E - Hearst Magazines

1 2 3 4 5 6
E
E s s E n t i a l i a
fotografie Carlfried Verwaayen // styling Evelien Reich
Pet van Scabal € 100
Alle lAgen
tellen mee
_ Haal je Harris Tweed maar
tevoor schijn, deze winter ben jij
een country gentleman.
>> Sla om voor meer suggesties
Krokodillenleren tas van
Zegna prijs op aanvraag
Leren handschoenen met
kasjmier binnenvoering van
Burberry Prorsum € 395
De onmisbare lijst voor deze winter
№01
1 van 6
buitenheer
Hoge veterschoenen van
Floris van Bommel € 219,90
Gebreide vlinderdas van
Cravatta Pelliano € 49,50
december 2012
Manchetknopen van
thomas Sabo € 239
ESSEntIalIa
Zijden sjaal van
tru trussardi € 120,40
ESQUIRE.nl/essentialia
21

ESSENTIALIA
Bretelsvan H&M
€ 14,95
Button down
overhemd van Jack & Jones
€ 39,95
VINK AF OP JE COUNTRY GENTLEMAN-CHECKLIST
Harris Tweed jasje Zijden choker
22 ESQUIRE.nl/essentialia DECEMBER 2012
E
1 2 3 4 5 6
ZO WORD JE EEN
HEDENDAAGSE
LANDHEER
Breng je aardrijkskundeleraar (geruit wollen jasje, corduroy)
samen met wat Amerikaans-Canadees workerswear
(boots, canvas tas, linnen overhemd, rauwe denim, smalle
bretels, baard). Voeg een laagje Britse dandy toe (gebreide
stropdas, pochet, choker, zakhorloge, zijscheiding) en giet
het geheel in de elegantste pasvorm (smal). Kijk, je bent
niet alleen warm, maar ook bijzonder smaakvol gekleed.
Canvas rugzak van
Diesel € 119,95
Wollen gilet van
River Island € 39,95
№01
1 van 6
DE LANDHEER
Bril van Francisco van Benthum voor
Specsavers € 139,95
Tweed wollen jasje
van McGregor € 399,95
Canali Gucci
Gebreide stropdas met stip van
McGregor € 69,95
Montacute veterboots van
Clarks
€ 139,95
Wollen sokken van
Happy Socks € 14,95
Wollen gilet Rechte spijkerbroek Boots Wollen Burlington kousen Zakhorloge
Wakrono jas van
Diesel € 500
COUNTRY GENTLEMAN
KLEURENPALET
HOOFDKLEUREN
› Donkergrijs
› Donkerblauw
› Cognac
› Bruin
ERBIJ
› Lichtblauw
› Herfstbladrood
› Mosgroen
› Oranje

elatie
illustratie Vanessa Van Meerhaeghe M ESQUIRE bEtoogt
Ma n i f e s t
Is het
dan
nooIt
goed?
Volg wel de aanwijzingen van esquire’s liefdesdominee
Viktor Frölke: koop een cadeau voor je vrouw, maar met beleid!
december 2012
P040 Fever Pitch
Waarom Johan Faber
geen voetbal meer kijkt
P042 StoP met Sharen!
Rens Lieman is social
media-moe
P044 Sexy bücher
Gandor Bronkhorst
dook in Deutsche Dreck
P048 eet Je Groente!
Patricia Schutte geeft
gezond eetadvies
P050 beSt Geklede
mannen
Onze eregalerij
P052 autoGraFie
Waarom de jonge
generatie geen auto’s
meer koopt
P054 ProuSt tot PekinG
Ivo Weyel vond de
mooiste slotzin van
het jaar
P055 helPende hand
Esquire creëert
nieuwe banen
ESQUIRE.nl
37

fotoboek
door Gandor Bronkhorst
DeutschlanD
unter alles
Hoe kun je bij deze fotoboeken in hemelsnaam níet van Duitsland gaan houden.
44 ESQUIRE.nl
december 2012
als ik aan Duitsland denk, denk ik aan mijn eerste grote
liefde en de reizen naar haar toe. Groene, uitgestrekte
velden, oneindige treinritten en dromerige visioenen van
een dorp met rustige straatjes, vrijstaande huizen. Soms
denk ik aan die prachtige taal, waarvan iemand die niet Gandor heet
moeilijk de schoonheid zal begrijpen van een fluweelzachte meisjesstem
die zijn naam uitspreekt.
Haar huis stond in een klein dorpje dat slechts op een verkeersbord
aangegeven stond. Er liep ook maar één provinciale weg naar
toe. Die weg mondde uit in de dorpsstraat en liep dood aan het einde
daarvan. De eindhalte voor zoveel mensen – wie daar bleef, kon
er alleen maar wachten tot hij doodging. En wie nog niet dood wilde,
keerde rechtsomkeert terug naar de stad, naar waar de wereld nog
bewoog.

2010
JULES DEELDER
2009
DENNIS VAN LEEUWEN
Wie zijn de genomineerden voor Best Geklede Man 2012? pag 66
2011
FELIX MAGINN
2012
?
OEUVRE AWARDS
De Lifetime Achievement
Award wordt
maar zelden uitgereikt.
Deze vier heren
vormden de uitzondering
op die regel.
❱ Philip Freriks
❱ Jort Kelder
❱ Frans Molenaar
❱ Harry Mulisch
DECEMBER 2012
M ESQUIRE BETOOGT
wat maakt een
BEST GEKLEDE
MAN?
Esquire krijgt de vraag elk jaar gesteld als er vrienden zijn die
vinden dat we nét de verkeerde man hebben gekozen. Die critici
hebben elk jaar gelijk, net als dat wij uiteraard heel veel gelijk
hebben. Wat wil, we we hebben een hele prijzenkast prijzenkast vol gelijk. gelijk.
Wie nevenstaande prijzenkast bekijkt, ziet een wisselend beeld,
een selectie mannen wier stijlen in eerste optiek optiek maar weinig samenhang
vertoont. Maar kijk verder en zie dat het het niet een selecselectie kleren is, maar een selectie persoonlijkheden. De een heeft heeft zijn
stropdas als kenmerk, de ander zijn gitaar. gitaar.
Twee jaar geleden kozen we Jules Deelder als Best Geklede
Man in twintig jaar Esquire. ‘Zo goed gekleed gaan dat het vanzelf-
sprekend lijkt, is prijswinnend,’ schreven schreven we we indertijd in in het intro.
‘Maar wie het het combineert met een sterke persoonlijkheid, is overtroffen.’
Precies dat dat is waar goed gekleed gaan in essentie over
gaat. De prijs is een blijk van van erkenning erkenning voor wat wat Esquire een man
op zijn best acht: de man die weet hoe hij zijn inhoudelijke kwaliteiten
weet te vertalen in uiterlijke verschijningsvorm.
Toen we deze maand bekendmaakten wie de genomineerden
waren voor Best Geklede Man 2012, waren we trots en verheugd
dat een uitgesproken en kundig politicus als Ronald Plasterk een
van die heren was en zich graag in hetzelfde rijtje schaarde als
Sef en Spinvis. Persoonlijkheden naast elkaar, elk hun eigen stijl,
met waardering voor elkaars werk. Maar direct nadat – let wel –
doktor Plasterk daarover twitterde kreeg hij tegenbericht: ‘Terwijl
Nederland naar de klote gaat, smeekt @R.Plasterk op hem te
stemmen als best geklede man.’
Onze genomineerde liet het bericht stijlvol ongerept, wij willen
graag reageren met ons eigen weerwoord. Plasterk is juist het
type man waar we in Nederland te weinig van hebben. Hij durft
zijn hoofd boven het maaiveld uit te steken, heeft lef en staat tegelijkertijd
klaar voor het land. Hij behoort op alle vlakken tot het
beste wat we hebben in Nederland; hij is betrokken, sociaal, intelligent,
goed gemutst en dat alles gehuld in een bijzonder smaakvol
tenue.
Dus wanneer iemand ons vraagt: wat is een best geklede man?
Dan kunnen we alleen maar antwoorden met voorbeelden, omdat
kleding en man een behoren zijn. Dan noemen we nevenstaand
rijtje op, vertellen we de anekdotes die we met ze meemaakten en
eindigen het liefst met een quootje van de een of de ander, maar
het liefst van Deelder: ‘kleding is poetry in motion.’
ESQUIRE.nl
51

AUTO
door Gandor Bronkhorst
Ik woon in de stad, ben alleenstaand en een zogenaamde millennial:
rond de dertig jaar oud. Ik luister muziek van mijn iPad
en vind onzinnige dingen als vrouwen en drank belangrijker
dan benzine. Fair enough, zou je zeggen, moet je zelf weten.
Maar voor automakers ben ik een typisch probleem. Wij, generatie Y,
kopen namelijk geen auto’s meer.
Twintigers en begin dertigers hebben de auto niet meer nodig
als statussymbool, dus zijn we er minder gevoelig voor. We hebben
er minder geld voor over. Ook wonen we veelal in steden met prima
openbaar vervoer én prefereren we duurzamere methodes als de
fiets boven een slurpende automobiel.
‘We moeten ons beseffen dat de nieuwe generatie een wereldbeeld
heeft dat verder gaat dan auto’s – ze kunnen een Jaguar met een iPod
vergelijken,’ zei Jaguar-designer Ian Callum al eerder in Esquire. De
vergelijking lijkt vergezocht, maar tijdens de autobeurs in Parijs van
afgelopen september, zaten alle nieuwe auto’s tjokvol entertainmenttechnologie
en iPhone-aansluitingen. De eerste aandacht van de
verkoopverhalen ging naar efficiency en elektrische gadgets. The International
Herald Tribune ging een stapje verder met de conclusie:
‘Connectivity is the new horse power.’
Een drietal auto’s (en een playmobielauto*) die deze maanden in
de showrooms kwamen te staan, tonen hoe Europese automakers
die dalende markt aanvallen: door te imponeren met coolheid. Het
meest verwachtte ik vooraf van de Mercedes A-klasse – de voormalige
baby-Benz die meer een soort big bad Benz zou moeten worden.
Het traditionele model was gemaakt voor een oudere doelgroep,
met een hoge zitpositie, veel comfort en dito laadruimte. De nieuwe
A is veel straffer afgesteld en echt praktisch is-ie ook niet. Naar
mijn smaak had-ie wat comfortabeler gemogen en de gereden diesel
maakte op lage snelheid verrassend veel motorgeluid, wat ook geen
pre was. Toch is de auto een enorme stap voorwaarts voor Mercedes,
dat met strak design en innovatieve materialen duidelijk een jongere
doelgroep aanspreekt.
De tweede auto zag ik dit voorjaar voor het eerst in Göteburg en
imponeerde me het meest: de Volvo V40. Een auto die op elk vlak
lijkt te zijn getekend voor de nieuwe wereld waarin hij terecht zal
komen. Al eerder hoorde ik het verhaal van
emotioneel Zweeds design, als een gevorder-
№525
Als haar vader haar
nog steeds ‘mijn
kleine prinses’
noemt, ga je
misschien beter
niet met haar uit.
de variant van het rechtlijnige Zweedse design
van weleer. Volvo begrijpt die nieuwe
tijd en ziet dat een jongere doelgroep niet per
se een auto-auto verwacht; dat de emotie van
de rijder voor een groot deel wordt gevormd
door het interieur en menselijkheid. De Zweden
hebben juist daar dan ook veel aandacht
aan besteed. Deze auto leeft als een woonkamer,
als een designhotel waar je nooit meer
uit wil, maar rijdt als een echte auto; laag bij
52 ESQUIRE VUISTREGEL
DECEMBER 2012
GENERATIE
Y-GENWIJS
Het probleem, dat zijn we zelf.
Waarom mijn leeftijdsgenoten geen auto’s meer kopen.
de grond, directe besturing en een goede zitpositie. Geen onzinnige
gadgets, wel een achteruitkijkspiegel die eruit ziet als een iPhone.
Hij werd gebouwd op het onderstel van de C30 en dat is vooral comfortabel.
En waar-ie net als de Mercedes goed op scoort: zuinigheid.
De meest extravagante auto van allemaal typeert het beste mijn
punt: de Mini Roadster. Het zal geen verkoopknaller worden (hooguit
een paar honderd worden er in Nederland verkocht), en het is dan
ook een auto voor mensen die geen auto willen. De Roadster toont
een heel nieuw soort autodesign. Alles is nét anders, met beleving
ontworpen, minder gericht op praktische argumenten. Bij hogere
snelheid komt de achterspoiler eruit, waardoor je een derde minder
ziet in je toch al kleine achterspiegel. De auto zelf is niet kleiner
dan de hatchback Mini, maar heeft geen achterbank meer. Je zoekt
je ogen uit je hoofd tussen alle knopjes, die er allen nét wat guitiger
uitzien dan je gewend bent. In je dashboard staat geen temperatuurmeter,
wel een indicator die laat zien hoeveel uren je zonder dak gereden
hebt. Hij rijdt vrij hard en heeft dankzij het stoffen dak redelijk
wat rijgeluid, maar hé, da’s gezellig, da’s rijbeleving! En ontbrak nou
juist beleving niet aan al die dertien-in-een-dozijn-auto’s? Hartstikke
leuk, kortom, die Mini. Gek ding.
Om de jongere doelgroep aan te
spreken, zijn automakers de
emotionele weg ingeslagen.
Design, liefst emotional
design, met dramatic
sculptures en human features
is belangrijker dan
ooit. En dus heeft de Mini
een speciaal skiluik in
de achterbak en heeft de

Met deze Blu-ray speler speel je je films af in Full HD-kwaliteit. De Blu-ray geeft een scherper beeld dan de dvd
en heeft meer mogelijkheden. Ben je toch nog gehecht aan je oude dvds? Geen probleem, die kun je ook met de
Philips Blu-ray speler afspelen.
Neem ook eens een kijkje op www.philips.com
56 ESQUIRE.nl/abonneren december 2012
Bekijk nu al
je films nog
scherper op
Blu-ray!
JJRN3 / H00H.0912 / SPBR

EEN JAAR LANG
PHILIPS BLURAY
SPELER T.W.V. € 79,99
samen
slechts
€59,95
Ga naar esquire.nl/aanbieding of bel gratis 0800-2353553 en word nu abonnee!
Dit aanbod geldt in Nederland en België tot 1 maart 2013 of zolang de voorraad strekt. Betaling geschiedt per automatische incasso. Uw abonnement wordt verlengd met een jaar, tenzij u 1 maand
voor het einde van de abonnementsperiode opzegt. Opzeggen kan telefonisch, schriftelijk of per e-mail. Uw gegevens worden opgenomen in onze database, aangemeld bij het CBP Den Haag.
Huidige abonnees kunnen de Philips Blu-Ray speler ook ontvangen door het abonnement met 2 jaar te verlengen voor € 124,90.
december 2012
i.p.v.
€ 139 49
ESQUIRE.nl/abonneren57

Bij de start van het tiende jaar van Jimmy Woo:
oprichter Casper Reinders over sex, drugs &
rock ‘n’ roll in de nog altijd hipste club van Amsterdam.

door Gandor Bronkhorst // fotografie Jasper Faber / Bruno Press
‘Na een paar maanden kregen we
zelfs ramptoeristen: mensen
die bij de ingang stonden om te kijken
wie er allemaal geweigerd werd’
De vibe van een club moet van de
muren druipen, de belofte van seks
moet in de lucht hangen. Nachtclub
Jimmy Woo had dit allemaal vanaf
dag een en maakte internationaal
naam. Om dat een jaar vol te houden,
dat is knap. Maar tien jaar! Dat is een ongekend
lange tijd in een ontzettend hype gevoelige
branche. En nog immer is er geen
directe concurrentie voor Jimmy Woo als dé
celebrity hang out van Nederland.
Allereerst, hoe begon het?
Casper Reinders: ‘Een paar jaar eerder had
ik Noa [een noedelrestaurant] geopend aan
de Leidsegracht. Dat bleek een groter succes
dan ik verwacht had. Daarna opende ik met
een compagnon Moko en weer later Suzy
Wong, wat eerst nog Joia heette. Mijn compagnon
en ik gingen uit elkaar, hij kreeg Moko
en ik kreeg Suzy Wong. Toen ik daar zat,
zag ik dat aan de overkant een pand te huur
was. En ik wist dat er een clubvergunning op
zat. Maar die club was nooit open geweest.’
Hoezo niet?
‘Ja, raar verhaal. De pandeigenaar had een
zoon. Die zoon wilde blijkbaar niet werken
en had daarom een club gekregen van zijn
vader. Het is een keer open geweest voor een
bedrijfsfeest, daarna nooit meer. Een jaar
lang heb ik een paar keer per week gebeld
dat ik het pand wilde huren.’
Er was toen niet zoveel te doen in dat
deel van de Korte Leidsedwarsstraat.
‘Inderdaad. Toentertijd was het nogal een
pissteeg, niemand wilde er zitten. Ik woonde
er vlak om de hoek, maar liep er nooit doorheen.’
Hoe kwam de buzz dan toch?
‘Een jaar lang heb ik tegen iedereen geroepen:
ik open binnenkort een nieuwe club.
Dan zei ik dat het in een omtrek van tweehonderd
meter van Suzy Wong zou gebeuren.
Daardoor kwam er een soort buzz. We
hebben het tot vlak voor de opening stil kunnen
houden.’
Wat waren de toonaangevende
zaken op dat moment?
‘Op het moment dat wij open gingen, was
Sinners misschien de meest toonaangevende
club. Maar er was een soort gat. Je voelde dat
er iets nieuws moest komen. We zijn op het
juiste moment gekomen. Met goed geluid.
En het lichtplafond natuurlijk.’
Die kwam uit een clip van Justin
Timberlake, vertelde ontwerper
Eric Kusters me eens.
‘Jaaaa, dat klopt ten dele. Uit de clip Rock
your body, daar kwam de manier van bewegen
van de lampen vandaan.’
Hoe kwam je aan het geld?
‘Dat is best een aardig verhaal. Ik heb het
niet eerder verteld. Ik zat in Suzy Wong met
Sergio de grootste aandeelhouder van Bacardi
[Sergio Danguillecourt, achter-achterkleinkind
van Facundo Bacardi]. Daar vroeg
hij aan het einde van ons gesprek: “Wat wil je
nou echt nog eens doen in de horeca?” Ik zei
dat ik een club wilde beginnen, en dat ik aan
de overkant iets wist. Toen-ie wegliep zei hij:
“Als je ooit de kans krijgt om dat te doen, bel
mij.” Sergio heeft me mijn geld gegeven om
Jimmy Woo te beginnen. Het is altijd geheim
geweest dat hij mijn aandeelhouder was. Hij
is inmiddels overleden door een vliegtuig-
DECEMBER 2012
IntERvIEw
crash, en toen werd ook duidelijk dat dit
echt een privé-investering was. Niemand
was ervan op de hoogte.’
De rijen kwamen daarna al snel.
‘Ja, dat kan ik me heel goed herinneren, die
rijen. De eerste paar weken stond de host bij
de deur met bouncers om zich heen die de
massa tegenhielden, zodat ze niet omver gelopen
werd. Er stonden honderden mensen
voor de deur. We zagen zelf ook niet aankomen
dat die drukte zo ineens zou komen. De
angst bij de host... Mensen dachten: Wat gebeurt
hier? We hadden er nooit rekening
mee gehouden dat we dranghekken moesten
bouwen.’
ESQUIRE.nl59

VroUW
ven ten noord-
westen van Los Angeles, in een
soort woestijn, op een parkeerplaats
van een wijnbar, kleurt
het haar van Morena Baccarin
op bij een helderde namiddagzon.
Haar handtas hangt nonchalant
over de pezen van haar
schouder, haar sleutels bungelen
aan de vingers, Baccarin lacht.
Ze ziet er gracieus uit, het
soort vrouw dat je wilt meenemen,
waarmee je goede sier wil
maken en een vrouw die geluk
brengt. ‘Laten we naar beneden
gaan en wijn drinken,’ zegt ze.
Met beneden bedoelt ze de wijnkelder,
een donkere, vochtige en
anders verlaten bar. Op de steile
trap naar beneden tikken haar
hakken op het beton. Vluchtig
bestelt ze, uit het hoofd, wat wijn
en een aantal kazen.
De van oorsprong Brazilaanse
Baccarin (33) vertelt deze middag
opgewekt dat ze onlangs begonnen
aan het tweede deel van
de serie Homeland. Waarin ze
de rol van huisvrouw van een uit
Afghanistan teruggekeerde oorlogsveteraan
speelt, die mogelijk
een geheim agent van Al Qaeda
is geworden.
In het eerste seizoen werden
de acteerprestaties van Baccarin
niet echt op de proef gesteld,
optimistischer is ze over het vervolg.
‘In het eerste seizoen was
De hoofdrolspeelster uit
de hitserie Homeland is dol
op eh, vetplanten.
64 esQUire.nl DECEMBER 2012
ik vooral aan het huilen, eten aan
het koken en nog meer huilen. Ik
bedoel, ik vind afwasmiddel in
mijn ogen niet erg maar je moet
jezelf blijven ontwikkelen.’
Ze neemt een grote slok wijn
en houdt een stuk Spaanse kaas
tussen haar hoektanden. ‘Ik heb
alleen de eerste aflevering van
het seizoen gelezen en daarin
ga ik meer het politieke leven in.
Mijn personage komt dit seizoen
tot ontplooiing.’
Even strijkt ze met haar hand
door haar haren. ‘Ik had eigenlijk
altijd al heel lang haar. Totdat
ik een rol kreeg die kort haar
van mij verlangde. Achteraf is
het een van de beste dingen die
ik ooit heb gedaan. Voor mezelf
bedoel ik dan, het voelde als een
bevrijding. Nu laat ik het weer
groeien. Op het internet is er
een foto te zien waarop ze blond
haar heeft. ‘Dat was uit verveling,’
zegt ze. ‘Het was zomer en
ze zeggen toch altijd dat blondines
meer lol hebben?’
Hebben ze dat ook?
‘Niet echt, brunettes zijn veruit
superieur.’
‘Dit is goed’, zegt ze. ‘Ik heb de
hele middag met mijn handen in
de modder gezeten, lekker met
mijn sappige vetplanten bezig
geweest.’ Ze moet lachen omdat
ze weet dat het grappig klinkt.
Je moet er maar van houden,
van die vetplanten.
‘Ze groeien overal en ze hebben
bijna niets nodig. Hier in ieder
geval niet.’
Waar kom je precies vandaan?
Hier uit de buurt?
‘Ja, ik woon hier om de hoek.’
Zijn er veel vetplanten tussen
hier en daar?
‘Mmm, ja er zijn overal vetplanten.
Dit is een vetplantenbuurt.
Ze houden van de lucht en het
gebrek aan water hier.’
Waarom ben je met
de auto gekomen?
‘Ik was bijna komen lopen maar
ik had deze hakken aan.’
Het gesprek kabbelt zo een
poosje door. Later begint Baccarin
over acteren en serieuzere
dingen, zoals werken met Philip
Seymour Hoffman en haar rol als
stand-in voor Natalie Portman
in Chekhov’s theaterstuk De
Meeuw. Ze prijst haar co-speelster
Claire Danes uit Homeland.
En om de zoveel tijd komt ze terug
op haar sappige vetplanten.
Er wordt veel gelachen en nog
meer wijn besteld. De avond valt
en Baccarin oogt gelukkig.
CV
Morena Baccarin werd geboren
in Rio de Janeiro maar verhuisde
op haar tiende naar
New York. Haar vader, een Italiaanse
correspondent, werd
overgeplaatst naar de Verenigde
Staten.
Haar acteercarrière begon op
het toneel. Hoofdrollen had
Baccarin in de science fiction
tv-series V en Firefly, beiden
haalden nooit de Nederlandse
televisie. Daarnaast had ze nog
wat kleinere rollen in afleveringen
van The O.C., How I met your
Mother en Las Vegas.
Haar nieuwste serie, Homeland,
is een hit. Het eerste seizoen
was afgelopen voorjaar te
zien bij BNN. In de Verenigde
Staten is onlangs seizoen twee
van start gegaan. Wanneer deze
in Nederland te zien is, is
nog onbekend.

dossier
‘Niet echt, brunettes zijn
veruit superieur.’

door Vanessa Oostijen // fotografie Casper Rila
de
Arne Toonen
Steffen Morrison
kandidaten
De man is zijn stijl. Deze mannen weten hun inhoud stilistisch vorm
te geven. Esquire presenteert de Best Geklede Mannen van 2012.

Ronald Plasterk
Eric de Jong (Spinvis)
Youssef Gnaouli (Sef)

BrighT
life
side of
Heeft Waldemar Torenstra überhaupt
wel redenen om ergens aan te ontsnappen?
door Vanessa Oostijen // fotografie Anne Timmer
styling Pieter van Loon // visagie Alexandra Borcila
met dank aan restaurant Tafelberg, Blaricum

Blauw-grijs geruit flanel overhemd van Filippa K € 120
Bruine leren jas van Gucci prijs op aanvraag
esquire interview

door Erik Kuipers
The
GreaT
portugal
engeland
nederland
belgie
frankrijk
EscapE
een kaartje Parijs.
‘Ze kocht
Ik zei: “Ja, haal nog een erbij”.
De lokettist gaf twee-
maal enkele reis en Annabel
keek even opzij.’ Hans de Booij zong het in
1983. Het liedje raakte collectief een gevoelige
snaar.
Wat het nummer zo aantrekkelijk maakte?
Was het de melodie, harmonie of het
timbre? Of appelleerde het aan een algemeen
heersend, diep verlangen om de schepen
achter je te verbranden en ervandoor
te gaan – bij voorkeur met een mysterieuze,
mooie vrouw?
Nu loopt zo’n verlangen snel stuk op allerlei
praktische bezwaren. Hoe kom ik aan
een mysterieuze, mooie vrouw? Waar moet
ik eigenlijk heen? En wat moet ik überhaupt
doen als ik er eenmaal ben? Dus blijft het bij
vage fantasieën, die juist zo aantrekkelijk
zijn omdat ze haaks staan op het dagelijkse
leven vol routine en repetitie.
Nee, het is niet gek dat we soms dromen
van avontuur, van verre reizen en onbestemdheid;
de drang om geprikkeld te worden
heeft zich over een loop van miljoenen
jaren verankerd in het menselijke onder-
bewustzijn: Rationeel weten
we dat de vastigheid van een
baan, een vaste verblijfplaats
en het assortiment van de Albert
Heijn ons ten goede komt,
maar gevoelsmatig staan we
dichter bij een leven als zwerver,
vrijbuiter of nomade die
elke dag een ander huisje,
boompje, beestje kent.
Toch zijn er uiteindelijk
maar weinig mensen die permanent
zo’n enerverend leven
leiden. Bovendien zou je kunnen
beargumenteren dat zelfs
voor degenen die een bovengemiddeld
spannend bestaan
hebben (zoals een onderwaterlasser,
Bear Grylls, Felix
Baumgartner of een jonge Wil-
lem Holleeder), de afwisseling an sich ook
een soort regelmaat wordt. En mensen die
een poging doen om vanuit een rijtjeshuis
in Gouda te verhuizen naar een Bedoeïenentent,
keren waarschijnlijk vlot op hun
schreden terug.
Meestal blijft het gewoon bij een fantasie.
In werkelijkheid ging Hans de Booij ook
helemaal niet naar Parijs met zijn Annabel
(hoewel hij tegenwoordig wel in Thailand
schijnt te wonen, nog altijd werkend aan
zijn comeback).
Wat het precieze punt is waarop iemand te
ver gaat in dit zogenaamde ‘escapisme’, zich
verschuilt in zijn fantasieën en compleet
de realiteit kwijt raakt, is een filosofische
kwestie waar Esquire zich nog even niet in
mengt. Alle religieuze belijdenissen, seksgerelateerde
rollenspellen en drugsexperimenten
zijn derhalve voor eigen rekening.
Maar neem vooral notie van de suggesties
op de volgende vijf pagina’s. Ze bieden elk
een tijdelijke ontsnapping uit je dagelijkse
bestaan, die je – met of zonder mevrouw Esquire
– veel kunnen brengen. Tegelijkertijd
laten ze ook het nodige aan de fantasie over.
du

itsland
Bleu de Chanel Vaprorisateur de Voyage
Eau de toilette met twee navullingen.
€ 62 (60 ml)
seYCHellen
1 SPA OM
NOOIT MEER VAN TERUG
TE KEREN
Maia luXurY resort & spa,
seYCHelles
Liquideer al je bezittingen en
begin een nieuw leven in deze
weelderige natuurtuin met fruitbomen,
kruiden en bloemen.
Dichter bij het ‘aards paradijs’
kom je niet.
Mahé, anse louis, seychellen
prijs op aanvraag
W
WELLNESS
bio & spaHotel la ClairiÈre,
frankrijk
Aan de rand van La Petite Pierre,
tegen een beboste helling, bevindt
zich spa-hotel La Clairière.
Van onder de regendouche kijk je
uit over de Vogezen.
63 route d’ingwiller, la petite-pierre, frankrijk
Vanaf € 208 voor een tweepersoonskamer
(inclusief toegang tot de spa)
grand Hotel HeiligendaMM,
duitsland
In november 1793 sprong Hertog
Friedrich Franz I van Mecklenburg-Schwerin
op aanraden van
zijn lijfarts, Dr. Vogel, in de Oostzee.
Op die plek, waar hij hoge
concentraties heilzame mineralen
vermoedde, werd aan de ‘Heiligen
Damm’ de bouw gestart van dit
classicistische Gesamtkunstwerk.
prof.-dr.-Vogel-strasse 6, Heiligendamm, duitsland
Vanaf € 170 voor een tweepersoonskamer
(inclusief toegang tot de spa)
3 SPA’S VOOR EEN LANG WEEKEND WEG
2. Eagles
Take it Easy
‘Don’t let the sound
of your own wheels
drive you crazy’
longeVitY Wellness resort,
portugal
Spa-behandelingen en therapieën
zijn hier evidencebased
– prima eigenschap in
een branche die gewantrouwd
wordt om z’n zweverigheid.
lugar do Montinho, Monchique, algarve, portugal
Vanaf € 210 voor een tweepersoonskamer
(inclusief toegang tot de spa)
DECEMBER 2012
4 SPA’S VOOR
EEN DAGTRIP
DOSSIER
d-Hotel, Marke, belgiË
De combinatie van historisch erfgoed
(170 jaar oude windmolen!)
en modernistische vormgeving
levert een prettige cognitieve
dissonantie op. Miami meets
Waals platteland.
akasHa HolistiC
Wellbeing Center, aMsterdaM
Het Wellbeing Center bevindt
zich in het indrukwekkende
glazen atrium van het Conservatorium
Hotel. Architect Piero
Lissoni hield nadrukkelijk
rekening met de oosterse Feng
Shui-principes.
Van baerlestraat 27, amsterdam
Vanaf € 315 voor een tweepersoonskamer
(inclusief toegang tot de spa)
abdijmolenweg 1, Marke (kortrijk), belgië
Vanaf € 119 voor een tweepersoonskamer
(inclusief toegang tot de spa)
1. Golden Earring
Radar Love
‘I’ve been driving
all night,
my hand’s wet on
the wheel’
fort resort beeMster,
ZuidoostbeeMster
Onder de oude geschutskoepels
van het Fort aan de Nekkerweg
bevindt zich sinds kort een uitstekend
spa-hotel-restaurant -
zeer de moeite waard.
nekkerweg 24, Zuidoostbeemster
Vanaf € 135 voor een tweepersoonskamer
(inclusief toegang tot de spa)
le CHÂteau des tHerMes,
CHaudfontaine
Het château betrekt zijn mineraalwater uit de
bronnen van Chaudfontaine. Al eeuwen borrelt
het daar spontaan op met een aangename temperatuur
van 34°C.
rue Hauster 9, Chaudfontaine (luik), belgië
Vanaf € 99 voor een tweepersoonskamer (inclusief toegang tot de spa)
ESQUIRE.nl
87

door Vanessa Oostijen // fotografie Carlfried Verwaayen // styling Evelien Reich // met dank aan Boef, Cedra, Sam, Muts, Myrtle, Nicky, Olivier, Meis en Joep
Hond
dol
De mooiste accessoires voor heren met
smaak, getoond door honden met manieren.
92 ESQUIRE.nl DECEMBER 2012

DECEMBER 2012
moDE
Cedra, een cesk fousek, draagt een alligatorleren tas van Tod’s € 26.000
ESQUIRE.nl
93

door Ricci Scheldwacht // beeld Hollandse Hoogte
De
but

ler Hij
reconstructie
werd op heterdaad betrapt met een klomp
goud, een cheque van honderdduizend euro
en vertrouwelijke brieven van de paus.
Maar handelde de butler echt helemaal alleen?
heeft het gedaan
W
ie is de mol? De paniek in het Vaticaan
moet groot geweest zijn toen
eerder dit jaar het boek Sua Santità
(Zijne Heiligheid) van de Italiaanse
onderzoeksjournalist Gianluigi Nuzzi
uitkwam. Nuzzi beschrijft van binnenuit,
met opvallende kennis van hoogst
vertrouwelijke zaken, hoe er een hevige
strijd om de macht gaande is tussen verschillende
groeperingen binnen het Vaticaan.
Al voor het boek was verschenen, ontstond er
ophef vanwege een aantal persoonlijke brieven aan
de paus waarop Nuzzi de hand had weten te leggen.
Het Vaticaan bevestigde de echtheid van de
brieven, maar weigerde verder elk commentaar.
Het Vaticaan stelde wel onmiddellijk een onderzoekscommissie
samen, bestaande uit drie hoogbejaarde
kardinalen, die de opdracht kreeg uit te
zoeken waar het lek zat.
Kort daarop werd de directeur van de Vaticaanse
bank, Ettore Gotti Tedeschi op non-actief gezet.
Algemeen werd aangenomen dat hij degene
was die de brieven aan de pers had doorgespeeld,
maar een aanklacht bleef uit. De klokkenluider, die
in het boek wordt aangeduid met de naam Maria,
moest iemand zijn die zich in de zeer nabije omgeving
van de paus ophield.
Niet lang daarna werd een andere verdachte
aangehouden: Paolo Gabriele, de butler van de
paus en een van diens allernaaste medewerkers.
Vaticaanwatchers konden nauwelijks geloven dat
de 46-jarige vader van drie kinderen, wiens bijnaam
binnen het Vaticaan ‘Paolito’ (kleine Paul)
luidt, verantwoordelijk was voor Vatileaks.
DECEMBER 2012
esQuire.nl
103

door Coen Wulms // fotografie Valérie van der Wal
The Class
of 2012
Uit puur servicebesef selecteerde Esquire’s groominggoeroe
Coen Wulms de beste, fijnste en handigste
producten van het jaar. Voor jou.

Van boven naar beneden:
geur
John VarVatos
Artisan
De Amerikaanse mannenmodeontwerper
Varvatos
is een ster in de VS maar
in Europa onbekender.
Deze kruidige geur, in
fles met fraai gevlochten
jas, bevat ondermeer
citrus en bergamot.
€ 62
haar
KeVin murphy
Night Rider
Mix tussen wax and clay
die je haar structuur
geeft, waardoor het er
minder slick uitziet.
Houdt je bos in model
zonder stijf te worden,
dus met je handen in het
haar zitten is nu eens
geen probleem.
€ 23,50
geur
etro
Greene Street
De naam verwijst naar
de straat in New York.
Stevig, pittig en chique
dankzij peper, wierook en
muskus.
€ 84 (50 ml)
gezicht
Clarins men
Exfoliating cleanser
Gezichtsreiniger met
een dubbele werking
waardoor gegarandeerd
oude cellen en ander vuil
wordt verwijderd en je
huid dus gladder wordt
en gezonder oogt. Ook
voor de gevoelige huid.
€ 26
geur
DolCe & gabbana
The One Sport
Licht en (v)luchtig, deze
nieuwe van Dolce & Gabbana,
die net voor het EK
op de markt kwam.
Opent met rozemarijn,
vervolgens ruik je kardemon
en hout.
€ 60
grooming
haar
ViChy
Dercos Neogenic
De wortel waaruit
een haar groeit, staat
geregeld op non-actief.
Neogenic stimuleert zo’n
follikel om weer haar te
gaan maken. Gevolg: een
dikkere bos. Uitvoerig
getest. Kuur duurt drie
maanden.
€ 89 (28 ampullen)

EEN HALF JAAR
MUJJO TOUCHSCREEN
HANDSCHOENEN CADEAU
Neem nu een halfjaarabonnement Esquire voor € 29,95 en krijg deze
Mujjo touchscreen handschoenen t.w.v. € 24,95 cadeau!
Smartphone? Dan zijn deze handschoenen ideaal! Mujjo heeft dit najaar zijn handschoenen verbeterd
en jij krijgt ze nu bij een halfjaarabonnement. Je kan kiezen tussen de kleuren zwart en grijs.
Neem ook eens een kijkje op mujjo.com voor hun hele smartphone en tablet collectie!
Dit aanbod geldt in Nederland en België tot 1 maart 2013 of zolang de voorraad strekt. Betaling geschiedt per automatische incasso. Uw abonnement wordt verlengd met een jaar, tenzij u 1 maand voor het
einde van de abonnementsperiode opzegt. Opzeggen kan telefonisch, schriftelijk of per e-mail. Uw gegevens worden opgenomen in onze database, aangemeld bij het CBP Den Haag. Huidige abonnees
kunnen de Mujjo handschoenen ook ontvangen door het abonnement met 1 jaar te verlengen voor € 60,43.
DECEMBER 2012
Ga naar
esquire.nl/aanbieding of
bel gratis 0800-2353553
en word nu abonnee!
Een halfjaarabonnement bestaat uit 5 nummers en kost slechts € 29,95
ESQUIRE.nl/abonneren
HIRN3 / H00H.0912 /SHSZ & SHSG
131

A Matter of Time
Horloge Special bij
EINDELIJK EINDELIJK UITLEG UITLEG
ZO ZO WERKT WERKT EEN EEN
MECHANISCH
MECHANISCH
UURWERK
UURWERK
TIME WRITERS
INTERVIEW
INTERVIEW
MONTBLANC
1/1.000 SEC
HOOGSTE HORLOGERIE UIT VILLERET
HUBERT
PELLIKAAN
atelier op zolder
MYTHEVORMING
Waarom een
manufactuur-uurwerk
niet altijd beter is
door LEX STOLK
OVER EILEAN
De catch
van Panerai
GIJS GIJS SCHOLTEN
SCHOLTEN
VAN VAN ASCHAT ASCHAT
26
nieuwe modellen,
met veel
world timers!

00: 06
| A Matter of Time | Special in Esquire | Najaar 2012
A MATTER OF TIME
CONTENT
IN WOORD EN BEELD: EILEAN..................................................................................................................10
De ketch van Panerai
DE MOOISTE, NIEUWE HAUTE HORLOGERIE..............................................................................15
Te beginnen met een meesterwerk van Montblanc
DE MANUFACTUURMYTHE.............................................................................................................................24
Lex Stolk over waarom een in-huis-uurwerk niet altijd beter is
EINDELIJK UITLEG!..................................................................................................................................................28
Zó werkt een mechanisch uurwerk
GIJS SCHOLTEN VAN ASCHAT..................................................................................................................32
Interview met de acteur die per ongeluk horlogeverzamelaar werd
NAAST DE FINISHLIJN.....................................................................................................................................40
Hoe tijdsmeting bij sportevenementen in zijn werk gaat
OP BEZOEK BIJ ZENITH........................................................................................................................................42
Waar de ziel van Le Locle bewaard bleef
ATELIER OP ZOLDER.............................................................................................................................................46
Hubert Pellikaan ging gewoon zijn eigen horloge maken. Op zolder
HORLOGEBOMBARDEMENT.............................................................................................................................48
Extra tijdzones, vliegtuigen, alles
TUSSEN NOSTALGIE EN RETRO.............................................................................................................57
Lex Stolk mijmert de slotgedachte

00:08
EDITORIAL
fotografi e SEBASTIAAN WESTERWEEL
OM DE POLS: JAEGERLECOULTRE
MEMOVOX INTERNATIONAL
| A Matter of Time | Special in Esquire | Najaar 2012
GANDOR BRONKHORST | managing editor
Hij weet niet precies wanneer het begon, maar nu hij
tegen de vijftig horloges heeft, weet acteur Gijs Scholten
van Aschat het zeker: ‘Het is verslavend.’ Nog
geen jaar geleden, ook in Watch Tribune, zei jazz-pianist Michiel
Borstlap hetzelfde: ‘Zodra het je raakt, ben je verkocht.’
Horloges herwinnen in rap tempo mannenemoties. Complicaties,
manufactuur-uurwerken, titanium kasten, je kunt er
uren dialoog mee vullen op feestjes. En de meesten kunnen
tot een redelijk niveau meepraten. Ik hoor veel verhalen van
mannen die sparen voor hun eerste of tweede horloge, die me
trots vertellen welk horloge ze op het oog hebben, of welke ze
net bemachtigd hebben.
Soms ontroert het me oprecht, wanneer de keuze goed is.
Maar soms verbaast het me ook, omdat mannen duizenden
euro’s sparen voor een product dat uiteindelijk niet bijzonder
genoeg zal blijken te zijn. Dat het overpriced is, of erger, op
geen enkele manier speciaal.
Natuurlijk, een horloge is een emotioneel product (wie
geeft er achtduizend euro uit om louter de tijd te kunnen
zien), maar zoals altijd wint misinformatie het nog wel eens
van correctheid. Een juwelier kan ook misbruik maken van de
emotie (daarom raad ik altijd betrouwbare en geschoolde juweliers
aan, zoals Schaap en Citroen, boutique Tourbillon of
Amsterdam Watch Company voor vintage horloges). Zoals
een elektronicaverkoper twintig jaar geleden een Minidiscspeler
aanraadde als een goede investering, zo wordt nu geroepen
dat manufactuur-uurwerken het hoogst haalbare zijn.
Founding editor Lex Stolk nuanceert dat beeld op pagina 57
met historisch perspectief en onafhankelijke onderbouwing.
Al vanaf de eerste editie van The International Watch Tribune
hebben we onszelf ten doel gesteld om die kritische kanttekeningen
onafhankelijk te kunnen opschrijven. En goede
horlogehuizen kunnen juist dat waarderen. Zoals Vacheron
Constantin het zou zeggen: pour le métier d’art.
Ook heb ik gemerkt dat veel mannen nieuwsgierig zijn naar
juist die informatie, naar de achtergronden en techniek van
horloges. Het doet me dan ook grote deugd om door te kunnen
verwijzen naar een artikel van een van de invloedrijkste
horlogebloggers ter wereld en kenner op het gebied van techniek,
Frank Geelen. Hij legt in vier eenvoudige stappen het basisprincipe
van het mechanisch uurwerk uit.
Watch Tribune digs deeper.

TIJDLOOS NIEUW
Inhoud is niks zonder stijl. Deze horloges bieden beide in
de mooist mogelijke combinaties anno 2012, tot in de eeuwigheid.
00: 15
NIEUWE MODELLEN
MONTBLANC
TIMEWRITER II CHRONOGRAAF
BIFREQUENCE 1000
— De afgelopen jaren kwamen uit de Minerva-manufactuur
van Montblanc
opzienbarende concepten als de Metamorphosis
en de ExoTourbillon. Maar
Montblanc is toch vooral een chronografenmerk.
Veel merken specialiseren
zich daarin, zoals bijvoorbeeld TAG Heuer
met zijn Mikrotimer. Laatstgenoemde
bereikte de ongekende precisie van
timing op de duizendste van een seconde.
Montblanc bleef niet achter en presenteerde
dit voorjaar dit concept, de
Bi-frequence 1000, dat ook tot op een
duizendste seconde nauwkeurig timen
kan. Het aflezen van de tijd heeft wel
wat uitleg nodig.
De grote rode wijzer toont de honderdsten
van seconden, de index op zes uur
toont de verlopen tijd tot vijftien minuten.
Het pronkstuk, de duizendste van
een seconde, is te zien op het dashboard
op twaalf uur. Zodra je de pusher
daarboven indrukt (die werkt als een
stopwatch), verspringt het rode pijltje
daarin en toont de duizendste.
De constructie die de Spaanse horlogemaker
Bartomeu Gomila ontwikkelde
bevat twee verschillende balansen.
De ene daarvan is voor de tijd (die loopt
met een rustige 2,5 hertz). De tweede
balans is voor de chronograaf, die slaat
met 50 hertz. Dat is vrij snel, maar niet
snel genoeg voor zo’n precieze chrono,
dus heeft Gomila een truc bedacht die
verschilt van de eerder genoemde TAG
Heuer. Hiervoor is een systeem ontwikkeld
dat het balanswiel vaker dan een
keer per oscillatie pakt – en daar zit ergens
het geheim van de Spanjaard.
Montblanc heeft de Bi-Frequence inmiddels
al in een productiemodel weten
te vertalen: het merk heeft weer
laten zien haute horlogerie naar een hoger
plan te willen trekken.
THE INTERNATIONAL WATCH TRIBUNE |

00: 16
JAQUET DROZ
POCKET WATCH IVORY ENAMEL
— Het prachtige, klassieke Zwiterse merk Jaquet Droz doet oude
tijden herleven met dit gouden zakhorloge. In de beginjaren
van de horlogemaker was dit vijftig millimeter grote, achttienkaraats
horloge een van de belangrijkste modellen, en ook nu
weer is de afwerking oneindig gedetailleerd.
In de kast ligt een ivoorkleurige, geëmailleerde wijzerplaat met
daarop twee indexen, in de voor Jaquet Droz kenmerkende
8-vorm. De kleine index met Romeinse cijfers toont de uren en
minuten en een grotere index met Arabische cijfers voor de seconden.
Het punt waar beide cirkels elkaar snijden veranderen
de Romeinse cijfers van de kleine cirkel in Arabische cijfers.
| A Matter of Time | Special in Esquire | Najaar 2012
Jaquet Droz werd in
1738 opgericht in
La Chaux-de-Fonds.
In Nederland is het
verkrijgbaar bij
Boutique Tourbillon

00: 24
door LEX STOLK
Tijd voor nuance
DE MANUFACTUUR
MYTHE
Rond het manufactuur-uurwerk is er een mythische sfeer gecreëerd dat uit het
lood geslagen lijkt. Watch Tribune kijkt naar de realiteit achter de betovering.
De manufactuur van Longines aan
het begin van de twintigste eeuw, de
exacte datum is onbekend. In de
negentiende eeuw experimenteerde het
merk uit St. Imier met volledig in-huis
gemaakte uurwerken, maar het bleek
effi ciënter en beter om onderdelen
op verschillende plaatsen te laten maken.
Wel werden de onderdelen geassembleerd
in deze manufactuur.

at is nu beter? Iemand die alles zelf doet of
iemand die gespecialiseerde klusjes laat uitvoeren
door vaklieden om tot een zo goed
mogelijk totaalproduct te komen? In de horlogewereld
is dit een reële en cruciale vraag
die rondgaat onder merken en liefhebbers.
Het concept manufacture in de Zwitserse
horloge-industrie verwijst naar merken die
op zijn minst hun eigen uurwerken ontwerpen,
de uurwerkonderdelen zelf produceren
en ze tot horloges assembleren. Een horlogehuis
dat niet zelf het saffierglas, de kast, de
wijzers of de balansveer produceert, wordt
nog steeds gezien als een manufacture. Het
uurwerk is het leidend voorwerp in de manufactuur-discussie.
Tegenover de manufacture staat het atelier
de terminage, waarbij een merk, de zogeheten
etablisseur, enkel de assemblage van
de verschillende horloge-onderdelen uit-
voert op een centrale plek en er
de merknaam op aanbrengt. Dat
klinkt minder betrokken, ambachtelijk
en vooral ook historisch
incorrect. Historie is een
niet onaanzienlijk deel van de totale
horloge-emotie en –beleving
en een ver teruggaande geschiedenis
wordt met graagte ingezet
in reclamecampagnes om de
doelgroep te overtuigen van de traditionele
waarden van het merk. Maar het assembleren
van losse uurwerkonderdelen tot een
hoogwaardig tijdinstrument is zowel historisch
interessant, belangwekkend, uniek en
zeer correct.
We gaan terug naar de beginjaren van het
Zwitserse horloge-ambacht. Horlogemaker
Daniel Jeanrichard (1672 – 1741) is slechts
negentien jaar jong als hij in Le Locle in de
Zwitserse Jura een uurwerkatelier opent.
De onderdelen die hij gebruikt zijn afkomstig
van verschillende dominante horlogemakersgilden.
Deze gilden houden bewust
de productie van per stuk gefabriceerde onderdelen
laag en de prijzen hoog en Jean-
Richard zoekt naar een manier zijn atelier
De status van
Breguet kon
alleen verdedigd
worden als de
uurwerken
heel exclusief
waren
onafhankelijk hiervan te kunnen
uitbaten. Hij introduceert
het system met de naam établissage.
Jeanrichard leert de boeren
in de omgeving van Neuchâtel
hoe ze uurwerkonderdelen
moeten maken en iedere boer
krijgt een ander onderdeel te maken
waardoor hij steeds meer
een specialist wordt op dat betreffende onderdeel.
Alle losse componenten worden
vervolgens door een horlogemaker geassembleerd.
Jeanrichard zorgt er ook voor dat in
de Jura gereedschappen worden ontwikkeld
waardoor het eenvoudiger en dus goedkoper
wordt gestandaardiseerde uurwerkonderdelen,
die een steeds betere kwaliteit
hebben en in steeds grotere aantallen te produceren.
De arme boeren in de Jura zijn dolenthousiast
dat ze in de koude winters wat
kunnen bijverdienen en zijn op deze manier
de grondleggers van de moderne Zwitserse
horloge-industrie.
Eeuwenlang was de Zwitserse horlogeindustrie
een verzameling onafhankelijke
specialisten die van generatie op generatie
00: 25
TRENDS TRIBUNE
THE INTERNATIONAL WATCH TRIBUNE |
Jaeger-LeCoultre
is een van de
weinige huizen
dat reeds lange tijd
zijn eigen uurwerken
maakt. Deze foto uit 1833
toont de manufactuur in
Le Sentier, in de Jura

00: 28
door Frank Geelen
illustraties kristel steenberGen
WATch
college
Leuk hoor, al die radertjes, maar hoe werkt
zo’n uurwerk* nou eigenlijk? The International
Watch Tribune geeft les in vier stappen.
GanGreserVe
Om voldoende energie op te
slaan om een uurwerk twee,
drie of zelfs 41 dagen* lang
te laten lopen, zijn uurwerken
ontwikkeld met twee of
drie veertonnen, die parallel
geschakeld zijn. A. Lange &
Söhne heeft echter een horloge
gemaakt waarbij 1 veerton
voldoende energie vasthoudt
voor liefst 31 dagen. Het horloge
merk Rebellion doet hier
nog een schepje bovenop en
heeft een uurwerk ontwikkeld
waarbij zes kleine veertonnen
zorgen voor maar liefst 41 dagen
gangreserve.
*Een uurwerk is een mechanisch motortje dat de wijzers van een horloge laat
ronddraaien. Maar zoals elke motor behoeft ook een mechanisch uurwerk een
energiebron (stap 1), moet de energie gedistribueerd worden (stap 2), moet de
distributie van energie gecontroleerd verlopen (stap 3) en uiteindelijk geven de
wijzer de juiste tijd aan (stap 4).
Historie
van het
mechanisch
uurwerk
| A Matter of Time | Special in Esquire | Najaar 2012
3de eeuw voor Christus 723 900-1000
Een met water aangedreven echappement
wordt voor het eerst beschreven
door de Griekse wetenschapper Philo van
Byzantium.
De Energiebron
Een opgewonden veer die in een veerton geplaatst is, fungeert
als energiebron voor de meeste mechanische uurwerken.
Hoe meer energie in die veerton kan worden
opgeslagen, hoe langer een horloge kan blijven lopen zonder
tussentijds te worden opgewonden. Aangezien de afmeting
van een horloge een beperkende factor is op de lengte van die
veer, proberen horlogemerken die kleine ruimte zo efficiënt
mogelijk te gebruiken.
Doordat het horloge loopt, verliest de veer in de veerton
(of veertonnen) langzaam zijn energie: de veer ontspint zich.
Om die veer weer van spanning (en dus energie) te voorzien
kan een uurwerk handmatig of automatisch opgewonden
worden.
Bij handmatig opwinden wordt middels het draaien van
de kroon, de veer opgedraaid. Tandwielen die tussen de
kroon en de veerton zitten, zorgen voor de overdracht van
energie.
In geval van een automatisch uurwerk wordt de veer opgewonden
door een rotor. Het bewegen van je pols zorgt ervoor
dat de rotor ronddraait. Met deze draaiing wordt de as
waaraan de veerton bevestigd is, rondgedraaid.
Hoe kan het dat de veer niet ineens ontlaadt? Daarvoor is
het echappement uitgevonden (maar dat zie je in stap
drie.) Toch is er nog een mogelijk lek. Om een
veerton te kunnen opdraaien, moet
er een directe verbinding tussen
het mechaniek dat
zorgt voor opwin-
den en
de veerton
bestaan.
Om te voorkomen
dat ofwel de rotor of de
kroon ineens heel snel rondspint,
is een constructie bedacht die
doet denken aan een ratel, als het speelgoed
dat bij ronddraaien een ratelend geluid
geeft. Een simpel palletje zorgt ervoor dat het opwind-mechanisme
alleen de veerton kan opwinden en dat
de veerton niet via de rotor of kroon al z’n energie kwijtraakt.
De eerste klok met water
aangedreven echappement in
China, gemaakt door de
boedistische monnik Yi Xing en
de medewerker van de overheid
Liang Lingzan
experimenten met een
echappement op basis
van kwik
1300
het eerste mechanische
echappement wordt
uitgevonden

lenGte Van De Veer
De veer in de veerton is meestal
ongeveer een halve meter lang. De
A. Lange & Söhne Lange 31 heeft een
veerton met twee veren die op elkaar
liggen. De veren zijn 185 centimeter lang.
Energie-overdracht
00: 29
tiMeteCH
Tussen
veerton en
echappement
zitten
meestal
vier
tandwielen
...
Na de veerton, waarin de energie
voor het uurwerk is opgeslagen, volgt
een aantal tandwielen. Die bevinden
zich tussen de energiebron (veerton)
en het regulerend orgaan (echappement) dat zorgt voor
een gecontroleerd loslaten van de energie. De distributie van
energie door het uurwerk heen moet zo efficiënt mogelijk
verlopen, zodat een horloge zo lang mogelijk met de energie
van een vol opgewonden veerton kan doen.
Meestal zitten er vier tandwielen tussen de veerton en het
echappement. Die zitten op een as bevestigd. Hoe lager de
weerstand is die de tandwielen ondervinden, hoe langer een
horloge met de opgeslagen hoeveelheid energie doet. Lage
weerstand zorgt ook voor minder slijtage. De tanden zijn
daarom geoptimaliseerd voor efficiënte energie-overdracht.
Nog veel belangrijker is dat de assen waarop de tandwielen
zitten, met zo min mogelijk frictie draaien. In veel uurwerken
zijn rode rondjes zichtbaar, dit zijn de robijnen waarin
de assen draaien.
In het opengewerkte P. 2002/10
uurwerk van Panerai zijn de vier
tandwielen tussen veerton en
echappement mooi te zien
1430 1675 1675 1704 1770
Uitvinding van de eerste klok die wordt
aangedreven door een veerton: de
Bourgondische Klok. Staat tegenwoordig
in het Germanisch Nationaal Museum in
Nürnberg
kinetisCH
Naast het mechanische uurwerk met een veerton
bestaat er ook een variant waarbij de energie die
gewonnen wordt met een rotor, in een batterij
geladen wordt. Dit is het kinetisch uurwerk
van Seiko
De Nederlander Christiaan
Huygens vindt de pendule klok
uit, waardoor een veel nauwkeurigere
tijdmeting mogelijk
werd dan voorheen
Rond dezelfde tijd vonden Huygens en
de Brit Robert Hooke de balansveer
uit, die een soortgelijke functie in een
uurwerk heeft als de pendule
Robijnen worden voor het eerst toegepast
in uurwerken van Nicolas Fatio de Duillier,
Peter Debaufre, and Jacob Debaufre (die een
Engels patent voor het idee ontving)
ThE INTERNATIONAL WATch TRIBUNE |
Abraham-Louis
Perrelet vindt
automatische
opwinding voor
een uurwerk uit

00: 32
door Gandor Bronkhorst
fotografie Jasper FaBer

00: 33
InterVIeW
‘Het is
absoluut
verslavend’
binnen tien jaar spaarde acteur
gijs scholten van aschat een
indrukwekkende horlogeverzameling
bij elkaar. Dit is hoe.

00: 42
door GANDOR BRONKHORST
Naar de top
Op bezoek in de Rue des Billodes, Le Locle,
waar Zwitsers erfgoed zijn ziel behield.
| A Matter of Time | Special in Esquire | Najaar 2012
Zicht op de manufactuur van Zenith
aan het begin van de twintigste eeuw.
Deze maand heropent na jaren van
leegstand het grote, gerenoveerde pand
uit 1901 op de achtergrond.
In 1970 vloog een Boeing 707 van Parijs
naar New York met een Zenith El Primero
aan het landingsgestel, waar het al gauw
rond -65 graden koud werd. Ook na de
landing scheen het horloge nog te werken
zonder problemen. Alleen de tijdzone
moest worden aangepast.

In het midden van de door
Unesco beschermde dorpskern
van Le Locle, ligt een klein
marktplaatsje met daarop een
vrolijk fonteintje. Wie daar naast
gaat zitten en goed om zich heen
kijkt, ziet meer dan een zoveelste,
Zwitsers dorp. De straten zijn rechter, de
dorpsplanning is doordachter. Sinds de grote
branden van 1833 en 1844 heeft de planologie
in dienst van het horlogemaken gestaan.
Le Locle en La Chaux-de-Fonds liggen in
een Jura-dal. Tegen de heuvels van die gebieden,
zijn nog veel meer horlogemakers
gevestigd. De meesten daarvan, echter, zijn
gehuisvest in moderne, vierkante glaspaleizen
die aan alle eisen van de moderne horlogerie
voldoen.
Karl Markx noemde La Chaux-de-Fonds
ooit een ‘enorme fabrieksstad’. In zijn standaardwerk,
Das Kapital, analyseerde hij
daarom de divisie van werk in de Zwitserse
horloge-industrie. Vanaf dat kleine marktplaatsje
zie je ook een van de gebouwen
die bijna een fabriek lijkt, groot is, uit de jaren
dertig stamt en waar de naam Zenith op
staat.
De handgewonden worldtime chronograaf
van Zenith uit 1955. Dit was een van de
historische horloges die door ceo Duff our
in het archief werden gevonden en de
inspiratie vormden voor de Pilot collectie
die Zenith op Baselworld 2012 presenteerde
Le Locle verscheen pas in de late middeleeuwen
op de kaart, maar het einde
van de zeventiende eeuw begon het
vlot te groeien toen een horlogemaker
genaamd Daniel Jean-Richard
een atelier in het dorpje opende.
Het merk JeanRichard, overigens,
bestaat nog steeds, al figureert het
in de marge van de grote meesters
om zich heen.
Die hele regio, zag ook Marx,
stond in het teken van een industrie:
horlogemaken. Op dat moment
ging dat voor een groot deel
nog op de traditionele manier; kleine
zzp’ers die ’s winters de akkers niet
konden bewerken, maakten thuis onderdelen
voor horloges. Die werden
door een horlogemaker in elkaar
gezet en daarna in Parijs of
Genève verkocht.
Toen in 1865, ongeveer een
eeuw later, ene Georges Favre-
Jacot zich in Le Locle vestigde,
werkte pakweg negentig procent
van de Zwitserse horlogemakers
vanuit huis. Dat was vier jaar nadat
een andere slimme horlogemaker,
Ernest Francillon, zo’n
twintig kilometer verderop een weiland had
opgekocht dat Longines heette.
Beide horlogiers zouden de historie
ingaan omdat ze het traditionele
horlogemaken zouden veranderen: ze industrialiseerden.
Ze richtten een manufactuur
op, waar onderdelen gemaakt én geassembleerd
werden, daarna in een kast geplaatst
en zelfs een merknaam kregen.
Precies daarom is dat fabriek-achtige gebouw
aan de rand van Le Locle, dat je vanuit
bijna alle hoeken van het dorp kunt zien, zo
belangrijk geweest. Daar vestigde Georges
Favre-Jacot zijn manufactuur.
Het gebouw verbeeldt zo’n beetje de hele
horlogegeschiedenis sinds het begin van
de twintigste eeuw. Hij begon kleinschalig,
maar bouwde daarna een groots, prestigieus
gebouw. Het merk was innovatief; in de
jaren zestig kwam daar het eerste echt goede
automatische chronograafuurwerk* vandaan
– het historische El Primero-uurwerk
dat nog steeds het hart vormt van de Zenithcollectie.
Maar vlak daarna, met de opkomst van
quartz-horloges en grote, buitenlandse in-
THE INTERNATIONAL WATCH TRIBUNE |
00: 43
REPORTAGE
Karl Markx
noemde
La Chaux-de-
Fonds ooit een
‘enorme
fabrieksstad’
...

00: 46
door lex stolk
fotografie jeroen mantel
| A Matter of Time | Special in Esquire | DECEMBER
DOE HET ZELF
Zijn ideale horloge was onvindbaar.
Dus maakte Hubert Pellikaan het zelf.

Als klein kind raapte ik schroefjes op
van de straat om hijskraantjes mee
te maken. Later ging ik met Fischer
Technik spelen. Niet met Lego want dat is
meer de buitenkant. Bij Fischer Technik
ging het om dingen te laten bewegen, te laten
werken. Dat ik naar de HTS ging lag dan ook
voor de hand, maar ik voelde me daar helemaal
niet thuis. Mijn vader is apotheker en ik
ging met hem wel eens mee naar een laboratorium
en dat was heel fascinerend; leidingen,
machines, apparaten. Dat vond ik heel
interessant. Je moet je voorstellen dat in de
jaren zeventig Nobelprijswinnaars medicijnen
ontwikkelden die een jaar later in de
apotheek lagen. Nu onvoorstelbaar. Tegenwoordig
gaan daar jaren overheen.
Na de studie farmacie heb ik mijn MBA in
Enschede gehaald op het gebied van innovatie.
Daarna ben ik naar TNO gegaan waar ik
heb gewerkt als adviseur in de procestechnologie,
om vervolgens naar het
bedrijfsleven over te stappen.
Daar heb ik echte high tech farmacie
bedreven. Je zou het misschien
niet zeggen, maar op mijn
terrein van de farmacie komt
veel technologie om de hoek kijken.
Processen bij extreem hoge
drukken, exotische oplosmiddelen,
en al de apparatuur die je
daarvoor moet bedenken en in elkaar
zetten – de stoere kant van
de farmacie zullen we maar zeggen.
Dit heeft er ook toe geleid dat
er nu acht patenten op mijn naam
staat. Het bedenken en bouwen is
mijn grote drijfveer. Dus ben ik in
mijn vrije tijd ook altijd bezig geweest
met het maken van allerlei
dingen. Ik speel gitaar en dus bouwde ik
bijvoorbeeld buizenversterkers. Ik heb nog
eens een zeer goed werkend veersysteem bedacht
en dat in een motorfietsvoorvork gebouwd.
Werkt nog steeds perfect, maar het
is me nooit gelukt het aan een grote schokbrekerfabrikant
te verkopen. Plexiglazen designlampen
heb ik ook nog eens gemaakt.
Leuk om weg te geven op verjaardagen of zo.
‘Mijn eerste
wijzerplaat
kwam uit
de printer’
...
Als je geïnteresseerd bent in techniek,
kom je vroeg of laat natuurlijk in aanraking
met horloges. Dat waren in mijn geval oude
militaire horloges. Ik vond ze prachtig, maar
had er eigenlijk geen geld voor. Dat kwam
pas later. Toen had ik wel geld over voor een
Omega uit de Tweede Wereldoorlog en veel
later heb ik een Omega Speedmaster 321 gekocht.
Dat vind ik nog steeds een perfect
horloge. Het ontwerp is helemaal goed. Kijk
bijvoorbeeld naar de subtiele hoekjes aan
de schouders van dat horloge. Daar is zoveel
aandacht aan besteed. Later is er een
andere kast gekomen en die is veel vlakker.
In 2007 besloot ik me – na enige aanmoediging
van mijn vrouw – te trakteren op een
nieuw horloge. Ik was voor mezelf begonnen
als productontwikkelaar en dat moest gevierd
worden. Ik heb een aantal horloges in
mijn handen gehad waarvan ik dacht dat ik
ze mooi vond, maar het was het allemaal net
niet. Op het laatst stond ik te dubben tussen
een Omega Seamaster Planet Ocean en een
Panerai waar ik het type niet meer van weet.
Het was in ieder geval niet eentje met een 47
millimeter 1950 kast, want die vind ik wonderschoon.
Geen van beide horloges had wat
ik zocht. Toen bedacht ik me, op
bezoek bij een rijk gesorteerde
juwelier met allerlei toonaangevende
merken om me heen, dat ik
dan maar zelf een horloge moest
gaan maken.
Het geld dat ik gereserveerd
had voor mijn nieuwe horloge
heb ik uiteindelijk gestoken
in het kopen van kasten en uur-
werken én in een ontwerpprogramma
voor op de computer.
Dat leidde uiteindelijk tot een
horloge met een strakke zwarte
wijzerplaat – uit de printer, dus
eigenlijk helemaal niet zo strak
– en Breguetwijzers in een IWCachtige
kast. Op dat horloge kreeg
ik complimenten van niet-horlogekenners,
terwijl ik op mijn Speedmaster
juist enkel complimenten kreeg van
horlogekenners. Vanaf dat moment
is het steeds serieuzer geworden en
heb ik tien echte wijzerplaten laten
drukken bij Bedford Dials in Engeland.
Toen de eerste horloges
klaar waren, heb ik ze binnen
een week allemaal verkocht.
Tien horloges leidden tot
honderd horloges. Dan wordt
het dus qua bedragen ook heel
serieus. Spannend ook. Want
tien horloges verkopen is één ding,
honderd is wat anders. En ga met
die onzekerheid in je hoofd maar
THE INTERNATIONAL WATCH TRIBUNE |
00: 47
InterVIeW
eens honderd kasten, honderd wijzerplaten
en honderd uurwerken bestellen. Gelukkig
is het allemaal goed gegaan en ben ik me
steeds verder gaan ontwikkelen. Inmiddels
zijn er verschillende modellen en in Utrecht
heeft een juwelier mijn horloges in de collectie
opgenomen.
Ik ben druk bezig met de toekomst van
mijn horloges, of eigenlijk met de toekomst
van mijn merk Pellikaan Timing. En dat gaat
goed. Zo kwam ik in contact met FC Utrecht
via Helsloot Juweliers, de winkel waar mijn
horloges verkocht worden. Ik heb voor hen
een gelimiteerde oplage horloges gemaakt
met op de wijzerplaat heel subtiel een verwijzing
naar de club. Een anonieme enthousiasteling
kocht op de goede doelen veiling
“FC4U” het tweede exemplaar voor € 4000.
Voorzitter Jan-Willem Dop kreeg bij zijn afscheid
van de club het eerste exemplaar.
Nu houd ik me bezig met het ontwikkelen
van nieuwe modellen. Ik wil graag een heel
klassiek horloge maken. Een 39 millimeter-model
met een zilveren wijzerplaat, en
ook twee typen chronografen; een klassieke
chronograaf en een sportievere, moderne
variant. Tot nu toe zou je kunnen zeggen dat
mijn horlogewerk meer weg heeft van Lego
dan van Fischer Technik. Ik houd me bezig
met de buitenkant. Met kasten en wijzers
en wijzerplaatontwerpen, maar niet met wat
binnenin tikt. Misschien komt dat nog wel.
Maar ik vind dan wel dat het iets moet toevoegen.
Zo steek ik namelijk zelf in elkaar.
Alles wat ik vroeger bouwde was een verbetering,
een toevoeging. Ook in mijn werk als
productontwikkelaar ben ik steeds op zoek
naar nieuwe dingen. Laatst zag ik trouwens
iets waardoor ik wel werd gefascineerd. Ik
zag de nieuwste creatie van MB&F, de LM1,
met al die bewegende delen op de wijzerplaat,
en toen bedacht ik me dat ik
wel graag een ETA-uurwerk zo wil
ombouwen dat het echappement aan
de voorkant geplaatst kan worden
en dus op de wijzerplaat te zien is.
En dan voor een prijs onder de
honderdduizend euro. Dat zie
ik mezelf misschien nog wel
eens doen.’
De Pellikaan Timing FC Utrecht
limited edition, gemaakt
voor de voetbalclub (€ 995 )

00: 48
InternatIonal
Afgelopen jaar presenteerde bijzonder veel huizen horloges
met extra tijdzones. Dit zijn de bijzonderste nieuwe modellen,
met wat vliegtuigen. Ter inspiratie.

PAnerAi || lUminOr 1950 3 DAyS GmT AUTOmATic cerAmicA
mOnTBlAnc || TimeWAlker UTc
rOleX || eXPlOrer
00: 49
PHOTO TRIBUNE