Download Proefhoodfstuk - Basisboek Literatuur

Recommendations

Info

zoals Ezzulia. Sommige kranten, zoals n r c Handelsblad, werken al samen met literaire nieuwsblogs, zoals De Papieren Man. Er treedt dus een verschuiving op in het literaire landschap. De invloed van recensies op Een recensie moet in ieder geval bestaan uit een weergave van een verhaal, een eindoordeel en argumenten bij dat oordeel. Wie een recensent enige tijd volgt, zal erachter komen dat vaak dezelfde soort argumenten gebruikt worden. Op grond van die argumenten zou je de poëtica van een recensent kunnen achterhalen. Het eindoordeel over een boek staat vaak, maar niet altijd, op het eind van de recensie. De argumenten leiden naar zo’n eindoordeel toe. Je moet op zoek gaan naar als-dan-redeneringen (of redeneringen die hiertoe te herleiden zijn): als dit boek vol clichés staat, dan is het geen goed boek. Die zijn dan weer terug te voeren tot de overkoepelende ‘rechtvaardiging’ of ‘premisse maior’: als de stijl van een roman goed is, dan is het een goed boek. Meestal zal een recensent het niet bij één argument laten, maar een reeks van (afhankelijke) argumenten gebruiken om tot een eindoordeel te komen. Hieronder staat een globale indeling van argumenten, gebaseerd op een artikel van H.T. Boonstra in De Gids, met een kleine uitbreiding. De argumenten kunnen vanzelfsprekend zowel positief als negatief uitvallen. Dus overal waar het internet zal toenemen en daarmee de invloed van de daar opererende recensenten. Nadeel van het internet is (voorlopig) dat veel initiatieven in een razend tempo verschijnen en verdwijnen. 3.2 Argumenten in recensies hieronder ‘goed’ staat, kan voor hetzelfde geld ‘slecht’ staan, en omgekeerd. Onder de argumentatiesoort staat steeds een voorbeeld. 1 Argumenten met betrekking tot de werkelijkheid a Afspiegelingsargument Als een recensent het argument gebruikt dat een boek geloofwaardig is, waarheidsgetrouw of een juiste afspiegeling van de werkelijkheid geeft, dan heb je te maken met dit argument. Gaat een recensent juist in op het tegendeel (bv.: ‘Dit zal een meisje van twaalf nooit doen.’), dan zal hij het boek negatief waarderen. Dit afspiegelingsargument geldt ook voor historische teksten, waarbij een recensent over het algemeen zal gruwen van anachronismen. ‘Casanova’s jeugdliefde Lucia heeft echt bestaan, zo blijkt uit het nawoord van Japin. Hij refereert aan haar in zijn memoires, en noteert dat hij haar later in zijn leven onverwacht treft in een bordeel in Amsterdam, “niet alleen lelijk geworden, maar weerzinwekkend”. Vanuit deze gegevens ging Japins verbeelding aan het werk. In Een schitterend gebrek de lezer 183
184 vult hij vanuit Lucia’s perspectief de historische leemte op, op zo’n manier dat je denkt: zo is het gegaan, dit is de werkelijkheid.’ Marja Pruis over Een schitterend gebrek (2003) van Arthur Japin. b Abstraheringsargument Dit argument gaat een stap verder. Het boek moet niet slechts de werkelijkheid weergeven, maar die werkelijkheid abstraheren. Het verhaal krijgt een algemeen geldende of symbolische waarde. ‘Zoals zo vaak bij Hermans gaat er van allerlei voorvallen een sterk symbolische kracht uit. Het lijkje dat achteloos weggegooid wordt en te midden van geraas en gezwets onopgemerkt blijft wordt symbool voor de oorlog. En hoe concreet en beklemmend de oorlog ook aanwezig is, het boek maakt toch de indruk van een gesloten geheel waarin oorlog een beeld wordt voor de verwarring van het “normale” leven dat nauwelijks onderscheid maakt tussen een zinvolle mededeling en een harde knal en waarin alle zekerheden zich oplossen in de wolk van het niet weten van de ondertitel.’ Henk Romijn Meijer over Herinneringen van een engelbewaarder (1971) van Willem Frederik Hermans. c Engagementsargument Als uit een boek blijkt dat de schrijver zich voor een politieke of maatschappelijke zaak inzet en als dat door de recensent wordt gewaardeerd, dan gebruikt hij dit argument. ‘Het boek hinkt op twee gedachtes: ener zijds heeft Zwagerman engagement willen bedrijven, anderzijds heeft hij geprobeerd een literair spel met de werkelijkheid te spelen. Door de halfslachtigheid van die constructie basisboek literatuur faalt hij in beide: het verhaal blijft eendimensionaal en realistisch, terwijl het engagement belerend en frikkerig is.’ Hans den Hartog Jager over De Buitenvrouw (1994) van Joost Zwagerman. d Morele argument De moraal die uit het boek naar voren komt is goed volgens de recensent en daarom waardeert hij het boek. Meestal wordt dit argument in negatieve zin gebruikt als het boek niet voldoet aan de politieke ideeën of religieuze opvattingen van de recensent. Vooral in de jaren zestig werden nog veel morele argumenten gebruikt tegen boeken van schrijvers als Gerard Reve en Jan Wolkers. Tegenwoordig zie je dit argument niet erg vaak meer, maar nog wel bij confessionele kranten, zoals het Nederlands Dagblad en het Reformatorische Dagblad. ‘Er staan geborneerde opmerkingen in, over homoseksualiteit vooral, die niet gerechtvaardigd worden door het feit dat ze in de mond van een homo worden gelegd. Nog minder te rechtvaardigen is het waas van dubbel en driedubbel geïroniseerd, maar onmiskenbaar antisemitisme dat over bepaalde passages hangt.’ Aad Nuis over Mystiek Lichaam (1986) van Frans Kellendonk. 2 Argumenten met betrekking tot de auteur a Expressief argument De persoonlijkheid van een schrijver moet tot uiting komen in een boek. Een boek wordt negatief gewaardeerd als een auteur zich niet blootgeeft of onoprecht is (terwijl een andere recensent dat juist als literair spel weer zou kunnen waarderen). ‘Deze prevelende monoloog (er “gebeurt” niets in dit boek dan een voortdurend hardop denken) is een staaltje van een introspectie, van zelfanalyse, van innerlijk doorschouwen,
Page 1 and 2: BASIS BAEK LITERA TAUR Joke van B
Page 3 and 4: 6 Inhoud Inleiding 5 Hoofdstuk 1 De
Page 5 and 6: 8 5.2 De schrijver 220 Schrijver op
Page 7 and 8: 1 Expressieve poëtica In het liter
Page 9: het midden houdt tussen een biograf
Page 13 and 14: wijze van het ervaren van de werkel
Page 15 and 16: 252 bucolische poëzie 52 burleske
Page 17 and 18: 254 christelijke ~ 115-118 cultuurh
Page 19 and 20: 256 stream of consciousness 106 str

Download Proefhoodfstuk - Basisboek Literatuur

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?