Opname met een rechterlijke machtiging - Yulius

BOPZ
Opname met een
rechterlijke machtiging
Wat zijn de regels?
In de Wet bijzondere opnemingen in
psychiatrische ziekenhuizen (de Wet BOPZ)
staat wat de rechten zijn van cliënten
die onvrijwillig, dus gedwongen, zijn
opgenomen. Volgens de Wet BOPZ zijn er
een aantal wegen die leiden tot gedwongen
opname. De belangrijkste zijn de
rechterlijke machtiging (RM) en
de inbewaringstelling (IBS).
Wat is een rechterlijke machtiging?
Een machtiging van de rechter is een wettelijke maatregel om
u in een van de locaties van Yulius op te nemen, zonder uw
toestemming. Dat kan als:
u een dreigend gevaar voor uzelf of voor anderen bent als
gevolg van een psychiatrische stoornis;
het gevaar niet door tussenkomst van personen of instellingen
buiten Yulius kan worden afgewend.
Het kan ook zijn dat u eerst met een inbewaringstelling bent
opgenomen en dat in die eerste weken is gebleken dat een
langere gedwongen opname noodzakelijk is. De rechter beslist of
de rechterlijke machtiging wordt verleend.

De aanvraag
Volgens de Wet BOPZ kunnen de volgende personen een verzoek
voor een rechterlijke machtiging indienen bij de officier van
justitie:
de voogd, curator of mentor
de echtgenoot of levenspartner
de ouders, grootouders, kinderen, kleinkinderen, broers, zusters,
tantes en ooms
Ook de officier van justitie zelf kan de rechter om een rechterlijke
machtiging verzoeken. Dit doet hij als hij vindt dat een behandelaar
hier terecht om vraagt. In bepaalde omstandigheden kunt u
zelf de officier van justitie verzoeken om een machtiging. Dit heet
een machtiging op eigen verzoek (MEV).
De procedure
Om te kunnen besluiten tot een machtiging heeft de rechter een
geneeskundige verklaring nodig. Uit deze verklaring moet blijken
dat de rechterlijke machtiging echt nodig is. Deze verklaring wordt
geschreven door een psychiater die niet bij de behandeling is
betrokken. Voordat de rechter een beslissing neemt, moet hij eerst
met u praten. Tijdens dit gesprek krijgt u hulp van een advocaat.
De advocaat wordt u via de rechtbank toegewezen; daar hoeft u
zelf niets voor te doen. De gesprekken met de advocaat en de
rechter kunt u gebruiken om alles over uw opname te bespreken.
Wanneer u het niet eens bent met uw opname of met de
geneeskundige verklaring, kunt u dat zeggen. Heeft u steun nodig
bij het gesprek met de rechter of de advocaat, of bent u niet
tevreden over uw gesprek met de rechter? Vraag dan de hulp van
de patiëntenvertrouwenspersoon (PVP). Als de rechter heeft
besloten dat een machtiging noodzakelijk is, is er geen hoger
beroep mogelijk op deze uitspraak.
Hoe lang duurt een rechterlijke machtiging?
Een rechterlijke machtiging kan de eerste keer maximaal een half
jaar duren. Deze machtiging heet de voorlopige machtiging (VM).
De rechter kan ook een kortere termijn bepalen. Als uw psychiater
na een half jaar van oordeel is dat u langer opgenomen moet
blijven, vraagt hij een collega een geneeskundige verklaring op
te stellen die mede ondertekend wordt door de geneesheerdirecteur
van Yulius. De rechter beoordeelt aan de hand van de
verklaring en het behandelplan of verlenging van de machtiging
noodzakelijk is. Deze verlenging heet de machtiging voortgezet
verblijf (MVV) en kan maximaal een jaar duren. Voordat de rechter
de machtiging verlengt, moet hij met u hebben gesproken. Bij dit
gesprek krijgt u hulp van een advocaat en eventueel de patiëntenvertrouwenspersoon.
Uw behandelend psychiater kan telkens
opnieuw een verlenging aanvragen. Als u vijf jaar achtereen
opgenomen bent geweest, kan de rechter besluiten tot een
verlenging van twee jaar. Dit kan in principe onbeperkt worden
voortgezet.
Wat zijn de gevolgen van een rechterlijke
machtiging?
Uw behandelaar moet in overleg met u een behandelplan
opstellen. Dit plan heeft tot doel het gevaar waarvoor u bent
opgenomen weg te nemen. Als u een rechterlijke machtiging
heeft, mag u de locatie waar u bent opgenomen niet zonder
toestemming verlaten. U behoudt al uw rechten, maar uw
behandelend arts kan uw vrijheden beperken als hij vreest dat:
uw gezondheid geschaad kan worden;
de orde in het ziekenhuis verstoord kan worden;
er strafbare feiten gepleegd kunnen worden.
Wanneer een arts beslist uw vrijheden te beperken, zal hij u
duidelijk informeren over de redenen. Als u gedwongen bent
opgenomen, betekent dit nog niet dat u gedwongen mag worden
behandeld.
Dit kan alleen in uitzonderingsgevallen, wanneer u een (dreigend)
gevaar vormt voor uzelf of voor anderen. Daarnaast kunnen zich
noodsituaties voordoen, waarbij behandelaars moeten besluiten u
kortdurend te separeren of kortdurend medicijnen toe te dienen.
Meer informatie hierover vindt u in de leaflet ‘Dwangbehandeling’.
Als u het niet eens bent met de gang van zaken met betrekking
tot het behandelplan, inperking van vrijheden, dwangbehandeling
of middelen en maatregelen, kunt u een klacht indienen.
Meer informatie hierover staat in de leaflet ‘Klachten over uw
behandeling’.
Een aantal rechten behoudt u altijd. U kunt te allen tijde contact
hebben met:
de patiëntenvertrouwenspersoon
uw advocaat
de Raad van Bestuur van Yulius
de Klachtencommissie
de inspecteur voor de gezondheidszorg
de officier van justitie en de rechter

Hoe eindigt een rechterlijke machtiging?
Als de wettelijke termijn verlopen is en er geen voortzetting nodig
is, vervalt de machtiging. Vaak bent u dan al weer thuis met een
voorwaardelijk ontslag of verblijft u op een open afdeling. Het kan
ook zijn dat de geneesheer-directeur de machtiging voortijdig
heeft opgeheven. Hij doet dit als door de behandeling het gevaar
is verdwenen. U kunt ook zelf om opheffing van de rechterlijke
machtiging vragen. U wilt uw behandeling vrijwillig voortzetten of
u vindt dat u voldoende genezen bent. Of u vindt dat u onterecht
met een rechterlijke machtiging bent opgenomen, omdat u geen
gevaar bent voor uzelf of voor anderen. Er zijn verschillende
manieren om een machtiging op te heffen:
u kunt uw behandelaar voorstellen om de geneesheer-directeur
te vragen de machtiging op te heffen.
u kunt zich ook rechtstreeks tot de geneesheer-directeur
wenden met het verzoek de machtiging op te heffen.
De geneesheer-directeur moet binnen twee weken beslissen.
Bij een afwijzende beslissing kunt u aan de officier van justitie
vragen uw ontslagverzoek aan de rechter voor te leggen. Daarin
verzoekt u hem de rechterlijke machtiging op te heffen.
De patiëntenvertrouwenspersoon of uw advocaat kan u hierbij
helpen, de officier van justitie stuurt uw ontslagverzoek naar de
rechter, die binnen drie weken een beslissing moet nemen.
Verlof en voorwaardelijk ontslag
Wanneer u met een rechterlijke machtiging bent opgenomen,
kunt u van de geneesheer-directeur toestemming krijgen tijdelijk
buiten de locatie te verblijven.
Aan dit verlof kunnen voorwaarden worden verbonden, bijvoorbeeld
dat u uw medicijnen inneemt. Als blijkt dat het gevaar dat
door de psychiatrische stoornis werd veroorzaakt, zover is
verminderd dat u langere tijd buiten de locatie kunt zijn, dan kan
de geneesheer-directeur u voorwaardelijk ontslag verlenen. De
voorwaarde kan bijvoorbeeld zijn dat u op gezette tijden contact
opneemt met de behandelaar. Voorwaardelijk ontslag kan worden
ingetrokken als blijkt dat het gevaar toeneemt. Blijft alles goed
gaan dan kan het voorwaardelijk ontslag worden omgezet in een
definitief ontslag, waarmee de rechterlijke machtiging vervalt.
De patiëntenvertrouwenspersoon
Een rechterlijke machtiging is een ingewikkelde juridische kwestie.
Als medewerkers uw vragen niet helemaal kunnen beantwoorden,
kunt u ook bij de patiëntenvertrouwenspersoon terecht.
De patiëntenvertrouwenspersoon is onafhankelijk; hij of zij is
niet in dienst van Yulius maar van de Landelijke Stichting
Patiëntenvertrouwenspersoon. De patiëntenvertrouwenspersoon
kan u ondersteunen als dat nodig is.
Yulius
Yulius is een grote, mensgerichte ggz-instelling. We beschikken
over ruim 70 locaties in Zuidwest-Nederland waar we cliënten en
leerlingen met psychische problemen helpen op het gebied van
wonen, leren en werken.

Informatie
Patiëntenvertrouwenspersoon
T 0900 444 8888
Geneesheer-directeur BOPZ
Postbus 753
3300 AT Dordrecht
T 088 40 50 600
F 078 63 38 799
Raad van Bestuur
Postbus 753
3300 AT Dordrecht
T 088 40 50 600
F 078 63 38 797
Klachtencommissie Yulius
Postbus 1204
3330 CE Zwijndrecht
T 06 13 90 51 15 (bereikbaar op maandag van 8.30 tot 11.30 uur)
Inspectie voor de Gezondheidszorg
Postbus 90700
2509 LS Den Haag
T 070 30 41 500
Officier van justitie
Postbus 50956
3307 BT Rotterdam
T 010 88 88 492
Colofon: Tekst: Yulius - Vormgeving: Haagsblauw, Den Haag - Druk: Schefferdrukkerij - © Januari 2011
Yulius is 24 uur per dag
bereikbaar op telefoonnummer
088 40 50 600.
www.yulius.nl