Artikel: Fietsen Toscane, Italië - Op Pad

104
FIETSEN
7 - 2010
De droom
van
FIETSEN DOOR HET STOF VAN TOSCANE
Tekst Nanda Raaphorst Fotografi e Herman Veerbeek en Nanda RaaphorstGianni

Toscane heeft weergaloos
mooie steden. Neem Pisa,
Florence en Siena. En dan is er
ook nog de Chianti. Een streek
van rode aarde, heuvels vol
druiven en stoere stille dorpen.
Toverwoord voor het behoud
van al dat fraais: stof. Althans,
dat denkt Gianni, fi etsfanaat uit
Gaiole in Chianti.
Een ochtend in oktober op het Campo dei Miraculi in Pisa.
7 - 2010
105

De Feiten
GEBIED Toscane, midden-Italië.
DE ROUTE zevendaagse rondtocht
van ongeveer 450 km, van
Pisa via Florence, Siena, Poggibonsi,
San Gimignano, Volterra
en Livorno weer terug naar Pisa.
ZWAARTE/MOEILIJKHEIDS-
GRAAD Op enkele steile klims na
verloopt deze route over lichtglooiende
heuvels.
NAVIGATIE Route uitgestippeld
op de kaart. Op oppad.nl vind je
de gps-log van de tocht.
BESTE TIJD In mei, juni,
september en oktober.
ER NAARTOE Vliegen op Pisa.
Vanaf vliegveld start de route.
OVERNACHTEN Hotels,
agriturismos.
MEER INFORMATIE oppad.nl.
106 7 - 2010
‘Mama!’ roept Gianni terwijl hij de deur
opent van een hemelsblauw huis onder
oude eikenbomen. Het huis staat in Gaiole
in Chianti, een dorp midden tussen
de heuvels van de beroemde wijnstreek.
Mama is er niet - we horen niets - en
Gianni opent een volgende deur, naar
een garage. Die is volgepakt met fi etsen
en fi etsonderdelen, er hangen shirts en
overal liggen tijdschriften en kranten.
Inzoomend zien we dat het om oude fi etsen
gaat, historische exemplaren - één
met houten wielen zelfs - en de krantenknipsels
gaan over wielrennen, over helden
uit het verleden, toen de zemen nog
Tortelen langs de oevers van de Arno. De rivier
die Pisa met Florence verbindt.
van leer waren en de brillen een soort
snorkels. Tussen al die spullen ligt een
boek - ‘Il mito oscurato’ - over fi etslegende
Bartali. Gianni is een verzamelaar, dat is
duidelijk, een verwoed liefhebber van fi etsen
en bezig een historisch fi etsmuseum
in te richten. Gianni heeft ook een missie:
hij wil de oude, stoffi ge paden redden die
vanaf mama’s voordeur over de heuvels
van de Chianti slingeren.
MAGNIFICO PERCORSO
De Chianti kregen we er zomaar voor niets
bij, toen we thuis de route uitstippelden.
Een streek van zo’n 50 kilometer lang en
25 kilometer breed, met bollende heuvels
tussen 300 en 600 meter hoogte. De streek
ligt ingeklemd tussen Florence in het
noorden en Siena in het zuiden, twee van
de vele hoogtepunten die we op onze tocht
met elkaar zouden verbinden. Een magnifi -
co percorso, een prachtige route, zou het
worden, met een overdosis aan cultuur,
aan scheve torens, aan zonovergoten pleinen
en roestig bruine paleizen. We zouden
tips verzamelen over de allermooiste plekken,
een plan dat bij voorbaat al de adrenaline
deed borrelen en voor lichte hoofdpijn
zorgde. ‘Je bent op tijd op de rem
gaan staan’, had Gianni gisteren bij aankomst
gezegd. Pisa en Florence lagen achter
ons, de pleinen en palazzi van Siena,
de scheve torens van Poggibonsi en San
Gimignano, de klim naar Volterra en de
havenplaats Livorno nog te gaan. Gianni
had gelijk. Het dagboek kon wel wachten.
Het moois moest eerst even bezinken.

Op weg naar Il astrieno,
fraai gelegen aan de
voet van de Alpi Pisano.
PISA
‘Donderdag 9 oktober - Plat op zijn buik ligt Herman
in het nachtnatte gras. De lucht diepblauw,
een volle maan zo mooi, dat niemand thuis dit
plaatje nog gaat geloven. ‘We kunnen ‘m altijd
wegshoppen’, zegt Herman die in tijgersluipgang
zijn groothoekpositie nog wat verbetert. Hij valt
beslist niet tegen, integendeel, hij is nog schever in
het echt dan op de plaatjes, al is hij twaalf jaar geleden
zo’n 40 centimeter rechter gezet. De klokkentoren
van de Duomo van Pisa, de scheve toren, is
55,86 meter hoog, heeft een basis van vier meter
dikke muren, is 14 ton zwaar, maar ziet eruit als
een fragiele sprookjestaart van suiker. Vanaf de top
voerde Galileo zijn zwaartekracht-experimenten
uit. Aan de voet ervan probeert Herman de mooiste
foto ooit te maken. Dit Campo dei Miracoli,
Veld der Wonderen, is het fraaiste beginpunt van
een fi etsroute dat je maar kunt bedenken.’
Italië
7 - 2010
107

Fietsen door ‘klassiek
Toscane’ met korting
Voor lezers van Op Pad biedt reisorganisatie
SNP Natuurreizen een aantrekkelijke
korting op een fi etsreis door
Toscane, door golvende heuvels,
langs schilderachtige dorpen en voornaam
Europees erfgoed: Florence,
Siena en San Gimignano. Onderweg
prima accommodaties en natuurlijk
genieten van pasta, pesto en chianti.
Ook mogelijk met e-bike. Reissom:
€ 595 (reiscode 712010). Op Pad lezers
ontvangen € 50 korting p.p. Aanbieding
geldig voor vertrek in maart, april
of mei 2011, mits geboekt t/m 30
november 2010. Incl. 7 overnachtingen,
alle ontbijten, bagagevervoer,
kaartmateriaal en routebeschrijving.
Excl.: heen- en terugreis, overige
maaltijden, fi etshuur. Graag bij boeking
aangeven dat je gebruik wilt
maken van de speciale korting voor Op
Pad lezers.
Op Pad heeft een samenwerkingsverband met
SNP. Abonnees van Op Pad kunnen voordelig
gebruik maken van speciale lezersreizen of
‘outdoorschool’ cursussen van SNP. Kijk op
www.snp.nl/oppad.
108 7 - 2010
Siena, met misschien wel
het mooiste plein van alle
mooie pleinen in Toscane.

NAAR FLORENCE
‘Zondag 12 oktober. Langs de imposante rivier
de Arno fi etsen we de stad uit. De Arno verbindt
Pisa met Florence, 117 kilometer verderop.
Alle tortelduiven van gisteravond zijn
verdwenen. De luiken van de winkels zijn nog
dicht, alleen wat racefi etsers waarmee we de
weg delen. Italiaanse racefi etsers zien er goed
uit. Strakke types in knallend kunstvezel, deze
zondag gaan ze allemaal winnen. We hebben
een route naar Florence uitgestippeld over kleine
weggetjes, onderlangs de Alpi Pisano. Het is
siesta in Vicopisano, het kasteel is gesloten,
mensen lummelen rond op straat, moeders kijken
bij elkaar in de kinderwagen. In één van
de plooien van het landschap ligt Vinci, met Il
Pastrieno, een okergeel agriturismo met een
zwembad dat uitkijkt over de heuvels. En het
fi jnste van alles, een gastvrouw die de sterren
van de hemel kookt. De omgeving ruikt naar
wijn, in ronde platgeperste vormen liggen de
We reden tussen prachtige aardenbruine
vlaktes, opgedeeld in ruiten en vierkanten,
doorsneden door linten van groen
geplette druiven op de erven. Pas echt mooi
wordt het als we voor Cerbaia afslaan, de heuvels
in, op de toppen wijnhuizen, in de diepte
Florence. Nog een lange afdaling en we rijden
het oorverdovende lawaai van de stad in. In
een stroom van scooters worden we meegezogen
door de hobbelige straten. We zien de fraaie
paleizen langs de Arno, in terracotta, mintgroen
en vaalwit, we steken de Ponte Vecchio
over, strijken neer op de trappen van het Piazza
Delle Republica waar een Roemeense band
iedereen betovert en vallen voor dood neer in
de schaduw van de Boboli-tuinen. De dag zit er
bijna op. Nog één gelato.’
IN HET SPOOR VAN
HELDEN, L’EROICA
Gianni kent het natuurlijk ook, het fi etsmuseum
in Ponte a Ema, even buiten
Florence. Er is een belangrijke plek ingeruimd
voor zijn held, Gino Bartali (1914 -
2000). De Zwijgzame, de Vrome, de Mystieke
of de Monnik werd deze aartsrivaal
van Coppi genoemd en niet alleen was hij
benijdenswaardig om zijn kuiten, ook om
het landschap waarin hij zich zo dichtbij
kon uitleven. Giancarlo Brocci, ‘onze’
Gianni, schreef dat boek over hem, ‘Il mito
oscurato’. En Gianni heeft meer wielernieuws
te melden. Komende week zal de
Eroica verreden worden, een jaarlijkse
tocht in historische wielerkleding vol ‘dust,
mud, fatigue and love for adventure’. Het is
een ode aan de pioniers van de wielersport,
aan de rivaliteit tussen Coppi en Bartali.
Het zal een dag worden waarop antieke
fi etsen de heuvels vullen, en mannen in
wollen koerstruien in het stof happen, de
reserve binnenbanden om de nek geslingerd.
Steeds meer rijke Duitsers en Engelsen
hebben huizen in de Chianti. Zij willen
nu weleens af van al dat stof op hun Audi’s
De groene heuvels van Toscane, tussen
cypressen, wijnranken en olijfgaarden.
7 - 2010
109

en Mercedessen. Maar met een man als
Gianni tegenover zich, heeft een actie om
asfalt geen zin. Hoog tijd om die gravelwegen
zelf eens te proberen.
‘Dinsdag 14 oktober. We zijn op weg naar Siena,
vanmorgen vertrokken van het plein van
Gaiole. Je zou het niet zeggen maar het vredige
stadje waar de groenteboer de pommodori in
keurige rijtjes van zes heeft gestapeld en de burgemeester
buiten op het plein een sigaretje komt
roken, vormde vier eeuwen lang de zwaarbevochten
grens tussen aartsrivalen Florence en
Siena. Plunderingen en overvallen waren aan
de orde van de dag tot de defi nitieve overwinning
van Florence op Siena in 1555. Gaiole is
nu de hoofdstad van Toscane. Het ligt aan de
rivier Massellone die ooit misschien Chianti
heette en een acht kilometer lange vallei vormt.
De Eroica is bewegwijzerd en je kunt ‘m in vier
afstanden doen, 200, 135, 75 of 38 kilometer.
We zien El Castello de Melezo, we klimmen
naar zonovergoten Vertine, hoog op een heuvel
met een likkebaardend lekker uitzicht over de
‘terra chiantigiana’. We kijken uit over de bergen
van Siena, veel ruiger dan die van Florence,
de fl anken afwisselend bekleed met dichte
eikenbossen en uitgestrekte wijn- en olijfgaarden.
We zien hoe de gravelwegen over de heuvels
kruipen, naar het fraaie Brolio, een kasteelachtig
wijnhuis waar de ‘chianti classico’ wordt verkocht,
een heldere ruby-red kleurige wijn, met
het parfum van violen, fl uweelachtig zacht en
het beste gedronken op 17 graden in een tulpvormig
glas. We rijden Siena binnen. De zon raakt
dan al lang niet meer de voeten van de imposante
palazzi die als kolossale wanden hun schaduw
in de stegen en steegjes werpen. We toasten op het
Piazza del Campo, misschien nog wel mooier
dan het Campo dei Miracoli.’
EPILOGO
Na Siena dachten we dat geen stad dit
moois nog zou kunnen overtreffen. En
dat klopte, al kwamen we ook in Poggibonsi
en San Gimignano tijd tekort. Ze-
110 7 - 2010
ker als je eerst een pizza bestelt, een wijntje
erbij, en nog een, om een duik in het
schevetorentoerisme even uit te stellen.
Volterra herinneren we ons van de klim,
behoorlijk steil, tussen heel veel auto’s op
een regenachtige dag die eindigde net
voor de siësta in een straat tussen soevenirswinkels.
Het landschap droogde
richting kust verder op, we reden tussen
prachtige aardenbruine vlaktes, opgedeeld
in ruiten en vierkanten, doorsneden
door linten van groen. En terug naar Pisa
Zelf fi etsen door
Toscane?
Op oppad.nl vind je het volledige verslag van deze tocht door Toscane, waar het zelfs in oktober
nog heerlijk fi etsen is. Overal worden dan de druiven geplukt, de dorpen en heuvels geuren
naar de wijn en het Toscaanse oktoberlicht is een feest voor de camera. De dagen zijn wel
kort, tussen de heuvels is het zonlicht begin oktober al om half 7 verdwenen. Op de site vind
je ook de adressen waar we overnachtten, plus meer ins en outs over de ‘Eroica’ die jaarlijks
in oktober verreden wordt.
oppad.nl
Download de pdf met
praktische informatie
Florence vanuit de
tuinen van Boboli.
deden we wat geen gids ons aanraadde:
Livorno bezoeken. Een ruige, onopgesmukte
havenstad die de zin naar zee
goed aanwakkerde. Door de heuvels in
het achterland snorden we noordwaarts
waar onze tocht eindigde in Marina di
Pisa. Het rondje was op een paar kilometer
na compleet. Een rondje dat minstens
een maand had moeten duren, maar
waarvoor de tijd ontbrak. Kortom, dit
verhaal over stofhappen en cultuursnuiven
moet nog een lange staart krijgen.