Voedingsadvies bij COPD - Sint-Andriesziekenhuis Tielt
Voedingsadvies bij COPD - Sint-Andriesziekenhuis Tielt
Voedingsadvies bij COPD - Sint-Andriesziekenhuis Tielt
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Indien er nog vragen zijn, kunt u altijd <strong>bij</strong> de diëtiste terecht:<br />
tel: 051/42 55 63<br />
<strong>Sint</strong>-<strong>Andriesziekenhuis</strong><br />
Krommewalstraat 11<br />
8700 <strong>Tielt</strong><br />
Tel: 051/42 51 11 – fax: 051/42 50 20<br />
info@sintandriestielt.be<br />
www.sintandriestielt.be<br />
8<br />
Mei 2012<br />
<strong>Voedingsadvies</strong> <strong>bij</strong> CPOD
Inleiding<br />
Bij mensen met <strong>COPD</strong> (Chronisch Obstructief Longlijden) is een<br />
deskundige voedingsbegeleiding noodzakelijk,. Zij krijgen namelijk<br />
vaak te maken met verminderde eetlust en een verhoogde dagelijkse<br />
energiebehoefte.<br />
Verminderde eetlust kan leiden tot ondervoeding en ondergewicht.<br />
Ondergewicht leidt op zijn beurt tot skeletspierzwakte en afname van<br />
de sterkte en het uithoudingsvermogen van de ademhalingsspieren.<br />
Een verhoogde dagelijkse energiebehoefte ontstaat enerzijds door een<br />
verhoogde energiebehoefte in rust en anderzijds door een verhoogd<br />
energieverbruik <strong>bij</strong> activiteit.<br />
Een goede voeding alléén is niet voldoende. Zonder beweging en<br />
training wordt de extra energie omgezet in vet in plaats van in spieren.<br />
Algemene voedingsadviezen<br />
• Zorg voor een gevarieerde en evenwichtig samengestelde<br />
voeding. Maak gebruik van kleine frequente maaltijden.<br />
• Eet regelmatig en neem voldoende tijd (traag en met een vast<br />
tempo eten). Maak tijd voor een rustpauze voor en na elke<br />
maaltijd.<br />
• Zorg dat u diepvries- en blikvoeding voor handen hebt.<br />
• Een warme maaltijd nuttigen vraagt meer energie dan een<br />
broodmaaltijd. Zachte voedingsmiddelen vragen minder energie<br />
dan harde spijzen.<br />
• Praat niet of minder tijdens het eten.<br />
• Houd uw gewicht op peil: <strong>bij</strong> een te laag lichaamsgewicht<br />
schakel je eiwitrijke <strong>bij</strong>voeding in tussen de<br />
maaltijden (vb.: Respifor®), <strong>bij</strong> een te hoog lichaamsgewicht<br />
maak je gebruik van een algemene gezonde<br />
voeding.<br />
• Neem regelmatig lichaamsbeweging.<br />
2<br />
GROEP 5: Melkproducten<br />
Melk- en melkproducten zijn een belangrijke bron<br />
van eiwitten, calcium en B-vitamines. Er wordt<br />
aanbevolen om 3-4 glazen melk per dag te drinken<br />
en 1-2 sneden kaas of smeerkaas of platte kaas te<br />
eten of andere melkproducten zoals yoghurt,<br />
karnemelk, chocomelk…<br />
Halfvolle en magere producten krijgen de voorkeur.<br />
Indien er sprake is van een laag lichaamsgewicht, gebruik dan volle<br />
melk en melkproducten.<br />
GROEP 6: vlees, vis, eieren en vervangproducten<br />
Deze groep is een belangrijke bron van eiwitten,<br />
vitamines en mineralen. Per dag volstaat een<br />
inname van 100g vlees, met vleeswaren<br />
inbegrepen.<br />
GROEP 7: Smeer- en bereidingsvet<br />
Vetten leveren energie, maar ze brengen ook<br />
essentiële vetzuren en vetoplosbare vitamines<br />
aan. Er wordt aanbevolen om 1 mespuntje per<br />
snede brood en 1 eetlepel bereidingsvet per<br />
persoon voor de warme maaltijd te gebruiken.<br />
De samenstelling is ook van belang, het gehalte<br />
aan verzadigde vetten dient minder dan 1/3 van het totale vetgehalte<br />
te zijn.<br />
GROEP 8: Restgroep<br />
Dit bevat alle voedingsmiddelen die we niet echt<br />
nodig hebben, <strong>bij</strong>voorbeeld snoep, gebak,<br />
alcohol, suikerhoudende frisdranken…<br />
Deze voedingsmiddelen bevatten veel vet en<br />
suiker, maar geen nuttige voedingsstoffen.<br />
7
Gezonde voeding: de actieve voedingsdriehoek<br />
GROEP 1: Water<br />
Water of vocht is onmisbaar voor ons lichaam, het is<br />
een essentieel bestanddeel van een gezonde<br />
voeding. De dagelijkse behoefte bedraagt minstens<br />
2,5 liter, enerzijds vocht uit vaste voeding (= 1 liter)<br />
en anderzijds de hoeveelheid vocht die je drinkt<br />
(= 1,5 liter).<br />
GROEP 2: Graanproducten en aardappelen<br />
Dit is een zeer belangrijke groep, waaronder brood (meergranen-,<br />
rogge-, tarwebrood, beschuiten…) rijst, pasta en aardappelen<br />
vallen. Volkoren producten krijgen de voorkeur,<br />
zij bevatten meer vezels, vitamines en mineralen.<br />
De aanbevolen hoeveelheid bedraagt 5-12<br />
sneden brood per dag en 3-5 stuks gekookte<br />
aardappelen per dag (ter grootte van een ei).<br />
GROEP 3: Groenten<br />
Groenten bevatten veel vezels, vitamines en<br />
mineralen. Niet alle groenten bevatten dezelfde<br />
vitamines en mineralen. Daarom is het van<br />
belang om voldoende te variëren binnen deze<br />
groep. Er wordt aanbevolen om 300g groenten te<br />
eten per dag. Dit is veel om in één maaltijd in te<br />
nemen, daarom kan je <strong>bij</strong>voorbeeld 200g <strong>bij</strong> de<br />
warme maaltijd en 100g <strong>bij</strong> de broodmaaltijd eten.<br />
GROEP 4: fruit<br />
Fruit levert koolhydraten, vezels, vitamines en<br />
mineralen. Er wordt aanbevolen om 2-3 stuks fruit<br />
per dag in te nemen. Het is eveneens van belang<br />
om voldoende te variëren.<br />
6<br />
Praktische tips <strong>bij</strong> …<br />
… kortademigheid en vermoeidheid<br />
• Indien u vermoeid bent, rust dan eerst alvorens te eten.<br />
Eet weinig, maar vaak.<br />
• Gebruik het ont<strong>bij</strong>t voor u zich gaat wassen.<br />
• Maak gebruik van kleine frequente maaltijden en gebruik de<br />
hoofdmaaltijd op een tijdstip waarop u zich het best voelt.<br />
• Neem een correcte houding aan met ondersteuning van het<br />
hoofd en gebruik een goede ademhalingstechniek tijdens de<br />
maaltijd.<br />
• Eet langzaam en kauw goed. Haal voor elke hap diep adem.<br />
• Eet voedingsmiddelen die makkelijk te kauwen zijn<br />
(vb. pap, vla, puree, gemalen vlees, vruchtenmoes, soep…)<br />
en maaltijden die eenvoudig te bereiden zijn<br />
(vb. eenpansgerechten, groenten uit diepvries…),<br />
of maak gebruik van een dienst die maaltijden aan huis levert.<br />
• Drink een half uur voor de maaltijd een bouillon of eens een<br />
aperitief om de eetlust op te wekken.<br />
• Neem uw geneesmiddelen juist en op het gewenste tijdstip in.<br />
• Indien u een zuurstoftherapie krijgt, gebruik die indien nodig<br />
verder tijdens de maaltijd.<br />
3
... gebrek aan eetlust<br />
• Eet langzaam, kauw goed. Neem de tijd om de maaltijd op te<br />
eten. Gebruik de hoofdmaaltijd op het voor u meest geschikte<br />
moment van de dag.<br />
• Beperk het gebruik van gasvormende voedingsmiddelen zoals<br />
ui, spruiten, koolsoorten, koolzuurhoudende dranken, bier…<br />
• Bereid maaltijden die lekker ruiken en de eetlust opwekken.<br />
• Eten in gezelschap kan eveneens de eetlust bevorderen.<br />
• Indien de voeding lang in de maag blijft, maak dan gebruik van<br />
kleine frequente maaltijden, voedingsmiddelen die koud of op<br />
kamertemperatuur zijn en vloeibare voedingsmiddelen.<br />
... droge mond<br />
• Kauw langdurig om de speekselproductie te bevorderen.<br />
• Drink een beetje <strong>bij</strong> elke hap voedsel en zorg dat je altijd iets<br />
<strong>bij</strong> de hand hebt om te drinken (zoals water, frisdrank…)<br />
• Neem overvloedig saus of jus <strong>bij</strong> de warme maaltijd.<br />
• Beleg uw boterham met voldoende smeerbaar, zacht beleg<br />
zoals pastei, smeerkaas, chocopasta, jam, slaatjes, roerei…<br />
• Vloeibare producten zoals vla, pap, pudding en yoghurt eten<br />
gemakkelijker.<br />
4<br />
... slijmvorming in de mond<br />
• Sommige voedingsstoffen veroorzaken een plakkerig, slijmerig<br />
gevoel in de mond. Dit is niet hetzelfde als slijm dat<br />
geproduceerd wordt door de luchtwegen.<br />
• Spoel de mond na het nuttigen van slijmvormende producten<br />
en na elke maaltijd.<br />
• Maak gebruik van zure melkproducten zoals karnemelk,<br />
yoghurt, zure room, kwark en met calcium verrijkte sojaproducten:<br />
deze zorgen voor minder slijmvorming dan zoete<br />
melksoorten zoals chocolademelk, vla…<br />
• Koude melkproducten geven een minder slijmerig gevoel in de<br />
mond en keel dan melkproducten die op kamertemperatuur<br />
zijn.<br />
• Laat melk- en melkproducten niet onnodig weg uit uw voeding.<br />
De eiwitten die hierin aanwezig zijn, zijn belangrijke bouwstoffen<br />
voor uw spieren.<br />
... gewichtsverlies<br />
• Maak voeding eiwitrijk door voldoende melk- en melkproducten,<br />
vlees, vis en eieren te gebruiken.<br />
• Gebruik met eiwit verrijkte <strong>bij</strong>voeding (vb. Respifor®).<br />
5