Nummer 2 - Tijdschrift voor Nucleaire Geneeskunde

en bij een ander een recidief in de oksel geconstateerd. Het
gebruik van een enkele intratumorale injectie voor zowel
sentinel-nodebiopsie als probe-geleide excisie van de mammatumor
lijkt veilig, maar een langere follow-up is nodig om
dit definitief te bewijzen.
Diverse onderzoeken lieten zien dat echografie met dunnenaald-aspiratiebiopsie
zou kunnen helpen bij het aantonen
van metastasen in lymfklieren. In hoofdstuk tien wordt dit
onderzoek beschreven bij patiënten met een mammacarcinoom.
Bij 58 van de 732 onderzochte axillae werd een metastase
aangetoond met de combinatie van echo en dunnenaald-aspiratiebiopsie.
Deze 58 axillae bedroegen 21% van de
in totaal 271 axillae die een metastase bleken te bevatten. Eén
patiënt onderging een okselklierdissectie naar aanleiding van
een fout-positief resultaat. De sensitiviteit van dit onderzoek
was 21% en de sentinel-nodebiopsie kon achterwege gelaten
worden bij 8% van de patiënten. Deze aanpak verbetert de
selectie van patiënten die in aanmerking komen voor sentinelnodebiopsie
en wordt nu routinematig gehanteerd bij patiënten
met een mammacarcinoom en klinisch normale klieren.
Melanoom en Merkel-celcarcinoom
In hoofdstuk elf wordt de lymfdrainage van het melanoom
op het onderste gedeelte van de romp of het been beschreven.
De lies werd verdeeld in vijf zones uitgaande van de saphenofemorale
overgang als de centrale zone. Andere zones waren
craniaal-mediaal, craniaal-lateraal, caudaal-lateraal en caudaal-mediaal
gelegen. Van de 164 patiënten met een melanoom
op het been had 95% een sentinel-node caudaal van de
sapheno-femorale overgang, 17% craniaal van deze overgang
en 7% had een sentinel-node in de centrale zone. Alle 35 patiënten
met een melanoom op de romp hadden sentinel-nodes
in de craniale zones. Een van hen had tevens een sentinel-node
in de centrale zone. Er werd bij deze groep geen drainage naar
de caudale zones gezien. Melanomen op het onderste deel van
de romp draineren met name op sentinel-nodes craniaal van
de sapheno-femorale overgang. Sentinel-nodes van patiënten
met een melanoom op het been zijn met name caudaal van
deze overgang gelokaliseerd. Kennis van deze drainageroutes
kan helpen bij het pre- en postoperatieve lymfklieronderzoek.
Anterieure opname van
een patiënt met een melanoom
op het bovenbeen.
Eén sentinel-node is gelokaliseerd
in de caudaalmediale
zone en de
andere in de craniaalmediale
zone. Dit patroon
wordt vaker gezien bij
melanomen op deze locatie.
De exacte anatomische
locatie van de sentinel-node
kan van belang
zijn voor de chirurgische
interventie indien deze
een metastase bevat.
29(2)
Hoofdstuk twaalf heeft betrekking op de drainagepatronen
van dezelfde patiënten als in hoofdstuk twaalf maar er wordt
hier ingegaan op tweede-echelon en hoger gelegen klieren. De
lies werd in vier velden verdeeld: het subcutane weefsel craniaal
van de sapheno-femorale overgang, het subcutane weefsel
caudaal van de sapheno-femorale overgang, het iliacale-obturatorius
gebied en een veld gelegen tussen de overgang en het
iliacale-obturatorius gebied. Hogere echelonklieren werden
niet gevisualiseerd in de craniale of caudale velden, indien
daar geen sentinel-node was gelokaliseerd. Kennis van deze
drainagepatronen kan de chirurg doen besluiten een beperkte
liesklierdissectie uit te voeren afhankelijk van de locatie van
de tweede- en hogere-echelonklieren.
Bij patiënten met een mammacarcinoom of peniscarcinoom is
de combinatie van echografie en dunne-naald-aspiratiebiopsie
een bewezen goede methode om mogelijk aangedane lymfklieren
op te sporen. Het doel van het onderzoek beschreven
in hoofdstuk dertien was de combinatie van de echo en
dunne-naald-aspiratiebiopsie te evalueren bij 107 patiënten
met een melanoom. Bij twee van hen werd er preoperatief een
metastase aangetoond (2%). Dertien van de 22 patiënten (59%)
met een verdachte klier op de echo, maar met negatieve cytologie,
bleken toch metastasen te hebben. Van de 85 patiënten
met een echografische normale klier hadden er 25 (29%) aangedane
klieren. De sensitiviteit en specificiteit van echografie
en dunne-naald-aspiratiebiopsie zijn respectievelijk 4,7% en
100%. Bij patiënten met een melanoom is deze techniek in
onze handen nog niet goed genoeg om preoperatief te screenen
op metastasen.
Het preoperatieve lymfoscintigram bij patiënten met een
melanoom toont regelmatig sentinel-nodes aan buiten de
standaard klierregio’s, de klinische relevantie hiervan is echter
nog onduidelijk. In hoofdstuk veertien worden de incidentie
en klinische relevantie van sentinel-nodes in de regio
scapularis beschreven. Elf van de 365 patiënten (3%) die sentinel-nodebiopsie
ondergingen hadden een sentinel-node in
dit gebied. Bij negen patiënten werd de sentinel-node geïdentificeerd,
één bevatte een metastase. Bij twee patiënten werd
de sentinel-node niet geïdentificeerd, beiden kregen een recidief
op deze locatie. Deze studie laat zien dat sentinel-nodes
in de regio scapularis klinisch relevant zijn en verwijderd dienen
te worden.
In hoofdstuk vijftien wordt de sentinel-nodebiopsie besproken
bij patiënten met een Merkel-celcarcinoom. Bij alle patiënten
kon een sentinel-node geïdentificeerd worden. Bij drie
patiënten (37,5%) bleek deze een metastase te bevatten en werd
een klierdissectie uitgevoerd. Er werden geen additionele
metastasen gevonden in het preparaat. Na een mediane follow-up
van 4,6 jaar (spreiding: 8 maanden tot 10 jaar) zijn er
geen recidieven gezien. Sentinel-nodebiopsie bij patiënten
met een Merkel-celcarcinoom lijkt een betrouwbare stadiëringstechniek
en dient verder onderzocht te worden bij een
grotere groep patiënten.
tijdschrift voor nucleaire geneeskunde 2007 73