2008-4 Jezus leren vertegenwoordigen - Groei

Geestelijke vorminG, vernieuwinG & missionaire Gemeenteopbouw
Jaargang 12 | Nummer 4 | Prijs e 2,25
Materiaal voor 13 weken geloofsopbouw
Jezus leren
vertegenwoordigen
4
Winter 2008

Suggesties voor gespreksgroepen
op basis van vier ontmoetingen
Wat is een getuige?
Bij het getuige-zijn gaat
het om het getuigenis van
ons leven, om onze levenshouding
en ons optreden.
Wie zijn we in het contact
met de ander en wat motiveert
ons ten diepste?
Zie pag. 4-20.
Echtheid, liefde en
waarheid
Om Jezus steeds beter te
leren vertegenwoordigen
is de keuze voor echtheid
van het grootste belang.
Echt zijn tegenover God
– zodat Hij je kan vormen
– maar ook echtheid in het
contact met anderen. Het
houdt de keuze in voor
liefde gekoppeld aan waarheid.
Pag. 23-41.
Liefde maakt creatief
Het Evangelie moet verstaan
worden. Welke ‘taal’
spreken we met onze communicatie
en houding? Op
wat voor manieren kun je
betrokkenheid bij de ander
kenbaar maken ?
Zie pag. 42-51.
Persoonlijke en
gemeenschappelijke
verantwoordelijkheid
Ons getuigenis als ‘lichaam
van Christus’
vraagt dat we de bood-
Inhoudsopgave
4
10
16
22
26
Getuigen van het licht
begint met naar je
schaduw kijken
Drs. philip troost
Wat betekent getuige zijn?
Geselecteerd
Je eigen levenssituatie als
vertrekpunt
marleen ramaker
Liefde die ervaren wordt
Dr. j.p. versteeg
Kom over de brug
Ds. theo visser
32
38
42
48
52
schap serieus nemen en
de genen met wie we in
gesprek komen. Kunnen
we bijvoorbeeld luisteren
naar hun vragen, twijfels
en ervaringen? Zie pag.
53-71. Als afrondend artikel
verwijzen we naar
Bouwen met Bestek, zie
pag. 72-75.
Spiegelbeelden verwijzen
naar het levende beeld
Coby van der Zee
Jezus kwam
onder ons wonen
Drs. C. van Duijn
God schakelt zijn
kinderen in
Drs. rené van loon, Dr. tjirk van
der Ziel, Drs. sijbren poelman
Luisteren: een kunst
die je kunt leren
roy Crowne & bill muir
Vliegen met twee vleugels
Drs. Yme Horjus
Jezus leren
vertegenwoordigen
Jezus leren vertegenwoordigen…is dat
mogelijk? De Bijbel spreekt over het
‘beelddrager zijn van God’ in allerlei omstandigheden:
thuis, op je werk en in je
omgang met elkaar.
God wil dat we ons aan Hem gaan spiegelen
en van daaruit een getuige zijn, in
navolging van zijn Zoon, Jezus Christus.
Jezus zei van zichzelf: “Als jullie Mij kennen,
zullen jullie ook Mijn Vader kennen” (Johannes
14: 7). Zijn Geest wil ons duidelijk
Dicht bij mensen óf
op kille afstand?
Dr. terry D. Cooper
Vraagtekens zetten
bij twijfels
Dr. tim keller
Belemmering of zegen?
Ds. j. overduin
verder in dit nummer:
Bouwen met Bestek
Ds. marius noorloos
Voor elke dag
90-dagen-dagboek
bewogenheid in actie
Van de redactie
maken hoe we kunnen groeien in het leren
kennen van God omdat we anderen niet
verder kunnen brengen dan we zelf hebben
mogen ontdekken.
Het thema van het 90-dagen-dagboek is
Bewogenheid in actie. Bewogenheid is een
vrucht van het leren kennen van Gods hart
en het werk van zijn Geest in ons denken,
doen en handelen.
P.S. Bij de voorpagina: Milja van der Scheer werkt sinds 2003 als (tropen)arts in Canzibehospitaal,
een plattelandsziekenhuisje in Transkei, Zuid Afrika. Zij behandelt daar wekelijks
honderden patiënten waaronder ook veel kinderen met HIV-besmetting en tuberculose,
zoals het doodzieke jongetje op de foto. ‘Al wat gedaan werd uit liefde voor Jezus, dat
houdt zijn waarde en zal blijven bestaan…’. (foto: Bert Koning)
Groei verschijnt viermaal per jaar
en wordt uitgegeven door Stichting
The Media Alliance in samenwerking
met het Confessioneel Gereformeerd
Toerustingscentrum. Abonnementsbijdrage
naar draagkracht. Richtbedrag
d 13,75 per jaar.
Doelstelling
Christenen dienen in de groei van het
persoonlijk geestelijk leven, gericht op
een actieve betrokkenheid bij de eigen
plaatselijke kerkelijke gemeente en
een getuigende levensstijl.
2 3
58
62
68
72
80

Getuigen van het licht
begint met naar
je schaduw kijken
Onlangs zag ik Prins Caspian, de tweede
Narniafilm. De manier waarop de strijders
van de leeuw Aslan (Christus) ertegenaan
gaan is een confronterende spiegel
die me wordt voorgehouden. Koning Peter
is vol vuur en overtuiging. “Voor Aslan!”
schreeuwt hij en geeft zijn paard de sporen.
Aslan zelf is nog nergens te zien, maar Peter
heeft geen tijd om op hem te wachten. Hij
heeft zijn strategie al klaar en nu moet het
gebeuren ook. Ik herken hierin hoe ik vaak
ben ‘gegaan voor Jezus’: wel in zijn naam,
maar toch los van Hem.
Getuigende levensstijl
Drs. Philip Troost
Peters zusje Lucy laat zich niet
verblinden door de gevaren die er
dreigen, door strategie en actie, de
waan van de dag, de do’s en de don’t’s.
Het enige wat zij doet, is wachten op
en uitkijken naar Aslan. Daarom ziet zij
als enige van de vier hem wel en weet
zij als enige wat de goede weg is. Lucy
begreep dat Aslans nabijheid en leiding
doorslaggevend was. Jezus zei tegen zijn
volgelingen: “Zonder mij kun je niets doen”
(Johannes 15:5).
Wat is dat nu precies: “Zonder mij”? Het
beeld van wijnstok en rank maakt het
duidelijk: het gaat om organische verbinding.
Dat we zo verbonden zijn met
Jezus dat we samen één leven vormen.
Zijn leven klopt in mij. Wie Hij is blijkt uit
wie ik ben. Hij is herkenbaar in mij. Soms
zeggen mensen tegen mij: “Ik heb in jou
Jezus ontmoet, niet alleen om wat je zegt
maar in wie je bent”. Dan ben ik telkens
weer verrast en ongelofelijk blij. Want dit
spreekt niet vanzelf. Op andere momenten
kan iemand in mij zomaar de duivel
ontmoeten. Bijvoorbeeld in een driftige
uitval, een egoïstische actie of een haatdragende
opmerking. Dat zijn momenten
of periodes dat ik me beweeg los van
Jezus. Dan heeft de Peter in mij weer te
luisteren naar de Lucy in mij. “Zonder mij
kun je niets doen” gaat dus verder dan dat
je eerst bidt voordat je tot actie overgaat.
Het gaat erom of je ook werkelijk eerst en
steeds weer het leven van Christus in je
opneemt, voordat je überhaupt wat gaat
doen of uitdelen of verkondigen. Het punt
is dat het bij getuige van Christus zijn
niet alleen gaat om wat je doet en zegt,
maar ook en vooral om hoe je Hem vertegenwoordigt.
Is de Jesus-style herkenbaar,
niet als aangeleerde vaardigheid of zo,
maar als vorming van je karakter en houding.
Straal je Hem ook uit in de manier
waarop je mens bent?
4 5

Schaduw
Het zal duidelijk zijn dat uitstraling niet
iets is wat je ‘even regelt’. Je kunt niet
besluiten om Jezus te gaan uitstralen zoals
je besluit aan een evangelisatieproject
mee te doen. Je gaat Jezus pas uitstralen
als het binnen in jou zo licht wordt dat dit
licht gewoon niet meer binnen te houden
is. Jezus noemt zichzelf het licht voor de
wereld en wij zijn geroepen om te getui-
Je gaat Jezus pas uitstralen als het
binnen in jou zo licht wordt dat dit licht
gewoon niet meer binnen te houden is.
gen van dat licht. Het irritante van licht is
alleen dat het eerste wat zichtbaar wordt
je eigen schaduw is. De donkere kanten
van je: je verborgen zonden; je weggedrukte
pijn; je onuitstaanbare eigenschappen;
je minder mooie gedachten; je bittere
ervaringen; ... zeg maar: al die dingen
vanbinnen bij je waar je maar liever niet
bij stilstaat. Waar je van wegkijkt. Die je
niet zo goed van pas komen bij je enthousiaste
geloof en je vurige ijver om voor
Jezus te gaan.
Als getuige van Christus zou je het liefst
over je eigen schaduw heen stappen,
doen alsof die er niet is, die achter je laten,
om je vervolgens toe te wijden aan
de komst van het Koninkrijk. Maar als jij
je losmaakt van je eigen schaduw, kun je
je met dat deel van jezelf ook niet verbinden
met Christus, ben je los van Hem, en
dus … kun je niks doen. Je kunt wel actief
zijn in en voor het koninkrijk van God,
maar door jou heen zal Gods licht niet zo
krachtig kunnen stralen, verlichten en
verwarmen dan toen Jezus zelf hier rondliep
op aarde. Toch is dat wat Hij wil: nog
steeds hier rondlopen op aarde, nu in de
persoon van jou en mij. Personen die zo
verbonden zijn met Hem, dat het is alsof
Hij zelf hier weer is. Nee, niet alsof. Dit ís
ook zo: Hij in mij en ik in Hem (Galaten
2:20).
Eerlijk kijken
Je verbinden met Christus is een heel
proces, tenminste: als je je verbinden wilt
met álles wat er in je is (het grote gebod
van Matteüs 22:37). En de eerste vraag
is dan of je bereid bent eerlijk te kijken
naar jezelf. Dus niet meer wegkijken van
je schaduwkanten, maar erbij stil gaan
staan. Ze onder ogen zien. Als christenen
zouden we elkaar hierbij meer kunnen
helpen dan we vaak doen. Zet iemand
eens stil bij zichzelf. Bijvoorbeeld door
niet alleen het standaardvraagje te stellen:
“Hoe is het?” Maar dan na het standaardantwoordje
“Gaat wel” of “Goed” of
“Z’n gangetje” eens door te vragen: “Hoe
gaat het nu écht met je?” En informeer
niet alleen naar wat iemand ergens van
vindt, maar ook naar hoe iemand iets
beleeft. We zeggen wel gemakkelijk: “Wat
denk jij ervan?” maar niet zo gauw: “Wat
voel jij hierbij?” of: “Wat roept dit bij jou
op?” Een beetje gezond wantrouwen ten
opzichte van al te mooie verhalen en erg
geestelijke sfeertjes zou niet verkeerd
zijn. Ik wil niets afdoen aan de prachtige
dingen die Gods Geest bewerkt in
en onder de mensen, maar soms heb ik
de indruk dat de rauwe werkelijkheid,
de schaduwkant van het leven, wordt
overschreeuwd met mooie geloofstaal en
stoere geestelijke strijdretoriek. Eerlijk
worden over onze ervaringswerkelijkheid
is een eerste stap. Daarna volgt de vraag
of je met begrip en zachtheid naar jezelf
wilt kijken. Jezelf erkennen als mens met
ook schaduwkanten. Of je jezelf daarmee
wilt aanvaarden zonder jezelf erom te
veroordelen of af te wijzen. Ook bij dit
erkenning geven aan hoe dingen voor
ons zijn, onze beleving ervan, kunnen we
elkaar helpen door niet meteen aan te komen
met ‘ja maars’. Het is zo moeilijk om
naar iemand te luisteren zonder meteen
daar allerlei interpretaties en oordelen en
correcties bij te hebben. Niet echt helpend
voor de ander om zichzelf onder ogen te
zien.
Komen en openen
Een derde stap in het verbinding maken
met Christus is dat je met dat wat je ziet
en erkent bij jezelf ook werkelijk naar
Christus toe gaat. Kom tot Mij is zijn
uitnodiging. Concreet betekent dit dat je
contact gaat maken met Hem over jouw
ervaringswerkelijkheid. Dat je de dingen
van je innerlijk ook openlegt voor Hem;
de vierde stap: openen. Je zonden belijden,
zo concreet mogelijk! Je pijn benoemen,
durven voelen als je bij Hem bent,
uithuilen op zijn schouder. Je boosheid
serieus nemen. Kortom: heel je houding
en karakter, al je gedachten en gevoelens
onder het fileermes van Gods Geest en
Woord durven brengen (Hebreeën 4:12).
Je kunt je voorstellen dat je dit zo pontificaal
buiten hangen van je vuile was alleen
doet bij iemand bij wie je je echt veilig
weet. En dat Jezus die iemand is weet je
natuurlijk. Dat geloof je ook vast. Maar
ondertussen. Hoeveel schaamte hebben
we vaak niet richting God. We ontwijken
Hem, we voelen ons schuldig, we houden
ons verstopt en dwars tegen ons geloof
in denken we dat we met al die vuiligheid
niet bij God kunnen aankomen. Het voelt
niet veilig bij God.
Je laten vasthouden
Toch is dit nu precies de kern van het
Evangelie. Het grote verschil ook met alle
andere religies. Dat de boodschap niet
is: “Ga de was doen” maar: “Laat Mij je
was doen”. Kom maar hier met die vuile
troep. Want dat is het ongetwijfeld, wanneer
je eerlijk hebt gekeken en onder het
fileermes van God bent doorgegaan, dan
lig je open en bloot smerig te zijn. Je zou
wel door de grond willen zakken. Je kunt
jezelf zo haast niet verdragen, laat staan
liefhebben. En dán, juist dán, vraagt God:
Mag Ik je even vasthouden? Jij houdt
misschien niet van jezelf als het zo eerlijk
Getuigende levensstijl
wordt, maar Ik heb je wel lief. Ook zo, als
zo open en bloot al je vuiligheid in beeld
is. En je dan laten vasthouden door God,
dat is de ultieme verbinding met Christus.
Want de arm die God om je heen slaat,
dat is Christus (1 Johannes 4:9). Als je
deze liefde niet echt wilt ontvangen in de
schaduw van je bestaan en in de vuiligheid
van je ziel, kun je geen getuige zijn,
want dan weet je eigenlijk niet waarover
je het hebt, ook al ken je de Bijbel uit je
hoofd.
Omvormen
Pas nu, nadat je je echt hebt laten vasthouden
door God, en echt gevoeld dat
het goed is ook al heb je nog bergen vuile
was, pas nu en vanuit deze basis komt
de volgende stap: je laten omvormen tot
een getuige van Christus. Dat je niet alleen
zijn volgeling blijft, maar ook zijn
vertegenwoordiger kunt zijn. Of God aan
je mag gaan werken als de pottenbakker
met z’n klei. En deze vraag moet je
niet te snel beantwoorden, want als je
ja zegt, kies je voor het weer voelen van
Als jij je losmaakt van je eigen schaduw,
kun je je met dat deel van jezelf ook niet
verbinden met Christus.
de pijn die je had weggedrukt; voor de
ontmaskering van de schijn die je zolang
hebt opgehouden; voor het offeren van
zaken waaraan je je hebt vastgeklampt;
voor harde confrontatie en gevoelige lessen.
Alles wat open en bloot is komen te
liggen, gaat dan met de grootste precisie,
traagheid en grondigheid onderworpen
worden aan het zuiveringsproces van
Gods Geest. En dit proces zal heel vaak
de sfeer hebben van een enorm gevecht.
Tussen je oude mens en je nieuwe mens.
Tussen je vlees en je geest. Tussen Satan
6 7

en Christus. Sterven aan jezelf doe je niet
eventjes vlug. Je geeft je niet zomaar gewonnen,
ook al wil je dat vanuit je geloof
nog zo graag. De patronen en krachten
van je oude natuur zijn sterk en weerbarstig,
maar als je het gevecht aangaat, en
God toelaat, net zolang tot je je overgeeft
op dat specifieke punt – en gaandeweg je
leven worden dat meer punten – dan kan
het je op een dag zomaar overkomen dat
iemand tegen je zegt: “Ik heb in jou Jezus
ontmoet”.
Bijbelleessuggesties:
Johannes 15: Zonder Mij kun je niets doen.
Efeziërs 5:6-13 en Filippenzen 2:15. Laat
je ontmaskeren door het licht. Zó ben je
getuige.
Hebreeën 4:10-13. Maak serieus werk van
je laten ‘fileren’ door God.
Om over na te denken / gespreksvragen:
1. In wie herken jij je meer: In Peter of in
Lucy? Waaruit blijkt dat concreet?
2. Wat is jouw manier om mensen te helpen
vooral niet bij zichzelf stil te staan?
3. Met welke dingen ben je nog niet echt
in het licht gaan staan, om je schaduw
onzichtbaar te houden? Weet je ook wat
je weerhoudt?
4. Hoe concreet kun jij zijn over je omvorming
tot getuige in de afgelopen jaren?
Tip: Vraag mensen met wie je veel optrekt,
of en hoe ze voelen dat jij met een oordeel
klaarstaat.
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
Info
Citaten
”Als volgeling van Jezus heb ik mijn
eigen verlangens en ambities ondergeschikt
gemaakt aan wat God belangrijk
vindt. Dat wat Gods wil voor mij is, is
het belangrijkste. Hij krijgt in mijn leven
volledige vrijheid van handelen. Hij
bepaalt wat ik doe en wat ik laat, wie
ik ben en wat ik word. Als volgeling van
Jezus leef ik ik in volkomen overgave
aan Hem. Hij heeft tot in de kleinste
details alle zeggenschap.”
Hans van der Lee
Uit: Volg jij Mij , Ark Boeken – Amsterdam
“Wanneer ik wandel aan Gods hand
geleid door Zijn Geest, en de Bijbel
als toetssteen voor mijn functioneren
aanvaardt, dan kan ik daar ook op
worden aangesproken. Het is niet
waardevrij maar er zijn consequenties
aan verbonden.”
Thomas a Kempis
“De kern van onze zonde is onze
nonchalante verwaarlozing van God,
alsof wij de scheppers van ons eigen
leven zijn, alsof we er zelf zeggenschap
over hebben en ermee kunnen
doen wat we willen.”
Scott Hafemann
Uit: Dit geloven wij, Medema - Vaassen
Drs. Philip Troost (1959) werkt als studentenpastor aan een hbo-instelling, als docent
persoonsvorming aan een opleiding Godsdienst Pastoraal werk en als psychotherapeut in
een eigen praktijk. In al deze werkzaamheden is hij steeds bezig met de verbinding tussen
geloof en ervaring. Ook schreef hij enkele boeken waarin hij steeds de menselijke ervaringswerkelijkheid
volwaardig laat meedoen in het contact met God: Open lijnen (6e druk 2007);
Christus ontvangen (2006) en Spiritualiteit van ontvankelijkheid (2008).
Wandelen zoals Hij
De predikant Larry
E. McCall schreef
een inspirerend boek
waarin de essentie van
christen-zijn aan de
orde komt: het meer
en meer gaan lijken op
Jezus Christus, een dagelijks
proces waarbij
Gods Geest betrokken
is. Dit proces van
vernieuwing en verandering, ‘heiliging’, zoals
dit in de Bijbel benadrukt wordt, is niet alleen
een werk van de heilige Geest, maar vraagt
ook de bewuste instemming en medewerking
van de gelovige. Daarbij is het voorbeeld van
Jezus cruciaal die niet alleen gekomen is als
de Verlosser van onze schuld, maar ook als
de Heer over ons leven. Hij leefde een missie
voor en nodigt ons uit Hem te leren volgen
in wie Hij is en in de uitvoering van zijn
missie. Hij liet zien wat het inhoudt om God
de Vader lief te hebben en te gehoorzamen,
om in voortdurende verbondenheid met Hem
te leven, wat het inhoudt Gods Woord lief te
hebben en Hem te zoeken in gebed. Door de
concrete vragen aan het eind van elk hoofdstuk
is het geen vrijblijvende uitgave maar
een stimulans om te willen groeien in liefde
en toewijding aan onze Heer.
Voorhoeve – Kampen | 176 pag. € 16,50 |
ISBN 9789029718820
Nader tot God
Deze uitgave heeft ten
doel om aangescherpt
te worden in de navolging
van Christus. Om
in nauwe verbondenheid
met God de Vader en
God de Zoon te leven
door het werk van zijn
Geest. Als insteek is het
gebed gekozen: de verborgen
en vertrouwende
omgang met God. De
Boeksignalement
auteur, John White (1924-2002), werkte als
zendeling, was hoogleraar psychiatrie en werd
bekend als spreker en auteur. Hij concentreert
zich in dit boek op tien voorbeeldgebeden
uit de Bijbel. Daarbij heeft hij geprobeerd die
gebeden te belichten waarbij we iets weten
van de personen die baden en hun omstandigheden.
Mensen die ervoeren dat oprecht gebed
begint en eindigt met God. Aan het begin van
elk hoofdstuk is het betreffende bijbelgedeelte
afgedrukt (de NBG-vertaling van 1951). Gebeden
die aandacht krijgen zijn onder andere
van Abraham, Jakob, Mozes, David, Daniël,
Hanna, Job en Paulus. Hij eindigt met de
laatste gebeden van Jezus, met zijn worsteling
en overgave.
Voorhoeve – Kampen | 175 pag. € 14,50 |
ISBN 978902971166
Geestelijk fit
De ondertitel van
dit bijzondere boek,
geschreven door de
theoloog Graham
Tomlin, is: het belang
van christelijke karaktervorming.
Hij werkt
de parallel uit tussen
de fysieke oefeningen
voor lichamelijke gezondheid
en de kracht
en ontwikkeling van
een gezonde en krachtige geestelijke conditie.
Niet alleen van persoonlijk geestelijk leven
maar ook van de kerk bestaande uit mensen
die God toebehoren en Jezus willen volgen
en vertegenwoordigen. Hij bepleit gerichte
oefening, toerusting en vorming met het oog
op het geestelijk leven en de missie die onze
Heer zijn volgelingen toevertrouwde. Hij legt
de vingen op het probleem dat veel kerken
hun leden een weinig serieus programma
aanbiedt, terwijl training nodig is.
Voorhoeve – Kampen | 191 pag. € 18,50
ISBN 9789029718578
8 9

10
“Zoals een zonnecollector de
warmte van de zon opvangt
en doorgeeft, zo mogen wij de
liefde en warmte die wij van God
ontvangen aan een kille wereld
doorgeven.”
Volgens het woordenboek is een
getuige iemand die een verklaring
aflegt omtrent een persoon of
zaak. Een getuige is iemand die weergeeft
wat hij heeft meegemaakt en anderen vertelt
wat hij heeft ontdekt of gezien. Een
getuige heeft dus iets belangrijks mee te
delen, wat voor hemzelf en voor anderen
waardevolle en noodzakelijke informatie
is. Een getuige staat daarom achter zijn
eigen getuigenis. Hij is er zeker van.
Jezus’ opdracht
Vlak voordat Jezus naar zijn Vader teruggaat,
geeft Hij zijn discipelen een
opdracht mee. Hij zegt: “Mij is alle macht
gegeven in de hemel en op de aarde. Ga dus
op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen,
door hen te dopen in de naam van
de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en
hun te leren dat ze zich moeten houden aan
alles wat ik jullie opgedragen heb. En houd
dit voor ogen: Ik ben met jullie, alle dagen,
tot aan de voltooiing van deze wereld” (Matteüs
28:18-20). Jezus laat ons aan de hand
van de volgorde van zijn woorden al zien
hoe wij met zijn opdracht aan het werk
Geselecteerd
Wat betekent
getuige zijn?
In de Bijbel lezen we dat Christus wil dat we zijn getuigen zijn. Wat
houdt dat nu eigenlijk in? Waarom is het nodig en hoe getuig je?
moeten, en in welk licht we deze moeten
plaatsen.
“Mij is alle macht gegeven...”
We dienen een Heer die machtig is! Hij
is sterker dan de dood of Satan. Hij zal
als uiteindelijke Koning en Heerser zijn
koninkrijk vestigen, nadat volgens Matteüs
24:14 het Evangelie in de hele wereld
gepredikt zal zijn tot een getuigenis voor
alle volken.
“Ga dus op weg”
Dit betekent dat we vanuit de kracht en
overwinning van de Here Jezus Christus
aan de slag mogen gaan. Dat we in beweging
komen en openstaan voor zijn
leiding, wil en richting!
“Maak alle volken tot mijn leerlingen”
Uit deze opdracht blijkt dat God de hele
wereld op het oog heeft, niemand uitgezonderd.
Daarom is het doorgeven van
Jezus’ woorden nodig omdat zo het Evangelie
handen en voeten wordt gegeven
en mensen in aanraking komen met de
warmte en invloed van Gods liefde en
11

oodschap. Pas als ze door de werking
van Gods heilige Geest deze liefde gaan
begrijpen en ervaren, willen ze een discipel,
een leerling en volgeling van Christus
worden. Ze weten dan aan wie ze de leiding
over hun leven toevertrouwen.
“Door hen te dopen in de naam van de Vader
en de Zoon en de heilige Geest”
Dopen betekent tegenover God, de gemeente
en anderen duidelijk maken dat
je heel bewust Christus wilt volgen en
gelooft dat God in Christus je zonden
heeft weggewassen (vandaar het water).
De heilige Geest geeft ons de kracht
om te getuigen. Hij wil door ons heen
anderen met de boodschap van
Christus in aanraking brengen.
Hij heeft je vergeven en je nieuw leven
gegeven waarbij de heilige Geest in je is
komen wonen om je in je toekomstige
leven als christen verder te leiden. De
doop is dus een symbolische handeling,
die weergeeft dat we met Christus gestorven,
begraven en opgestaan zijn, zie
Romeinen 6:3-11. Verder houdt de doop
direct verband met geloof in Christus en
de bereidheid Hem na te volgen en te
vertegenwoordigen.
Al vroeg in de kerkgeschiedenis is de kinderdoop
ingevoerd. Veel christenen geloven
dat dit ook al in de tijd van de apostelen
gebeurde. Jonge kinderen worden
daarbij aan God opgedragen, waarbij ze
op latere leeftijd belijdenis kunnen afleggen
van hun geloof, waardoor hun doop
bevestigd wordt. Het volwassen geworden
kind grijpt dan bij wijze van spreken
bewust de hand van God vast die Hij al in
de doop uitstak.
Maar er zijn ook veel christenen die gelo-
ven dat je pas gedoopt kunt worden nadat
je tot geloof bent gekomen. Die doop
wordt volwassendoop genoemd.
In de verschillende kerken en geloofsgemeenschappen
tref je een van deze doopvormen
aan. Soms geeft men ook ruimte
aan beide doopvormen.
“… en hun te leren dat ze zich moeten houden
aan alles wat ik jullie opgedragen heb”
Het leren volgen van Christus is het begin.
Daarna begint de lange leerschool
van het steeds beter leren begrijpen en
toepassen van de evangelieboodschap. En
daarbij gaat het om de héle boodschap
van Christus, en niet alleen om bepaalde
onderdelen die wij uitkiezen.
“Ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de
voltooiing van deze wereld”
God laat ons in de uitvoering van zijn
opdracht niet alleen. Hij is bij ons met
zijn Geest. Altijd! Tot de voltooiing der
wereld, dus tot en met het moment dat
Hij terugkomt en we voor altijd met Hem
zijn verenigd.
Kracht van de Geest
Vlak voor zijn hemelvaart zei Jezus: “Maar
wanneer de heilige Geest over jullie komt,
zullen jullie kracht ontvangen en van mij
getuigen in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria,
tot aan de uiteinden van de aarde”
(Handelingen 1:8).
De heilige Geest geeft ons de kracht om
te getuigen. Hij wil door ons heen anderen
met de boodschap van Christus in
aanraking brengen. Hij wil de harten van
mensen voorbereiden en hen oog geven
voor de noodzaak zich met ‘God te laten
verzoenen’. Wij mogen getuigen, maar
de heilige Geest wil overtuigen. Onze
opdracht is een rein en bruikbaar instrument
te willen zijn in de handen van God
zodat zijn Geest door ons heen mensenharten
kan aanraken.
Jezus zei ook dat ze van Hem zouden
getuigen in Jeruzalem, in heel Judea en
Samaria, tot aan de uiteinden van de
aarde. Ons getuigenis begint dus in ons
eigen Jeruzalem. Dat wil zeggen: thuis en
in onze directe omgeving. Daarnaast moet
het ons verlangen zijn in breder verband
mee te werken aan de verkondiging van
het Evangelie.
Wat houdt deze opdracht in voor ons leven
nú? En hoe kunnen we God dienen in
ons toekomstige beroep? Zijn wij bereid
betrokken te worden bij evangelisatie- of
zendingswerk? Bidden we voor allerlei
evangelisch-sociaal gericht werk? Zijn we
bereid in financieel opzicht ons steentje
bij te dragen? Of een kortere of langere
periode van ons leven aan een bepaald
werk toe te wijden?
Doorgeven wat je zelf beleeft
Je kunt moeilijk van een ander interesse
en enthousiasme verwachten, als je zelf
weinig enthousiast bent! Ook maak je het
mensen moeilijk in je boodschap te geloven
als je de praktische betekenis daarvan
door je manier van leven ontkent. Je kunt
immers een ander niet verder brengen
dan jezelf bent! Zo geldt een oude regel
voor vertegenwoordigers: verkoop eerst
jezelf, en dan je product.
Geloven en beleven we zelf wat we zeggen?
Spreken we alleen over Gods liefde,
of is die liefde in ons leven zichtbaar?
Geven we oprechte vriendschap, tonen
we belangstelling en helpen we waar dat
mogelijk en nodig is?
Om anderen dichter bij God te brengen
moeten wij zelf dicht bij God leven. Zoals
een zonnecollector de warmte van de zon
opvangt en doorgeeft, zo mogen wij de
liefde en warmte die wij van God ontvangen
aan een kille wereld doorgeven. Ontvangen
en doorgeven gaan handinhand.
Jezus vat het ook samen: “Komt achter Mij
en Ik zal u vissers van mensen maken.”
Om mensen te kunnen bereiken moeten
we zelf eerst leren Jezus te volgen. Alleen
Jezus kan ons tot een visser van mensen
maken.
Geselecteerd
Getuigen kunnen we dan ook als volgt
omschrijven: in alle eenvoud en oprechtheid
spreken over onze Verlosser en Heer
in de kracht van de heilige Geest. De
vruchten en de ‘resultaten’ mogen we
daarbij aan God overlaten. Hij wil daarbij
onze woorden en onze manier van leven
gebruiken.
Woord en daad
In 2 Korintiërs 2:24-26 en 3:2,3 worden we
een brief en geur van Christus genoemd:
twee geweldige beelden die ons aansporen
ernst te maken met onze persoonlijke
omgang met God en met onze opdracht
als christen. Woord en daad moeten samengaan.
Paulus benadrukt dit vooral in
Om anderen dichter bij God te brengen
moeten wijzelf dicht bij God leven.
het volgende vers, waar hij het over een
groep godsdienstige mensen heeft: “Ze
belijden dat ze God kennen, maar hun daden
weerspreken dat. Weerzinwekkend zijn ze,
onwillig en niet in staat tot ook maar iets
goeds” (Titus 1:16).
In Handelingen 8:26-40 lezen we over
Filippus. Het is een boeiende en leerzame
geschiedenis. Enkele hoofdpunten zijn:
• Hij stond open voor Gods leiding;
• Hij had oog voor de nood om hem heen;
• Hij was gehoorzaam aan Gods leiding
en wil;
• Hij was een man van gebed;
• Hij was vertrouwd met de bijbelse
boodschap en daarom in staat anderen
hiermee bekend te maken;
• Hij was vrijmoedig in zijn optreden,
maar op een fijngevoelige manier.
Deze eigenschappen zijn belangrijk om
een goede getuige te kunnen zijn. Laten
we daarom niet vergeten te bidden voor
vrienden, kennissen en familie, want het
12 13

is belangrijk eerst veel met God over mensen
te spreken vóór wij met hen over God
gaan spreken.
Bid om vrijmoedigheid en durf om voor
Christus uit te komen. En wees fijngevoelig
in het contact met anderen. Geef
oprechte vriendschap, leef met anderen
mee en zorg dat mensen het fijn vinden
met je om te gaan. Omdat je betrouwbaar,
vriendelijk en hartelijk bent. Omdat je
belangstelling toont en bereid bent om
wat voor hen te betekenen.
Bijbelleessuggestie:
2 Korintiërs 5:14-21
Om over na te denken / gespreksvragen:
1. Waarom vind ik het vaak moeilijk om te
getuigen?
2. Lees Handelingen 8:26-40. Wat spreekt
mij in dit gedeelte vooral aan?
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
Info
Dit artikel is ontleend aan Groei-toerustingsmateriaal.
Voor meer info: redactie@groei.org
Citaten
“Een kerk met visie is een kerk die zich
steeds weer opnieuw te binnen wil
brengen wat het betekent om geroepen
te zijn als getuigen van Christus, omdat
het zo snel en zo gemakkelijk gebeuren
kan dat we het Evangelie voor onszelf
houden, binnen de veilige muren van de
kerk.”
Jos Douma
Uit: Leven in verbondenheid, Kok – Kampen
“Als volgelingen van de mens geworden
Verlosser, moeten we een ‘geincarneerd’
leven leiden. We kunnen ons niet terugtrekken
in christelijke getto’s en het
contact met de wereld zoveel mogelijk
ontlopen. Meteen vanaf het begin leerde
Jezus zijn volgelingen: ‘Jullie zijn het
licht in de wereld. Een stad die boven op
een berg ligt, kan niet verborgen blijven.
Men steekt ook geen lamp aan om hem
vervolgens onder een korenmaat te zetten;
nee, men zet hem op een standaard zodat
hij licht geeft voor een ieder die in huis is’
(Mattheüs 5:14-16). (...)
Wij die beweren volgelingen te zijn van
de mens geworden Heer Jezus moeten
in onze wereld doordringen, om zo de
aandacht van mensen op
God te richten. We moeten het karakter
van Christus weerspiegelen op onze
school, op onze werkplek, in onze buurt
en thuis. We moeten ons niet
voor de wereld verstoppen. In plaats daarvan
moeten we, net als onze Verlosser, tot
zijn eer onder de mensen zijn. (...)
We kunnende wereld binnenstappen van
mensen die door de samenleving worden
buitengesloten, een praatje met hen
maken in de kantine of het restaurant,
en hun de liefde van onze Verlosser laten
zien. Misschien zal God sommigen van
ons roepen om ons uit ons comfortabele
leven los te breken en als vrijwilliger tijd
en energie te geven aan het werken in
een gaarkeuken, een reddingsbrigade, een
tweedehandswinkel, een hospice of een
verpleegtehuis. Misschien brengt de Heer
ons tot een bediening in een gevangenis.
Laten we moedig bidden dat onze Heer
Jezus ons de open ogen geeft om de mogelijkheden
te zien die Hij om ons heen
heeft gegeven, om iets te weerspiegelen
van zijn bereidheid om zijn wereld voor de
onze te verruilen.”
Larry E. McCall
Uit: Wandelen zoals Hij, Voorhoeve – Kampen
Gods weg door je
beproevingen heen
Elizabeth George,
zelf vertrouwd met
veel moeite, kreeg
de vraag om een
seizoen lang met
vrouwen het thema
‘beproevingen’ aan de
hand van de Bijbel te
behandelen. In eerste
instantie zag ze dit
niet zitten en ervoer
zelfs weerstand. Maar in het nadenken over de
eerste verzen uit het eerste hoofdstuk van de
Jakobus’ brief, realiseerde ze zich dat de Bijbel
er in opbouwende zin over spreekt. Jakobus
spreekt zelfs over vreugde, terwijl de mensen
die hij in zijn brief voor ogen had te maken
hadden met lijden. Het ermee leren omgaan
was een moeilijke opgave, toch kon God het
in hun leven uitwerken tot winst. Zij besloot
de cursus te gaan geven en in het boek maakt
ze de lezer deelgenoot van inzichten die haar
leven verrijkten.
Grace Publishing House – Veenendaal |
304 pag. € 16,95 | ISBN 9789077669181
Dichtbij God Henk Binnendijk,
vooral bekend door zijn
tv-programma’s met bijbelstudies
en gesprekken
over geloof, schreef dit
persoonlijk getinte boek
over de vreugde die er is
in het leren omgaan met
God: een liefdevolle en
goede God die zijn hart
en wil bekend wil maken aan zijn kinderen.
Om Hem te leren vertrouwen is de dagelijkse
ontmoeting nodig, het leren luisteren naar
zijn stem. Dit geldt niet alleen persoonlijk
leven maar ook het samen gemeente-zijn. In
korte hoofdstukken belicht de auteur aspecten
van de omgang met God.
Voorhoeve – Kampen | 139 pag. € 12,50 |
ISBN 9789029718684
Boeksignalement
Met Petrus en Paulus op stap
In dit boek gaat Bennie
Sloetjes aan de hand van
de 29 hoofdstukken in op
het bijbelboek Handelingen
en het ontstaan
van de kerk. Tijdens deze
‘trektocht’ maken we
kennis met mensen die
door God gegrepen zijn
en door zijn Geest geleid
willen worden. Het is in
dat opzicht een verslag van het werk en de
‘handelingen’ van de heilige Geest die door
de apostelen heen werkt. Met name Petrus en
Paulus krijgen hierbij aandacht, die stap voor
stap bereid zijn zich op hun Heer af te stemmen.
Persoonlijk en wat betreft gemeente zijn.
Kenmerken die aan de orde komen zijn: het
delen van vreugde, het getuigenis van eenheid,
een delende levensstijl, een vrijmoedig
spreken over Jezus, geloof in de kracht van
Gods Woord en van het gebed, toerusting van
kader en een open houding naar anderen, over
grenzen heen.
Voorhoeve – Kampen | 267 pag. € 17,50 |
ISBN 9789029718486
Lastpakken en leegzuigers
Dr. John Townsend, psycholoog
en gepromoveerd in
de klinische psychologie,
schreef diverse boeken over
mens-zijn, grenzen stellen
in het contact met anderen
en leven vanuit een bijbels
perspectief. In dit boek gaat
hij in op valkuilen wanneer
je te maken hebt met mensen die een moeilijk
karakter hebben of negatieve reacties bij je
uitlokken. Hij wil eraan meewerken dat we een
betere houding ontwikkelen en ons laten omvormen
tot mensen die relaties positief kunnen
beïnvloeden. God kan mensen veranderen:
dat geldt onszelf maar ook mensen met wie we
in contact komen.
Kok – Kampen | 112 pag. € 12,50 |
ISBN 9789043514699
14 15

16
Je eigen levenssituatie
als vertrekpunt
Wanneer Jezus ons oproept Hem te volgen en te leren vertegenwoordigen, dan
zegt Hij dat ieder zijn ‘eigen kruis’ moet opnemen met al datgene wat bij zijn
of haar leven hoort. Inclusief eigen vragen, teleurstellingen, verlangens en
omstandigheden.
Jezus heeft oog voor het unieke van
ieders leven en toont begrip voor
onze zoektocht naar bevestiging,
liefde en zinvol leven, ook al kan die
zoektocht geleid hebben tot verkeerde
keuzes en teleurstelling. In de verhalen
van het Nieuwe Testament ontdekken we
dat Jezus op weg gaat met mensen, juist
ook als er sprake is van mislukking en
scheefgroei. Hij roept op tot vertrouwen
en wil dat mensen Hem gaan volgen in de
levensomstandigheden van dat moment,
op welke terreinen wij ook butsen hebben
opgelopen. Wanneer we zwakheden, falen,
schuld en schaamte bij Hem inleveren
en ons openstellen voor zijn nabijheid en
leiding, wil Hij gaan zegenen, ook in het
ontdekken van een nieuwe richting.
In de Bijbel lezen we over mannen en
vrouwen die dit ervoeren en hierin voor
ons een aansporing zijn. Wellicht helpen
de volgende voorbeelden.
Op de vlucht
Aquila en Priscilla waren als Joden verdreven
uit Rome. Hoe moest het verder met
hun leven en toekomst? Nadat ze hun
beroep als tentenmaker weer opgepakt
hebben, komen ze in contact met Paulus
(Handelingen 18:1-3). In het samenwerken
met hem en het onderlinge gesprek
gebeurt er veel: ze ontdekken een nieuwe
richting door het geloof in Jezus Christus
Geloof en mens-zijn
Marleen Ramaker
en omdat ze het Evangelie gaan begrijpen
willen ze door God gebruikt worden in
deze nieuwe periode van hun leven. Als
echtpaar zijn ze bereid na een periode van
voorbereiding Korinte te verlaten en naar
Efeze te gaan omdat de nieuwe gelovigen
daar het nodig hadden. Ze werden medewerkers
van God, die velen de weg tot
God mochten wijzen en anderen hielpen
om te groeien in meer inzicht (Handelingen
18:24-28). Ze gaven door wat ze zelf
eerst ontvangen hadden, vooral in het
contact met Paulus, een man die lang op
de vlucht was geweest voor een ontmoeting
met de levende Heer.
Fanatieke zelfhandhaving
Paulus vertrouwde op zijn rijke traditie
als Schriftgeleerde die ‘volledig voldeed’
aan Gods wetten (Filippenzen 3:4-14).
Daarom verdroeg hij het Evangelie niet en
zag hij het als een kwaad dat uitgeroeid
moest worden. Toch openbaart Jezus zichzelf
op een bepaald moment aan hem en
zegt: “Saul, Saul, waarom vervolg je Mij?”
(Handelingen 9:4).
Opeens ontdekt Paulus in welke verblinding
hij geleefd heeft en komt hij
tot inkeer. Hij ontdekt dat zijn trots,
zelfgenoegzaamheid en hoogmoed het
ontvangen van Jezus’ vergeving in de weg
hebben gestaan, maar dat God een ander
plan voor zijn leven heeft. Na een tijd van
17

ezinning, innerlijk herstel en het ontdekken
van een nieuwe levensoriëntatie en
visie, gaat hij als een geroepen man op
weg met Jezus als zijn Heer en Leidsman.
Hij vertrouwt Hem voor zijn toekomst
en ontdekt (geciteerd uit de Groot-
Nieuwsvertaling): “Wat ik ben, ben ik door
de genade van God, en zijn genade heeft op
mij haar uitwerking niet gemist”. Hij vertrouwde
niet langer op de kracht van zijn
eigen goede werken maar op de kracht
die Christus is en geeft aan zijn volgelingen.
Ook ervoer hij heling van zijn schuldgevoelens
want hij zal vaak geplaagd zijn
door de verschrikkelijke herinneringen
van zijn vervolgingspraktijken.
Jezus gaat op weg met mensen, juist als er
sprake is van mislukking en scheefgroei.
Verloochening
Toen Petrus tot geloof in Jezus Christus
kwam ontdekte hij dat Jezus vertrouwen
toonde in een nieuwe toekomst voor hem.
Hij kreeg zelfs een nieuwe naam, die ‘rots’
betekent.
Toch komt er een moment waarop hij,
in de verwarring, beklemming en angst
rondom Jezus’ gevangenneming, Jezus
verloochent. Ondanks zijn grote woorden
bleek zijn geloofsmoed en vertrouwen te
klein en weerloos. Hij heeft intens berouw
en in zijn denken is zijn falen waarschijnlijk
iets waardoor zijn toekomst is afgesneden.
Hij een rots? Hij een volgeling
van Jezus? Jezus komt hem echter tegemoet
en ontmoet hem na een wonderlijke
visvangst op het strand. Hij stelt dan de
vraag: ‘Heb je Mij lief?’ Tot drie keer toe.
Jezus maakt duidelijk dat herstel van de
relatie voor Hem het meest belangrijk
is en dat navolging van Hem door mag
gaan, dwars door moeite en falen heen.
De omstandigheid van zijn leven op dat
moment werd uiteindelijk een verrijkende
ervaring waardoor hij innerlijk groeide,
ook in zijn getuigenis. Uit de brieven van
hem, opgenomen in de Bijbel, blijkt dat
Petrus door lijden heen veel leerde en dat
God hem veel toevertrouwde. Ook in het
begeleiden van jonge christenen die eveneens
met vervolging en moeite te maken
kregen. Zijn falen werd door God omgebogen
ten goede.
Alleenstaand
Dorkas was een alleenstaande vrouw. Misschien
waren veel verlangens niet uitgekomen
maar ze koos voor een open leven
waarbij ze gericht bleef op God en mensen
om haar heen. Ze aanvaardde haar
situatie en ging na wat haar talenten en
mogelijkheden waren. Zo droeg ze zorg
voor weduwen op een heel praktische
manier: ze maakte kleding en voorzag op
deze manier in concrete behoeften. Toen
ze stierf gaf dat veel verdriet en werd
Petrus gevraagd te komen. God gebruikte
hem voor een wonder waarna Dorkas
meer jaren kreeg toegevoegd. Haar unieke
levensverhaal bracht veel anderen tot
geloof in Jezus Christus (Handelingen
9:36-42).
Wanneer door scheiding of door het overlijden
van een partner iemand er alleen
voor komt te staan, brengt dat ook veel
vragen en verdriet met zich. We weten
niet veel over de vader van Timoteüs. Wel
lezen we in 2 Timoteüs 1:5 dat Paulus met
respect over Timoteüs’ moeder en oma
spreekt. Deze twee vrouwen hadden een
grote invloed in zijn leven en gaven het
geloof in hun Heer ‘handen en voeten’.
Hun houding van vertrouwen en beslistheid
werd gezegend en Timoteüs werd
een belangrijke schakel in de opbouw
van jonge gelovigen. Paulus was als alleenstaande
man daarbij een ‘geestelijke’
vader die bemoedigde, aanvuurde en
bevestigde.
Nieuwe naam
Wanneer Jezus de tollenaar Levi roept
om Hem te volgen, dan staat hij hiervoor
open. Jezus geeft hem een nieuwe naam:
Matteüs, met de betekenis ‘geschenk’. Een
van de geschenken is het schrijven van
een evangelie, waarbij Matteüs vooral
de Joden op het oog heeft. Hij heeft de
schande van zijn vroegere leven ingeleverd
bij God en God heeft zijn leven een
wending ten goede gegeven. Ook is hij bereid
vroegere collega’s met Jezus bekend
te maken. Hij kan de vreugde niet voor
zichzelf houden! Zie Matteüs 5:27-32.
Financiële beperkingen
In 2 Korintiërs 8:1-7 en 1 Tessalonicenzen
1:6-10 spreekt Paulus met warmte over
mensen die weinig bezitten maar toch
vanuit hun armoede geven. Een voorbeeld:
“Ze zijn door ellende zwaar op de
proef gesteld, maar vervuld van een overstelpende
vreugde en ondanks hun grote
armoede zeer vrijgevig.” Hun leven is ondanks
de armoede waarmee ze vertrouwd
zijn een getuigenis van hun eigen unieke
invloed en betekenis. Nog steeds lezen we
in de Bijbel over hun voorbeeld: over de
vreugde waarmee ze vrijwillig gaven.
Verleden: geen eindpunt
Hierover zijn veel bijbelse voorbeelden
te geven zoals de blinde man die een
groot deel van zijn leven als bedelaar
doorbracht maar door Jezus’ ingrijpen een
getuigenis wordt van Gods omzien naar
mensen zonder hoop (Johannes 9). Of over
een vrouw die het met haar normen en
waarden niet zo serieus nam in haar zoektocht
naar liefde, maar in een respectvol
en confronterend gesprek met Jezus tot
inkeer komt en voor haar dorp veel gaat
betekenen (Johannes 4).
Ook na-bijbelse voorbeelden illustreren
de invloed die God aan zijn kinderen wil
toevertrouwen wanneer ze Hem met hun
eigen unieke, en misschien complexe
leven, leren vertrouwen en volgen zodat
Hij er een andere wending aan kan geven.
Zo werd de slavenhandelaar John Newton
na zijn bekering een instrument in de
Geloof en mens-zijn
afschaffing van de slavernij, ongeacht de
offers die hiermee gepaard gingen. Ook
schreef hij het bekende lied ‘Amazing
Grace’, een eerbetoon aan de Heer die in
zijn leven ingreep.
Maar ook Charles Colson is hiervan
een voorbeeld, de rechterhand van
ex-president Richard Nixon van de Verenigde
Staten en medeschuldig aan het
Watergateschandaal. Als gevolg hiervan
belandde hij in de gevangenis. In die donkere
periode ontmoette hij Jezus Christus,
Priscilla en Aquila gaven door wat ze
zelf eerst ontvangen hadden.
waardoor zijn leven een wending kreeg.
Hij werd toen ook bewogen met andere
gevangenen. Het gevolg was Prison Fellowship,
een werk onder gevangenen en
hun familieleden. Charles Colson liet zijn
verleden door God gebruiken ten goede.
Nog een voorbeeld: toen Joni Eareckson
na een duik in ondiep water haar nek
brak en verlamd raakte, leerde ze door
jaren van strijd, bitterheid, cynisme en
wanhoop heen, opnieuw de toekomst met
God aan te gaan. Ze ontving vechtlust
om zich voor andere gehandicapten in te
zetten maar ook voor validen, want hoe
kun je beter met elkaar leren omgaan?
Zij stichtte Joni & Friends met het oog op
noodzakelijke seminars, opvang, hulpmiddelen
en ondersteuning. Ook schreef ze
een aantal boeken.
Echtheid
Het Evangelie is een uitnodiging om onze
grenzen en levenssituatie onder ogen te
zien en niet te camoufleren. Wanneer we
ons realiseren dat Jezus bereid was als
Zoon van God een van ons te worden,
in alle kwetsbaarheid daarvan, dan weten
we dat Hij ons hierin voorging. Hij
werd mens om ons in onze gebrokenheid
tegemoet te komen. Alleen Hij kan als
18 19

volmaakte mens ons ook oproepen om
Hem te volgen en van Hem te leren hoe
we Hem kunnen vertegenwoordigen in
het verband van ons unieke leven en in
het verband van ons eigen ‘netwerk’ aan
contacten. Door Jezus’ Geest kunnen we
een getuige worden van zijn invloed en
betekenis, te beginnen in de leefwereld
waarmee wij te maken hebben. Of we nu
alleenstaand, opnieuw-alleenstaand, gehuwd,
jong of ouder zijn, met veel of juist
weinig opleiding, met goede herinneringen
en ervaringen of juist veel moeilijke.
Zolang we blijven worstelen met ons
verleden en ons leven nú, kunnen we
Gods werk naar de toekomst toe in de
weg staan. Het dromen over ‘hoe het had
kunnen zijn’ voorkomt dan een doorbraak
naar de aanvaarding van de werkelijkheid
zoals die is waarin Gods aanwezigheid
toch veranderingen kan geven.
Tekenen van hoop
Wanneer mensen ontdekken dat we
teleurstelling, pijn, boosheid en bitterheid
een plaats hebben leren geven, dan
zullen we ook meer geloofwaardig naast
anderen kunnen staan, zodat ze oog gaan
krijgen voor een God die ook naar hen
omziet. Iemand schreef eens heel treffend:
“Als liefde zichtbaar wordt, zal de boodschap
gehoord worden…” Praktische, herkenbare
liefde die ervaren wordt, zijn openingen
naar nieuw vertrouwen. Wanneer
we denken aan Jezus, dan weten we dat
Hij niet alleen over bewogenheid sprak,
maar het ook was. Hij sprak niet alleen
over dienstbaarheid, maar was solidair
en dienstbaar en maakte de waarde van
ieder mens duidelijk in zijn omgang met
kinderen, vrouwen, mannen, met mensen
die niet zo meetelden, met zieken en met
mensen aan wie velen voorbijgingen.
Ook sprak Jezus niet alleen over bekering
en vergeving maar Hij bood verlossing
van schuld en vergeving aan. Jezus wees
voortdurend op de initiatiefnemende
liefde van zijn Vader: zoekend, roepend,
confronterend maar ook oprichtend.
Om over na te denken / gespreksvragen:
In dit artikel kwamen verschillende
bijbelse voorbeelden aan de orde. Welke
spraken vooral aan en waarom?
Lees Handelingen 1:8. Waarom begint de
opdracht bij ons eigen ‘Jeruzalem’? Welke
belofte geeft Jezus en wat kan dit in de
dagelijkse praktijk betekenen? Wat vraagt
het van mij?
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
Info
Marleen Ramaker coördineert de redactie van
GROEI en ontwikkelde vanuit de praktijk van
kringen- en cursussenwerk diverse gespreks-
en toerustingsmaterialen. Zij geeft nog
regelmatig spreekbeurten over levens- en
geloofsvragen.
Citaten
“Wie eenmaal ontdekt heeft hoe vergevend,
genezend en bevrijdend het Evangelie van
Jezus Christus is, kan dat Evangelie niet
langer voor zichzelf houden.”
Jos Douma
Uit: Leven in verbondenheid, Kok – Kampen
“Niemand kon Jezus en de discipelen ervan
beschuldigen dat ze wereldvreemd waren.
Terwijl zij reisden, preekten en genazen,
schonken ze hun volle aandacht aan de
mensenmassa’s die zij onderweg tegen
kwamen. Zo zou het nu ook moeten zijn.
Wanneer gelovigen samenwerken om hun
steden, scholen, politieke groeperingen
en zakenrelaties betrokken te maken, is
daar de gelegenheid om te delen over de
hervormingen die Jezus doorvoert. Als ze
er in teamverband op uit trekken, laten ze
door hun levens en relaties zien hoe het
koninkrijk van God aan het groeien is en wat
het inhoudt om zich daarbij aan te sluiten.”
Tim Stafford
Uit : Diep onder de indruk van Jezus, Medema
– Vaassen
Spiritualiteit van
ontvankelijkheid
Veel van de inhoud van dit
boek werd eerder uitgegeven
onder de titel Christus
ontvangen, naar aanleiding
van de discussie in de kleine
gereformeerde kerken over
de charismatische invloed.
De inhoud was echter zo
boeiend en actueel voor een
bredere doelgroep, dat dit boek het gevolg
ervan is. De auteur, ds. Philip Troost, schrijft:
“Door naar spiritualiteit te kijken vanuit het
perspectief van ontvangen wil ik recht doen
aan wat zo kenmerkend is voor de bijbelse
boodschap: dat je altijd begint bij de gevende
God (…) met ontvankelijkheid bedoel ik dan
het vermogen en de bereidheid om die liefde
van God in Christus ook echt toe te laten in
de diepte van ons menselijk ervaren.”
Kok – Kampen | 192 pag. € 14,90 | ISBN
9789043514897
‘Nou moet je eens goed
naar me luisteren’
Dit boek, geschreven door klinisch psycholoog
dr. Henry Cloud en klinisch
psycholoog en relatietherapeut
dr. John Townsend,
gaat in op de vraag hoe je
moeilijke gesprekken ‘handen
en voeten’ kunt geven.
Het is een pleidooi om in
confronterende gesprekken te
kiezen voor liefde en waarheid. Relaties met
anderen zijn het sterkst wanneer zij oprecht
zijn en komen het beste over wanneer er ook
sprake is van het bevestigen van de betekenis
van de ander. Elkaar vasthouden in liefde
en waarheid vraagt echter oefening waarbij
eerlijk omgegaan wordt met eigen angsten
(bijvoorbeeld gevoelens van boosheid of angst
om te kwetsen) en het verlangen de ander te
willen opbouwen. Ook al vraagt dit moed en
vastberadenheid.
Boekencentrum – Zoetermeer | 255 pag.
€ 17,50 | ISBN 9789023922704
Boeksignalement
Liefde in actie
Aan de hand van
veertig korte hoofdstukken
(40 dagen)
wordt stilgestaan bij
onderlinge liefde zoals
God dit bedoeld heeft:
Liefde voor Hem en de
ander. Het is toegankelijk
en afgestemd op
de praktijk geschreven
waarbij de auteur de individuele gelovige maar
ook de gemeente voor ogen heeft. Daarbij
wordt gesteld dat alhoewel kennis in onze tijd
explosief groeit, relaties verschralen en vooroordelen,
haat en geweld blijft bestaan. Niet
omdat de wereld meer kennis nodig heeft maar
liefde. Citaat: “Alle kennis van de hele wereld
weegt niet op tegen gebrek aan liefde.”
Medema – Vaassen | 224 pag. € 12,95 | ISBN
9789063535155
Breedbeeld
Onder redactie van Marieke
Slagter verscheen
een goed opgezet jongerendagboek
waaraan
verschillende auteurs
meewerkten zoals Jirska
Alberts-Bronder, Gerdien
Bosch-Brunsveld,
Renske Bennik, Reinier
Overbeek, Paul Abspoel, Daniel de Wolf, Diane
Palm en Henk Jan Kamsteeg. Iedere medewerker
behandelt een maandthema, verdeeld over
vier weken. Voorbeelden: Identiteit; Dromen;
Omgaan met geld; Vriendschappen; Discipelschap
en Sociale gerechtigheid. Naast een
bijbelgedeelte en een tot nadenken prikkelende
overdenking, volgen steeds drie aspecten:
om over te denken, om voor te bidden en om
te doen. Daardoor is het geen vrijblijvend
dagboek, maar een stimulerend hulpmiddel bij
het leren navolgen van Jezus Christus.
Ark Media – Amsterdam | 180 pag. € 14,95 |
ISBN 9789033818608
20 21

22
Geestelijk leven
Dr. J.P. Versteeg
Liefde die
ervaren wordt
Wat wil God eigenlijk? Dat is een vraag die zich telkens weer aan ons
opdringt. Het kan zijn, dat we bij een concrete beslissing die we moeten
nemen niets liever willen dan rekenen met God. Maar hoe moeten we dat
doen? Is het de wil van God, dat onze beslissing naar de ene kant uitvalt of
juist naar de andere kant?
Wat wil God eigenlijk? Met die
vraag kwam ook een van de
Schriftgeleerden tot Jezus. De
vraag naar de wil van God was voor de
Schriftgeleerden van die dagen een allesbeslissende
vraag. Ze onderscheidden 613
geboden en verboden in de Thora waarin
God zijn wil kenbaar gemaakt had. Nader
bepaald ging het om 248 geboden en 365
verboden. Die getallen waren niet willekeurig.
Het getal 613 dat het totaal van
de voorschriften aangaf, komt overeen
met de getalswaarde van het Hebreeuwse
woord thora. Het getal 248 dat het aantal
geboden aangaf, komt overeen met het
aantal botten in het menselijk lichaam.
Men nam namelijk in die dagen aan, dat
zich in het menselijk lichaam precies 248
botten bevinden. Het getal 365 dat het
aantal verboden aangaf, komt overeen –
zoals zich makkelijker laat denken – met
het aantal dagen dat een jaar telt. Men liet
in deze getallen tegelijk uitkomen, dat het
totaal van de voorschriften van de Thora
vastheid geeft aan het leven (zoals de 248
botten vastheid geven aan het lichaam) en
geldt voor alle dagen (omdat de 365 dagen
alle dagen van het jaar uitmaken).
Wanneer de wil van God zo in kaart gebracht
is, kan het een eenvoudige zaak
lijken om die wil van God te verstaan.
Toch is dat niet zonder meer het geval.
Ook wanneer de wil van God in kaart
gebracht is, blijft de moeilijkheid bestaan
welk voorschrift in welke situatie van
toepassing is. Bovendien kan zich een
situatie voordoen waarin meer dan één
voorschrift van toepassing is. Aan welk
Bij God is geen dubbele bodem. Bij God is
zijn spreken niet anders dan zijn doen.
voorschrift moet dan de voorkeur gegeven
worden? Is er een voorschrift dat altijd en
in alle situaties prioriteit heeft? Dat was
de vraag van de Schriftgeleerde die tot
Jezus kwam.
Op die vraag ging Jezus in met de woorden:
‘Het eerste is: Hoor Israël, de Here, onze
God, de Here is één en gij zult de Here, uw
God, liefhebben uit geheel uw hart en uit
geheel uw ziel en uit geheel uw verstand en
uit geheel uw kracht.” Twee dingen vallen
direct op bij deze woorden. Het eerste is,
dat deze woorden beslist geen nieuwe
woorden waren. We kunnen ze al vinden
in Deuteronomium 6:4 en 5. Waarin Jezus
de wil van God aanwees was niet iets an-
23

ders dan wat al aan het oudtestamentisch
Israël als de wil van God voorgehouden
was. Jezus bracht niet een volstrekt nieuwe
boodschap. Hij deed de volle rijkdom
en diepte uitkomen van wat al ‘van den
beginne’ gehoord was.
Het tweede is, dat de woorden waarmee
Jezus antwoordde op de vraag van de
Schriftgeleerde heel bekende woorden waren.
Weinig woorden uit het Oude Testament
waren – en zijn – voor alle joden zo
bekend als deze woorden. Deze woorden
Het allereerste wat God van ons wil is niet,
dat we iets doen, maar dat we iets horen.
vormen immers de meest centrale joodse
geloofsbelijdenis die het ‘Sjema’ genoemd
wordt naar het eerste woord ‘hoor’, dat
in het Hebreeuws ‘sjema’ luidt. Iedere
dag werden – en worden – deze woorden
tweemaal door de joden opgezegd. Bovendien
zijn het deze woorden die al vanouds
in een kokertje op de deurposten en op de
gebedsriemen werden aangebracht. Jezus
herinnerde aan het bekende.
Horen
Wat is het nu, dat God meer dan iets anders
altijd en in alle situaties van ons wil?
Dat is, zei Jezus: “Hoor.” Dat woord ‘hoor’
is in dit verband een heel opmerkelijk
woord. Het allereerste wat God van ons
wil is dus niet, dat we iets doen, maar dat
we iets horen. Niet wat wij doen neemt
in de wil van God de allereerste plaats in,
maar het horen van wie Hij is.
Wie Hij is, komt al uit in de woorden ‘de
Here, onze God’. Dát moeten we horen.
God is geen God op een afstand. Hij
overbrugt van zijn kant iedere afstand.
Hij geeft zich aan ons en is zo onze God.
Daarin is God anders dan de afgoden.
De afgoden bewaren altijd een veilige
afstand. Zij willen altijd dat wij naar hen
komen. Zij geven zich nooit aan ons. Zij
willen altijd, dat wij van hen zijn. Zij zijn
nooit van ons.
Wie God is, komt ook uit in de woorden
‘de Here is één’. Ook dat moeten we horen.
Die woorden betekenen ook – zoals
bijvoorbeeld de Statenvertaling weergeeft
– dat God enig, uniek, onvergelijkbaar
is. Ze betekenen vooral dat God een God
uit één is. Bij God is geen tweeheid, geen
gespletenheid. Bij God is geen dubbele
bodem. Bij God is zijn spreken niet anders
dan zijn doen en zijn doen niet anders
dan zijn wezen. We mogen dan ook weten
wat we aan God hebben en we kunnen
op Hem aan. Ook daarin is God anders
dan de afgoden. Bij de afgoden weten we
nooit precies waar we aan toe zijn. Voor
de afgoden is juist altijd iets van een dubbele
bodem karakteristiek. De afgoden
houden altijd een slag om de arm.
Gevolg van liefde
Dat de Here onze God is en dat Hij één
is, spreekt uiteindelijk van niets anders
dan van de liefde van God. Hoe lief God
ons heeft: Dat moeten we altijd en in alle
situaties het allereerst horen.
Die liefde wordt dan ook bepalend voor
wat we doen. Daarom zei Jezus vervolgens,
in aansluiting aan Deuteronomium
6: “… en gij zult de Here, uw God, liefhebben
uit geheel uw hart en uit geheel uw ziel
en uit geheel uw verstand en uit geheel uw
kracht”. Het woordje ‘en’ in het begin van
deze zin heeft de betekenis ‘en zo’, ‘en
daarom’. Hoor wie God is in zijn liefde en
zo (of: en daarom) zult gij liefhebben. Het
gaat om een liefhebben waarbij al onze
vermogens en heel ons wezen – ons hart,
onze ziel, ons verstand en onze kracht –
betrokken zijn. Wat God wil is, dat we,
levend uit de liefde ván Hem bij iedere
concrete beslissing de liefde tót Hem zullen
zoeken te beleven.
Aan de liefde tot God verbond Jezus onlosmakelijk
de liefde tot de naaste. Hij
zei: “Het tweede is dit: Gij zult uw naaste
liefhebben als uzelf.” Ook deze woorden
waren geen nieuwe en onbekende woorden.
Jezus nam ze over uit Leviticus 19:18.
Wanneer we worden opgeroepen onze
naaste lief te hebben ‘als onszelf’ zal daar
wel mee bedoeld zijn, dat we onze naaste
zo spontaan en volkomen moeten liefhebben
als we onszelf lief hebben. Onze naaste
is ieder die naast ons staat, dichtbij
of verder weg. Die naaste ontvangt geen
nadere karakterisering. Het gaat dus om
iedere naaste, niet alleen de sympathieke,
maar ook de onsympathieke; niet alleen
de vriend, maar ook de vijand.
Jezus liet de liefde tot God en de liefde tot
de naaste niet samenvallen. Te duidelijk
sprak Hij over de liefde tot de naaste als
‘het tweede’ in wat God van ons vraagt.
Het is dus niet zo, dat met de liefde tot
God eigenlijk alles wel gezegd is omdat
de liefde tot de naaste samenvalt met de
liefde tot God. Het is ook niet zo, dat met
de liefde tot de naaste eigenlijk alles al
gezegd is omdat de liefde tot God samenvalt
met de liefde tot de naaste. De liefde
tot God en de liefde tot de naaste zijn
twee kanten van dezelfde zaak.
Het blijft gelden, dat het twee kanten van
dezelfde zaak zijn. Er kan geen sprake zijn
van een concurrentie tussen de liefde tot
God en de liefde tot de naaste. De liefde
tot God en de liefde tot de naaste vormen
samen het ene grote gebod waarvan Jezus
zei, dat er geen groter bestaat.
Liefde bepalend
Wie onder de mom van liefde tot God
tegenover de naaste liefdeloos handelt, is
dan ook in strijd met het ene grote gebod
van de liefde. We vinden daar in het Nieuwe
Testament een schrijnend voorbeeld
van. Jezus keerde zich tegen mensen in
zijn dagen die van het geld waarmee
ze eigenlijk hun ouders zouden moeten
onderhouden, zeiden: Het is offergave.
Door die uitspraak onthielden ze het geld
aan hun ouders, terwijl het nog maar de
vraag was, of ze het inderdaad als offergave
aan de dienst van de tempel wijdden.
Hier kwam de liefde tot God in een con-
Geestelijk leven
currentiepositie tegenover de liefde tot de
naaste te staan. Tegelijk bleek hieruit, dat
de liefde tot God slechts in schijn en niet
in werkelijkheid aanwezig was (…) Weten
we wat God eigenlijk wil bij allerlei
concrete beslissingen waarvoor we staan,
wanneer we naar Jezus geluisterd hebben?
We kunnen zeggen: ja en nee. Om
met het laatste te beginnen: Jezus geeft
ons niet een soort wetboek in handen
dat we voor alle voorkomende gevallen
maar even hebben op te slaan zodat we
precies weten wat God in die situatie van
ons vraagt. Tegelijk kunnen we zeggen,
dat het inderdaad zo is, dat Jezus ons de
eigenlijke wil van God doet verstaan. Het
eigenlijke van de wil van God is immers
gezegd met deze concentratie op de liefde
tot God en de liefde tot de naaste. Dáárdoor
hebben we ons dus bij alle concrete
beslissingen te laten leiden: door de liefde
tot God en de liefde tot de naaste. Dat
is bij alle concrete beslissingen wat God
wil: dat de liefde tot God en de liefde tot
de naaste gestalte krijgen. Zó te leven
houden we overigens alleen vol, als we
voortdurend weer horen: horen wie God is
in zijn liefde tot ons.
Bijbelleessuggestie:
Marcus 12:28-34
Om over na te denken / gespreksvraag:
Waarom is het belangrijk om te leren
leven vanuit Gods liefde? Welke invloed
kan hiervan uitgaan?
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
Info
Dit artikel is gebaseerd op een gedeelte
uit Hoger onderwijs, door dr. J.P. Versteeg,
overleden in 1987. Het is een uitgave
van Kok – Kampen die al enige tijd is
uitverkocht.
24 25

Kom over de brug
Ga, net als Jezus, de wereld van de ander in en overbrug de kloof
En over de brug gesproken. Maar al
te vaak verwachten we dat mensen
over de brug onze wereld binnenkomen.
Daarbij beseffen we niet dat er
niet alleen sprake is van een kloof van het
Evangelie, maar ook een kloof van een
kerkelijke cultuur. Misschien is dat een
van de redenen dat er van ons verwacht
wordt dat wij over de brug de cultuur van
de ander binnengaan. De opdracht van
het Evangelie luidt: Ga! En er wordt zelfs
niet eens de verzekering bij gegeven dat
we terugkomen. Dat betekent dat we de
huid, de cultuur, de denkwereld, de referentiekaders
van die ander binnengaan.
Zoals Jezus, die onze wereld binnenkwam.
Niet zomaar voor een bezoek van een
paar uur, maar Jood werd. Hij kwam helemaal
binnen in onze wereld die de zijne
werd. Dat is de machtige uitdaging voor
elke christen, om zo achter Hem aan te
gaan.
In hoeverre komen we over de brug? In
welke mate delen we ons leven met andersdenkenden?
Tot welke hoogte staan
onze kerken en gemeenten open voor
allerlei mensen, voor wie Jezus zijn bloed
gaf, zodat ze weer in verbinding met zijn
Vader konden leven? Vanuit het besef dat
mensen vooral via relaties tot geloof in Jezus
komen, is het een vraag van het grootste
belang: Hoe krijg en onderhoud ik
relaties met mensen uit andere culturen?
Doorsnee van de maatschappij
In Rotterdam brachten deze spannende
vragen ons tot het planten van een
nieuwe multiculturele kerk, de ICF (Inter-
Geloof en relaties
Ds. Theo Visser
Nog nooit in de geschiedenis van de mensheid hebben we met zoveel
soorten mensen samengewoond: andere geloofsovertuigingen, andere
culturen, andere eetgewoonten, andere denkstructuren en andere opleidingsniveaus.
De meest natuurlijke reactie is: terugtrekken. Veilig
met gelijkgezinden zijn. Af en toe misschien even een uitval buiten
het veilige bastion. De ophaalbrug van het fort wordt neergelaten, we
komen eroverheen voor een gesprek met een collega, een evangelisatieactie,
maar daarna gaat de brug weer omhoog.
national Christian Fellowship). We zagen
hoe Gods gedachten en de onze op elkaar
botsten. We herkenden die diep menselijke
neiging tot teruggetrokkenheid en
veiligheid bij onszelf. We merkten dat het
veel makkelijker is met gelijkgezinden
op te trekken. Maar als we door de stad
liepen en al die mensen zagen, beseften
we dat onze kerken voornamelijk blanke
middenklassekerken zijn. Niet echt een
doorsnede van dat wat in de maatschappij
van vandaag leeft. De keerzijde van
de multiculturele samenleving kwam
rond het jaar 2000 steeds meer voor het
voetlicht. De praktijk wees uit dat het een
bijna ondoenlijke zaak was asielzoekers
een echte plek in de kerk geven, zodat
ze onderdeel werden van de ‘familie’. We
voelden in de praktijk aan dat onze vrienden
uit de warmere culturen, waar gemeenschap
en onderlinge verbondenheid
zo’n prominente rol speelt, in de praktijk
vaak afknapten op de mentaliteit van ons
koude landje – kouder dan we zelf in de
gaten hebben. En de heilige Geest porde
ons aan: zou het niet anders kunnen?
Hebben we in de levende Jezus niet een
samenbindende factor, zoals die elders in
de maatschappij niet gevonden wordt?
Zeggen Gods feiten niet dat mensen ver
over hun eigen grenzen heen, toch het
ene, nieuwe volk van God kunnen zijn?
Kunnen al die verschillen juist niet een
uitdaging zijn om ons terug te brengen
tot dat wat echt wezenlijk is, de basis,
Jezus en zijn kruis? Zouden we Jezus niet
op de proef mogen stellen, om te zien of
Hij kan doen watmenselijkerwijs onmogelijk
is?
26
27

Vanuit de praktijk willen we het een en
andere met je delen, terwijl we goed naar
de vragen luisteren die in het hart van
ons allemaal zitten. In Rotterdam hebben
we gezien dat het kan: de ICF, een
gemeenschap van meer dan 40 nationaliteiten,
van alle continenten, van pinksterchristenen
uit Afrika tot katholieke christenen
uit Oostbloklanden. Van GerGemmers
uit Nederland tot oosters orthodoxechristenen.
Hele expressieve culturen tot
Maar al te vaak verwachten
we dat mensen over de brug
onze wereld binnenkomen.
aan gematigde Chinezen of Nederlanders.
Mensen afkomstig uit het boeddhisme,
islam, hindoeïsme, animisme of atheïsme.
Alle leeftijden. Hoogopgeleide yuppen
naast straatkrantverkopers en illegalen.
Het kon!
Grenzen overstijgen
Hier een paar overwegingen die ons geholpen
hebben nieuwe stappen te zetten:
Is het normaal als ik me beperk tot mensen
die ik graag mag? Dat is zeker niet de
stijl van het Koninkrijk. Dat is er een van
inclusiviteit. Iedereen is gelijkwaardig, is
het voorwerp van Gods liefde. Het hoort
dus bij de stijl van het Koninkrijk om
grenzen te overstijgen en relaties aan te
gaan met mensen die niet tot mijn favoriete
soort behoren.
Als ik geloof dat ik samen met alle volken,
talen en culturen op een dag Jezus zal
kennen en samen met hen zal behoren tot
het volk van deze God, hoe absurd zou het
dan zijn te wachten met dat feest. Kunnen
we er hier op aarde niet al een voorschot
van hebben? Is het niet bizar om
in dit kleine landje allerlei verschillende
etnische en Nederlandse kerken te hebben,
zonder elkaar wezenlijk te kennen?
Als ik hier samen leef met mensen uit allerlei
culturen, wat een prachtige kansen
biedt dit dan om zowel hier alle volken te
bereiken, als via hen weer terug naar hun
thuislanden.
Als ik als christen wil groeien in mijn
geloof, kom ik al snel achter mijn eigen
theologische, culturele en maatschappelijke
beperkingen. Laat ik ze gewoon eerlijk
‘oogkleppen’ noemen. Samen met al de
heiligen uit verschillende culturen kan ik
zoveel meer leren over leven, mens zijn,
de God die onze Schepper is, het verstaan
van de Bijbel en wat het betekent in zijn
tegenwoordigheid te leven. Een Nigeriaan
beleeft zijn geloof echt anders dan ik
als Nederlander. Er zitten wel een paar
dezelfde grondtonen in, maar de verschillen
lijken vaak groter dan de overeenkomsten.
Wat een uitdaging om me daarin
mee te laten nemen.
We leven in een maatschappij waarin politici
aangeven dat integratie een hoofdprobleem
in de samenleving is. Als wij als
christenen niet laten zien hoe het anders
kan, wie doet het dan?
Als christen leef ik voor de eer van God,
niet voor mezelf. Als de grootheid van
onze God bewonderd wordt door een
veelheid van culturen, in een variatie die
God gewild heeft, als zijn lof daarmee
verhoogd wordt, hoe is het dan niet de
moeite waard om dat te zien gebeuren?
Zoals in een koor de variëteit van stemmen
een grotere klankkleur geeft dan een
solozang, zo is de lof van de volken, die
elk vanuit hun eigen perspectief God de
lof brengen, meer dan de moeite waard.
Gods DNA
Deze theorie klinkt leuk, maar in de praktijk
hebben we gemerkt hoe lastig het is,
nog steeds. Er zijn heel wat mensen in
de ICF die het nog steeds niet makkelijk
vinden betekenisvolle relaties aan te gaan
met anderen. Het is ook een proces waar
je tijd voor nodig hebt. Wil de groei echt
en diep zijn, dan moet er flink wat aan
onszelf geslepen worden. En hoe word
je als christen gemotiveerd om eerste en
volgende stappen te zetten?
In de Bijbel beluisteren we de oproep om
gastvrij te zijn. “Leg u toe op de gastvrijheid”
(Romeinen 12:13). “Wees gastvrij
voor elkaar, zonder morren” (1 Petrus 4:9).
Letterlijk staat hier ‘liefde voor de vreemdelingen’.
We worden opgeroepen geen
afstand te houden tot mensen die anders
zijn dan wij.
Als je Jezus niet kent, houd je van mensen
die aan jouw persoonlijke smaak
voldoen. Maar nu begin je mensen vanuit
Gods perspectief te zien. En het lijkt erop
dat Hij een speciale voorkeur heeft voor
onaanzienlijken, thuislozen, weduwen
en wezen, blinden en kreupelen, gehandicapten.
Als God deze wereld zo liefhad,
wie zijn wij dan om die mensen niet lief
te hebben.
Als kind van God ontvang ik de liefde
van de God die Liefde is. Ik ben uit God
geboren, vanuit zijn zaad, zijn DNA, zijn
karakter. Die liefde zoekt een uitweg en
komt tot haar bestemming in het liefhebben
van anderen, over mijn eigen grenzen
heen.
Onvoorwaardelijke liefde
Hoe maak je contact met mensen uit
andere doelgroepen? Het is allereerst
belangrijk om de vraag te stellen of je een
extraverte persoon bent (iemand die vooral
zijn energie haalt uit contacten buiten
de deur) of introvert (vooral uit je eigen
vertrouwde omgeving). Onze God neemt
ons met ons ruwe materiaal, en het is
logisch dat we als we extravert zijn hier
minder moeite mee hebben. Een extravert
is meestal beter in het eerstelijnscontact,
een introvert voor het tweedelijnswerk.
Laten we nooit vanuit schuldgevoel relaties
aangaan, maar alleen dan wanneer
ons hart overweldigd is door onverdiende
genade van God. Die wilde mij accepteren
zoals ik ben! Dan wil ik toch zeker die
ander aanvaarden, aan wie nooit zoveel
kan rammelen als aan mij!
Onvoorwaardelijke liefde is de sleutel. Dit
betekent dat ik de ander aanvaard zoals
hij/zij is, niet volgens mijn eigen stan-
Geloof en relaties
daard van hoe je een ‘gezond’ mens bent.
En ook niet vanuit een houding: ik wil
dat je anders wordt. Mensen uit andere
culturen hebben veel beter ontwikkelde
geestelijke antennes dan de gemiddelde
Nederlander, en voelen feilloos aan of we
persoonlijk en als gemeente echt in hen
geïnteresseerd zijn of dat het een vorm is.
Acceptatie is in Nederland al snel je bent
welkom, pas je aan onze normen en waarden
aan. Dat is geen onvoorwaardelijke
acceptatie. In het koninkrijk van God
maken we deel uit van een bovencultuur,
en niet van een normerende gastcultuur.
Daarom zullen Nederlanders net zo goed
als Afghanen bereid moeten zijn een stap
naar de ander toe te zetten en zich van
zijn eigen culturele zonden te bekeren.
Een eerste contact begin je altijd door
Maar al te vaak verwachten
we dat mensen over de brug onze
wereld binnenkomen.
onder de ander te gaan staan, geïnteresseerd
te zijn in de gewone dingen van
zijn of haar dagelijks leven. Jezus gaf
hier het prachtige voorbeeld van door op
zijn hurken bij de Samaritaanse vrouw
te gaan zitten en haar de gunst van een
beker water te vragen. Voor die stap moeten
we allemaal een drempel over. Maar
wat heb je te verliezen? Hoogstens een
kans om een brug te slaan waar iemand
daarom verlegen is. En als die ander de
bal niet vangt en afstand houdt, is dat
niet jouw probleem. Begin met luisteren,
open vragen stellen, echte interesse in die
ander tonen. Vertel wat over jezelf, open
je hart, nodig mensen bij je thuis uit, laat
de liefde van Jezus door jou heen naar die
ander stromen. Bemoedig, wees positief,
toon de vrede, liefde en blijdschap van
de levende Jezus in jou aan iedereen die
daarvoor openstaat.
28 29

30
Koude en warme culturen
In het contact met die ander is het handig
er bij voorbaat van uit te gaan dat die
ander echt totaal anders is. Het is als je
relaties met mensen uit andere culturen
krijgt goed het volgende te beseffen.
Verschillen tussen warmere en koudere
culturen:
Mensen uit warmere culturen leggen veel
makkelijker contact. Het is daar veel meer
gewoon bij elkaar over de vloer te komen,
hartelijk te zijn, samen te eten dan voor
jou als Nederlander. Ga dus niet uit van
je eigen maatstaven, maar ga uit van de
90% van de ‘warme culturen’ waar dit
gebruikelijk is. Heel vaak heb ik mensen
verrukt horen zeggen: Dit is de eerste
keer in de drie jaar dat ik in Nederland
woon dat ik een Nederlander over de
vloer heb gekregen!
Wees reëel over teleurstellingen. Die
ander doet dingen of zegt dingen die je
misschien tegen de borst stuiten. Een van
de veelvoorkomende problemen tussen
koudere en warmere culturen is het verschil
tussen waarheid en relatie. In koudere
culturen is waarheid een belangrijker
waarde, in warmere culturen relatie. Ik zal
nooit iets zeggen waarmee ik die ander
voor het hoofd stoot of oneer aandoe. Dat
botst met mijn opvatting over betrouwbaarheid,
je aan de tijd houden etc.
Het is belangrijk een eerlijk beeld te
hebben. Sommige waarden die in onze
cultuur hoog aangeschreven staan, zoals
efficiëntie, snelheid en werklust, vind je
op die manier niet terug. Met koudere
culturen kan je beter samenwerken, met
warmere culturen kan je beter samenleven.
Dit is de reden waarom een multiculturele
kerk zo’n mooie oefenschool kan zijn.
En wij hebben gezien hoe mooi het is
mensen uit allerlei achtergronden gewonnen
te zien worden. Dat heeft ons zo enthousiast
gemaakt dat het netwerk ICP is
opgestart. Inmiddels zien we al een stuk
of tien van dit soort nieuwe gemeenten
ontstaan. Wij willen graag bestaande
gemeenten, met name in de grote steden,
helpen om een multiculturele dochtergemeente
te planten. We willen daar met
onze ervaring graag aan meewerken en
in meedenken. Omdat we zien en geloven
dat het slaan van bruggen naar andersdenkenden
behoort tot een van de uitdagingen
van deze eeuw.
Om over na te denken / gespreksvraag:
Lees Efeziërs 2:11-3:13. Allereerst is
de muur tussen Jood en heiden opgeheven.
Maar wat betekent dit voor de
muren tussen heidenen onderling?
Welke eerste stap kunnen we zetten
om daadwerkelijk met één andersdenkende
in contact te komen, en een
betekenisvolle relatie met hem/ haar te
ontwikkelen?
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
Info
Ds. Theo Visser is oprichter van stichting
International Church Plants (ICP). Deze
stichting bevordert en ondersteunt het
ontstaan van multiculturele gemeenten:
gemeenten waarbij de krachtige bijbelse
boodschap wordt gecombineerd met ruimte
voor allerlei culturele vormen en verschillen.
Theo Visser werkt sinds 2007 fulltime
als kerkplanter voor deze stichting en
inmiddels zijn er tien gemeentes opgericht.
Voor meer informatie www.ipcnetwork.nl
Citaat
“Mensen hebben de ruimte nodig om te
ontdekken wie Jezus is in de context van
hun cultuur en hebben niets aan een cultuur
die van buitenaf wordt opgelegd.”
Floyd McClung
Uit: Ik zie een leger,
Highway Media – Harderwijk
Alleen voor jongens
In Alleen voor jongens is
Joost aan het woord. Hij
is 11 jaar en er gebeurt
van alles in zijn leven,
emoties, denken en lichaam.
Dat de puberteit
ook bij meisjes vragen en
veranderingen oproept
wordt belicht in Alleen voor meisjes, waarin
Hannah de centrale persoon is, een meisje
van 10 jaar. De schrijfster, Judith Janssen-van
den Berg, verwoordt haar motivatie naar jongeren
zo: “Dit boek (voor jongens en meisjes
een eigen versie) wil je helpen om je voor te
bereiden op die nieuwe periode in de je leven.
Zodat je niet hoeft te denken: wat overkomt
me nou? Dit boek wil je ook laten zien dat
alle veranderingen in Gods hand liggen. Dat
Hij je door en door kent (…) en een plan
heeft met jouw puberteit en jouw leven.” Het
boek is ook geschikt voor ouders zodat ze samen
met hun kind in gesprek kunnen komen.
Boekencentrum – Zoetermeer |
Per boekje € 14,90 | ISBN 9789023922025
Eenvoudig christelijk
De nieuwtestamenticus Tom Wright, sinds
2003 bisschop van Durham
in de Anglicaanse kerk,
schreef een bijzonder boek
over achtergronden en essenties
van het christelijk
geloof, rekening houdend
met vragen die leven bij
mensen die oprecht op
zoek zijn. De auteur zocht
naar eenvoud en diepgang
waarbij nagedacht wordt over spiritualiteit,
een verlangen naar zingeving, verlangen naar
relaties en beleving van schoonheid, vier
echo’s in het menselijk hart die ergens mee
verband houden. Dit goedvertaalde boek is
ook voor christenen boeiend omdat ze geholpen
worden de rode draad van het waarom en
hoe van het geloof in Christus te doordenken,
evenals het getuigenis in deze tijd.
Van Wijnen – Franeker | 208 pag. € 14,95 |
ISBN 9789051942927
Boeksignalement
Volharden in geloof
Wanneer we meer zicht
willen krijgen op vormen
van vervolging en de
realiteit hiervan volgens
de praktijk van christenen
uit diverse delen van
de wereld, geeft dit boek
veel stof tot nadenken.
De auteur Ronald Boyd-
MacMillen belicht voorbeelden
van christenen
in landen als China, Irak en Noord-Korea. Hij
schrijft o.a. “We horen te veel verlossingsverhalen
over enkelingen en te weinig verhalen
over de beproevingen van velen. De verhalen
over de pijn, het lijden, de verlossing en de
beproeving van individuen komen samen in
een groter, grootser verhaal over de werken
van God.” Het boek prikkelt om meer weerbaar
en volhardend eigen positie in te nemen
als kind van God.
Boekencentrum i.s.m. Open Doors | 188 pag.
€ 14,90 | ISBN 9789023922681
Echt gebroken,
hecht verbonden
Ilona Jacobs deelt in dit
boek haar gevoelens van
wanhoop, boosheid en
verwonding wanneer ze
de worsteling van haar
man op het gebeid van
seksverslaving op gebied
van porno niet langer
kan verdragen. Ze gaan
uit elkaar, omdat het
vertrouwen geschonden is. In korte hoofdstukken
belicht ze gedachten en gevoelens in
het moeilijke verwerkingsproces, de betekenis
van vrienden, van therapie en van bijbelse
richtlijnen die nodig zijn voor geleidelijk herstel.
Ze kiest voor eerlijkheid en moed waarbij
verdriet niet verdrongen wordt. In de laatste
hoofdstukken komt het proces van herstel en
hervonden hoop ter sprake.
Medema – Vaassen | 184 pag. € 17,95 |
ISBN 9789063535223
31

32
Communicatie is een sleutelwoord in onze samenleving. In het
onderwijs wordt er op steeds jongere leeftijd bewust aandacht
aan besteed. Vierjarige kinderen mogen elkaar vertellen wat
ze leuk vinden aan de kleren of het gedrag van ‘het zonnetje
van de week’, op het schoolplein is er gerichte ondersteuning
van een leerkracht bij het uitpraten van een ruzie en de vele
samenwerkingsopdrachten en spreekbeurten stimuleren de communicatieve
en samenwerkingsvaardigheden van de kids.
Maar niet alle generaties zijn communicatieve
vaardigheden bijgebracht.
En dan nog, we mogen
dan mondiger en taalvaardiger zijn geworden,
maar als het over ons persoonlijk
geloof gaat, of als we in gesprek zijn met
een niet-christen, dan hebben we vaak ineens
het gevoel met een mond vol tanden
te staan. Het lijkt wel of we ineens anders
reageren, misschien wel anders zijn.
Ik denk even aan Corry, een gezellige,
spontane vrouw die een cursus volgde
over getuigen. Ze heeft leuk contact met
haar buurvrouw Annemarie, ze komen al
jaren regelmatig bij elkaar over de vloer.
Ze vertelde dat ze in de tuin samen de
was aan het ophangen waren, diep in
gesprek, en dat Annemarie haar de vraag
stelde wat God nou in dat alles voor haar
betekende. Corry vertelt heel eerlijk dat
zij verstijfd met een overhemd in haar
handen blijft staan en Annemarie niet aan
durft te kijken. Ze weet zich geen houding
te geven, en al helemaal niet wat ze moet
zeggen. Mij intrigeert dan de vraag: wat
gebeurt hier met Corry? Wat gebeurt er
nou toch met mij, met ons als christenen,
als we zo’n vraag krijgen? Wat doet ons
Geloof en mens-zijn
Coby van der Zee
Spiegelbeelden
verwijzen naar
het levende beeld
Mensen mogen in onze ogen, woorden en daden
het gelaat van Christus zien doorschemeren
zo ‘verstijven’? Op zo’n moment lijkt het
wel of we even het contact met onszelf,
met de werkelijkheid om ons heen, kwijt
zijn. En de een klapt dan dicht, de ander
begint juist als een waterval te praten
zonder antwoord op de vraag te geven, of
verschuilt haar rode hoofd het liefst achter
een wit overhemd. Wat is dat toch?
Zware last?
In veel contacten met gelovigen beluister
ik dat de opdracht om te getuigen een
lastige is. En inderdaad, als je leeft met de
gedachte om altijd op het juiste moment
het juiste antwoord te kunnen geven, of
om treffend rekenschap af te leggen van
de hoop die in je is, alsof het behoud van
de ander alleen van jou(w reactie) op dat
moment afhangt, dan wordt getuigen een
zware last.
Dat de opdracht om getuige te zijn serieus
wordt genomen is natuurlijk verheugend
en dat blijkt ook wel uit de grote
belangstelling die er is voor cursussen,
boeken en artikelen die er zijn op dit gebied.
Maar zijn we in dat alles niet te veel gericht
op wat we willen zeggen, hoe we
33

onze boodschap onder woorden moeten
brengen? Ik vat dat maar even samen
met de term ‘woordzoeker’. Want communiceren
is voor ons toch allereerst heel
verbaal. Uit onderzoek blijkt dat onze
communicatie voor ruim 80% uit nonverbale
communicatie bestaat. Huilende
Een sleutelwoord in ons leven, en zeker
bij het (niet) goed functioneren van
relaties, is communicatie.
baby’s, tv-beelden zonder geluid, mime
of een filmpje van Mr. Bean illustreren dat
we zonder woorden heel veel aan elkaar
duidelijk kunnen maken. Alleen al deze
feiten uit de communicatiewetenschap
relativeren onze soms krampachtige zoektocht
naar de juiste woorden op de juiste
tijd en zetten ons aan om vérder te kijken
en een laagje dieper te zoeken. Behalve
dat een mens een communicerend wezen
is, is hij allereerst beelddrager.
Beelddrager
Meteen al in het begin van de Bijbel lezen
we in Genesis 1:26 dat God zegt: “Laat
Ons mensen maken naar ons beeld, als onze
gelijkenis”. In de nieuwe Bijbelvertaling
lezen we: “Laten wij mensen maken die ons
evenbeeld zijn, die op ons lijken”.
De mens als Gods (even)beeld, als zijn
gelijkenis of nog weer anders gezegd: als
zijn beelddrager. Als beelddrager van God
kan de mens God kennen en met Hem een
relatie hebben, naar zijn Woord luisteren
en met Hem spreken in gebed. En binnen
die relatie krijgt de mens als beelddrager
de taak om te heersen over de schepping.
Tom Wright beschrijft in zijn boek Eenvoudig
christelijk, (Van Wijnen – Franeker),
dat in de oude verhalen de kern is dat
de Schepper hield van de wereld die Hij
gemaakt had en er op de best mogelijke
manier voor wilde zorgen. Met dat doel
plaatste hij in zijn wereld een schepsel
dat moest zorgen, een schepsel dat aan de
schepping zou tonen wie Hij, de Schepper,
echt was, een schepsel dat aan het werk
zou gaan om de schepping te ontwikkelen
en te laten bloeien en haar doel te vervullen.
Die hoge roeping hebben we als mens
gekregen en bij de schepping van de mens
zei God: “En zie, het was zeer goed”.
Gebroken beeld
We weten heel goed dat het zo niet gebleven
is. Wat in de kern zeer goed was, is
in duizenden stukjes uiteengevallen. We
kennen dat uit eigen ervaring, want ons
leven is vaak zo weerbarstig, juist in (het
ontbreken van) relaties ervaren we zoveel
pijn en gebrokenheid.
Een sleutelwoord in ons leven, en zeker
bij het (niet) goed functioneren van relaties,
is communicatie. We gaan weer even
te rade bij de communicatiewetenschap
waar Susanne Piët in haar boek Het groot
communicatiedenkboek :-) schrijft: “naar
mijn gevoel is de meest complete vorm
van communicatie een totale sensatie van
verbondenheid, van wederzijdse herkenning
en van begrip, zonder storing, zonder
verdraaiing, opgevat zoals bedoeld.
Die meeste complete vorm is echter
slechts in theorie haalbaar; het is een ideaalbeeld
dat helpt om te duiden, maar dat
in werkelijkheid nooit wordt gehaald. (…)
In de praktijk vormen de meeste communicatie-inspanningen
meestal juist belemmeringen
voor deze ideale toestand”.
Helder wordt hierin verwoord dat theorie
en praktijk zo’n eind uit elkaar kunnen
liggen en we herkennen dat in ons eigen
leven. We verlangen zó naar een goede
relatie, we streven naar een optimale
communicatie, maar we ervaren aan den
lijve hoe weerbarstig het leven is. We
bewegen ons voortdurend tussen ‘ideaal
en werkelijkheid’.
Wordingsproces
De Bijbel leert ons dat we beelddrager
zíjn. Tegelijkertijd moeten we het ook
steeds meer worden. De gebrokenheid
vertroebelt het beeld en door een proces
van voortdurende bekering en heelmaking
heen, mogen we onze nieuwe identiteit
in Christus vinden. In Hem zijn we een
nieuwe schepping en mag er weer iets
oplichten van zijn beeld in ons leven. Dat
is een levenslang proces. De theoloog Van
Ruler verwoordde het als volgt: “Je bent
geen mens om christen te worden, maar
je bent christen om mens te worden”. Als
nieuwe schepping weerspiegelen we God
in zijn liefde en mogen we transparant
zijn, zodat mensen Jezus in ons herkennen.
Mensen om ons heen mogen in onze
ogen, woorden en daden het gelaat van
Christus zien doorschemeren, zijn woorden
van liefde en vergeving horen en zijn
kracht ervaren.
Weerspiegelen
Als een boom in het water weerspiegelt,
weten we heel goed dat er een levende
boom aan de waterkant staat en als we
in de spiegel kijken is het duidelijk dat
we ons eigen spiegelbeeld zien, maar dat
de persoon in levenden lijve ervóór staat.
De spiegelbeelden verwijzen naar het
levende beeld. Zo verwijst ons leven als
beelddrager naar God. Het draait niet om
ons, maar om God als Schepper van ons
leven.
Dat heeft Annemarie ook herkend bij Corry.
Zij vraagt niet óf zij God wel ervaart in
de situatie waarover zij in gesprek waren.
Het is voor haar overduidelijk dat Corry
dicht bij God leeft, dat merkt ze aan de
manier waarop Corry keuzes maakt, in
het leven staat, met mensen omgaat en
zoveel andere, soms heel kleine dingen.
Wat haar intrigeert is wat God betékent
voor Corry in deze situatie. Annemarie
is benieuwd hoe dat nou ‘werkt’ en stelt
daar een hele open vraag over. De houding
van Corry is transparant voor Annemarie
en de relatie die zij samen hebben
opgebouwd geeft haar vertrouwen en
maakt dat zij ook dóór gaat vragen, méér
wil weten. Annemaries aandacht ver-
Geloof en mens-zijn
schuift als het ware van de beelddrager
naar het Beeld, de Schepper.
Van beelddrager naar woordzoeker
Mooier kan het eigenlijk niet, denken we
misschien. Schot voor open doel. Maar
voor Corry, en laten we rustig onze eigen
naam in vullen, ligt het niet zo simpel. Zij
krimpt ineen, verstijft, weet niet wat ze
moet zeggen. Razendsnel tollen haar gedachten
en misschien schiet het wel door
haar heen ‘dit is het moment dat ik reken-
Als beeld Gods kan
de mens God kennen en
met Hem een relatie hebben.
schap af moet leggen van de hoop die in
mij is’, en hoe zeg ik dat dan? Op zo’n
moment lijkt het of we even het contact
met onszelf, met de werkelijkheid om ons
heen, kwijt zijn. En communicatie is zo
flitsendsnel, want eigenlijk kun je wel –
in dit geval – op drie vlakken het contact
even kwijt raken: met God, de ander en jezelf.
En dat speelt zich allemaal in luttele
fracties van seconden af in ons denken,
voelen en in onze fysieke reacties.
In het contact naar God toe kunnen we
denken aan een schiet(dank)gebedje:
‘Here God, wat fijn, ik heb al heel lang
voor deze opening gebeden, maar ik weet
niet wat ik nu moet zeggen, wilt U me
helpen?’
Naar Annemarie toe kan Corry aangeven
dat die vraag haar overvalt maar dat ze
daar graag wel over door wil praten en ze
stelt voor even samen een bakje koffie te
drinken.
Tegelijkertijd is het van belang dat Corry
zich bewust is wat er met haar zelf gebeurt.
Is zij blij, verrast, of voelt zij zich
overvallen? Als zij daar woorden aan kan
geven blijft zij op dat moment in verbondenheid
met God, de ander en zichzelf en
creëert ze ruimte voor ontmoeting, voor
34 35

een onderling gesprek. Het gaat erom in
relatie te blijven en dat haalt de spanning
van ‘het enig juiste antwoord’ eraf. Annemarie
haakt echt niet af als Corry even
naar woorden zoekt, of verlegen is om
over haar eigen geloof te spreken.
Wat Annemarie tot deze vraag aanzette
was haar transparante levensstijl waardoor
zij nieuwsgierig werd naar het Beeld
ervan, de Schepper van het – ook háár
– leven.
Het vleesgeworden Woord
De nadruk op onze (ant)woorden schuift
naar de achtergrond als we er meer en
meer van doordrongen raken dat ten diepste
onze levenshouding van-zelf-sprekend
is. We hoeven dan geen krampachtige
woordzoekers meer te zijn en kunnen ons
helemaal richten op het beelddrager zijn.
Daarbij is onze aandacht gericht op Christus,
wiens beeld we willen weerspiegelen
en wiens schepping we mogen beheren.
Daarvoor is het nodig dat we zelf dicht
bij onze Levensbron leven, Jezus Christus.
In Efeziërs 3 wordt gesproken over het
geworteld en gegrond zijn in de liefde.
Een flink wortelstelsel groeit alle kanten
op, diep onder de grond. Paulus laat het
licht vallen op het feit dat we als christen
onze stevigheid, ons gegrond-zijn,
en onze levenskracht, de voeding die we
via de wortels naar boven halen, mogen
vinden in de liefde van Christus. Als we zo
staan in de liefde, dan zullen we aan onze
vruchten van de heilige Geest herkenbaar
zijn. Dan verbleken onze eigen woorden,
maar zijn we beelddrager van het vleesgeworden
Woord. Dat is de voltooiing van
ons mens-zijn.
Bijbelleessuggestie:
Kolossenzen 3:5-14
Om over na te denken / gespreksvragen:
1. Reageer eens op het citaat van Van
Ruler: ‘Je bent geen mens om christen
te worden, maar je bent christen om
mens te worden’.
2. Wat is er nodig om Gods beeld zo helder
mogelijk te gaan weerspiegelen?
3. Stelling: ‘Als wij heldere beelddragers
zijn, worden niet-christenen vanzelf
Woordzoekers.’
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
Info
Coby van der Zee werkt vanuit haar eigen
praktijk Dynanoia als trainer & supervisor en
is toeruster Missionaire Gemeenteopbouw
bij de IZB. Zie voor meer informatie www.
dynanoia.nl of bel 06-22675006.
Ze beveelt in het kader van dit artikel de
volgende boeken aan: Larry Crabb, Mensen
begrijpen. Een bijbelse visie op elkaar helpen
en raadgeven, Novapres – Apeldoorn, 1997,
ISBN 9789063182151.
Francis Schaeffer, Liefde is het teken. Terug
naar de essentie van discipelschap, Kok –
Kampen, 2008, ISBN 9789029718677.
Citaat
“In 2 Korintiërs 3:18 staat: “En wij
allen, die (…) de heerlijkheid des Heren
weerspiegelen, veranderen naar hetzelfde
beeld van heerlijkheid tot heerlijkheid,
immers door de Here, die Geest is”. In
de Statenvertaling is het werkwoord
weerspiegelen vertaald met ‘als in een
spiegel aanschouwen’. Dat is beter. Zo
staat het er ook in het Grieks. Spiegels
waren in die tijd van koper en lieten geen
helder spiegelbeeld zien. Dat is wat hier
wordt bedoeld: je aanschouwt God, maar
niet helder. Maar zelfs dat niet heldere
aanschouwen doet iets met je. In het kort
zegt de tekst dan: wie God aanschouwt,
verandert naar hetzelfde beeld. Omgaan
met God verandert je naar het beeld van
God.”
Henk Binnendijk
Uit: Dichtbij God, Voorhoeve – Kampen
De hemel
De auteur J.W. Embregts,
begint zijn boek met de
opmerking: “Dit is een onvolmaakte
studie over een
volmaakte hemel. In dit
leven zullen we nooit precies
te weten komen hoe
de hemel eruit ziet en wat daar plaatsvindt.”
Toch spreekt de Bijbel erover, waarbij bijbelschrijvers
met hun aardse ogen geconfronteerd
worden met andere dimensies van ruimte en
tijd, met beelden en woorden die haast niet
te bevatten en te bespreken zijn. Zo lezen we
over de visioenen die de apostel Johannes
kreeg in het bijbelboek Openbaring en over
visioenen bij de profeten Daniël en Ezechiël.
De kracht van dit boek over de hemel is dat de
auteur niet alles probeert ‘in te vullen’ of te
verklaren maar dat hij wel Gods Woord recht
wil doen. De verzen die besproken worden
(met de vindplaats ervan in de kantlijn) zijn
in de tekst opgenomen. Het boek Openbaring
komt dichterbij en de verwondering over Gods
grootheid, rechtvaardigheid en liefde groeit.
Het Zoeklicht – Doorn | 246 pag. € 14,95 |
ISBN 9789064511011
Vruchtdragen voor Hem
Van dit boek verscheen inmiddels de derde
druk. Ds. C.C. Vreugdenhil
belicht hierin het werk van
de heilige Geest die niet alleen
groei maar ook vrucht
wil uitwerken. Vrucht die
verwijst naar het leven met
Christus, de Wijnstok die
ons als ranken wil dragen
en vrucht mogelijk maakt.
Het centrale bijbelgedeelte is Galaten 5:22
waar de negenvoudige vrucht genoemd wordt:
liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, goedertierenheid,
goedheid, geloof, zachtmoedigheid
en matigheid. Aan elk onderdeel van de
vrucht wordt in dit boek aandacht besteed en
voor onderling gesprek zijn vragen toegevoegd
zodat er niet vrijblijvend over gelezen en
gedacht wordt.
Groen – Heerenveen | 187 pag. | € 9,95 |
ISBN 9789058297259
Boeksignalement
Coachen in de kerk
Bennie Sloetjes heeft
veel ervaring met
gemeentestichting
en opbouw, met het
begeleiden van nieuw
kader en het stimulerend
leidinggeven in
de eigen gemeente. In
Coachen in de kerk gaat
hij op een heldere en
motiverende manier in
op het waarom en hoe van coaching. Citaat:
“Mijn overtuiging is dat coaching een van de
belangrijkste onderdelen is van zowel bijbels
als eigentijds leiderschap. Ik denk dat het van
cruciaal belang is dat gemeenteleiders gaan
ontdekken wat ze met een coachende stijl van
leidinggeven voor hun gemeente én voor de
mensen daarbuiten, zouden kunnen betekenen.”
Voorhoeve – Kampen | 224 pag. | € 16,50 |
ISBN 9789029718561
Prins Caspian
In de vernieuwde serie
De Kronieken van Narnia
verschenen twee spannende
verhalen van de
hoogleraar C.S.Lewis
(in 1898 in Belfast
geboren en overleden
in 1963): Het paard en
de jongen (deel 3) en
Prins Caspian (deel vier)
van de Narnia-verhalen. Prins Caspian werd
inmiddels in navolging van De leeuw, de heks
en de kleerkast op een spannende en boeiende
manier verfilmd door Walt Disney (juli 2008).
De strijd tussen goed en kwaad in het land
Narnia krijgt aandacht en het goede uiteindelijk
overwint. Daarbij heeft de leeuw Aslan,
een centrale betekenis. Een boeiend boek voor
jong en oud.
Voorhoeve – Kampen
350 pag. € 18,95
ISBN 9789043514606
36 37

38
Jezus zag individuele nood te midden
van een massa mensen. Ds. Van
Duijn bepleit dat concrete getuigenis
in de stad in zijn boek Kernteksten
over de stad. In het volgende fragment
belicht hij het ‘incarnatiemodel’, de noodzaak
om in navolging van Jezus de mensen
in onze directe woonsituatie serieus
te nemen.
“Het Woord is vlees geworden en heeft
onder ons gewoond.” Zo beschrijft Johannes
het kerstgebeuren: De komst van
Jezus Christus in deze wereld. Het woord
‘vlees’ tekent de mens in zijn ‘schepselzijn’.
Maar het typeert ook de mens na de
zondeval in zijn broosheid en vergankelijkheid.
Het begrip ‘vlees’ ziet ten diepste
op ons ontluisterde mensenbestaan dat
door de zonde is aangetast, verworden en
verwoest.
Kerst: Het Woord is vlees geworden.
Christus zelf is afgedaald in de rauwheid
van ons bestaan. Hij heeft zich ons
lot aangetrokken. Letterlijk naar zich
toe getrokken. In zich opgenomen. Hij is
mens geworden. Hij die God is en bleef.
En nu heeft Hij die mensheid niet als een
jas over zijn Godheid aangetrokken, in de
Gemeente-zijn
Ds. C. van Duijn
Jezus kwam
onder ons wonen
In de evangeliën lezen we dat Jezus langs alle steden en
dorpen ging. Hij had mensen op het oog, in welke plaats
dan ook, Hij wilde hen bereiken en zocht hen daar op in de
omstandigheden van hun leven. Een voorbeeld daarvan is
Zacheüs, een man die in een wilde vijgeboom geklommen
was om Jezus te zien die de stad Jericho bezocht. Jezus
roept hem naar beneden en nodigt zichzelf uit om met hem
naar zijn huis te gaan.
zin van: Hij leek mens (zo voor het oog),
maar Hij was natuurlijk (onder die jas) gewoon
nog steeds God. Nee, Hij heeft het
‘mens-zijn’ niet gespeeld. Dat ‘mens-zijn’
was meer dan alleen maar de buitenkant.
Hij bleef volkomen God en werd volledig
mens. Jezus Christus, de Redder der wereld,
geeft op afstand maar niet wat nuttige
tips waarmee ik mijzelf hier beneden
kan redden. Hij daalt zelf neer!
En heeft onder ons gewoond
Voor een bliksembezoek? Een korte reddingsactie?
Een paar seconden en een
paar minuten, een paar uren? Zo kort
mogelijk? Nee, Hij heeft onder ons gewoond.
Jezus Christus is ons bestaan
binnengetrokken. Met eerbied gezegd, Hij
heeft de tijd ervoor genomen. Hij heeft alles
op zich laten inwerken. Letterlijk staat
er: Hij heeft onder ons getabernakeld.
De tabernakel was de tent waarin God
woonde onder zijn volk tijdens de woestijnreis.
Die tabernakel verwijst naar Gods
aanwezigheid. In Christus is God aanwezig.
Op aarde. Onder ons. Jezus Christus
heeft ons maar niet laten merken vanuit
de hemel: ‘Ik denk aan jullie. Jullie zorgen
gaan Mij ter harte. Ik wens jullie heel veel
sterkte daar beneden’. Nee, Hij kwam! Hij
39

leef wonen. De plek van de ellende heeft
Hij opgezocht. De meest onaantrekkelijke
locatie. Galilea. Daar ging Hij wonen. Het
Galilea der heidenen, het meest verachte
gebied! Niet direct een aantrekkelijke
plek. Geen toplocatie.
Echte verlossing
Zo kwam Jezus als een Jood tot de Joden.
Hij kwam niet als een kleurloos universeel
mens. Hij bezocht niet als een toerist
het heilige land. Hij leerde maar niet de
Joodse taal om op die manier gemakkelijk
te kunnen communiceren. Nee, Hij werd
een Jood. Hij identificeerde zich volledig
met hen. Hij bracht niet alleen Zijn boodschap
van vergeving en verlossing, maar
Jezus Christus geeft op afstand maar niet
wat nuttige tips waarmee ik mijzelf hier
beneden kan redden. Hij daalt zelf neer!
Hij trad binnen in hun geschiedenis, in
hun strijd, in hun omstandigheden. Hij
nam hen volkomen serieus. Hij luisterde
niet met een half oor naar hen, zo van: Ik
weet toch wel wat ze nodig hebben! Nee,
Hij gaf zich helemaal.
Hij zag de Joden niet als ‘mogelijke bekeringsobjecten’.
Hij zag hen als mensen
van vlees en bloed. Een ieder met zijn eigen
leven, zijn eigen achtergrond, zijn eigen
wijze van doen. De verlossing die God
biedt, is echt. Geen idee, geen gedachte,
maar een echte verlossing, die in je leven
concreet tot stand wordt gebracht. Een
verlossing die vlees en bloed is geworden.
God, die de mens persoonlijk op de plek
opzoekt waar hij zich bevindt. Wij zoeken
immers God niet; God zoekt ons (op). Hij
komt, bij wijze van spreken, in Christus
bij ons in de straat wonen. Zo gewoon! Zo
dichtbij! Zo echt!
‘Incarnatiemodel’
Dit ‘incarnatiemodel’ is heel belangrijk.
“Gelijk de Vader Mij gezonden heeft, zend
Ik ook u” (Johannes 20:21). De discipelen
worden door Christus heengezonden om
het Evangelie te gaan verkondigen. Voor
de inhoud van hun boodschap moeten zij
bij Christus zijn. Zijn Evangelie mogen zij
doorgeven. Wat betreft de wijze waarop
zij de taak verrichten moeten, mogen zij
ook bij Hem te rade gaan. Johannes 1:14
heeft betrekking op Christus; maar het
zet ook zijn stempel op het leven van de
christen. Immers, “een dienstknecht is
niet meerder dan zijn heer” (Johannes
15:20).
Hoe ben je een ‘geïncarneerde’ gemeente,
een kerk die gericht is op de context, op
de omgeving, die oog heeft voor de mensen
om haar heen? Het is van belang om
de mensen van de stad en de stad van de
mensen te kennen. ‘Analyse en research’
wordt dit wel genoemd. Wat is er gaande?
Wat is de achtergrond van de stad? Wat
zijn haar specifieke noden? Haar speciale
zonden?
Toen Jezus de schare zag, raakte Hij met
ontferming over hen bewogen. Hij zag
hen als schapen zonder herder. Die blik
van Jezus is ook voor de gemeente van
Jezus Christus onmisbaar. Dat is geen
triomfantelijke blik, die tot uitdrukking
brengt: Wij weten het beter... Het is een
bewogen blik, vol liefde en ontferming.
Neem voor deze fase de tijd. Wie te snel
aan het werk gaat, houdt het niet vol en
haakt vroeg of laat af. Een goede, voortdurende
voorbereiding is en blijft nodig.
Het proces van identificatie met onze
omgeving is een continu proces. Het is
een zaak van lange adem! Inderdaad, een
zaak van incarnatie.
Oog voor de enkeling
Juist in een stad gaan mensen op in de
massa. In de meeste gevallen ben je een
nummer, een code en doet je naam er niet
toe. Laat staan dat het ertoe doet, wie je
echt bent! Jezus Christus ziet de schare
als een kudde zonder herder. Ondertussen
kent Hij wel ieder schaap bij name.
In de massa kent Hij de enkeling. Dat is
het schitterende van de bijbelse verkiezing.
Die is zo door en door persoonlijk.
En daarom is het van het grootste belang
dat de kerk in de stad met de mensen in
de stad in contact treedt. Dat er ontmoetingen
plaatsvinden. Gesprekken worden
gevoerd. Dat er over en weer wordt geluisterd.
Daarom is het van belang dat de
kerk in de stad letterlijk en figuurlijk open
is. Zodat de mensen hun verhaal kwijt
kunnen. Zodat ze op verhaal kunnen komen!
Het Evangelie in de stad moet niet
alleen maar verkondigd worden, maar ook
worden voorgeleefd, uitgebeeld. Er moet
vorm aan gegeven worden.
Wie dit allemaal op zich in laat werken,
bemerkt dat dit niet alleen de taak is van
enkele vrijgestelden binnen de gemeente.
Dit is een taak van de gemeente in haar
geheel.
Wonen
Om die taak uit te voeren is het van belang
dat de gemeente ook daadwerkelijk
present is in de stad. Aanwezig. Beschikbaar!
Nog sterker: Geïncarneerd, geroepen
door Christus om op Hem te wijzen.
Alle noden die worden aangetroffen en
worden gehoord, moeten serieus worden
genomen. Ze worden verstaan en geduid
vanuit die ene nood: Onze afval van de
levende God. Die boodschap wil gebracht
worden. Maar om die boodschap geloofwaardig
te kunnen brengen, zullen wij
er als christelijke gemeente ook concreet
moeten zijn.”
Bijbelleessuggestie:
Matteüs 9:35-38
Om over na te denken / gespreksvraag:
Hoe kunnen wij in onze stad(swijk) of in
ons dorp mensen bekendmaken met Jezus’
concrete aanbod van liefde, kracht en
hoop? Wat zijn specifieke kenmerken en
noden van uw stad of dorp en kunt u als
gemeente iets hierin betekenen?
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
Dit fragment van ds. C. van Duijn is overgenomen
uit: Kernteksten over de stad, De Groot Goudriaan –
Kampen. Dit boek is niet meer via de boekhandels
leverbaar. Bij www.bol.com worden regelmatig
tweedehandsexemplaren aangeboden. In september
2008 werd Van Duijn predikant van de Hervormde
Gemeente St.-Janskerk in Gouda. Daarvoor was hij
predikant van de Noorderkerk in Amsterdam.
Citaten
“Er bestaat een christendom waarin
mensen zo weinig besef hebben dat zij
louter uit genade worden gered, dat
hun houding tegenover anderen vooral
moralistisch is. Aan de hand van bijbelse
‘waarheden’ wordt harde kritiek geleverd
op een verdorven wereld, die toestaat
dat homoseksuelen officieel trouwen,
waar zinloos geweld om zich heen grijpt,
jongeren opgroeien met drugs en de
samenleving verloedert. Maar mededogen
ontbreekt, net als nederigheid vanwege
eigen geestelijke hoogmoed.”
Drs. Aad Kamsteeg
Uit: Dit is mijn passie,
De Vuurbaak – Barneveld
40 41
Info
Gemeente-zijn
“Gemeenteleden wonen tussen gewone
mensen in oudere wijken en in
nieuwbouwwijken. De gewone mensen
missen iets, terwijl menigeen dat zelf niet
doorheeft. Ze missen de goede boodschap
van Jezus Christus. De gemeenteleden
zijn bij uitstek de mensen die dat kunnen
doorgeven: bij de buren tijdens de koffie
of tijdens het praatje bij het schoolhek.
Niet alleen met woorden kan die boodschap
worden verteld, maar ook met daden. De
pan soep voor de buren die met ziekte te
kampen hebben is een voorbeeld. Het bezoek
voor de eenzame mevrouw die zo moeilijk
loopt, heeft hetzelfde effect. Evangelisatie
in woord en in daad is een grote roeping van
de gemeente, die haar uitwerking krijgt in
de gewone dingen van het leven.”
Harry van Haaften
Uit: 1 op 10 pastoraat, Boekencentrum –
Zoetermeer

42
God schakelt
zijn kinderen in
Wanneer we over het bijbelse begrip
getuigenis nadenken, dan
komen steeds drie aspecten
aan de orde: verkondiging (het doorgeven
van het Evangelie), gemeenschap (Gods
kinderen die zorg voor elkaar dragen
en Gods bedoeling voor gemeente-zijn,
voor gemeenschap-zijn serieus nemen
en voorleven) en dienstverlening, waarbij
er sprake is van een gerichtheid om de
medemens met zijn behoeften en noden
te dienen.
Verkondiging, het getuigenis van gemeenschap
en een bereidheid tot dienen
communiceert het hart van het christelijk
getuigenis: God, die omziet naar de gehele
mens. De mens met geestelijke, sociale
en materiële noden.
Wanneer mensen door het Evangelie geraakt
zijn en deel gaan uitmaken van een
gemeenschap van gelovigen, kan zichtbaar
worden dat God een vergevende en
helende God is, die zijn kinderen ook voor
anderen wil inschakelen die Hem nog niet
kennen maar voor wie Hij ook zijn Zoon
gegeven heeft.
Daarom roept God zijn kinderen op als
een licht te midden van een duistere wereld
een getuige te zijn van zijn troost en
verlangen om te herstellen. Hij vertrouwt
zijn kinderen die drie aspecten van het
christelijk getuigenis toe: het verkondigen
(1), het gemeenschappelijk voorleven van
zijn bedoelingen (2) en de concrete dienst
aan mensen om ons heen (3), zodat zij
Gods stem leren verstaan en zijn verlangen
naar herstel. Dan is er geen ruimte
voor een veroordelende houding die anderen
kan neersabelen, maar is er de bereidheid
om in nederigheid en betrokkenheid
het goede voor de ander zoeken.
Spiegel of raam?
Wanneer mensen met zichzelf overhoop
liggen, kijken ze als het ware in een spiegel
van vragen, verwarring, twijfel en onzekerheid.
Hoe verder? Ook als er sprake
is van verdriet kun je in een spiegel steeds
Levensstijl
naar je eigen verdriet kijken en de intensiteit
ervan ondergaan.
Maar als we denken aan een raam, waarin
we onszelf ook kunnen zien, komt er een
dimensie bij: we kunnen erdoorheen kijken
en ook anderen blijven zien met hun
vragen en moeite. Wanneer we praten
over het getuigenis van Jezus, dan betekent
het dat we ondanks persoonlijke
vragen en moeite, zicht kunnen houden
op anderen, omdat Gods Geest ons liefde
geeft voor de ander. Hij wil ons helpen
om die liefde van God voor te leven, in
woorden en daden van betrokkenheid,
zorg en aandacht.
Drie bijdragen
In de komende korte bijdragen worden
aspecten van verkondiging belicht, zoals
het aandachtsvolle gesprek met mensen
die cynisch zijn geworden (Drs. René van
Loon, predikant in Capelle aan de IJssel),
het zichtbare getuigenis van zorgvuldig
omgaan met Gods schepping (Dr. Tjirk
van der Ziel, freelancejournalist en parttimedocent)
en de kracht van meeleven met
ieder mens met zijn eigen geschiedenis en
achtergrond (Drs. Sijbren Poelman, geestelijk
verzorger in het Antonius Ziekenhuis
Sneek).
Om over na te denken / gespreksvragen:
Bespreek na het lezen van de drie korte artikelen
(pag. 44-46) de volgende vragen:
1. Lees Johannes 13:34 en 35. Welk
aspect van het bijbels getuigenis komt
hierin ter sprake?
2. Lees 1 Johannes 3:16-18. Welke getuigenisaspecten
komen hierin naar voren?
3. Lees nu 1 Petrus 4:7-11. Wat lezen we
hierin over dienstbetoon en wat wordt
daarbij benadrukt?
4. Het voorbeeld van Jezus in Johannes
13:1-17 is hierbij ook bijzonder.
Bespreek de kracht van de eerste vijf
verzen. Wat leren wij hiervan als we
denken aan onze identiteit als kind van
God en onze opdracht om te dienen?
43

“Mijn moeder heeft altijd voor de kerk gesjouwd. Dag en nacht stond ze klaar voor
de mensen. Toen overleed ze. De hele kerk zat tjokvol. Iedereen was vol medeleven.
Maar daarna was er niemand voor ons. Geen dominee, geen ouderling, niemand. Mij
krijgen ze met geen stok meer een kerk in. Het is over voor mij.”
De Bijbel voor cynische mensen
Zo kan dat gaan in je leven. Je kunt
teleurgesteld raken in de hele wereld
van geloof, God en kerk. Misschien
doordat mensen je bitter tegenvallen.
Misschien ook doordat God je bitter
tegenvalt. Je was er zó zeker van dat Hij
een Hoorder is van het gebed. Maar jouw
gebed verhoorde Hij niet. Je gebed om
genezing. Of om een levenspartner. Of om
een kind. En zo werd je cynisch. Dat wilde
je niet eens, maar het gebeurde gewoon.
Zou iets of iemand je ooit weer kunnen
raken, als het gaat om geloof?
Wat niet?
Als ik denk aan mensen in mijn omgeving
die zwaar teleurgesteld zijn en daardoor
cynisch, dan zijn er een paar dingen die
Wie cynisch is geworden, leest de Bijbel
niet meer. Voor hem ben jíj nu de Bijbel.
ik in ieder geval niet moet doen. Ik moet
niet proberen hun teleurstelling met argumenten
te gaan bestrijden. ‘Is het wel
reëel om van mensen te verwachten dat
ze je na zo’n overlijden blijven bezoeken?’
Of: ‘God is groter dan wij, Hij doet niet
altijd wat wij vragen, maar zijn weg is
altijd de beste.’
Wat ik ook niet moet doen, is van alles opdringen.
Een boekje zus of een bijeenkomst
zo. Hoe goed bedoeld ook, mensen die
cynisch zijn reageren daar allergisch op.
Cynisme kan smelten
Wat dan wel? Tegen cynisme helpt eigenlijk
maar één ding, en dat is: liefde! Liefde
die zich uit in hartelijkheid, menselijkheid,
trouw, vooral heel veel trouw. Door
liefde kan cynisme vroeg of laat smelten.
En omdat dit alleen kan wanneer de heilige
Geest in mensen werkt, is het essentieel
om de ander in het gebed bij God te
brengen, elke keer weer. Liefde uit zich
op het alledaagse vlak: hulp bij klusjes,
er zijn als de ander in de problemen zit,
denken aan de verjaardag van de ander
enzovoorts. Liefde is ook: geduld, werkelijk
luisteren, en niet meteen een oordeel
klaar hebben als de ander zich negatief
uit over God, geloof of kerk. Natuurlijk, je
blijft helder over je eigen principes, maar
je blijft de ander aanvaarden, als mens,
geliefd in de ogen van God, ondanks alles.
Zoals je kind je kind blijft, al gaat hij of zij
een weg die je vreselijk vindt.
Etalage
Naast trouw is er nog iets van groot belang:
open zijn over je eigen geloof. Vertel
gewoon wat je meemaakt met God. En
blijf daarin bij jezelf. Wees als een etalage,
laat de ander vrijblijvend binnenkijken in
je ziel. Laat hem of haar de echtheid maar
testen. En laat de Geest zijn werk doen.
Wie cynisch is geworden, leest de Bijbel
niet meer. Voor hem, voor haar ben jij nu
de Bijbel. Laat je gebruiken door God!
René van Loon)
Jezus volgen
En toch… ‘het gaat niet om de vraag
of wij een leefbare wereld voor onze
kinderen achterlaten, maar wat voor
wereld Jezus zal zien als Hij terugkomt op
aarde’. Deze opmerking bleef bij mij haken
toen ik afgelopen zomer een paar boeken
over de schepping las, geschreven door
gepassioneerde christenen met oog voor de
nood van deze wereld. Onze tijdshorizon
ligt achter de komende generatie. Bijbelse
duurzaamheid richt de blik op een verre
toekomst, misschien wel van honderden
generaties. Maar omdat niemand weet wanneer
Jezus op de wolken verschijnt, moet
onze houding al hier en nu vervuld zijn
van zorg en liefde. En natuurlijk! Wie vol
hartstocht verlangt naar de wederkomst,
de hereniging in de hemel en de eeuwige
volmaaktheid op een vernieuwde aarde,
kán niet anders dan het nu uitbrullen van
pijn over deze aarde die zo gruwelijk wordt
uitgebuit. Is dit wat de Maker bedoelde met
zijn schepping, waarvan hij telkens zei:
‘Zie, het is goed’, nog voordat de mens op
het toneel verscheen? Wanneer durven wij
tegen elkaar en tegen de wereld te zeggen
als ergens geschapen leven in de verdrukking
komt: ‘Zie, dit was zeer slecht’?
Eigenlijk is duurzaamheid een voluit bijbelse
term, en christenen hebben er al een
prachtige synoniem voor: rentmeesterschap.
Dat houdt in dat je jezelf niet verrijkt
ten koste van vogels, vissen en alle andere
dieren, laat staan van je medemens in arme
delen van de wereld. Dat is een rode draad
in de hele Bijbel. Het gekke is echter dat
christenen er moeite mee hebben dit te
vertalen in concreet gedrag. Dat valt althans
af te meten aan het aantal publicaties
Levensstijl
We weten allemaal wat duurzaamheid is. Hoewel het begrip tegenwoordig te pas
en te onpas wordt gebruikt, is wel duidelijk dat het iets te maken heeft met zorg
voor een goed leefmilieu, voor nu en voor later. Maatregelen om vervuiling tegen te
gaan juich ik dan ook van harte toe. Van de tomeloze inzet van milieu- en natuurorganisaties
kunnen christenen soms nog veel leren.
die de afgelopen decennia over zorg voor de
schepping zijn verschenen.
Ze kwamen in drie golfjes. De eerste was
na de eerste Golfcrisis, halverwege de jaren
zeventig, met titels als De aarde is er ook
nog. Begin jaren tachtig volgde het tweede
golfje, toen de zure regen in de media neerdwarrelde,
met bijvoorbeeld Kostbare aarde
en De nieuwe aarde. De derde ontstond eind
jaren tachtig, mede in het kielzog van het
conciliair proces (wie kent dat nog?), met
intrigerende boeken als Als de schepping
zucht, De schepping in ademnood en Geplunderde
aarde, getergde hemel.
En nu, in deze tijd van klimaatverandering
en verdwijnende diersoorten? Is het
wachten op een vierde golf boeken – in de
Angelsaksische wereld zijn ze al verschenen
– of nemen christenen nu eens het
voortouw? Niet enkel omdat opwarming
van de aarde aan de mens zou liggen, want
daarover bestaat geen absolute zekerheid.
Maar omdat een stijging van de temperatuur,
afgezien van de oorzaak, de armste
ontwikkelingslanden zwaar zal treffen. Zij
hebben geen geld om dijken te verhogen.
Zij kunnen zich niet verdedigen, laat staan
zich ontwikkelen…
Maar misschien zijn nog meer boeken niet
eens nodig. Sinds 2007 bestaat er een Michacursus
die de schepping centraal stelt
en aan de hand van de Bijbel laat zien dat
de mens geroepen is tot ‘goed doen, recht
doen, en nederig wandelen met de Heer
onze God’ (Micha 6:8). Het voordeel van
deze cursus is dat duurzaamheid niet alleen
bij woorden blijft, maar dat er ook daden
worden verwacht. En dat is pure winst.
(Tjirk van der Ziel)
44 45

Ik probeer in het ziekenhuis in en door mijn houding Christus present
te stellen door een luisterend oor en een betrokken houding. Onzekerheid,
angst, machteloosheid, maar ook hoop, een diep gekoesterd
verlangen naar en dankbaarheid voor genezing of voor het (her)
ontvangen leven probeer ik te delen. Met de zieke zoek ik hierbij naar
zijn of haar houvast… naar levend en helder en verfrissend water in
de woestijn van zijn of haar bestaan.
Getuige van Christus in mijn werk…
Toen ik op 23 april 1978 in Mariënberg
als predikant werd bevestigd zette ik
in de intredepreek uiteen hoe ik mijn
werk van-God-uit wilde ervaren. Ik koos
hierbij als uitgangspunt Psalm 126:3 en 4:
“De Here heeft grote dingen bij ons gedaan;
wij waren verheugd. Here, wend ons lot als
beken in het Zuiderland”.
Ik wilde en wil in mijn werk getuigen van
Gods grote daden als de Schepper van hemel
en aarde, maar – en niet minder – ook
van zijn grenzeloze en blijvende liefde voor
alle mensen. Deze liefde is in het bijzonder
af te lezen uit het leven, het sterven en
het uit de dood opstaan van Jezus Christus.
En verder wilde ik me laten leiden
door de overtuiging dat Gods Geest in en
door mensen wil werken als een bron van
kracht, houvast en vernieuwing.
Ik was – en ben – er nog steeds – van
overtuigd dat Gods grootheid in de schepping
tot uitdrukking komt. Hij is voor mij
de bron van alle leven en dus de Schepper
van iedereen. Daarom benader ik elk mens
(waar en in welke cultuur of godsdienstige
omgeving ook geboren) principieel als een
door God geschapen mensenkind.
In de 25 jaar van mijn werk als gemeentepredikant
richtte ik me op het gemeentezijn
alsof het een gezin was met verschillende
leden. Als kerken sámen dienden
we te beseffen dat we onderdeel van Gods
grote en wereldwijde familie zijn, door een
christelijke levensstijl te laten zien. Geloven
was – en is – in mijn beleving namelijk
niet vrijblijvend. Daarom is het van beslissend
belang dat een gelovige zich bewust
is van z’n afkomst en positie, zoals van elk
mens verwacht mag worden dat het z’n
Schepper erkent.
God is voor mij nooit een idee of een los
van de werkelijkheid functionerend wezen
geweest. Maar een God die persoonlijk gekend
wil en kan worden. Van mijn ouders
leerde ik Hem aan te spreken als mijn hemelse
Vader, met wie ik – als een van zijn
kinderen – een persoonlijke band mocht en
mag hebben. Bidden – en alle dingen met
Hem delen – is daarom in mijn persoonlijk
leven en in mijn werk een vast element
voor elke dag.
In mijn werk voel ik mijn werkkring minder
als gezin en meer als onderdeel van
Gods grote en wereldwijde familie. Ik ontmoet
mensen die zich bewust rekenen tot
de kring van Gods familie, maar ik kom ook
naasten tegen die hun ‘eigen’ weg gekozen
hebben. In ongeveer 80% van de situaties
kan ik hierbij refereren aan de christelijke
levensvisie die bij velen als herkenbaar
beleefd wordt – of beleefd werd, maar toch
nog best wel aanwezig blijkt… In ongeveer
10% van mijn contacten is de humanistische
levensbeschouwing leidraad en in
5% een van de andere wereldgodsdiensten.
Jezus’ gelijkenis uit Lucas 15:11 e.v. over
de Vader met z’n twee zonen is daarbij in
toenemende mate mijn herkenningspunt.
Van God uit blijft elk mens zijn kind, zo
luidt het Evangelie! Voor ons allen geldt
dat we dit herkennen en erkennen. Ik geloof
dat Christus van mij vraagt zijn liefde
en betrokkenheid present te blijven stellen.
Gods Geestkracht moet echter de wasdom
blijven geven!
(Sijbren Poelman)
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
De waarheid kan tegen een stootje
‘Gij hebt mij overreed, Here, en ik heb mij laten
overreden. Gij zijt mij te sterk geweest, en hebt
mij overmocht (Jeremia 20:7). Hij geeft uiting
aan zijn geloofszekerheid, niet als een rekensom
of een conclusie die hij logisch trok uit een
aantal eerder opgestelde stellingen. Het is veel
levensechter. Het is een gevecht tegen diepe
weerstanden die in hemzelf leven, het is een
worsteling om dingen te begrijpen die op het
eerste gezicht onbegrijpelijk lijken. Er is sprake
van een overwinning op de angst en een ziel die
zich ten slotte gewonnen geeft aan de waarheid.
Aan geloven zit dus een aspect van overreed
worden, overreed worden door de waarheid. Niet
zozeer een waarheid in theoretische zin, maar
een die verwijst naar de werkelijkheid in al haar
facetten. Zowel waarheid in de Griekse betekenis
(aletheia) als in de Hebreeuwse betekenis
(emet). De Grieken zeiden: ‘De waarheid is de
werkelijkheid zoals die verschijnt nadat je de
sluier die over de dingen hangt, hebt weggenomen’.
De Hebreeën zeiden: ‘Waarheid is vastheid,
waarheid is die werkelijkheid waarvan je op aan
kunt, die je niet teleurstelt’.
In het gesprek met onze medemens is het
belangrijk om daar te beginnen. Het Evangelie is
niet in de eerste plaats een theorie die mensen
bedacht hebben om met de werkelijkheid klaar
te komen. Het is ook geen emotionele oppepper
voor als je in de put zit. Nee, het Evangelie
overreedt, omdat het ons in contact brengt met
de echte werkelijkheid die vaste grond onder de
voeten geeft, omdat het waar is. Ik herinner mij
een persoonlijke ontboezeming van de stichter
van L’Abri in Nederland, professor Rookmaaker.
Hij kwam pas op latere leeftijd tot geloof.
“Achteraf erop terugkijkend,” zei hij, “zag ik
de werkelijkheid vóór mijn bekering als door
matglas. Dat veranderde door de kennis van het
Evangelie in helder glas! Ik leerde de werkelijkheid
scherper zien.”
Het gaat in evangelieverkondiging en geloofsoverdracht
om een waarheid die tegen een
stootje kan. Het is belangrijk om dit voor ogen
te houden. C.S. Lewis schrijft in Undeceptions:
“Een van de grote moeiten is altijd weer om bij
de zaak van de waarheid het gehoor helder voor
Accent
ogen te houden. Zij denken
altijd dat je het christelijk
geloof aanbeveelt omdat het
goed is, niet omdat het waar
is. En in de discussie willen
zij ieder moment ontsnappen
van de kwestie waar of vals,
naar gepraat over de Spaanse
inquisitie of Frankrijk of Polen
of wat dan ook. Je moet
ze steeds weer naar het eigenlijk punt terug
laten keren, namelijk dat het christelijk geloof
een bewering is die als het vals is van geen
betekenis, maar als het waar is oneindige betekenis
heeft. Het enige wat het christelijk geloof
nooit kan zijn is van beperkte betekenis.”
Verkondigen is de boodschap zó overdragen
dat mensen erin gaan geloven. De apostel
Paulus gebruikte daarbij zo’n vuurwerk van
argumenten toen hij zich voor koning Agrippa
voor zijn geloof moest verdedigen, dat deze
hem antwoordde: “Jij wilt mij blijkbaar spoedig
als christen laten optreden” (Handelingen
26:28). Hij gaf toe bijna overreed te zijn, en
Paulus stemde toe: “Ja, ik zou God wel willen
bidden dat én spoedig én voorgoed, niet alleen
u, maar allen die mij heden horen zo worden
als ik, uitgezonderd deze boeien” (26:29).
Hier zien wij hoe Paulus zich bewust is van
zijn verantwoordelijkheid en alle argumenten
gebruikt, terwijl hij tegelijkertijd beseft: als
God ze niet gebruikt om zelf mensen erdoor
aan te spreken en voor zich te winnen, haalt
het niets uit. “Ik zou God wel willen bidden…”
Híj moet het doen. Door de heilige Geest. Dat
kan niet genoeg benadrukt worden. Tegelijk put
hij zich uit in overredingskracht. Daar ligt ook
onze opdracht. In de Romeinenbrief horen wij
dezelfde Paulus zeggen: “Hoe zullen zij geloven
zonder verkondiger?” (10:14). De wereld heeft
het recht om doof te blijven als wij de kunst
van het overreden missen.
Drs. Wim Rietkerk
Uit: In dubio, handboek voor twijfelaars, Novapres
- Apeldoorn
46 47

Luisteren:
een kunst die je kunt leren
De parabel van de
verhalenvertelster en de jongen
In het boek The Art of Connecting bepalen de auteurs Roy Crowne en
Bill Muir de lezer erbij dat het leren verhalen te vertellen een kunst
is die beoefend moet worden. Om dit te illustreren gebruiken zij een
parabel.
Er kwam een jongen op de vertelster
af. Hij zei: “Ik vroeg me af of u me
zou willen helpen om het mooiste
en belangrijkste verhaal ter wereld te
leren vertellen”.
De oude vrouw keek hem onderzoekend
aan. “En welk verhaal is dat dan wel?”
De jongen antwoordde: “Het verhaal van
Jezus”.
Ze glimlachte. “Ik geloof ook dat dat het
mooiste verhaal is dat iemand ooit kan
Getuige zijn
Roy Crowne & Bill Muir
horen. Ik wil je graag helpen om het te
leren vertellen.” Ze vervolgde: “Het eerste
wat een verteller moet doen is zijn thema
leren kennen. Hoe goed ken jij je thema?”
De jongen staarde naar de grond. “Daarom
ben ik hier,” zei hij. “Ik weet niet wat
ik moet zeggen. Als mensen ernaar vragen
kan ik geen antwoord geven.”
“Ik begrijp het,” zei de vertelster. “Dan
moet je eerst meer tijd nemen voor je verhaal.
Neem meer tijd om bij Jezus te zijn.
Als je naar Hem luistert, zal zijn verhaal
langzamerhand je hart vullen. Als je dat
merkt, kom dan weer naar me toe. Om
Gods verhaal te kunnen vertellen moet
je drie geheimen leren. Ik zal ze je vertellen.”
De tijd verstreek. Op een dag kwam
de jongen bij de vertelster terug.
De vrouw glimlachte toen ze hem zag. Ze
vroeg: “Ken je je thema nu beter?”
De jongen twijfelde even en zei: “Ik weet
in ieder geval meer over Hem”.
“Goed!” zei de vertelster. “Je bent begonnen
aan een lange reis. Blijf deze weg
volgen totdat je met overtuiging kunt
zeggen dat je Jezus kent zoals je een heel
goede vriend kent.”
Kunst van het inleven
Toen de jongen de vertelster de volgende
keer tegenkwam vertelde hij enthousiast
over zijn vriendschap met Jezus.
“Prachtig,” zei de vertelster.
“Wilt u me nu het eerste geheim vertellen?”
vroeg de jongen.
De oude vrouw keek hem glimlachend
aan. “Het eerste geheim heb je zelf al ontdekt.
Onthoud: het eerste wat een verteller
moet doen is zorgen dat hij zijn thema
kent. Jouw thema is Jezus.”
”Super!” zei de jongen blij. “Nu wil ik het
tweede geheim leren. Wat moet ik zeggen?”
“Je hoeft helemaal niets te zeggen. Het
tweede geheim is hetzelfde als het eerste.
Je hebt tijd doorgebracht met Jezus om
zijn verhaal te leren kennen. Nu moet je
tijd nemen om het verhaal van de ander
te horen.”
48 49

50
“Maar ik wil hun verhaal helemaal niet
horen,” protesteerde de jongen. “Ik wil
dat ze Gods verhaal horen.”
“Dat komt ook wel. Alles op zijn tijd. Vertrouw
me nu maar,” zei ze. “Ga op pad en
luister. Kom dan terug en vertel me wat je
hebt gehoord.”
De jongen voelde zich onzeker, vertrok en
deed wat de vrouw hem had gezegd. Na
een tijdje kwam hij weer terug.
De vertelster vroeg: “Wat heb je gehoord?”
Het eerste wat een verteller moet
doen is zijn thema leren kennen.
Jouw thema is Jezus.
“Het is moeilijk om naar de verhalen van
mensen te luisteren. Mensen zijn niet zo
vlug open en eerlijk. Ze schamen zich en
verschuilen zich achter hun masker.”
“Dan moetje hen helpen zich te openen,”
zei de vertelster.
“Wat is de sleutel?”
De vertelster keek de jongen aan. “De
sleutel om hun echte verhaal te openen
ligt verborgen achter jouw eigen verhaal,”
zei ze.
De jongen fronste zijn wenkbrauwen en
dacht na over wat ze zojuist had gezegd.
Hij vroeg aarzelend: “Hoeveel moet ik dan
vertellen?”
De vertelster antwoordde: “Zoveel als
nodig is. Ooit zul je iemand tegenkomen
aan wie je alles kunt vertellen. Leer royaal
te zijn. Wees niet bang. Wees eerlijk en
liefdevol. Je zult vanzelf leren wat genoeg
is.”
Eerlijk en nederig
Toen de jongen weer terugkwam was hij
veranderd. Hij had meer zelfvertrouwen,
maar straalde tegelijkertijd nederigheid
uit.
“Wat heb je geleerd?”
“Een heleboel,” antwoordde de jongen.
“Ik realiseerde me dat ik mezelf ook verstop
achter een masker van halve waarheden,
dat ik mensen alleen datgene laat
zien wat ik zelf wil. Ik heb ook ontdekt
dat ik Jezus vandaag nog net zo hard
nodig heb als vroeger. Maar ik heb vooral
geleerd dat als ik met mijn hart luister
naar het verhaal van een ander en mijn
eigen verhaal vertel, dit de ander helpt
om Gods verhaal te horen.”
“Dat is een heel belangrijke les,” zei de
vertelster, “en een heel moeilijke”.
“Ik had geen idee hoe trots ik was,” zei de
jongen, “ik ben bang, arrogant, kritisch
en ondankbaar”.
De vertelster knikte. “Wie veel vergeven
is, heeft veel lief.”
“Ik bid dat ik op een dag net zoveel zal
liefhebben als mij is vergeven,” zei de
jongen.
“Dan zul je Jezus echt kennen, en jezelf
ook.”
“Vertelt u me nu het derde geheim?”
De vertelster lachte. “Dat gaat over wat
het verhaal van Jezus betekent voor het
verhaal van de ander. Daarom moet een
goede verteller beide verhalen goed kennen:
het verhaal van Jezus én het verhaal
van degene met wie hij praat. Probeer
deze verhalen met elkaar te verbinden.
Vertel jouw verhaal voor zover het aansluit
bij hun verhaal. Hun verhaal is heel
anders dan jouw verhaal. Begin altijd bij
hen.”
Jezus komt tegemoet
Een tijd later kwam de jongen terug.
“Ik zie nu dat Jezus mijn vrienden tegemoetkomt
waar zij zijn. Ik begrijp dat Hij
aansluit bij hun behoeften. Ik dacht altijd
dat Hij met iedereen op dezelfde manier
omgaat. Ik heb nooit in de gaten gehad
dat ik zo met mezelf bezig was.”
“En verder?” vroeg de vertelster.
“Toen ik eenmaal echt leerde luisteren
ging ik mijn vrienden zien als kinderen
die een liefdevolle vader nodig hebben. Ik
kon niet anders dan vertellen hoe Jezus
mijn leegte vulde, dat Hij mijn Heer is en
dat Hij dit ook graag voor hen wil zijn.”
“En willen ze dat?” vroeg de vertelster.
“Inderdaad. Niet allemaal, maar veel wel,
heel graag! De anderen wil ik eerst nog
beter leren kennen. Mijn band met Jezus
is het allerbelangrijkste voor me. Ik geloof
dat ik daardoor beter begrijp hoe Gods
verhaal aansluit bij mijn vrienden. Ik zal
alles doen om te zorgen dat ze Gods verhaal
in hun leven gaan begrijpen.”
“Geweldig!” zei de vertelster. Je kent nu
de drie geheimen. “Ga in vrede!”
Bijbelleessuggestie:
Kolossenzen 4:2-6
Om over na te denken / gespreksvragen:
1. Waarom is het vaak moeilijk ons af te
stemmen op het verhaal van de ander?
2. Hoe kun je op een opbouwende manier
over je eigen leven vertellen?
3. Hoe kunnen we Jezus’ boodschap en
betekenis in het gesprek met anderen
belichten? Wat is onze ervaring hiermee
tot nu toe?
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
Info
Dit artikel is gebaseerd op een gedeelte
uit The Art of Connecting, Coconut – Almere
i.s.m. Youth for Christ, geschreven
door Roy Crowne & Bill Muir, verbonden
aan de jongerenorganisatie Youth for
Christ., ISBN 9080758663. Een helder
geschreven hulpmiddel
om op een open en
frisse manier naar de
mensen om ons heen te
kijken en hen te laten
zien wie Jezus Christus
voor ons is en hoe Hij
ons leven zin en richting
wil geven.
Getuige zijn
Citaten
“We zijn verhalenvertellers. De Bijbel weeft
een liefdesgeschiedenis waarin God de
eigenzinnige mensheid najaagt. Degenen
die zijn veroverd door Jezus Christus hebben
een verhaal te vertellen hoe God ons
achtervolgde en ons in zijn liefhebbende
armen sloot. Door dit te doen heeft God
ons als spelers ingevoegd in zijn grote
verlossingsdrama. Ieder van ons heeft
een bepaalde rol gekregen om te spelen
op het toneel van de geschiedenis, de
plek waar God zijn verhaal schrijft. En dit
verhaal geeft betekenis aan ons bestaan
op aarde. Al is iedereen uniek, toch is er
een gemeenschappelijke verhaallijn in het
script van ons aller leven gelegd. “Jullie
zijn mijn getuigen,” zegt Jezus (Handelingen
1:8). Ieder van ons heeft zijn eigen
verhaal en het verhaal te vertellen, want
door ons verhaal en het verhaal te vertellen,
kunnen anderen ontdekken dat ook zij
in dit verlossingsdrama passen.”
Greg Ogden
Uit: Discipelschap met impact,
Navigator Boeken – Driebergen
“Hoe kun je iemand bemoedigen met
woorden uit de Bijbel als je die woorden
niet eerst zelf hebt ontvangen? Niet
alleen dat je weet dat het ergens staat en
dat je er een exegetische studie over hebt
gedaan, maar ook dat je zo’n bijbelwoord
ontvangen hebt op een plek in jouw eigen
leven, waar je de heilzame kracht van dat
woord ervaren hebt in een persoonlijke
ontmoeting met Christus. Van daaruit zul
je ook precies weten hoe en wanneer je
dat woord hebt door te geven”.
Drs. Philip Troost
Uit: Christus ontvangen, Kok – Kampen
51

Vliegen met twee vleugels
Over de groei in het geloof
Weet u wat een buddleja is? Een buddleja is een struik of een heester
die wel drie tot vier meter hoog kan worden. Het bijzondere van
een buddleja in de tuin is dat er in de zomer – als hij in bloei staat
– veel vlinders op afkomen.
Een buddlejastruik heeft een magische
aantrekkingskracht op vlinders
en je ziet dan de meest veelsoortige
vlinders. Van zulke vlinders gaat een
bepaalde fascinatie uit. Je raakt geboeid
als je ernaar kijkt. Het vliegen van deze
prachtige beestjes heeft iets onwillekeurigs.
Ze fladderen er maar wat op los, zonder
dat het lijkt dat ze een bepaald doel
Gemeente-zijn
Drs. Yme Horjus
hebben. Vrolijkheid en onbezorgdheid
lijken wel het wezenskenmerk waarmee
ze van het ene bloempje naar het andere
vliegen met omwegen en bochten en pirouettes.
Eenmaal gezeten op de buddleja
bij ons in de tuin, kijken bepaalde vlinders
door hun prachtige tekening op hun vleugels
je met twee ogen aan.
Twee vleugels
Twee uiterst fragiele vleugeltjes dragen
die vlinder overal waar hij wil komen. Hij
heeft er twee nodig om te kunnen vliegen.
Met één vleugel lukt het niet. Zo’n
vlinder komt geen meter van z’n plaats.
De linkervleugel is niets zonder de rechter.
De rechtervleugel is niets zonder de
linker.
Het voorbeeld van de vlinder brengt mij
bij twee aspecten van het bijbelse spreken
over de groei van gelovigen. Groeien in
geloof heeft bijbels gezien altijd te maken
met groei in gaven en groei in identiteit:
het gaat om groei in kunde en groei in
karakter. De gaven van de Geest vormen
samen met de vrucht van de Geest een
paar vlindervleugels. Deze vleugels kunnen
niet zonder elkaar. Ze hebben elkaar
nodig om te kunnen vliegen. We hebben
ze beide nodig om te kunnen groeien in
ons geloof. De gaven van de Geest en de
vrucht van de Geest.
Als het gaat om de gaven van de Geest,
kunnen we zeggen dat daar binnen de
kerken de laatste jaren veel nadruk op is
gelegd. In prediking en onderwijs is daar
heel veel aandacht aan besteed. We kennen
het fenomeen van de ‘gavencursus’,
waaraan gemeenteleden in vele kerken
hebben deelgenomen. We hebben geprobeerd
onze gaven op het spoor te komen
en ze vervolgens in te zetten voor het
werk van de gemeente. Je kunt zeggen
dat de passages in de Bijbel die over de
gaven gaan – zoals Romeinen 12, 1 Korintiërs
12, Efeziërs 4:1-16 en 1 Petrus 4:7-11
– als het ware weer herontdekt zijn. We
hebben tot onze verrassing gezien dat het
52 53

dienen in de gemeente mag gebeuren met
behulp van de gaven die de Heer geeft.
Zit je op je plek?
Sommige mensen kwamen erachter dat
ze voor iets anders meer geschikt waren
dan voor het werk dat ze tot dan in de
gemeente deden. Maar ja, je was eenmaal
voor zo’n taak gevraagd en je deed het
dan ook om de gemeente te dienen. We
leerden vanuit het gavengericht denken
dat je de Heer en de gemeente ook mag
dienen of juist mag dienen in de dingen
waarin je goed bent of waar je een gave
voor hebt.
Groeien in geloof heeft bijbels gezien altijd
te maken met groei in gaven en groei in
identiteit: het gaat om groei in kunde en
groei in karakter.
Zit je op je plek? is de vraag die geldt bij
de gavenvleugel. Je groeit het beste als je
je gave met vreugde kunt uitoefenen. Er
zijn mensen die op het terrein van hun
gaven een groeispurt hebben doorgemaakt.
Maar dat is dan ook geen wonder.
Voor die taak waren ze immers in de wieg
gelegd. En dan bedoel ik niet alleen de
wieg van hun geboorte, maar méér nog
de wieg van hun wedergeboorte. Het gaat
ze gemakkelijk af en ze groeien door naar
een hoger niveau van functioneren in de
gemeente. We mogen zeggen dat de aandacht
voor de gaventheologie ons in de
kerken geholpen heeft gavengeoriënteerd
naar mensen te kijken en hen zo in te zetten
voor Gods werk. Per saldo mogen we
dankbaar zijn voor wat de nadruk op het
gavengerichte dienen de gemeente heeft
opgeleverd.
Alleen moeten we ons misschien nu wel
afvragen of dit onze aandacht een tijdlang
heeft afgeleid van de andere vleugel:
namelijk die van de vrucht van de Geest.
Voor onze vlucht in de wereld moeten we
namelijk wel met twee vleugels vliegen:
met de vleugel van de gaven en met de
vleugel van de vrucht.
Ons ‘zijn’ en ‘doen’
Ik wil graag iets zeggen over het onderscheid
tussen beide vleugels. Bij de gaven
gaat het om onze dienstbaarheid in de
gemeente, om het doen. Bij de vrucht
gaat het om ons karakter, ons geestelijk
leven, ons innerlijk, om het zijn. Dus kort
gezegd gaat het bij de vleugel van de
gaven om het ‘doen’ en bij de vleugel van
de vrucht om het ‘zijn’. Om te kunnen
vliegen moeten beide vleugels gebruikt
worden. Doen en zijn horen bij elkaar!
Dienstbaarheid en discipelschap zijn onafscheidelijk
met elkaar verbonden. Als
we aan de navolging en het discipelschap
tijdelijk te weinig aandacht hebben gegeven,
moeten onze ogen daarvoor weer
opengaan.
In Galaten 5 wordt een aantal malen de
uitdrukking gebruikt ‘door de Geest geleid’:
vers 16: “Ik zeg u dus: laat u leiden door
de Geest, dan bent u niet gericht op uw
eigen begeerten.”
vers 18: “Maar wanneer u door de Geest
geleid wordt, bent u niet onderworpen
aan de wet.”
vers 25: “Wanneer de Geest ons leven
leidt, laten we dan ook de richting volgen
die de Geest ons wijst.”
Je laten leiden door de Geest is dus onlosmakelijk
verbonden met het ontstaan van
de vrucht van de Geest. Tot zevenmaal toe
wordt de Geest hier in de passage van de
verzen 13-26 genoemd. In het tuintje van
de heilige Geest groeien de prachtigste
planten: liefde, vreugde, vrede, geduld,
vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid
en zelfbeheersing.
Onkruid
Maar Paulus wijst ook op het onkruid
dat welig tiert, als wij dat niet radicaal
aanpakken. Ik heb ergens iets gelezen
over het zevenblad. U kent misschien wel
het zevenblad. Zevenblad is een buitengewoon
hardnekkig onkruid. Het groeit
bijna overal. En het woekert enorm. Heb
je het eenmaal in de tuin, dan ben je er
niet zomaar weer een-twee-drie van af.
Wil je er echt van afkomen, dan moet
je regelmatig aan de slag. Eén keer wat
groen verwijderen, helpt niet. Zevenblad
heeft onder de grond lange wortels en
komt al heel snel ergens anders weer op.
Bijna onuitroeibaar!
Mijn vrouw heeft een keer iets in onze
tuin geplant wat ze een heel schattig
plantje vond: springbalsemien. Nou, we
hebben het geweten. Dat was net zo’n onkruid
als het zevenblad. Overal dook dat
in de tuin op en het verdrong de andere
planten door z’n snelle groei. De naam
zegt het ook al: springbalsemien – als
je er niet snel genoeg bij was, sprongen
de zaaddozen open en verspreidde het
zich razendsnel door onze tuin en ook de
tuinen van de buren. Springbalsemien:
het sprong om zich heen, de zaaddozen
explodeerden als het ware.
Onkruid kun je hebben in je tuin, maar
onkruid kun je ook hebben in het leven
met God. En van dat onkruid geldt ook:
je moet het elke dag bestrijden. Paulus
spreekt ook over het exploderen van deze
zaaddozen: als werken van het vlees
noemt hij: ontucht, zedeloosheid en
losbandigheid, afgoderij en toverij, vijandschap,
tweespalt, jaloezie en woede,
gekonkel, geruzie en rivaliteit, afgunst,
bras- en slemppartijen en nog meer van
dat soort dingen.
Verpoppen
Wat is het toch wonderlijk dat hier de
werken van het vlees zo rakelings naast
de werken van de Geest staan. Het is toch
eigenlijk onbestaanbaar dat die beide
gelijktijdig in het leven van een christen
kunnen voorkomen. Als ik nog even op
die vlinder mag terugkomen. U weet toch
dat een vlinder een heel bijzonder dier
is met een zeer bijzondere ontstaansge-
Gemeente-zijn
schiedenis? Een vlinder begint namelijk
zijn leven als een rups. Als je in het woordenboek
bij het woord rups kijkt, lees je
daar vlinderlarve. Want een vlinder komt
uit een rups voort.
Misschien hebt u ooit wel eens van dichtbij
gezien dat zo’n rups aan het verpoppen
is. Stil zit hij onder de rand van de
dakgoot. Hij eet niet. Kan zich niet meer
bewegen. Hij heeft zichzelf helemaal ingesponnen.
Hij lijkt ook nog nauwelijks op
een rups. Het veranderingsproces is bezig:
de verpopping!
Aan de ene kant zie je de rups aftakelen,
verschrompelen – dat is zichtbaar - maar
aan de andere kant ontwikkelt zich daar
– onzichtbaar – in die cocon het nieuwe
leven. Over een aantal dagen zal het tevoorschijn
komen. Dan komt hij uit de
cocon naar buiten als een nieuw wezen.
Bij de vrucht gaat het om ons karakter, ons
geestelijk leven, ons innerlijk, om het zijn.
De rups heeft dan een totale metamorfose
ondergaan. Hij wordt als een compleet
ander dier herboren. De voormalige rups
zal als vlinder zijn vleugels uitslaan en
naar ongekende streken en oorden kunnen
vliegen die voor hem als rups onbereikbaar
waren.
Geest en vlees
Zo groot is ook de tegenstelling tussen
Geest en vlees. Uit het zondige vlees zijn
wij door de Geest herboren tot een nieuw
mens, die mag leven tot Gods eer. Vlees
en Geest zijn net zo verschillend als rups
en vlinder. Een vlinder wordt nooit meer
een rups, maar het lijkt wel of Paulus
hier zegt dat het rupsenbestaan toch nog
aantrekkingskracht uitoefent op mensen.
Dat ze met andere woorden zomaar weer
terug kunnen vallen in een leven van
waaruit ze in Christus waren ontpopt.
54 55

Wat biologisch bij een vlinder onmogelijk
is, is blijkbaar wel mogelijk in het leven
van kinderen van God. Terugvallen in een
zondig verleden. Terugkruipen in de cocon
van het oude bestaan. Waarom zouden
we dat nu willen en waarom zouden
we dat nu gaan doen? We zijn tot vrijheid
geroepen! Vrij van de slavernij van de
zonde. En in de Galatenbrief gaat het nu
juist in het bijzonder om de vrijheid in
Christus. Wij zijn vrije mensen! Wij mogen
vliegen als een vlinder, vrolijk en onbezorgd.
Maar onze vrijheid wortelt wel
in de gebóndenheid aan Christus. Zij kan
Onkruid kun je hebben in je tuin, maar onkruid
kun je ook hebben in het leven met God.
en mag dus niet ontaarden in een bandeloosheid,
die aan de leiband loopt van de
begeerten van ons vlees en dus verkapte
slavernij is. Die vrijheid was in het geding
omdat sommigen weer terugwilden naar
de cocon van de wet. Maar tegelijkertijd
kan ook die vrijheid een gevaar opleveren,
omdat anderen daarin een alibi zien om
zich nergens wat van aan te trekken en
die vrijheid te misbruiken om eigen verlangens
te bevredigen. Daar waarschuwt
Paulus allemaal tegen. Laat u leiden door
de Geest – zegt hij – en voldoet niet aan
de verlangens van het vlees!
Tegenover de werken van het vlees zet
Paulus de vrucht van de Geest. De vrucht
van de Geest is wat God in ons leven
geeft. Deze vrucht groeit, als je leeft met
Jezus Christus. Deze vrucht groeit als je
je laat leiden door de Geest, zoals Paulus
niet nalaat te beklemtonen. Deze vrucht
groeit als wij resoluut korte metten
maken met het zevenblad en de springbalsemien
in onze tuin, om alle andere
soorten van netels en distels en onkruid
maar niet te noemen. Dit zullen we pas
doen als we hebben ontdekt dat het onze
groei belemmert. Als we hebben ontdekt
dat het onze verdere vorming als gelovige
stagneert. Als we hebben ontdekt dat ons
innerlijk geestelijk leven dorre grond is
geworden. Pas dan willen we met wortel
en tak uitroeien wat de groei en bloei van
Gods prachtige planten in de weg staat.
De vrucht van de Geest!
Gelijkvormig aan Jezus
Onze uitdaging is het om een vlinder te
zijn in de hof van deze wereld. Te vliegen
op de vleugels van gaven en vrucht, van
kunde en karakter, van competentie en
identiteit. Groei in de gemeente heeft
hiermee te maken. Een gemeente groeit
en bloeit als de gaven de kans krijgen,
als charismata ten volle benut worden.
Maar een gemeente groeit evenzeer en
misschien zelfs wel méér als wij samen
het evenbeeld worden van de Here Jezus
Christus, als wij het verlangen hebben
steeds meer op Hem te lijken. De gemeente
groeit exponentieel als wij individueel
groeien in gelijkvormigheid aan het beeld
van Christus. Die totaalsom van onze bij
elkaar opgetelde groeiresultaten is duizelingwekkend
van betekenis.
Ik heb me er wel eens over verbaasd dat
Paulus bij de vereisten voor de oudsten en
de diakenen in de ons bekende passages
van de eerste Timoteüsbrief en de brief
aan Titus nauwelijks vaardigheden noemt.
Hij heeft het daar bijna niet over de gaven
en de competenties die voor deze bedieningen
in de gemeente nodig zijn. Daar
zijn wij in onze tijd erg op gericht: wat
mensen moeten kunnen. Vele opleidingen
in onze tijd – ook theologische – zijn erg
gefocust op het aanleren van bekwaamheden
en vaardigheden. Het gaat erom dat
je iets onder de knie krijgt en in de vingers
hebt. Dat je de dingen kunt hanteren.
Ben je in staat goed te communiceren?
Kun je goed organiseren? Kun je adequaat
leiding geven met behulp van moderne
managementtechnieken? Ben je een behendig
bestuurder die processen in de
gemeente professioneel kan begeleiden?
We zijn langzamerhand geneigd mensen
daarop te screenen en te selecteren.
Maar Paulus lijkt daar helemaal niets van
te willen hebben. Om ons te corrigeren
gaat hij aan de andere kant van de boot
hangen. Hij zet niet alles op de kaart van
de gaven, maar hij let ook op de kaart van
de identiteit in Christus. Meer nog dan
om de kunde gaat het hem hier in Galaten
5 om het karakter. Niet wat iemand kán
of doet, of in huis heeft aan competenties,
maar wie iemand ìs! Wie ben je? Hoe
heeft de Heer je kunnen vormen naar zijn
beeld? Welke innerlijke vrucht komt uit
jouw leven voort?
Misschien is dat ook wel een heilzame
correctie op het vaardigheidsdenken van
onze tijd. Het gaat niet alleen om de buitenkant,
maar ook om de binnenkant. Het
gaat niet alleen om de vorm, maar ook om
de inhoud. Vaardigheid kan niet zonder
wijsheid, inzicht en kennis, om geestelijke
inhoud en om werkelijke spiritualiteit van
een leven in een persoonlijke relatie en
omgang met de Heer.
In het graafschap Kent in Engeland hebben
mijn vrouw en ik de mooiste kasteeltuinen
gezien. Een daarvan was zo
beroemd dat van heinde en ver mensen
daarnaartoe kwamen om die te zien. In
allerlei boeken van tuinarchitectuur gold
deze kasteeltuin als het toonbeeld van
uitgebalanceerde schoonheid van kleur en
variatie van vegetatie. Dat is het beeld dat
God ook van de gemeente voor ogen heeft
als Hij ons in Christus nieuw geschapen
heeft. Dan wil Hij ons leven tot bloei laten
komen met de planten en bloemen van
zijn Geest: liefde, vrede, blijdschap… Hij
wil ons laten worden wie we in Christus
mogen zijn. Steeds meer gelijkvormig aan
het beeld van Christus. Steeds meer het
karakter van de Here Jezus in ons opnemen.
Elk van die negenvoudige aspecten
van de vrucht van de Geest zijn evenzovele
karaktertrekken van de Heer. Het is
Gods verlangen dat wij op Jezus zullen
Info
Gemeente-zijn
gaan lijken. Dat wij in geuren en kleuren
Hem representeren.
We vliegen op de vleugels van ‘doen’ en
‘zijn’. De linkervleugel kan niet zonder de
rechter, de rechter niet zonder de linker.
De gaven kunnen niet gemist worden.
God wil ons dienstbaar maken aan zijn
werk in gemeente en Koninkrijk. De
vrucht kan ook niet worden gemist. De
Heer wil ons ook vruchtbaar maken in navolging
en discipelschap. Dit alles zodat
Hij tot zijn eer mag komen.
Om over na te denken / gespreksvragen:
Lees 1 Petrus 4:7-11. Welke gaven
komen hierin beknopt ter sprake en
welke balans klinkt erin door als we
denken aan gaven en vrucht van de
Geest?
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
Drs. Yme Horjus is voorganger van de Baptistengemeente
De Kei in Ede en was voorheen
werkzaam als docent en rector aan het Baptisten
Seminarium in Bosch en Duin.
Citaat
“We kunnen om herleving bidden, maar als
we niet eerst ons leven in orde maken en
met alle bewuste zonden breken, zal er geen
ware herleving komen.
Oswald Smith
Uit: Honger en dorst naar herleving, Stichting
HeartCry
56 57

Dicht bij mensen
óf op kille afstand?
Vaak ervaren mensen christenen als afstandelijk
of veroordelend. Als mensen die ‘het beter weten’
of zich ‘beter voelen’. In zijn boek Oordelen zonder
te veroordelen bepleit dr. Cooper dat we kritisch
naar onszelf leren kijken, want waarschuwde Jezus
ons niet toen Hij zei: “Oordeelt niet” om niet te
oordelen?
Een veroordelende houding draagt
volgens dr. Cooper twee vormen
van superioriteit in zich. De eerste
daarvan is morele superioriteit. Dat is
een van de belangrijkste redenen waarom
Jezus in Matteüs 7:1 zegt: “Oordeelt niet”
(wat in de context ‘veroordeelt niet’ betekent).
Als wij iemand veroordelen, handelen
wij als een laatdunkende toeschouwer,
niet als een medespeler. We duwen
onze eigen tekortkomingen, fouten en
beperkingen dan weg. Maar wanneer
wij niet langer aan de zijlijn blijven en
gaan meedoen, merken we dat het leven
ingewikkelder is dan we dachten. Ten
tweede houdt veroordelen ook een diep
gevoel van intellectuele superioriteit in,
vanuit de veronderstelling dat wij in staat
zouden zijn de volledige samenhang van
iemands leven, met alle variabelen van
dien, te evalueren. Maar dat is een arrogante
illusie. Wij kennen eenvoudigweg
het hele verhaal niet. Wij weten niet hoe
anderen zijn gekwetst, kennen hun worstelingen
niet en zijn niet op de hoogte
van hun levenssituatie. Sommigen vinden
dit misschien gevaarlijk dicht in de buurt
komen van een excuus voor het gedrag
van de ander. Maar dat bedoel ik helemaal
niet. Ik zeg alleen maar dat wij, vanuit
ons eigen kader van veronderstellingen,
gezichtspunten, beperkingen en verstandelijk
plafond, onmogelijk ‘een definitief
oordeel’ kunnen vellen over het totale
leven van een ander. We mogen dan misschien
een uitgesproken mening hebben
over bepaalde daden van de persoon in
kwestie, wij beschikken niet over de intellectuele
capaciteit om de aard van zijn of
haar hele bestaan te kunnen vaststellen.
Voetstuk
Een van de redenen waarom Jezus zo
krachtig waarschuwde tegen veroordeling
is misschien wel dat het ons eigen gezichtspunt
te veel op een voetstuk plaatst.
Veroordelen betekent altijd dat wij onze
eigen grenzen en beperkingen vergeten.
Wij menen een ‘positie’ te hebben gevonden
van waaruit we iemand anders adequaat
kunnen inschatten.
Misschien komt het volgende praktijkvoorbeeld
u bekend voor. Af en toe krijg
ik de gelegenheid mensen met een destructief
verleden goed te leren kennen. Zo
vertrouwde een vrouw, die ik Jill zal noemen,
me haar traumatische voorgeschiedenis
toe. Het kostte haar veel moeite
me de pijnlijke dingen uit haar jeugd te
vertellen. Jill was seksueel misbruikt door
haar oom en door haar ouders praktisch
Geloof en praktijk
Dr. Terry D. Cooper
verwaarloosd. De meeste tijd verbleef zij
bij haar nogal ongeïnteresseerde grootouders.
Ze ontwikkelde een negatief
zelfbeeld, dat zij probeerde te verdoezelen
door stoer gedrag. Ook ontwikkelde ze
een soort verwantschap met een groep
tieners die zich bezighielden met bepaalde
destructieve dingen. Uiteindelijk kreeg
ze zelf problemen met justitie.
Nu wil ik Jills gedrag niet verontschuldigen.
Maar achter haar houding ging
iemand schuil die hunkerde naar liefde,
acceptatie en bevestiging. Ik wist dat.
Zij kon enorm vriendelijk en betrokken
zijn, vooral naar misdeelde kinderen toe.
Daarom stokten gesprekken met ‘nette’
mensen vaak zodra Jills naam viel. “Ze is
een slet,” zei iemand dan. “Ze zal nooit
iets bereiken.” Verder constateerde het
gezelschap “dat de wereld barst van de
Wij weten niet hoe anderen zijn
gekwetst, kennen hun worstelingen
niet en zijn niet op de hoogte van
hun levenssituatie.
Jills” waarna iedereen er prat op ging dat
hij of zij “niet zo diep gevallen was”. En ik
zat erbij, mezelf verbijtend omdat ik ook
een andere Jill kende. Ik zei er niets over
omdat Jill mij alles in vertrouwen had
verteld. Dus moest ik noodgedwongen
aanhoren hoe een groep totaal verkeerd
geïnformeerde mensen die niets over Jills
achtergrond wisten, van alles over haar
zei. Ik vraag me af hoe jullie zoiets zouden
verwerken, ging er voortdurend door
me heen. Het enige wat ik kon zeggen,
was: “Wij kennen maar een deel van het
verhaal, mensen”.
Zelfonderzoek
Veroordeling vervreemdt ons steeds meer
van onze eigen duistere kanten. Wanneer
we geschokt zijn door de ‘vreselijke’
58 59

60
daden van anderen en daar vol van zijn,
leidt dat de aandacht af van ons eigen
destructieve gedrag. Ons concentreren
op het laakbare gedrag van anderen,
‘ontslaat’ ons van een blik op onszelf. Wij
kunnen onszelf zelfs wijsmaken dat dergelijk
gedrag ondenkbaar en onvoorstelbaar
is. Wij zouden zoiets nooit doen!
Anderen op voorhand al veroordelen is
een teken van gebrek aan genade en acceptatie
in ons eigen leven. Omdat er
zoveel dingen zijn die niet door de beugel
kunnen, durven we de zaklamp niet op
de duistere hoekjes van ons eigen bestaan
richten. Daardoor blijven de aspiraties,
onbewuste motieven en sluimerende
potentie voor destructief gedrag bij ons
zelf verborgen. Wij zijn gewoon bang
voor zelfonderzoek. Waarom? Omdat wij
geen wijzende, veroordelende vingers wil-
Een van de redenen waarom Jezus
zo krachtig waarschuwde
tegen veroordeling is misschien
wel dat het ons eigen gezichtspunt
te veel op een voetstuk plaatst.
len. Wij beschikken niet over voldoende
genade en acceptatie om die innerlijke
speurtocht onbevangen te kunnen maken.
De angst voor veroordeling is groter dan
de zekerheid van acceptatie.
In veel opzichten voorziet Johannes 8:11
in alle ingrediënten om het mechanisme
van veroordeling volledig te kunnen begrijpen.
Een vrouw die betrapt was op
overspel, werd voor de voeten van Jezus
gegooid door mensen die klaarstonden
om haar te stenigen. Even terzijde: een
mens zou zich kunnen afvragen waar de
andere betrokkene – de man – in dit verhaal
was en waarom hij niet op dezelfde
manier als de vrouw om rekenschap werd
gevraagd. Hoe het ook zij, de aanklagers
stonden erop dat de vrouw volgens de
wet van Mozes gestenigd zou worden.
Jezus, die ondertussen iets in het zand
schreef, opperde dat de eerste steen dan
maar gegooid moest worden door iemand
die nog nooit had gezondigd. Nadat de
aanklagers één voor één waren afgedropen,
zei Jezus tegen de vrouw dat ook Hij
haar niet veroordeelde. Hij zei dat ze vrij
was om te gaan en drukte haar op het
hart niet meer te zondigen.
Bliksemafleider
Dit tafereel zegt ons enorm veel over de
aard en werking van veroordeling. In de
eerste plaats waren de aanklagers in staat
de zonde van de vrouw te gebruiken als
een methode om zelf buiten schot te blijven.
Met andere woorden, zolang zij zich
konden richten op het openlijk gedrag
van iemand anders, hoefden zij niet naar
hun eigen zonden te kijken. De vrouw
diende als een belangrijke bliksemafleider.
Verder werd haar hele persoonlijkheid
vereenzelvigd met haar specifieke gedrag.
Zij was ‘niet meer’ dan een overspeelster.
Haar mens-zijn kwam niet aan de orde.
De fixatie op één enkele daad maakte de
aanklagers blind voor de bredere context
van haar leven. Niemand informeerde
naar haar omstandigheden of persoonlijke
worstelingen. Niemand waagde het zich
in haar in te leven.
Het zou de omstanders, zonder haar gedrag
goed te praten, geholpen kunnen
hebben de bredere samenhang van haar
leven te zien en meer begrip te tonen.
Omdat het een openlijke beschuldiging
was, was het hele gebeuren uiterst
vernederend voor deze vrouw. Jezus,
die wellicht iets in het zand schreef om
rechtstreeks oogcontact met de vrouw te
vermijden, weigerde nog meer schande
op haar hoofd te stapelen. Ook riep Hij de
aanklagers op, de aandacht naar hun eigen
leven te verleggen. Hij stond niet toe
dat zij de vrouw als zondebok gebruikten.
En toen ze eenmaal waren verdwenen,
benaderde Jezus de vrouw vriendelijk,
zonder een belangrijk ethisch principe
over het hoofd te zien. De vrouw kreeg
niet te horen dat haar gedrag wel meeviel
of dat het door de vingers werd gezien.
In plaats daarvan werd ze aangespoord
haar leven te veranderen. Dit was geen
goedkope genade, geen vrijspraak zonder
oproep tot berouw. Jezus eerde de vrouw
en zei in feite dat zij te kostbaar was, en
te veel waardigheid bezat, om hetzelfde
leven te blijven leiden.
Aan de andere kant versterkt veroordeling
door anderen onderuit te halen ons
zelfrechtvaardiginggevoel. Een van de
belangrijkste psychologische gevolgen
van veroordeling is valse trots, het gevoel
dat wij ‘gelukkig niet zo zijn als de ander’.
Wij hebben een streepje voor. Terwijl we
ons eigen mens-zijn aan de kant schuiven,
eigenen wij ons het recht toe een
medemens te beoordelen. Anderen op een
weegschaal leggen, kan trouwens snel
een tweede natuur worden.
Wij zijn er ons misschien niet van bewust
dat wij onszelf opkloppen als we anderen
naar beneden halen. Toch is het onderliggende
signaal zoiets als: Ik vind het verbijsterend.
Het zou niet in me opkomen.
Ik zou het niet eens kunnen. Gewoonlijk
valt het ons op hoe anders wij zijn dan
‘zij’. Wij zouden nooit zo diep zinken. Kritiek
hebben is niet alleen een belediging
van anderen, het is ook een manier om
onze eigen ‘integriteit’ te bewaken.
Liefde en zorgzaamheid
Het oordeel dat wij over specifieke kwesties
hebben, moet gebaseerd zijn op een
bredere context van liefde en zorgzaamheid.
Omdat wij onmogelijk hetzelfde
kunnen voelen voor alle mensen, wordt
van ons gevraagd liefdevol te handelen
ongeacht het affectieniveau dat wij al dan
niet voor de persoon in kwestie hebben.
Liefdevol reageren en veroordelend denken
staan lijnrecht tegenover elkaar. De
waardigheid achter verwerpelijk gedrag
zien, de onomstotelijke waarde van elk
mens erkennen en zorgzaamheid tonen
voor degene achter het onredelijke idee, is
een enorme uitdaging. Het enige wat wij
Geloof en praktijk
kunnen doen is, naar mijn mening, onszelf
er herhaaldelijk aan herinneren welke
genade ons is betoond en te proberen
deze te laten doorvloeien naar anderen.
Bijbelleessuggestie:
Lucas 6:39-42
Om over na te denken / gespreksvragen:
Kunt u een voorbeeld noemen van een
situatie uit uw eigen leven waarbij u wel
de splinter bij de ander zag, maar niet de
balk bij uzelf?
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
Info
Terry D. Cooper is o.a. hoogleraar en
psycholoog aan het College Sint-Louis.
De fragmenten uit dit artikel komen uit
Oordelen zonder te veroordelen, Face to
Face – Mechelen, 152 pag., € 15,25,
ISBN 9789074901147.
Citaten
“Onmiddellijk zeggen hoe wij erover denken
– nog voordat we zelfs maar erkennen wat
de ander eigenlijk zegt – snijdt de mogelijkheid
van wederzijds begrip af. Spreken
zonder te luisteren, toehoren zonder te
begrijpen, is als het doorsnijden van het
snoer van een lamp, om vervolgens toch de
stekker in het stopcontact te steken en te
hopen dat er op een of andere manier licht
komt. Meestal zijn we er natuurlijk niet op
uit om het contact opzettelijk te verbreken.
Sterker, we zijn vaak verbijsterd en wanhopig
door het gevoel dat we in het donker
blijven zitten.”
Michael P. Nichols
Uit: De kunst van het luisteren, Kok – Kampen
61

Vraagtekens zetten
bij twijfels
Hij heeft in zijn werk als predikant
van de Redeemer Presbyterian
Church in het centrum van New
York en in persoonlijke contacten gesproken
met veel twijfelaars en sceptici. In dit
boek deelt hij inzichten en ervaringen. In
het eerste deel gaat hij vooral in op veelgestelde
vragen zoals: hoe kan een goede
God lijden toestaan? In het tweede deel
gaat de auteur in op redenen voor het
geloof. Bijvoorbeeld het feit dat er aanwijzingen
zijn voor de aanwezigheid van
God. En wat te doen met de realiteit van
de opstand en het probleem van zonde?
En wat is de boodschap van het kruis?
Hij daagt de lezer uit om over vragen
na te denken. Keller: “Ik moedig sceptici
aan om te worstelen met het onbewezen
‘blinde geloof’ waarop het scepticisme
gebaseerd is om te zien hoe moeilijk het
is deze overtuigingen te bewijzen aan
degenen die ze niet delen. Ik moedig
gelovigen aan om te worstelen met hun
persoonlijke bezwaren tegen het geloof
en met de bezwaren van de cultuur. Aan
het eind van deze twee processen zul je je
eigen standpunt met grotere helderheid
en tegelijkertijd met grotere nederigheid
innemen. Dan zal er voor de andere zijde
begrip, sympathie en respect ontstaan.
(…) Alleen dan is het veilig en eerlijk om
het ermee oneens te zijn.”
In zijn gemeente weten veel mensen de
weg te vinden. Veel jongvolwassenen,
Apologie
Dr. Tim Keller
De theoloog en predikant Timothy J. Keller (1950) schreef een bijzonder
actueel boek, In alle redelijkheid, over het relevante van geloven
in God. Hij gaat op een serieuze en respectvolle manier in op vragen
en twijfels, waarbij hij mensen uitdaagt om ze serieus te nemen en te
erkennen maar ook open te staan voor nieuwe inzichten.
In zijn voorwoord schrijft hij dat er in onze cultuur sprake is van groei
op religieus gebied en op het gebied van seculier scepticisme. Daarom
geeft hij aandacht aan vragen waarmee gelovigen kunnen zitten wanneer
ze bijvoorbeeld in aanraking komen met vormen van lijden, of met
kritiek en diverse meningen vanuit deze cultuur en seculair denken,
want waarop zijn onze overtuigingen gebouwd?
mensen die midden in het leven staan.
Mensen die weten dat hun vragen gesteld
mogen worden, dat er een klankbord is
en de mogelijkheid van interactie. In het
kader hiervan drie korte verhalen van
mensen die over hun ontdekkingsreis vertelden
en een afsluitende opmerking van
Tim Keller. Het is met toestemming overgenomen
uit zijn boek In alle redelijkheid
(pag. 18-21), een uitgave van Van Wijnen
in Franeker.
Zelfvernieling
“June woonde en werkte in Manhattan. Ze
raakte zo geobsedeerd door haar fysieke
voorkomen dat ze een eetstoornis ontwikkelde
en verslaafd raakte aan verdovende
middelen. Ze begon in te zien dat ze bezig
was zichzelf de vernieling in te helpen,
maar ze besefte ook dat ze geen bijzondere
reden had om haar roekeloze leven
op te geven. Wat had haar leven tenslotte
voor zin? Waarom zou ze zichzelf niet
in de vernieling helpen? Ze wendde zich
tot de kerk en probeerde Gods genade te
begrijpen en zijn aanwezigheid te ervaren.
Ze had gesprekken met een pastoraal
medewerker van de kerk die haar hielp
een verband te leggen tussen de genade
van God en haar schijnbaar onuitputtelijke
behoefte aan acceptatie. Uiteindelijk
had ze het vertrouwen voor een ontmoeting
met God zelf. Hoewel ze het moment
niet precies kan aanwijzen, begon ze zich
62 63

64
voor het eerst ‘onvoorwaardelijk geliefd’
te voelen ‘als een ware dochter van God’.
Langzaam maar zeker ontving zij bevrijding
van haar zelfverwoestende gedrag.
Lijden
Jeffrey was een New Yorkse musicus die
was opgegroeid in een behoudend joodse
familie. Zijn vader en moeder hadden allebei
verschrikkelijk aan kanker geleden en
zijn moeder was eraan bezweken. Omdat
hij in zijn jeugd aan heel wat kwalen geleden
had, bekwaamde hij zich in de Chinese
geneeskunde. Daarbij deed hij aan
taoïstische en boeddhistische meditatie.
Hij raakte extreem gefixeerd op zijn lichamelijk
welbevinden. Hij was totaal niet in
een staat van ‘geestelijke nood’ toen een
vriend hem begon mee te nemen naar Redeemer.
Hij vond de preken goed ‘tot aan
dat Jezus gedoe aan het einde’. Dan luisterde
hij niet langer. Maar spoedig begon
Het christendom heeft een nog
hogere standaard: die gaat tot op het
hogere niveau van onze gedachten
en de staat van ons hart.
hij een beetje jaloers te worden op zijn
christelijke vrienden met hun vreugde en
hoop voor de toekomst. Dat had hij nooit
eerder meegemaakt. Vanaf dat moment
begon hij ook naar het laatste stuk van
de preken te luisteren en besefte hij dat
die hem voor een intellectuele uitdaging
stelden die hij eerst niet onder ogen had
willen zien. Uiteindelijk ontdekte hij, tot
zijn verrassing, dat de momenten in zijn
meditatiesessies waarop hij ‘normaal pure
stilte en kalmte beleefde voortdurend
onderbroken werden door beelden van
Jezus aan het kruis’. Hij begon te bidden
tot de God van de christenen en besefte al
snel dat de dominante lijn van zijn levensverhaal
altijd het ontsnappen aan en de
totale vermijding van lijden was geweest.
Nu zag hij in hoe armzalig zo’n levensdoel
was. Toen hij begreep dat Jezus zijn
lichamelijke gezondheid en zijn leven had
overgegeven om de wereld – en hem – te
redden, raakte dat hem heel diep. Hij zag
ineens hoe hij de moed kon ontvangen
voor het onvermijdelijke lijden van de
toekomst en hoe hij kon weten dat er een
weg door het lijden heen liep. Hij omhelsde
het Evangelie van Jezus Christus.
Twijfels over God
Kelly was een hoogopgeleide atheïst. Als
twaalfjarig meisje had zij haar opa zien
sterven aan kanker en had ze meegemaakt
dat haar zusje een operatie, een
chemokuur en stralingstherapie onderging
in verband met haar hersentumor.
Tegen de tijd dat zij aan de Universiteit
van Columbia aan haar master begon,
had ze de hoop verloren dat het leven
enige zin had. Verschillende christelijke
vrienden aan de universiteit vertelden
haar over hun geloof, maar zij was ‘een
rotsbodem voor de zaden’ van hun getuigenissen.
Maar toen haar zusje een beroerte
kreeg en op veertienjarige leeftijd
verlamd raakte, besloot ze God niet op te
geven maar bewuster op zoek te gaan. In
die tijd woonde en werkte ze inmiddels in
de stad. Ze ontmoette haar toekomstige
echtgenoot Kevin (…) ze waren hardnekkig
in hun twijfels over God, maar toch
hadden ze ook twijfels over hun twijfels
en dus begonnen ze Redeemer te bezoeken.
Hun pelgrimstocht naar het geloof
was lang en moeizaam. Een van de dingen
die hen op het spoor hield, was het
grote aantal gelovige christenen dat ze
daar ontmoetten die net zo erudiet en
intelligent waren als alle andere mensen
die ze in de stad tegenkwamen. Uiteindelijk
raakten ze niet alleen overtuigd van
de intellectuele geloofwaardigheid van
het christendom, ze werden ook aangetrokken
door de christelijke levensvisie.
Kelly schreef: “Als atheïst dacht ik dat
ik een leven leefde dat moreel, gemeenschapsgericht
en betrokken op sociale
gerechtigheid was. Maar het christendom
had een nog hogere standaard: die ging tot
op het niveau van onze gedachten en de
staat van ons hart. “Kevin schreef: “Ik zat
in een koffietentje Onversneden christendom
van C.S. Lewis te lezen. Ik legde het boek
neer en schreef in mijn aantekenboek:
‘Het bewijs dat de beweringen van het
christendom omgeeft, is simpelweg overweldigend.’
Ik besefte dat mijn prestaties
uiteindelijk onbevredigend zouden zijn. De
goedkeuring van mensen is vluchtig en het
carpediem-leven dat alleen maar gericht
is op avontuur is niet meer dan een vorm
van narcisme en afgoderij. En zo werd ik
christen.”
Jezus en onze twijfels
Kelly vertelt in haar levensverhaal dat het
nieuwtestamentische verhaal over Tomas
haar troost bood in haar worsteling met
geloof en twijfel. In dat verhaal behandelt
Jezus de twijfel veel genuanceerder dan
moderne sceptici en gelovigen. In zijn ontmoeting
met de ‘ongelovige Tomas’ daagde
Hij hem uit zich niet neer te leggen bij
zijn twijfels (‘geloof!’) maar beantwoordde
tegelijkertijd zijn vraag om meer bewijs.
Bij een andere gelegenheid ontmoet Jezus
een man die toegeeft dat hij vol twijfels
zit (Marcus 9:24) en tegen Jezus zegt: ‘Kom
mijn ongeloof te hulp’ – Help me met mijn
twijfels! Als antwoord op deze eerlijke
bekentenissen zegent Jezus hem met de
genezing van zijn zoon.
Of je nu een gelovige of een scepticus bent,
ik nodig je uit om dezelfde soort eerlijkheid
te zoeken en om te groeien in inzicht
in de aard van je eigen twijfel. Het resultaat
zal al je verwachtingen overtreffen.”
Om over na te denken / gespreksvraag:
Lees Johannes 20:24-31. Wat is kenmerkend
in Tomas’ houding en wat
houdt zijn belijdenis in, zie vers 28.
Waarbij bepalen Jezus’ woorden ons in
vers 29?
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
Info
Apologie
De New Yorkse dominee Tim Keller is al
ruim twintig jaar actief in de Redeemer
Presbyterian Church, een gemeente die
zich op verscheidene andere locaties
vermenigvuldigd heeft. Daarbij heeft
hij vooral toegang tot veel mensen met
een seculiere achtergrond die wel willen
nadenken over ‘waarheid’ en het christelijk
geloof. Hij schreef een apologetisch
boek, The Reason for God, nu ook in het
Nederlands beschikbaar: In alle redelijkheid,
met als ondertitel: christelijk geloof
voor welwillende sceptici. Een uitgave van
Van Wijnen – Franeker, 318 pag. € 19,95.
ISBN 9789051943382. Lezing van het
boek vraagt enig inzicht in wetenschappelijke,
filosofische en psychologische
ontwikkelingen.
Citaten
“Waar geloof berust op openbaring!
Wij hebben het niet zelf bedacht,
het is een gave van God. Wij kunnen
anderen daar niet van overtuigen,
wij kunnen er slechts van getuigen.
Geloof dat berust op traditie of
verstandelijke leringen en argumenten,
houdt in deze tijd geen stand.
Waarom komen op dit moment zoveel
mensen uit bij ongeloof? Omdat ze
van God en het Evangelie verwachten
dat het een antwoord geeft op alle levensraadselen.
Wie dat verwacht komt
bedrogen uit! Maar wie het ermee
waagt, ondanks alles, ondanks alle
vragen die blijven, die ontdekt een
onuitputtelijke bron van levensmoed
en levensvreugd!”
“Als wij het geloof moeten verdedigen,
mogen we ons afvragen of we er
zelf in geloven!”
Ds. Dick Langhenkel
Uit: Eyeopeners, Boekencentrum – Zoetermeer
65

Accent
Twijfel opnieuw bekeken
“Mensen die zorgeloos door het leven gaan,
die te druk of te onverschillig zijn om moeilijke
vragen te stellen over waarom ze geloven
zoals ze geloven, zullen ontdekken dat ze met
lege handen staan bij een tragische ervaring
en met de mond vol tanden bij de prikkelende
vragen van een slimme scepticus. Het geloof
van een mens kan bijna van de ene op de andere
dag instorten als hij of zij jaar in, jaar uit
weigert met geduld naar zijn of haar twijfels
te luisteren, twijfels die alleen na langdurige
reflectie terzijde kunnen worden geschoven.
Gelovigen moeten erkennen dat ze twijfels
hebben. En ze moeten er ook mee worstelen.
Niet alleen met hun eigen twijfels, maar ook
met die van hun vrienden en buren. Het is
niet langer genoeg om er bepaalde overtuigingen
op na te houden omdat je ze nu eenmaal
geërfd hebt.
Alleen als je lang en stevig geworsteld hebt
met bezwaren tegen je geloof zul je in staat
zijn plausibele (en geen belachelijke of kwetsende)
redenen voor je geloof aan te voeren
tegenover sceptici, inclusief jezelf. En daarbij
zal zo’n proces ervoor zorgen dat je degenen
die twijfelen, kunt begrijpen en respecteren,
zelfs als je zelf een krachtig geloof verworven
hebt.
Net zoals gelovigen moeten leren op zoek
te gaan naar redenen achter hun geloof,
moeten sceptici leren op zoek te gaan naar
het geloof dat schuilgaat achter hun denken.
Alle twijfels, hoe sceptisch of cynisch ze ook
mogen lijken, zijn in werkelijkheid alternatieve
geloofsovertuigingen. Je kunt alleen maar aan
overtuiging A twijfelen als je gelooft in overtuiging
B. Om een voorbeeld te noemen: als je
het christendom
in twijfel trekt
omdat ‘het niet
waar kan zijn dat
er maar een ware
religie is’, moet
je erkennen dat
deze uitspraak
in feite een
geloofsuitspraak is. Niemand kan dit empirisch
aantonen en het is ook geen universele waarheid
die iedereen aanvaardt. Als je naar het
Midden-Oosten zou gaan en zou zeggen ‘het
kan niet waar zijn dat er maar één religie is’,
zou bijna iedereen antwoorden ‘waarom niet?’
Je trekt de christelijke overtuiging A in twijfel
omdat je vasthoudt aan de onbewijsbare overtuiging
B. Iedere twijfel is daarom gebaseerd
op een geloofssprong.(…) Sommige mensen
zullen hierop antwoorden: ‘Mijn twijfels zijn
niet gebaseerd op een geloofssprong. Ik heb
sowieso geen enkele overtuiging over God.
Ik heb eenvoudig geen behoefte aan God en
ik heb ook geen zin om daarover te na te
denken.’ Maar achter dit gevoel schuilt de erg
moderne en erg Amerikaanse overtuiging dat
het bestaan van God een indifferente kwestie
is, totdat het mijn emotionele behoeften
kruist. De spreker verwedt zijn of haar leven
eronder dat er geen God bestaat die je verantwoordelijk
houdt voor je overtuigingen en
voor je gedrag als je geen behoefte aan Hem
hebt. Dat kan waar zijn en dat kan niet waar
zijn, maar het is hoe dan ook een behoorlijke
geloofssprong.”
Tim Keller
Uit: In alle redelijkheid, Van Wijnen – Franeker
De waarde van vriendschap
Ajith Fernando, al meer
dan dertig jaar directeur
van Youth for Christ Sri
Lanka, belicht op een
praktische en diepgaande
manier aspecten van
vriendschap in huwelijk,
gezin, in werkverbanden
of in kerkelijk leven,
aan de hand van uitspraken in het bijbelboek
Spreuken. Aspecten van liefdevolle confrontatie,
gebed voor elkaar, de bereidheid om elkaar
nood en vragen serieus te nemen en prioriteit
te geven wanneer dit nodig is. Daarbij noemt
de auteur ook zegeningen van vriendschap
zoals groeiend inzicht en persoonlijkheidsvorming.
Vandaar zijn waarschuwing om binnen
vriendschap op te passen voor onoprechtheid,
te weinig inlevingsvermogen en roddel wat
vertrouwen zal schaden.
Medema – Vaassen | 159 pag. € 12,95 | ISBN
9789063535261
Jezus’ helden De band dc Talk heeft
samen met Stichting
The Voice of the Martyrs
dit boek samengesteld
met korte, aangrijpende
verhalen van christenen
die bedreigd, vervolgd,
gemarteld, gevangen
gezet en gedood werden.
Mensen uit verschillende tijden en afkomstig
uit allerlei landen, met ieder hun eigen
verhaal waarbij ze pal stonden voor Jezus
Christus, hun Heer. De lezer krijgt een indruk
waardoor ze konden standhouden en vrijmoedig
en volhardend bleven in hun toewijding
aan Jezus, ongeacht de consequenties. De
verhalen zijn een voorbeeld van de biddende
gerichtheid op hun vervolgers en het getuigenis
van Jezus, ook als het inhield dat ze hun
leven moesten geven.
Gideon – Hoornaar | 360 pag. € 17,50 | ISBN
97860679913
Boeksignalement
Christelijke pedagogiek
Dr. Wim ter Horst werkte bij het
basis en speciaal onderwijs en
eindigde zijn onderwijsloopbaan als
hoogleraar klinische en orthopedagogiek
in Leiden. In dit boek
benadrukt hij de noodzaak om
de veranderingen in het leef- en
denkklimaat serieus te nemen,
ook als het gaat om de vraag wat christelijke
pedagogiek inhoudt en hoe ouders en kinderen
bijvoorbeeld elkaars ‘taal’ en ‘hart’ kunnen
leren verstaan. Hij belicht aan de hand van
veel voorbeelden een ‘ waarnemings-, denk-
en handelingskader’. Volgens Ter Horst behoort
de pedagogiek als handelingswetenschap in
te gaan op vragen uit de opvoedingssituatie.
Opvoeden is in dat opzicht “bezig zijn met
kinderen met het oog op de toekomst.” Volgens
hem is het vuur van de liefde daarbij een
belangrijk speerpunt. Want “alleen vuur kan
vuur ontsteken”, daarom moet liefde aanstekelijk
werken en iets met kinderen doen.
Kok – Kampen | 222 pag. € 19,90 | ISBN
9789043514989
Alle vogels hebben nesten
Onder redactie van Wim H. Dekker en Roel
Kuiper is dit boek voortgekomen
uit de kring van
het lectoraat Samenlevingsvraagstukken
van de
Gereformeerde Hogeschool
in Zwolle in samenwerking
met de Christelijke Hogeschool
Ede. Het is een bundeling
van verschillende
bijdragen over gezin en gezinshulpverlening,
verschenen in de Dixit-reeks. Voorbeelden van
bijdragen zijn: Het gezin in de laat-moderne
samenleving (Wim H. Dekker), Het gezin in de
scheiding (Kees de Hoog), Huwelijk en gezin
in allochtone milieus (Christien Westerik),
Ouders en opvoeders: de individualisering
voorbij (Janneke Wubs), Ouders en kinderen:
veilig gehecht (Henk Stulp) en Ouders en
groepsleiders: gepast nabijheid (Gerbrand
Kloppenburg).
Buijten & Schipperheijn – Amsterdam | 119
pag. € 14,90 | ISBN 9789058813428
66 67

Belemmering
of zegen?
Uit Jezus’ commentaar met
de godsdienstig leiders uit
zijn dagen blijkt dat Hij
wil prikkelen tot inzicht en
concrete zorg voor elkaar.
Een voorbeeld uit Lucas
11:52: “Wee jullie wetgeleerden,
want jullie hebben
de sleutel tot de kennis
weggenomen; zelf zijn
jullie niet binnengegaan,
en anderen die wel binnen
wilden gaan, hebben jullie
tegengehouden”.
Geselecteerd
Overdenking door ds. J. Overduin, ingeleid door de redactie
Jezus spreekt over een sleutel die zoekgeraakt
is. Daardoor kan de kennis van
God, geopenbaard in zijn Woord, niet
ontdekt worden. Jezus zegt dat Hij
gekomen is om de wet te vervullen en dat
Hij als ‘het levende Woord’ inzicht kan en
wil geven.
Jezus wil ons toegang geven tot de kennis
van God, die herstelt, opbouwt en richting
geeft. Daarom spreekt Jezus steeds weer
het hart aan, het centrum van ons innerlijk
leven, en vraagt Hij om de bereidheid
van Hem te leren en te ontvangen. Om tot
Hem te komen en van Hem te leren zodat
ons leven van zegenende invloed zal zijn.
Jezus wil door middel van prikkelende en
provocerende woorden de schriftgeleerden
uitdagen om ernst te maken met het
meest belangrijke. Want als we zelf niet
met de sleutel vertrouwd zijn hoe kunnen
we dan anderen helpen zicht te krijgen op
Gods hart en bedoelingen? Zijn we dan
niet een belemmering en struikelblok in
plaats van een zegen en positieve invloed?
Jezus provoceert
Het volgende praktijkvoorbeeld komt
uit Niet ik… maar Hij (al lang niet meer
beschikbaar), geschreven door ds. J. Overduin.
“Een farizeeër nodigt Jezus uit bij hem te
eten. De uitnodiging wordt aangenomen,
niet omdat Jezus zo eensgeestes met de
farizeeën was, maar uit roepingsbesef.
Formeel stonden Jezus en de leidslieden op
dezelfde grondslag en hadden eenzelfde
uitgangspunt, namelijk het Woord Gods
door middel van Mozes en de profeten.
Maar wanneer Mozes en de profeten totaal
verschillend verstaan worden, dan is er
toch geen gemeenschappelijk uitgangspunt.
De leidslieden missen immers de sleutel
om de wet en de profeten te openen en te
verstaan. De spanning, ja de kortsluiting
vindt al direct plaats aan het begin van de
ontmoeting.
Alle gasten wassen eerst hun handen en
voeten voordat ze gaan aanliggen aan
de maaltijd. Dat was Jezus ook gewoon
te doen. Nu deed Hij het expres niet. De
gastheer kijkt met verbaasde ogen naar
die onreine en onfatsoenlijke Jezus. Maar
Hij zegt niets, doch denkt des te meer.
Hij voelt zich een veel ernstiger mens,
want Hij zou liever honger lijden dan
zo ongewassen aan tafel te gaan. Maar
waarom treedt Jezus hier zo provocerend
op? Als gast gedraag je je toch netjes en
onderwerp je je toch aan de beschaafde
gewoonten. Heeft Jezus dan geen gevoel
voor nette omgangsmanieren? We weten
wel beter. Denk maar aan het laatste
avondmaal, waar Jezus zelf de voeten van
zijn discipelen wast. Maar hier niet.
Hier hebben de gastheer en zijn geestverwanten
een andere les nodig dan de
Als we zelf niet met de sleutel
vertrouwd zijn hoe kunnen we dan
anderen helpen zicht te krijgen op
Gods hart en bedoelingen?
discipelen bij het laatste avondmaal. De
situatie is anders. Daarom treedt Jezus ook
anders op. De gastheer behoort tot de vele
mensen, die de sleutel van de kennis missen
wanneer Mozes het heeft over allerlei
reinigingen. Hij verstaat niet de diepe zin
van de reinigingswetten. De buitenkantsreinheid
van het lichaam moet wat betekenen.
Zij moet niet alleen het teken zijn van
reinheid van ons lichaam maar ook van de
innerlijke reinheid van het hart. De binnenkantsreinheid.
68 69

Jezus verbindt altijd het een met het ander.
Wanneer de mensen genoegen nemen
met de buitenkantsreinheid, dan treedt
Jezus provocerend op om te laten zien dat
dit allemaal maar schijn is en niets voorstelt.
Er zijn mensen die doodvallen over
allerlei formele buitenkantsdingen, terwijl
zij de binnenkant onrein laten. Jezus
heeft niets tegen reine handen en voeten
als ze maar een weerspiegeling zijn van
de reinheid van hart. Dan pas spreekt
Hij het ‘zalig’ uit. “Zalig de reinen van
hart”. De Heiland ziet wel die verbaasde
en verontwaardigde gezichten, omdat zij
vinden dat Jezus geen ernst maakt met de
wet van God. En hierop volgt een preek,
ontstellend scherp.
Ongezouten waarheid
Naar gewone burgerlijke maatstaven zou
een mens zeggen: onbeleefd om je zo te
gedragen als gast tegenover de gastheer.
Wij kennen Jezus wel genoeg dat Hij niet
uit grofheid zo ongezouten de waarheid
zegt. Er staat hier zoveel op het spel. In
een doodscrisis mogen alle vormen en formaliteiten
doorbroken worden. Wanneer
u tot de ontdekking komt dat een huis in
brand staat, gaat u ook niet wachten tot
op uw bellen er netjes opengedaan wordt.
Je mag in zo’n situatie de deur intrappen.
Je mag zonder kloppen de slaapkamers
binnenhollen. Je mag gillen en schreeu-
Er zijn mensen die dood vallen over
allerlei formele buitenkantsdingen,
terwijl zij de binnenkant onrein laten.
wen om hulp. En niemand zal u kwalijk
nemen dat u op een wijze optreedt, die
onder normale omstandigheden onfatsoenlijk
en grof zou zijn. Immers, levensgevaar
en levensnood breken wetten.
Jezus ziet deze farizeeërs in geestelijk
doodsgevaar. Ons ontbreekt menigmaal
de moed en ten diepste de liefde om zo
provocerend op te treden als Jezus.
Jezus doet een golf van verwijt over hen
heen gaan. De ene mokerslag volgt op de
andere. Het is de ergste nood, wanneer
iemand het koninkrijk Gods niet ingaat en
anderen nog belet in te gaan. Dat is geestelijke
zelfmoord en moord op anderen.”
Het moet ons in het gezicht vliegen, dat
wij telkens niet in staat zijn het verlossende
woord in actuele levens- en wereldproblemen
te spreken. Wij voelen
menigmaal een onmacht en verlegenheid
hoe Gods geboden in dit gecompliceerde
moderne leven toegepast moeten worden.
Is onze onmacht ook onwil? We krijgen
Gods wet maar niet open. De bergrede
is telkens een gesloten boek. Zijn we de
sleutel kwijt? Met hoevele sleutels heeft
men zitten prutsen om de bergrede te
openen!
Laten we beginnen in ootmoed onze armoede,
machteloosheid en verlegenheid
te belijden, opdat we ons niet tevredenstellen
met valse sleutels, die op het slot
van Gods wet en evangelie niet passen.
Het is beter vanuit deze verlegenheid
te roepen om de heilige Geest. Paulus
spreekt in 2 Korintiërs 3:14-17 ervan dat
er een sluier op ons hart kan liggen. Dan
blijft de wet naar Gods oorspronkelijke
bedoeling voor ons verborgen. En dan ligt
Gods Woord niet open voor ons, en wij
liggen niet open voor Gods Woord. We
zouden het ook anders kunnen zeggen.
We zetten menigmaal Gods Woord onder
een stolp gevangen. Er zijn vele ouderwetse
en nieuwerwetse stolpen. We kunnen
Gods Woord gevangenzetten onder
de stolp van wat ‘de ouden hebben gezegd’,
van wat we ‘altijd gehoord hebben’;
alsof al dat traditionele vanzelfsprekend
het gezag van Gods Woord heeft. Maar er
zijn ook moderne stolpen. Er zijn mensen,
die van de ene stolp naar de andere, dat is
van de ene gevangenschap naar de andere
gevangenschap gaan. Van de traditionele
naar de hypermoderne.
Ik denk aan allerlei wijsgerige, psychologische
en sociologische stolpen. Het zijn
evenzovele valse sleutels, die het eigenlijke
geheim van Gods Woord voor ons
niet kunnen openen. Er is slechts een, die
ons kan doen verstaan waar het vandaag
in ons kleine leven en in het grote wereldleven
om gaat, wil er werkelijk sprake zijn
van de komst van het Rijk van God. Deze
Ene is de heilige Geest. De geest van Jezus
Christus. De Geest van Gods liefde.
Bijbelleessuggestie:
2 Korintiërs 3:7-18
Om over na te denken / gespreksvragen:
Hoe kan ik meer in de vrijheid komen en
veranderen naar het beeld van Jezus?
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
Info
De citaten zijn overgenomen uit Niet ik…
maar Hij van ds. J. Overduin. Het boek is
uitverkocht.
Citaten
“Als je jongeren vraagt waar ze aan
denken bij het woord kerk zullen ze
vooral aan een gebouw, dominees,
tradities en de kerkdiensten denken.
Dat zijn meestal geen dingen waar
jongeren echt in geïnteresseerd zijn,
laat staan enthousiast over zijn.
Het zijn niet de dingen waar ze naar
zoeken.
Wat ze wel zoeken is een plek waar
ze zich thuis voelen, waar ze zichzelf
kunnen zijn, waar echte interesse voor
hen is. Ze zoeken waardevolle relaties,
echtheid, een plek waar ze op hun
eigen manier verder kunnen ontdekken
wie God is en hoe ze kunnen groeien
in een relatie met Hem.”
Geselecteerd
“Uit onderzoek blijkt dat buitenkerkelijken
vooral twee obstakels ervaren om tot
geloof te komen. Vele ergeren zich
aan Christus, want zijn Evangelie is
tegendraads. Maar de tweede hindernis
werpen we zelf op. Dat zijn de gewoonten
en gebruiken die voor ons misschien
heel gewoon zijn, maar waarvan
buitenstaanders totaal vervreemd zijn:
onze subcultuur. Mensen die tot geloof
kwamen, dwalen soms weer weg doordat
ze niet konden aarden in de kerk. Daarbij
hebben we het niet over kernzaken van
het Evangelie, maar over dingen die tot
onze kerkcultuur zijn gaan horen.”
Aad Kamsteeg en Ronald Westerbeek
Uit: 40 dagen: Feest van genade, Buijten &
Schipperheijn – Amsterdam
“God is op zoek naar een bruggenhoofd
van aanwezigheid in de wereld – een
lichaam, zouden we kunnen zeggen,
een beeld dat Paulus in zijn brieven
gebruikt. Wij, het ‘lichaam van Christus’,
vormen een partnerschap om Gods liefde
en genade aan de anderen uit te delen.
Wanneer wijzelf die genade ervaren, willen
we die natuurlijk graag met anderen
delen. Ik moet zeggen dat liefde me niet
komt aanwaaien. Ik heb het gebed nodig
om mezelf in het krachtenveld van God
liefde te plaatsen. Daarmee stel ik God in
staat mij te vullen met het mededogen
dat ik uit mezelf niet kan opbrengen.”
Philip Yancey
Uit: Bidden, Van Wijnen – Franeker
“Jezus had zeer uitgesproken opvattingen,
maar verloor nooit de mens uit het oog.
Christenen met uitgesproken opvattingen
en een beetje zendingsijver kunnen wel
eens teveel het eerste benadrukken en
het tweede uit het oog verliezen. Als er
iets is waar mijn niet-christelijke collega’s
gevoelig voor zijn, is het wel dat vingertje
dat oordeelt, zonder ooit te hebben
geluisterd.”
Johan Bac
Uit: Impact juli 2002 – Kok – Kampen i.s.m. ICS
70 71

72
Bouwen
met Bestek (5)
Dit nummer van GROEI gaat over Jezus vertegenwoordigen. Het is van belang te
vermelden dat Jezus vertegenwoordigen niet losstaat van Hem vinden en volgen,
maar er onlosmakelijk mee is verbonden. Zowel van (persoonlijke) geloofsopbouw
als van (gezamenlijke) gemeenteopbouw wordt het hart of de kern gevormd door
Jezus vinden, volgen en vertegenwoordigen. Zo is het immers al gegaan met de
eerste leerlingen van Jezus. Vanwege zijn optreden hebben ze in Hem de van God
afkomstige Messias of Bevrijder gevonden.
Nadat Jezus de discipelen had geroepen
om Hem te volgen, leerden
ze gaandeweg wat zijn bedoeling
was en hoe Hij in woord en daad mensen
met God in een heilzame aanraking
bracht. Toen Jezus zijn werk had voltooid
en zijn volgelingen de Heilige Geest hadden
ontvangen, konden ze Hem gaan vertegenwoordigen
en zijn werk zó
goed voortzetten, dat
veel mensen
in hen Jezus
herkenden,
zoals
bijvoorbeeld
vermeld in Handelingen 4:13. Hiermee
was Hij niet slechts een persoon uit het
verleden, maar leefde herkenbaar in hen
voort. Door hun getuigenis bleef het aantal
vertegenwoordigers niet beperkt tot
de eerste groep, maar breidde zich sinds
de uitstorting van de Geest op de eerste
Pinksterdag spectaculair uit en is via
nieuwe getuigen inmiddels over de hele
wereld verspreid.
Hoe begint het?
Jezus vinden, volgen en vertegenwoordigen
begint niet bij ons, maar bij Hem.
Híj zoekt ons op, Híj roept ons op Hem
te volgen en Híj leert ons Hem te vertegenwoordigen.
Het is te vergelijken met
de manier waarop kinderen hun ouders
vinden, volgen en vertegenwoordigen.
Aan het begin van hun leven hebben ze
nog geen enkel besef van hun ouders,
maar vanwege hun liefde, aandacht
en zorg groeit dat besef
gaandeweg en ontstaat er
intuïtief een hechte band. Vanwege het
initiatief van ouders gaan hun kinderen
hen dus vinden en dit initiatief beantwoorden
met hun reacties. Ze leren niet
alleen de taal van hun ouders, maar gaan
ook reageren op andere signalen. Zo gaan
ze hun ouders nadoen ofwel volgen. Bovendien
kunnen kinderen na verloop van
tijd namens hun ouders iets doen ofwel
hen vertegenwoordigen. Deze beknopt
weergegeven ontwikkeling verloopt weliswaar
zowel letterlijk als figuurlijk met
vallen en opstaan, maar al doende zet
deze ontwikkeling zich door.
Vanuit deze vergelijking kunnen we ook
ons vinden, volgen en vertegenwoordigen
van Jezus verduidelijken. Op de een of
andere manier zoekt Hij ons eerst op. Dat
gebeurt meestal door ontmoetingen met
zijn vertegenwoordigers, bijvoorbeeld
door ouders, familie, vrienden, de kerk,
een boek of medewerkers van radio of tv.
Geschikte vertegenwoordigers van Jezus
zullen ‘nieuwelingen’ attenderen op het
Evangelie en door het beluisteren hiervan
krijgen we de kans Hem te vinden als
Redder en Heer.
In het Evangelie horen we óók de uitnodiging
en oproep Hem te volgen ofwel
positief te antwoorden op zijn beloften en
opdrachten. En als volgelingen ontvangen
we zijn Geest om Hem te leren vertegenwoordigen.
Evenals de relatie tussen
ouders en kinderen met vallen en opstaan
verloopt, is dit ook het geval in het vinden,
volgen en vertegenwoordigen van
Jezus, maar dit behoeft geen belemmering
te zijn om gaandeweg verder te groeien in
verbondenheid en toewijding.
Verdieping en vernieuwing
Jezus vinden, volgen en vertegenwoordigen
verloopt niet in een rechte lijn, waarin
eerst de fase ‘vinden’ wordt doorlopen,
vervolgens de fase ‘volgen’ en ten slotte
Missionaire gemeenteopbouw
Ds. Marius Noorloos
de fase ‘vertegenwoordigen’. Dit drietal
verloopt evenmin in een (vicieuze) cirkel,
waarin we eigenlijk geen stap verder
komen. Het verloop kan het beste worden
vergeleken met een oplopende spiraal,
zodat vinden, volgen en vertegenwoordigen
elkaar afwisselen en gaandeweg op
Jezus vinden, volgen en
vertegenwoordigen begint niet bij ons,
maar bij Hem.
een hoger niveau komen. De spiraalvormige
ontwikkeling naar zo’n hoger niveau
wordt ook zichtbaar in de ontwikkeling
van een mens van kind naar volwassene.
Hierin kunnen de kinderlijke relatie en
omgang met onze ouders uitgroeien naar
een volwassen relatie en omgang. Dit
groeiproces voltrekt zich via wederzijdse
inbreng en verantwoordelijkheid. Een
gezonde relatie is herkenbaar aan doorgaande
verdieping en vernieuwing. Dit
geldt ook voor onze ontwikkeling van
kinderen van God en als vrienden, volgelingen
en vertegenwoordigers van Jezus.
Het is de bedoeling, dat we in de loop der
jaren groeien van kleine naar volwassen
kinderen en medewerkers. Dit groeiproces
beschrijft Paulus als zendeling of medewerker
van Jezus in 1 Korintiërs 13, wel
genoemd het hooglied van de liefde: “Toen
ik nog een kind was sprak ik als een kind,
dacht ik als een kind, redeneerde ik als een
kind. Nu ik volwassen ben heb ik al het kinderlijke
achter me gelaten” (vers 11). Ook de
ontwikkeling van een christen persoonlijk
en van de gezamenlijke geloofsgemeenschap
is herkenbaar aan verdieping en
vernieuwing.
73

Zout en licht
De inhoud van Jezus vertegenwoordigen
kan goed worden verduidelijkt met een
gedeelte uit de bergrede (Matteüs 5–7),
waarin Hij de kenmerken van zijn leerlingen/volgelingen
aangeeft. In dit verband
noemt Hij hen zout van de aarde en licht
in de wereld (Matteüs 5:14-16). Zoals zout
bederf tegengaat en smaak geeft, zo zijn
christenen bedoeld om allerlei bederf in
de samenleving tegen te gaan en aan het
leven smaak te geven.
Op de een of andere manier
zoekt God ons eerst op. Dat gebeurt
meestal door ontmoetingen
met zijn vertegenwoordigers.
Omdat Jezus zich het licht der wereld
noemt, ga ik wat uitgebreider in op de
hiervan afgeleide lichtfunctie van zijn
volgelingen. Ter verduidelijking een paar
punten:
1. Jezus zegt niet: ‘Jullie moeten licht in
de wereld zijn’ of ‘Probeer het maar
eens’ , maar Hij zegt: ‘Jullie zijn het’.
Ieder afzonderlijk is een klein lichtje
en samen vormen jullie een grote lichtbundel.
2. Evenals een gewone lamp pas licht kan
geven via de aansluiting met een geschikte
energiebron, zo hebben wij om
onze omgeving te verlichten Jezus nodig.
Hij is als het ware de transformator
tussen God en mensen.
3. Ons gedrag kan de wereld verlichten,
wanneer het lijkt op het gedrag van
Jezus, het beste licht voor de wereld.
Uit de vier evangeliën is het gedrag van
Jezus te verduidelijken uit de volgende
tegenstellingen. Hij kiest bijvoorbeeld:
- voor God en dus tegen de afgoden,
zoals de geldgod mammon,
- voor vergeven en dus tegen vergelden,
- voor dienen en dus tegen overheersen,
- voor bevrijden en dus tegen onderdrukken,
- voor herstellen en genezen en dus
tegen vernielen en verzieken,
- voor het recht en dus tegen het onrecht,
- voor de armen en dus tegen de rijken,
wanneer ze weigeren armen in hun
rijkdom te laten delen.
Zo maakt Jezus concreet de inhoud duidelijk
van het liefhebben van God boven alles
en van de naaste als zichzelf. Wanneer
we bereid zijn als zijn leerlingen/volgelingen
zo’n gedrag van Hem te leren, worden
we geschikte vertegenwoordigers.
Vertrouwen en vragen
Om zijn vertegenwoordigers in staat te
stellen zijn werk voort te zetten heeft
Jezus in Johannes 14:12-14 vertrouwen
en vragen ofwel geloof en gebed bepleit.
Dit is een gedeelte uit een gesprek met
de leerlingen vanwege zijn naderend
afscheid, waarover ze nogal ongerust zijn,
want hoe kunnen ze zonder Hem verder
werken? In antwoord hierop zegt Jezus:
“Waarachtig, Ik verzeker jullie: wie op Mij
vertrouwt zal hetzelfde doen als Ik, en zelfs
meer dan dat, Ik ga immers naar de Vader.
En wat jullie dan in Mijn naam vragen, dat
zal Ik doen, zodat door de Zoon de grootheid
van de Vader zichtbaar wordt. Wanneer je
iets vraagt in Mijn naam, zal Ik het doen.”
Vanwege het grote belang van deze aanmoediging
een kleine toelichting:
1. Jezus vertegenwoordigen begint dus
niet met van alles voor Hem te ondernemen,
maar met Hem te vertrouwen, dat
Hij zijn werk via ons wil/kan voortzetten,
en Hem te vragen om voldoende
inspiratie ofwel om kracht, liefde en wijsheid
van de Heilige Geest, zoals Paulus
schrijft aan zijn medewerker Timoteüs (2
Timoteüs 1:7). Deze belofte geldt zowel
voor ieder christen persoonlijk, zodat zij/
hij op haar/zijn plekje namens de Heer
in daad en woord licht kan verspreiden,
maar evengoed voor de kerk of de geloofs-
gemeenschap als geheel.
2. Door Hem te vertrouwen en in zijn
naam onze Vader te vragen wat we nodig
hebben, kunnen we met elkaar het werk
van de Heer op ruime schaal voortzetten
en zelfs méér doen dan Hij zelf heeft
gedaan. Dat is na Pinksteren ook gebeurd,
want sindsdien hebben ontelbaar veel
vertegenwoordigers in woord en daad als
licht voor de wereld gefunctioneerd.
Concreet beleid
Het leren toepassen van bovenstaande
overwegingen in concreet beleid van een
kerk of gemeente is stap voor stap beschreven
in mijn boek Leven uit de Bron.
In aansluiting op Jezus leren vinden en
volgen, is het Hem vertegenwoordigen te
vinden in de onderdelen van hoofdstuk 2
en 3 van deel I, die gaan over ‘betrokkenheid
bij of hart voor het werk van de Heer
in/voor de wereld’. Verder in hoofdstuk 6
van deel II, dat is getiteld: ‘Anderen laten
leven uit de Bron’ en in de daarin aangegeven
bijlagen.
Wanneer er behoefte bestaat aan een
nadere toelichting, advies of begeleiding
van het opbouwproces, dan is ‘even Apeldoorn
bellen of mailen’ de kortste weg om
een passend antwoord te krijgen.
Danken en bidden
* We danken voor de vertegenwoordigers
van de Heer, die ons met Hem in aanraking
hebben gebracht en bidden, of ook
wij op onze beurt Hem door aantrekkelijk
gedrag aan medemensen bekend
zullen maken.
* We danken voor kerken en gemeenten,
die niet alleen zorgen voor hun eigen
leden, maar eveneens aandacht hebben
voor de buitenwereld, zowel dichtbij als
ver(der)weg.
* We bidden voor christenen in een vijandige
omgeving, dat ze zich niet laten
afschrikken om Jezus te vertegenwoordigen,
maar desnoods bereid zijn voor
Hem te lijden.
Missionaire gemeenteopbouw
Een Woord voor onderweg
Het is bemoedigend en rustgevend, dat
we niet op eigen kracht getuigen of vertegenwoordigers
van onze Heer behoeven
te zijn, want Jezus heeft met het oog op
Pinksteren de nodige Geestkracht beloofd
voor dichtbij en ver(der)weg: “Wanneer de
Heilige Geest over jullie komt, zullen jullie
kracht krijgen en van mij getuigen in Jeruzalem,
in heel Judea en Samaria, tot aan de
uiteinden der aarde” (Handelingen 1:8).
Om over na te denken/gespreksvragen:
1. Wie was voor mij een vertegenwoordiger
van Jezus?
2. Voor wie ben ik zijn vertegenwoordiger?
3. Hoe functioneren in mijn leven geloof en
gebed om zijn werk voort te zetten?
4. Wat remt en wat stimuleert me om Hem
te vertegenwoordigen?
GROEI – JAARGANG 2008 – NR. 4
74 75
Info
Jezus vertegenwoordigen begint
dus niet met van alles voor Hem
te ondernemen, maar met Hem
te vertrouwen, dat Hij zijn werk
via ons wil/kan voortzetten.
Ds. Marius Noorloos is consulent voor
geloofs- en gemeenteopbouw.
Tel. 055-5430284, e-mail:
mariusnoorloos@kpnplanet.nl

Inmiddels zijn de ontwikkelingen daar
doorgegaan en heeft de leidinggevend
predikant dr. Tim Keller – mede door het
verschijnen van zijn boek In alle redelijkheid
(Uitgeverij Van Wijnen – Franeker)
ook in ons land brede publiciteit gekregen.
Zie hiervoor ook pagina 66.
Het wekelijkse bezoek aan de diensten en
activiteiten van Redeemer is inmiddels
uitgegroeid tot bijna 6000 mensen, zijn
er meer dan 12 dochtergemeenten in de
omgeving ontstaan en zijn er dozijnen
vergelijkbaar orthodoxe gemeentes ontstaan
in Manhattan en honderden andere
in andere delen van New York.
New York staat niet op zichzelf. In dit verband
citeert Keller in zijn boek uit een ar-
Bouwmaterialen
Het geheim leren van levende kerken
Wat is Christianity
Explored?
CE is een korte, informele cursus
die in de negentiger jaren
in de Londense Anglicaanse All
Soul’s kerk werd ontwikkeld om
‘het Evangelie het Evangelie te
laten brengen’. Door de lezing
en verkenning van het Markusevangelie
wandelt Jezus vanuit
de Schrift met kracht de levens
van mensen binnen.
CE helpt mensen om drie basisvragen
te beantwoorden: Wie is
Jezus? Waarom kwam Hij? En
wat vraagt Hij van diegenen die
Hem willen volgen?
Twaalf jaar geleden begon GROEI als een krantachtig product en
bracht toen een uitgebreide reportage over Redeemer Presbyterian
Church in New York. Dat was nadat journalist Aad Kamsteeg in het
Nederlands Dagblad al de aandacht had gevestigd op deze opmerkelijke
vorm van ‘missionaire kerkplanting’.
Wat gebeurt er
tijdens de cursus?
De structuur van elke CE-ontmoeting
is eenvoudig en ontspannen:
een informele maaltijd, een bijbelstudie,
een korte uiteenzetting (of
naar keuze een DVD) en een discussie.
De deelnemers worden niet
bepreekt. Er wordt naar hun vragen
geluisterd en (ruim) de tijd genomen
om die vragen te bespreken. Van de
deelnemers wordt niet verwacht dat
zij hardop bidden of bijbelteksten
voorlezen, of dat er gezongen wordt.
Het gaat erom dat er geconcentreerd
aandacht gegeven wordt aan wat
Gods Woord te zeggen heeft.
tikel in The Economist de ondertitel ‘Overal
stort het christendom in, behalve in Londen.’
Het artikel beschrijft dat veel jonge
professionals en nieuwe immigranten
samenstromen in orthodox-protestantse,
evangelicale kerken. Wat in New York en
omgeving gebeurt, wordt ook in Londen
en omgeving gevonden. Daarom naar ons
inzicht alle reden om zorgvuldig te bezien
wat er allemaal in het Londense gebeurd
en of er voor ons iets uit valt te leren.
Dr. John Stott, de bejaarde emeritus-rector
van All Souls Church, Londen schrijft er
ook over in De levende kerk (Ark Media –
Amsterdam). De bijlage van dit boek De
droom van een levende kerk is een aangrijpend
en inspirerend onderdeel van dit
Is CE iets voor mij?
Voor ons?
CE is flexibel genoeg om in
verschillende omstandigheden
en vormen gebruikt te worden.
Onder jongeren, in huiskringen,
in studentengroepen, in Engeland
in pubs en restaurants,
in gevangenissen, tijdens vrije
uren op het werk, of als huwelijksvoorbereidingscursus.
CE biedt een schat aan materiaal
voor de voorbereiding van de
kringleiders. In detail worden
suggesties gegeven voor een
zorgvuldige voorbereiding van
de CE-ontmoetingen.
bijzondere boek. De Groei-redactie stelde
een handleiding samen voor bespreking
van dit boek in gesprekskringen. Het is
gratis downloadable verkrijgbaar via
info@groei.org
Het was in de kerk van John Stott en door
diens persoonlijke stimulans dat de missionaire
cursus Christianity Explored twaalf
jaar geleden ontstond. All Souls fungeerde
lange tijd als ‘thuisbasis’, tot recent besloten
werd het cursusproject een zelfstandige
status te geven met een kundig
team van medewerkers voor vertaling,
bewerking, training van de verschillende
doelgroep-versies van het cursusmateriaal.
Inmiddels worden in 34 landen formeel
of informeel CE-cursussen gegeven
en functioneren er op zo’n 35.000 plekken
in de wereld CE-cursussen. En het begint
nu ook in ons land.
De Nederlandstalige CE-cursus is een
initiatief van GROEI en het heeft geleid
tot een nauwe samenwerking met de Londense
media-organisatie The Good Book
Company die intensief betrokken is bij allerlei
initiatieven gericht op geestelijke vorming, vernieuwing
en missionaire gemeenteopbouw. Er is
sprake van een groeiende samenwerking tussen
het Groei-project en The Good Book Company.
De CE-cursus is een begin en er volgt nog meer.
Vaak in navolging van wat de ontwikkelingen in
Londen en andere delen van Engeland ons leren.
Heel binnenkort volgt in een samenwerking van
het Groei-project met Uitgeverij Ark Media het
materiaalpakket Discipleship Explored.
Aanbevolen websites:
www.christianityexplored.com
www.christianityexplored.nl
www.allsouls.org.uk
www.thegoodbook.co.uk - vergeet daarbij ook
niet het onderdeel ‘conferences’ te bezoeken
www.sthelens
www.fleetstreettalks – christelijk getuigenis
midden in de Londense krantenwereld
www.redeemer.com
www.thereasonforGod.com
www.thekingscentre.org.uk
www.matthias.org.au
Waarom die nadruk op het verkennen van de
inhoud van het Markus-evangelie?
1. Wij geloven dat er geen betere manier is het Evangelie uit te dragen dan door Jezus zelf zoveel
mogelijk aan het woord te laten. Niet de bespreking van geïsoleerde bijbelteksten maar bijbelgedeelten
in hun onderling verband. Het verkennen van de volledige inhoud van een bijbelboek is
kenmerkend voor CE.
2. Door de bespreking van het bijbelboek leren mensen die Jezus willen leren volgen, geholpen om
op Gods Woord te vertrouwen voor hun geestelijke groei – ook als het leven soms moeilijk is.
3. Het Markus-evangelie is even stimulerend, inspirerend en levensveranderend voor mensen die
al langer christen zijn als voor beginners. Daarom kan CE gebruikt worden als een inleiding om
Jezus te leren kennen, voor catechese en als geloofs-opfriscursus.
4. De verkenning van het volledige Markus-evangelie laat het hele Evangelie horen en niet slechts
enkele hoogtepunten. CE poogt het Evangelie in al zijn volheid te brengen opdat de deelnemers
een glimp mogen opvangen van de grootheid van God.
5. De Schrift zegt: ‘Zo is dan het geloof uit het gehoor en het gehoor door het Woord van God’.
(Romeinen 10:17) Wij geloven dat er geen betere manier is om het Woord van Christus te laten
klinken dan door de opening en lezing van één van de evangelie-beschrijvingen.
76 77

U kunt nu al beginnen met de CE-basiscursus.
Voor elke deelnemer aan de groep
is er een Studiegids en voor de kringleider
een Studiegids-leiderseditie (de ervaring
leert dat het aan te bevelen is om per
drie groepsdeelnemers één kringleider te
hebben). Meerdere kringen fungeren dan
in het verband van een grotere groep. De
leider van die grotere groep heeft de beschikking
over de handleiding Een CE-cursus
organiseren. Naar keuze gebruikt deze
groepsleider dan ook de DVD-inleidingen.
Een CE-cursus organiseren
Essentieel voor elke kerk
of groep die een CEcursus
wil organiseren.
Geeft praktisch advies
over organisatie en promotie
e.d.
Prijs € 14,95
CE-studiegids leiderseditie
Essentieel voor elke
groepsleider. Met uitgebreide
inhoudelijke
informatie voor de vragenbeantwoording.
Plus negen interactieve
trainingssessies voor de
voorbereiding van de
cursusleiding.
Prijs € 7,50
CE-deelnemers-studiegids
Essentieel voor elke
deelnemer. Inclusief een
korte introductie op het
Markusevangelie en de
cursus. Met alle informatie
voor de wekelijkse
thuisstudie van de CEdeelnemer.
Prijs € 5,-
DVD Christianity Explored
Met 14 door Rico Tice op
tientallen locaties in Engeland
gepresenteerde
inleidingen. Totaal bijna
vier uur boeiend beeld-
en geluidsmateriaal.
Nederlands ondertiteld.
Ook afzonderlijk bruikbaar
en boeiend voor
het getuigend gesprek met de ander.
Prijs € 14,95
Ontdek!
Een heldere uitleg van
het christelijk geloof.
Geschreven door Rico
Tice en Barry Cooper. Een
inleidende paperback gebaseerd
op de CE-cursus.
Het is uitnodigend geschreven
en wil de lezer
bekendmaken met Jezus.
Kan ook gebruikt worden als een opzichzelfstaand
middel voor evangelisatie.
132 pagina’s
Prijs € 12,95
ISBN 9789033818561
Binnenkort:
Discipleship Explored
Een vervolg op CE en een reis door het bijbelboek
Filippenzen voor iedereen die wil
leren discipel van Jezus te zijn. Het DEpakket
bestaat uit een Studiegids-leiderseditie,
een Deelnemers-studiegids en een
achtdelige DVD-serie (gepresenteerd door
Barry Cooper en Nederlands ondertiteld).
Ga voor de actuele en uitgebreide informatie
over alle bovenstaande materialen
en de bestelmogelijkheden naar www.
christanityexplored.nl
Op deze website beantwoording van
veelgestelde vragen, gegevens over CEgroepen
in Nederland en België (en waar
ook ter wereld). Plus gegevens over CEtrainingsconferenties.
Service-adressen
Verkrijgbaarheid boeken
In veel plaatsen zijn christelijke
boekwinkels. Daar kunt u ongetwijfeld
de boeken vinden die in dit nummer
genoemd worden.
U kunt uw boeken, CD’s
of DVD’s ook bestellen
via de IZB Boekhandel
in Amersfoort. Telefoon
033-4613225 of boekhandel@izb.nl. Bent u
in de buurt dan is een bezoek aan de IZBboekhandel
(J. van Oldenbarneveltlaan
10-12) zeker de moeite waard.
Een andere bestelmogelijkheid is
verzendboekhandel Johannes Multimedia
in Amerongen. Ook daar heeft men een
Bouwmaterialen
CE-Basispakket nu beschikbaar Het Nederlandstalige CE-project is een
Bovenstaande prijzen gelden als introductieprijzen.
Aanbeveling
“Waarom ik dit boek zo goed vind?
Het is eerlijk, verbergt niets. Het speelt
niet met woorden en zegt waarop het
aankomt. En het concentreert zich op
de authentieke schildering wie Jezus is
zoals het Evangelie volgens Markus dat
doet.”
Dr. John Stott.
initiatief van kwartaalmagazine Groei in
samenwerking met Uitgeverij Ark Media,
Amsterdam.
Aanbeveling
“Wat ik in Christianity Explored zo
waardeer is dat er nadruk wordt
gelegd op waarheden die vaak worden
veronachtzaamd – zoals de ernst van de
zonde, het centrale van het Kruis van
Christus, de betekenis van de genade
van God en de noodzaak van bekering.”
Dr. John Stott, rector-emeritus
van de All Soul’s Church, Londen.
ruim assortiment in voorraad en kan
men alle gewenste boeken ook voor u
bestellen. Bel 0343-412857 of email
johannes.multimedia@solcon.nl
Ark Boekhandel (vroeger BKV) in
Driebergen is recent gerenoveerd en biedt
belangstellenden de gelegenheid om het
ruime assortiment te bekijken. Ook heeft
men een afdeling voor gebruikte boeken.
Het adres is Hoofdstraat 55.
Bel voor informatie 0343-518104 of
www.arkboekhandel.nl
Anderstalige materialen
EAS-lectuur in Harderwijk is het adres
voor bijbels, kinderboeken en bijbelcursussen
in 90 talen. Bel voor informatie
0341-417272 of email eas@solcon.nl
Moeite met lezen?
Voor mensen die niet op de gebruikelijke manier kunnen lezen (blinden, dyslectisch
zijn, door spierziekte of anderszins gehandicapt zijn) is een z.g. daisyspeler leverbaar.
Dit apparaat wordt doorgaans vergoed door de zorgverzekeraar. De Christelijke
Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden in Ermelo, tel. 0341-565477, verzorgt
daarvoor de aangepaste versie van GROEI. Ook een braille-uitvoering is leverbaar.
78 79

80
Gebed
Dank U dat uw hart naar mensen uitgaat. Dat U
in het geven van uw Zoon hebt laten zien wat bewogenheid
en betrokkenheid inhoudt. Help mij de
komende periode rondom dit 90-dagen-dagboek
meer te ontdekken over uw concrete liefde en uw
verlangen deze aan anderen door te geven en voor
te leven. Door het werk van uw Geest.
Wat is bewogenheid? We kennen het als
een gevoel van ontroering. Wanneer we
bijvoorbeeld beelden zien van kinderen in
nood, kunnen we diep in ons hart geraakt
worden. We kunnen verdriet en pijn voelen
bij het zien van oorlogsbeelden, van
mensen aan de rand van de samenleving
of bij het zien van het leed bij mensen die
aan een ongeneeslijke ziekte lijden. Eveneens
kan verdriet van mensen in onze
directe omgeving bij ons dat bewogen,
betrokken gevoel geven. Bewogenheid is
het gevolg van open willen staan voor de
wereld om ons heen. Voor het willen zien
van mensen, van nood, van situaties die
om erkenning en aandacht vragen.
In Matteüs 9:36 lezen we over een voorbeeld
van Jezus’ bewogenheid. “Toen
Hij de mensenmenigte zag, voelde Hij
medelijden met hen, omdat ze er uitgeput
en hulpeloos uitzagen, als schapen zonder
herder.” Wanneer Jezus hen ziet – en
denkt aan de grote en kleine zorgen die
ze hebben en de verwarring over het
meest wezenlijke van het leven – dan is
Voor elke dag
Marleen Ramaker
Bewogenheid in actie
Gevolg van het leren kennen van Gods hart
Hij bewogen. Hij onderkent hun onrust
en innerlijke verwarring. Ze missen een
‘herder’, iemand die oprecht zorg voor
hen draagt. Jezus doorziet de geestelijke
verwarring en armoede van mensen die
slechts leven voor het ‘hier en nu’, zonder
oog te hebben voor Gods verlangen en
bedoeling voor hun leven. Bij Jezus blijft
bewogenheid niet steken in een gevoelsmatige
constatering, een soort verheven,
verlicht gevoel, maar het is een bewuste
keuze voor betrokkenheid. Zo lezen we
in de voorgaande verzen dat Hij “langs
alle steden en dorpen ging” en leerde. Als
Herder wil Hij verloren en verdwaalde
schapen thuisbrengen en zicht geven op
een hoopvolle toekomst.
In dit 90-dagen-dagboek staan we stil bij
bewogenheid en hoe Gods Geest deze
vrucht wil uitwerken. Het bijbelboek Handelingen
krijgt hierbij veel aandacht maar
ook diverse gedeelten waarui blijkt dat
God verlangt naar concrete vruchten zoals
respect, liefde, betrokkenheid, gerechtigheid
en het zoeken naar vrede.
Voor elke dag ook via een dagelijkse email
Er functioneert al een aantal jaren een samenwerking van GROEI met EO-internet.
Het eerder in GROEI gepubliceerde dagboekmateriaal werd geschikt gemaakt voor
een dagelijkse emailnieuwsbrief.
Inmiddels dient hiervoor de actuele aflevering van Voor elke dag. De emailnieuwsbrief
brengt dus dezelfde tekst als in deze gedrukte uitgave van GROEI
staat. Wel is er voor elke dag een bijbeltekst en een kort gebed toegevoegd.
Ga voor opgave naar www.eo.nl/nieuwsbrieven en vink op die pagina de nieuwsbrief
‘bijbeltekst voor elke dag’ aan en geef uw emailadres op. Elke morgen
ontvangt u dan kosteloos de actuele aflevering van Voor elke dag.
81

82
DAG 1: Johannes 10:14-29
Een keuze voor dienen
Jezus wist dat Hij slechts een Herder kon
worden wanneer Hij eerst bereid was als een
Lam geslacht te worden en verzoening te
bewerken. En Jezus was hiertoe bereid, Hij gaf
zijn leven vrijwillig, zie de verzen 17 en 18.
Doordat Jezus bereid was zijn leven als een
lam te geven, kon Hij de goede Herder worden
en mensen tot navolging oproepen. “Mijn
schapen luisteren naar Mijn stem, Ik ken ze en
zij volgen Mij…”(vers 27).
Persoonlijk: Bij Jezus zien we dat bewogenheid
een gezicht heeft. Hij wil dienen. Hij wil
consequenties aanvaarden van een betrokken
levenshouding. Wat betekent dit voor mij?
de hemel, dank U dat Jezus uit eigen vrije
wil bereid was zijn leven te geven, er is
geen grotere liefde.
DAG 2: Johannes 1:29-34
Jezus: onze Verlosser
Johannes de Doper sprak hierover toen hij
Jezus introduceerde: “Daar is het lam van
God, dat de zonde van de wereld wegneemt”,
vers 29. Hij wijst erop dat Jezus eerst als Lam
gekend moet worden voordat wij ontdekken
dat Hij als Herder ons ook wil toerusten in de
navolging van Hem. Hij neemt zonde weg om
daarna het nieuwe leven, door het werk van de
heilige Geest, te kunnen geven.
Persoonlijk: Lees de verzen 33 en 34. Wat lees
ik hierin over Jezus?
Zie ik Hem als de Gever van zijn Geest? Durf ik
uit de belofte te leven dat Hij mijn Verlosser is
en dat Hij zijn Geest wil schenken?
DAG 3: Lucas 15:11-32
Jezus zoekt de mens
Jezus was bewogen omdat Hij het hart van de
Vader kende en ons weer in een goede relatie
met Hem wilde brengen. Jezus was bereid
vrijwillig het huis van zijn Vader te verlaten
om ons als verloren zonen en dochters op te
zoeken. Zijn bewogenheid wordt ook geïllustreerd
door het verhaal over dat ene schaap
dat verloren raakt (Lucas 15:1-7). Hij laat de
kudde alleen, om dat ene schaap te zoeken...
ieder mens telt voor hem.
Persoonlijk: Jezus heeft ook mij willen zoeken.
Kan ik hierover nog ontroerd raken? En hoe
ervaar ik zorg voor anderen? Wil ik iets voor
anderen betekenen? Hoe kan ik dit vormgeven?
Voor wie kan ik bijvoorbeeld bidden? En, wil ik
hierin trouw zijn?
DAG 4: Kolossenzen 3:12-17
en Jakobus 3:17
Innerlijke ontferming
In Kolossenzen 3 spreekt Paulus over het
nieuwe leven dat Jezus ons wil geven, een
vernieuwing die bewerkt dat we meer en meer
op Hem gaan lijken, dus ook op onze hemelse
Vader. Een vernieuwing die Gods Geest bewerkt.
In vers 12 staat: “kleed u in de liefde”,
een begrip dat aangeeft dat liefde concreet
wordt en zichtbaar voor de mensen.
Persoonlijk: Innig medeleven (vers 12): met
welke woorden zou ik dit kunnen omschrijven?
Hoe kan ik op een betrokken manier zorg dragen
voor mensen en voor hun situaties bidden?
DAG 5: Matteüs 5:1-12
Willen ontvangen
Wat vraagt dit van ons? Jezus geeft hierop een
antwoord in het begin van zijn bergrede.
“Gelukkig wie nederig van hart zijn, want voor
hen is het koninkrijk van de hemel” (Matteüs
5:3). Om de vrucht van Gods Geest te kunnen
ontvangen – dus ook ontferming – zullen we
eerst moeten erkennen dat we dit van nature
niet hebben en dus arm zijn op dit gebied.
Onze liefde en bewogenheid zijn ontoereikend.
Alleen wanneer we ons dit bewust zijn, kunnen
we opzien naar God in een houding van
gelovig vertrouwen.
Persoonlijk: Heb ik voor mijzelf nagedacht over
de betekenis van nederigheid? Wat kan het voor
mij inhouden? Geloof ik dat God een gevende
God is en wil ik van Hem ontvangen?
DAG 6: Nehemia 1
Nood willen zien
In het bijbelboek Nehemia ontmoeten wij
een man die gebukt gaat onder de geestelijke
nood van zijn volk. Hij wil erop vertrouwen
dat God verandering kan geven en bidt daarom
om openingen en mogelijkheden. Wanneer
God daarin voorziet, komt hij in beweging en
maakt plannen. Nehemia weet dat de muren
om Jeruzalem in puin liggen en beseft dat
deze eerst moeten worden herbouwd. Alleen
dan kan ook het Joodse leven worden hervat
met als centrum de dienst aan God.
Persoonlijk: Van Nehemia leren wij dat bewogenheid
heeft te maken met:
het willen zien van nood en de bereidheid
om mogelijke stappen te doen een houding
van gebed met een beroep op Gods beloften
vrijmoedigheid om ook anderen erbij te betrekken
geloof in Gods nabijheid en zegen, ondanks
bestaande problemen en hindernissen. Waarin
is Nehemia voor mij een stimulans?
DAG 7: 1 Tessalonicenzen 2:1-
12
Openstaan voor vrucht
Wanneer we oprecht bewogen zijn, ontstaat
het verlangen om Gods liefde over te dragen
en voor te leven. Paulus voelde zich bijvoorbeeld
niet alleen geroepen om te dienen, maar
was hierbij met zijn hele persoon betrokken.
Uit de verzen 7, 8, 11 en 12 blijkt dat hij zich
als een vader en moeder voelde in het contact
met mensen die nog veel moesten ontdekken
over Gods bedoeling met hun leven.
Persoonlijk: Overdenk de verzen 7, 8, 11 en 12.
Kan ik mij iets voorstellen bij Paulus’ woorden
dat hij zich als een moeder en vader voelde?
Voor elke dag
DAG 8: Titus 3:1-11
Voorkom krampachtigheid
Wij hoeven niet in een krampachtige houding
te vervallen. Gods Geest bewerkt vernieuwing
en vrucht. Titus 3: 5,6 is hierin erg duidelijk:
Vernieuwing is een vrucht van de Geest en het
gevolg van de verzoening die Jezus bewerkte.
Persoonlijk: Op welke terreinen verlang ik naar
meer vrucht en wil ik dit in gebed aan God
voorleggen? Geloof ik diep in mijn hart dat God
dit gebed wil beantwoorden?
DAG 9: Hebreeën 12:7-17
Barrières voor bewogenheid
Waarom is het vaak zo moeilijk om in bewogenheid
op allerlei situaties te reageren? Zijn
we soms bang voor betrokkenheid, voor dat
wat het van ons kan vragen, vooral wanneer
we ons bewust zijn van beperkingen?
Of schermen wij ons af omdat we de handen
vol hebben aan ons eigen leven? Volgens
Hebreeën 12:15 kan ook bitterheid een belemmering
zijn en ons zicht op God en onderlinge
verhoudingen vertroebelen.
Persoonlijk: Bitterheid kan ontstaan wanneer
we voortdurend struikelen over het onvolmaakte
in de ander. Maar zijn we zelf zo volmaakt?
Geven we zelf ook geen aanleiding tot irritatie
en teleurstelling bij mensen?
DAG 10: 1 Johannes 1:5-10
Verhulling
Het camoufleren van eigen beperkingen en
zonde kan ook een barrière zijn. We kunnen
dan naar buiten toe de goede schijn ophouden,
maar vanbinnen weten we dat het er
anders voor staat. Innerlijke bewogenheid kan
bewerkt worden wanneer we ervoor kiezen
eigen tekorten en die van anderen niet te
verhullen, maar met elkaar in vertrouwen de
weg van het licht te zoeken.
Persoonlijk: Ben ik bereid schuld en verhulling
af te leggen? Wantrouw ik Gods vergeving, Gods
83

84
zorg? Durf ik me in geloof uit te strekken naar
zijn leiding?
DAG 11: Filippenzen 3:4-11
Afwijzing van het offer
Een andere mogelijke barrière die aandacht
vraagt, is dat we soms niet bereid zijn tot het
brengen van een offer. Jezus was bereid om
zijn leven te geven. Juist door die weg te gaan
kon God Hem bevestigen en verheerlijken. Ook
in ons leven kan het offer nodig zijn: het doen
van bepaalde werkzaamheden waar we weinig
erkenning voor krijgen of het geven van tijd en
inzet zonder financiële vergoeding.
Persoonlijk: Overdenk vers 10. Paulus weet dat
de gebroken werkelijkheid van ons leven lijden
met zich brengt, maar dat ook de werkelijkheid
van Christus een feit is. Geloof ik ‘in de kracht
van zijn opstanding’?
DAG 12: 1 Korintiërs 2:1-5
Faalangst
Een andere barrière voor bewogenheid kan
faalangst zijn, de vrees om tekort te schieten.
Wij kunnen bijvoorbeeld zo geconcentreerd
zijn op onze beperkingen dat we voorbijgaan
aan dat wat Gods Geest in en door ons kan
doen. We zitten dan als het ware gevangen in
onszelf, ‘gebonden’ aan angsten waardoor we
onszelf niet durven geven. Toch wil bewogenheid
ons juist de moed geven om stapjes te
doen naar de ander toe.
Persoonlijk: Paulus (h)erkende zijn eigen zwakheid
en bouwde op de kracht van God. Waarin
ervaar ik vrees en belemmering?
DAG 13: 1 Korintiërs 9:16-22
Gebrek aan
inlevingsvermogen
Een andere sta-in-de-weg kan het onvermogen
of de onmacht zijn om ons in de situatie van
de ander te verplaatsen. Dit is ook moeilijk.
Wat betekent het eigenlijk wanneer je partner
je verlaten heeft, en hoe voelt het wanneer
jij je kinderen niet kunt bereiken? Wat voelt
een mens wanneer een geliefd kind sterft? Wat
houdt depressiviteit in en hoe kun je daarin
mensen tegemoetkomen?
Persoonlijk: Uit vers 19 blijkt dat Paulus bereid
was zich te verplaatsen in de denk- en leefwereld
van anderen. Dit gold niet alleen joden en
heidenen, maar ook de zwakken (vers 22). Ben
ik bereid na te denken over vragen en gevoelens
van mensen en oorzaken daarvan?
DAG 14: Johannes 15:1-16
Nood leert bidden
Jezus maakt op veel manieren kenbaar dat Hij
gericht was op de Vader en het verlangen had
Hem te verheerlijken. Dat verlangen wil Hij
ook aan ons doorgeven. Jezus maakt duidelijk
hoe dit verlangen vorm krijgt: in het vrucht
dragen voor God. Overdenk in dit verband de
verzen 8 en 16. God wil in ons leven vrucht
uitwerken omdat er nood is.
Persoonlijk: Overdenk de verzen 15 en 16.
Jezus’ verlangen is dat we vrucht dragen. Hoe
beleef ik blijvende vrucht?
DAG 15: Lucas 18:18-27
Leren loslaten
Soms kan groei belemmerd worden omdat we
angst hebben om de greep op ons leven kwijt
te raken. Die angst kan ons laten terugdeinzen.
In vers 22 en 23 lezen wij over een jonge
man die veel houvast vond in zijn bezit. Jezus
zegt niet dat geld zijn probleem is, maar wél
zijn vertrouwen op dat bezit van hem. Het is
voor hem een rem om te groeien in zijn relatie
tot God en om als mens méér uit de verf te
komen. Jezus wil hem vrijmaken.
Persoonlijk: Ben ik bang om mijn leven echt
aan God toe te vertrouwen? Of heb ik vertrouwen
in die grotere schat? Is Jezus werkelijk
voor mij het belangrijkst?
DAG 16: Matteüs 25:14-30
Vrees voor verandering
Soms kunnen we bang zijn voor verandering,
voor datgene wat God in ons leven wil uitwerken.
Toch leert de Bijbel dat Jezus niet alleen
onze Redder is, maar ook onze Heer. Hij wil
ons omvormen naar het beeld van zijn Vader.
Deze vrees houdt soms verband met het op ons
afkomen van nieuwe keuzen en verantwoordelijkheden.
Maar in vers 15 lezen we dat God
talenten geeft, waarbij Hij niet meer van ons
vraagt dan mogelijk is.
Persoonlijk: Vrucht mag rijpen. God forceert
geen vrucht maar geeft rijpingstijd. Hij weet
welke tijd nodig is om te groeien naar meer
vrijmoedigheid, vertrouwen of zachtmoedigheid.
Geloof ik dat?
DAG 17: 1 Korintiërs 15:1-11
Onverwerkte emoties?
Paulus kende - nadat hij tot geloof gekomen
was - schuldgevoelens. Hij had onbewogen en
veroordelend bij Stefanus’ steniging gestaan,
hij had mensen laten oppakken en in gevangenissen
laten opsluiten, hij had christenen vervolgd.
Mensen hadden door hem veel verdriet
gekend. Toch wist hij van Gods vergeving. Wat
moest hij doen? We lezen dat Paulus veel tijd
voor verwerking heeft genomen waarin hij
van God zicht kreeg op een nieuwe toekomst.
Paulus leerde om op Gods genade te bouwen,
op onverdiende, geschonken genade (vers 10).
Persoonlijk: Paulus laat zich niet veroordelen
door zijn omgeving wanneer hij voor zichzelf
innerlijk overtuigd is van zuivere motieven. Wel
aanvaardt hij Gods oordeel, omdat hij weet dat
onderbewust bepaalde zaken kunnen meespelen.
Herken ik dit?
Voor elke dag
DAG 18: Jeremia 17:7-14
Kiezen voor volwassenheid
Een verlangen naar groeiende volwassenheid
houdt een keuze voor diepgang in. Willen we
echt met onze wortels dieper gaan? Jeremia
gebruikt in de verzen 7 en 8 het voorbeeld
van een boom die zijn wortels diep uitslaat
en dankzij de waterbron in allerlei omstandigheden
vrucht draagt, ondanks ‘droogte’ en
‘hitte’. Een leven met God kan dus een leven
inhouden met teleurstellingen, onvolmaaktheden
en beperkingen. Alleen met dit verschil
dat we niet de hoop en het vertrouwen op een
goede uitkomst opgeven.
Persoonlijk: Heb ik de neiging problemen te
ontkennen of uit de weg te gaan of wil ik in het
omgaan ermee meer volwassen worden?
DAG 19: Matteüs 11:15-30
Realistische instelling
Volwassenheid vraagt niet alleen om een
realistische houding maar ook om een lerende
instelling. We mogen leren van het leven, zelfs
van fouten en tegenslagen. Jezus roept ons
op tot Hem te komen en van Hem te leren
(verzen 28,29). Dit leren gaat ons hele leven
door, waarbij er eenheid en samenwerking
groeit tussen ons denken, ons gevoelsleven en
ons handelen. Geloof heeft dus met ons hele
bestaan te maken
Persoonlijk: De Bijbel beschrijft Jezus als Koning,
Priester en Profeet. Hij wil als Koning zijn
leiding aanbieden. Als Profeet wil Hij tot ons
spreken door zijn Woord en als Priester naast
ons staan in al onze kwetsbaarheid. Durf ik
kwetsbaar mens te zijn?
DAG 20: Hebreeën 10:19-25
Wij hebben elkaar nodig
In Spreuken 27:17 staat “Zoals men ijzer
scherpt met ijzer, zo scherpt een mens zijn
medemens”. God gebruikt mensen voor
elkaar, ook in hun verschillende karakters en
85

86
belevingen. Het is daarom belangrijk de ander
niet als een bedreiging te zien, maar eerder
als een aanvulling, als iemand die in zijn of
haar anders-zijn een stimulans kan zijn. We
gaan dan ook iets begrijpen van de bijbelse
opdracht om elkaar te bemoedigen en te bevestigen
in de unieke waarde die we voor God
en elkaar hebben.
Persoonlijk: Overdenk Hebreeën 10:23-25.
Waarop moeten we letten en op welke terreinen
kunnen we elkaar aansporen? En welke belofte
geeft God in dit alles?
DAG 21: Spreuken 12:14-28
Elkaar respecteren
Wij kunnen elkaar respect tonen en bemoedigen
in onze omgang met elkaar en in onze
communicatie. In Spreuken 12:18, 25 lezen
we “De woorden van een dwaas zijn dolkstoten,
wat de wijze zegt, brengt genezing”. En:
“Kommer maakt een mens neerslachtig, een
hartelijk woord beurt hem op”. Spreuken 16:24
zegt verder: “Een vriendelijke uitspraak is een
korf vol honing, zoet voor de ziel en gezond
voor het lichaam.”
Persoonlijk: Wanneer we over en weer respect
ervaren, is het makkelijker om gedachten en
gevoelens uit te wisselen. Het geeft een ‘veilig’
klimaat, waardoor we meer kwetsbaar kunnen
zijn. Hoe ervaar ik bemoediging en hoe bemoedig
ik anderen?
DAG 22: Romeinen 12:1-16
Wees trouw
Het is belangrijk om elkaar in moeilijke
situaties niet los te laten. Wanneer we het
opgeven de ander te begrijpen, dan sluiten we
onszelf ook af voor persoonlijke ontwikkeling.
Een keuze voor elkaar houdt volharding in en
de bereidheid om hierin van God en elkaar te
leren. In de praktijk is dit niet makkelijk. Bij
conflicten kunnen emoties immers zo oplopen
dat we in boosheid relaties willen verbreken of
uit de weg gaan. Het bekende ‘doodzwijgen’ is
daarvan een uiting.
Persoonlijk: Het vraagt vertrouwen in het werk
van Gods Geest om elkaar in gebed vast te
houden en open te staan voor stappen die weer
openingen kunnen geven. In hoeverre wil ik
kiezen voor het belang van de ander?
DAG 23: 1 Korintiërs 1:10-17
Teamgeest
Wanneer we bewogen zijn met de nood om ons
heen, zullen we ook gemotiveerd zijn om met
anderen te leren samenwerken in een goede
teamgeest, waarbij afspraken en taken worden
verdeeld. Het houdt in dat we trouw ons eigen
aandeel aanvaarden en oog hebben voor het
aandeel van anderen. Vanuit de praktijk blijkt
dat we alert moeten zijn op de neiging ons
aan elkaars mogelijkheden en inzet te spiegelen,
waarbij iemand zich meer of minder kan
gaan voelen.
Persoonlijk: Hoe kunnen we bruggen slaan naar
het hart van onze medemens wanneer we als
christenen niet eens eenheid ervaren en langs
elkaar heen leven? Hoe ervaar ik samenwerking
met anderen?
DAG 24: Johannes 16:32,33
en 17:1-5
Verbonden met de Vader
Jezus was ervan doordrongen dat verbondenheid
met zijn hemelse Vader doorslaggevend
was. Niet alleen voor Hem maar ook voor ons.
Hij bidt – vlak voordat Hij teruggaat naar zijn
Vader – het bekende gebed uit Johannes 17.
Een gebed waarin Jezus zijn discipelen niet
als eenlingen ziet maar als een eenheid. Een
eenheid van mensen die afgestemd willen zijn
op God de Vader.
Persoonlijk: Het verlangen naar die eenheid
mag ons motiveren om onze handen ineen te
slaan en beschikbaar te zijn voor Gods werk.
In hoeverre is Jezus’ gebed om eenheid een
motiverende kracht?
DAG 25: Johannes 17:6-19
Gericht op Gods hart
Hoe eren we God? Jezus laat hierop licht
schijnen in zijn gesprek tot de Vader. Hij
benadrukt daarin dat een gerichtheid op Gods
liefde, waarheid, wijsheid, rechtvaardigheid
en eer cruciaal is. De eer van God is immers
gericht op ons welzijn. Hij alleen is in staat
zich delend op te stellen. Zoals er in de Drieeenheid
overeenstemming en communicatie is,
zo wil God zijn eer en rijkdom met ons delen.
Bij menselijke eer gaat het om egoïstische
doeleinden, maar bij Gods eer gaat het om
geven.
Persoonlijk: Hoe kan ik de eer van God zoeken?
DAG 26: Johannes 17:20-26
Leven als een geroepene
Jezus eerde zijn Vader door beschikbaar te zijn
voor zijn roeping. Door in alles met Gods wil
samen te werken. Lees in dit verband ook Johannes
4:34, 5:19 en 44, 6:3-38, 8:29 en 49.
Jezus wist als Gods zoon en de beloofde Verlosser
wat zijn opdracht inhield: als Verlosser
de mens weer zicht geven op een herstelde,
eeuwige relatie met God. Overdenk in dit
verband opnieuw Johannes 17:3,4 en 8. Jezus
eerde zijn Vader door het werk te voltooien
dat Hem was toevertrouwd.
Persoonlijk: Uit de verzen 18-20 blijkt dat God
ons getuigenis wil gebruiken en een opdracht
heeft gegeven. Hoe ervaar ik dit in mijn leven?
DAG 27: Lucas 22:31,32
Jezus bidt om bewaring
Jezus bidt om bewaring (Johannes 17:11)
want eenheid met God de Vader, God de Zoon,
Voor elke dag
God de heilige Geest kan ondergraven worden.
Jezus bidt dat de waarheid van zijn Woord
zal beschermen (17:15-17). We kunnen door
allerlei situaties verward worden of afgeleid
van onze toewijding aan God. Zo dacht Petrus
stand te kunnen houden, toch verloochende
hij zijn Heer. In Lucas 22 staat dat Jezus voor
hem bad dat zijn geloof stand zou houden. In
Johannes 21 lezen wij over het herstel, waarbij
Petrus opnieuw zijn liefde en toewijding
kan uitspreken.
Persoonlijk: Besef ik dat Jezus ook voor mij
bidt? Waarin heb ik zijn bescherming nodig?
DAG 28: Romeinen 8:31-39
Jezus’ liefde draagt
In het bijbelgedeelte van vandaag wordt overweldigend
duidelijk gemaakt dat niets ons van
Jezus’ liefde kan scheiden. In Johannes 17:26
bad Jezus: “opdat de liefde, waarmede Gij Mij
liefgehad hebt, in hen zij en Ik in hen”. Deze
volledige liefde – die wij met ons verstand
niet kunnen bevatten – is een werkelijkheid.
Paulus geeft daarbij voorbeelden van situaties
die niet in staat zijn ons te vervreemden van
Gods nabijheid en liefde in Jezus.
Persoonlijk: We lezen in vers 34 dat Jezus voor
ons pleit. Durf ik me te laten dragen door deze
liefde en zorg van Jezus?
DAG 29: Romeinen 8:9-17
Leven door de Geest
Gods Geest wil bewerken dat we ons als kinderen
van God toewijden aan zijn hart en wil.
Dat we steeds meer op God gaan lijken. De
verzen 9-11 gaan vooral in op het wonder van
Gods Geest, die in ons wonen wil en in vers 14
wordt benadrukt dat Hij ons wil leiden.
Persoonlijk: Overdenk de verzen 15 en 16. Hieruit
blijkt dat Gods Geest ons wil overtuigen van
het feit dat we in Jezus Christus een kind van
God zijn geworden. Wat betekent dit concreet
volgens vers 17 en hoe beleef ik dat?
87

88
DAG 30: Johannes 13:34,35
Het kenmerk: liefde
Volgens Jezus wordt het Evangelie verstaan
wanneer de verkondigers ervan de betekenis
van Gods liefde en waarheid in hun leven ontdekt
hebben. In Johannes 13 lazen we erover:
“Ik geef jullie een nieuw gebod: heb elkaar
lief. Zoals Ik jullie heb liefgehad, zo moeten
jullie elkaar liefhebben.” Deze liefde kan vorm
krijgen in onze manier van omgaan met elkaar
en in onze visie op de nood van onze tijd.
Persoonlijk: Denk aan concrete voorbeelden
zoals activiteiten voor kinderen, jongeren,
studenten, echtparen, alleenstaanden, ouderen
of pastoraal werk. Liefde is een keuze. Hoe
beleef ik dat?
DAG 31: Johannes 15:9-17
Jezus geeft een opdracht
Aan Jezus’ opdracht kunnen we alleen maar
recht doen wanneer we kiezen voor dezelfde
gezindheid: een houding die Jezus’ Geest in
ons wil uitwerken. Een houding van liefde,
dienen, betrokkenheid en oprechtheid. In het
gedeelte van vandaag komen verschillende
aspecten van navolging ter sprake, zie o.a. de
verzen 9, 12 en 16.
Persoonlijk: Overdenk de verzen 15-17.Waartoe
worden we opgeroepen?Welke betekenis heeft
gebed in dit alles?
DAG 32: 1 Johannes 3:18-24
Liefde is concreet
Vers 18 spreekt duidelijk over liefde die
ervaren moet worden: woorden alleen zijn
onvoldoende. Het moet duidelijk worden in
een oprechte manier van leven en in concrete
tekenen van liefde. Dat dit mogelijk is door de
Geest van God, wordt ook benadrukt (vers 24).
Persoonlijk: Overdenk de verzen 20-22. Wat
wordt met deze verzen bedoeld en wat kan het
voor mijn leven inhouden? Hoe ervaar ik de
invloed van gebed?
DAG 33: Jakobus 2:1-11
Ieder mens telt
We kennen allemaal de verleiding om af te
gaan op de ‘buitenkant’ van andere mensen:
hun positie, hun invloed, hun prestaties en
maatschappelijke erkenning. Toch schrijft
Jakobus in de verzen 9 en 10 dat God hierop
niet afgaat, dat het gaat om de waarde die
ieder mens voor Hem heeft.
Persoonlijk: Bedenk voorbeelden hoe we ons
door anderen kunnen laten imponeren. Overdenk
ook vers 11.
DAG 34: 1 Korintiërs 13:1-13
Concrete, zichtbare liefde
Dit bekende bijbelgedeelte over de liefde is zo
aansprekend omdat de praktische betekenis ervan
zoveel aandacht krijgt. De eigenschappen
van de liefde geven een schets van wie Jezus
is en hoe Hij ons zijn Vader schilderde, maar
ook hoe Hij dit bedoelt voor ons leven.
Volgens de Bijbel is deze liefde een vrucht
van de Geest, die ook Jezus’ leven en werk op
aarde doorademde.
Persoonlijk: Geestelijke vrucht is niet het gevolg
van een krampachtig ‘proberen’ maar een hoopvol
vertrouwen dat God deze vrucht geeft als we
in verbondenheid met Hem leven..
Schrijf gedachten op die u bij het lezen van 1
Korintiërs 13 vooral opvielen:
Dag 35: 1 Petrus 4:7-11
Actuele vragen
Onze tijd wordt wel getypeerd met woorden
als gecompliceerd, gefragmenteerd, jachtig,
onpersoonlijk, kil en bedreigend, ontworteld,
waarbij dan bedoeld wordt dat de huidige generatie
de schakel niet meer kan vinden tussen
de betekenis van het verleden en de zin van
de toekomst. Het accent ligt op het ‘hier en
nu’ met alle kwetsbaarheid daarvan.
Velen hebben het gevoel geleefd te worden in
plaats van te leven
Persoonlijk: We kennen de neiging ons alleen
met ons eigen leefwereldje bezig te houden. In
vers 7 wordt een heel andere houding genoemd.
Welke oproep klinkt hierin door?
DAG 36: 2 Petrus 1:12-21
Tijd als uitdaging
De tijd als frustratie en noodlot werd onder
de Grieken al onderkend. Het woord chronos
betekent de alles verslindende tijd, wreed en
ruw. De tijd die culturen en samenlevingen
laat vervallen, maar ook tijd die aan ons leven
knaagt en uiteindelijk de dood oplevert. Chronos
betekent de tijd als noodlot waaraan niet
te ontkomen is.
In het Grieks is er nog een woord voor tijd:
kairos. De betekenis daarvan is positiever. Het
betekent tijd die zinvol is en waarmee we iets
goeds kunnen doen.
Persoonlijk: Petrus is zich bewust dat hij spoedig
zal sterven (vers 14), toch is hij gemotiveerd
om te bemoedigen en aan te sporen. Hoe
ga ik met het begrip tijd om?
DAG 37: Matteüs 28:16-20
Jezus belooft een toekomst
We lezen in de Bijbel dat God de tijd in zijn
handen heeft en dat Hij ermee handelt. Meermalen
lezen we dat ‘toen de tijd vervuld was’
God daden verrichtte die veel goeds voortbrachten.
Zo lezen we dat Jezus op de tijd
geboren werd die God van tevoren bestemd
had. Op dat moment werd rondom het Middellandse
Zeegebied Grieks gesproken en hadden
de Romeinen wegen aangelegd, waardoor het
Evangelie snelle voortgang kon hebben.
Voor elke dag
Persoonlijk: Jezus gaf een duidelijke belofte in
vers 20. Jezus staat aan het begin en het einde
van onze geschiedenis en belooft iedere generatie
zijn nabijheid. Leef ik met deze belofte?
DAG 38: Nehemia 3
Eigen mogelijkheden benutten
Nehemia had niet alleen een gebedslast voor
zijn volk, hij was ook bereid zich volledig voor
de herbouw van de muren om Jeruzalem in
te zetten, een gigantisch karwei! Daarbij kon
iedereen een eigen aandeel voor zijn of haar
rekening nemen. Enkele verzen ter illustratie:
“… ieder tegenover zijn eigen huis”(3:28).
“… werkte tegenover zijn eigen vertrek”
(3:30).
“en laat de inwoners van Jeruzalem wachtlopen,
ieder op zijn post, ieder bij zijn eigen
huis” (7:3).
Persoonlijk: Geloof ik dat God mij niet alleen
zicht wil geven op mijn ‘stukje muur’ tegenover
mijn kamer of huis, maar ook op het grote
geheel? Is dat mijn gebed?
DAG 39: Efeziërs 5:1-21
Heilig leven
Paulus roept ons op om als kinderen van het
licht te leven (vers 8) en niet mee te doen
met dat wat buiten het licht valt (11-13).Ook
roept hij op tot een waakzame, alerte houding
(vers 15).
Persoonlijk: Overdenk de verzen 16-18.
Waarom worden we aangespoord om vervuld te
zijn van de Geest? Hoe kunnen we elke dag in
de kracht van de Geest leven?
DAG 40: Efeziërs 6: 10-20
Weerbaar leven
We hebben al diverse aspecten belicht rondom
het begrip bewogenheid: een vrucht van de
heilige Geest die ons weerbaar wil maken,
zodat we in zijn kracht anderen in naam van
89

90
Jezus kunnen liefhebben en dienen. Ook in
het doorgeven en voorleven van het Evangelie
(19,20).
Persoonlijk: Wat houdt de wapenrusting in?
Noem voorbeelden uit dit bijbelgedeelte: Spreek
er daarna in gebed met God over.
Dag 41: Genesis 1:1-31
De heilige Geest
De afgelopen veertig dagen hebben we vanuit
verschillende insteken over bewogenheid en
de uitwerking ervan nagedacht. Steeds weer
kwam naar voren dat het een vrucht van de
Geest van God is. Daarom is het goed om nog
meer aandacht te geven aan God de heilige
Geest: de derde persoon binnen de Godheid.
De Geest die al in het eerste hoofdstuk van de
Bijbel genoemd wordt.
Persoonlijk: Wie is de heilige Geest voor mij?
Waaruit blijkt dat Hij één is met de Vader en de
Zoon? Zie vers 1 en 26. Zie verder ook Jesaja
11:2 en 61:1.
Dag 42: Johannes 16:5-15
De Geest van waarheid
Jezus sprak regelmatig over de Geest als een
Persoon die wil leiden en troosten. Die als een
Leraar zijn volgelingen nabij is.
Persoonlijk: Denk na over Jezus’ woorden in de
verzen 12-15. Wat maakt Jezus duidelijk en ben
ik hiervan voldoende overtuigd?
Dag 43: Efeziërs 1:13-23
Verzegeld met de Geest
In dit gedeelte benadrukt Paulus de belofte
dat we – nadat we ons in geloof aan Christus
hebben toevertrouwd – het zegel van de Geest
ontvingen. De Geest maakt duidelijk dat we
het eigendom van onze Redder en Heer zijn en
dat Hij het nieuwe leven in ons wil uitwerken.
De Geest wil de boodschap van Christus in ons
bestaan ‘handen en voeten’ geven.
Persoonlijk: Ben ik mij ervan bewust dat de
Geest alle ruimte in mijn leven wil hebben?
Dag 44: Handelingen 1:1-26
De Geest geeft kracht
Wanneer Jezus veertig dagen na zijn opstanding
teruggaat naar de Vader, laat Hij de
discipelen met enkele onbeantwoorde vragen
achter (vers 7) maar óók met de belofte van
de heilige Geest. De Geest zal leiden, wijsheid
geven en kracht (vers 8). Ook weten ze van de
kracht van gebed (vers 14). In vertrouwen op
God willen ze zich op hun taak voorbereiden
(vers 24-26). Een taak die alleen in de kracht
van de Geest volbracht kan worden (vers 8).
Persoonlijk: De Geest van God wil kracht geven.
Op welke terreinen verlang ik naar zijn leiding
en kracht? Spreek er in gebed met God over.
DAG 45: Handelingen 2:1-40
De Geest is gekomen
De heilige Geest kwam op zo’n wijze dat zijn
aanwezigheid niet viel te ontkennen. Hij was
de beloofde Trooster, degene die nabijheid
en kracht wil geven. Hij was ook degene die
iedere gelovige mag ontvangen, van welke
taal of cultuur ook (vers 8-11): iedereen die
gelooft in Jezus’ offer voor onze zonde en
in Jezus’ opstanding uit de dood (vers 32 en
38-40).
Persoonlijk: Petrus roept op tot bewust geloof
(vers 40). De Geest maakte hem vrijmoedig.
Waarin mag ik moedig en concreet zijn?
DAG 46: Handelingen 2:41-47
en 3:1-26
Nieuwe levensstijl
De mensen die hun vertrouwen in Jezus
stelden, wilden dit ook als een getuigenis
duidelijk maken: ze werden gedoopt (vers 41).
Navolging van Jezus houdt de bereidheid in
dat we naar zijn Woord luisteren in een houding
van gebed (vers 42). En dat we gericht
zijn op anderen (vers 44) en op God (vers 47).
Er is dan sprake van een groeiend verlangen
om door Hem gebruikt te worden, ook in het
contact met mensen die Jezus nog niet kennen
(3:1-26).
Persoonlijk: Petrus probeert opnieuw het Evangelie
uit te leggen vanuit het Oude Testament.
Probeer vers 24-26 eens met eigen woorden
weer te geven.
DAG 47: Handelingen 4:1-31
Vrijmoedig getuigen
Het vrijmoedig optreden van Petrus en Johannes
roept verzet op bij de godsdienstig leiders.
Zij werden gevangengenomen en ter verantwoording
geroepen (vers 7-12). Het riep ook
verwondering op (vers 13) en ze konden er
niets tegen inbrengen. De godsdienstig leiders
verbieden hen om over Jezus’ opstanding te
spreken. Petrus en Johannes zijn echter duidelijk:
er gaat geen één autoriteit boven die van
God uit (vers 19, 20). Na hun vrijlating vragen
ze in gebed opnieuw om vrijmoedigheid voor
de toekomst (vers 29).
Persoonlijk: Petrus en Johannes waren volledig
aan God toegewijd (19, 20). Waarin
vraagt God onze overgave en gehoorzaamheid?
DAG 48: Handelingen 4:32-37
en 5:1-16
Praktisch geloofsleven
De boodschap van Jezus kreeg ook ‘handen
en voeten’ (zie vers 32-35). Dat oprechtheid
en zuivere motieven daarbij van belang zijn,
blijkt uit de geschiedenis van Ananias en
Saffira. God is blij met onze bereidheid om
onszelf en onze mogelijkheden ter beschikking
te stellen, maar vraagt niet méér dan mogelijk
is. Hij ziet ons hart aan. Dat is bepalend.
Doen we het uit liefde?
Persoonlijk: In ons hart kan strijd plaatsvinden.
God wil dat we er eerlijk mee omgaan. Dit kan
betekenen:
DAG 49: Handelingen 5:17-42
Verdrukking
Het bijbelboek Handelingen is een groot
verslag van het werk van Gods Geest – dwars
Voor elke dag
door allerlei omstandigheden heen. Zo is de
gevangenneming voor God geen belemmering
om de apostelen te redden en opnieuw de
gelegenheid te geven het goede nieuws door
te geven (vers 19-21). Wanneer ze daarna
verhoord worden, antwoorden ze opnieuw
vrijmoedig door het werk van Gods Geest (vers
29-32). Na hun verhoor gaan ze verder met
hun opdracht (vers 41 en 42).
Persoonlijk: God wil openingen geven in moeilijke
situaties. In hoeverre vertrouwen we God
onze beperkingen en moeiten toe?
DAG 50: Handelingen 6
Taakverdeling
Doordat er steeds meer mensen tot geloof
kwamen, ontstond er op een gegeven
moment in sociaal opzicht wrijving. Er werd
onderscheid ervaren (vers 1). De apostelen
onderkenden het en namen actie, waarbij ze
hun eerste taak niet wilden verwaarlozen: verkondiging
van het Woord en het gebed (vers
2-5). Zelfs godsdienstig leiders kwamen tot
geloof (vers 7). Maar de tegenstand groeide
ook. Laster werd als een wapen ingezet (vers
11-15).
Persoonlijk: De apostelen traden krachtig op
omdat het nodig was (vers 2, 3). Waarin vraagt
God van mij concreet handelen?
DAG 51: Handelingen 7:1-53
Vrijmoedigheid en kracht
Uit Stefanus’ verdediging blijkt dat hij
vertrouwd was met de Bijbel van die tijd: het
Oude Testament. Hij geeft op bondige wijze
een overzichtelijk verslag van de Joodse
geschiedenis en Gods handelen met zijn volk.
Aan het eind spreekt hij ze confronterend toe
(vers 51-53), onbevreesd voor de consequenties.
Hij kan door het werk van Gods Geest
alleen maar van de waarheid getuigen.
Persoonlijk: Stefanus kende het Woord. Op
welke terreinen verlangen wij naar meer kennis
en inzicht?
91

92
DAG 52: Handelingen 7:54-60
en 8:1-4
Bidden voor vervolgers
De confrontatie roept veel woede op. Ze kunnen
de waarheid niet weerleggen, maar willen
die ook niet toelaten in hun denken en leven.
Stefanus is helemaal vervuld van zijn liefde
voor Jezus en ziet Hem zelfs (vers 54-56).
Wanneer hij over dat hemelse gezicht spreekt,
wordt de woede bij zijn omstanders onbeheersbaar.
Ze doden hem. Dat Stefanus een
oprecht volgeling van Jezus was, blijkt uit zijn
gebed (vers 59-60). Zie ook Lucas 23:34.
Persoonlijk: Stefanus was en bleef gericht op
God en zijn koninkrijk (55). Wat kan ik ervan
leren?
DAG 53: Handelingen 8:5-40
God gebruikt vervolging
Saulus was blind voor de waarheid van Jezus
en hielp de godsdienstig leiders in het onderdrukken
van Jezus’ volgelingen (8:2, 3). Het
mysterie is dat God die vervolging gebruikte:
de christenen die uit Jeruzalem vluchtten
trokken naar Judea en Samaria. Daarmee
vervulden ze Gods opdracht dat ook dáár het
Evangelie gebracht zou worden (zie ook 1:8).
Ook lezen we over de doorwerking van het
Evangelie in Samaria en over de bekering van
een buitenlander, een Ethiopische minister. De
vrucht hiervan was blijdschap (vers 39).
Persoonlijk: Filippus nam initiatief tot het gesprek
en vertrouwde op Gods leiding. Geloof ik
dat God mij wil leiden als het erop aankomt?
DAG 54: Handelingen 9:1-31
God bewerkt omkeer
Voor God is alles mogelijk: zelfs de fanatieke
Saulus (vers 1 en 2) kan tot inkeer gebracht
worden. In de confrontatie met de levende
Heer (vers 3 en 4) breekt zijn weerstand. In de
daaropvolgende bezinningsperiode komt God
hem via Ananias tegemoet (vers 17-19).
Persoonlijk: Ondanks veel vragen wil Ananias
God gehoorzamen (vers 13-17). Herken ik dat
spanningsveld?
DAG 55: Handelingen 9:32-43
God gebruikt het eenvoudige
God werkt niet alleen via het opmerkelijke en
bijzondere – een wonder – maar ook via het gewone.
In vers 39 lezen we over het getuigenis
van een vrouw die in haar praktische bezigheden
veel betekende. Haar leven was van grote
betekenis.
Persoonlijk: God dienen met ‘eenvoudige’, unieke
vaardigheden en een liefdevol hart is kostbaar.
Hoe ervaren wij dat en wat kan dit voor ons
inhouden?
DAG 56: Handelingen 10
God zoekt ieders behoud
Dat God niet alleen het Joodse volk op het oog
had, maar ook de andere volken, blijkt uit dit
gedeelte. Hij bereidt de verkondiging van het
Evangelie aan andere volkeren voor, door zowel
Cornelius als Petrus uiteindelijk aan te spreken.
God gebruikte de gebedstijd van zowel Cornelius
als Petrus om zijn wil kenbaar te maken
(vers 2 en 9). De conclusie van deze gebeurtenis
is: voor God is iedereen van waarde. Zie
vers 34 en 35.
Persoonlijk: Petrus was bereid op Gods opdracht
te reageren en wilde in zijn visie groeien. Hoe
ruim is het Evangelie in mijn beleving? En, ben
ik bewogen als het om mensen gaat?
DAG 57: Handelingen 11
Het Evangelie waaiert uit
Waar God ruimhartig is, denken we als mensen
vaak heel begrensd. Zeker wanneer iets niet
overeenkomt met onze traditie of gedachtepatronen.
Petrus legt geduldig uit wat er gebeurd
is en stelt een vraag: wanneer God ook niet-
Joden na de bekering de heilige Geest als gave
geeft, wie zijn wij om dat te betwijfelen of
tegen te houden (vers 17)? Die uitleg stelde de
leiders van de kerk gerust en zij verheerlijkten
God (vers 18). Steeds meer mensen kwamen
tot geloof (vers 21 en 25).
Persoonlijk: In vers 23 roept Barnabas op tot
trouw. Waarin kan God trouw van mij vragen?
DAG 58: Handelingen 12
God heeft het laatste woord
God laat soms moeilijke situaties toe, zoals de
dood van Jakobus (vers 2). In andere gevallen
redt Hij (vers 7-9), waarbij het gebed ook van
grote betekenis is (vers 5 en 12). Toch blijkt
dat God rechtvaardig en te vertrouwen is. Hij
houdt het recht in handen (vers 23) en laat
het Evangelie vrucht dragen en blijft zijn kinderen
dwars door moeite heen gebruiken (vers
24 en 25). Hij heeft het laatste woord.
Persoonlijk: Barnabas, Saulus en Johannes
Marcus werkten samen. Teamgeest is belangrijk,
op welke terreinen verlang ik ernaar? Wat kan
mijn aandeel zijn?
DAG 59: Handelingen 13
Gods Geest wil leiden
God roept op tot evangelisatie en zending,
maar wijst op de noodzaak van de leiding van
zijn Geest (vers 4). Die Geest bewerkt ook
moed en doortastend optreden waar dat nodig
is (vers 9 en 10) en bewerkt ontzag (vers 12).
De Geest wil openingen geven (vers 42 en
43), maar kan ook weerstaan worden (vers 45,
46). Ondanks verwarring en verdriet hierover,
Voor elke dag
mogen we gericht blijven op Gods doorgaand
handelen (vers 51 en 52). Ook door ons leven.
Persoonlijk: In vers 38 en 39 staat dat we alleen
dankzij Jezus gerechtvaardigd worden. Wat
betekent dit voor ons persoonlijk?
DAG 60: Handelingen 14
Elkaar steunen en
bemoedigen
Waar Gods Geest werkt (vers 3), is ook de
satan actief. Hij wil verwarring en verdeeldheid
zaaien en Gods werk verhinderen (vers 4, 5 en
19). Paulus en de anderen volharden en bemoedigen
de christenen (vers 21 en 22). Ook
zoeken ze naar leiders (vers 23). De gelovigen
hebben Gods bescherming nodig, maar ook
elkaars bemoediging en betrokkenheid (vers
27, 28).
Persoonlijk: Bemoediging is belangrijk. Waarin
en hoe kunnen we anderen steunen?
DAG 61: Handelingen 15
Doortastend handelen
Onder de gelovigen botsen verschillende achtergronden
en ideeën (vers 5). Petrus probeert
er wat aan te doen (vers 7-12). God gebruikt
zijn pleidooi en het gevolg is dat ze overeenstemming
vinden over enkele uitgangspunten
(vers 19-21). Ook wordt een brief opgesteld
(vers 23). Het gevolg was: nieuwe moed en
blijdschap (vers 31-34).
Persoonlijk: Uit vers 19 blijkt onder andere het
belang van het nemen van concrete stappen.
Welke keuzes kunnen voor mij belangrijk zijn?
DAG 62: Handelingen 16
Gerichtheid op God
De Geest van God bereidt steeds weer nieuwe
wegen voor: ook in Macedonië (vers 9, 10). Hij
gebruikt het inzicht van Paulus en Silas (vers
13) en opent harten, ook dat van Lydia (vers
14). Via haar werden méér mensen bereikt.
Satan probeert Gods werk te ondermijnen,
93

maar Paulus en Silas blijven in de gevangenis
op God zien (vers 25). Hij is machtiger en
handelt op zo’n wijze dat mensen tot geloof
komen (vers 31-34).
Persoonlijk: God loven om wie Hij is, óók in
moeilijke situaties: wat betekent dat voor mij?
DAG 63: Handelingen 17
Volharding en visie
Paulus bracht het Evangelie en onderwees
mensen in het verstaan van de Bijbel (vers
2-4). Enerzijds is er erkenning van Gods werk,
anderzijds onwil om zich erdoor te laten
aanspreken en veranderen. Er is in Berea meer
openheid dan in Tessalonica, maar ook daar
wordt Paulus weer verdreven (vers 11,12). Hij
gaat door naar Athene en zoekt in die stad
openingen voor het Evangelie.
Persoonlijk: Paulus was bewogen (vers 16) en
zoekt een creatieve invalshoek om het Evangelie
duidelijk te maken (vers 23). Wat leren wij
hiervan voor onze situatie?
DAG 64: Handelingen 18
Groeien in geloof
Priscilla en Aquila hadden een moeilijke tijd
achter de rug. Zij waren uit Rome verdreven.
Ze laten zich door Paulus onderwijzen en
kiezen voor de dagelijkse navolging van Jezus.
Zij worden op hun manier weer steunpilaren
voor anderen (vers 26).
Persoonlijk: Paulus liet zich door God zelf bemoedigen
en bleef daarom trouw op die plaats
(vers 9-11). Wat leren wij hiervan?
DAG 65: Handelingen 19
Gods Geest breekt baan
Paulus helpt gelovigen een beter beeld te
krijgen van de betekenis van het Evangelie.
Ook wat betreft het werk van Gods Geest (vers
2). Als gelovigen mogen we leven vanuit het
besef dat we verzegeld zijn met deze Geest
en dat daardoor vrucht mogelijk wordt. Deze
Geest geeft ook kracht om met het verkeerde,
onzuivere te breken (vers 17-20).
Persoonlijk: Uit vers 13 blijkt dat geloof via
anderen niet mogelijk is. Wie is Jezus voor ons?
En handelen we vanuit zijn gezag?
DAG 66: Handelingen 20
Afhankelijke
gehoorzaamheid
In Handelingen lezen we steeds dat Paulus
bemoedigt (vers 1, 2). In Efeze spoort hij
christenen aan om in afhankelijkheid God te
dienen en Hem bekend te maken aan de mensen
(vers 19-21). Daarbij kiest hij niet voor
‘veiligheid’, maar voor gehoorzaamheid (vers
24). Ook roept hij op tot oprecht zorg dragen
(vers 28) en waakzaamheid (vers 31). Tot een
houding van dienen (vers 35).
Persoonlijk: Paulus ‘diende de Heer met alle
ootmoed’ onder tranen… (vers 19). Ga na hoe
nederig dienen in ons leven vorm krijgt.
DAG 67: Handelingen 21
Innerlijke rust en vastheid
In dit hoofdstuk lezen we onder andere dat
Paulus gevangen wordt genomen. Velen willen
hem vermoorden (vers 30, 31). Er wordt
geschreeuwd: ‘Weg met hem!’ (vers 36). Paulus
was er innerlijk op voorbereid en kon zich ook
in deze omstandigheid aan Gods leiding en
zorg overgeven.
Persoonlijk: Welke onoverzichtelijke situaties
mogen wij God toevertrouwen en hoe kunnen
wij gericht blijven op God en zijn werk?
DAG 68: Handelingen 22
Ook de heidenen
Paulus benut zijn situatie door nog eens heel
duidelijk Gods boodschap uiteen te zetten aan
de hand van zijn levensverhaal en bekering.
Het feit dat God hem een opdracht voor de
heidenen heeft gegeven, is echter onverteerbaar
voor de Joden (vers 21,22). Paulus wil er
echter niet omheen draaien.
Persoonlijk: In vers 8 staat: Wie bent U,
Heer? In vers 10 ‘Wat moet ik doen, Heer?’ In
hoeverre komt ons ‘doen’ voort uit ons kennen
van Jezus?
DAG 69: Handelingen 23
Nieuwe moed
Paulus maakt opnieuw afwijzing en vijandschap
mee. Een psychisch zware belasting.
De Here versterkt hem echter en weet wat hij
nodig heeft om te kunnen volharden (vers 11).
Door zijn geloof in Gods leiding en voorzienigheid,
handelt hij vrijmoedig (vers 16,17).
Persoonlijk: Paulus leefde vanuit vertrouwen
maar handelde er óók naar (vers 17). In welke
situatie mogen wij kordaat handelen en hoe?
DAG 70: Handelingen 24
Trouw aan de opdracht
Opnieuw is Paulus heel vrijmoedig: in zijn verdediging
en in het uiten van zijn overtuiging
(vers 10-15). Hij kiest bewust voor een zuiver
geweten ten opzichte van God en mensen
(vers 16). Felix is geboeid maar tegelijkertijd
ook bang (vers 25) en door die vrees is hij
besluiteloos (vers 27). God gebruikt het echter
ten goede.
Persoonlijk: Overdenk waarin we vrees ervaren
en hoe we kunnen groeien in een slagvaardig
handelen.
Voor elke dag
DAG 71: Handelingen 25
God gebruikt
omstandigheden
Paulus wordt door God gebruikt om voor veel
mensen te getuigen van Jezus’ opstanding
uit de dood. Festus bespreekt het weer met
Agrippa (vers 13-21), óók de beslissing dat
Paulus naar Rome zal gaan (vers 12). Toch
vindt hij dat moeilijk want er is geen reële
aanklacht tegen hem (vers 27).
Persoonlijk: Paulus was assertief en vrijmoedig
waar dit nodig was (vers 8-12). Waarin mogen
wij vrijmoediger zijn? En geloof ik hierin op
de nabijheid van Gods Geest die wijsheid wil
geven?
DAG 72: Handelingen 26
Persoonlijk getuigenis
Dit hoofdstuk is een voorbeeld hoe we met
anderen over het geloof in Jezus kunnen
spreken. Paulus begint met respect te uiten
(vers 2,3) en dan een terugblik te geven op
zijn leven (vers 4-12). Dan gaat hij in op zijn
bekering, op Gods ingrijpen in zijn leven (vers
13-18) en zijn reactie daarop: overgave (vers
19). Daarna belicht hij hoe zijn leven ingrijpend
veranderde en hoe hij ernaar verlangt dat
anderen Jezus leren kennen (vers 25-32).
Persoonlijk: Paulus noemde dat hij op Gods
openbaring niet ongehoorzaam wilde reageren
(vers 19). Op welke terreinen vraagt God
toewijding?Verder blijkt uit de verzen 19,20 en
27-29 Paulus’ bewogenheid. Hij verlangde naar
de redding van iedereen. Bid om dat verlangen.
DAG 73: Handelingen 27
God gebruikt elke situatie
Paulus is op weg naar Rome maar maakt
schipbreuk mee. Het is bijzonder te ontdekken
hoe God hem in die situatie gebruikt:
als iemand die te vertrouwen is, bemoedigt,
94 95

concreet handelt en hoop vertegenwoordigt
(zie de verzen 22-26, 30-38). Iedereen kwam
veilig aan land.
Persoonlijk: Paulus’ karakter en optreden werd
een getuigenis van Jezus. Geloof ik dat God
mij in de omstandigheden van elke dag wil
gebruiken en dat ik de boodschap van hoop
mag doorgeven? Zie vers 22. Denk na over
mogelijkheden.
DAG 74: Handelingen 28
Gods handelen
Ook voor de inwoners van Malta was Paulus
een zegen. Dwars door alle moeite van de
gevangenschap heen. In Rome krijgt Paulus
opnieuw veel te doen. Daarbij voorzag God in
een woning (30). Paulus sprak met de mensen
die tot hem kwamen en vertelde ze vrijmoedig
over Jezus.
Persoonlijk: Paulus gaf niet gauw op (vers 23).
Waarin hebben wij volharding nodig?
Bespreek specifieke levensterreinen in gebed
met God.
Dag 75: Exodus 22:21-27
De ander recht doen
God komt met aanwijzingen die bedoeld zijn
om de zwakkeren en kwetsbaren te beschermen
(verzen 21 en 22). Daarbij waarschuwt
Hij voor onrecht (verzen 22-24).
Welke voorbeelden komen in de verzen 25-27
ter sprake?
Persoonlijk: De eeuwige God ziet details van
onrecht en wil dat we als beelddrager van Hem
kiezen voor de bescherming en het recht van de
naaste. Hoe vertaal ik dit bijbelgedeelte naar
mijn leven nú?
Dag 76: Exodus 23:1-12
De ander niet schaden
Opnieuw komen in dit bijbelgedeelte concrete
aanwijzingen aan de orde. Omschrijf het met
eigen woorden. Zie de verzen 1-3, 4-5, 6-9 en
10-12.
Persoonlijk: In vers 8 komt naar voren dat een
geschenk blind kan maken. Wat betekent dit en
welke waarschuwing ligt hierin voor mij?
Dag 77: Exodus 35:4-29
Gezamenlijke
verantwoordelijkheid
De eredienst vraagt een gezamenlijke inspanning
en verantwoordelijkheid. Een inzet op
vrijwillige basis (vers 5). Daarbij wil God mensen
met eigen gaven en talenten inspireren en
gebruiken (vers 10).
Persoonlijk: Lees opnieuw de verzen 20-29 en
ga na hoe vaak hier het woord ‘ieder’ ter sprake
komt. Wat leer ik hiervan? En heb ik zicht op
mijn aandeel in het dienen van God? Wil ik ook
aanvullend denken, waarbij God de ander en
mij inschakelt?
Dag 78: Leviticus 19:9-18 en
29-36
Zorg voor zwakken
Dit bijbelgedeelte benadrukt opnieuw dat God
wil dat we niet voorbijgaan aan sociale nood
en onrecht. Schrijf kernwoorden op uit:
verzen 9-10, 13-15, 17-18 en 32-36.
Persoonlijk: Overdenk de verzen 11 en 12. Welke
relatie ligt er tussen God eren en respecteren en
de mens recht doen? Hoe vertalen we dit naar
de praktijk van ons dagelijks leven?
Dag 79: Leviticus 25:35-43
Financieel betrouwbaar zijn
Wat lezen we in dit gedeelte over financieel
beheer en rechtvaardigheid?
Schrijf enkele observaties op:
Persoonlijk: In vers 43 staat dat we niet
met hardheid over de ander mogen heersen.
Wanneer we ernst maken met het liefhebben
van God, betekent het ook dat we de naaste
liefhebben. Hoe kan ‘hardheid’ vorm krijgen en
waarop moet ik dan alert zijn?
Dag 80: Numeri 6:22-27
Gebed om vrede
In het Oude en het Nieuwe Testament lezen
we over God, die zijn volk – de mensen die bij
Hem horen – wil zegenen. Uit dit bijbelgedeelte
blijkt dat God vrede wil geven die
voortvloeit uit zijn zorg, nabijheid en leiding.
Vrede die in relatie staat met de erkenning dat
Hij de Schepper en de enige God is in wiens
naam wij anderen mogen zegenen.
Wat betekent deze zegenbede?
Persoonlijk: Paulus schrijft in zijn brieven
vaak over vrede. Wat betekent dit voor mijn
levenshouding en relaties? Schrijf gedachten en
conclusies op en spreek het uit in een persoonlijk
gebed.
Dag 81: Rechters 6:1-24
Vrees loslaten
Gideon voelde zich jong, beperkt en ontoereikend
(verzen 14-16). Toch krijgt hij een
opdracht. Hij vraagt om een teken en als God
dit geeft, krijgt hij diep ontzag voor Gods
grootheid. Het maakt hem bevreesd. Denk na
over Gods antwoord. Gideon bouwt een altaar,
waaruit vertrouwen blijkt. (vers 24).
Persoonlijk: Vrede in een moeilijke situatie
vraagt allereerst de erkenning dat alleen God
hierin kan voorzien. Hoe verhouden vrees en
vertrouwen in God zich in mijn leven?
Voor elke dag
Dag 82: Psalm 85 en Jesaja
32:17
Gerechtigheid en vrede
In deze psalm wordt vrede belicht in het
verlengde van gerechtigheid, vergeving en
herstel. Lees de psalm opnieuw en schrijf
enkele voorbeelden op:
Persoonlijk: Overdenk hoe gerechtigheid en
vrede elkaar kunnen beïnvloeden en waarin van
ons daden gevraagd worden als we ons voor
vrede willen inzetten. Probeer voorbeelden uit
eigen levenservaring op te schrijven:
Dag 83: Jeremia 29:7-14
Hoopvolle toekomst
In tijden van ballingschap – van periodes dat
God ver weg lijkt – mogen we ons vastklampen
aan zijn beloften. Hij geeft zijn plan met
ons en de wereld niet op en wil een nieuwe,
hoopvolle toekomst geven (vers 11). Gods
Geest wil in ons hart een verlangen naar Hem
geven, een hunkering naar zijn verlossend
werk.
Persoonlijk: Overdenk de verzen 11-14. Geloof
ik dat deze belofte van herstel voor ieder mens
geldt die op Jezus Christus ziet? Ken ik die
hunkering in mijn hart? En hoe kan ik mensen
helpen zich open te stellen voor Gods tegenwoordigheid?
Dag 84: Matteüs 10:34-42
De prijs van vrede
Jezus maakt duidelijk dat navolging van Hem
een prijs vraagt. Liefde voor Hem moet op de
eerste plaats komen, ook als dit conflicten
met zich kan brengen. Alhoewel we de vrede
van Jezus willen verkondigen en voorleven,
vraagt het de bereidheid afwijzing van anderen
te incasseren. Wat benadrukt Jezus verder
in de verzen 40-42?
Persoonlijk: Waaruit kan blijken dat we anderen
liefhebben bóven Jezus? En wat betekent vers
40 voor mijn omgang met mensen?
96 97

98
Dag 85: Romeinen 8:1-17
De Geest geeft vrede
Paulus beklemtoont in dit gedeelte dat de
Geest van God wil leiden naar vrijheid (vers 2)
en naar vrede (vers 6). Hij wil de vijandschap
ten opzichte van God afbreken en ons ‘levend
maken’ (vers 11). Deze Geest wil ons van
binnenuit duidelijk maken dat we als kinderen
van God mogen leven (verzen 14-16).
Persoonlijk: Overdenk de verzen 14-17. Waarbij
word ik bepaald? Ga na wat dit voor vandaag
inhoudt:
Dag 86: Romeinen 12:9-21
Verrmenigvuldiging
De vrucht van de Geest wil zich in allerlei
omstandigheden manifesteren en ‘vermenigvuldigen’:
in oprechte verhoudingen (vers 9),
in respect (vers 10), in blijdschap (vers 12) en
in een zegenende houding (verzen 14,15). Ook
het zoeken en dienen van de vrede hoort erbij
(vers 18).
Persoonlijk: Overdenk de verzen 16-21 en ga
na hoe de vrede gediend kan worden te midden
van alle gebrokenheid.
Dag 87: Romeinen 14:13-23
en 15:13
Geen aanstoot geven
Paulus benadrukt dat liefde voor God bewerkt
dat we met zorg met elkaar willen omgaan:
niet veroordelend of neerbuigend, maar met
een verlangen elkaar op te bouwen.
Schrijf met eigen woorden op welke praktische
aspecten aan de orde komen:
Persoonlijk: Lees opnieuw de verzen 18, 19, 22
en 23. Wat kan dit voor vandaag betekenen?
Dag 88: Jakobus 3:13-18 en
4:1-3
Hemelse wijsheid en vrede
Jakobus draait er niet omheen: uit ons hart
komt veel negatiefs naar voren (verzen 14-
16). Daarom beklemtoont hij wijsheid die
van boven komt, vanuit God. Wijsheid die
ook veelkleuring is en ‘een gezicht’ heeft.
Overdenk vers 17 en omschrijf de begrippen
die Jakobus noemt.
Persoonlijk: Lees vers 17 en geef voorbeelden
van de betekenis van de genoemde begrippen in
de dagelijkse praktijk.
Dag 89: Jakobus 2:14-26
Geloof en praktijk
Geloof en werken gaan hand in hand. Volgens
dit bijbelgedeelte is het niet los te koppelen.
Gods liefde heeft een gezicht en vraagt om
concrete uitwerking in en door ons leven
zodat mensen ontdekken dat we een God van
liefde toebehoren.
Persoonlijk: Lees opnieuw de verzen 17, 22 en
26. Drie verzen met een concrete inhoud, die
weergeven dat levend geloof vruchten voortbrengt.
Probeer de inhoud met eigen woorden
kort samen te vatten:
Dag 90: Jakobus 3:1-12 en
4:11,12
Niet oordelen
Ons spreken kan goede vrucht voortbrengen,
maar kan ook ondermijnen. Welke voorbeelden
gebruikt Jakobus? Volgens Gods Woord heeft
het vooral met onze bron te maken: zijn we
verbonden met onze Heer, de bron van levend
water, of met een vervuilde en besmette bron
(verzen 11 en 12)?
Persoonlijk: In de praktijk denken en spreken
we vaak negatief over anderen. We meten ons
een oordeel aan terwijl wij niet in staat zijn om
tot een zuiver oordeel te komen. We doorgronden
situaties en het menselijk hart immers niet,
alleen God is daartoe in staat. Denk na over
eigen relaties en spreek er met God over.
Meer informatie over GROEI
GROEI verschijnt viermaal per
jaar en wordt uitgegeven door
Stichting The Media Alliance in
samenwerking met het Confessioneel
Gereformeerd Toerustingscentrum.
De CGT-uitgave
‘Opdracht & Dienst’ is sinds de
jaargang 2004 in GROEI opgenomen.
DOELSTELLING
Christenen dienen in de groei
van het persoonlijk geestelijk
leven, gericht op een actieve
betrokkenheid bij de eigen
plaatselijke kerkelijke gemeente
en een getuigende levensstijl.
REDACTIE
Mineke te Hennepe-Huurneman
(internetredactie)
Anja Jongenburger-van Dijk
Hester Klein-Schonewille
(secretariaat)
Marleen Ramaker-van Katwijk
(hoofdredactie)
Drs. Daan Riemens
ADRESGEGEVENS REDACTIE
(niet voor abonneeadministratie)
Jachtlaan 22, 3958 EJ Amerongen,
Telefoon 0343-45 19 12
E-mail: redactie@groei.org
UITGEVER
Oswin Ramaker
GROEI OP INTERNET
De website www.groei.org biedt
veel informatie zoals honderden
boeiende artikelen uit eerder
verschenen nummers op een
thematische manier bij elkaar
gebracht.
ABONNEMENT
GROEI kent geen vaste abonnementsprijs,
maar wordt elk
kwartaal toegezonden aan allen
die bereid zijn minimaal eenmaal
per jaar de uitgave ervan
te ondersteunen met een bijdrage
naar draagkracht. Richtprijs
€ 13,75 per jaar.
Wacht voor uw abonnementsbijdrage
op toezending van een
acceptgiro. Andere betalingen
kunnen niet verwerkt worden
omdat de banken ons uw adresgegevens
niet meer doorgeven.
Maak dus geen gebruik van uw
eigen overschrijvingsopdracht!
PROEFABONNEMENT
Twee nummers voor € 5,-
of 4 nummers voor € 10,-
inclusief verzendkosten
(automatische incasso).
STUDENTENABONNEMENT
Abonnementsbijdrage € 5,- per
jaar (automatische incasso).
ABONNEMENTEN BUITENLAND
De extra verzendkosten bedragen
op jaarbasis binnen Europa
€ 10,- en buiten Europa € 20,-.
Maar ook hier geldt het principe
van de abonnementsbijdrage
naar draagkracht.
Van werkers in zending en
ontwikkelingssamenwerking
wordt geen extra portobijdrage
verwacht.
ABONNEESERVICE
Voor abonnementen en adreswijzigingen
kunt u terecht bij:
Administratie GROEI,
Service & Colofon
Voor (proef)abonnementen: info@groei.org of bel 088-326 33 95
Voor adreswijzigingen: zie gegevens abonneeservice
Voor vragen aan de redactie: redactie@groei.org
Voor vragen over de website: webmaster@groei.org
p.a. EB Media, Postbus 2101,
7420 AC Deventer.
Telefoon: 088-326 33 95
Fax 088-326 33 39
E-mail: info@groei.org
(NA)BESTELLINGEN
EN LOSSE NUMMERS
€ 2,25 plus verzendkosten. Een
pakket van 6 ex. wordt u franco
voor € 13,75 gezonden (automatische
incasso). Bestellen via
Johannes Multimedia:
johannes.multimedia@solcon.nl
of telefoon 0343-41 28 57. Geef
bij uw bestelling uw banknummer
voor de eenmalige automatische
incasso.
Vanaf 10 ex. 20% korting.
Vanaf 30 ex. 30% korting.
Vanaf 40 ex. 40% korting.
VORMGEVING EN OPMAAK
EBMedia – Deventer
Peter J Jansen, Tineke Verhoeff
Sander van Voorst
DRUK
De Groot Drukkerij B.V.
Goudriaan
COPYRIGHT
©The Media Alliance/GROEI 2008
Overname van artikelen, afbeeldingen
resp. illustraties alleen
na schriftelijke toestemming
van de uitgever.
ADVERTENTIEBELEID
GROEI neemt geen advertenties
op. De boeksignalementen worden
op initiatief van de redactie
geplaatst en zijn een selectie van
aanbevelenswaardige boeken.
99

GROEI op internet: www.groei.org
Een goudmijn aan materiaal voor geloofsopbouw en bijbelstudie
ISSN 1385 - 416x
2 0 0 8 4
9 771385 416007
• GROEI concentreert zich op wat christenen samenbindt.
Levens- en geloofsvragen worden vanuit bijbels perspectief
belicht.
• Omdat een kwartaal uit 13 weken bestaat, staan er in elk
nummer 13 artikelen: één per week zodat de leesstof niet
teveel is.
• In elk nummer een 90-dagen-dagboek voor persoonlijke
bijbelstudie en gebed.
• GROEI wil lezers attenderen op goede boeken. Om die reden
worden boeksignalementen geplaatst maar ook boekfragmenten
in de vorm van citaten, accenten en korte artikelen.
• De abonnementsbijdrage naar draagkracht mag voor niemand
een belemmering zijn. Voor deze regeling is gekozen
in het vertrouwen dat mensen die meer kunnen missen, de
uitgave en verspreiding van GROEI zullen steunen door een
extra bijdrage.
• De doelstelling: christenen dienen in de groei van het persoonlijk
leven, gericht op een actieve betrokkenheid bij de
eigen plaatselijke kerkelijke gemeente en een getuigende
levensstijl.
• Voor alle eerder verschenen artikelen – en nog veel meer:
www.groei.org
Abonnementsbijdrage naar draagkracht.
Richtprijs jaarbijdrage € 13,75 voor vier nummers.
Proefabonnement twee nummers € 5,- vier nummers € 10,-
Studentenabonnement € 5,- per jaar
Voor opgave info@groei.org of 088-326 33 95: met vermelding
van bank/gironummer voor een eenmalige incasso.
GROEI is een uitgave van Stichting The Media Alliance
in samenwerking met het Confessioneel Gereformeerd
Toerustingscentrum.