Ganzen herkennen - Vogels van Belgie
Ganzen herkennen - Vogels van Belgie
Ganzen herkennen - Vogels van Belgie
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Ganzen</strong> in België (en Nederland)<br />
Welke ganzen komen we bij ons tegen?<br />
Alle ganzensoorten leren kennen die in België (en Nederland) voorkomen is tamelijk<br />
eenvoudig. Er komen maar 12 ganzensoorten bij ons voor.<br />
We kunnen ze als volgt onderverdelen. Er zijn 6 wilde ganzen die we in het veld<br />
regelmatig tegenkomen:<br />
Grauwe gans<br />
Kolgans<br />
Rietgans<br />
Kleine Rietgans<br />
Brandgans<br />
Rotgans<br />
Grauwe gans<br />
Er overwinteren bij ons ook 3 meer zeldzame soorten, ze zijn zo zeldzaam dat je ze<br />
waarschijnlijk nooit zal tegenkomen:<br />
Dwerggans<br />
Roodhalsgans<br />
Sneeuwgans<br />
En er zijn nog 3 zogenoemde exoten, deze soorten zijn ontsnapt uit ge<strong>van</strong>genschap en<br />
hebben zich hier kunnen voortplanten:<br />
Nijlgans<br />
Canadagans<br />
Indische gans<br />
www.vogels<strong>van</strong>belgie.be – Rudy Driesen
Grijs/bruine ganzen<br />
Grauwe gans<br />
De grauwe gans (Anser anser) is de in België<br />
(en Nederland) meest voorkomende gans.<br />
Het is een grote grijsbruine gans met forse<br />
oranje snavel en roze poten. De staart heeft<br />
in vlucht een brede witte rand.<br />
Kolgans<br />
De kolgans (Anser albifrons) broedt in<br />
Groenland en het noorden <strong>van</strong> Rusland. In<br />
de maanden oktober tot en met maart<br />
verblijft de vogel in grote getallen in de Lage<br />
Landen. Het is een bruine gans met witte<br />
bles boven de snavel (witneus), zwarte<br />
buikstrepen en oranje poten.<br />
Rietgans<br />
De Rietgans (Anser fabalis) is een bruine<br />
gans met oranje-zwarte snavel. Er zijn twee<br />
ondersoorten, de Taiiga en de<br />
Toendrarietgans. Deze verschillen nauwelijks<br />
<strong>van</strong> elkaar.<br />
Kleine Rietgans<br />
De kleine rietgans (Anser brachyrhynchus) is<br />
een gans die broedt in Oost-Groenland<br />
IJsland en Spitsbergen. Het is een trekkende<br />
soort die overwintert in Noordwest-Europa,<br />
met name in de Lage Landen. Het is een<br />
Kleine bruine gans met een grijze rug en roze<br />
poten en snavel. De staart heeft in vlucht een<br />
brede witte rand.<br />
www.vogels<strong>van</strong>belgie.be – Rudy Driesen
Bonte ganzen (zwart-wit)<br />
Brandgans<br />
De brandgans (Branta leucopsis) is een<br />
gans <strong>van</strong> het noordelijk deel <strong>van</strong> de<br />
Atlantische Oceaan <strong>van</strong> de oostkust <strong>van</strong><br />
Groenland tot Spitsbergen en het zuiden<br />
<strong>van</strong> Nova Zembla. Tijdens strenge winters<br />
zakken ze af tot België en Nederland. Het is<br />
een zwart-witte gans met witte wangen en<br />
zwarte snavel, poten en hals. Bleekgezicht<br />
(of brandende kaars), blafgans.<br />
Rotgans<br />
www.vogels<strong>van</strong>belgie.be – Rudy Driesen<br />
De rotgans (Branta bernicla) komt<br />
voornamelijk voor in West-Siberië tijdens de<br />
zomer en West-Europa in de winter. Het is<br />
een grijs-zwarte gans met een witte<br />
halsvlek. Rot-rot-rot roepende<br />
Zwartkopgans.
Zeldzaamheden (zeldzame overwinteraars)<br />
Dwerggans<br />
Dwerggans<br />
De dwerggans (Anser erythropus)<br />
is een vrij zeldzame gans die<br />
wereldwijd sterk in aantal afneemt<br />
en daarom zeer kwetsbaar is. Hij<br />
lijkt sterk op de kolgans maar is<br />
iets dikker en de kop is ook iets<br />
ronder. Een volwassen vogel heeft<br />
een opvallende gele oogring en een<br />
roze snavel.<br />
Roodhalsgans<br />
De roodhalsgans (Branta ruficollis)<br />
is een kleurrijke gans die een<br />
wintergast is aan de Zwarte Zee en<br />
een dwaalgast hier bij ons. Het<br />
lichaam is zwart en in tweeën<br />
gedeeld door een witte flankstreep.<br />
De borst en het gezicht hebben een<br />
roestrode kleur en het hoofd heeft<br />
een bont gezichtspatroon. De<br />
kleine zwarte snavel en de dunne<br />
nek vallen sterk op.<br />
Sneeuwgans<br />
De sneeuwgans (Chen<br />
caerulescens) is een gans <strong>van</strong> het<br />
hoge noorden waar hij broedt op<br />
de toendra. Gewoonlijk<br />
overwintert hij aan de Atlantische<br />
kust <strong>van</strong> de VS maar soms dwaalt<br />
hij wel eens af naar Europa. Ook<br />
in België (en Nederland) wordt hij<br />
af en toe waargenomen. Het is<br />
een forse witte gans met zwarte<br />
vleugelpunten en roze poten en<br />
snavel.<br />
Verwar deze gans niet met de witte half tamme soepganzen die af en toe wel eens tussen<br />
wilde ganzen zitten.<br />
www.vogels<strong>van</strong>belgie.be – Rudy Driesen
Exoten (deze soorten zijn ontsnapt uit ge<strong>van</strong>genschap en hebben zich hier kunnen<br />
handhaven en voortplanten)<br />
Nijlgans<br />
De Nijlgans (Alopochen aegyptiaca) behoort tot de halfganzen. Deze gans komt algemeen<br />
voor in Afrika. Ze worden veel aangetroffen in de Nijlvallei. Nadat in 1967 een aantal<br />
exemplaren is ontsnapt, komt de Nijlgans in België en Nederland vrij algemeen voor.<br />
Canadagans<br />
De Canadese gans (Branta canadensis) komt <strong>van</strong> oorsprong alleen voor in het noorden <strong>van</strong><br />
de Verenigde Staten, in Canada en Alaska. Dat deze gans tegenwoordig ook in België en<br />
Nederland veelvuldig voorkomt, danken we aan het uitzetten voor jacht en aan<br />
ontsnappingen uit watervogelcollecties. Deze gans heeft voornamelijk zwarte veren, een<br />
zwarte kop en zwarte, lange hals. Typisch voor deze soort zwarte ganzen is de witte band<br />
<strong>van</strong> de keel tot over de wangen. De zwarte hals gaat over in een witachtige borst.<br />
www.vogels<strong>van</strong>belgie.be – Rudy Driesen
Indische gans<br />
De Indische gans (Anser indicus) is een gans die broedt in Centraal-Azië en over de<br />
Himalaya vliegt om te overwinteren in het drasland <strong>van</strong> India. In Europa leeft de Indische<br />
gans als exoot sinds exemplaren uit ge<strong>van</strong>genschap zijn ontsnapt.<br />
www.vogels<strong>van</strong>belgie.be – Rudy Driesen
<strong>Ganzen</strong>tijd<br />
Vanaf eind oktober strijken de ganzen neer. Ze blijven tot eind maart. Het hoogtepunt <strong>van</strong><br />
de ganzentijd ligt in de maanden januari en februari.<br />
<strong>Ganzen</strong> zijn grote, zwaar gebouwde watervogels, die gespecialiseerd zijn in grazen en<br />
daartoe sterke, vrij lange, midden onder het lichaam geplaatste poten hebben om goed te<br />
kunnen lopen. Ze hebben een middellange hals en krachtige, kegelvormige snavel met<br />
zaagrand aan bovensnavel. De gans leeft in groepen, vooral tijdens de trek en in<br />
overwinteringsgebied. Ze zijn schuw en oplettend, maar kunnen opmerkelijk tam worden<br />
in gebieden waar niet gejaagd wordt. Ze trekken langs traditionele routes in<br />
familieverband of grote troepen, in V-vormige formaties of golvende linies. Hun voedsel<br />
bestaat uit plantaardig materiaal. Ze zijn monogaam, paren en blijven lang bij elkaar<br />
leven. Hun nest wordt op de grond, met dons aangekleed. Beide ouders verzorgen de<br />
jongen. Adulte vogels ruien alle slagpennen tegelijkertijd en kunnen daarom 3-4 weken<br />
niet vliegen, meestal samenvallend met de periode waarin jongen zich in het nest<br />
bevinden.<br />
Wilde ganzen, fascinerende vogels<br />
<strong>Ganzen</strong> vormen een onmiskenbaar deel <strong>van</strong> ons historisch en natuurlijk erfgoed. Grauwe<br />
ganzen werden reeds ten tijde <strong>van</strong> de Egyptenaren gedomesticeerd, ze werden niet enkel<br />
gekweekt voor hun vlees maar ze werden ook gebruikt als bewaker (<strong>van</strong> bvb. het Capitool<br />
in het oude Rome). Vriezeganzen vormen tevens één <strong>van</strong> de weinige<br />
'oernatuurfenomenen' in Vlaanderen, waar in de 21ste eeuw ongerepte natuurgebieden<br />
allang niet meer bestaan. Jaarlijks lokt de aanwezigheid <strong>van</strong> vriezeganzen dan ook vele<br />
"toeristen" naar de Oostkustpolder.<br />
Langs de andere kant hielpen mensen in de loop der jaren ook vaak de vriezeganzen, toen<br />
monniken en landbouwers eeuwen terug de slikken en schorren inpolderden tot weilanden<br />
(dan wel ten koste <strong>van</strong> echte kustgebonden vogels).<br />
Toch is de relatie tussen mensen en vriezeganzen niet zo onbesproken. Over de hele route<br />
werd er eeuwenlang op ganzen gejaagd. Zo'n halve eeuw geleden dreigde dit helemaal mis<br />
te lopen en gingen diverse soorten hard achteruit.<br />
Daarom nam de overheid in de jaren tachtig, op aandringen <strong>van</strong> natuurbeschermers, het<br />
wijze besluit om de ganzen te beschermen en de jacht te sluiten. Ook elders in Europa<br />
werd de ganzenjacht beperkt. Hierdoor konden de meeste ganzensoorten zich weer<br />
herstellen tot het niveau <strong>van</strong> het begin <strong>van</strong> de twintigste eeuw.<br />
Heb je vragen, aarzel niet en stuur een mailtje: vogels<strong>van</strong>belgie@gmail.com<br />
www.vogels<strong>van</strong>belgie.be – Rudy Driesen
www.vogels<strong>van</strong>belgie.be – Rudy Driesen<br />
Rietgans<br />
Rotgans
www.vogels<strong>van</strong>belgie.be – Rudy Driesen<br />
Grauwe gans<br />
Rotgans
www.vogels<strong>van</strong>belgie.be – Rudy Driesen<br />
Brandgans<br />
Canadagans
Change language