San Fu Maltha (52) is de machtigste én de meest omstreden ...
San Fu Maltha (52) is de machtigste én de meest omstreden ...
San Fu Maltha (52) is de machtigste én de meest omstreden ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
interview<br />
<strong>San</strong><strong>Fu</strong><strong>Maltha</strong>(<strong>52</strong>)<strong>is</strong><strong>de</strong><br />
<strong>machtigste</strong><strong>én</strong><strong>de</strong><strong>meest</strong><br />
omstre<strong>de</strong>nNe<strong>de</strong>rlandse<br />
filmproducent.De<br />
geruchtmaken<strong>de</strong>productie<br />
vanPaulVerhoevensfilm<br />
Zwartboekbeteken<strong>de</strong>zijn<br />
doorbraakmaarbrachthem<br />
naareigenzeggenookaan<strong>de</strong><br />
randvan<strong>de</strong>afgrond.Het<br />
heeftzijnambities<br />
ongebrokengelaten:‘Een<br />
Oscar.Ikwileenfilmmaken<br />
diewereldwijdin<strong>de</strong>toptien<br />
komt.Zodatjeoveraliets<br />
hebtnagelaten.’<br />
tekst Antoinnette Scheul<strong>de</strong>rman fotografie Marijn Scheeres
12<br />
‘VeelNe<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rsstellenzichgeendoel,opdat<br />
zenietteleurgesteldraken.Alsjenietbereid<br />
bentopjegezichttegaan,komjenietver<strong>de</strong>r’<br />
Januari 2006. De opnamen van Zwartboek, Ne<strong>de</strong>rlands duurste<br />
speelfilm, lopen vertraging op. Filmproducent <strong>San</strong> <strong>Fu</strong> <strong>Maltha</strong><br />
krijgt een mail: zijn hoofdrolspeelster Carice van Houten wordt<br />
verwachtbij<strong>de</strong>repetitievanDriekoningenavond,eenvoorstelling<br />
vanTheuBoermans’DeTheatercompagnie.Nu.<strong>Maltha</strong>praatmet<br />
VanHouten,tegenwieeenrechtszaakwordtaangespannen.Inzet:<br />
eenforsescha<strong>de</strong>vergoedingals<strong>de</strong>premièrevanhettoneelstukmoet<br />
wor<strong>de</strong>nverschoven.<strong>Maltha</strong>belooftdietebetalen.Zijwilhetniet.Hij<br />
zegt: ‘Zwartboek kan jouw internationale doorbraak betekenen.’ Zij<br />
zegt:‘Daarhoudikmehelemaalnietmeebezig.’<br />
<strong>Maltha</strong>,nu:‘Iksnaptehetniet.AlsjehettalentvanCaricehebt,moet<br />
jetoch<strong>de</strong>wereldtopwillenbereiken?VeelNe<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rsstellenzich<br />
geendoel,opdatzenietteleurgesteldraken.Alsjenietbereidbentop<br />
jegezichttegaan,komjenietver<strong>de</strong>r.M<strong>is</strong>lukkingenhorenbijsucces.<br />
Wasikacteur,danzouikeenOscarwillenwinnen.Ikvroeghaarwat<br />
ze belangrijker vond, <strong>de</strong>ze film of dat toneelstuk. De film, zei ze.<br />
Later werd me dat door haar agent verweten. Ik had druk op haar<br />
uitgeoefend.’<br />
Zwartboek moest ook het omslagpunt in uw carrière wor<strong>de</strong>n,<br />
zeiuvooraf.‘Dat<strong>is</strong>hetookgeweest.Vanafdatmomentwerdikserieusgenomenalsproducent.Totdietijdzagenzemealseend<strong>is</strong>tributeurdiefilmproducentwil<strong>de</strong>spelen.’Alsiemanddiehetnietuitmaaktofhijfilmofschoensmeerverkoopt.‘Mensendiemetmijhebbengewerktzou<strong>de</strong>nzoietsnietzeggen.<br />
Ik had alle papieren om directeur van een reclamebureau te<br />
wor<strong>de</strong>n.Alsgeldvoor mij<strong>de</strong> belangrijkste drijfveerzouzijn,was ik<br />
nietinfilmgegaan.Ikhoudvanfilmmaarikmoetookzakelijkzijn,<br />
ommijnmensentekunnenbetalen.Dat<strong>is</strong>eengrootverschilmet<strong>de</strong><br />
reg<strong>is</strong>seur, die alleen creatieve besl<strong>is</strong>singen hoeft te nemen. Ik kies<br />
mijn films vanwege het verhaal. Als het mij alleen om het product<br />
ging, had ik Komt Een Vrouw Bij De Dokter wel verfilmd, niet Tirza.’<br />
Mijnenigefilmdieeenpuurcommerciëleon<strong>de</strong>rnemingwas,<strong>is</strong>Spion<br />
vanOranje.’<br />
Diedoor<strong>de</strong>kritiekenalseenflopwerdbestempeld.‘Toch<strong>is</strong>dat<br />
niet zo. Hij had tweehon<strong>de</strong>rdduizend bezoekers. Als dat al een m<strong>is</strong>lukking<br />
<strong>is</strong>, hoe noem je een film als Joy (een arthousefilm van Mijke<br />
<strong>de</strong> Jong die het Gou<strong>de</strong> Kalf won, red.) dan, met drieduizend bezoekers?<br />
Voor mij was het wel een teleurstelling. Dat ligt vooral aan <strong>de</strong><br />
onprofessionelehoudingvanhoofdrolspelerPaul<strong>de</strong>Leeuw.Hijwil<strong>de</strong><br />
graagmetreg<strong>is</strong>seurTimOliehoekwerken,maarliethemalseenbaksteenvallentoeneenrecensentkritiekhadop<strong>de</strong>film.DatDeLeeuw<br />
geengoe<strong>de</strong>acteur<strong>is</strong>,w<strong>is</strong>tenweal.ZijnFilmpje!wasooknietgeweldig,<br />
tochgingeneré<strong>én</strong>miljoenmensennaartoe.Maarwatkunjemeteen<br />
marketingcampagneals<strong>de</strong>hoofdrolspelerweigertominzijneigentvshowaandachtaan<strong>de</strong>filmtebeste<strong>de</strong>n?’<br />
<strong>Maltha</strong> <strong>is</strong> <strong>de</strong> succesvolle filmd<strong>is</strong>tributeur annex producent, wiens<br />
voornaam‘bergvangeluk’betekent,dieregelmatigwordtbetiteldals<br />
<strong>de</strong><strong>machtigste</strong>manvan<strong>de</strong>Ne<strong>de</strong>rlandsefilmwerel<strong>de</strong>nmetzowelbeginnen<strong>de</strong>alsgearriveer<strong>de</strong>reg<strong>is</strong>seurswerkt.Metzijnin1999opgerich-<br />
teproductiehu<strong>is</strong><strong>Fu</strong>Worksgafhij<strong>de</strong>Ne<strong>de</strong>rlandsefilm<br />
eennieuweimpuls.Costa!,PhileineZegtSorry,InOranje,<br />
Vet Hard, Oorlogswinter en Alles <strong>is</strong> Lief<strong>de</strong> wer<strong>de</strong>n door<br />
<strong>Maltha</strong> (me<strong>de</strong>)geproduceerd, evenals Zwartboek – <strong>de</strong><br />
filmdiena23jaar<strong>de</strong>terugkeervanPaulVerhoevenin<br />
Ne<strong>de</strong>rland beteken<strong>de</strong>, drie Gou<strong>de</strong>n Kalveren won, op<br />
<strong>de</strong> Oscar-shortl<strong>is</strong>t kwam en tij<strong>de</strong>ns het Ne<strong>de</strong>rlands<br />
Filmfestival 2008 door het publiek werd uitgeroepen<br />
totbesteNe<strong>de</strong>rlandsespeelfilmallertij<strong>de</strong>n.<br />
<strong>Maltha</strong><strong>is</strong>ookme<strong>de</strong>-oprichtervand<strong>is</strong>tributiebedrijfA-<br />
Film,datcashtemethetuitbrengenvanTheLordofthe<br />
Rings-trilogie.Watvolg<strong>de</strong>waseenmixvangroteHollywoodproductiesenkleine,kunstzinnigefilms.Lostin<br />
Translation, Million Dollar Baby, Der Untergang, The<br />
Pian<strong>is</strong>tenBrokebackMountain.<br />
Diezelf<strong>de</strong><strong>Maltha</strong>werddoorwijlenTheovanGogheen<br />
‘rasoplichter’genoemd,<strong>is</strong>volgenscollegaMatthijsvan<br />
Heijningen sr. een ‘nietsontzien<strong>de</strong> entrepreneur’,<br />
draagtillusterebijnamenalsDikkeZureChinees,<strong>San</strong><br />
<strong>Fu</strong> Macho en De Ananas – een verwijzing naar <strong>de</strong> uiterlijke<br />
gelijken<strong>is</strong> met <strong>de</strong> Panamese ‘drugsgeneraal’<br />
Noriega–enhaal<strong>de</strong>inseptember2010uitnaar<strong>de</strong>jury<br />
vanhetNe<strong>de</strong>rlandsFilmFestivaldiehij‘blin<strong>de</strong>ndoof’<br />
noemt.<br />
Uwwoe<strong>de</strong>uitbarstingenzijnberucht.‘Ikkanboos<br />
wor<strong>de</strong>n, ja, maar dat gebeurt zel<strong>de</strong>n. Heb je die documentaire<br />
over Joop van <strong>de</strong>n En<strong>de</strong> gezien? Zijn eigen<br />
personeellijktbangvoorJoop.Datgeldtnietvoormij.<br />
Ikbeneenzeerrelaxedpersoon.’<br />
UboycotmensendiemetTheovanGoghwerkten,<br />
on<strong>de</strong>r wie <strong>de</strong> acteurs Katja Schuurman, Thijs<br />
Römer en Tara El<strong>de</strong>rs. ‘Boycot <strong>is</strong> het verkeer<strong>de</strong><br />
woord.Ikwilgewoonnietmeermetzewerken.Meneer<br />
VanGoghbeledig<strong>de</strong>mijnkin<strong>de</strong>ren,datvondikonacceptabel.Ikzei:‘Er<strong>is</strong>eenwereldmetVanGogheneen<br />
wereld zon<strong>de</strong>r Van Gogh. Ik leef in <strong>de</strong> wereld zon<strong>de</strong>r<br />
Van Gogh.’ Vervolgens heb ik <strong>de</strong> agent van Katja gebeld,<br />
dat ze niet meer voor <strong>de</strong> castings van mijn films<br />
zou wor<strong>de</strong>n uitgenodigd. Even later had ik een woe<strong>de</strong>n<strong>de</strong><br />
Katja op mijn voicemail. Dat zij niets te maken<br />
hadmetwatTheoovermijnkin<strong>de</strong>renschreef.<br />
‘Toen Hans Beerekamp nog filmrecensent bij NRC<br />
Han<strong>de</strong>lsbladwasnoem<strong>de</strong>hijmij‘on-Ne<strong>de</strong>rlandshard’.<br />
Datvindikcultureelfasc<strong>is</strong>me.Metniet-Ne<strong>de</strong>rlandsbedoelt<br />
hij kennelijk: niet normaal, niet geaccepteerd.<br />
Fout. Zou het ook zo kunnen zijn dat <strong>de</strong> gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong><br />
Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rgewoonveelteslap<strong>is</strong>?Dateraltijdweer<br />
gepráátmoetkunnenwor<strong>de</strong>n?’<br />
Maartoch:<strong>is</strong>KatjaSchuurmanverantwoor<strong>de</strong>lijk<br />
voorwatTheovanGogh<strong>de</strong>ed?‘Zolangzijenan<strong>de</strong>-<br />
reninelkinterviewnogsteedsroependatmeneerVan<br />
Gogh<strong>de</strong>grootste,geweldigsteenbeste<strong>is</strong>,betekentdat<br />
voormijdatzijachterzijngedachtengoedblijvenstaan.<br />
VanGoghwasnetalsFortuynenWil<strong>de</strong>rs:zogenaam<strong>de</strong><br />
voorvechtersvan<strong>de</strong>vrijheidvanmeningsuitingdieallerg<strong>is</strong>chzijnvoorenigevormvankritiekophenzelf.’<br />
Toteendagvoorz’ndoodschreefTheovanGogh<br />
opzijnwebsitecolumnsoveru.Watdachtu,toen<br />
hij werd vermoord? ‘Vreselijk.Dathoortniet.Maar<br />
wat zeg jij tegen een neger die een café vol Ku Klux<br />
Klan-aanhangers binnenstapt en roept dat mannen<br />
meteenpuntmutsophomozijn?Danzegjedat-iegek<br />
<strong>is</strong>enmetzijnlevenspeelt.MeneerVanGoghken<strong>de</strong>het<br />
verschil niet tussen <strong>de</strong> vrijheid van meningsuiting en<br />
beledigen.’<br />
Zoon Michael opent <strong>de</strong> schuif<strong>de</strong>uren naar het riante<br />
terras, met uitzicht op <strong>Maltha</strong>’s Bentley en het bos bij<br />
LageVuursche.Hijspreektzijnva<strong>de</strong>rmet‘u’aan.<br />
Michael,metgrotegrijns:‘Ikbengeslaagd.’<br />
<strong>Maltha</strong>:‘En?’<br />
Michael:‘Metzesjesenzevens.’<br />
<strong>Maltha</strong>:‘Voldoen<strong>de</strong>omnaar<strong>de</strong>havotegaan?’<br />
Michaelhaaltzijnschou<strong>de</strong>rsop.Eenomhelzingvolgt.<br />
<strong>Maltha</strong>vraagt:‘Geenonvoldoen<strong>de</strong>n?Wanneerhoorje<br />
ofjenaar<strong>de</strong>havomag?’<br />
‘Complimenten geef ik niet’, zei u, vijftien jaar<br />
gele<strong>de</strong>n. ‘Ikbennogsteedsniet<strong>de</strong>bestecomplimentengever.Ikweetdatdatsomsonverstandig<strong>is</strong>,maarik<br />
benzobezigmetietsbeterkrijgen,datikmealtij<strong>de</strong>erst<br />
concentreeropwaternogníétgoed<strong>is</strong>.Ik<strong>de</strong>nkdatMichael<br />
beter kan dan mavo, dat <strong>de</strong>nkt hij zelf ook, dus<br />
danwilikdathijdatdoet.’<br />
Laterzal<strong>Maltha</strong>zeggen:‘Mijnva<strong>de</strong>r<strong>is</strong>voor<strong>de</strong>oorlog<br />
grootgebracht. In die tijd was lief<strong>de</strong>: gewassen kleren<br />
enetenoptafel.Eenaaioverjebolwasernietbij.Mijn<br />
moe<strong>de</strong>rwasheelgoedmetbaby’s,maarzodrajeeeneigenmeningkreegwerdhetlastiger.Zehebbenallebei<br />
hunbestgedaan,maardatlichamelijkecontacthebik<br />
gem<strong>is</strong>t.Datcompenseeriknuvolledigmetmijneigen<br />
zoons.Ommeteplagenzeggen<strong>de</strong>jongenssoms:‘Wij<br />
gaanonzekin<strong>de</strong>renlaternooitknuelen,nóóit!’<br />
Begin 2007 kwam u in het nieuws omdat jullie<br />
zoon David, toen 14 jaar, was weggelopen. Er<br />
werdgesuggereerddater‘hu<strong>is</strong>elijkespanningen’<br />
waren.‘Heteerstewatjedoet<strong>is</strong>jezelfafvragen:ligthet<br />
aanons?Wasikerteweinig?Maarookalsikhethem<br />
nu vraag, zegt hij dat hij zijn vriendinnetje, die niet<br />
naar kostschool wil<strong>de</strong>, achterna ging. Eigenlijk <strong>is</strong> dat<br />
CV<br />
<strong>San</strong> <strong>Fu</strong> <strong>Maltha</strong><br />
Geboren<br />
17 juli 1958,Rotterdam<br />
Burgerlijke staat<br />
Getrouwd,drie zonen<br />
Opleiding<br />
Heao communicatie<br />
Werk<br />
1988 Marketingmanager<br />
Warner Bros Ne<strong>de</strong>rland<br />
1990 Manager Columbia<br />
TriStar Ne<strong>de</strong>rland<br />
1992 Hoofd aankoop<br />
Polygram International (GB)<br />
1993Algemeen directeur<br />
RCV,en filmmaker<br />
1999 Oprichting<br />
productiehu<strong>is</strong> <strong>Fu</strong>Works<br />
1999 Me<strong>de</strong>-oprichter<br />
filmd<strong>is</strong>tributeurA-Film<br />
2005 Oprichting (metAnton<br />
Smit) New Holland Pictures<br />
2006Verkoopt<br />
meer<strong>de</strong>rheidsbelang inA-Film<br />
2008Voorzitter Ne<strong>de</strong>rlandse<br />
Vereniging van<br />
Speelfilmproducenten<br />
2006Zwartboek,met een<br />
budget van 18 miljoen euro<br />
Ne<strong>de</strong>rlands duurste productie<br />
ooit,wint drie Gou<strong>de</strong>n<br />
Kalveren (beste film,beste<br />
reg<strong>is</strong>seur,beste actrice) en <strong>de</strong><br />
jongerenjuryprijs op het<br />
FilmfestivalVenetië<br />
2007Alles<strong>is</strong>Lief<strong>de</strong> wint twee<br />
Gou<strong>de</strong>n Kalveren<br />
2009Oorlogswinter wint drie<br />
Gou<strong>de</strong>n Kalveren<br />
2010Tirza wint twee Gou<strong>de</strong>n<br />
Kalveren<br />
<strong>Maltha</strong> werkt nu aanSüskind<br />
(regie:Rudolf van <strong>de</strong>n Berg).<br />
Met PaulVerhoeven <strong>is</strong> <strong>Maltha</strong><br />
in gesprek over <strong>de</strong> verfilming<br />
van Lou<strong>is</strong> Couperus’DeStille<br />
Kracht.<br />
voorval nu pas bespreekbaar. Voorzichtig wor<strong>de</strong>n er<br />
grapjesgemaakt.‘Welzeggenwaarjebent,hè,an<strong>de</strong>rs<br />
<strong>de</strong>nkenweweerdatjebentweggelopen’,zoiets.’<br />
Naeenlangestilte:‘Ikhebnietheti<strong>de</strong>edathijhet<strong>de</strong>ed<br />
omdatikeenslechteva<strong>de</strong>rwas.Maarikhebsindsdien<br />
welgeprobeerdommeeraanwezigtezijn.Voorhetgevaldattóch<strong>de</strong>re<strong>de</strong>nwas.Jeweetnooit.’<br />
De ou<strong>de</strong>rs van <strong>Maltha</strong> ontmoeten elkaar eind jaren<br />
veertig,tentij<strong>de</strong>van<strong>de</strong>politioneleactiesinIndonesië,<br />
in <strong>de</strong> ijssalon van Jakarta. Hij <strong>is</strong> militair, zij een Chinees-Ind<strong>is</strong>chemeteentotdantoezorgeloosleven.Haar<br />
welvaren<strong>de</strong> familie bezit meer<strong>de</strong>re rubber- en theeplantages.<br />
Haar va<strong>de</strong>r heeft nooit hoeven werken.<br />
Streng <strong>is</strong> hij wel. Een huwelijk met een Hollan<strong>de</strong>r<br />
wordt niet geaccepteerd. <strong>Maltha</strong>: ‘Als jij trouwt tegen<br />
mijnwilin,benjemijndochternietmeer’,zeimijnopa.<br />
Mijn moe<strong>de</strong>r werd uitgestoten en onterfd. Toen ik<br />
15 jaarwas,<strong>is</strong>zeteruggegaannaarhaarou<strong>de</strong>rlijkhu<strong>is</strong>.<br />
Mijnomaontvinghaar,maarmijnopableefinzijnkamer.Hijheefthaarnooitmeerwillenzien.’<br />
<strong>San</strong><strong>Fu</strong><strong>is</strong>nummervijfineengezinvanzevenkin<strong>de</strong>ren.<br />
Eenzwaarastmat<strong>is</strong>chjongetjedat<strong>de</strong>eerstejarenvan<br />
zijn leven voornamelijk in het Rotterdamse Sophia<br />
Kin<strong>de</strong>rziekenhu<strong>is</strong> en een sanatorium in Breda doorbrengt.<br />
<strong>Maltha</strong>: ‘Ik had ook constitutioneel eczeem.<br />
Omdat ik mezelf steeds openkrab<strong>de</strong> werd ik vastgebon<strong>de</strong>neningesmeerdmetteerzalf.Maan<strong>de</strong>nhebiker<br />
zo, ook thu<strong>is</strong>, bij gelegen. Ik heb er een geweldig probleemmetautoriteitaanovergehou<strong>de</strong>n.’<br />
<strong>Maltha</strong> moet altijd <strong>de</strong> baas zijn, zegt een schoolvriend.‘Ikhebwelon<strong>de</strong>rbazengewerkt.MeteorFilm<br />
werdgeleiddoorHaigBalian,<strong>de</strong>huidigedirecteurvan<br />
Art<strong>is</strong>.Hijstel<strong>de</strong>zicheensaaniemandvoorals‘<strong>de</strong>baas<br />
van <strong>San</strong> <strong>Fu</strong>’. Die an<strong>de</strong>r zei: ‘Ik dacht dat <strong>San</strong> <strong>Fu</strong> geen<br />
bazen accepteer<strong>de</strong>.’ Waarop Haig antwoord<strong>de</strong>: ‘Dat<br />
doet-ieookniet.’<br />
Jullie waren een van <strong>de</strong> vier gekleur<strong>de</strong> gezinnen<br />
in het dorp. ‘Mijnva<strong>de</strong>rhechtteeraanonszoNe<strong>de</strong>rlandsmogelijkoptevoe<strong>de</strong>n.Zozou<strong>de</strong>nwemin<strong>de</strong>ropvallen.<br />
Van mij moe<strong>de</strong>r kregen we mee beschei<strong>de</strong>n te<br />
zijn,entweekeerzohardonsbesttedoen;<strong>de</strong>Ind<strong>is</strong>che<br />
houding. Wij voel<strong>de</strong>n ons Hollands. Als enige van <strong>de</strong><br />
zeven ben ik met een Ind<strong>is</strong>che getrouwd, <strong>de</strong> an<strong>de</strong>ren<br />
kozen een Ne<strong>de</strong>rlandse partner. Op <strong>de</strong> lagere school<br />
werd ik voor het eerst uitgeschol<strong>de</strong>n. Bruine, gele,<br />
rooie.Ikwasverbaasd,voel<strong>de</strong>mezelfhelemaalnietan<strong>de</strong>rs.Maarvoorhenwarenwij<strong>én</strong>buitenlan<strong>de</strong>rs<strong>én</strong>hei<strong>de</strong>nen,omdatwenietnaar<strong>de</strong>kerkgingen.Ikha<strong>de</strong>en<br />
><br />
Volkskrant magazine 25 06 2011 13
14<br />
‘Wemoetenhiereensaf<br />
vanheti<strong>de</strong>edatwe<br />
collega’szijn’<br />
groeiachterstandopgelopenendoor<strong>de</strong><br />
astmahadiknietgenoegluchtomweg<br />
terennen.Datmaaktemeeenmakkelijkslachtoer,ikkreeggeregeldklappen.Thu<strong>is</strong>speel<strong>de</strong>hetcultuurverschiltussenmijnou<strong>de</strong>rsop.Wijwer<strong>de</strong>ngeachtpartijtekiezen,alhadikdaarhelemaal<br />
geen zin in. Ik ben lang een<br />
lonergeweest.Opeengegevenmoment<br />
moetjeeenbesluitnemen.Bij<strong>de</strong>pakken<br />
neerzitten of zeggen: kom maar<br />
op.’<br />
Als<strong>de</strong>mid<strong>de</strong>lbareschoolverkiezingen<br />
organ<strong>is</strong>eert, presenteert hij zijn <strong>Maltha</strong>’sOneManShow.‘Ikwas<strong>de</strong>partij<strong>én</strong><br />
het programma. Mijn toespraken waren<br />
zo’n succes dat ik een keer dacht,<br />
terwijlikophetbor<strong>de</strong>sstond:alsiknu<br />
heel hard ‘Heil Hitler’ roep, doen zij<br />
datook.Degevarenvanchar<strong>is</strong>ma.’<br />
Meteencyn<strong>is</strong>cheblik:‘Tegenwoordig<br />
stemmentweemiljoenmensenopeen<br />
partij waarvan ze het programma<br />
nooit hebben gelezen. Momenteel<br />
wordt onze nieuwe oorlogsfilm opgenomen,Süskind.DaarinspeleneenPalestijnse<br />
en een Marokkaanse acteur<br />
mee. Ik hoop dat daarmee dui<strong>de</strong>lijk<br />
wordt gemaakt dat het van <strong>de</strong> tijd afhankelijk<br />
<strong>is</strong> of je <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rdrukker<br />
bent, of <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rdrukte. Veel, vooral<br />
ou<strong>de</strong>re, Ind<strong>is</strong>che mensen, die hebben<br />
meegemaaktwathetbetekentineenlandtekomenwaarjenietwelkombent,stemmenPVV.Omdatzevin<strong>de</strong>ndat<strong>de</strong>nieuwkomersvannu‘zomaar’wor<strong>de</strong>nbinnengelaten.OfhetnouHitler,FortuynofWil<strong>de</strong>rs<strong>is</strong>:zeroepennietineensan<strong>de</strong>redingen,maarwatzezeggenblijktineensin<strong>de</strong>tijdgeesttepassen.Süskindgaatoverjo<strong>de</strong>n,maarbinnenkortzou<strong>de</strong>nhetmoslimskunnenzijn.’<br />
‘Wijzijn<strong>de</strong>enigeallochtoneninBilthoven-Noord,zegikweleens.Er<br />
<strong>is</strong>é<strong>én</strong>grootverschilmetvroeger:kennelijkbepalennietgeloofofras<br />
maarmaatschappelijkestatusofjeerbijhoortofniet.’<br />
Wie <strong>is</strong> <strong>de</strong> beste filmproducent van Ne<strong>de</strong>rland? Lange stilte. Na<br />
enigaandringen:‘Ikprobeertevermij<strong>de</strong>nmezelftenoemen.Erwordt<br />
alzovaakgezegddatikarrogantben.Ikganunaoferbetereproducentenzijn.’Weereenstilte.Dan:‘Alshetgaatomhetkunnenbereiken<br />
van het publiek <strong>én</strong> het afleveren van een kwalititatief goed<br />
product, ben ik <strong>de</strong> beste. Wat betreft arthouse, of puur het trekken<br />
vaneengrootpubliek,zijneran<strong>de</strong>ren.’<br />
Zwartboek werd door 1,2 miljoen mensen gezien,<br />
Goo<strong>is</strong>cheVrouwennualbijnadoor2 miljoen.‘Verstan<strong>de</strong>lijk<br />
begrijp ik dat. Zo was Zwartboek voor 16plus,<br />
daarmee m<strong>is</strong> je al snel vierhon<strong>de</strong>rdduizend<br />
bezoekers. Goo<strong>is</strong>che Vrouwen werkt, maar had een beterefilmkunnenzijn.Hetverhaalzwabbertallekanten<br />
op. Ik neem aan dat die homo ook een rol in <strong>de</strong> serie<br />
speelt, maar dat karakter vond ik slap. De regie was<br />
ooknietgeweldig.’<br />
Hoe <strong>de</strong>ed Reinout Oerlemans het, met Komt Een<br />
VrouwBijDeDokter?‘Ikvond<strong>de</strong>filmnietgoed,maar<br />
hijverdientrespectdathijhetaandurf<strong>de</strong>endathetgelukt<strong>is</strong>.’<br />
Is Oerlemans een nieuwe concurrent? ‘Zeker. Ik<br />
vind het knap dat hij r<strong>is</strong>ico’s durft te nemen, ook nog<br />
metzijneigengeld.Ikbenzeercompetitief.Ikwilaltijd<br />
<strong>de</strong> beste zijn. Dat heeft alleen zin als er goe<strong>de</strong> concur-<br />
rentie<strong>is</strong>.De100meterwinnenterwijl<strong>de</strong>resté<strong>én</strong>been<br />
heeft<strong>is</strong>nietleuk.Wemoetenhiereensafvanheti<strong>de</strong>e<br />
datwecollega’szijn.Waarom<strong>is</strong>hetviesomelkaarals<br />
concurrenttebeschouwen?Hethoudtjescherp.’<br />
Ubeijvertzichalvanafhetbeginvan<strong>de</strong>jarennegentig<br />
voor <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse film. Op dat moment<br />
had niemand daar interesse in. Waarom <strong>de</strong>ed u<br />
het? ‘SterkeNe<strong>de</strong>rlandsefilmsbetekeneneensterker<br />
filmklimaat.Dat<strong>is</strong>betervoorie<strong>de</strong>reen.Staatssecretar<strong>is</strong><br />
HalbeZijlstralijktniettebeseenwathijmetzijnbezuinigingen<br />
aanricht. Hij stopt het econom<strong>is</strong>ch vliegwielopeenmomentdathetnetbeginttedraaien.’<br />
Schrijver Herman Koch zei op <strong>de</strong>ze plek dat hij<br />
vanzijnbestsellerHetDiner‘noglievereenAmerikaanse<br />
B-film had dan een zogenaam<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse<br />
A-film’. De recente boekverfilmingen<br />
noem<strong>de</strong>hij‘hemelschreiendslecht’.<br />
‘Als hij dat vindt, verdient Herman<br />
Koch die Amerikaanse B-film. Kennelijk<br />
lijdt hij ook aan het calvin<strong>is</strong>t<strong>is</strong>che<br />
complexdatwatwijinNe<strong>de</strong>rlandmaken<br />
nooit goed kan zijn. Onzin. Het <strong>is</strong><br />
nognietgoedgenóég,maarwewor<strong>de</strong>n<br />
steedsbeter.Het<strong>is</strong>slechtomniettrots<br />
te zijn op je afkomst. En dat moet ík<br />
hem dan vertellen – ik ben niet eens<br />
hon<strong>de</strong>rdprocentNe<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>r.’<br />
Uw doel met Zwartboek was Hollywood;<br />
internationaal doorbreken.<br />
‘Ja. Ik zag het als een kans. Je moet <strong>de</strong><br />
bestevanallemaalwillenzijn.De<strong>meest</strong>e<br />
doelen zijn bereikt. Alleen mijn<br />
grootste ambitie niet: een Oscar of een<br />
Oscarnominatie. M<strong>is</strong>schien wordt dat<br />
<strong>de</strong>volgen<strong>de</strong>stap.Ikwileenfilmmaken<br />
diewereldwijdin<strong>de</strong>toptienkomt.Zodat<br />
je overal iets hebt nagelaten. Vooralsnog<br />
heeft Zwartboek het record van<br />
<strong>de</strong>hoogstscoren<strong>de</strong>Ne<strong>de</strong>rlandsefilmin<br />
hetbuitenland;25 miljoendollar.Maar<br />
hetsteltpasechtietsvooralsjewereldwijdboven<strong>de</strong>50<br />
miljoenzit.’<br />
19jaarwas<strong>San</strong><strong>Fu</strong><strong>Maltha</strong>toenhijSoldaat<br />
van Oranje zag. Hij zegt: ‘Ik praat<br />
niet in termen van idolen, maar tegen<br />
reg<strong>is</strong>seur Paul Verhoeven keek ik wel<br />
op. En eigenlijk vind ik Soldaat van<br />
Oranje nog steeds een betere film dan<br />
Zwartboek.’<br />
Hoe<strong>is</strong>dat,samenwerkenmetzo’ngrotenaam?‘Inhetbeginverliephetvooralstroef.Paulwantrouwtproducenten.Uitein<strong>de</strong>lijkhebbenweeenvormgevon<strong>de</strong>ndiemethortenenstotenwerkte.Hij<strong>is</strong>eenslimmemaneneengeweldigereg<strong>is</strong>seur.Maarhetgingsomshardtegenhard.’<br />
Berucht<strong>is</strong>hetverhaalvaneenopnamedaginZwolledieurenuitloopt<br />
omdat Verhoeven niet tevre<strong>de</strong>n <strong>is</strong> over het resultaat. De scènes met<br />
HalinaReijn,diedieavondinAntwerpeneentoneelvoorstellingheeft,<br />
moetenmeermalenover.Als<strong>de</strong>wanhopigeproductielei<strong>de</strong>rkomtzeggen<br />
dat Reijn nu écht naar Antwerpen moet, schreeuwt Verhoeven:<br />
‘Laatmaareenhelikoptervoorhaarkomen,ikbetaal!’<br />
Verhoevennoteer<strong>de</strong>zijn‘bijdragen’ineenboekje,laterzoualleswor<strong>de</strong>nverrekend.‘Datklopt.’<br />
Uitein<strong>de</strong>lijk bleek het boekje onvindbaar. ‘Het was verdwenen,<br />
ja.Paulzalhetnietbewustzoekhebbengemaakt.Bovendienhadik<br />
danmaarmoetenzorgendaterkopieënvanwaren.Uitein<strong>de</strong>lijkheb-<br />
Volkskrant magazine 25 06 2011 15
16<br />
‘Degeneratie<br />
filmproducentendiein<br />
kastelenkonlevenmethet<br />
makenvanNe<strong>de</strong>rlandse<br />
filmsbestaatnietmeer,<br />
hoor’<br />
ben hij en ik een regeling getroen, er <strong>is</strong> een bedrag verrekend met<br />
zijngage.’<br />
Lijkenjulliekaraktersopelkaar?‘Ikbenmin<strong>de</strong>rwantrouwig.Na<br />
Zwartboek had ik een poos geen zin meer om met Verhoeven te werken.Lichamelijkhadikhetnietaangekundomnogeenkeerzodiep<br />
tegaan.Hije<strong>is</strong>tállesvanje.’<br />
Met zachte stem: ‘Kort voor mijn va<strong>de</strong>r stierf, <strong>is</strong> hij hier geweest. Ik<br />
lietdithu<strong>is</strong>bouwen,hetwasnogeenbouwput.Wijhad<strong>de</strong>nhetvroegerlangetijdnietbreed.Mijnva<strong>de</strong>rwashu<strong>is</strong>schil<strong>de</strong>renhadtweebanen<br />
om een rijtjeshu<strong>is</strong> te kunnen betalen. Tot zijn pensionering<br />
werktehijzesdagenperweek,nietlangdaarnaoverleedhij.Mijnou<strong>de</strong>rs<br />
waren toen al geschei<strong>de</strong>n. Ik weet nog hoe hij hier zat te rillen<br />
van <strong>de</strong> kou, maar wel met een grote glimlach. ‘Dat ik nog mag meemakendateenzoonvanmijzókanwonen’,zeihij.’<br />
Eensnelleblikop<strong>de</strong>Bentley:‘Alsmensenoverdieautobeginnen,zeg<br />
ik:‘Zieje<strong>de</strong>rimpelsopmijnvoorhoofd?Diehorenbij<strong>de</strong>prijsvan<strong>de</strong><br />
autoenhethu<strong>is</strong>.’AlshetmetZwartboekfoutwasgelopen,zouikalles<br />
zijnkwijtgeraaktwatikhebopgebouwd.Der<strong>is</strong>ico’sdieikalsproducentmoestnemenwarengigant<strong>is</strong>ch.Ikhebeenhogeprijsvooraldie<br />
druk moeten betalen. Ik kreeg een infectie aan bei<strong>de</strong> ogen, waarschijnlijkomdat<strong>de</strong>weerstandinmijnlichaamwasverdwenen.Ikhebinmid<strong>de</strong>lsvieroperatiesgehad,<strong>de</strong>stressheeftmelichamelijkaangevreten.Vóór<strong>de</strong>zefilmwerdikbeterensterkervanstress.Ikfietsregelmatig<br />
metvrien<strong>de</strong>n.Zodra we tegen eenhelling opmoeten,ga ik<br />
har<strong>de</strong>rtrappen.MaarZwartboekbarsttealvanafhetbeginuitz’nvoegen.Ikheb<strong>de</strong>mensinalzijngulzigheidvoorbijzientrekken.’<br />
Een groep freelance crewle<strong>de</strong>n vroeg je faill<strong>is</strong>sement aan.<br />
‘Schandalig.Ikhebie<strong>de</strong>reenbetaald,alleennietallesmeteen.95procent<br />
van hun tegoed had<strong>de</strong>n ze al binnen. Die mensen had<strong>de</strong>n eens<br />
moetenwetenhoehet<strong>is</strong>alsjezoonvanschoolkomtenvraagt:‘Papa,<br />
<strong>is</strong>hetwaardatwefaillietzijn?’’<br />
Bij<strong>de</strong>premièrevanZwartboekklonkboe-geroeptoenuwnaam<br />
inbeeldkwam.‘Iné<strong>én</strong>kleinerezaal,waarikzelfnietbijwas.Zewillenallemaalnogvoormewerken,ook<strong>de</strong>mensendiemeuitfloten.Ik<br />
weet niet precies wie het zijn, maar als ik erachter kom, huur ik ze<br />
nooitmeerin.’<br />
Producent Matthijs van Heijningen zegt: ‘Ondanks het succes<br />
heefthij<strong>de</strong>filmwereldmethetgedoerondZwartboekineenverkeerddaglichtgesteld.Weergingie<strong>de</strong>reen<strong>de</strong>nkendatfilmproducentenniettevertrouwenzijn.’‘Producentenvanzijngeneratie<br />
praten nooit met respect over collega’s. Daarmee hebben zij meer<br />
kwaadgedaandanwieook.Ikhoopdatmijnfilmheeftbewezendat<br />
<strong>de</strong>Ne<strong>de</strong>rlandsefilmindustriewel<strong>de</strong>gelijkA-filmskanmaken.’<br />
Dan: ‘Ik heb Zwartboek sindsdien nooit meer terug gezien. Geen behoefte<br />
aan. De première, <strong>de</strong> Gou<strong>de</strong>n Kalveren, Venetië: het <strong>is</strong> in een<br />
waasaanmevoorbijgegaan.M<strong>is</strong>schienkanikhetpasgaanwaar<strong>de</strong>ren<br />
alsiknooitmeereenvervelen<strong>de</strong>opmerkingkrijg.Numaakthetnog<br />
teveelbijmelos.’<br />
Ikstopopmijn50stemetwerken,heeftugeregeldgezegd.‘Om-<br />
datikniet<strong>de</strong>wegvanmijnva<strong>de</strong>rwilgaan,ja.Hijstopte<br />
opzijn63ste,hadteveelgevraagdvanzijnlichaam.Ik<br />
benbijna53,dusikhebnogtienjaaromhetan<strong>de</strong>rste<br />
doen.Vooralsnog<strong>is</strong>ereenkinkin<strong>de</strong>kabelgekomen.’<br />
Zwartboek?‘Voordienhadikmekunnenveroorloven<br />
omhetrustigeraantedoen.Mijnhuidigefinanciëlesituatie<strong>is</strong>an<strong>de</strong>rs.Hetkapitaaldatikhadvergaard<strong>is</strong>in<br />
diefilmgestoken.4miljoeneuro,eigengeld.Daarvan<br />
heb ik2miljoen nog nietterugverdiend.Het geldwat<br />
wel terugkwam, zit in het bedrijf en in nieuwe films.<br />
Zwartboek heeft me aan <strong>de</strong> rand van <strong>de</strong> afgrond gebracht.<br />
Nog steeds word ik soms gevraagd of er geen<br />
winstentever<strong>de</strong>lenzijn.Hoekomenzeerbij!’<br />
Schamper gelach. ‘Het <strong>is</strong> helaas nog steeds zo dat bepaal<strong>de</strong>mensen<strong>de</strong>nkendatproducentenzakkenvullers<br />
zijn.Nou,<strong>de</strong>generatiedieinkastelenkonlevenmethet<br />
makenvanNe<strong>de</strong>rlandsefilmsbestaatnietmeer,hoor.’<br />
Uwoontzelfookriant.‘Dithebiklatenbouwentoen<br />
iknogd<strong>is</strong>tributeurwas.HebjehetkasteelvanMatthijs<br />
vanHeijningenooitgezien?Dat<strong>is</strong>welwatan<strong>de</strong>rs,hè.<br />
RobHouwerbezit<strong>de</strong>halveVanEeghenstraatlangshet<br />
Von<strong>de</strong>lpark.Maarja,toentertijdhoef<strong>de</strong>nzebijsucces<br />
vaneenfilmnietsterugtebetalen.Dehuidigegeneratie<br />
woontnietzo.Reinoutheeftzijngeldooknietverdiend<br />
metfilmproductie.’<br />
Binnenkortbegintutochweereenambitieusproject:<br />
De Stille Kracht verfilmen, mét Paul Verhoeven.‘Ikkrabbellichamelijkwatop.Enikweetnuhoe<br />
ikmetPaulwilsamenwerken.Tij<strong>de</strong>nsZwartboeklag<strong>de</strong><br />
machtbijhem.Hetwaszíjnscript,hijkwamnaarmíj<br />
toe.Datmoetnugelijkwaardiger.Bovendienmoetalles<br />
financieeleerst300 procentkloppen.Eind<strong>de</strong>zemaand<br />
hebben we onze eerste bespreking. Ik weet zeker dat<br />
Paulereengeweldigefilmvanzalmaken.’<br />
Zietuerniettegenop?‘Somskrijgikeenmailtjevan<br />
hemen<strong>de</strong>nk:oja,ditkeniknog.Danteliktottien–of<br />
ietsver<strong>de</strong>r.’<br />
Bent u eerzuchtig? ‘Ja.Al hoef ik geen BN’er te zijn.<br />
Danhadikwelvooreencarrièrealsacteurofreg<strong>is</strong>seur<br />
gekozen. Elke maand bij DeWereldDraaitDoorzitten,<br />
<strong>is</strong>nietwatikzoek.Ofhet<strong>is</strong>nogeenrestjeInd<strong>is</strong>chebeschei<strong>de</strong>nheid<br />
in mij. Mijn eerzucht wordt gedreven<br />
door<strong>de</strong>vraagofmijnaanwezigheidzinheeftgehad.Ik<br />
hoopdaterovertwintigjaarnogsteedsovermijnfilms<br />
wordt gesproken. Vooral niet opvallen, op je beurt<br />
wachten,zowor<strong>de</strong>nIndo’sopgevoed.Daarbenikuitgebroken.Ikhebaltijdinmijneigenkrachtgeloofd.Als<br />
jekeurigopjebeurtwacht,komjeerniet.’ <<br />
Hommeltje.Engeltje.Snoes.Lieveling.Ik<strong>de</strong>nk<br />
datikerwekelijkstenminstenogwelé<strong>én</strong><br />
zo’nstommekoosnaamuitflap.Terwijlik<br />
hetzelf<strong>de</strong>momentaanhetsnoetjevanmevrouwDe<br />
Jongtochookhéélsterkkanaflezendatikzulke<br />
woor<strong>de</strong>nmaarbeternóóitmeerinmijnmondkannemen.Zepassenin<strong>de</strong>rdaadnietmeerin<strong>de</strong>huidige<br />
samenleving,waarinvrouwenhetsterkegeslacht<br />
vormen,enjeoogsterdusterechteer<strong>de</strong>rwalgingbij<br />
jesnoepiemee,dandathaarharterdooropenspringt.<br />
Jammerwel,mop,maarikbegrijpjeding,enikzaler<br />
voortaanopproberenteletten.Ikbennogvaneen<br />
ietsou<strong>de</strong>rwetseregeneratiedanjij,maarikzwavel<br />
datoverleef<strong>de</strong>idioomeropeendagheuswelvoorgoeduit.Wantikerkenhet:<strong>de</strong>taal<strong>de</strong>rlief<strong>de</strong><strong>is</strong>aan<br />
LeeTowers zal wel poes door zijn echtgenote wor<strong>de</strong>n<br />
genoemd,schat ik.En Ernst Happel was ook een poes<br />
eenrev<strong>is</strong>ietoe,nu‘schatteboutje’,‘lekkertje’en‘everloving-poeske’intussentochwelvanheelweinig<br />
respectenverbalehygiënegetuigen.Enikbesefook<br />
daterdooran<strong>de</strong>remensendanjijeenheelvrouwvijandig<strong>de</strong>nkpatroonachterkanwor<strong>de</strong>ngezocht.<br />
Afijn,reken<strong>de</strong>volgen<strong>de</strong>keergerustopmijwanneer<br />
ikietsneutralers,ofzelfslieverhelemaalniksmoet<br />
verzuchtenbij,zeg,eengeslaagdorgasme(‘Godskolere,kippetjevanme...!’)ofbijwijzevandankbetuiging<br />
naeenheerlijke,doorhaarberei<strong>de</strong>maaltijd:‘Goh,<br />
heerlijk,prinsesje,zohebikhetnouliefstelkedag,<br />
snapje?!’<br />
Zijnereventueelnogweleenpaaruitzon<strong>de</strong>ringen<br />
mogelijk?‘Me<strong>is</strong>je-van-me’vindikpersoonlijk,ook<br />
voorheleouwevan<strong>de</strong>soort,nogwelonschuldigen<br />
daarmee<strong>de</strong>moeitevanhetbewarenwaard.Mijnva<strong>de</strong>rzeivoortsaltijd‘dikke’tegenmijnmoe<strong>de</strong>r(diedat<br />
allerminstwasen<strong>is</strong>),enomsentimentelere<strong>de</strong>nen<br />
houikerdie,alsdoodstukjetaalwel<strong>is</strong>waar,ook<br />
graagin.Enwatmijbetreftmoetook<strong>de</strong>aanduiding<br />
‘poes’,gebruiktdoorhaaibaaierige,exuberantevrouwenalsaanspreekvormvoorhunman,van<br />
zuiveringsactiesblijvengevrijwaard.<br />
Zel<strong>de</strong>nvalteenkoosnaamechtperfectsamenmeteen<br />
bepaaldtypemens,endit<strong>is</strong>zo’nuniekgeval.Kerels<br />
die‘poes’wor<strong>de</strong>ngenoemd–eencollegavan<strong>de</strong><br />
Taal <strong>de</strong>r lief<strong>de</strong><br />
HaagseVolkskrant-redactieheeft’meenpoosjeterug<br />
noginzijnstandplaatsgehoord–staanophetpunt<br />
uittesterven,maartegelijkertijdziejezetochook<br />
nogzooverstraatlopenmethunsnappywije.Grote,<br />
gebruin<strong>de</strong>mannenineendouble-breasted,blauwcolbertmetvergul<strong>de</strong>knopen–<strong>de</strong>kragenvan<strong>de</strong>gele<br />
poloover<strong>de</strong>revers–enormeloafersaanhunvoeten,<br />
enaaneenriempjedatschoothondjevanháár.Licht<br />
krullendofju<strong>is</strong>theelglad,achter<strong>de</strong>orengekamd<br />
haarook,meenikteweten,eengou<strong>de</strong>nhorlogeen<br />
eenschakelarmbandaanhunbehaar<strong>de</strong>polsen,<br />
endoorgaanseveneensuitgerustmeteengou<strong>de</strong>n<br />
pilotenbril.<br />
Imposantejongens,maartoch:jongens.LeeTowers<br />
zalwelpoesdoorzijnechtgenotewor<strong>de</strong>ngenoemd,<br />
schatik.EnErnstHappelwasookeenpoes,netals<br />
TommyCooper,enallichtookTedjevanEs.<br />
Magikalsgewonemanver<strong>de</strong>rnogwattewensen<br />
hebbenmetbetrekkingtoteengerev<strong>is</strong>ioneer<strong>de</strong>,aan<br />
<strong>de</strong>e<strong>is</strong>envan<strong>de</strong>tijdaangepastetaal<strong>de</strong>rlief<strong>de</strong>?Dan<br />
wilik,alshetalniettelaat<strong>is</strong>,erhartstochtelijkvoor<br />
pleitenom<strong>de</strong>tegenwoordigvooraldoorvrouwengebezig<strong>de</strong>envaakgetwitter<strong>de</strong>koosnaam‘lief’(alsin:<br />
‘Mijnliefheeftvoorvanavon<strong>de</strong>entafeltjevoortwee<br />
geboekt,zinin!’)metonmid<strong>de</strong>llijkeingangweeruit<br />
hetnationalevocabulaireteschrappen.Zekervariantenwaarbijhetbezittelijkvoornaamwoordwordt<br />
weggelaten,zijnverschrikkelijk.Nooit‘Gajemetme<br />
meenaarbed,lief?’tegeneenventzeggen,wantdie<br />
voeltzichserieusweggezetalseenimpotente<br />
knuelaar.<br />
Endatzaaddo<strong>de</strong>n<strong>de</strong>woordzekerooknietinhet<br />
openbaaroverjelippenlatenkomen,poepie.Want<br />
kunjejevaneenmannelijkepoesnogvoorstellendat<br />
hijjeeeaaneenklauwrijgt,aan<strong>de</strong>mannelijkheid<br />
enhetlaatstestukjesoevereiniteitvaneenventdieals<br />
‘Lief!’wordtaangeroependoordiensvriendinof<br />
echtgenote,zaldooran<strong>de</strong>rehereninhungezelschap<br />
ernstigwor<strong>de</strong>ngetwijfeld.Het<strong>is</strong>verschrikkelijk<br />
moeilijkuitteleggenwaaromdatnouzo<strong>is</strong>,moesje,<br />
maargeloofmenoumaar.EnalsjemegewoonWim,<br />
Piet,Jeroen,Matthijs,Flor<strong>is</strong>-Jannoemt,ofhoeikver<strong>de</strong>rookmaarheet,vindikhettochwelalsmuziekin<br />
mijnorenklinken.Jahoor,dat<strong>is</strong>alles,hummeltje.Zie<br />
je,wekomenersamenuitein<strong>de</strong>lijkweluit.<br />
w.<strong>de</strong>jong@volkskrant.nl<br />
wim <strong>de</strong> jong<br />
Volkskrant magazine 25 06 2011<br />
17
Change language