17.09.2013 Views

Brieven van Edmond Regout - Regionaal Historisch Centrum Limburg

Brieven van Edmond Regout - Regionaal Historisch Centrum Limburg

Brieven van Edmond Regout - Regionaal Historisch Centrum Limburg

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Brieven</strong> <strong>van</strong> <strong>Edmond</strong> <strong>Regout</strong><br />

1. De Far West<br />

Vertaling: Rolf Hackeng<br />

------------------------------------------------------------------------------------------<br />

In het familiearchief <strong>Regout</strong>, dat bij het <strong>Regionaal</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Centrum</strong> <strong>Limburg</strong><br />

bewaard wordt, bevinden zich 49 brieven die <strong>Edmond</strong> uit verre oorden naar huis<br />

stuurde en een aantal albums met de foto’s die hij er maakte. Dit materiaal is<br />

afkomstig <strong>van</strong> drie grote reizen: 1. naar Noord-Amerika <strong>van</strong> eind maart tot september<br />

1895; 2. naar Indië (Indonesië) <strong>van</strong> mei 1898 tot na februari, mogelijk tot zomer<br />

1899; 3. naar Ceylon, Indië, Hongkong, Japan en terug met de Transsiberië Expres<br />

<strong>van</strong> september 1902 tot april 1903.<br />

Het merendeel <strong>van</strong> de brieven is aan zijn ouders gericht en in het Frans gesteld.<br />

<strong>Edmond</strong> beheerste die taal uitstekend. Het is aannemelijk dat het Frans de voertaal in<br />

het gezin was, niet alleen omdat rond de ‘fin de siècle’ in de kringen <strong>van</strong> de<br />

welgestelde Maastrichtse bourgeoisie dikwijls Frans werd gesproken, maar ook omdat<br />

moeder Louise Pétry uit Wallonië afkomstig was. Enkele brieven aan zijn broers heeft<br />

hij in het Nederlands geschreven. Vanuit Amerika was Eduard de broer, die de meeste<br />

brieven kreeg. <strong>Edmond</strong> klaagde er regelmatig over dat hij <strong>van</strong> niemand post ontving.<br />

Hij besloot voortaan alleen diegenen nog brieven te sturen die deze ook<br />

beantwoordden.<br />

Weer thuis in Meerssenhoven richtte <strong>Edmond</strong> enkele kamers in met de curiosa en<br />

souvenirs die hij meenam <strong>van</strong> zijn reizen. In zijn brieven aan het thuisfront kondigt<br />

hij regelmatig de komst <strong>van</strong> kisten met allerlei spullen aan. Ook drukt hij zijn<br />

familieleden telkens op het hart zijn brieven toch vooral goed te bewaren. Dat hebben<br />

zij keurig gedaan en daaraan hebben wij deze prachtige correspondentie te danken.<br />

De brieven in dit onderdeel zijn afkomstig <strong>van</strong> de eerste reis (RHCL 21.302A, archief<br />

Familie <strong>Regout</strong>, inventarisnrs. 20 en 26). Toegevoegd zijn nog twee brieven uit 1901<br />

die Eduard in Amerika aan <strong>Edmond</strong> schreef. Deze zijn in cursief weergegeven.<br />

Aangezien de in het Frans (aangegeven met F achter het briefnummer) geschreven<br />

brieven in modern Nederlands vertaald zijn, hebben wij ook de Nederlandse brieven<br />

(aangegeven met N achter het briefnummer) enigszins gemoderniseerd qua<br />

taalgebruik zodat een evenwichtiger geheel ontstond.<br />

1


Op 23 april 1895 schreef <strong>Edmond</strong> deze brief aan zijn ouders (nr. 7): ‘Dit is ons reisvoertuig. Op de<br />

voorgrond cactussen en op de achtergrond bergen. Er zijn veel bergen en er is ook veel wild.’<br />

2


Amerika 1895<br />

1 F<br />

American Line / Red Star Line, On Board, S.S. "Friesland"<br />

Zondag 31 maart 1895, 3.45 u. 's middags<br />

Dierbare ouders,<br />

Ik heb me hier geïnstalleerd in de Bodega, d.w.z. een of andere zaal <strong>van</strong> de<br />

'steamer'. Mijn vriend en ik proberen ons voor te stellen dat we nog altijd in Brussel<br />

zijn en daarom geven we alle onderdelen <strong>van</strong> de boot op zo'n manier namen dat we<br />

het idee hebben dat we nog aan wal zijn.<br />

Fernand, Alfons en Adolf hebben me uitgeleide gedaan aan boord. We hebben<br />

samen geluncht. Ik vergat het u te zeggen, ongetwijfelt denkt u dat ik al op volle zee<br />

ben, maar ons vertrek heeft een vertraging opgelopen <strong>van</strong> 24 uur.<br />

Ik ben nog niet zeeziek, dat komt misschien nog en kan me niets schelen. Wat een<br />

groot schip! Ik raak er de weg kwijt. Op weg naar mijn hut vergis ik me minstens<br />

tweemaal in de trap. Er zijn misschien wel duizend mensen aan boord, merendeels<br />

emigranten. Onze hut, dankzij de geweldige zorgen <strong>van</strong> Fernand, kijkt uit op zee,<br />

maar wij zitten op een duivelse manier opgestapeld.<br />

Deze brief zal op de post worden gedaan in Vlissingen, waar wij <strong>van</strong> loods wisselen.<br />

Ik heb nog niet veel interessants te schrijven. Het regent, het waait, etc., helemaal<br />

hetzelfde als op Vaeshartelt, neem ik aan.<br />

Als we in New York aangekomen zijn, zal ik u een lange brief schrijven om over mijn<br />

oversteek te vertellen. Ik zal veel roken en hoop mezelf te voeden en niet de vissen.<br />

Het rollen <strong>van</strong> de golven begint, want we bereiken het punt waar de Schelde breder<br />

wordt.<br />

In Brussel heb ik me goed geamuseerd. We hebben onder vrienden een avondmaal<br />

gehad.<br />

Het schijnt dat ze ons laten vertrekken uit de salon 2e klasse, <strong>van</strong> waaruit ik u<br />

schrijf, om ons naar de eerste te laten gaan. Terecht.<br />

Ik eindig dus mijn brief met u te omhelzen en zal u <strong>van</strong> meer nieuws voorzien bij<br />

mijn aankomst in New York.<br />

Alle goeds aan u en aan allemaal,<br />

<strong>Edmond</strong><br />

2 F<br />

American Line / Red Star Line, On Board, S.S. "Friesland"<br />

41.47 o noorderbreedte, 57.19 o westerlengte<br />

Maandag op het middaguur 8 april 1895<br />

Dierbare ouders,<br />

De oversteek verloopt uitstekend. Wij hebben wat ruw weer gehad, maar geen<br />

storm. Vaak mist en dat heeft ons tijd gekost, want wij hebben een halve dag stil<br />

gelegen en andere keren durfden wij alleen maar op halve kracht vooruit te gaan.<br />

Daarbij liet de sirene zich elke minuut horen. Op den duur was dat een onaangenaam<br />

kabaal.<br />

Wat de zeeziekte betreft, kort samengevat, die deed mij mijn maaltijden nemen op<br />

het dek en beroofde mij <strong>van</strong> mijn energie. Buiten eten deed mij zo goed, dat ik mij<br />

drie dagen lang niet meer in de eetzaal had laten zien, hetgeen mijn tafelgenoten<br />

er<strong>van</strong> overtuigde dat ik erg ziek was en hun medeleven uitte zich in het voor mij<br />

meebrengen <strong>van</strong> sinaasappels <strong>van</strong> de tafel "for the distressed people".<br />

3


Wij zijn met ongeveer 100 of 150 eersteklas-passagiers. Allemaal pijpenkoppen.<br />

Veel geestelijken, doktoren, zelfs, lijkt mij, ook 'barkeepers' (limonadefabrikanten).<br />

Sinds gisteren gebruik ik de maaltijden weer in de eetzaal, want de kou heeft me<br />

<strong>van</strong> het dek, waar ik het zo goed had, naar beneden gejaagd. Gisterochtend en -<br />

avond heeft het gesneeuwd. De dagen daarvoor was het warmer. Wij bevonden ons in<br />

de golfstroom, die <strong>van</strong> Florida komt. Wij hebben deze verlaten om te passeren langs<br />

de zandbanken <strong>van</strong> Newfoundland, waar het altijd kouder is. Vandaag is het erg mooi<br />

weer en de 'steamer' beweegt weinig, bovendien heeft de 'Friesland' weinig rollers<br />

(beweging <strong>van</strong> links naar rechts), maar stampt wel behoorlijk (schommeling in de<br />

lengterichting).<br />

Ik heb 'Overzee' gelezen, dat ik in Brussel heb gekocht. Ik lees relatief weinig. Mijn<br />

vriend heeft al zo'n 12 tot 20 boeken gelezen. Hij was enkele dagen zijn stem kwijt en<br />

kon concurreren met het gekraai <strong>van</strong> een jonge haan.<br />

Ik hou me maar weinig op met de mensen. Er zitten teveel 'pijpenkoppen' tussen.<br />

Wat een sukkels! Het is maar goed dat ik mijn fototoestel niet heb meegenomen.<br />

Maar goed voor hen.<br />

Binnen drie dagen, hoop ik, komen wij aan. Ik ben al gewend aan de boot, maar het<br />

uitzicht aan boord is zo saai, ondanks de afleiding die men verzint. De smoking-room<br />

is altijd vol. Ik ben een <strong>van</strong> de vaste klanten. Mijn tijd is verdeeld tussen oneindige<br />

wandelingen over de lengte en de breedte <strong>van</strong> het dek. Dit is de boulevard. Het is er<br />

druk, zolang het mooi weer is. Op het moment dat het slecht is, lijkt het schip wel<br />

verlaten. De mensen gaan terug naar hun hut of zo'n beetje overal of zoeken een<br />

gemakkelijke stoel. Een afleiding is het om naar de emigranten te gaan kijken. Er zijn<br />

er uit alle mogelijke landen. Zij maken muziek en wij hebben al een concert gegeven<br />

op het dek.<br />

In New York logeren wij in Hotel Martin, maar stuur me daar geen brief, want ik ben<br />

<strong>van</strong> plan op 15 april in Glendive te zijn. Iedere morgen sta ik om 6 uur op, vervolgens<br />

neem ik mijn zeewaterbad. Daarna een wandeling op het dek. Om acht uur een<br />

overvloedig ontbijt, gevolgd door een wandeling op het dek. Dan een bezoek aan de<br />

smoking-room. Vervolgens een uur in mijn stoel op het dek etc. Lunch om 1 uur. Om<br />

12 uur het grote nieuws <strong>van</strong> de dag, bestaande uit de bekendmaking <strong>van</strong> het punt<br />

waar we ons op zee bevinden en het afgelegde aantal mijlen gedurende de laatste 24<br />

uur. We dineren om 6 uur en gaan slapen om half 10 of 10 uur.<br />

Is er nog nieuws <strong>van</strong> Vaeshartelt?<br />

Bewaar mijn brieven voor als ik terugkom. Dat is handig om wat data etc. te kunnen<br />

nakijken. Het gaat bewonderenswaardig goed met me en ik begin beetje bij beetje<br />

weer Engels te spreken.<br />

In de zaal, <strong>van</strong> waaruit ik u schrijf, bevindt zich een dozijn personen die daar<br />

evenzeer mee bezig zijn. Anderen spelen kaart. Het merendeel <strong>van</strong> het publiek is op<br />

het dek. Gisteren was het zondag en de protestanten (iedereen is dat hier) hebben<br />

hun dienst gecelebreerd. Wij zijn 2 of 3 'steamers' op zee tegengekomen sedert ons<br />

vertrek uit Vlissingen. Met eentje hebben wij vuurwerksignalen uitgewisseld (dat was<br />

‘s avonds).<br />

Mijn vriend is erg vrolijk. Wij amuseren ons goed. Een andere keer hoop ik wat<br />

interessante dingen te vertellen. Op de boot is zo weinig buitengewoons te doen.<br />

Duizend vriendelijke groeten aan iedereen en geheel de uwe,<br />

<strong>Edmond</strong><br />

3 F<br />

4


Hotel Martin, University Place, New York<br />

Donderdag 11 april 1895<br />

Dierbare broers,<br />

Ik vertrouw deze brief aan een <strong>van</strong> mijn vrienden toe (de heer L. Herreboudt, 2 Rue<br />

de Loxum, Brussel) die weldra naar Frankrijk vertrekt. Gisteren ben ik hier<br />

aangekomen om 7 uur 's avonds. Bij de douane heb ik 1 uur lang moeten wachten tot<br />

ik een douanier te pakken kreeg. Dat verveelde me uiteindelijk, dat begrijp je, en<br />

toen heb ik een dollar in de zak <strong>van</strong> de douanier gestopt, mijn koffers dichtgedaan en<br />

ben vertrokken. Ik ben er dus met een koopje <strong>van</strong>af gekomen. Wie niet waagt, die<br />

niet wint. De complimenten <strong>van</strong> Beck aan u en aan Papa en Mama. Ik ben gezond,<br />

beter kan niet. Het bewijs is dat ik gisterenavond twee keer gedineerd heb. New York<br />

is erg chic. Geweldig weer. Vanochtend een Winchester gekocht. Vertrekken<br />

overmorgen naar Chicago en <strong>van</strong>daar naar Glendive. Alles is verschrikkelijk duur hier.<br />

Hebben 5 dollar (25 francs) moeten betalen om het hotel te bereiken met al onze<br />

bagage (24 koffers en pakketten) op een wagen. Dat is de prijs. Ik schrijf in alle<br />

haast. Ik ga naar de aanlegplaats om meneer Herreboudt naar de 'steamer' te<br />

brengen. Ik amuseer me goed. Ben blij dat ik niet meer op de 'Friesland' ben. Dat was<br />

saai op het laatst. Stuur deze brief naar Vaeshartelt. Ik moet naar de haven<br />

vertrekken. Het is 2 u. De 'steamer' vertrekt om 3 u. Schrijf mij in Glendive. Ik schrijf<br />

u een langere brief zodra ik meer tijd heb. Mijn brief zit ongetwijfeld vol fouten. Ik<br />

heb geen tijd gehad om daar op te letten.<br />

Geheel de uwe.<br />

<strong>Edmond</strong><br />

4 F<br />

Boston and Chicago Special, Wagner Vestibule Train, Via Boston & Albany, N.Y.<br />

Central and Lake Shore<br />

Zondag [paasmaandag] namiddag 15 april 1895<br />

Dierbare ouders,<br />

Ik schrijf u <strong>van</strong>uit de rooksalon <strong>van</strong> de Pullmann-car, die me naar Chicago brengt,<br />

waar ik morgenmiddag moet aankomen. Ik ben vier dagen in New York gebleven en<br />

dat is voorlopig genoeg, want met een gids als Beck heb ik een hoop dingen gezien,<br />

die ik zonder hem nooit ontdekt zou hebben. Hij kent heel goed de weg in New York.<br />

Hij is een universeel mens. Hij weet alles en kent alles. Daarbij is hij charmant. Wij<br />

zijn het altijd eens en wij amuseren ons, beter kan niet. Wat mij aangaat, mijn plezier<br />

wordt soms getemperd als ik denk aan de exorbitante prijzen <strong>van</strong> alles. Hebben ze<br />

me niet een frank laten betalen per hemd dat ik liet wassen? Maar ook als ik waar<br />

voor mijn geld krijg, geneer ik me niet. Daarstraks heb ik bijvoorbeeld gedineerd (in<br />

de trein). Voor een dollar kon ik kiezen wat ik wilde <strong>van</strong> wat op de kaart stond<br />

aangegeven. Ik heb alles laten aanrukken. De tafel stond vol en ik heb alles<br />

opgegeten. Daar hadden ze ongetwijfeld niet op gerekend.<br />

In Chicago blijven we slechts twee of drie dagen. Ik begin er genoeg <strong>van</strong> te krijgen<br />

om in een geklede jas rond te lopen en ik zal blij zijn <strong>van</strong> boord te kunnen gaan in<br />

Glendive (zeehaven) om mijn boorden en manchetten op de bodem <strong>van</strong> mijn koffer te<br />

stoppen en me gemakkelijk te voelen in flanellen hemd. Ik heb weinig tijd om u mijn<br />

verblijf in New York te beschrijven.<br />

Wat een mooie route nemen we. We hebben de hele tijd de Hudson (rivier) gevolgd.<br />

Erg ongunstig land. Ik heb een karabijn in New York gekocht voor $ 21,50.<br />

5


Ik ben in bewonderenswaardig goede gezondheid. Ik eet wat ik kan. De prijs blijft<br />

hetzelfde. Het regent en het is erg vies in Chicago. Ik heb gelogeerd in New York in<br />

Hotel Martin (University Place). Zeer goed hotel. Het lijkt alsof ik al lang in Amerika<br />

ben. Alles is erg duur, erg duur! erg duur!<br />

Ik omhels u<br />

<strong>Edmond</strong><br />

P.S. De complimenten <strong>van</strong> Beck.<br />

5 F<br />

Dinsdagmorgen [woensdag] 17 april<br />

Wellington Hotel Chicago<br />

Dierbare ouders,<br />

Gisteren om 2 uur zijn we hier aangekomen. Het weer is mooi. Chicago bevalt me<br />

ook niet. We vertrekken morgenavond naar St. Paul en <strong>van</strong>daar naar Montana. De<br />

Amerikaanse keuken is beter dan ik verwachtte.<br />

6 F<br />

Glendive Montana 20 april 95<br />

Dierbare ouders,<br />

Gisteren ben ik eindelijk hier aangekomen in zeer goede gezondheid. Vanmiddag<br />

vertrekken wij naar de ranch. Wat een gat is Glendive. Wij zijn midden op de prairie.<br />

Alles is totaal verschillend <strong>van</strong> Holland. Het weer is prachtig. Wij hebben hier helemaal<br />

niets te doen en al onze afleiding bestaat uit het maken <strong>van</strong> de honderd passen in de<br />

enige straat <strong>van</strong> de stad en het drinken <strong>van</strong> glazen met de boys. De prairie is veel<br />

bergachtiger dan ik me had voorgesteld en wilder dan je zou denken. Ik heb gisteren<br />

<strong>van</strong>uit de trein verschillende soorten wild gezien en hoop wat eenden te schieten als<br />

we zo meteen de rivier passeren. Ik heb nog geen enkele brief ont<strong>van</strong>gen sinds mijn<br />

vertrek uit Antwerpen.<br />

Geheel de uwe.<br />

<strong>Edmond</strong><br />

7 F<br />

Macqueen House, Miles city, Montana<br />

Dinsdag 23 april, 8 u. 's ochtends 1895<br />

Dierbare ouders,<br />

Ik ben sinds gisterenavond hier in Miles City. U ziet dat dit nog altijd in Montana is,<br />

ofschoon het op 30 mijl ten zuidwesten <strong>van</strong> onze ranch ligt. Maar Montana is 10 of 11<br />

keer zo groot als België. Hier zijn 1500 inwoners, wat al een grote stad is. Glendive<br />

heeft er 529 (met mij erbij 530).<br />

Mijn aankomst daar was bericht in de plaatselijke krant (er is een krant!). U gaat<br />

lachen als ik het heb over grote steden hier, maar u zou eens moeten zien met wat<br />

voor een eigendunk de inwoners u New York en Chicago als provinciaal kwalificeren.<br />

Hier wil men niets weten <strong>van</strong> het Oosten, d.w.z. <strong>van</strong> wat zich ten oosten <strong>van</strong> Chicago<br />

bevindt. De mensen hier zijn op enkele zeldzame uitzonderingen na woestelingen,<br />

dieven etc. Je moet altijd op je hoede zijn, nooit over iets verbazing tonen en toch<br />

verzeker ik u dat alles hier dermate bizar is <strong>van</strong>af dat je je enige rekenschap geeft<br />

<strong>van</strong> de zeden <strong>van</strong> dit land, dat ik ervoor heb gekozen te willen doen alsof ik nooit<br />

ergens anders dan hier heb gewoond en ik voel me er zeer goed bij. Vanmiddag<br />

vertrekken we weer naar de ranch. We zijn hier alleen voor zaken gekomen. Ik heb zo<br />

6


goed voor die <strong>van</strong> mij gezorgd, dat ik <strong>van</strong>morgen mijn paasplicht heb vervuld in het<br />

kleine houten kerkje, waarnaast een priester woont (een <strong>van</strong> de vele kennissen <strong>van</strong><br />

Beck), die een parochie bedient die zo groot is als heel Holland. Er zijn hier veel meer<br />

indianen dan in Glendive. U weet dat zij verplicht zijn in hun reservaten te blijven.<br />

Daarentegen zijn hier soldaten. Het land waar wij hier zijn, heet Custer Country naar<br />

de Amerikaanse generaal Custer, die hier zo'n 15 jaar geleden met zijn compagnie<br />

vermoord is door de indianen.<br />

Om u te beschrijven wat de prairie is, moet ik aan een nieuw vel papier beginnen.<br />

Alvorens aan te komen in Glendive had ik al 24 uur lang deze woestenijen doorkruist<br />

(al die <strong>van</strong> Dakota). Afgezien <strong>van</strong> het revolverschot dat op onze rookcoupé werd<br />

gelost, waar Beck en ik 's avonds zaten met het raam open, het station <strong>van</strong> Mandan<br />

[?] dat in brand stond en de ongure gezichten <strong>van</strong> de mensen, zag ik in dit land, waar<br />

ik in was terechtgekomen, niet meer dan een uitgestrekte heide. Maar al na een paar<br />

dagen heb ik er iets heel anders in gezien. Je moet lange tochten per wagen en<br />

galoppades te paard over de steppen gemaakt hebben om te begrijpen hoe men zich<br />

kan hechten aan een streek, die er helemaal niet aantrekkelijk uitziet. Eergisteren zijn<br />

Beck en ik te paard vertrokken om te kijken waar de kudden paarden zich ophielden,<br />

want spoedig zouden we ze moeten tegengekomen en een paar uur lang zagen wij<br />

alleen nog maar paarden, vee en wild. Nooit een mens. Een man te voet kom je nooit<br />

tegen in de prairie.<br />

Voor ons kwam een prachtige wolf lopen (er zijn hier wolven bij de vleet en<br />

'coyotes'). Wij hebben hem lange tijd nagezeten en wij wonnen terrein. De paarden<br />

die wij bestegen, hebben de winter buiten doorgebracht en zijn in slechte conditie bij<br />

gebrek aan voldoende voedsel. Om onze achtervolging niet tot het uiterste te drijven,<br />

zijn wij gestopt toen wij op niet meer dan 200 passen <strong>van</strong> hem <strong>van</strong>daan waren.<br />

Bovendien hadden we hem toch niet kunnen pakken, omdat wij niet gewapend waren.<br />

Ik had alleen een klein jachtmes.<br />

Het is erg warm. Het heeft sinds lang niet meer geregend en het gras groeit slecht.<br />

De woning op de ranch is klein, maar groot genoeg. Men eet er erg eenvoudig en<br />

drinkt alleen maar water en koffie. Ik ben heel tevreden. Wij slapen met de huisdeur<br />

open. In dit land, ik zeg het u nogmaals, moet je voortdurend op je hoede zijn, maar<br />

je deur afsluiten, dat is goed voor iemand die bang is; welnu, wie bang is moet niet in<br />

het Westen blijven, getuige de talrijke tragische geschiedenissen, die zich helaas nog<br />

te vaak afspelen te midden <strong>van</strong> de cowboys en anderen. In de zaal <strong>van</strong>waar ik u<br />

schrijf, is vorige week nog een man gedood. Er bevond zich toen hier een man die in<br />

de loop <strong>van</strong> de tijd drie anderen had gedood. Een cowboy was om zich te wreken hier<br />

gekomen om hem te doden, maar toen hij stilhield voor de deur om <strong>van</strong> zijn paard te<br />

stijgen, is zijn revolver gevallen en het schot is afgegaan en doodde een andere<br />

'fellow'.<br />

Ik heb niet veel tijd gehad om te schrijven en toch heb ik brieven gestuurd zo vaak<br />

ik kon. En ik, ik heb geen nieuwtjes uit Europa <strong>van</strong>af de 31e maart, toen ik aan boord<br />

was gegaan.<br />

[tekening, zie afbeelding op pagina 2]<br />

Dit is ons reisvoertuig. Op de voorgrond cactussen en op de achtergrond bergen. Er<br />

zijn veel bergen en ook veel wild. Er zijn ook beren. Afgelopen winter hebben 2<br />

cowboys 5 beren ge<strong>van</strong>gen met hun lasso. De een wierp de lasso om de voorpoten,<br />

de ander om de achterpoten. Vervolgens sleepten zij ze mee, terwijl zij<br />

revolverschoten op hen losten. Dat gebeurde te paard natuurlijk. Schrijf mij in<br />

Glendive.<br />

7


De complimenten aan mijn broers en aan Melanie en heel veel aan u.<br />

<strong>Edmond</strong><br />

8 F<br />

Yellowstone Hotel<br />

Glendive, Montana, 4 mei 1895<br />

Lieve mama,<br />

Je brief heeft me <strong>van</strong>morgen bereikt. Hij was gisteren aangekomen. Het is de eerste<br />

sinds mijn vertrek. Ik kreeg het idee dat ze hadden afgesproken om me niet te<br />

schrijven. Vanaf dat moment zal ik alleen nog antwoorden aan degenen die mij<br />

brieven zullen sturen. Niemand behalve jij heeft eraan gedacht mij een woordje te<br />

sturen. Ik had aan iedereen geschreven en natuurlijk hebben de anderen dat niet<br />

evenzeer gedaan. Zelfs Alfons en Adolf niet, die ik in Antwerpen gevraagd heb ervoor<br />

te zorgen dat ik hun berichten bij mijn aankomst hier aantref. Vijftien dagen wachtte<br />

ik. Tien dagen was ik niet meer naar Glendive gekomen en juist nu vind ik je brief.<br />

Veel dank. Hij heeft me veel plezier gedaan, want ik dacht dat iedereen mij compleet<br />

vergeten was. Ik heb het mis gehad met aan iedereen te schrijven, aangezien<br />

niemand dezelfde attentie voor mij heeft gehad.<br />

Ik heb me voorgesteld een lange brief te schrijven aan de persoon die mij het eerst<br />

schreef. Ik zie dat het formaat <strong>van</strong> het papier klein is. Dat is jammer. Daarom zal ik<br />

het weinig hebben over de nieuwtjes die jij me vertelt. Wat betreft de heren die met<br />

hun maitresses willen trouwen: het zou beter zijn deze beminnelijke personen naar de<br />

Far-West te sturen, waar er groot gebrek aan is. Het is hier het land <strong>van</strong> de<br />

ongehuwden. De vrouwen, die het hele gebied <strong>van</strong> Dawson County bewonen, zijn op<br />

één hand te tellen.<br />

Ik was tien dagen niet meer naar de stad (!) gekomen, omdat ik me te goed<br />

amuseerde op de ranch, omdat Glendive geen enkele afleiding biedt en omdat er<br />

teveel werk was op de ranch. We zijn begonnen met de 'round-up'. Dat is het <strong>van</strong>gen<br />

<strong>van</strong> de merries, de eenjarige en de ruinen, die de winter in vrijheid hebben<br />

doorgebracht. De eerste dag had ik een kudde <strong>van</strong> 25 ontdekt in een dal bij een<br />

‘creek’. Aangezien zij erg wild waren en moeilijk bij elkaar te houden, was ik er<br />

meteen op volle snelheid achter aan gegaloppeerd, zo hard schreeuwend als ik kon.<br />

Ik had ze dwars door de bergen geleid, zonder dat er een enkele ontbrak, helemaal<br />

tot bij de ranch waar de kraal zich bevindt, die een soort val vormt. Maar daar zijn ze<br />

er <strong>van</strong>door gegaan en heb ik hen verloren. Aan tafel hebben ze flink gelachen om mij.<br />

Sindsdien heb ik vorderingen gemaakt.<br />

Gisterenavond hadden wij al 225 paarden bijeengebracht, maar niet allemaal <strong>van</strong><br />

Beck. Vanmorgen heeft een eigenaar er 54 meegenomen, die wij hadden ge<strong>van</strong>gen<br />

en voor hem ter beschikking gehouden. Al die paarden zijn erg ruw. Zo zijn we<br />

daarjuist hier aangekomen, Beck en ik in een sulky op twee wielen met twee paarden<br />

in 2½ uur. Alleen al hebben wij er een heel uur over gedaan om de rivier te kunnen<br />

oversteken. Zo meteen keren wij terug. Morgenochtend vertrekken wij heel vroeg <strong>van</strong><br />

de ranch naar een afspraak voor de wolvenjacht met rangers uit de omgeving. Ze<br />

weten waar een roedel wolven met jongen zich bevindt. Ik ben benieuwd of ik geluk<br />

heb. Er zullen honden zijn om ze aan te vallen. Wij zullen te paard op ze jagen en met<br />

revolver en lasso. Ze jagen hier altijd te paard. Gisteren had ik op een antilope<br />

gejaagd en omdat ik de hele tijd een geweer <strong>van</strong> 4 kg. op mijn rug had gedragen,<br />

was ik geblesseerd als een paard door een zadel.<br />

8


Wij staan om 6 uur op (wanneer het op Vaeshartelt al 1 uur is), eten stevig, dineren<br />

op het middaguur en souperen om 6 uur. Slapen om 10 uur. De cowboys behandelen<br />

me totaal niet zoals je zou denken. Ik ben Edmund kortweg en ik heb daar ook<br />

voorkeur voor, bovendien: oefen ik niet hetzelfde beroep uit als zij? Ik ga<br />

lathyruszaad kopen om onze veranda mee in te richten (want wij hebben een veranda<br />

op de ranch). Dat zal mooi zijn. Er zijn weinig bloemen op de prairie. Ik stuur je<br />

hierbij enkele monsters en een paar veren <strong>van</strong> roofvogels en prairiehoenders.<br />

Tot ziens, Beck is er met het rijtuig. Groeten aan iedereen, ik omhels je. Geen tijd<br />

om bloemen en veren toe te voegen.<br />

<strong>Edmond</strong><br />

9 F<br />

Yellowstone Hotel<br />

Glendive, Montana, 20 mei 1895<br />

Adres: <strong>Regout</strong>, Glendive, Montana, USA<br />

Dierbare ouders,<br />

Heb jullie brief zoëven ont<strong>van</strong>gen. Ik ga zelden naar de stad, want het bevalt me te<br />

goed in de prairie. Wanneer ik prairie zeg, moet ik niet vergeten dat de straten <strong>van</strong><br />

Glendive eveneens deel uitmaken <strong>van</strong> de prairie. Goed land. Ik werk keihard. De<br />

kudde paarden (er zijn er 215 nu) terugbrengen, de veulens dresseren, jagen op<br />

paarden, die bestijgen die gedurende twee of drie jaar alleen geen touw meer om hun<br />

nek hebben gehad, dat is mijn belangrijkste bezigheid. Ik ben er heel goed tegen<br />

bestand en 100 km. per dag in het zadel doen me niets, want, wanneer me dat<br />

overkomen is, breng ik de avond nog door met lassowerpen en andere oefeningen. De<br />

‘foreman’ (hoofd-cowboy) heeft <strong>van</strong> mij gezegd dat ik gehard ben en dat ik me te<br />

paard goed houd. Dat doet altijd plezier. Wat wolven betreft, waarover ik u al vaak<br />

verteld heb, welnu, ik zie ze bij wijze <strong>van</strong> spreken elke dag. Ik had valstrikken gezet<br />

en ik heb een coyote (soort kleine wolf) ge<strong>van</strong>gen, maar hij heeft zijn poot afgebeten<br />

en ik heb alleen die gevonden. Te paard is mijn karabijn te zwaar en verder heb je<br />

een paard nodig dat niet te hevige sprongen maakt. Met een geweerschot schiet je<br />

vervolgens zelden raak <strong>van</strong>uit het zadel. Met een revolver gaat dat beter. Een paar<br />

dagen geleden heb ik een <strong>van</strong> deze beesten met mijn revolver te pakken gehad (je<br />

stuurt je paard met grote snelheid achter de wolf aan), maar hij is toch nog ontsnapt.<br />

Op watersnippen heb ik goed geschoten. Er zijn er veel. U sprak in een voorgaande<br />

brief over mooie vlakten, maar er zijn wel vlakten en erg mooie zelfs, maar het land is<br />

erg bergachtig. Het is een land dat in beweging is gebracht door kraters en absoluut<br />

oneffen. De inwoners (ten eerste zijn het er maar weinig) zijn erg gelukkige mensen<br />

en met een goede inborst, alleen moet je hen kennen en hun gewoonten overnemen,<br />

want ze zijn grof, erg grof, en wegens het minste of geringste zijn zij beledigd. Ik<br />

versta me goed met hen, want ik ben begonnen hen na te apen, vervolgens hen te<br />

imiteren en na een maand doe ik als zij. Glendive is een gat. Ik ben er gekomen om<br />

een leren broek te kopen en om er weer weg te gaan, eenvoudigweg. U kunt u geen<br />

voorstelling maken <strong>van</strong> de oversteek <strong>van</strong> de rivier. Je riskeert iedere keer om te<br />

slaan. Gisteren zijn twee paarden verdronken. Ze gaan een brug aanleggen, ‘at last’!<br />

Leopold is een type. U heeft hem op Vaeshartelt gezien, goed gekapt etc. Hier het<br />

tegenovergestelde. Een aardige jongen. Hij is amusant, want hij vertelt me moppen<br />

tot elf uur 's avonds, terwijl ik om vijf uur op moet. Ik ben nooit zo gezond geweest<br />

als nu. Ik ga eten.<br />

Ik omhels u.<br />

9


<strong>Edmond</strong><br />

10 N<br />

Yellowstone Hotel<br />

Glendive, Montana, 20 mei 1895<br />

Waarde Eduard,<br />

Ik schrijf je in haast, want ik heb weinig tijd. Dank je veelmaals voor je brief. Hij<br />

deed mij veel genoegen, te meer omdat ik er weinig ont<strong>van</strong>g. Ik amuseer me zeer<br />

goed hier. Het is een vrij leven. Goede paarden. De hele dag ben ik bezig. Ik heb veel<br />

paarden af te rijden om te zien hoe ze gedresseerd zijn, want zij hebben de hele<br />

winter vrij los gelopen.<br />

Er is veel wild hier, maar ik jaag weinig. We hebben een jonge wolf. Hij huilt de hele<br />

nacht. Jja … oe … oe … ou …! Tot vervelens toe. Ik heb verscheidene zaken gekocht,<br />

die ik nodig had, onder andere een cowboyzadel, een gebit, sporen enz. Mooi.<br />

Het is stil in de prairie, maar ik ben er reeds aan gewoon. Ik ben niet graag in de<br />

stad en vertrek dadelijk weer. In een rijtuig (niets moois) is het 3 uur en om de rivier<br />

over te steken is somtijds een uur nodig.<br />

Schrijf me wat <strong>van</strong> de Koninginnen. Stuur me enige couranten waar iets te lezen<br />

staat over H.H.M.M. bezoek. Zoëven heb ik een brief <strong>van</strong> huis ont<strong>van</strong>gen. Jouw brief<br />

kwam laatste week aan. Alfons en Adolf en Gus hebben me nog niet geschreven. Het<br />

moet in Brussel erg druk zijn met het concour hippique. Jammer dat ik er niets <strong>van</strong><br />

zien kan. Een andere keer zal ik je meer schrijven. Ik heb nu weinig tijd.<br />

Brave jong, houd je taai.<br />

t.t. <strong>Edmond</strong><br />

11 F<br />

> Ranch 26 mei 1895<br />

Dierbare ouders,<br />

Vandaag is het zondag. Ik heb het op mijn kalender gezien, anders zou ik er niets<br />

<strong>van</strong> weten. Er is geen zondag hier. Het is precies 8 weken sinds ik me inscheepte in<br />

Antwerpen. Wat gaat de tijd snel. De dagen zijn hier snel voorbij: ontbijt om 6 uur,<br />

daarna achtereenvolgens naar de kraal, <strong>van</strong> waaruit ze een troep <strong>van</strong> ongeveer 200<br />

paarden loslaten onder toezicht <strong>van</strong> een man (te paard, dat spreekt <strong>van</strong>zelf). Daarna<br />

is de rest <strong>van</strong> de morgen snel voorbij, want afgezien <strong>van</strong> de paarden moet ik alles zelf<br />

doen, behalve koken en mijn bed opmaken. Ik poets nooit mijn laarzen. Om ze<br />

glanzend te krijgen, zou ik ze zelf moeten poetsen. Het zijn alleen negers in Amerika<br />

die het borstelen <strong>van</strong> schoenen zouden aannemen. Omdat het strijken <strong>van</strong> wasgoed<br />

bijna uitsluitend wordt gedaan door Chinezen en ik een <strong>van</strong> deze goede gele mannen<br />

woonachtig in Glendive kan missen, doe ik zoals alle cowboys en was ik zelf mijn<br />

wasgoed in de ‘creek’. Momenteel zou ik weinig zin hebben om te wassen, want het is<br />

te koud en te stoffig om mijn wasgoed droog en proper te krijgen. Properheid speelt<br />

trouwens een kleine rol in de prairie, waar geen enkele cowboy aan tafel gaat voordat<br />

hij zich gekamd heeft en zijn handen gewassen, maar daarentegen dragen zij vuile<br />

kleren. Ikzelf heb sinds een maand niet gewisseld <strong>van</strong> jasje en broek (een broek <strong>van</strong><br />

een dollar). Wanneer deze broek versleten is, draag ik een andere erover heen, dat is<br />

zoals dat hier gebeurt. Ik vraag me af voor wie ik kosten zou moeten maken. Mijn<br />

vriend maakt zich mooi om naar de stad te gaan. Ik vind dat totaal zinloos. Ik heb me<br />

een dag naar de stad begeven met gelakte laarzen en heb de mensen verstomd doen<br />

staan. Ze vonden deze laarzen buitengewoon. Voor weinig zouden ze gekomen zijn<br />

10


om het te bewonderen, zoals apen doen. Als curiositeit had ik laatst mijn zijden hoed<br />

aan een cowboy laten zien. Hij heeft zijn buik vastgehouden <strong>van</strong> het lachen. Dat komt<br />

omdat niemand dat hier ooit gezien heeft; je moet op zijn minst naar Chicago zijn<br />

geweest.<br />

's Middags rij ik altijd paard. Er zijn veel paarden die bereden moeten worden om<br />

niet te vergeten dat ze vroeger een mens hebben gedragen. Het merendeel verdraagt<br />

niets. Wat hebben wij ons gisterenavond goed geamuseerd. Er was <strong>van</strong>uit de stad een<br />

tandarts met zijn zoon gekomen. Deze man is deels een charlatan, bezitter <strong>van</strong><br />

paarden en oplichter, de zoon volgt de carrière <strong>van</strong> zijn vader. Ik heb mijn bed aan<br />

deze personages afgestaan en heb al mijn spullen achter slot en grendel gezet om<br />

hun te laten zien dat ik hen in de gaten houd. Zij hadden hier twee paarden die zij<br />

wilden meenemen, maar ze tevoren een beetje temmen. Gehouden aan de lasso<br />

sleepten zij drie sterke mannen mee alsof het een kruiwagen was, terwijl ze zich<br />

bovenop de omheining <strong>van</strong> de kraal wierpen en tenslotte als zij bijna gestikt door de<br />

lus <strong>van</strong> de lasso neervielen, hebben ze hen een borstriem omgedaan. Wanneer een<br />

paard zich na enige tijd een borstriem laat omdoen zonder al teveel weerstand, zegt<br />

men <strong>van</strong> hem dat hij ‘holterbroken’ is. Dat is al een grote stap op weg naar de korte<br />

dressuur. Gisteren heb ik mijn eerste val gemaakt. Ik was met Beck over omgevallen<br />

boomstammen gaan springen in een bosje salie. Omdat de salie erg dicht groeit en<br />

een hoogte bereikt <strong>van</strong> een meter of meer, kon je geen gaten zien. Ik ben met mijn<br />

paard in een gat verdwenen. Beck wist niet waar ik gebleven was! We hebben flink<br />

gelachen.<br />

Ik heb al verscheidene slangen gedood, waar<strong>van</strong> ik de huid gelooid heb. Een huid<br />

heb ik rond mijn hoed gedraaid, dat is de mode. Een ratelslang heeft niet veel<br />

klappen nodig om te creperen, want wanneer hij zich wil verdedigen, eindigt hij met<br />

zichzelf te bijten en te vergiftigen. Ik heb een slang (een bull-snake) geschoten met<br />

mijn karabijn om hem niet te beschadigen. Het is een geweldige huid, breder dan<br />

mijn hand.<br />

Woensdag vertrekken wij opnieuw om paarden te <strong>van</strong>gen. Wij blijven verscheidene<br />

dagen afwezig en nemen een kleine troep zadelpaarden mee om te wisselen en een<br />

kar met levensmiddelen, want wij zullen zelf eten moeten maken. Verder ben ik <strong>van</strong><br />

plan een deken voor de nacht mee te nemen, want de nachten zijn nog erg koud en<br />

we moeten slapen onder de sterrenhemel.<br />

Een goede grap die de laatste dagen is voorgevallen. Een schaapherder wilde op een<br />

coyote schieten (soort kleine wolf) en was <strong>van</strong> zijn paard afgestegen om hem neer te<br />

schieten met zijn karabijn. Zijn paard bewoog en om hem rustig te laten blijven, geeft<br />

hij hem een klap met de kolf <strong>van</strong> zijn geweer. Het schot gaat af en de kogel doorboort<br />

de maag <strong>van</strong> het paard. Hij heeft hem afgemaakt met een kogel door het hoofd. De<br />

kerel had het paard de week ervoor gekocht.<br />

Ik zie met tevredenheid dat u goed zorgt voor mijn kamer. Bij het terugkomen zal ik<br />

curiositeiten toe te voegen hebben in de rooksalon.<br />

Hoe gaat het met oom Pierre? En tante Mimi?<br />

Eduard heeft me geschreven. Wat doen mijn andere broers. Waarom schrijven zij<br />

mij niet? Ik hoop dat u mij bijzonderheden geeft m.b.t. het bezoek <strong>van</strong> onze<br />

Koninginnen en dat u me kranten stuurt, die een verslag <strong>van</strong> de feesten geven, o.a.<br />

de Journal de Bruxelles. Hier zijn geen feesten op dit moment. In de maand juli zijn er<br />

wedrennen (3 dagen) in Glendive. Harddraverijen. Een vriend <strong>van</strong> mij die een saloon<br />

(kroeg) heeft, heeft verscheidene goede dravers. Bedankt voor de inlichtingen over de<br />

boterprijs. Het is treurig. Het weer is slecht hier, ik bedoel de atmosfeer.<br />

11


t.a.v. <strong>Edmond</strong><br />

12 F<br />

> Ranch 13 juni 1895<br />

Waarde Melanie,<br />

Jouw brief heeft me veel plezier gedaan. Ik heb hem hier gisteren gevonden, nadat<br />

ik vijftien dagen afwezig was geweest. Ik ben blij over het feit dat de bliksem<br />

welwillend was ten opzichte <strong>van</strong> jou. Dat is wat het betekent om een in een huis te<br />

wonen en een schoorsteen te hebben. Ik zou me geen rekenschap hebben kunnen<br />

geven gedurende deze twee weken <strong>van</strong> een fenomeen als <strong>van</strong> blikseminslag in een<br />

huis, gezien het feit dat ik gelogeerd heb onder een deken op het gras. De 29e mei<br />

was ik vertrokken met drie mannen (Beck moest wegens bezigheden op de ranch<br />

blijven) om te proberen enkele paarden terug te vinden, die verondersteld werden<br />

zich ergens te bevinden op ongeveer 30 mijl <strong>van</strong> hier. Wij zijn te paard vertrokken,<br />

natuurlijk, met zeven zadelpaarden die wij in vrijheid voor ons uit dreven. Verder een<br />

voertuig dat levensmiddelen en dekens meevoerde, bestuurd door de oudste <strong>van</strong> ons<br />

vieren, die 49 jaar is en een ‘zichzelf zo noemende kok’ was voor de soldaten destijds<br />

in de oorlog tegen de indianen. Ik pretendeer evenveel <strong>van</strong> de keuken te weten als<br />

hij, want zwarte koffie maken, spek en aardappelen bakken en brood koken in een<br />

ketel op een houtvuur, daar<strong>van</strong> weet ik ook hoe ik dat moet doen. Wij hadden ook<br />

blikken conserven.<br />

Tegen jou zeggen dat het land wild is, betekent dat ik dertien dagen geen huis heb<br />

gezien. Twee keer zijn wij mensen tegengekomen. Een mens is het meest<br />

buitengewone dat je hier kunt tegenkomen. Wanneer je op de prairie reist en je er<br />

een mens ontmoet en je hem niets te vragen hebt, dan zeg je met moeite: "How do?"<br />

en dat is alles, je passeert. Maar als je er kampeert, bewijs je elkaar zoveel diensten<br />

als mogelijk. In de prairie is de gastvrijheid zonder grenzen tussen bezitters <strong>van</strong><br />

paarden, vee en jagers. De schapenhouders zijn gierigaards.<br />

Stel je de prairie dus niet voor als een immense vlakte. Ja, in Dakota naar het<br />

oosten is de prairie bijna vlak, maar niet hier. Er zijn vlakten in de dalen en op de<br />

plateau's, maar voor de rest is het een verschrikkelijk uiteen gedrongen land, soms,<br />

en hoge bergen.<br />

Altijd meer of weinig wind hier en een erg wisselvallige temperatuur. In de loop <strong>van</strong><br />

onze expeditie, die men een ‘round up’ noemt, is het een korte periode zo koud<br />

geweest, met zoveel wind regen dat wij gedurende twee dagen en drie nachten achter<br />

een rots gehurkt bleven, terwijl we ons de hele tijd probeerden te drogen d.m.v. een<br />

groot vuur <strong>van</strong> cederhout. Als tijdverdrijf roosterden we stukken hert aan het uiteinde<br />

<strong>van</strong> een stok in het vuur.<br />

Dat leven beviel me. Dus wanneer de nachten mooi zijn (het is altijd koud en<br />

vochtig 's nachts), is het een bekoring om als matras alleen maar het gras te hebben,<br />

als bedeking een reisdeken (of meerdere), als hemel <strong>van</strong> het bed het firmament en<br />

als nachtlampje een groot houtvuur dat wij de hele nacht aanhielden tot grote<br />

verontwaardiging <strong>van</strong> de wolven en coyotes, die huilden op eerbiedige afstand. Wat<br />

mijn drie metgezellen betreft, gezien het feit dat ik me aan hun gewoonten heb<br />

aangepast, heb ik niet veel om me te beklagen. In Europa zou men ze hoogstens voor<br />

aimabele bruten hebben gehouden. 's Morgens om vier uur waren wij in het zadel.<br />

Halt houden voor het diner op het middaguur. Rust <strong>van</strong>af zeven uur 's avonds. Ik ben<br />

absoluut tevreden. Ben zo gezond als een eik.<br />

Duizend groeten aan Gustave. Kussen voor de kleintjes en voor jou.<br />

12


<strong>Edmond</strong><br />

13 F<br />

> Ranch 15 juni 1895<br />

Waarde Alfons en Adolf,<br />

Het is geloof ik al gauw twee maanden geleden dat ik jullie geschreven heb, maar ik<br />

dacht dat jullie de brieven zouden lezen die ik naar Vaeshartelt stuurde. Jullie geven<br />

me een hoop details over de feesten voor de Koningin. Bedankt. Hoe zijn de ruiters<br />

<strong>van</strong> de erewacht geweest? Was er orde? Bedankt, Fons, voor het portretje <strong>van</strong> de<br />

Koningin. Wat betreft het concours hippique en andere vermakelijkheden, dat moest<br />

erg mooi en amusant zijn, maar ongetwijfeld galoppeerde ik in die tijd op de prairie<br />

achter een kudde paarden aan, terwijl ik uit volle borst zong en kreten <strong>van</strong><br />

roodhuiden slaakte. Het is misschien betreurenswaardig dat daar niemand was om me<br />

te horen, maar er stond tenminste geen tribune klaar om me uit te fluiten. Ik wil<br />

zeggen dat het dit gevoel <strong>van</strong> vrijheid is dat me zo vrolijk maakt. Vervolgens hecht je<br />

je aan de prairie. Diegenen zijn ver weg, die er alleen maar grasvlakten in zien. Dat is<br />

hetzelfde als zeggen dat een aardig boek niet meer is dan papier en inkt (zo ook mijn<br />

brief, is deze alleen papier en inkt? Nee meneer, ‘by Jove’, nee, het is een<br />

meesterwerk, het is sjiek, het is groots!).<br />

Wat ga ik jullie nu schrijven? Het is 8 uur 's avonds. Ik heb gesoupeerd. Naast mij<br />

aan tafel een kwajongen (een logé uit de stad) met blote voeten, die zijn voeten<br />

verzorgde terwijl hij at. Ik heb niet gauw een afkeer, maar deze verrotte voeten<br />

hebben me niet direct eetlust bezorgd. Beck is in de stad. Ik voeg me morgen bij<br />

hem.<br />

Zo meteen moet ik met een jongen (die het hoeden <strong>van</strong> de paarden doet) een<br />

kudde <strong>van</strong> ongeveer 150 terugbrengen en daarna ga ik slapen, want ik moet om drie<br />

uur opstaan om naar de stad te gaan (zie de brief die ik <strong>van</strong>daag naar Vaeshartelt<br />

schrijf). Ik hou niet <strong>van</strong> de stad. Deze is zo groot als Weert (gemeente Meerssen).<br />

Winkels en saloons etc. De bar of saloon waar ik altijd heenga, heet 'Harry Helm's bon<br />

ton Saloon and Gambling Hall'. Ze betalen er rondjes <strong>van</strong> een dollar en vertellen al of<br />

niet sterke verhalen. Ik amuseer me er niet erg. “Oh … shit!” Dan wandel ik op het<br />

trottoir <strong>van</strong> planken, waar ik edele dames <strong>van</strong> de grote wereld zie, terwijl ze gum<br />

pruimen. “Oh … shit!”<br />

Jullie vragen mij naar jachtverhalen. Ten eerste staan mijn bezigheden mij niet vaak<br />

toe om een hele dag te gaan jagen, gezien mijn voorkeur om bij de paarden te<br />

blijven. Maar wanneer ik ver weg ga, maak ik mijn geweer aan de riemen links <strong>van</strong><br />

mijn Mexicaanse zadel vast en de lasso aan de borstriem <strong>van</strong> het paard. Wanneer ik<br />

dan wild tegenkom, hoef ik alleen naar beneden te springen, de lasso los te maken en<br />

mijn geweer, die helemaal geladen is, met de haan omlaag en ik ben klaar om te<br />

schieten. Zo heb ik verleden woensdag nog twee antilopen geschoten, jonge. Op deze<br />

manier doen alle cowboys het.<br />

Afgelopen zondag heb ik een coyote (soort wolf) geschoten op ongeveer 35 mijl <strong>van</strong><br />

hier aan de Custer Creek (ik heb 15 dagen op de prairie geslapen). Dat is leuk als het<br />

binnen twee dagen en twee nachten enkele keren op je karkas regent en niets om je<br />

te beschermen, vaak zelfs geen dunne boom. Dan maakten wij immense vuren en<br />

dan is het nog beter om uitgerookt te zijn als een vos dan die regen op je botten te<br />

krijgen. Dus had ik 's morgens het kamp verlaten voor een uur of twee om wat<br />

prairiehonden te gaan schieten (soort marmot die voortdurend blaft als een hondje).<br />

Ik had post gevat in de regen, in het midden <strong>van</strong> de kolonie en de luiwammesen<br />

13


kwamen niet uit de grond. Ik had mijn paard op ongeveer honderd meter <strong>van</strong> daar<br />

aan een boom vastgemaakt, ofschoon ik het volledig gedresseerd heb op<br />

geweerschoten. Ik heb zijn dressuur gedaan. Toen op een heuvel recht vooruit<br />

verscheen huilend en blaffend een coyote. Ik had mijn Winchester kaliber 12 en niets<br />

dan kogel 5. Het beest zag er behoorlijk uitgehongerd uit en ofschoon een coyote een<br />

mens niet durft aan te vallen, bleef hij tegen mij blaffen, terwijl hij heen en weer liep.<br />

Toen heb ik me heel klein gemaakt om hem moed te geven. Hij bevond zich op een<br />

afstand <strong>van</strong> mij <strong>van</strong> ongeveer 80 meter, maar hij kwam niet dichterbij. Toen heb ik in<br />

mijn zak twee kogels Wauters gevonden. Ik heb het geweer gesteund op mijn knieën<br />

en hem toegestuurd waarmee hij zijn lol op kon. Hij was niet op slag dood en ik heb<br />

hem een genadesalvo gegeven <strong>van</strong>af de andere kant <strong>van</strong> de heuvel. Er is hier een<br />

groot aantal wolven en coyotes. Als je er een beetje op wil letten, dan gaat er nooit<br />

24 uur voorbij zonder dat je er een ziet of hoort. Ik heb er met de lasso zien <strong>van</strong>gen<br />

en opsporen door cowboys bij Red Water.<br />

Nu ga ik snel de paarden halen en good night, Vergeet niet Biddy te laten dekken.<br />

Stuur deze brief aan Eduard.<br />

tt. Edd<br />

14 F<br />

> Ranch 15 juni 1895<br />

Dierbare ouders,<br />

Mijn laatste brief dateerde <strong>van</strong> 27 mei. Het was mij niet mogelijk om eerder te<br />

schrijven, aangezien ik sindsdien niet in de stad ben geweest en Beck erheen is<br />

gegaan terwijl ik afwezig was. Onmogelijk voor mij om in die periode via de post te<br />

communiceren. Op 30 mei ben ik vertrokken met 3 cowboys om te gaan zoeken naar<br />

enkele paarden, die zich naar wij vermoedden op zo'n 40 mijl <strong>van</strong> hier naar het<br />

westen bevonden. Beck heeft ons niet vergezeld, omdat hij op de ranch paste en<br />

teveel te doen had.<br />

Wij zijn precies vijftien dagen afwezig geweest en hebben een grote tocht gemaakt,<br />

eerst in noordwestelijke richting tot vlakbij de Missouri, vervolgens zuidwest en zijn<br />

teruggekomen langs de noordzijde <strong>van</strong> Miles City, waar wij een dozijn paarden<br />

hebben gevonden (in vrijheid, natuurlijk). Onze kleine karavaan bestond uit 7<br />

zadelpaarden en een tweespan dat een voertuig trok met onze proviand en dekens.<br />

Onnodig u te zeggen dat wij weinig mensen zijn tegengekomen. Wij hebben maar drie<br />

keer mensen ontmoet en in totaal maar één huis gezien (slechts een barak <strong>van</strong><br />

boomstammen, zoals de meeste ranches). Wij sliepen op de grond in onze dekens.<br />

Soms waren wij 24 uur onderweg zonder een boom te zien en in dat geval, omdat we<br />

geen hout hadden, kookten wij op droge ‘prairiekoeken’. Gedurende die rit waren wij<br />

de hele tijd te paard, soms twaalf uur per dag en ik had maar heel weinig tijd om te<br />

jagen. Voor de terugkeer naar de ranch heb ik nog kans gezien twee jonge antilopen<br />

te schieten.<br />

Gisteren, toen iedereen vertrokken was, hebben Beck en ik gekookt, ik de<br />

hoofdgerechten (het was zonder meer heerlijk) en Beck de nagerechten, onder andere<br />

pannekoeken. Ik had net geen indigestie!<br />

Beck gaat vertrekken naar Glendive, waar ik me morgen <strong>van</strong>af zonsopgang bij hem<br />

moet gaan aansluiten met een cowboy en 117 paarden voor een verkoop die<br />

komende maandag de 17e plaatsvindt. Wij zullen het zwaar hebben met ze tot daar<br />

te drijven, gezien de veulens die volgen, maar de 'horse-hunt' is mijn specialiteit. De<br />

14


hele dagtocht <strong>van</strong> morgen zal in beslag genomen worden met het passeren <strong>van</strong> de<br />

rivier. In een grote menigte paarden zijn er altijd wel enkele dol en het zal moeilijk<br />

zijn om ze op het veerpont te laten gaan. Vanmorgen hebben we keihard gewerkt om<br />

een driedeling te maken in een kudde <strong>van</strong> ongeveer 250. Dat is een vermoeiende<br />

bezigheid.<br />

Na 2 maanden leertijd, waarin ik mijn best heb gedaan, heb ik enkele kneepjes <strong>van</strong><br />

het vak leren kennen. Een foreman <strong>van</strong> een round-up <strong>van</strong> vee (d.w.z. een man die<br />

een verzameling vee leidt in dienst <strong>van</strong> een compagnie of <strong>van</strong> een particulier) heeft<br />

mij per maand 40 dollar geboden, levensonderhoud en overnachting in een tent plus<br />

8 zadelpaarden tot mijn persoonlijke beschikking. Aangezien ik zeer goed zit bij Beck<br />

en ik daar absoluut doe wat ik wil, heb ik er de voorkeur aan gegeven mijn vrijheid te<br />

behouden!<br />

Waarom vraagt u mij om terug te komen? Ik heb het hier zo goed en ben de<br />

gelukkigste mens. Ik geef bijna niets uit, omdat ik al bijna een maand niet in de stad<br />

ben geweest. Wat het gevaar betreft … er is een meneer, die ik niet groet. Ik kan u<br />

niets beloven, maar misschien kom ik in de maand augustus terug.<br />

Ik heb jullie beschrijvingen gekregen en de kranten met betrekking tot het bezoek<br />

<strong>van</strong> de Koninginnen. Alles is dus goed afgelopen. <strong>Limburg</strong> heeft 'volle gage' gemaakt,<br />

dat is goed. Ik had de Koningin graag willen begroeten. Wat hoge personages betreft<br />

hebben wij hier alleen maar een paard dat Cleveland heet, maar geen feesten noch<br />

zondagen. Toch zijn er 4, 5 en 6 juli wedrennen in Glendive <strong>van</strong> dravers etc. Vannacht<br />

is tijdens een onweer een paard gedood en een veulen gewond geraakt. Vanmorgen<br />

om 5 uur een vechtpartij tussen cowboys. Degene die de meeste klappen heeft<br />

gegeven, is een beetje een vriend <strong>van</strong> mij. Hij is meteen daarna vertrokken.<br />

Ik zal meerdere dagen in de stad moeten blijven voor de verkoop. Ik ga de beste<br />

kamer <strong>van</strong> het hotel nemen om niet gedwongen te zijn de hele tijd in de saloons te<br />

verblijven.<br />

Ze noemen hier bijna nooit iemand bij zijn naam. Zo is mijn bijnaam ‘Rattlesnake<br />

Edd’ of alleen Edd kortweg. Die komt me toe <strong>van</strong>wege de ijver die ik aan de dag legde<br />

bij het doden <strong>van</strong> ratelslangen en het looien <strong>van</strong> hun huiden.<br />

Maandag 17 juni Glendive.<br />

Ik ben hier gisterenavond gearriveerd en zal ongetwijfeld meerdere dagen moeten<br />

blijven. Het regent. Zo meteen ga ik de paarden over de rivier brengen. Er is een<br />

verkoop. Ik groet u.<br />

<strong>Edmond</strong><br />

15 N<br />

Yellowstone Hotel<br />

Glendive, Montana, 19 juni 1895<br />

Waarde Eduard,<br />

Ik heb <strong>van</strong> jou twee brieven kort achter elkaar gekregen. Zoals je weet, ben ik niet<br />

dikwijls in de gelegenheid brieven over te sturen, omdat ik weinig met de post in<br />

aanraking kom. Sedert vóór eergisteravond drentel ik hier rond, maar <strong>van</strong>avond hoop<br />

ik naar de ranch te vertrekken. Beck zit hier gescheept met een karretje en een<br />

tweespan en ik met vier zadelpaarden. Beck brak eergisteravond de kabel <strong>van</strong> de<br />

pont aan de Jellowstone River hier aan Glendive en nu kan niemand over dan in een<br />

schuitje. De paarden laten zwemmen gaat wel, maar er zouden zeker een paar<br />

verdrinken wegens de sterke stroom, de draaikolken en het drijfzand bij de landing.<br />

15


Men is bezig een vlot te maken en misschien kunnen we <strong>van</strong>avond over. Vanmorgen<br />

heeft Beck een fotografie laten maken <strong>van</strong> zijn paarden aan de overzijde <strong>van</strong> de<br />

rivier. Ik moet er ook op staan, geloof ik. Er is een fotograaf in Glendive gekomen,<br />

maar hij heeft natuurlijk weinig te doen. Mijn gezicht krijgt hij niet in zijn doos te<br />

kijken, want ik ben veel te mooi. Sedert twee maanden heb ik geen boordje meer<br />

aangehad, ben niet meer geschoren geweest en niet heel zuiver gewassen. Mijn<br />

laarzen zijn nooit gepoetst geweest. Wat kan het me schelen!<br />

A propos <strong>van</strong> fotograferen. Indien ik een toestel had gehad, zou ik een verzameling<br />

fotografieën hebben, die wel een kijkje waard was. Zeer belangrijke dingen en soms<br />

erg zot, maar een groot deel <strong>van</strong> die groepen zou reeds bedorven zijn door de regen<br />

en mijn toestel zou reeds bedorven zijn <strong>van</strong> het water, evenals mijn geweren, die ik<br />

lastig <strong>van</strong> roesten kan vrijwaren. Wat wapens aangaat, ik denk er niet veel te kopen.<br />

De lui hier gebruiken karabijnen en revolvers, maar geen mooie jachtmessen en de<br />

indianen overvragen je altijd.<br />

Het slechtste hier is het water. Ik begrijp niet hoe ik er nog niet ziek <strong>van</strong> ben<br />

geworden. Wil je iets drinken in een saloon (d.i. een café) dan krijg je zulke vreemde<br />

drankjes dat je 'm omkrijgt of hoofdpijn snapt. Er blijft dus niet over dan bijna niets<br />

te drinken. In de meeste gevallen drinkt men gewoon water uit de eerste de beste<br />

beek.<br />

Wat zal ik blij wezen als ik morgen weer in de vrije prairie zit. Ik houd niet <strong>van</strong> een<br />

pseudo-stadje als Glendive. Aan deze zijde <strong>van</strong> de rivier is weinig gelegenheid voor<br />

paardrijden, want overal rondom zijn steile bergen en verder wat zou ik hier gaan<br />

uitrichten. Wanneer ik hier te paard ben, is het om te werken. Ik heb een paard zo<br />

goed gedresseerd, dat ik de zes schoten <strong>van</strong> mijn revolver kan afschieten <strong>van</strong> zijn rug<br />

zonder dat het beest verroert. Met de karabijn schiet ik over zijn hoofd tussen zijn<br />

oren door. De rakker maakte de eerste keren dat ik hem reed, gekke sprongen maar<br />

daarop verwachtte ik mij wel.<br />

Ik krijg nu, telkens wanneer ik in gemeenschap met de post ben, de ‘Journal de<br />

Bruxelles’, daar heeft Mama voor gezorgd. Dat doet me veel plezier, als was het maar<br />

enkel om zeker te zijn op de post iets voor mij te vinden.<br />

De 4e, 5e en 6e juli zijn hier wedrennen en harddraverijen. Im Maastricht bezit een<br />

bakker ‘course’ paarden, maar hier heeft een gewoon koffiehuishouder harddravers,<br />

rijtuigen, fokhengsten enz. Hier is iedereen een heer, maar ik denk er anders over. Ik<br />

weet nog niet wanneer ik terug ga naar Europa. Ik kan nu nog slecht weg en als ik in<br />

de prairie zit, denk ik er niet aan.<br />

Groeten aan allen. Zorg dat we op Vaeshartelt een rijpaard krijgen. Dag brave jong.<br />

t.t. Edd<br />

16 N<br />

> Ranch, Glendive, 28 juni 1895<br />

Waarde Eduard,<br />

De vorige week was ik in de stad, maar heb geen tijd gevonden om je te schrijven.<br />

Er is maar één schrijfgelegenheid en dat is in het hotel. Er is maar één inktpot en<br />

wanneer die in gebruik is, moet ik zo lang wachten. Vanmiddag gaat er iemand <strong>van</strong><br />

hier naar Glendive en dus heb ik de kans je deze te sturen.<br />

Dat is hier een gek weer. Altijd min of meer wind. Veel buien en wanneer het een<br />

dag mooi is geweest, hebben we 's avonds onweer. Daareven zijn we teruggekomen<br />

<strong>van</strong> een wandeling met een wagen en twee paarden, waar<strong>van</strong> één in dressuur is.<br />

Tegelijkertijd zoeken we champignons. Hier<strong>van</strong> maken we een grote consumptie.<br />

16


Terwijl ik je schrijf, zit me een vervelende vent voortdurend iets te vragen. Het is<br />

een kerel uit Chicago, die hier een ranch wil kopen, maar hij kent niets <strong>van</strong> de streek<br />

en dan doen wij hem <strong>van</strong>alles geloven. Bv. gisteren zag hij een soort haas en wij<br />

zeiden dat het een jonge antiloop was. Nu is hij <strong>van</strong>morgen met een dikke bullebak<br />

<strong>van</strong> een St. Bernardshond gaan zoeken om het beest te <strong>van</strong>gen. Gisteravond om 9<br />

uur kwam hij terug <strong>van</strong> de heuvels hier rondom en beweerde twee herten te hebben<br />

gezien en een haas. Hij heeft achter de haas gelopen en met stenen gegooid en kwam<br />

hier zweetnat aan. Wij waren juist in de krraal, waar een gek paard zich doodgelopen<br />

had tegen de pilaren. Hij vroeg ons naïef, waarom wij het beest niet hadden<br />

geprobeerd te <strong>van</strong>gen met een beetje haver. Dit paard had <strong>van</strong> zijn leven nooit haver<br />

gezien. Je begrijpt wat we die vent voor de gek houden.<br />

De 4e, 5e en 6e juli zijn de ‘courses’ in Glendive. Daar komt heel Montana kijken,<br />

want in dit land zijn er nooit feesten. Geen kermis of iets <strong>van</strong> dien aard. Dat heeft hier<br />

nooit bestaan. Maar in Glendive, Miles City, Butte en Helena zijn races.<br />

Dus hier met de ‘courses’ ‘volle gage’. Misschien draag ik bij die gelegenheid een<br />

boordje. Dat is het toppunt <strong>van</strong> sjiek.<br />

We gaan hier baden in de ‘creek’. We, dat zijn de cowboys en ik, want Beck is en<br />

blijft altijd een stadsmeneer. Als hij piekfijn naar de stad gaat, heb ik mijn plezier erin<br />

juist met een vuil flanellen hemd naast hem te lopen.<br />

's Avonds maken we muziek op een soort blaasmonika (je kent die instrumentjes<br />

wel die je voor je mond schuift). We zingen ook.<br />

Het heeft de laatste tijd veel geregend en nu ziet de prairie er mooi groen uit. Er zijn<br />

mooie bloemen, vooral mooie cactussen. De vogels hebben mooi gevederte, maar hun<br />

zang is niet veel bijzonders. Rondom het huis vliegen honderden bruine zwaluwen.<br />

Boven mijn raam bevinden zich minstens 20 nesten.<br />

Hoe is het in Brussel, is er niets veranderd? Wanneer begint je vakantie? Gaan<br />

Alfons en Adolf op reis in de vakantie?<br />

Ik zie dat de paarden ingespannen zijn en moet dus mijn brief afsluiten. Na de<br />

‘courses’ zal ik je schrijven. Het zijn voornamelijk harddraverijen in lichte rijtuigjes,<br />

‘sulky's’ genaamd.<br />

Dus Eduard, houd je goed, tot een andere keer.<br />

<strong>Edmond</strong><br />

17 F<br />

Yellowstone Hotel<br />

Glendive, Montana, 30 juni 1895<br />

Dierbare ouders,<br />

Ik ben sinds gisteren in de stad met Beck en een man uit Dakota en 25 paarden.<br />

Vanmorgen had ik moeten vertrekken met deze man en de paarden naar Dakota. Kijk<br />

maar eens wat voor vertraging wij hebben opgelopen: de paarden komen <strong>van</strong> de<br />

ranch <strong>van</strong> Beck. Deze wachtte op ons in de stad. De paarden wilden zich niet laten<br />

opjagen. Misschien wel tien keer zijn zij omgekeerd en uiteindelijk is het ons gelukt<br />

hen te doen vertrekken door revolverschoten te lossen. Onze kreten dienden nergens<br />

meer toe, want wij waren schor geworden. Vertrokken <strong>van</strong> de ranch om 1 uur, zijn wij<br />

aan de overkant <strong>van</strong> Glendive aangekomen tegen 6 uur. Te laat om ze de rivier te<br />

laten oversteken. Wij hebben dat <strong>van</strong>morgen gedaan en dat heeft ons <strong>van</strong> 7 tot 11<br />

uur beziggehouden. Maar het was te laat om te vertrekken, in de hoop voor het<br />

donker in Wibaux aan te komen. En dus vertrekken wij morgen, de man uit Dakota en<br />

ik, om de paarden te drijven naar Dickinson, dat zich op 150 mijl, dus op ongeveer 50<br />

17


uur gaans bevindt <strong>van</strong> de ranch <strong>van</strong> Beck naar het oosten. Wij zijn <strong>van</strong> plan over drie<br />

dagen aan te komen, als wij niet teveel tijd verliezen met het oversteken <strong>van</strong> de<br />

'Little Missouri'. Er zijn geen bruggen in dit land. Wij moeten de Little Missouri<br />

zwemmend oversteken. Ik heb me aangeboden om de paarden te drijven. Dit werk<br />

brengt 5 tot 7 franc per uur op, plus kost en onderdak, maar ik doe het voor niets,<br />

want het doet me plezier. Men zegt dat het vermoeiend is, maar ik let er niet op.<br />

Vermoeidheid is mij onbekend <strong>van</strong>wege mijn training. Het is tropisch heet.<br />

Vanmorgen om 8 uur was het 92 graden Fahrenheit in de schaduw. Ik heb de hele<br />

nacht geen oog dicht gedaan. Komt dit <strong>van</strong>wege de hitte of <strong>van</strong>wege een val <strong>van</strong> het<br />

paard, gisteren bij het vertrek gemaakt <strong>van</strong> een paard dat te weinig gedresseerd was<br />

(= broken, zoals men hier zegt, gebroken!)?<br />

Het is twee uur 's middags en om drie uur komt de trein langs. Dat is de grote<br />

attractie <strong>van</strong> de dag. Daarna ga ik zwemmen in de Yellowstone, want het is nu toch<br />

echt heel heet. De 4e, 5e en 6e juli zijn hier wedrennen <strong>van</strong> dravers. Ik zal al het<br />

mogelijke doen om terug te zijn <strong>van</strong> Dickinson, waar ik te paard heenga, natuurlijk,<br />

immers ik drijf, of veeleer jaag de paarden voort, maar ik kom terug met de trein. Na<br />

de wedrennen keer ik terug naar de ranch. Over 15 dagen ben ik <strong>van</strong> plan te paard te<br />

vertrekken <strong>van</strong> Miles-City naar een indianenstam (Cheyennes), waarvoor ik een<br />

introductie zal krijgen. Het is op 20 mijl <strong>van</strong> Miles-City. Ik ben <strong>van</strong> plan te paard te<br />

gaan. Daarna hoop ik met de trein tot vlakbij de bronnen <strong>van</strong> de Jellowstone te gaan.<br />

Wanneer ik daar het land gezien heb, houd ik enkele dagen halt in Hunters Hot<br />

Springs, waar ik kennissen zal ontmoeten, en ga vervolgens, omdat u erop aandringt,<br />

op de ranch mijn bagage inpakken. Waarom ben ik niet geboren in dit land?? Ik zou<br />

het dan niet hoeven te verlaten. Ik weet niet of ik deze plannen strikt zal kunnen<br />

volgen, maar ik ben <strong>van</strong> plan in de loop <strong>van</strong> de maand augustus terug in Europa te<br />

zijn.<br />

Wat hier afschuwelijk is, is het water. In Dakota zal ik bier krijgen voor 5 stuiver per<br />

glas. Ik maak er een feest <strong>van</strong>, al is het maar voor een enkel glas goed bier. Wat het<br />

eten betreft, overal afschuwelijk, maar ik ben eraan gewend. Hier in het hotel is het<br />

een Chinees die kookt, maar het is geen kunstenaar. Nou ja, ik amuseer me erg goed<br />

en ben zo gezond als een vis.<br />

Ik omhels u.<br />

<strong>Edmond</strong><br />

18 F<br />

Dickinson. North Dakota. 6 juli 1895<br />

Dierbare ouders,<br />

Ik schreef u <strong>van</strong>uit Glendive op 30 juni, dat ik de volgende dag naar Dickinson<br />

moest vertrekken en dat ik dacht over drie dagen aan te zullen komen. Ik heb er vijf<br />

dagen over gedaan. Het was de hele tijd tropisch heet en er was voor mij geen<br />

andere schaduw dan de rand <strong>van</strong> mijn hoed. Gisterenavond ben ik dus aangekomen<br />

met mijn metgezel (een veefokker uit de omgeving hier) en de paarden. Wij zijn<br />

aangekomen tijdens een onweer, vergezeld <strong>van</strong> hagel zo groot als kersen.<br />

Wij hebben doorkruist wat men noemt de ‘Bad Lands’, een gebied met niets dan<br />

bergen en heuvels <strong>van</strong> een wildheid, waar je geen idee <strong>van</strong> hebt, en wij waren<br />

gedwongen soms omwegen te maken. Vandaar de lange tijd die de rit ons kostte. Ik<br />

hoef niet te zeggen dat ik bijna niet geslapen heb, want 's nachts bewaakten wij de<br />

kudde om toerbeurt. Daarbij kwam nog dat de merrie die de troep leidde, steeds weer<br />

wilde omkeren (de paarden in vrijheid kiezen een leider). Ik was er niet boos om<br />

18


eindelijk te arriveren op de eindbestemming <strong>van</strong> onze reis, niet <strong>van</strong>wege<br />

vermoeidheid, dorst en honger (want na een dagreis <strong>van</strong> 13 uur in het zadel moest ik<br />

me tevreden stellen met een souper bestaande uit een blik sardines en beschuiten),<br />

maar <strong>van</strong>wege mijn rijpaard, dat de reputatie heeft te hard te schudden. Als ik hem<br />

twee weken achter elkaar zou moeten bestijgen, had ik gekneusde zijden. 's Nachts<br />

sliepen wij onder onze zadeldeken na onze regenjas te hebben aangedaan, ons zadel<br />

als hoofdkussen. Alvorens onze slaapplaats te kiezen, moesten we ons rekenschap<br />

geven of er een geen slangen waren. Ik heb er verscheidene gedood met<br />

revolverschoten. Op een avond zat ik op het gras mijn pijp te roken, toen een ‘blue<br />

racer’ (een soort kleine slang, maar erg giftig), over mijn arm heen sprong. Het<br />

klimaat is erg wisselend. Gisteren een zengende hitte, <strong>van</strong>daag hevige buien, veel<br />

wind en een kou om een vuur bij aan te steken. Mijn metgezel heeft mij een<br />

magnifieke lasso <strong>van</strong> onbereide huid met een waarde <strong>van</strong> tien dollar cadeau gedaan<br />

voor de dienst die ik hem heb bewezen bij het helpen de paarden te leiden. Hij heeft<br />

me ook Indiaanse voorwerpen beloofd, waar<strong>van</strong> hij een groot aantal heeft. Hij heeft<br />

oorlog gevoerd tegen de Indianen en spreekt vloeiend vier Indiaanse talen. Tijdens de<br />

oorlog heeft hij op zijn hoofd een zware klap gehad, een pijl dwars door zijn borst,<br />

vervolgens een regen <strong>van</strong> kogels die zijn kleren verscheurden. Ik ben <strong>van</strong> plan<br />

morgen terug te keren naar Glendive en naar de bronnen <strong>van</strong> de Jellowstone te gaan,<br />

waar ik mogelijk vijftien dagen zal blijven. In het logement waarin mijn intrek heb<br />

genomen, heb ik noch papier kunnen vinden, noch inkt, noch een pen. Ik heb deze<br />

benodigdheden moeten kopen en ik schrijf u <strong>van</strong>af een tafel bezaaid met kaarten,<br />

fiches en gebroken glazen. Het is nauwelijks plezierig in Dickinson, ondanks zijn 1300<br />

inwoners, bovendien in feite steden waar ik nooit zo <strong>van</strong> gehouden heb als <strong>van</strong><br />

Brussel, Den Haag of Londen.<br />

Wat Beck betreft, al bijna zes weken zie ik hem erg weinig. Hij is steeds in Glendive.<br />

Hij is een man <strong>van</strong> de stad. In het begin schreef ik u dat hij een waaghals was. Ik<br />

geloof dat hij zich tegenover mij een beetje een houding heeft willen aanmeten. Hij<br />

doet zich voor als een Engelsman. Ik vraag u, hier in de prairie! Hij wil doorgaan voor<br />

een meneer, maar dat komt hem duur te staan. Hier is niemand meneer, of juist<br />

iedereen, zoals u wilt. Ik ga alleen met cowboys om en het doet me plezier, als ze me<br />

vragen voor wie ik werk. Men moet huilen met de wolven in het bos. Ik pruim en<br />

neem er mijn gemak <strong>van</strong> en laat mijn sporen rinkelen, alsof ik nooit anders geleefd<br />

heb.<br />

Ik heb meerdere uitnodigingen gekregen om te gaan logeren op ranches, maar ik<br />

denk dat me dat teveel tijd zou kosten. Temeer omdat ik naar de bronnen <strong>van</strong> de<br />

Jellowstone wil gaan. Nadat ik misschien een andere troep paarden heb geleid, eerst<br />

met de trein <strong>van</strong> Glendive naar Dickinson en vervolgens dwars door de prairie naar<br />

het zuidoosten. De naam <strong>van</strong> de stad ben ik vergeten. Wij zullen dus een gebied<br />

doorkruisen, waar alleen maar indianen zijn. De indianen zijn de vieste mensen <strong>van</strong><br />

de wereld, zij eten honden en bedorven vlees en worden nietsdoeners, sinds de staat<br />

hen onderhoudt zodat ze rustig blijven.<br />

Nog nieuws <strong>van</strong> Vaeshartelt? Ik ont<strong>van</strong>g de ‘Journal de Bruxelles’, maar ik heb niet<br />

altijd tijd om te lezen. Beck profiteert er<strong>van</strong>. Ik ben nog altijd <strong>van</strong> plan terug te keren<br />

in de maand augustus en te komen met de ‘White Star Line’, die <strong>van</strong> New York naar<br />

Plymouth gaat ofwel South Hampton. Nou ja, ik zie wel hoe het het beste te<br />

organiseren valt voor de douane, niet voor wat ik moet aangeven, maar omdat ik veel<br />

bagage zal hebben. Ik zal alleen al een koffer nodig hebben voor mijn zadel en mijn<br />

teugels. Van mijn zadel zou ik voor geen enkele prijs afstand willen doen. Ik heb er<br />

19


het grootste deel <strong>van</strong> mijn tijd mee doorgebracht. Ik heb gelegenheid gehad het te<br />

verkopen voor meer dan ik betaald had (45 dollar), want het is een goed zadel, dat<br />

het paardt niet verwondt. Onnodig u te zeggen, dat het een Mexicaans zadel is, want<br />

men zou deze heilige paarden <strong>van</strong> hier niet altijd kunnen bestijgen met een Engels<br />

zadel.<br />

Ik begin aan een nieuwe bladzijde, gezien het feit ik <strong>van</strong>middag niets te doen heb.<br />

Het weer is slecht en ik heb maar net genoeg geld op zak om terug te keren naar<br />

Glendive en mijn logement te betalen. Ik ben naar de bank geweest, maar omdat ze<br />

mij niet kennen hier in Dickinson, hebben ze mij een cheque geweigerd. ‘Never mind’,<br />

ik heb meer geld dan ik nodig heb in Miles City en in Glendive. Ik heb hier enkele<br />

cowboys ontmoet die ik ken, maar waartoe zou hun waarborg dienen? Bovendien zijn<br />

zij bijna altijd zonder geld. Wanneer zij in de stad zijn, geven zij alles uit wat zij<br />

hebben, en het is me al overkomen dat zij mij hun geld in bewaring gaven om er<br />

zeker <strong>van</strong> te zijn dat ze het niet uitgaven. Voordat ik Glendive verliet, ontmoette ik<br />

een cowboy die te voet kwam <strong>van</strong> erg ver zonder een stuiver, terwijl hij zijn paard en<br />

zijn zadel al verkocht had. Hij begaf zich naar Dakota en was ziek <strong>van</strong> honger en<br />

vermoeidheid. Hij kon zijn tocht niet voortzetten, omdat hij geen zolen meer onder<br />

zijn laarzen had. Ik heb hem een dollar gegeven om te gaan eten en de gelegenheid<br />

af te wachten om zich in een trein naar Dickinson te verbergen. Gisterenavond heb ik<br />

hem hier teruggezien en hij heeft mij gezegd dat hij werk heeft gevonden. Ik heb<br />

inlichtingen over hem ingewonnen en wanneer het een betrouwbaar type is, doet dat<br />

altijd plezier.<br />

Terwijl ik u schrijf, komt een soort acteur me onderbreken om mij te laten zien op<br />

welk punt zijn koffer praktisch is. Hij pakt alles uit en haalt er tenslotte een<br />

rokkostuum uit, dat hij met nadruk toont alsof hij wil zeggen dat hij uit het oosten<br />

komt, want in het westen heeft men geen rok. Ik doe natuurlijk of ik achterlijk ben<br />

terwijl ik me laat uitleggen wat dat is. Als hij er dan eindelijk mee klaar is, heb ik hem<br />

gezegd, dat ik mijn rok in New York had gelaten, omdat ik niet weet wat ik er hier<br />

mee moet. Hij had zich willen voordoen als een beschaafd man, maar dat is niet<br />

gelukt.<br />

Verder is er in hetzelfde logement nog een andere acteur, een dwerg, mismaakt, en<br />

hij doet zich voor als mooie meneer. Hij komt niet hoger dan een stoel en een grote<br />

cowboy, een kop groter dan ik, heeft hem met geweld meegenomen naar de fotograaf<br />

om zich naast hem te laten fotograferen.<br />

Eergisteren was het de 4e juli, de datum <strong>van</strong> de Amerikaanse nationale feestdag. Ik<br />

heb niets gezien <strong>van</strong> de feesten, omdat ik op de prairie was. Ik had gehoopt die dag 's<br />

avonds te arriveren in een stadje <strong>van</strong> enkele honderden inwoners, maar daar<br />

aangekomen, was de stad verdwenen. Ze hadden de huizen gedemonteerd en op<br />

karren gezet om zich elders te gaan vestigen.<br />

Wat de jacht betreft, het seizoen gaat nu beginnen. Het is een <strong>van</strong> de gebruiken in<br />

het westen om geen wild te doden tijdens de voortplanting, ‘unless’ men niets anders<br />

te eten heeft.<br />

Alfons en Adolf vragen mij om jachtverhalen aan hen te vertellen. Er zijn zeer<br />

wildrijke gebieden. Andere zijn dat helemaal niet. Zo heb ik geen enkele antilope<br />

gezien de laatste week. Al wat ik gezien heb, zijn Jack-rabbits (hazen). Ik heb eentje<br />

geschoten met mijn revolver, toen die voor de hoeven <strong>van</strong> het paard rende. Er zijn<br />

twee bergleeuwen gezien niet erg ver <strong>van</strong> de ranch <strong>van</strong> Beck, maar deze beesten zijn<br />

zeldzaam. In de herfst is er gelegenheid om een groot aantal antilopen te schieten.<br />

Het is nu het seizoen <strong>van</strong> de eenden en ik ben langs een plek gekomen (dat was een<br />

20


maand geleden), waar een half dozijn <strong>van</strong> mijn kennissen vorig jaar in één dag zo'n<br />

350 eenden hebben geschoten. Maar ik kan er nu niet heengaan, want het is<br />

ongeveer 40 mijl ten noordwesten <strong>van</strong> de ranch en om daar te gaan jagen heb je een<br />

wagen, zadelpaarden en metgezellen nodig. Welnu, omdat ik geen uitrusting bezit en<br />

voor het ogenblik niemand ken die zin heeft om te gaan jagen, pass ik. Het is het<br />

seizoen <strong>van</strong> het hooien en het vee naar Chicago brengen en iedereen heeft het erg<br />

druk.<br />

Ik hoop u deze keer lang genoeg verteld te hebben en ik omhels allen.<br />

<strong>Edmond</strong><br />

P.S. Mama, Moeder de Rat, ik vraag je, zet niet teveel spullen op mijn kamer, want<br />

ik ga een groot aantal voorwerpen meebrengen.<br />

19 F<br />

> Ranch, dinsdag 16 juli 1895<br />

Dierbare ouders,<br />

Aangezien ik <strong>van</strong> plan ben de ranch weldra te verlaten, hoeft u niet meer naar mij<br />

schrijven in Glendive. Als u mij per kerende post antwoordt, dan schrijf naar mij in<br />

Hotel Martin, University Place, New York City. Ik ben <strong>van</strong> plan binnen een maand daar<br />

te zijn. Dus als u meteen antwoordt, dan krijg ik uw berichten nog voor ik aan boord<br />

ga. Ik heb nog geen besluit genomen over de lijn die ik neem om terug te keren naar<br />

Europa. Misschien wel de Red Star Line, want die is het meest efficiënt, ofschoon die<br />

tien dagen op zee in beslag neemt.<br />

Het is erg warm al deze dagen. Eduard en Alfons schrijven me dat het in Holland<br />

hetzelfde is, maar hier, ondanks de bries, verbrand je meer, aangezien er geen<br />

schaduw is. Vervolgens voor het beetje dat je je onder een boom wilt ophouden, word<br />

je opgegeten door de muggen. Aan tafel en gedurende de dag maken de vliegen je<br />

gek. Ik ben een aantal dagen helemaal alleen op de ranch geweest, maar ik heb niets<br />

gemerkt <strong>van</strong> mijn eenzaamheid, omdat ik genoeg werk te doen had. Ten eerste<br />

moest ik mijn maaltijden zelf klaarmaken, de koe melken, de afwas doen, de paarden<br />

verzorgen die in de stal waren, kortom ik ben <strong>van</strong> alle markten thuis.<br />

Het gaat goed met me en ik amuseer me al evengoed. Mijn brief is kort. Ik heb niet<br />

de tijd om veel te schrijven, want degene die naar de stad gaat, wacht.<br />

Ik omhels u.<br />

<strong>Edmond</strong><br />

20 F<br />

Glendive 20 juli 1895<br />

Dierbare ouders,<br />

Vandaag ben ik vijfentwintig geworden. Een feestelijk moment. De fanfare <strong>van</strong><br />

Glendive was besteld, maar ze zullen het ongetwijfeld vergeten zijn. U bent<br />

ongetwijfeld benieuwd wanneer ik terugkom. Ik kan u geen antwoord geven, want ik<br />

weet het zelf niet. In ieder geval verlaat ik binnenkort de ranch. Ga ik daarna naar de<br />

Rotsige Bergen [Rocky Mountains] of naar Dakota, ik weet het niet, maar ik denk u te<br />

kunnen berichten na de 26e <strong>van</strong> deze maand. In ieder geval zal ik op zijn laatst in<br />

september terug zijn.<br />

Gisteren was hier een bal. Onnodig u de ontplooide gratie en elegantie te<br />

beschrijven. De heren dansten met een tabakspruim in hun mond en een<br />

tandenstoker eruit hangend. De dames pruimden gum [kauwden kauwgum]. Het is<br />

21


dus niet de elegantie [chic(que): onvertaalbaar woordgrapje met het woord chique =<br />

pruim] die ontbrak!<br />

Ik weet echt niet meer wat ik u moet schrijven, omdat ik al zo gewoon ben aan alles<br />

wat ik zie. Ik heb mijn foto laten maken en zal u een exemplaar sturen, wanneer ik<br />

hem heb. Hoe hebt u zich geamuseerd in Neufchâteau en in Spa? Hoe was Spa?<br />

Beck is gaan kijken of de tuigen in orde zijn, want zo meteen keren wij terug naar<br />

de ranch met vier paarden en drie rijtuigen, d.w.z. het kleinste gedemonteerd en in<br />

het grootste gelegd en het middelste erachter vastgemaakt. In het vervolg zullen wij<br />

maar met drieëen op de ranch zijn: Beck, ik en nog een man. Ik zal in de keuken<br />

moeten helpen, want de mensen hier weten niet hoe ze moeten koken. Alles is flauw<br />

en ze bederven het beste vlees.<br />

Als u me antwoordt, dan schrijf naar Hotel Martin, University Place, New York City,<br />

immers, omdat 4 of 5 weken nodig is om een antwoord uit Europa te krijgen, zal ik<br />

dat hier niet meer ont<strong>van</strong>gen. Ik weet helemaal nog niet met welke lijn ik terugkom<br />

overzee. Ik zie dat wel als ik in New York ben. Is er nog nieuws?<br />

Groeten aan iedereen en ik omhels u.<br />

Eduard<br />

Complimenten <strong>van</strong> Beck.<br />

21 F<br />

Mandan (aan de Missouri), Noord Dakota<br />

29 augustus 1895<br />

Dierbare ouders,<br />

Sedert enige tijd schreef ik u alleen nog maar per postkaart. Ik ben u dus deze keer<br />

een brief verschuldigd.<br />

Ik ben hier sedert enkele dagen. Ik weet zelf niet met welk doel, maar omdat er<br />

altijd iets te zien is, geeft niet waar, en ik mijn koffers hier heb, ben ik even graag in<br />

Mandan als elders. Omdat Mandan al meer naar het oosten ligt, tolereert men een<br />

groter aantal negers, wat de veelkleurigheid <strong>van</strong> een kleine stad in het Westen<br />

verhoogt. Waar je mensen met de blanke of bruine huid <strong>van</strong> Europeanen of liever<br />

Amerikanen tegenkomt, de rode opperhuid <strong>van</strong> de roodhuiden en het gele vel <strong>van</strong> de<br />

Chinezen. De neger, 'coloured gentleman' genoemd, past hier goed in.<br />

Aangezien ik alle ambachten probeer te leren, heb ik me <strong>van</strong>morgen laten<br />

onderrichten hoe je mocassins maakt. Ik geef toe dat het voor mij geen nut heeft,<br />

dus laten we dat maar verder zitten. De roodhuiden zijn zeker wilden. Als de wereld<br />

vergaat, zijn zij nog niet beschaafd. Als er dan nog bestaan, want hun aantal slinkt.<br />

Overmorgen zak ik de Missouri af per boot tot enkele mijlen <strong>van</strong> hier bij een stam<br />

<strong>van</strong> Sioux. Ik heb iemand met een viool ingehuurd om hen te amuseren.<br />

Volgende week vertrek ik naar New York. Ik heb moeite om hier weg te gaan, maar<br />

op een <strong>van</strong> deze vier ochtenden, verzamel ik al mijn moed en mijn bagage in mijn<br />

twee handen en spring ik in de Pullman Car naar New York. Aangezien ik weing<br />

sympathie heb voor de Amerikanen <strong>van</strong> het oosten, ben ik niet <strong>van</strong> plan lang te halt<br />

te houden bij de New Yorkers, maar nog altijd lang genoeg om de 150 francs te<br />

verdienen, die Papa mij belooft om er te blijven. Ik ga er musea bekijken, Central<br />

Park en Trilby. Om ‘all right’ te zijn moet je Trilby gezien hebben.<br />

Deze keer zal ik het niet over paarden hebben, want u houdt er misschien niet <strong>van</strong>.<br />

Ik waarschuw u, dat ik helaas opnieuw een hoop bagage heb. Ik heb uw brieven<br />

22


gekregen, die aan mij geadresseerd waren in New York. Die <strong>van</strong> Adolf ook. Alfons en<br />

Adolf zullen me komen oppikken in de haven die ik zal opgeven. Niet waar?<br />

Geheel de uwe.<br />

<strong>Edmond</strong><br />

22 F<br />

Hotel Martin, University Place, New York<br />

Vrijdag 6 september 1895<br />

Dierbare ouders,<br />

Ik scheep me voor Antwerpen in op de 11e <strong>van</strong> deze maand op de ‘Friesland’ en<br />

denk aan te komen op de 20e of de 21e. Als iemand <strong>van</strong> de anderen <strong>van</strong> u wil komen<br />

om mij op te pikken bij het uitschepen, laat u dan informeren door de administratie<br />

<strong>van</strong> de ‘Red Star Line’ over het uur en de datum <strong>van</strong> aankomst. Doe als volgt. Stuur<br />

tegen de 18e een telegram: ‘R.P. Office Red Star Line Antwerpen. Geef datum een uur<br />

<strong>van</strong> aankomst Friesland. Gustave <strong>Regout</strong>, Meerssen, Holland’. In dat geval<br />

telegrafeert men u op het moment dat het schip tegenover Vlissingen ligt om de loods<br />

aan boord te nemen.<br />

Wat beter is, is dat degene <strong>van</strong> u die me tegemoet wil komen, in Antwerpen<br />

probeert te zijn <strong>van</strong>af de 20e (vrijdag). Als ik u niet zie bij het uitschepen, dan ga ik<br />

<strong>van</strong>daar naar ‘Hotel du Grand Laboreur’, want ik heb te veel bagage om mijn intrek te<br />

nemen bij Fernand.<br />

Het is schitterend weer, hoewel het erg warm is en ik hoop een voorspoedige<br />

overtocht te hebben.<br />

Als niemand <strong>van</strong> jullie mij tegemoet komt, stuur dan in ieder geval een bericht naar<br />

het aangeduide hotel. Ik ben gezond, zoals altijd trouwens, en hoop u in goede<br />

gezondheid aan te treffen.<br />

Het beste aan u.<br />

<strong>Edmond</strong><br />

23 F<br />

De cowboy is een nomade. Op een goede dag komt hij aan, zet zich bij het<br />

keukenvuur en dan na een half uur vraagt hij of hij werk kan krijgen. Indien het<br />

antwoord negatief is, blijft hij een dag of twee en verdwijnt dan. In het<br />

tegenovergestelde geval blijft hij enkele maanden en dan op een morgen komt hij zijn<br />

loon vragen en gaat weg zonder opgaaf <strong>van</strong> reden: “I feel lonesome, I quit.”<br />

Zijn harde beroep maakt hem snel oud en weinig geschikt voor een andere<br />

loopbaan. Zijn onbegrensde onafhankelijkheidszin zou zich daar bovendien tegen<br />

verzetten, want hij zal de voorkeur geven aan zijn leven, dat miserabel is maar vrij<br />

<strong>van</strong> iedere dwang.<br />

Weinig gewaardeerd, maar <strong>van</strong> de inwoners <strong>van</strong> de stad weet hij dat hij hen ontzag<br />

inboezemt en dat is voor hem voldoende.<br />

<strong>Edmond</strong> <strong>Regout</strong><br />

1895<br />

24 F<br />

<strong>Edmond</strong> J. <strong>Regout</strong><br />

december 1896<br />

23


Het Fokken <strong>van</strong> Paarden in de ‘Far-West’<br />

De laatste jaren zijn er veel paarden <strong>van</strong> Overzee geïmporteerd en speciaal <strong>van</strong> de<br />

uitgestrekte prairies <strong>van</strong> de overzijde <strong>van</strong> de Missouri.<br />

Vanwege hun lage prijs en hun uithoudingsvermogen zijn deze Amerikaanse<br />

paarden makkelijk daar verworven, waar hun uiterlijk een kwestie <strong>van</strong> minder belang<br />

was. Aangezien zij daarachter over het algemeen slechts een summiere dressuur<br />

ont<strong>van</strong>gen hadden, overigens voldoende in een land zonder wegen, heeft men over<br />

hun manieren geconcludeerd dat zij een slecht karakter hadden. Een minder<br />

verdiende reputatie dan die <strong>van</strong> onvoldoende gedresseerd te zijn. Deze dieren, gefokt<br />

in een wilde toestand, zijn begiftigd met veel instinct en vertonen niet de bijna<br />

aangeboren onderworpenheid zoals bij onze paarden, die opgegroeid zijn onder de<br />

heerschappij <strong>van</strong> de mens.<br />

Een ranch in de ‘Far-West’ is <strong>van</strong> erg eenvoudige opzet. Deze bestaat uit een woning<br />

<strong>van</strong> boomstammen, dienende tot slaapplaats voor de rancher (eigenaar) en zijn<br />

cowboys, een primitieve stal en schuur naast een stevige kraal met een omheining<br />

<strong>van</strong> palen <strong>van</strong> 7 voet hoog en een grote weide omgeven met prikkeldraad. Het geheel<br />

heeft eerder het voorkomen <strong>van</strong> een kluis dan <strong>van</strong> een ‘home’ voor meerdere<br />

honderden paarden.<br />

Deze grazen gedurende de zomer in de nabijheid <strong>van</strong> de ranch onder de hoede <strong>van</strong><br />

een of meer mannen te paard en zijn 's avonds weer terug via de kraal in de wei,<br />

waar zij de nacht doorbrengen.<br />

Tijdens de zes maanden <strong>van</strong> de winter vertrekken zij in kleine troepen, zwervend tot<br />

soms 20 uur mijl of meer <strong>van</strong> de ranch, het gras onder de sneeuw uitkrabbend en<br />

schuilend in de ravijnen tegen de intense kou en de sneeuwstormen. Gedurende dit<br />

zware seizoen zijn de paarden bedekt met lang en dik haar en als de slechte tijd<br />

voorbij is, zien ze er deerniswekkend uit met hun vermagerde lijf en de loslatende<br />

plukken haar tijdens de rui.<br />

De fokker, die tijdens de winter alleen heeft moeten zorgen voor zijn dekhengsten<br />

en enkele dienstpaarden, gehouden in stal of in de weide, begint zo gauw het lente is<br />

geworden zijn kudde te verzamelen. Voor dat doel neemt hij mannen in dienst voor<br />

30 of 40 dollar per maand en dezen doorkruisen de streek in alle richtingen [dagen en<br />

wekenlang afwezig blijvend, slapend onder de sterrenhemel, zich met een bijna<br />

uniform menu bestaande uit spek, corned beef, bonen en brood gekookt in een ketel,<br />

en als drinken enkel koffie tevreden stellend], terwijl ze die troepen paarden<br />

bijeenbrengen en voor zich uit jagen, waartussen zij exemplaren zien die het merk<br />

<strong>van</strong> hun baas dragen. Dit onderscheidingsteken, gebrand met gloeiend ijzer bestaat<br />

gewoonlijk uit een combinatie <strong>van</strong> initialen en kan alleen worden aangebracht door de<br />

rechthebbende. Zonder vergunning kan niemand paarden merken. Wanneer een dier<br />

in andere handen overgaat, streept de verkoper zijn ‘brand’ door en de nieuwe<br />

eigenaar brengt de zijne aan. Diefstal <strong>van</strong> een paard wordt zeer streng gestraft.<br />

De meegevoerde troepen paarden zijn onder voortdurend geschreeuw de in<br />

compartimenten verdeelde kraal binnengedreven en men jaagt alle vreemde paarden<br />

terug, terwijl ze de andere de weide in laten gaan.<br />

Na een maand of na twee maanden heeft de rancher bijna al zijn kostgangers weer<br />

bij elkaar verzameld. Ik zeg ‘bijna’, want verscheidene <strong>van</strong> hen zijn onvindbaar<br />

gebleven en veulens en een enkele keer volwassen paarden zijn ten prooi gevallen<br />

aan wolven, die op de prairies in groot aantal zijn.<br />

De indiaanse paarden genaamd ‘cayuses’ weten zich te beschermen tegen de wolven<br />

door een cirkel te vormen rond hun veulens, met hun hoofden naar het middelpunt<br />

24


gekeerd, en ont<strong>van</strong>gen hun vijanden met krachtige schoppen naar achteren. De<br />

bastaard-paarden, ofschoon geboren en getogen in dezelfde omstandigheden, hebben<br />

dit instinct niet meer.<br />

Zodra de eigenaar het verzamelen als beëindigd beschouwt, begint het werk op de<br />

ranch zelf. In plaats <strong>van</strong> op de wei te blijven, zijn de paarden overdag weg, vergezeld<br />

<strong>van</strong> een bewaker te paard. Net zoals men schapen wegstuurt om te grazen onder de<br />

hoede <strong>van</strong> een herder.<br />

Tussen de honderden zo verzamelde paarden bevinden bevinden zich exemplaren<br />

<strong>van</strong> iedere soort. Van het sterke trekpaard tot de indiaanse pony. Alle leeftijden zijn<br />

vertegenwoordigd. De merries vormen de hoofdmoot. Deze zijn zelden gedresseerd<br />

en hebben als enige taak ieder jaar een veulen te baren en op hem te passen.<br />

De hengsten worden niet gekozen <strong>van</strong>wege hun grootte, want een paard komt<br />

zelden boven de 1,60 m. uit. Hij is geïmporteerd in de ‘Far West’. Een flinke<br />

hoeveelheid Europese hengsten en vooral Franse koetsierspaarden. De hengsten zijn<br />

vroeg aan de halster in de kraal gebracht, voor het vertrek <strong>van</strong> de kudde, en de<br />

uitgekozen merries <strong>van</strong>gt men met de lasso.<br />

De veulens worden geboren zonder dat men zich er in het minst om bekommert en<br />

bij de terugkomst of het vertrek <strong>van</strong> de troep ontdek je enkele jonge rossen, die in de<br />

morgen of in de avond ervoor geboren zijn. Zij galopperen in gezinsverband naast<br />

hun moeder, vergezeld <strong>van</strong> hun broers of zusters <strong>van</strong> 1, 2 of zelfs 3 jaar.<br />

Op een goeie morgen ziet de zuigeling hoe hij, met de poten naar voren ge<strong>van</strong>gen in<br />

een lasso, naar een houtvuur toegetrokken wordt, waar de cowboys hem<br />

brandmerken. Hij wordt meteen vrijgelaten en lange tijd zal men hem niet meer<br />

aanraken. Zijn dressuur begint niet voor zijn derde jaar en hoogstens als ze hem in de<br />

tussentijd eraan gewend hebben om zich te laten vastmaken met een halster. Deze<br />

kleine inbreuk op zijn vrijheid brengt hem enig respect voor de mens bij en dit is<br />

werkelijk een grote stap op weg naar het temmen, want ze houden zich op de ranches<br />

niet bezig met de dressuur in de eigenlijke zin <strong>van</strong> het woord. Om de handelbare<br />

paarden te onderscheiden, zeggen de cowboys dat ze ‘broke’ zijn, d.w.z. gebroken.<br />

De andere zijn ‘broncos’.<br />

Tegen het einde <strong>van</strong> de zomer stuurt de fokker enkele wagons met getemde<br />

paarden naar de landbouwgronden in het oosten. Met zijn reis- en transportkosten in<br />

mindering gebracht op zijn magere winst, houdt hij net genoeg over om 's winters<br />

rustig op zijn ranch te kunnen blijven. Want de paardenfokkerij levert nauwelijks<br />

meer winst op in de ‘Far-West’. Er is overproductie. Het bewijs hier<strong>van</strong> is dat in de<br />

staat Washington de paarden met een matige conditie zijn geslacht om als bevroren<br />

vlees te worden verkocht in China, dat een fokker uit Washington 150 runderen heeft<br />

overgelaten aan wie ze maar wilde en dat in Dakota 15.000 pony’s in de prairie<br />

rondhuppelen zonder dat iemand ze hebben wil.<br />

25


Amerika 1901<br />

25 N<br />

Palace Hotel, San Francisco, Cal.<br />

23 september 1901<br />

Waarde <strong>Edmond</strong>,<br />

Ik ont<strong>van</strong>g zo juist je brief en het doet mij genoegen wat nieuws <strong>van</strong> je te horen.<br />

Wat jacht betreft, twijfel ik niet dat jullie <strong>van</strong> de rit zullen genieten, maar of je veel<br />

zult <strong>van</strong>gen is een vraag. Of wordt er wild losgelaten?<br />

Van mijn jacht in Colorado zul je wel gelezen hebben uit de brief die ik aan vader en<br />

moeder gezonden heb <strong>van</strong> Salt Lake City (Utah), indien ik mij herinner. Ik vertelde<br />

dat het aan het sneeuwen was gegaan en bergen moest verlaten. Dit was het geval<br />

niet. Ik wil het hun niet zeggen, ik was overladen met jicht. Ik had een<br />

onverdragelijke pijn in de rechter schouder en arm. Toen ik in Rifle kwam ging het<br />

over, want dáár zweette ik <strong>van</strong> de warmte. Mijn gids die tegelijkertijd dokter is,<br />

onderzocht met zijn collega wat er veelde. Het resultaat was jicht en te veel acide in 't<br />

bloed. Het enigste om het niet te verergeren is <strong>van</strong> geen sterke wijn en bier te<br />

drinken. Ik geloof dat onze voorvaders veel Schiedammer jenever hebben gedronken!<br />

Ik wil hun niets verwijten, want zij rusten in vrede.<br />

Indien ik niet die pijn gehad had, was ik honderdvijftig mijlen N.W. verder gegaan.<br />

Kort bij de Utasche grens, bij de Utasche ‘Indian territory’. Daar kon ik zeker wezen<br />

<strong>van</strong> bergleeuwen, de dikke beer, de grijze wolf en wilde kat te vinden. Waar ik was,<br />

bevonden zich vele beren, maar 't was te moeilijk ze te overvallen. Ik jaagde in een<br />

slecht seizoen. De tijd dat de bessen groeien. Dit is het zomervoedsel <strong>van</strong> de beer. Er<br />

is één in de nacht kort bij onze tent geweest. Wij hoorden hem brullen, maar konden<br />

niets zien. 's Morgens zagen wij het spoor <strong>van</strong> één dikke en twee jongen. Wij waren in<br />

't berenland, want aan elke bron kon je 't spoor zien en waar ze baadden. De bomen<br />

waren <strong>van</strong> wortel tot stam beklauwd en helemaal vol modder. Ik kan zeggen dat ik<br />

gejaagd heb net alsof je op de patrijzen jaagt tegen juli.<br />

150 mijlen N.W. <strong>van</strong> dáár is het water zeer slecht en je hebt onaangenaamheden<br />

met de roodhuiden. Dat hinderde mij zo erg niet, want dan had ik een man<br />

meegenomen om de tent te bewaken. Ik zal nooit vergeten het plezier dat ik daar op<br />

de jacht genoten heb. De wonderschone natuur is alléén de reis waard. Het leven is er<br />

precies als <strong>van</strong> een indiaan. Ik mag zeggen dat ik 25 dagen als een wilde in de echte<br />

wildernis geleefd heb.<br />

Die goede Beck. Was hij in Glendive. Ik ben op 80 mijlen <strong>van</strong> dáár geweest. En wilde<br />

eens te paard je oude woonplaats gaan opzoeken, maar dacht wie zal ik dáár vinden<br />

en zo bracht ik mijn plan niet tot uitvoer. Wist ik dat Beck er was, zou ik wezenlijk<br />

gegaan zijn. Ik geloof hij zou wel vreemd opgekeken hebben, als hij mij zag<br />

aankomen! Ik zal hem schrijven ‘that good old fellow’. “Hello, hello, let us have a<br />

drink!” “G… d… where do you come from!!!”<br />

Ik vind het hier zeer aangenaam. De lucht is wel wat zwaar. Voor mij, wel te<br />

zeggen. Ik kom <strong>van</strong> de bergen en ben er nog niet aan gewoon. Wáár ik joeg was het<br />

gauw 10.000 voet hoog. En Yellowstone Park is ook tamelijk hoog.<br />

Hier vind je nou lui <strong>van</strong> de hele wereld. Wel interessant. Ik ben hier in de netste club<br />

toegelaten (Pacific Union Club). Meneer James Folger introduceerde mij. Ik geloof dat<br />

deze heer enige miljoenen dollars rijk is. Hij staat voor een wel bekende man. Er is<br />

veel rijkdom in Frisco. Huizen als paleizen. En de juffrouwen <strong>van</strong> dáár. Oh, wat zijn ze<br />

mooi. Wat een kleuren en wat een luxe. Nette opvoeding ook. Ik mocht er zo eentje<br />

26


wel lijden! Ze zijn wel een beetje ruw uitgevallen. Bijvoorbeeld als ze te paard zitten<br />

'en Califourchon' met een cowboyhoed op.<br />

Van California kan ik nog niet veel vertellen. Je vindt er het klimaat <strong>van</strong> heel Europa.<br />

En er is waterleiding (‘irrigation’) zoals in de andere staten. Ik ben ten zuiden <strong>van</strong> hier<br />

geweest. Del Monte. Prachtig. Het is 120 mijlen zuid. Del Monte bij Monterey. Dáár<br />

heb ik de mooiste rijtoer gemaakt <strong>van</strong> mijn leven.<br />

Je praat <strong>van</strong> naar Amerika te komen het volgende jaar. Is dat uitsluitend om te<br />

jagen of om het land te zien? Als het is voor te reizen raad ik 't je af. Er is<br />

aangenamer te reizen dan in de de V.S. De afstanden zijn zo groot. Van Yellowstone<br />

Park via Lewiston (centre Montana), Butte, Ogden heeft mij waarachtig drie nachten<br />

en vier dagen genomen. Ben je uit de bewoonde streek waar geen ‘irrigation’ is, zie je<br />

weer dat eeuwige droge land (woestijn). Er zijn natuurlijk vele wouden, maar zo<br />

droog. En zo is California. Wáár water is, vind je het prachtigste fruit, palmbomen,<br />

peperbomen etc. Kom je eruit: droog, droog, stof.<br />

Om iets te leren vind ik de V.S. zeer interessant. Indien ik nou hier in de nette kring<br />

word toegelaten, blijf ik deze winter hier, zo niet ga ik of ten zuiden en kom terug<br />

door Mexico tegen de lente, of ga naar Japan via Honolulu (200 dollars, beste boot).<br />

Ik geef mij niet de minste moeite om in de nette kring te komen. Gaat het niet <strong>van</strong><br />

alleen dan gaat het niet. In San Francisco is een Chinese stad (25.000 inw.).<br />

Mijn beste groeten aan Dolf en op Neufchâteau.<br />

tt. Eduard<br />

P.S. Indien je inlichtingen verlangt over Japan, kan ik ze je geven.<br />

Ik ben gelogeerd in the Palace. Schrijf mij voortaan Thos. Cook and Son, San<br />

Francisco, California.<br />

26 F<br />

Palace Hotel, San Francisco, Cal<br />

1 november 1901<br />

Waarde <strong>Edmond</strong>,<br />

Ik heb je bericht <strong>van</strong> 14 oktober evenals de foto's ont<strong>van</strong>gen, waarvoor ik je<br />

hartelijk dank. Momenteel verblijf ik in San Francisco in afwachting dat het minder<br />

warm wordt in het zuiden <strong>van</strong> Californië. Mij is verteld dat het in San Diego nog<br />

drukkend heet is. Gedurende een week heb ik een ongesteldheid gehad, die mij heeft<br />

gewongen op mijn kamer te blijven. Ik ben op tijd bij de dokter geweest, anders was<br />

ik waarschijnlijk zwaar ziek geweest. Momenteel voel ik me gezond en ik pas er sinds<br />

mijn ongesteldheid voor op om plotseling <strong>van</strong> klimaat te wisselen. Je zou je in de<br />

lente wanen <strong>van</strong>wege het gras dat begint te groeien. Bloemen zijn er in ieder seizoen.<br />

In Californië zijn er maar twee seizoenen: de droogte en de regen. Het regent niet<br />

meer dan op Vaeshartelt in de zomer.<br />

Ik maak graag ritten te paard en bijna dagelijks zwem ik in de oceaan. Soms maak<br />

ik een lange wandeling langs de kust en rust ik uit op een leuke plek. Het zijn rotsen<br />

waar de golven tegen breken. Je zou zeggen dat er tussen deze rotsen iets<br />

mysterieus hangt, iets feeërieks en bovendien is dit uitzicht op de oceaan met zijn zo<br />

fraaie kleur geweldig. De verlatenheid temidden <strong>van</strong> deze bekoringen, maakte mij zo<br />

blij, zo gelukkig dat ik uit volle borst zong, zo mooi als ik kon. Tot ik plotseling uit<br />

mijn gemijmer wakkerschrok door een groot zwart en glimmend lijf, dat zich op twee<br />

meter <strong>van</strong> mij uit het water verhief en in de golven verdween … Het was een enorme<br />

zeeleeuw, die op jacht was naar vis. Omdat ik in eerste instantie niet wist wat ik zag,<br />

27


dacht ik er niet aan mijn revolver te pakken. Ik zou graag op dit dier geschoten<br />

hebben!<br />

Je vraagt mij om inlichtingen over de jacht op de wilde dieren <strong>van</strong> de Verenigde<br />

Staten. Ik veronderstel dat het hele westelijke gedeelte goed is, behalve Californië dat<br />

alleen de jacht op eenden en kwartels te bieden heeft. Aangezien je niet <strong>van</strong> plan<br />

bent om in de lente naar de Verenigde Staten te vertrekken, zie ik je vóór je vertrek,<br />

want ik hoop rond maart op Vaeshartelt terug te zijn. Ik ga ditmaal niet naar Japan,<br />

omdat ik voor deze reis een metgezel nodig heb. Dat maakt dat ik je bij mijn<br />

terugkeer uitgebreid kan uitleggen op welke manier ik gejaagd heb. Ik zal je ook de<br />

kwitanties laten zien. Je kunt je dan een voorstelling maken hoeveel dat kost.<br />

In iedere staat verschillen de wetten en de ‘game order’ [jachtopziener] geeft<br />

strenge straffen aan degenen die schieten op bijvoorbeeld reeën, elanden en ander<br />

wild buiten het seizoen. Hij straft vreemdelingen streng. Een cowboy ongeveer $ 25,<br />

terwijl een vreemdeling tot $ 150 betaalt. Je kunt hieraan zien wat voor een leven hij<br />

leidt, een ‘game order’. Vijand <strong>van</strong> alle indianen en cowboys, reist hij <strong>van</strong> de ene<br />

streek naar de andere, altijd te paard en alleen in bezit <strong>van</strong> zijn ‘slicker’ [waterdichte<br />

overjas] om zich te beschermen tegen het slechte weer of de vochtigheid <strong>van</strong> de<br />

nacht. Ik zal je de jachtwetten in Colorado laten zien. Zij zijn behoorlijk streng. Zelfs<br />

metalen kogels zijn verboden. Voor mijn vertrek uit Rifle zag mijn gids juist de ‘game<br />

order’. Zij praatten vriendschappelijk met elkaar, zoals opzichters en stropers soms<br />

doen als ze elkaar tegenkomen in het café. De ‘game order’ vroeg aan de gids of hij<br />

een aantal kogels had meegenomen voor de ree, waarvoor het seizoen nog niet open<br />

was. “Ja”, antwoordde de gids “en ook speciale kogels voor ‘game orders’!”<br />

Het goede seizoen voor de beer, de bergleeuw en andere grote beesten begint tegen<br />

eind september, begin oktober, maar het is dan ‘coyote-koud’. En het is dan niet goed<br />

om onder de blote hemel te slapen. Oud-Mexico is eerder het land dat je zal bevallen<br />

voor de jacht, denk ik. Het is er niet koud in de winter en naar wat ik gehoord heb<br />

<strong>van</strong> een vriend die daar negen maanden gejaagd heeft, zijn er alle gewenste rassen<br />

<strong>van</strong> beren, panters etc. Maar er zijn grote gifslangen die de jacht gevaarlijker maken.<br />

In ieder geval ga ik deze jongeman schrijven.<br />

Vervolgens permitteer ik het me om jou aan te raden een metgezel bij je te hebben.<br />

Een gids is een zo weinig gevormde en zo weinig interessante man met wie je moet<br />

leven, dat je het op den duur maar laat zitten. Het beste is om met twee jagers, een<br />

gids en een kok te zijn. Op deze manier houd je je niet bezig met mensen die niet <strong>van</strong><br />

onze maatschappelijke klasse zijn en kunnen zij met elkaar tabak kauwen. Ik betaalde<br />

mijn gids voor 25 dagen honderd en vijf dollars. Hij leverde in diezelfde tijd: twee<br />

paarden, kar, zadels en vallen. Ik moest de ‘outfit’ kopen, die me, met meel,<br />

aardappelen, tent, pannen, borden etc., 32 dollar kostte. Dat maakt dus per maand,<br />

laten we zeggen, 160 dollar. Een kok kost drie dollar per dag. Je hebt een tent extra<br />

nodig voor de gids en de kok, die 6 dollar kost. Hij maakt dat het een stuk prettiger is<br />

en het komt goedkoper uit voor twee jagers. Je doet er goed aan om <strong>van</strong>af het begin<br />

aan de mensen die je bedienen, niet teveel belang toe te kennen. Zo niet, dan worden<br />

ze onverdragelijk. De kok heeft eveneens als taak de tenten op orde te houden. En als<br />

dan eenmaal alles goed ingericht is, is het een genot om te kunnen jagen op deze<br />

manier. Een ‘packhorse’ kost in Rifle 1 dollar per dag, maar dit zijn afzetterijen <strong>van</strong> de<br />

rijkaards <strong>van</strong> New York, Chicago etc. Als ik nog op deze manier jaag, bedien ik me<br />

alleen <strong>van</strong> ‘packhorses’ of muilezels, maar niet meer <strong>van</strong> een kar. In deze woeste<br />

landen krijg je het gevoel dat een kar je de ingewanden uit je lijf schudt.<br />

28


Aangezien de gidsen er niet <strong>van</strong> houden dat je teveel schiet, doe je er goed aan een<br />

overeenkomst te sluiten door hun bijvoorbeeld 10 dollar te bieden voor elke beer die<br />

je geschoten hebt en 15 dollar voor elke bergleeuw. Het beste is je te begeven naar<br />

een streek, die nog maagdelijk is voor de Europese jager of liever die <strong>van</strong> New York<br />

en <strong>van</strong> Chicago etc. Ieder jaar neemt de hoeveelheid wild af en er komt een tijd zoals<br />

het in Europa is. Tien jaar geleden schoot men op de beer waar zich <strong>van</strong>daag de dag<br />

de stad Rifle bevindt.<br />

Ik moet ophouden over de jacht, want ik zou je er een boek over kunnen schrijven<br />

en geef er de voorkeur aan jou erover te onderhouden bij mijn terugkeer in Holland.<br />

Tussen haakjes: hier is wat Beck me geschreven heeft <strong>van</strong>uit St. Paul. Of liever stuur<br />

ik je tegelijkertijd zijn brief, die jij kunt bewaren.<br />

In Californië is alles erg duur. Want de import uit Europa moet ingevoerd worden<br />

<strong>van</strong>uit New York. De arbeiders vragen zoveel loon dat veel industriëlen er de voorkeur<br />

aan geven importeurs te worden. Een metselaar kost 6 dollar per dag. Vandaar dat<br />

alleen de huizen <strong>van</strong> aartsmiljonairs <strong>van</strong> baksteen of andere stenen zijn. De andere<br />

huizen zijn <strong>van</strong> hout, maar er zijn er als kastelen. Gisteren heb ik enkele foto's<br />

gemaakt <strong>van</strong> een groot huis, dat men verplaatste <strong>van</strong> de ene straat naar de andere,<br />

die zich op een afstand <strong>van</strong> bijna 20 minuten lopen bevond. Dat gaat per<br />

aangenomen werk en loopt op rolletjes, maar erg langzaam. Ik heb eveneens enkele<br />

tekeningen gemaakt. Het is erg eenvoudig. Niets dan twee paarden en acht mannen<br />

brengen het huis aan het rollen.<br />

Schrijf mij altijd bij Thos. Cook and Sons, San Francisco, mocht ik soms vertrekken.<br />

Mijn complimenten aan iedereen<br />

t.à.t. Edouard<br />

P.S. Ik ben in Ukiha geweest. Dat bevindt zich op 112 mijl ten noorden <strong>van</strong> Frisco.<br />

Dat is zo ver als de spoorlijn loopt. Het land is nog woest.<br />

29

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!