteit geeft voor<br />

de inkoop van goederen en/of diensten.<br />

Wilt u meer weten over dit onderwerp dan kunt u contact<br />

opnemen met Bert de Jongh, Senior International Relations<br />

& Insurance Advisor, op tel. nr. 020–553 20 84 of per e-mail<br />

bert.de.jongh@atradius.com<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com<br />

Introductieseminar<br />

middellange exportkredietverzekering<br />

Op dinsdag 27 november a.s. organiseert <strong>Atradius</strong><br />

<strong>Dutch</strong> <strong>State</strong> <strong>Business</strong> een introductieseminar over<br />

middellange exportkredietverzekering.<br />

Dit seminar, dat plaats zal vinden op ons kantoor aan<br />

de David Ricardostraat 1 te Amsterdam, zal een hele<br />

dag beslaan en is bestemd voor (nieuwe) medewerkers<br />

van bestaande én nieuwe exporterende klanten, die via<br />

hun werk te maken hebben met middellange exportkredietverzekering.<br />

Tijdens deze dag zullen aspecten van het middellange<br />

kredietverzekeringsbedrijf, zoals onze producten,<br />

acceptatie van aanvragen, afhandeling van schade en<br />

het landenbeleid aan bod komen. Tevens wordt de<br />

praktijk van acceptatie toegelicht in de vorm van een<br />

case.<br />

Het seminar begint om 09.15 uur en eindigt omstreeks<br />

17.00 uur. Indien u zichzelf of collega’s wilt opgeven,<br />

dan kunt u een e-mail sturen naar onderstaand adres.<br />

Ongeveer een week voor aanvang ontvangt u een bevestiging<br />

met het programma en de routebeschrijving.<br />

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met<br />

Monique Duns op telnr. 020 553 2329 of per e-mail:<br />

monique.duns@atradius.com<br />

Nummer 5/2012 - oktober - Pagina 7


Creditnotes<br />

<strong>Atradius</strong> <strong>Dutch</strong> <strong>State</strong> <strong>Business</strong> verzekert<br />

transactie voor Damen Shipyards Group<br />

in Malawi<br />

Nummer 3/2012 - juni - april - pagina 8<br />

Malawi Shipping Company voert al decennia lang de veerdiensten uit op het Malawimeer. Het huidige,<br />

verouderde, schip zal binnenkort worden vervangen door een Damen ‘Fast Crew Supply Vessel’<br />

3307 (FCS). Onlangs heeft <strong>Atradius</strong> <strong>Dutch</strong> <strong>State</strong> <strong>Business</strong> een polis afgegeven aan Damen Shipyards<br />

Group voor de bouw en levering van deze Damen FCS aan Malawi Shipping Company, te Malawi.<br />

De FCS 3307 is 33 meter lang en 7 meter breed. Het schip heeft aan de voorkant een ruime kajuit met<br />

80 zitplaatsen. Daarnaast is er voldoende ruimte om meer mensen onderdak te kunnen bieden. Op het<br />

achterdek is eveneens plaats voor passagiers en is er veel ruimte voor het vervoer van goederen (75 m²).<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com


Creditnotes<br />

De transactie met Malawi behelst<br />

enerzijds de bouw van het schip en<br />

anderzijds de nafinanciering. De bouw<br />

van het schip zal plaatsvinden in<br />

Malawi op de lokale werf van Malawi<br />

Shipping Company onder toezicht<br />

van Damen-personeel. Vanwege het<br />

feit dat het Malawimeer niet grenst<br />

een zee en omdat transport van<br />

een Damen FCS 3307 over de weg<br />

onmogelijk is, zal Damen het gehele<br />

transport van de onderdelen van het<br />

schip over land moeten uitvoeren. Het<br />

transport zal via de haven van Beira<br />

in Mozambique over de weg gaan<br />

naar Monkey Bay, alwaar de werf is<br />

gevestigd. De totale fabricatieperiode<br />

neemt ongeveer 24 maanden in<br />

beslag.<br />

Het schip dient als vervanger van<br />

het schip dat jarenlang dienst heeft<br />

gedaan als veerboot. Het oude schip<br />

stamt uit 1951 en is aan vervanging<br />

toe. Malawi Shipping Company heeft<br />

een 35-jarige concessie verkregen<br />

om de veerdienst uit te voeren. De<br />

concessieovereenkomst is ingegaan<br />

op 25 oktober 2010. Voor deze tijd<br />

werd de dienst uitgevoerd door<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com<br />

Malawi Lake Services Company<br />

(dit bedrijf is opgegaan in Malawi<br />

Shipping Company).<br />

Het bestaande schip vaart elke<br />

week van het zuiden van het<br />

Malawimeer, Monkey Bay, richting<br />

het noorden en legt een afstand<br />

van 480 kilometer af tot aan de<br />

grens van Tanzania. Onderweg<br />

legt het schip bij verschillende<br />

plaatsen langs de Malawiaanse kust<br />

en de Mozambikaanse kust aan.<br />

Ook worden de twee bewoonde<br />

eilanden van het meer (Likoma en<br />

Chizumulu) aangedaan. Het schip<br />

komt regelmatig met vertraging<br />

aan op locatie (soms wel 24 uur!).<br />

Vaak is deze vertraging te wijten aan<br />

technische mankementen van het<br />

schip. Het nieuwe schip zal goed<br />

in staat zijn om de diensten over<br />

te nemen en ook zal het minder<br />

vervuilend zijn dan het bestaande<br />

schip.<br />

Damen heeft Malawi Shipping<br />

Company een leverancierskrediet<br />

aangeboden van 7 jaar. Voor de<br />

financiering zullen twee partijen<br />

garant staan door het ondertekenen<br />

van de wissels voor aval. Deze twee<br />

partijen zijn Mota-Engil Engenharia,<br />

Malawi en Mota-Engil Engenharia,<br />

Portugal. De levering van het schip<br />

staat gepland voor eind 2014.<br />

Wilt u meer weten over dit onderwerp<br />

dan kunt u contact opnemen met<br />

Rogier Lammers, Underwriter/<br />

Account Manager,<br />

op tel. nr. 020–553 25 60<br />

of rogier.lammers@atradius.com<br />

Fast Crew Supply Vessel 3307<br />

Nummer 5/2012 - oktober - Pagina 9


Creditnotes<br />

Geslaagd seminar over zakendoen met Irak<br />

en de Golfstaten<br />

Nummer 5/2012 - oktober - pagina 10<br />

Op 2 oktober jl. vond bij <strong>Atradius</strong> het seminar over zakendoen met Irak en de Golfstaten plaats.<br />

Dit seminar werd samen met het Nederlands Centrum voor Handelsbevordering (NCH) georganiseerd.<br />

Zowel Irak als de Golfstaten maken een economische groei door en bieden goede kansen voor<br />

Nederlandse exporteurs. Dit verklaart ook waarom de regio in de belangstelling staat. Met negentig<br />

deelnemers, onder wie de ambassadeurs van Irak en de Verenigde Arabische Emiraten, alsmede de<br />

Nederlandse ambassadeur in Irak, was de opkomst voor het seminar dan ook uitstekend.<br />

Johan Schrijver, algemeen directeur<br />

van <strong>Atradius</strong> <strong>Dutch</strong> <strong>State</strong> <strong>Business</strong>,<br />

meldde dat <strong>Atradius</strong> uitgebreide ervaring<br />

heeft met de regio, en ook ruime<br />

verzekeringscapaciteit beschikbaar<br />

heeft. Voor Irak bestaat sinds kort een<br />

speciale faciliteit voor verzekering van<br />

transacties met kortlopend krediet.<br />

Ehsan Turabaz, onder meer bestuurslid<br />

van de business council van de NCH<br />

voor het Midden-Oosten en Noord-<br />

Afrika, maakte gewag van de activiteiten<br />

van de NCH om bedrijven te<br />

steunen bij het zakendoen in de regio.<br />

Arnoud Kuis van Van Oord presenteerde<br />

enkele aansprekende voorbeelden<br />

van transacties die zij met verzekering<br />

van <strong>Atradius</strong> in de regio uitvoert. Het<br />

is hierbij van groot belang om als<br />

exporteur rekening te houden met<br />

de zakencultuur in deze contreien,<br />

bijvoorbeeld bij contractonderhandelingen.<br />

Arjan de Draaijer van KPMG ging<br />

vervolgens in op het duurzaam zakendoen<br />

in de regio.<br />

Tot slot sprak Nadia Rinawi over de<br />

voordelen van de vrijhandelszone van<br />

Ras al Khaima.<br />

Het seminar werd besloten met een<br />

geanimeerde netwerkborrel.<br />

Wilt u meer weten over verzekeren<br />

van export naar de Golfstaten en Irak,<br />

neem dan contact op met Danielle<br />

Keulen, underwriter/regional specialist<br />

op tel nr 020 553 2225 of per e-mail<br />

danielle.keulen@atradius.com.<br />

Khalifa Tower<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com


Creditnotes<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com<br />

Laatste nieuws<br />

Op dinsdag 6 november vindt de jaarlijkse<br />

exporteursborrel plaats bij <strong>Atradius</strong> <strong>Dutch</strong> <strong>State</strong><br />

<strong>Business</strong>. U vindt meer informatie op onze website<br />

www.atradiusdutchstatebusiness.nl.<br />

Nummer 5/2012 - oktober - Pagina 11


Landenbeleid voor ééntransactiepolissen ATRADIUS DUTCH STATE BUSINESS Situatie 1 oktober 2012<br />

<strong>Atradius</strong> <strong>Dutch</strong> <strong>State</strong> <strong>Business</strong> verzekert namens de Nederlandse Staat betalingsrisico’s<br />

verbonden aan transacties van ondernemingen met buitenlandse afnemers.<br />

Voor inlichtingen over het landenbeleid kunt u zich wenden tot Jan Hoens, Afdeling<br />

Economic Research, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam, telefoon 020 553 2709 of<br />

e-mail jan.hoens@atradius.com of tot uw account-manager. U kunt ook kijken op<br />

www.atradiusdutchstatebusiness.nl<br />

Deze informatie bevat slechts algemene richtlijnen over het <strong>Atradius</strong> <strong>Dutch</strong> <strong>State</strong><br />

<strong>Business</strong> landenbeleid in een gecomprimeerde vorm en is met de grootste zorgvuldigheid<br />

samengesteld. Het is mogelijk dat er veranderingen hebben plaatsgevonden<br />

na publicatie. <strong>Atradius</strong> <strong>Dutch</strong> <strong>State</strong> <strong>Business</strong> aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid<br />

voor eventuele fouten. Onze aansprakelijkheid beperkt zich tot de verplichtingen<br />

die voortvloeien uit onze verzekeringspolissen.<br />

Legenda<br />

1. Open zonder beperkingen<br />

2. Open met beperkingen<br />

3. Geen dekking<br />

Definities<br />

Signaleringsplafonds<br />

Wanneer door de acceptatie van een zaak het signaleringsplafond * wordt overschreden zal het<br />

landenbeleid opnieuw worden bezien. De minister van Financiën besluit, na advisering van de<br />

Commissie Advisering Risicobeheer**, tegen welke voorwaarden resterende capaciteit kan<br />

worden geboden. In geval van aanhoudende grote politieke en/of economische risico’s kan<br />

worden besloten deze capaciteit niet te bieden. Andersom kan bij ongewijzigde of verbeterde<br />

omstandigheden capaciteit tegen de reeds geldende voorwaarden worden geboden.<br />

Dekkingsadviessituatie (da)<br />

Een dekkingsadviessituatie ontstaat door capaciteitsgebrek op een bepaald land. Een dekkingsadvies<br />

is geen verplichting voor de staat om een verzekering af te geven. Het is alleen een<br />

verzekeringstechnische beoordeling van een transactie. Indien op een later tijdstip weer ruimte<br />

ontstaat, zal de transactie opnieuw beoordeeld worden tegen de dan geldende voorwaarden,<br />

voordat eventueel een polis zal worden uitgereikt.<br />

Tekenclausule (tc)<br />

Een tekenclausule bij een nog niet getekend contract houdt in dat de verzekerde het contract<br />

niet mag tekenen voordat schriftelijke goedkeuring van <strong>Atradius</strong> <strong>Dutch</strong> <strong>State</strong> <strong>Business</strong> is verkregen.<br />

Een tekenclausule bij een getekend contract dat nog niet in werking is getreden en<br />

LAND beleid landen signalerings- benut DSA/DSF<br />

klasse plafond (mln euro)<br />

(mln euro) per 30-09-2012<br />

Nummer 5/2012 - oktober - Pagina 12<br />

Middellang landenbeleid<br />

Het beleid is van toepassing op namens de Nederlandse Staat verzekerde<br />

ééntransactiepolissen met een krediettermijn van langer dan 12 maanden, alsmede<br />

contante aannemingswerken met een uitvoeringsduur langer dan 12 maanden. In<br />

geval van verzekering van middellang krediet geldt een signaleringsplafond. Zodra<br />

het obligo op een land het signaleringsplafond bereikt, wordt samen met de<br />

Nederlandse Staat bezien of en hoe dit plafond kan worden aangepast of everschreden.<br />

Ook wordt aangegeven welk gedeelte van het plafond reeds benut is<br />

(exclusief in behandeling zijnde aanvragen). Tevens zijn de middellange landenklassen<br />

vermeld voor het politieke risico, van 0 (zeer goed) tot en met 7 (slecht). De landenklasse<br />

is medebepalend voor de hoogte van de middellange premie en de hoogte<br />

van het landenplafond. Op landen voorzien van een (*) is sinds de datum van de<br />

voorafgaande publicatie van dit overzicht het beleid opnieuw vastgesteld. Dit hoeft<br />

niet noodzakelijkerwijs te betekenen dat het beleid dan is gewijzigd.<br />

Nadere informatie en uitleg van begrippen kunt u vinden op<br />

www.atradiusdutchstatebusiness.nl<br />

waarvoor een handeling van de verzekerde noodzakelijk is, houdt in dat deze handeling niet<br />

mag worden verricht dan na schriftelijke goedkeuring van <strong>Atradius</strong> <strong>Dutch</strong> <strong>State</strong> <strong>Business</strong>.<br />

DSA/DSF<br />

Nederland onderschrijft de IMF/Wereldbank-uitgangspunten ten aanzien van de schuldhoudbaarheid<br />

van ontwikkelingslanden (Debt Sustainability Analysis, Debt Sustainability Framework).<br />

Dit betekent dat overheidskopers in deze landen slechts onder beperkende voorwaarden (de<br />

“concessionaliteitseis” en “goed bestuur”-toets) nieuwe schulden mogen aangaan. In de kolom<br />

DSA/DSF is aangegeven hoe groot deze concessionaliteit dient te zijn indien het niet-schenkingsdeel<br />

verzekerbaar is. Neem voor alle zaken waar de kolom DSA/DSF gevuld is contact op<br />

met uw accountmanager, want er zijn uitzonderingen op de concessionaliteitseis mogelijk.<br />

* Relevant voor het bepalen van de overschrijding is het maximale-schadebedrag, niet het contractbedrag<br />

** De leden van de deze commissie zijn vertegenwoordigers van het ministerie van Financiën, <strong>Atradius</strong> <strong>Dutch</strong> <strong>State</strong><br />

<strong>Business</strong>, het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het ministerie van Buitenlandse Zaken.<br />

Afghanistan 3 7<br />

Albanië 2 6 100 12<br />

Algerije 2 3 1150 0<br />

Andorra 2 0<br />

Angola 2 6 400 149<br />

Anguilla 2 6<br />

Antigua en Barbuda 2 6 30 5<br />

Argentinië 2 7 100 5<br />

Armenië 2 6 40 J, 30%<br />

Aruba 1 4 65 4<br />

Australië 1 0 1500 360<br />

Azerbeidzjan 2 5 250 44<br />

Azoren 1 0<br />

Bahama’s 1 3 125 108<br />

Bahrein 2 4 650 0<br />

Bangladesh 2 6 150 0 j, 35%<br />

Barbados 1 4 50 26<br />

België 1 0 1500 231<br />

Belize 2 6 30<br />

Benin 2 6 40 22 J, 35%<br />

Bermuda 2 2<br />

Bhoutan 2 6 100 0<br />

Boeroendi 3 7<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com


LAND beleid landen signalerings- benut DSA/DSF<br />

klasse plafond (mln euro)<br />

(mln euro) per 30-09-2012<br />

Bolivia 2 6<br />

Bosnië-Herzegowina 2 7 40 8<br />

Botswana 1 3 250 0<br />

Brazilië* 1 3 1500 79<br />

Brits Ter. Indische Oceaan 2 0<br />

Brunei 1 2 200 0<br />

Bulgarije 2 4 500 0<br />

Burkina Faso 2 7 40 0 J, 35%<br />

Cambodja 2 6 30 0<br />

Canada 1 0 1500 0<br />

Canarische Eilanden 1 0<br />

Centraal Afrikaanse Rep 3 7<br />

Chili 1 2 1500 2<br />

China 1 2 1500 291<br />

Christmas Eiland 1 1<br />

Cocos (Keeling) Eilanden 1 1<br />

Colombia 2 4 1150 28<br />

Comoro Eilanden 3 7<br />

Congo Kinshasa 3 7<br />

Congo Brazzaville 3 6<br />

Cook Eilanden 2 10 0<br />

Costa Rica 2 3 750 0<br />

Cuba 3 7<br />

Curaçao 1 75 0<br />

Cyprus* 2 0 500 334<br />

Denemarken 1 0 1500 0<br />

Djibouti 2 6 50 34 J, 35%<br />

Dominica 2 7 30 0<br />

Dominicaanse Republiek 2 5 150 7<br />

Duitsland 1 0 1500 0<br />

Ecuador 2 7 30 0<br />

Egypte 2 5 500 12<br />

El Salvador 2 4 400 41<br />

Equatoriaal Guinee 2 7 30 0<br />

Eritrea 2 7 40 0 J, 35%<br />

Estland 2 4 350 0<br />

Ethiopië 2 7 40 0 J, 35%<br />

Falkland Eilanden 2 3<br />

Faroër Eilanden 1 0<br />

Fidzji Eilanden 3 7<br />

Filippijnen 2 4 150 8<br />

Finland 1 0 1500 0<br />

Frankrijk 1 0 1500 6<br />

Frans Polynesië 2 1<br />

Gabon 2 6 100 0<br />

Gambia 3 7<br />

Georgië 2 6 100 18<br />

Ghana 2 5 400 294 J, 35%<br />

Gibraltar 2 1<br />

Goeam 1 0<br />

Grenada 2 6 40 1 J, 35%<br />

Griekenland 2 0 500 0<br />

Groenland 1 0<br />

Groot Brittannië 1 0 1500 20<br />

Guadeloupe 1 0<br />

Guatemala 2 5 200 0<br />

Guernsey 1 0<br />

Guinee 3 7<br />

Guinee Bissau 3 7<br />

Guyana 2 7 30 0<br />

Guyana Frans 1 0<br />

Haïti 3 7<br />

Honduras 2 6 100 87<br />

Hongarije 2 0 500 0<br />

Hongkong 1 1 1500 0<br />

Ierland 1 0 1500 0<br />

India 1 3 1500 541<br />

Indonesië 1,da 3 1500 842<br />

Irak 2 7 400 84<br />

Iran 3 7<br />

Israël 1 0 1500 6<br />

Italië 1 0 1500 12<br />

Ivoorkust 3 7<br />

Jamaica 3 7<br />

Japan 1 0 1500 0<br />

Jemen 3 7<br />

Jersey 1 0<br />

Jordanië 2 0 750 0<br />

Kaaiman Eilanden 2 2<br />

Kaap Verdië* 2 5 50 4<br />

Kameroen 2 6 40 8 J, 35%<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com Nummer 5/2012 - oktober - Pagina 13


Landenbeleid voor ééntransactiepolissen ATRADIUS DUTCH STATE BUSINESS Situatie 1 oktober 2012<br />

Legenda<br />

1. Open zonder beperkingen<br />

2. Open met beperkingen<br />

3. Geen dekking<br />

LAND beleid landen signalerings- benut DSA/DSF<br />

klasse plafond (mln euro)<br />

(mln euro) per 30-09-2012<br />

Kazachstan 2 5 750 8<br />

Kenia 2 6 200 J, 35%<br />

Kirgizië 3 7<br />

Kiribati 2 10 0<br />

Koeweit 1 2 1500 8<br />

Kosovo 2 7 30 0<br />

Kroatië 2 5 500 0<br />

Laos 2 7 30 0<br />

Lesotho 2 5 50 0 J, 35%<br />

Letland 2 4 350 0<br />

Libanon 2 7 150 0<br />

Liberia 3 7<br />

Libië 3 7<br />

Liechtenstein 2 0 6<br />

Litouwen 2 3 350 0<br />

Luxemburg 1 0 1500 29<br />

Maagden Eilanden (Brits) 2 2 37,5 29<br />

Maagden Eilanden (U.S.A.) 2 0<br />

Macau 1 2 150 0<br />

Macedonië (fyrom) 2 5 150 18<br />

Madagascar 3 7<br />

Madeira 1 0<br />

Malawi 2 7 40 0 J, 35%<br />

Malediven 3 7<br />

Maleisië 1 2 1500 380<br />

Mali opgeschort 6<br />

Malta 1 0 450 0<br />

Man 1 0<br />

Marokko 1 3 1150 849<br />

Marokko Spaans (Ceuta/Melilla) 1 0<br />

Marshall Eilanden 2 10 0 J, 35%<br />

Martinique 1 0<br />

Mauretanië 2 7 30 2<br />

Mauritius 1 3 300 0<br />

Mayotte 2 1<br />

Mexico* 1 3 1500 520<br />

Micronesië 2 10 0<br />

Moldavië 2 7 40 0 J, 35%<br />

Monaco 2 0<br />

Mongolië 2 5 50 0 J, 35%<br />

Montenegro 2 6 40 0<br />

Montserrat 2 7 30 0<br />

Mozambique* 2 6 100 0 J, 35%<br />

Myanmar (Birma) 3 7<br />

Namibië 1 3 150 0<br />

Nauru 2 10 0<br />

Nepal 2 7 30 0<br />

Nicaragua 2 7 40 0 J, 35%<br />

Nieuw Caledonië 2 1<br />

Nieuw Zeeland 1 0 1500 0<br />

Niger 2 7 40 10 J, 35%<br />

Nigeria 2 6 200 14<br />

Niue 2 10 0<br />

Noord-Korea 3 7<br />

Noordelijke Marianen 2 0<br />

Noorwegen 1 0 1500 0<br />

Nummer 5/2012 - oktober - Pagina 14<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com


LAND beleid landen signalerings- benut DSA/DSF<br />

klasse plafond (mln euro)<br />

(mln euro) per 30-09-2012<br />

Norfolk eiland 1 1<br />

Oeganda 2 6 50 0 J, 35%<br />

Oekraïne 2 7 400 267<br />

Oezbekistan 2 6 100 20<br />

Oman 1 2 1500 0<br />

Oost-Timor 2 7 10 0 J, 35%<br />

Oostenrijk 1 0 1500 0<br />

Pakistan 2 7 30 14<br />

Palau 2 10 0<br />

Panama 1 3 400 45<br />

Papoea Nieuw Guinea 2 5 75 0<br />

Paraguay 2 5 100 0<br />

Peru 2 3 1150 8<br />

Pitcairn Eiland 2 2<br />

Polen 1 0 1500 0<br />

Porto Rico 1 0<br />

Portugal 1 0 1500 6<br />

Qatar 1 2 1100 72<br />

Réunion 1 0<br />

Roemenië 2 4 1150 1<br />

Rusland* 2 3 1000 300<br />

Rwanda 2 7 25 0 J, 50%<br />

Salomons Eilanden 3 7<br />

Samoa-Amerikaans 1 0<br />

Samoa Eilanden 2 10 0<br />

San Marino 2 1<br />

Saoedi Arabië 2 2 1500 437<br />

Saô Tomé en Principe 2 7 10 0 J, 50%<br />

Senegal 2 6 150 0 J, 35%<br />

Servië 2 6 250 42<br />

Seychellen 2 7 30 0<br />

Sierra Leone 2 7 40 1 J, 35%<br />

Singapore 1 0 1500 30<br />

Slovenië 1 0 1050 0<br />

Slowakije 2 0 1500 0<br />

Soedan 3 7<br />

Somalië 3 7<br />

Spanje* 2 0 1500 11<br />

Spitsbergen 1 0<br />

Sri Lanka* 2,da 6 300 160<br />

St. Helena 2 3<br />

St. Kitts-Nevis 2 7 30 0<br />

St. Lucia 2 6 25 0<br />

St. Maarten 1 20 0<br />

St. Pierre et Miquelon 2 1<br />

St. Vincent en de Grenadinen 2 6 30 0<br />

Suriname* 2 5 150 16<br />

Swaziland 2 6 50 0<br />

Syrië 3 7<br />

Tadzjikistan 3 7<br />

Taiwan 1 1 1500 0<br />

Tanzania 2 6 250 162 J, 35%<br />

Thailand 2 3 1500 0<br />

Togo 3 7<br />

Tokelau 1 2<br />

Tonga Eilanden 3 7<br />

Trinidad en Tobago 1 2 1000 1<br />

Tsjaad 3 7<br />

Tsjechië 2 0 1500 0<br />

Tunesië 2 3 400 0<br />

Turkije 2 4 1150 192<br />

Turkmenistan 2 6 100 0<br />

Turks en Caicos Eilanden 2 3<br />

Tuvalu 2 10 0<br />

Uruguay 1 3 1150 0<br />

VAE 2 3 1150 152<br />

Vanuaatu 2 10 0<br />

Vaticaanstad 2 0<br />

Venezuela 3 7<br />

Verenigde <strong>State</strong>n 1 0 1500 378<br />

Vietnam 2,da 5 1500 28<br />

Wallis en Futuna 2 1<br />

Westelijke Sahara 3 7<br />

Witrusland 3 7<br />

IJsland 3 7<br />

Zambia 2 6 100 0 J, 35%<br />

Zimbabwe 3 7<br />

Zuid Afrika 1 3 1150 60<br />

Zuid Korea* 2 0 1500 2<br />

Zuid-Soedan 3 7<br />

Zweden 1 0 1500 0<br />

Zwitserland 1 0 1500 0<br />

<strong>Atradius</strong>, David Ricardostraat 1, Postbus 8982, 1006 JD Amsterdam<br />

Tel.+31 (0)20 553 26 93, Fax +31 (0)20 553 20 87, www.atradiusdutchstatebusiness.nl, E-mail info.mtb@atradius.com Nummer 5/2012 - oktober - Pagina 15


Creditnotes

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!