Regionaal Risicoprofiel Drenthe - Hulpverleningsdienst Drenthe

Regionaal Risicoprofiel 

Veiligheidsregio Drenthe 

Bijlagenrapport 

projectnr. 219694 110188 - DH24 

revisie 02 

24 februari 2011 

Save 

Postbus 321 

7400 AH Deventer 

Opdrachtgever 

Hulpverleningsdienst Drenthe 

Postbus 402 

9400 AK Assen 

datum vrijgave beschrijving revisie 02 goedkeuring vrijgave 

24-2-2011 Definitief MB DCvD

projectnr. 219694 110188 - DH24 Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Drenthe 

24 februari 2011, revisie 02 Bijlagenrapport 

blad 1 van 87 

Inhoud Blz. 

Bijlage 1: Maatschappelijke thema's crisistypen en incidenttypen 2 

Bijlage 2 : Onderbouwing keuze crisistypen/incidenttypen 5 

Bijlage 3 : Methodiek impact- en waarschijnlijkheidsbeoordeling 8 

Bijlage 4 : Uitwerking van relevante crisistypen/incidenttypen, uitgewerkte scenario's, impact- en 

waarschijnlijkheidsanalyse 19 

Bijlage 5 : Diagrammen per impactcriterium 72 

Bijlage 6 : Aanvullende informatie regio Drenthe 78 

Bijlage 7 : Capaciteiteninventarisatie 82 

Bijlage 8 : Leden projectgroep en klankbordgroep 85 

Bijlage 9 : Geraadpleegde literatuur 86 

Bijlage 10 : Uittreksels per gemeente 87



Bijlage 1: Maatschappelijke thema's crisistypen en incidenttypen 

Maatschappelijk thema Crisistypen en incidenttypen 

1. Natuurlijke omgeving 1.1 Overstromingen 

1.1.1 Overstroming vanuit zee 

1.1.2 Overstromingen door hoge rivierwaterstanden 

1.1.3 Vollopen van een polder/dijkdoorbraak 

1.2 Natuurbranden 

1.2.1 Bosbrand 

1.2.2 Heide, (hoog)veen- en duinbranden 

1.3 Extreme weersomstandigheden 

1.3.1 Koudegolf, sneeuw en ijzel 

1.3.2 Hittegolf 

1.3.3 Storm en windhozen 

1.3.4 Aanhoudende laaghangende mist 

1.4 Aardbevingen 

1.4.1 Aardbeving 

1.5 Plagen 

1.5.1 Ongedierte 

1.6 Dierziekten 

1.6.1 Ziektegolf 

2. Gebouwde omgeving 2.1 Branden in kwetsbare objecten 

2.1.1 Grote brand in gebouwen met niet of verminderd zelfredzame 

personen 

2.1.2 Grote brand in gebouwen met een grootschalige 

publieksfunctie 

2.1.3 Grote brand in bijzonder hoge gebouwen of ondergrondse 

bebouwing 

2.1.4 Brand in dichte binnensteden 

2.2 Instorting in grote gebouwen en kunstwerken 

2.2.1 Instorting door explosie 

2.2.2 Instorting door gebreken in de constructie of fundering 

3. Technologische omgeving 3.1 Incidenten met brandbare/explosieve stof in open lucht 

3.1.1 Incident vervoer weg 

3.1.2 Incident vervoer water 

3.1.3 Incident spoorvervoer 

3.1.4 Incident transport buisleidingen 

3.1.5 Incident stationaire inrichting 

3.2 Incidenten met giftige stof in open lucht 

3.2.1 Incident vervoer weg 

3.2.2 Incident vervoer water 

3.2.3 Incident spoorvervoer 

3.2.4 Incident transport buisleidingen 

3.2.5 Incident stationaire inrichting 

blad 2 van 87




3.3 Kernincidenten 

3.3.1 Incident A-objecten: centrales 

3.3.2 Incident A-objecten: nabije centrales grensoverschrijdend 

3.3.3 Incident A-objecten: scheepvaart met kernenergie en nucleair 

defensiemateriaal 

3.3.4 Incident B-objecten: vervoer grote eenheden radioactief 

materiaal 

3.3.5 Incident B-objecten: overige nucleaire faciliteiten brandklasse i 

3.3.6 Incident B-objecten: overig vervoer en gebruik nucleaire 

materialen (laboratoria etc.) 

3.3.7 Militair terrein en transporten nucleair materiaal 

4. Vitale infrastructuur en 

voorzieningen 

blad 3 van 87 

4.1 Verstoring energievoorziening 

4.1.1 Uitval olievoorziening 

4.1.2 Uitval gasvoorziening 

4.1.3 Uitval elektriciteitsvoorziening 

4.2 Verstoring drinkwatervoorziening 

4.2.1 Uitval drinkwatervoorziening 

4.2.2 Problemen waterinname 

4.2.3 Verontreiniging in drinkwaternet 

4.3 Verstoring rioolwaterafvoer en afvalwaterzuivering 

4.3.1 Uitval rioleringssysteem 

4.3.2 Uitval afvalwaterzuivering 

4.4 Verstoring telecommunicatie en ICT 

4.4.1 Uitval voorziening voor spraak- en datacommunicatie 

4.5 Verstoring afvalverwerking 

4.5.1 Uitval afvalverwerking 

4.6 Verstoring voedselvoorziening 

4.6.1 Uitval distributiecentra 

5. Verkeer en vervoer 5.1 Luchtvaartincidenten 

5.1.1 Incident bij start of landing op of om een luchtvaartterrein 

5.1.2 Incident vliegtoestel bij vliegshows 

5.2 Incidenten op of onder water 

5.2.1 Incident waterrecreatie en pleziervaart 

5.2.2 Incident beroepsvaart (anders dan met gevaarlijke stoffen) 

5.2.3 Incident op ruim water 

5.2.4 Grootschalig duikincident 

5.3 Verkeersincidenten op land 

5.3.1 Incident wegverkeer 

5.3.2 Incident treinverkeer 

5.4 Incidenten in tunnels 

5.4.1 Incidenten in treintunnels en stations 

5.4.2 Incident in wegtunnels 

5.4.3 Incident in tram- en metrotunnels en stations




6. Gezondheid 6.1 Bedreiging volksgezondheid 

6.1.1 Besmettingsgevaar via contactmedia 

6.1.2 Feitelijke grootschalige besmetting (nog) zonder 

ziekteverschijnselen 

6.1.3 Besmettingsgevaar vanuit buitenland 

6.1.4 Besmettingsgevaar in eigen regio 

6.1.5 Dierziekte overdraagbaar op mens 

6.2 Ziektegolf 

6.2.1 Ziektegolf besmettelijke ziekte 

6.2.2 Ziektegolf niet besmettelijke ziekte 

7. Sociaal- maatschappelijke 

omgeving 

blad 4 van 87 

7.1 Paniek in menigten 

7.1.1 Paniek tijden grote festiviteiten, concerten, demonstraties 

7.2 Verstoring openbare orde 

7.2.1 Rel rondom demonstraties en andere manifestaties 

7.2.2 Gewelddadigheden rondom voetbalwedstrijden 

7.2.3 Maatschappelijke onrust en buurtrellen



1 Natuurlijke omgeving 

2 

Bijlage 2 : Onderbouwing keuze crisistypen/incidenttypen 

blad 5 van 87 

In deze bijlage wordt een overzicht gegeven van crisistypen/incidenttypen die voor de 

regio Drenthe niet in aanmerking zijn gekomen voor verdere uitwerking. 

Thema Crisistype Incidenttype 

Gebouwde 

omgeving 

1 overstromingen 

10 overstroming vanuit zee Drenthe is niet gelegen aan open zee en de dreiging komt 

ook niet vanuit Groningen vanwege een dijkdoorbraak 

daar. Een uitzondering is het uiterste noorden van de 

gemeente Noordenveld (ten noorden van Roden, Peize, 

Paterswolde, onderdeel Dijkring 6: Friesland en 

Groningen). Daar is een gering effect bij een EDO (Ergst 

Denkbare Overstroming niet uit te sluiten (zie bijlage 1). 

Hoewel het risico dat Drenthe overstroomt vanuit zee zeer 

klein is gezien de ligging, moet er wel rekening gehouden 

worden met een rol als opvangroute/doorvoerroute naar 

Duitsland. 

20 

overstromingen door hoge 

rivierwaterstanden 

3 extreme 

40 aanhoudende laaghangende 

weersomstandigheden mist 

Er zijn geen directe invloeden van hoge rivierstanden aan 

de orde voor Drenthe, met uitzondering van het 

zuidwestelijk deel van de gemeente Meppel (onderdeel 

van dijkring 11, zie Risicokaart Drenthe). 

Aanhoudende laaghangende mist is geen veel 

voorkomend fenomeen in de regio. Incidenteel is er wel 

mist, maar er is geen sprake van een trend waar de regio 

rekening mee moet houden in beleidsontwikkeling. 

4 aardbevingen 10 aardbeving Volgens de risicokaart behoort Drenthe niet tot een gebied 

waar bevingen kunnen plaatsvinden met een intensiteit 

die gevaarlijke (persoonlijke) schade aan of in gebouwen 

veroorzaakt. 

5 plagen 10 ongedierte Is er in de regio sprake van plagen met ongedierte. Er is 

opgemerkt dat er rekening moet worden gehouden met 

het voorkomen van de teek (ziekte van Lyme) en de 

eikenprocessierups. Voor dit crisistype wordt geen 

scenario uitgewerkt omdat er geen sprake zal zijn van een 

crisis. Er zal voornamelijk behoefte zijn aan goede 

voorlichting. 

6 dierziekten 10 ziektegolf Bij dierziekten wordt primair uitgegaan van gevolgen van 

dierziekten voor de mens. Dit crisistype wordt 

ondergebracht bij het thema gezondheid. Gevolgen van 

dier op dier besmetting wordt buiten beschouwing 

gelaten. 

Een uitzondering is een ziekte als MKZ vanwege de OOV 

gevolgen bij een uitbraak. 

1 branden in kwetsbare 

objecten 

20 

grote brand in gebouwen met 

een grootschalige 

publieksfunctie 

Gebouwen met een grootschalige publieksfunctie worden 

genoemd in bijlage 4. Er is geen apart scenario uitgewerkt 

voor dit incidenttype. Deze objecten moeten vanuit het 

oogpunt van vergunningverlening voldoen aan de 

hedendaagse bouw- en gebruiksvereisten.



3 Technologische omgeving 


2 instorting in grote 

gebouwen en 

kunstwerken 

1 

/ 

2 

blad 6 van 87 

incidenten met 

gevaarlijke stoffen in 

open lucht 

3 kernincidenten 

30 grote brand in bijzonder hoge Dergelijke bebouwing komt niet voor in Drenthe. Om deze 

gebouwen of ondergrondse reden wordt er geen scenario voor dit incidenttype 

bebouwing 

uitgewerkt. 

40 brand in dichte binnensteden Voorstel laten vervallen i.v.m. ontbreken van grotere 

dichte binnensteden in Drenthe. 

10 instorting door explosie De waarschijnlijkheid van instorting van bouwwerken door 

een explosie is klein, gezien de relatief hoogwaardige 

bouwkwaliteit en het preventieniveau in Drenthe. Indien 

gasexplosies optreden zullen de effecten in het algemeen 

beperkt blijven tot het betreffende compartiment en de 

directe omgeving ervan (geen "oude etagebouw"). 

20 instorting door gebreken in 

de constructie of fundering 

20 

/ 

40 

incident transport water of 

buisleidingen 

10 incident A-objecten: 

centrales 

20 incident A-objecten: nabije 

centrales 

grensoverschrijdend 

30 incident A-objecten: 

scheepvaart met kernenergie 

en nucleair 

defensiemateriaal 

40 incident B-objecten: vervoer 

grote eenheden radioactief 

materiaal 

50 incident B-objecten: overige 

nucleaire faciliteiten 

brandklasse i 

60 incident B-objecten: overig 

vervoer en gebruik nucleaire 

materialen (laboratoria etc.) 

70 militair terrein en transporten 

nucleair materiaal 

In Drenthe vinden geen ondergrondse werkzaamheden 

plaats (zoals in Amsterdam/Keulen). Verder is het niet 

waarschijnlijk dat gebouwen in Drenthe zomaar instorten 

door een gebrek in de constructie of fundering. De 

intensiteit van aardbevingen is niet zodanig dat instorten 

optreedt 

Er vindt geen transport van gevaarlijke stoffen plaats via 

het water in Drenthe. 

Er vindt transport van zowel giftige stoffen (H2S) als van 

brandbare/explosieve stoffen(aardgas) plaats via 

buisleidingen in Drenthe (). 

Het crisistype kernincidenten is voor de regio Drenthe niet 

uitgewerkt. 

Aansluiten bij ontwikkelingen voor een 

geactualiseerd rampenbestrijdingsplan voor 

Kerncentrale Lingen. 

Het transport van nucleair materiaal t.b.v. 

B-objecten (o.a. medische toepassingen) niet tot 

grote risico's leidt. De gevolgen van een incident 

zijn gegeven de hoeveelheid van het nucleaire 

materiaal en de beschermingsmaatregelen 

beperkt tot een zeer lokale schaal. 

Voor zover bekend is er geen sprake (meer) van 

militaire opslag/transport van nucleair materiaal 

in Drenthe. 

4 3 verstoring 

10 uitval rioleringssysteem In overleg met het waterschap is geconcludeerd dat deze 

rioolwaterafvoer en 

verstoringen met de normaal gangbare middelen en 

Vitale 

afvalwaterzuivering 20 uitval afvalwaterzuivering multidisciplinaire afspraken zijn te bestrijden en niet als 

crisis hoeven te worden beschouwd. 

5 verstoring 

10 uitval afvalverwerking Uitval van afvalverwerking is zeer hinderlijk, maar zal in 

afvalverwerking 

Drenthe niet leiden tot een crisissituatie waar de regio 

infrastructuur 

zich beleidsmatig op moet voorbereiden. 

en 

6 verstoring 10 uitval distributiecentra Voedselvoorziening kan mogelijk uitvallen als gevolg van 

voorzieningen



5 Verkeer en Vervoer 

6 Gezondheid 


7 Sociaal-maatsch. 

omgeving 

blad 7 van 87 

voedselvoorziening een ander crisistype zoals een overstroming. Uitval van 

voedselvoorziening zal dan één van de vele 

aandachtsgebieden zijn. Een andere mogelijkheid is een 

opzettelijke storing (zoals een staking). Gezien de 

tijdelijke aard van een staking en het afbreukrisico voor de 

stakers is het niet waarschijnlijk dat een staking leidt tot 

een voedselcrisis. 

Gezien de strategische geografische spreiding van 

voedseldistributiecentra in Nederland wordt voor Drenthe 

geen acute crisissituatie voorzien. 

2 Incidenten op of onder 

water 

4 incidenten in tunnels 

1 bedreiging 

volksgezondheid 

2 verstoring openbare 

orde 

30 

/ 

40 

10 

/ 

20 

- incident op ruim water 

- grootschalig duikincident 

incident in trein- en 

wegtunnels 

30 incident in tram- en 

metrotunnels en stations 

10 besmettingsgevaar via 

contactmedia 

20 feitelijke grootschalige 

besmetting (nog) zonder 

ziekteverschijnselen 

30 besmettingsgevaar vanuit 

buitenland 

40 besmettingsgevaar in eigen 

regio 

20 gewelddadigheden rondom 

voetbalwedstrijden 

30 maatschappelijke onrust en 

buurtrellen 

Ruim water komt in Drenthe niet voor 

Grootschalig duiken komt in Drenthe niet voor (geen 

locaties). 

Trein en wegtunnels zijn niet aanwezig in Drenthe. Ook 

geen ondergrondse stations. 

Tram en metrotunnels en stations zijn niet aanwezig in 

Drenthe. 

Gezien de grote overlap met crisistype volksgezondheid is 

er voor gekozen om dit incidenttype bij ziektegolf onder te 

brengen. Er wordt bij ziektegolf (volgens de handreiking) 

onderscheid gemaakt in voedsel hygiënische problemen 

(voedselvergiftiging), en chemische en radiologische 

problemen. 

Ook dit onderdeel kan worden ondergebracht bij het 

crisistype ziektegolf. Bij ziektegolf wordt volgens de 

handreiking ook onderscheid gemaakt in 'laat ontdekte 

ziekte oorzaken (silent release)'. 

Er zijn geen internationale vliegvelden in/direct nabij de 

regio. Vluchten waarvan bekend is dat er besmette 

personen aanwezig zijn, zullen worden doorgeleid naar 

Schiphol. 

Dierziekten worden behandeld in de uitwerking voor 

incidenttype 'dierziekte overdraagbaar op mens'. 

Er vinden geen risicowedstrijden plaats in de regio 

Drenthe. 

Volgens de politie Drenthe zijn er geen concreet 

aanwijsbare locaties/bekende voorvallen die voor het 

risicoprofiel Drenthe relevant zijn.



Bijlage 3 : Methodiek impact- en waarschijnlijkheidsbeoordeling 

blad 8 van 87 

Methodiek impactbeoordeling 

Inleiding 

Bij de beoordeling van de impact als gevolg van het optreden van de scenario's volgen we 

in eerste instantie in de projectgroep de methode van het Programma Nationale 

Veiligheid 1 . Ook de landelijke Handleiding gaat hiervan uit, echter het onderdeel 

Impactbeoordeling is daarin nog niet definitief uitgewerkt. De werkwijze sluit zo veel 

mogelijk aan bij de Handreiking Regionaal Risicoprofiel. Ter wille van de zelfstandige 

leesbaarheid van de nu voorliggende rapportage en de noodzaak tot enkele aanpassingen 

op regionaal niveau besteden we eerst aandacht aan de uitgangspunten van de nationale 

methode. 

Algemene uitgangspunten 

Landelijke criteria 

In het Programma Nationale Veiligheid wordt bij de beschrijving van de impact van de 

scenario's uitgegaan van vijf hoofdbelangen: 

Vitale belangen en impactcriteria 

1.Territoriale veiligheid 

1.1 • Aantasting van de integriteit van het grondgebied 

2. Fysieke veiligheid 

2.1 • Doden 

2.2 • Ernstig gewonden en chronisch zieken 

2.3 • Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 

3. Economische veiligheid 

3.1 • Kosten 

4. Ecologische veiligheid 

4.1 • Langdurige aantasting van het milieu en natuur (flora en fauna) 

5. Sociale en politieke stabiliteit 

5.1 • Verstoring van het dagelijks leven 

5.2 • Aantasting van de lokale en regionale openbare besturen 

5.3 • Sociaal psychologisch impact 

6. Veiligheid van cultureel erfgoed 

6.1 • Aantasting van cultureel erfgoed 

Figuur B3.1 Impactcriteria gebaseerd op de Landelijke Handreiking 

Definitie van de criteria 

De definitie van de individuele impactcriteria moet eenduidig zijn. De individuele 

impactcriteria worden dan voor alle potentiële incidentscenario's op dezelfde manier 

gemeten. 

Voor elk van de vijf criteria geldt dat de impact meetbaar wordt gemaakt op basis van een 

indeling naar vijf klassen: A – B – C – D – E. 

1. Nationale Risicobeoordeling, Leidraad Methode 2008 d.d. juni 2008.



blad 9 van 87 

Klasse Omvang gevolg 

A Beperkt gevolg 

B Aanzienlijk gevolg 

C Ernstig gevolg 

D Zeer ernstig gevolg 

E Catastrofaal gevolg 

Figuur B3.2 Impactindeling 

Iedere klasse wordt gekenmerkt door een brandbreedte (bijv. 4 tot 40 doden). Er is in alle 

gevallen naar gestreefd de verhouding tussen de opeenvolgende klassen gelijk te 

houden. De gehanteerde indeling sluit aan op de Handreiking. 

De impactcriteria - definitie, scorematrices 

Criterium 1.1: "Aantasting van de integriteit van het grondgebied" 

"Het feitelijke of functionele verlies van, danwel het buiten gebruik zijn van, delen van de 

regio." 

Onder functioneel verlies wordt vooral verstaan het verlies van het gebruik van gebouwen, 

woningen, infrastructuur, wegen en grond. Voorbeelden van bedreigingoorzaken zijn: 

buiten oevers treden rivier, terroristische aanslag in Nederland, uitbraak van dierziekten, 

chemische/biologische/nucleaire besmetting. 

Als indicatoren voor het meten van de impact worden gehanteerd: 

• de oppervlakte van het bedreigde of aangetaste gebied (geografische afbakening); 

• de tijdsduur gedurende welke het gebied wordt bedreigd of aangetast; 

• de bevolkingsdichtheid van het betreffende gebied. 

De scorematrix is opgenomen in de volgende figuur. 

oppervlakte 

tijdsduur ↓ 

wijk, dorp 

max 4 km 2 

(400 km 2 

(> 25% opp.) 

2-6 dagen A A B C 

1-4 weken A B C D 

1 tot 6 maanden B C D E 

½ jaar of langer C D E E 

Figuur B3.3 Impact 

Criterium 2.1/2: "Doden en gewonden inclusief chronisch zieken" 

Doden: "Dodelijk letsel, direct overlijden of vervroegd overlijden binnen een periode van 

20 jaar." 

Gewonden: "Letselgevallen behorend tot categorie T1 en T2, en personen met langdurige 

of blijvende gezondheidsproblemen zoals ademhalingsklachten, ernstige verbrandingen 

of huidaandoeningen, gehoorbeschadiging, lijden aan oorlogssyndroom."



blad 10 van 87 

Chronisch zieken: "Personen die gedurende lange periode (> 1 jaar) beperkingen 

ondervinden: medische zorg nodig hebben, niet of gedeeltelijk kunnen deelnemen aan het 

arbeidsproces, belemmering ervaren in het sociale functioneren." 

Slachtoffers behorend tot categorie T1 of T2 hebben onmiddellijk medische hulp nodig en 

behandeling dient binnen 2 uur aan te vangen (T1) danwel moeten continu gemonitord 

worden en behandeling binnen 6 uur (T2). 

Voorbeelden van bedreigingsoorzaken zijn: ongeluk in chemische fabriek, grootscheepse 

dijkdoorbraak, terroristische aanslag, uitbraak van een epidemie, grootschalige onlusten. 


• het aantal doden als gevolg van het incident; 

• het tijdstip van overlijden; 

• het aantal chronisch zieken en ernstig gewonden. 

De scorematrix voor doden is opgenomen in de volgende figuur. Hierin wordt onderscheid 

gemaakt tussen mensen die direct komen te overlijden (hier aangeduid als binnen 1 jaar) 

en mensen die uitgesteld komen te overlijden. 

De scorematrix voor gewonden en chronisch zieken volgt daarna. 

aantal 1 2-4 4-16 16-40 40-160 160- > 400 

tijdstip ↓ 

400 

Direct overlijden 

(binnen 1 jaar) 

A B C C hoog D D hoog E 

Vervroegd 

overlijden 

(van 1-20 jaar) 

A A B C C hoog D D hoog 

Figuur B3.4 Scorematrix doden 

aantal 1 2-4 4-16 16-40 40-160 160- 

400 

> 400 

A B C C hoog D D hoog E 

Figuur B3.5 Scorematrix gewonden 

Criterium 2.3 : "Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften)" 

"Blootstelling aan extreme weers- en klimaatomstandigheden, alsmede het gebrek aan 

voedsel, drinkwater, energie, onderdak of anderszins primaire levensbehoeften." 

Voorbeelden van bedreigingsoorzaken zijn: terroristische aanslag op 

drinkwatervoorziening of energievoorziening, vrijkomen straling als gevolg van incident 

met kernreactor, natuurramp. 


• aantal getroffenen; 

• tijdsduur. 

De scorematrix voor lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) is 

opgenomen in de volgende figuur.




aantal 

tijdsduur ↓ 

< 400 < 4.000 < 40.000 > 40.000 

2-6 dagen A B C D 

1-4 weken B C D E 

1 maand of langer C D E E 

Figuur B3.6 Scorematrix primaire levensbehoeften 

Criterium 3.1: "Kosten" 

"Euro's in termen van herstelkosten voor geleden schade, extra kosten en gederfde 

inkomsten." 

Voorbeelden van incidenten zijn: grootschalige vluchtelingenstromen, pandemie met 

massale uitval arbeidskrachten, besmettelijke dierziekten (mond- en klauwzeer), 

gewapend conflict in regio waaruit Nederland grondstoffen betrekt, grootschalige uitval 

betalingssystemen, instorten financiële markten. 


• materiële schade en kosten; 

• gezondheidsschade en kosten; 

• financiële schade en kosten; 

• kosten van bestrijding, hulpverlening en herstel. 

De impact wordt gebaseerd op de totaal geleden schade in geld; de schades in de 

afzonderlijke categorieën 1 t/m 4 worden opgeteld. 

De scorematrix voor kosten is opgenomen in de volgende figuur. 

Kosten in € < 2 < 20




Voorbeelden van bedreigingsoorzaken zijn: incidenten waarbij grote hoeveelheden 

(eco)toxische stoffen in het milieu vrijkomen, zoals een ongeluk in een chemische fabriek 

of in een kernreactor, een olieramp op de Noordzee, of een gewapend conflict met gebruik 

van NBC-wapens, incidenten die het gevolg zijn van klimaatverandering zoals 

verstoringen in het beheer van oppervlaktewater (overstromingen) en de gevolgen 

daarvan (zoals verzilting van de bodem), noodweer (tornado's). 

Aantasting van de ecologische veiligheid wordt gemeten aan de hand van twee aspecten: 

• A: aantasting van natuur- en landschappelijke gebieden die als beschermwaardig zijn 

aangewezen, en 

• B: aantasting van het milieu in algemene zin, ook buiten de genoemde natuur- en 

landschappelijke gebieden. 

N.B.: Bij de scoring van de aantasting van de ecologische veiligheid moeten eerst beide 

impactcriteria worden beoordeeld. De hoogst gescoorde impact geldt als impact 

voor het criterium 4.1. 

A.: Beschermwaardige gebieden: "Impact op natuur- en landschappelijke gebieden die 

als beschermwaardig zijn aangewezen, waarbij ecosystemen geheel of gedeeltelijk 

verloren gaan of voor langere tijd worden aangetast, of waarbij soorten (flora en fauna) 

verloren gaan." 


• Type van de natuurgebieden die in het getroffen gebied liggen: er wordt nagegaan of 

er zich in het getroffen gebied natuurgebieden bevinden die behoren tot de 

broedgebieden van weidevogels, tot de EHS- of tot de Natura 2000-gebieden. 

Aantasting van deze gebieden wordt in die volgorde als ernstiger ingeschat. 

• Relatief oppervlak van het getroffen gebied: voor ieder van de typen wordt bepaald 

welk percentage van de totaal in Nederland aanwezige oppervlakte getroffen is. 

• De duur van de aantasting: de aantasting wordt alleen gescoord, als de duur langer 

dan een jaar zal zijn. Als wordt ingeschat dat voor geen van de typen de duur van de 

aantasting langer dan een jaar zal zijn, wordt dit impactcriterium gescoord als niet van 

toepassing. 

B.: Aantasting van het milieu in algemene zin 

Als indicator voor het meten van de impact wordt gehanteerd: 

• de absolute oppervlakte van het getroffen gebied. 

De scorematrices voor milieuaantasting zijn opgenomen in de volgende figuren. 

relatieve oppervlakte 

type natuurgebied ↓ 

< 3% 3-10% 10-100% 

Broedgebieden van weidevogels A B C 

EHS-gebieden B C D 

Natura 2000-gebieden C D E 

Figuur B3.8 Scorematrix beschermwaardige gebieden




oppervlakte 

wijk, dorp 

max 4 km 2 

(400 km 2 

(> 25% 

opp.) 

A B C D 

Figuur B3.9 Scorematrix milieu in algemene zin 

Criterium 5.1: "Verstoring van het dagelijks leven" 

"De aantasting van de vrijheid zich te verplaatsen en samen te komen op publieke 

plaatsen en in openbare ruimten, waardoor de deelname aan het normale 

maatschappelijk verkeer wordt belemmerd." 

Voorbeelden van bedreigingsoorzaken zijn: aantasting van vitale infrastructuur zoals 

uitval van elektriciteit, massale sterfte onder bevolking door pandemie, bezetting, 

grootschalige onlusten, dijkdoorbraak, terroristische aanslag, grootschalige instroom van 

vluchtelingen. 


• geen onderwijs kunnen volgen; 

• niet naar het werk kunnen gaan; 

• geen gebruik kunnen maken van maatschappelijke voorzieningen als die voor sport, 

cultuur of gezondheidszorg; 

• verminderde bereikbaarheid door blokkade van wegen en uitval van openbaar vervoer; 

• niet kunnen doen van noodzakelijke aankopen wegens winkelsluiting. 

De genoemde indicatoren worden gewaardeerd op basis van: 

• aantal getroffenen; 

• tijdsduur; 

• aantal indicatoren. 

De scorematrix voor verstoring dagelijks leven is opgenomen in de volgende figuur. 

tijdsduur ↓ 

aantal 

< 400 

getroffenen 

< 4.000 

getroffenen 

< 40.000 

getroffenen 

>40.000 

getroffenen 

1-2 dagen A A B C 

3 dagen tot 1 week A B C D 

1 week tot 1 maand B C D E 

1 maand of langer C D E E 

Figuur B3.10 Scorematrix verstoring dagelijks leven 

Het resultaat van de impactscore wordt gecorrigeerd op basis van het aantal indicatoren 

dat van toepassing is: 

• ingeval maximaal 1 indicator van toepassing is, dan -1 (bijv. D wordt C); 

• ingeval tenminste 3 indicatoren van toepassing zijn, dan +1 (bijv. B wordt C).




Criterium 5.2 "Aantasting van de lokale en regionale positie van het bestuur" 

"De aantasting van het functioneren van de Nederlandse overheid, in het bijzonder de 

lokale en regionale overheid, en haar instituties en/of de aantasting van rechten en 

vrijheden en andere kernwaarden verbonden aan de Nederlandse democratie en 

vastgelegd in de grondwet." 

Dit criterium betreft de verstoring van het wezen (d.w.z. democratische rechten en 

vrijheden), het karakter (de algemeen westerse en christelijk-joodse humanistische 

kenmerken/normen/waarden), en het functioneren (institutionele processen en beleids-, 

bestuurs- en uitvoeringsorganisaties) van de democratie Nederland. 

Voorbeelden van bedreigingsoorzaken: verstoring van de demografische opbouw van de 

samenleving, verstoring van de sociale cohesie door achterstellingen, ontstaan van 

parallelle samenleving, aanslag op het Binnenhof, bezetting door een vreemde 

mogendheid, publieke haatcampagnes, oproepen tot en/of andere uitingen van 

antidemocratische activiteiten en/of opvattingen. 

Uit de landelijke Handreiking voor het Regionaal Risicoprofiel (versie 1.9) is de hiervoor 

gaande tekst vrijwel letterlijk overgenomen. 

In de kernprojectgroep van 30 maart is gediscussieerd over dit impactcriterium en is de 

volgende keuze gedaan. 

Op dit impactcriterium wordt de Handreiking Regionaal Risicoprofiel niet gevolgd. 

Deze keuze is door de kernprojectgroep als volgt gemotiveerd: 

• vanuit het nationaal perspectief zijn genoemde zaken zeker en daadwerkelijk aan de 

orde en zij kunnen de genoemde impactindicatoren met zich meebrengen. 

• dat het voorkomen van het optreden ervan (zie bedreigingsoorzaken) voor een 

belangrijk deel autonoom politiek bestuurlijke besluitvorming vereist die in zeer 

geringe mate de taken van de veiligheidsregio betreft. 

• de bestrijding van de gevolgen ervan voor een gering deel het domein van de 

veiligheidsregio betreft. 

Om die reden is dit aspect als impactcriterium voor het bestuur van de veiligheidsregio 

niet relevant in het kader van de besluitvorming en de prioriteitstelling met betrekking tot 

de toekomstige taken en de benodigde middelen. 

Criterium 5.3 "Sociaal-psychologische impact: woede en angst" 

"Gedragsmatige reactie van de bevolking die door uitingen van angst en woede (mogelijk 

ook vermengd met verdriet en afschuw) worden gekarakteriseerd en waaraan de media 

aandacht besteden. Deze uitingen kunnen komen van personen die direct worden 

getroffen, en van de rest van de bevolking, en moeten waarneembaar zijn (d.w.z. 

hoorbaar, zichtbaar, leesbaar)." 

Voorbeelden van bedreigingsoorzaken zijn: terroristische aanslag, politieke moord, 

ontvoering, gijzeling of aanslag op politieke leiders, leden van het Koninklijk Huis, 

dominantie van een ondemocratische politieke partij, staatsgreep, ontploffing 

kerncentrale, pandemie met massale sterfte.




Indicatoren voor publieke angst 

Aantal mensen dat: 

• openbare ruimten mijdt (ook het openbaar vervoer), vermijdingsgedrag vertoont (bijv. 

niet meer vliegt, niet meer uit huis durft), niet meer gaat werken, kinderen thuis houdt; 

• vluchtgedrag vertoont; 

• afwijkend koopgedrag vertoont (hamsteren, plunderen als wanhoopsdaad); 

• zijn geld van de bank haalt of andere afwijkende financiële handelingen verricht; 

• gestigmatiseerd wordt (daders, slachtoffers); 

• onverstandige besluiten neemt t.a.v. de eigen gezondheid (overmatig risicogedrag 

m.b.t. gebruik alcohol, drugs, roken e.d.). 

Indicatoren voor publieke woede 

Aantal mensen dat: 

• zich mobiliseert/protesteert tegen zondebok: de overheid; 

• zich mobiliseert/protesteert tegen zondebok: persoon, organisatie of onderneming; 

• meedoet aan rellen, vernielingen; 

• uitingen van onvrede via de media doet. 

De klasse-indeling wordt bepaald door het aantal betrokkenen en door de tijdsduur van 

de betrokkenheid en is aangegeven in de volgende tabel. De belangrijkste indicator 

(hoogste impact) voor respectievelijk angst en woede is afzonderlijk bepalend voor de 

score. 

aantal < 40 < 400 < 4.000 > 4.000 

tijdsduur inwoners inwoners inwoners inwoners 

1 tot 2 dagen A A B C 

3 dagen tot 1 week A B C D 

1 tot 4 weken B C D E 

C D E E 

Figuur B3.11 Scorematrix publieke woede 

Opmerking 

De hiervoor beschreven benadering voor "Sociaal-psychologische impact" is conform die 

van de Nationale Risicobeoordeling (Leidraad Methode 2008). We hebben gecorrigeerd 

voor de omvang van de regio. 

We vinden die voor Drenthe beter bruikbaar dan die uit de landelijke Handreiking 

Regionaal Risicoprofiel. Daarin wordt de impact bepaald aan de hand van de volgende 

drie indicatoren: 

1. Perceptie van het incident bij de getroffenen dan wel de rest van de bevolking; 

2. Verwachtingspatroon rond het incident en zijn gevolgen bij de getroffenen en de rest 

van de bevolking; 

3. Handelingsperspectief voor getroffenen bij het incident. 

Het aantal van toepassing zijnde indicatoren bepaalt dan in principe de totale 

impactscore.




Naar ons inzicht is het niet juist om geen aandacht te besteden aan het aantal personen 

dat het betreft en ook niet aan de tijdsduur gedurende welke sprake is van de situatie die 

dan de betreffende woede en angst opwekt. Daarom hanteren we hier de benadering van 

de Nationale Risicobeoordeling. 

Criterium 6.1 "Aantasting cultureel erfgoed" 

"De beschadiging, vernietiging of verdwijning van materiële sporen of getuigenissen uit 

het verleden in het heden die de samenleving om redenen van o.a. collectieve herinnering 

en identiteitsbehoud danwel identiteitsvorming van belang acht om te bewaren, te 

onderzoeken, te presenteren en over te informeren." 

Het betreft materiële (zichtbare en tastbare) sporen die een cultuurhistorische waarde 

vertegenwoordigen en vaak al een beschermde status genieten. Hieronder vallen 

voorwerpen in musea, archeologische vondsten, archieven, monumenten (d.w.z. panden 

en complexen van bedrijf en techniek, religie, bewoning, bestuur en beheer, e.d.), 

herdenkingstekens, straatmeubilair, stads- en dorpsgezichten, landschappen (d.w.z. 

begrensde grondoppervlakten). 

Hoewel veelal verbonden aan materiële sporen worden immateriële sporen zoals 

verhalen, gewoonten en gebruiken, uitingen van folklore niet in het criterium 

meegenomen. Deze elementen van cultureel erfgoed zijn aan mensen verbonden en 

aantasting van mensen en hun functioneren komt in andere criteria al tot uiting. De 

vastlegging ervan valt echter onder materiële sporen (bijv. archieven). 

Voorbeelden van incidenten: natuurrampen als overstroming of aardbeving, brand, 

ontvreemding, (terroristische) aanslag, opstand en molest, oorlogshandelingen. 

N.B. Waardering van de financiële schade (bijv. beveiligings- en herstelkosten, 

waardevermindering in financiële termen) geschiedt onder criterium 3.1. Met 

criterium 6.1 wordt het zuivere feit van de aantasting (beschadiging, vernietiging 

of verdwijning) beschouwd. 


• er is sprake van uniciteit, d.w.z. het object is de enige of één van de weinige 

overgebleven representant(en) van een soort of type; 

• er is sprake van aantasting van de identiteit, d.w.z. de betekenis en het gevoel van 

eigenwaarde die de samenleving of een gemeenschap ontleent aan het object; 

• er is sprake van aantasting van de harmonie en/of waarde en/of samenhang van een 

groter geheel door de aantasting van het object als deel van dat geheel; 

• er zijn beperkte mogelijkheden tot restauratie; 

• het betreft bronmateriaal, d.w.z. het verklarende en/of inspirerende begin of 

uitgangspunt voor een stroming, school, cultureel begrensde groep, e.d. 

aantal indic. 

 

max. 1 indicator max. 2 ind. max. 3 ind. 4 of meer ind. 

A B C D 

Figuur B3.12 Scorematrix aantasting cultureel erfgoed 

Het resultaat van de impactscore wordt gecorrigeerd op basis van de mate van aantasting 

van een indicator. Daarbij kan de verzekerde waarde medebepalend zijn, hoewel deze niet




altijd is of kan worden vastgesteld. Ook bepalend kan de omvang van de toeristische 

en/of wetenschappelijke interesse zijn, of een opneming in de officiële lijst van 

monumenten of werelderfgoed. Deze aspecten worden echter in feite bepaald door één of 

meer van de genoemde indicatoren. 

Indien minstens één indicator voor meer dan 50% wordt aangetast, dan +1 

(bijv. C wordt D). 

Methodiek waarschijnlijkheidsbeoordeling/bepaling 

Inleiding 

Bij de beoordeling van de waarschijnlijkheid als gevolg van het optreden van de 

scenario's volgen we in eerste instantie met de projectgroep de methode van het 

Programma Nationale Veiligheid 2 . De werkwijze sluit zo veel mogelijk aan bij de 

Handreiking Regionaal Risicoprofiel. Ter wille van de zelfstandige leesbaarheid van de nu 

voorliggende rapportage en de noodzaak tot enkele aanpassingen op regionaal niveau 

besteden we hier aandacht aan de uitgangspunten van de nationale methode. 

Algemene uitgangspunten 

De term waarschijnlijkheid wordt gedefinieerd als "de kans dat een scenario binnen de 

komende vier jaar zal plaatsvinden". Optioneel kan echter voor bepaalde onderwerpen 

ook een andere tijdshorizon worden bekeken. 

Voor het bepalen van de waarschijnlijkheid wordt een indeling in vijf klassen gehanteerd 

(klassen A t/m E). De indeling is overeenkomstig de gekozen principes voor de 

impactbepaling. Klasse A representeert een incidentscenario dat als zeer onwaarschijnlijk 

wordt gekwalificeerd, klasse E representeert een incidentscenario dat als zeer 

waarschijnlijk wordt gekwalificeerd. 

De waarschijnlijkheid van het incidentscenario wordt primair bepaald door de oorzaak. 

Het is om deze reden belangrijk dat het incidentscenario een goede beschrijving geeft van 

de oorzaak. De waarschijnlijkheid van het incidentscenario wordt secundair bepaald door 

het gevolg (impact) van het incidentscenario. Bijvoorbeeld een explosie met 100 doden 

heeft een lagere waarschijnlijkheid dan een explosie zonder doden. 

Voor alle incidentscenario's geldt, dat bij het bepalen van de waarschijnlijkheid in meer of 

mindere mate gebruikgemaakt zal worden van onvolledige gegevens/informatie. Dit 

betekent dat afhankelijk van het soort incident gebruikgemaakt wordt van één of 

meerdere van de onderstaande informatiebronnen: 

• historische (analoge) gebeurtenissen, casuïstiek; 

• statistiek, zo nodig in combinatie met probabilistische modelberekeningen; 

• faalgegevens in combinatie met netwerkanalyses/beslisbomen; 

• strategieën en actoranalyses; 

• expertmeningen. 

2. Nationale Risicobeoordeling, Leidraad Methode 2008 d.d. juni 2008.




Voor ieder incidentscenario moet ook een schatting worden gemaakt van de onzekerheid 

met betrekking tot de bepaling van de waarschijnlijkheidsklasse, waarbij onderscheid 

gemaakt wordt naar de bron van de onzekerheid en de onbetrouwbaarheid van de 

schatting. Voor ieder incidentscenario dient daarom de score bepaald te worden voor: 

• de verwachte waarde voor de waarschijnlijkheid van het incident (V); 

• de ondergrens voor de waarschijnlijkheid van het incident (O); 

• de bovengrens voor de waarschijnlijkheid van het incident (B). 

Indeling in waarschijnlijkheidsklassen 

Voor het inschatten van de waarschijnlijkheid geldt de volgende verdeling in 

hoofdklassen. 

Klasse % waarschijnlijkheid Kwalitatieve omschrijving 

A < 0,05 zeer onwaarschijnlijk 

B 0,05 – 0,5 onwaarschijnlijk 

C 0,5 – 5 mogelijk 

D 5 – 50 waarschijnlijk 

E 50 - 100 zeer waarschijnlijk 

Figuur B3.13 Waarschijnlijkheidsklassen 

De gekozen schaalindeling is bepaald door twee factoren: 

1. De incidentscenario's zullen voor het merendeel clusteren in het lagere gedeelte van 

de waarschijnlijkheidsschaal. Om nog onderscheid te realiseren tussen deze 'lage 

kans' gebeurtenissen wordt een logaritmische schaal gebruikt met als gevolg dat dit 

deel van de schaal wordt 'uitgerekt'. De absolute afstand bij de overgang van klasse A 

naar B naar C naar D naar E neemt steeds met een factor 10 toe. 

2. Het verschil tussen de klassen (op basis van een factor 10) geeft ook een mate van 

robuustheid met betrekking tot de kansschatting die recht doet aan de 

onnauwkeurigheid van de kansschatting. In slechts een beperkt aantal van de 

scenario's zal gebruikgemaakt kunnen worden van betrouwbare statistische 

gegevens. Men zal in vele gevallen gebruik moeten maken van onvolledige gegevens 

gecombineerd met expertmeningen. 

Samenvattend 

Waarschijnlijkheid zegt iets over de kans op het daadwerkelijk plaatsvinden van een 

scenario, en de mate van ernst van het scenario. Indien statistieken beschikbaar zijn 

(bijvoorbeeld een verkeersongevallen database) kan hier duidelijk een inschatting van de 

waarschijnlijkheid uit worden bepaald. Daarnaast echter - of door het ontbreken van 

statistieken - is de mening van een expert noodzakelijk om op basis hiervan een uitspraak 

te kunnen doen over de waarschijnlijkheid. Hierbij kun je jezelf de volgende 2 vragen 

stellen: 

1. Hoe groot acht je de kans op plaatsvinden van het incident (eens per 4 jaar, eens per 

10 jaar?); 

2. Van de hiervoor ingeschatte kans op plaatsvinden van het incident: wat is de kans dat 

dit daadwerkelijk leidt tot een gevolg zoals omschreven in het scenario (bijv. in 10 % 

van de gevallen leidt het scenario tot een ernstig gevolg). 

Tezamen kan vervolgens een inschatting worden gemaakt van de waarschijnlijkheid.



Bijlage 4 : Uitwerking van relevante crisistypen/incidenttypen, 

uitgewerkte scenario's, impact- en waarschijnlijkheidsanalyse 


De 7 maatschappelijke thema's met uitgewerkte scenario's: 

1. Natuurlijke omgeving; 

2. Gebouwde omgeving; 

3. Technologische omgeving; 

4. Vitale infrastructuur en voorzieningen; 

5. Verkeer en vervoer; 

6. Gezondheid; 

7. Sociaalmaatschappelijke omgeving.




1. Natuurlijke omgeving 

Inleiding 

Binnen het maatschappelijk thema "Natuurlijke omgeving" beschouwen we een aantal 

crisistypen. Sommige daarvan zijn voor Drenthe niet relevant. Die werken we niet verder 

uit. We geven dit deze achtereenvolgens voor de betreffende crisistypen aan. De 

crisistypen die niet afvallen werken we in de paragrafen hierna uit. 

1. Overstromingen 

- deze zijn met name vanuit de functie van Drenthe als opvang voor 

grootschalige overstromingen in andere regio's relevant en worden in die zin 

verder uitgewerkt. 

2. Natuurbranden 

- deze zijn relevant in Drenthe en worden hierna verder uitgewerkt 

3. Extreme weersomstandigheden. 


4. Aardbevingen 

- deze zijn niet relevant in Drenthe. 

5. Plagen 

- plagen met ongedierte zijn in Drenthe relevant en worden hierna verder 

uitgewerkt. 

6. Dierziekten 

- bij dierziekten wordt primair uitgegaan van gevolgen van dierziekten voor de 

mens. Dit crisistype wordt ondergebracht bij het thema gezondheid. Gevolgen 

van dier op dier besmetting wordt in dit risicoprofiel buiten beschouwing 

gelaten. 

Achtereenvolgens werken we de relevante crisistypen in de volgende paragrafen verder 

uit.




1.1 Overstromingen 

Inleiding 

Binnen het crisistype overstromingen maken we een onderscheid in de volgende 

incidenttypen: 

1. overstromingen vanuit zee 

2. overstromingen door hoge rivierwaterstanden 

3. vollopen van een polder/dijkdoorbraak 

Voor regio Drenthe is voornamelijk optie 3 en in geringe mate optie 2 aan de orde (zie 

onderbouwing in bijlage 2). 

Landelijk zijn de ergst denkbare overstromingsscenario's (EDO) uitgewerkt. In één van de 

scenario's kan een overstroming tot aan Meppel gevolgen hebben (dijkring 11). Het 

gebied wordt beschermd door waterkeringen, gemalen en sluizen gelegen in Zwartsluis. 

Een overstroming in dit gebied heeft gevolgen voor de veiligheidsregio's IJsselland en 

Drenthe en meerdere waterbeheerders (waterschap Reest en Wieden, Waterschap Groot 

Salland, provincie Overijssel, provincie Drenthe en Rijkswaterstaat) zijn verantwoordelijk 

voor de waterbeheersing. 

De waterkering in dijkring 11 heeft een beschermingsniveau van 1:1250 jaar. 

Hoogwaterstanden treden op bij een combinatie van een noordwesterstorm en hoge 

rivierwaterstanden op de Vecht en de IJssel. Op dat moment zijn de sluizen bij Zwartsluis 

gesloten en wordt het gemaal Zedemuden in Zwartsluis in werking gesteld. Dit gemaal is 

een van de grootste gemalen van Nederland en is afhankelijk van 

elektriciteitsvoorziening. Indien het gemaal Zedemuden uitvalt dan vindt er een ernstige 

overstroming plaats langs het Meppelerdiep. Afhankelijk van de omstandigheden kan dit 

grote gevolgen hebben voor Meppel en omgeving. 

In Drenthe zijn regionale waterkeringen aangewezen waar wateroverlast kan optreden in 

bebouwd gebied. De overstromingsdiepte bij een overstroming is veelal beperkt (enkele 

decimeters). Bij een inundatie verspreidt het water zich met hoge stroomsnelheden. In 

stromend water kunnen mensen en vooral kleine kinderen zich niet staande houden. 

Daarnaast ontstaat er dan gevaar voor verdrinking aangezien watergangen niet meer te 

onderscheiden zijn van de wegen 

In het najaar van 1998 heeft een aantal gebieden in Drenthe (met name Meppel en 

omgeving) de gevolgen ondervonden van ernstige wateroverlast na een langdurige 

periode van extreme neerslag. Deze gebeurtenis wordt in de uitwerking van een 

overstromingsscenario als uitgangspunt genomen.




Spreiding over de regio 

Figuur B4.1 Effectgebieden overstromingen in Drenthe volgens de risicokaart 

In figuur B4.1 zijn de mogelijke overstromingsgebieden in Drenthe (conform de 

risicokaart) weergegeven. Hieruit blijkt dat de dreiging van overstromingen beperkt blijft 

tot enkele gebieden, nabij Groningen en Meppel. Overigens is het even wel mogelijk dat 

in de rest van Drenthe wateroverlast ontstaat, bijvoorbeeld door extreme neerslag. 

Aanloop naar het incident 

Periode van langdurige regenval in combinatie met een noordwesterstorm kan leiden tot 

hoogwater en wateroverlast. 

Twee elementen bepalen het verloop van de gebeurtenissen: 

- De prognose van de maximale waterstand van het dreigende hoogwater en het 

tijdsbestek waarbinnen hoogwaterwaarschuwingen kunnen worden gegeven; 

- De prognose van de kwaliteit van de dijken en kunstwerken en andere waterkeringen 

in relatie tot de aanvullende maatregelen die getroffen kunnen worden om de functies 

van de dijken en waterkeringen tijdig te versterken ;




Scenario 

Voor de uitwerking van een overstromingsscenario voor regio Drenthe, wordt aangesloten 

bij de wateroverlast die in 1998 plaatsvond. 

De wateroverlast van 1998 was het gevolg van een extreme hoeveelheid neerslag (80 mm 

in twee dagen en 160 mm in 6 dagen) in een relatief korte tijd en sterk verminderde 

afwateringsmogelijkheden als gevolg van hoge buitenwaterstanden. Hierdoor dreigden 

op meerdere plaatsen de dijken door te breken. Tevens traden enkele beken en kanalen 

buiten de oevers en dat leidde tot overlast. De vele neerslag leidde tot vele 

wegafzettingen onder andere de A28. Grote gebieden en gedeelten van steden stonden 

blank zoals de rondweg van Emmen en delen in Hoogeveen, Coevorden en Meppel. Maar 

ook het kassengebied in Klazinaveen werd getroffen, 16000 kuikens verdronken in 

Gijsselte en verschillende oogsten en woningen werden vernield. De steeds maar 

stijgende waterstanden op de Overijsselse Vecht temperden de afvoer vanuit zuidoost 

Drenthe naar de rivier. De watergangen konden het water niet meer verwerken en voerden 

het water niet af maar aan, waardoor het water op plaatsen 60 cm boven de weg stonden. 

Als gevolg van de genomen maatregelen ten aanzien van noodberging moet er in de 

toekomst rekening mee gehouden worden dat, bij een herhaling van een '1998 situatie" 

of erger, de nood-retentiegebieden Noord en Zuidmeene ingezet worden. Dit heeft tot 

gevolg dat de rijkweg N34 tussen Hardenberg en Coevorden uit de verkeerscirculatie 

wordt genomen. 

Er is een reële kans dat een dergelijke wateroverlast situatie voor kan komen. Regionale 

Waterkeringen in Drenthe moeten een situatie aankunnen die eens in de 100 jaar voor 

kunnen komen. In Overijssel geldt als norm 1 : 200. 

De gevolgen van dit scenario hebben een grote impact op de crisis organisatie omdat het 

over twee veiligheidsregio's gaat. Kans op doden en gewonden is beperkt. 

Impactcriteria Score en eventueel beknopte 

motivatie 

1.1 Aantasting integriteit grondgebied C 

2.1 Doden A 

2.2 Ernstig gewonden en chronische zieken - 

2.3 Lichamelijk lijden 

(gebrek aan primaire levensbehoeften) 

- 

3.1 Kosten B 

4.1 Langdurige aantasting natuur en milieu A (Drenthe, gevolgen voor IJsselland 

zijn groter) 

5.1 Verstoring van het dagelijkse leven B 

5.3 Sociaal psychologisch impact A 

6.1 Aantasting cultureel erfgoed - 

Waarschijnlijkheid Score 

Kans op gebeurtenis per 4 jaar B




1.2 Natuurbranden 

Inleiding 

Binnen het crisistype natuurbranden maken we een onderscheid in de volgende 

incidenttypen: 

1. bosbranden 

dit type is voor Drenthe relevant en wordt in deze paragraaf verder 

uitgewerkt. 

2. heide-, (hoog-)veen- en duinbranden 

dit type is voor Drenthe relevant en wordt in deze paragraaf verder 

uitgewerkt. 

Bosbrand, heide-, (hoog-)veenbranden 

Natuurgebieden in Nederland kennen een intensieve verwevenheid met andere 

gebruiksfuncties, in het bijzonder bewoning, recreatie en (vitale) infrastructuur. Diverse 

gemeenten met natuurgebieden ontvangen vooral gedurende de zomer veel recreanten 

binnen hun verzorgingsgebied. 

Context 

Weerverschijnselen als hitte en droogte zorgen voor een grotere kans op natuurbranden. 

Als oorzaak voor een natuurbrand zijn de volgende potentiële ontstekingsmechanismen 

denkbaar: bewust menselijk handelen (brandstichting), onbewust menselijk handelen 

(brandende sigaret), of een natuurlijke oorzaak zoals bijvoorbeeld een blikseminslag. 

Verder geldt dat naaldbos brandgevaarlijker is dan loofbos, evenals jonge bossen met 

jonge vegetatie. Naast de zomermaanden, is er ook in de maanden januari t/m maart 

sprake van een verhoogd risico op brand. Er is dan veel afgevallen blad en dood gras 

aanwezig. Bij droog weer in combinatie met wind is het risico op brand aanwezig. 

In de regio Drenthe zijn ook heide- of veengebieden aanwezig. Bij brand in heide of veen 

verspreidt de brand zich niet alleen aan de oppervlakte, maar ook onder de oppervlakte. 

Dit bemoeilijkt het blussen van dergelijke branden. 

Belangrijke aspecten die de impact van een natuurbrand bepalen zijn: 

• Aanwezigheid van mensen, kwetsbare objecten (volgens de definitie van de 

risicokaart, bijvoorbeeld campings en verzorgingstehuizen), vitale infrastructuur, 

natuurwaarden, recreatie (pretparken, dierentuin, hotels) en cultuurhistorie; 

• De aanwezigheid van gevaarlijke stoffen, zoals brandbare stoffen op 

recreatieterreinen, munitiedepots en LPG-tankstations; 

• De bereikbaarheid voor hulpdiensten, voldoende bluswater, de mogelijkheid van 

veilig optreden door de hulpverlening, de aanwezigheid van vluchtwegen; 

• De mate van aandacht van media en publiek (ramptoerisme); 

• De beschikbare tijd voor evacuatie (uren in plaats van dagen zoals bij 

overstromingen); 

• De mate van zelfredzaamheid van bewoners en recreanten in het gebied 

(onbekendheid met het risico). 


Drenthe wordt gekenmerkt door veel natuurgebieden. De natuurgebieden die in het 

regionaal risicoprofiel worden meegenomen voldoen aan een aantal criteria die de 

prioriteit van het gebied bepalen. Beoordelingscriteria hiervoor zijn ondermeer: 

• in de natuurgebieden bevinden zich kwetsbare objecten zoals recreatieparken en 

campings;




• grenzend aan de natuurgebieden bevinden zich kwetsbare objecten zoals 

woonwijken, ziekenhuizen en/of verzorgingstehuizen; 

• complexiteit van bestrijdbaarheid en bereikbaarheid van gebieden; 

• cultuurhistorisch en economisch belang van natuurgebieden (bijvoorbeeld 

nationale parken, de aanwezigheid van beschermde planten, struiken en bomen 

zoals de jeneverbes, en de aanwezigheid van bijvoorbeeld antennevelden van 

LOFAR). 

In figuur B4.2 zijn de gebieden weergegeven waar mogelijk een natuurbrand kan 

optreden. Een aantal prioritaire gebieden wordt kort besproken. 

Figuur B4.2 Overzicht bosgebieden, heidegebieden en veengebieden en prioritaire 

gebieden in Drenthe 

1. Nationaal park Dwingelderveld 

Het bestaat uit onder meer de Dwingelose heide, de Kraloër heide, de Anserdennen en 

boswachterij Dwingeloo. Het nationaal park bestaat uit ondermeer heide en bos. In het 

nationaal park en aan de rand liggen meerdere campings, kampeerterreinen en 

bungalowparken.




Bungalowparken: Campings/kampeerterreinen: 

De Noordster De Olde Bergen 

De Wildkamp Natuurcamping staatsbosbeheer 

Lanka Camping Ruinen 

Torentjes hoek 

2. Nationaal park Drents-Friese Wold 

Afwisselend natuurgebied bestaande uit bos, vennen, veentjes en duinen. In het gebied 

en aan de rand bevinden zich meerdere campings, bungalowparken en kampeerterreinen 

(Alkenhaer, Blauwe Lantaarn, D'Olde Lantschap, De Reeënwissel, De Zonnekamp, Groot 

Bartje, Hoeve aan den weg, Landgoed 't Wildryck, Wittelterbrug, Camping Diever, Oude 

Willem) en een recreatieplas (Canadameer/Aekingermeer). 

Het gebied Boschoord valt buiten het nationaal park maar sluit hier wel op aan. In dit 

gebied is een TBS/ Justitiële inrichting (Hoeve Boschoord) gelegen. 

3. Nationaal park Drentsche Aa 

Afwisselend landschap (heide, duinen, moerassen, vennen, beken en bossen). In het 

gebied en aan de rand bevinden zich meerdere campings, bungalowparken en 

kampeerterreinen (Hof van Saksen, Dianaheide, 't Veenmeer). 

Het gebied boswachterij Gieten-Borger grenst aan het nationaal park. In boswachterij 

Gieten-Borger liggen meerdere campings, Boomkroonpad en recreatieplas. Tegen het 

natuurgebied zijn bungalowparken Lunsbergen, De Kremmer, Camping-Bungalowpark 

Drouwenerzand gelegen. Daarnaast is het gebied "Drouwenerzand" een kwetsbaar gebied 

(heide en jeneverbes). Grenst aan de dorpen Gasselte en Drouwen. 

Het nationaal park grenst aan diverse woonkernen 

4. - 7. Middenveld: Boswachterij Grolloo, Schoonloo, Hooghalen en Sleenerzand 

De boswachterijen zijn met name aantrekkelijk voor recreanten door de aanwezigheid van 

recreatieplassen en campings. 

4. Grolloo: bossen, heidevelden en vennen. Ieberenplas (recreatieplas). Boswachterij 

Grolloo is vooral een recreatiegebied door de aanwezigheid van campings (Uteringskamp 

700 plaatsen). 

5. Schoonloo: In Schoonloo worden uitgestrekte bossen afgewisseld door enkele open 

gebieden (De Tweelingen, het Elpermeer en de Meeuwenplassen). Verscholen in het groen 

liggen speelvijver 't Loomeer en Kampeerterrein De Dennen (20 plaatsen). 

6. Hooghalen: Naaldbossen, heide en hoogveen. Voormalig kamp Westerbork, 

sterrenwacht, Kampeerterrein Hooghalerzand (12 plaatsen). 

7. Boswachterij Sleenerzand: 

Kampeerterrein De Kijl, 68 plaatsen. 

Een aantal boswachterijen grenst aan diverse woonkernen. 

8. Ooster en Westerveld / Holtingerveld 

Deels oefenterrein Defensie.




9. Boswachterij Exloo/Odoorn 

In de bossen nabij Odoorn ligt een kampeerterrein (Vlintenholt), bungalowpark Land van 

Bartje. De gebieden Exloo/ Odoorn lopen in elkaar over. Het dorp Exloo is gelegen tegen 

de bossen. 

10. - 12. Bossen nabij/in Emmen 

Het Valtherbos (grenst aan camping in Klijndijk en de wijk Emmermeer in Emmen). Het 

gebied loopt over in de Emmerdennen. Het Ziekenhuis in Emmen en woonwijken liggen 

tegen de Emmerdennen aan. Het Noordbargerbos ligt gedeeltelijk tegen de woonwijk. 

13. Internationaler Naturpark Bourtanger Moor - Bargerveen 

Het Naturpark is een van de grootste aaneengesloten hoogveenrestanten van Nederland. 

Het park loopt door tot in Duitsland. 

In onderstaande figuur is de een overzicht gegeven van de recreatie verblijfsterreinen die 

samenvallen met gebieden waar mogelijk een natuurbrand kan optreden. 

Figuur B4.3 Overzicht bosgebieden, heidegebieden en veengebieden die samenvallen 

met recreatie-/verblijfsgebieden (in rood)





Periode van lange droogte in combinatie met recreatie kan leiden tot grote 

natuurbranden. 

Scenario 

In augustus, na een lange periode van droogte breekt brand uit in natuurgebied X. Door 

een combinatie van droogte, dichte ondergroei en een sterke wind ontwikkelt de brand 

zich tot een kroonvuur, met zuidwestelijke uitbreidingsrichting. Het vuurfront breidt zich 

per uur met 350-400 meter uit, bij een gemiddelde windsnelheid van 3,5-4 Beaufort. 

Op een afstand van 2 km ligt een camping met 150 bezoekers. De camping heeft een 

tweetal ontsluitende wegen, waarvan er een in de richting van de brand leidt. Zodra 

bekend wordt dat de camping waarschijnlijk in de vuurbaan ligt, breekt paniek uit op de 

camping. De campinggasten proberen massaal de camping te ontvluchten over de 

beschikbare route, die ook wordt gebruikt door de hulpverleningsdiensten. Circa 

200 mensen moeten binnen 5 uur uit het gebied worden geëvacueerd. 

De brandbestrijding komt langzaam op gang vanwege de slechte toegankelijkheid en de 

beperkte bluswatervoorzieningen. 

De gevolgen in dit scenario zijn aanzienlijk. De kans op doden en gewonden is 

waarschijnlijk, doordat de evacuatie niet tijdig heeft kunnen plaatsvinden, met name 

vallen slachtoffers onder de bezoekers van het natuurgebied (wandelaars). Het 

omliggende gebied is zwaar aangetast door brandschade. 

Impactbeoordeling 


motivatie 

1.1 Aantasting integriteit grondgebied A 

2.1 Doden B 

2.2 Ernstig gewonden en chronische zieken B 



- 

3.1 Kosten A 

4.1 Langdurige aantasting natuur en milieu A 

5.1 Verstoring van het dagelijkse leven A 

5.3 Sociaal-psychologische impact A 



Kans op gebeurtenis per 4 jaar D 

1.3 Extreme weersomstandigheden 

Inleiding 

Binnen het crisistype extreme weersomstandigheden maken we een onderscheid in de 

volgende incidenttypen: 

1. koudegolf, sneeuw en ijzel; 

2. hittegolf; 

3. storm en windhozen; 

4. aanhoudende laaghangende mist wordt gewijzigd in plotseling opkomende mist.




- in Drenthe zijn geen gebieden waar sprake is van langdurig aanhoudende 

laaghangende mist. Daarom wordt dit incidenttype als type "plotseling 

opkomende mist" meegenomen onder incidenttype verkeersongelukken weg. 

Uitwerking 

Extreme weersomstandigheden zijn niet specifiek locatiegebonden, al kunnen gevolgen 

regionaal wel verschillen. Bij de uitwerking sluiten we daarom aan bij de landelijke 

beschrijvingen. Bij dit crisistype gaat het voornamelijk om de gevolgen voor de mens. 

Algemeen kenmerk zijn de mogelijke verstoringen en gevarieerde hulpvraag tegelijkertijd. 

Koudegolf, sneeuw en ijzel 

Optreden van de eerste categorie (koudegolf, sneeuw en ijzel) kan er toe leiden dat 

mensen direct of indirect worden getroffen. In directe zin bijvoorbeeld door het optreden 

van ongevallen door gladheid of verminderd zicht. Voorbeelden van indirecte gevolgen 

hebben voornamelijk betrekking op het geïsoleerd raken ten opzichte van bepaalde 

voorzieningen. Op regionale schaal kan hierbij worden gedacht aan stagnatie van 

nutsvoorzieningen, voedselvoorziening, (spoedeisende) zorg en handhaving van de 

openbare veiligheid. 

Hittegolf 

Een hittegolf wordt door het KNMI gedefinieerd als opeenvolging van warme dagen 

waarbij het ten minste vijf dagen 25 °C of warmer is, waarvan ten minste drie dagen 

30 °C. Vanaf 2000 zijn er in de Bilt 6 hittegolven waargenomen. Een hittegolf vormt met 

name een bedreiging voor de (fysiek) kwetsbaren in de samenleving. In de extreem warme 

zomer van 2003 stierven in Nederland waarschijnlijk tussen de 1.000 en 1.500 mensen 

meer dan gemiddeld (vervroegd overlijden). In geheel West Europa zijn tussen de 22.000 

en 35.000 mensen extra overleden. Met name in stedelijke gebieden zijn de gevolgen 

ernstig omdat de warmte moeilijker verdwijnt uit de bebouwing 3 . 

Tijdens een hittegolf is extra aandacht benodigd voor ouderen, chronisch zieken, mensen 

in een sociaal isolement, mensen met overgewicht en kinderen. Aanvullend moet er 

rekening worden gehouden met aanwezigheid van grote aantallen vakantiegasten in de 

regio Drenthe gedurende de zomerperiode. 

Volgens de huisartsen in de regio Drenthe heeft een hittegolf in het toeristenseizoen niet 

geleid tot een verhoogde hulpvraag. Eén van de redenen is dat er ook minder inwoners 

zijn vanwege vakantie. 

In eerdere versies van de handreiking risicoprofiel werd de categorie hitte-droogte 

onderscheiden. Wij wijzen er op dat een periode van droogte en het optreden van een 

hittegolf niet als dezelfde fenomenen kunnen worden beschouwd, zowel qua oorzaken als 

gevolgen. Gevolgen van droogte kunnen bijvoorbeeld betrekking hebben op landbouw 

(verdroging), scheepvaart (te lage waterstanden in rivieren), waterkwaliteit (algvorming) 

en energievoorziening (wegvallen van koelfaciliteiten). 

3. Rode Kruis Klimaatcentrum.




Storm en windhozen 

Er is sprake van storm (9 Beaufort) als de windsnelheid gemiddeld over een uur 

75-88 km/uur (21m/s) bedraagt. Langs de kust wordt deze situatie gemiddeld ieder jaar 

wel een keer bereikt. Over het algemeen levert een storm pas hinder, schade of zelfs 

slachtoffers op als een storm zwaar (10 Beaufort: 89-102 km/uur), zeer zwaar 

(11 Beaufort: 103-117 km/uur) of zelfs een orkaan is (12 Beaufort: >117 km/uur). In 

Nederland is de kans op een orkaan zeer klein omdat de daarvoor vereiste extreme 

temperatuurverschillen zich hier niet voordoen. 

Een windhoos is een zeer plaatselijke wervelwind die optreedt bij kritische verschillen in 

luchtvochtigheid en temperatuurverschillen tussen lucht en aarde. Windhozen komen met 

name voor in de zomerperiode. Ze zijn vaak gekoppeld aan onweersbuien. 

Zowel storm als windhozen kunnen veel schade aanbrengen aan gebouwen en 

infrastructuur. Daarbij kunnen slachtoffers vallen. 

In Hoogeveen vond op 14 juni 2007 een zogenaamde downburst 4 plaats, waarbij twee 

gewonden vielen en materiele schade optrad. 


Niet locatiegebonden. 


Bij de scenariokeuze voor het crisistype extreem weer, wordt aangesloten bij het 

incidenttype 'storm en windhozen', vanuit de landelijke uitwerking. De nadruk ligt hier op 

het onderdeel storm. 

Dit scenario beschrijft het optreden van een zeer zware storm (tot zelfs orkaan). Hierbij 

wordt uitgegaan van het scenario van de Nationale risicobeoordeling. 

Voor de impact van een storm maakt het veel uit op welk moment van de dag en op welk 

moment van het jaar (seizoen) de storm optreedt. Doordat het hoogtepunt van een storm 

over het algemeen niet langer dan een dagdeel aanhoudt, levert een storm 's nachts 

aanmerkelijk minder problemen op dan een storm overdag. Stormen in het zomerhalfjaar 

kunnen vooral veel schade aan bossen aanrichten omdat de bomen dan vol in het blad 

zitten. Overigens is de kans op stormen van 10 Beaufort of zwaarder het grootst in het 

winterhalfjaar. In het zomerhalfjaar kunnen echter wel zware tot zeer zware windstoten 

voorkomen, met name tijdens onweersbuien. 

Scenario 

Voor het scenario worden de kenmerken van een aantal stormen als uitgangspunt 

genomen. 

De zeer zware storm van 1990 is een voorbeeld van een storm die relatief veel slachtoffers 

en veel ontwrichting van de samenleving opleverde door het moment van de storm. 

4. Een downburst is een verschijnsel dat incidenteel in de zomer tijdens zware 

onweersbuien voorkomt. Hierbij wordt uit een wolk een grote hoeveelheid neerslag en 

wind, met in het geval van Hoogeveen windstoten tot circa 100 km/u over het 

onderliggende land uitgerold. De schade die een windhoos en een downburst kunnen 

veroorzaken is vergelijkbaar, het patroon is echter afwijkend. Bij een windhoos is de 

schade geconcentreerd in een relatief smal, lang spoor en vallen de bomen door de 

draaibeweging binnen in de slurf verschillende kanten op. Ook zullen hier veelal 

dakpannen van de daken gerukt worden. Bij de downburst is er sprake van een breder 

gebied, waarin bovendien de veroorzaakte schade in min of meer één lijn ligt 

(KNMI, 2010).




Het hoogtepunt van de storm vond plaats tijdens de avondspits. Doordat op dat moment 

veel mensen in beweging waren, vielen veel slachtoffers in Nederland (17) en was de 

ontregeling van de Nederlandse samenleving groot toen het verkeer in het hele land stil 

kwam te liggen. 

De orkaan van 1999 ging gepaard met zware sneeuwval. Deze combinatie maakte de 

getroffen gebieden extra kwetsbaar: door de orkaan viel in grote gebieden de elektriciteit 

uit waardoor de bevolking in een aantal gebieden hard door de winter werd getroffen. 

Voor Nederland laten beide zeer zware stormen zien dat de schade groot kan zijn, er 

enkele tientallen slachtoffers kunnen vallen en de samenleving zowel tijdens de storm als 

langere tijd na de storm wordt getroffen. 

Tijdens de storm is vooral het wegen railvervoer kwetsbaar: tijdens het hoogtepunt van 

de storm komt het transport stil te liggen. Na de storm kan het enige tijd duren voordat de 

wegen en spoorwegen weer vrij zijn van omgewaaide bomen en storingen aan de 

elektriciteitsvoorziening zijn hersteld. De ervaring van zelfs zeer zware stormen in 

Nederland laat zien dat dit eerder een kwestie is van uren dan van dagen. Cruciale 

infrastructuur zoals Schiphol en de Rotterdamse haven kunnen kort na de storm weer 

normaal functioneren. Waarschijnlijk geldt dit ook voor de industrie. 

De bevolking kan langere tijd (meerdere dagen) zonder stroom komen te zitten. De 

omstandigheden waaronder burgers zich in dat geval moeten zien te redden, zijn minder 

extreem dan, bijvoorbeeld, in Frankrijk in 1999. In Noordwest-Europa kan een dergelijke 

zeer zware storm gepaard gaan met zware winterse omstandigheden waardoor de impact 

van de storm meerdere dagen tot enkele weken kan aanhouden. In het Nederlandse 

klimaat gaat een dergelijke zeer zware storm over het algemeen gepaard met 

westenwinden, die veelal geen langdurige winterse kou meevoeren. 



motivatie 

1.1 Aantasting integriteit grondgebied - 

2.1 Doden B 




- 

3.1 Kosten C 

4.1 Langdurige aantasting natuur en milieu - 

5.1 Verstoring van het dagelijkse leven C 

5.3 Sociaal psychologisch impact - 



Kans op gebeurtenis per 4 jaar D




We sluiten aan bij de landelijke uitwerking. Bij de bepaling van de impact en de 

waarschijnlijkheid wordt nog bekeken of er nog moet worden opgesplitst in verschillende 

incidenttypen. 

1.5 Plagen 

Inleiding 

Binnen het crisistype "Plagen" hebben we te maken met het incidenttype ongedierte. 

In Drenthe is sprake van 2 typen ongedierte met mogelijk aanzienlijk gevolg: 

• Het voorkomen van de ziekte van Lyme door de aanwezigheid van de teek. 

• De eikenprocessierups. 

Uitwerking 

Bij de uitwerking sluiten we aan bij de landelijke beschrijvingen. Bij dit crisistype gaat het 

voornamelijk om de gevolgen voor de mens. 

Teek 

Vanwege het voorkomen van de teek is de Ziekte van Lyme een belangrijk zorgpunt in de 

regio. Met name in de zomer, met een bevolkingstoename door toerisme in combinatie 

met buitenrecreatie. 

Eikenprocessierups 

De rupsenplaag is vanuit het zuiden, vanwege klimatologische veranderingen, naar het 

noorden opgetrokken. Met name Noord-Brabant ondervindt al een aantal 

jaren de nodige overlast. Dit risico bestaat ook voor Drenthe. De kans op economische 

schade als gevolg van een dergelijke plaag in een toeristische provincie als Drenthe is 

gigantisch. In Drenthe is men zich bewust van het gevaar van een verminderd aantal 

toeristen. Bij een inkomstenpost vanuit het toerisme in Drenthe van ca. 800 miljoen 

(2007) is het voorstelbaar dat 1 procent afname al om aanzienlijke bedragen gaat. 

Er is in beide gevallen echter geen sprake van een crisis. Wel kan worden gesteld dat het 

voorkomen van dergelijke typen ongedierte kan leiden tot enige maatschappelijke onrust, 

met het oog op de mogelijke economisch grote gevolgen (bijvoorbeeld het wegblijven van 

toeristen). Het is echter niet een taak van de veiligheidsregio om hierop maatregelen te 

treffen en beleid te formuleren. 

Met deze redenering is afgesproken dit scenario in het kader van het risicoprofiel niet 

verder uit te werken. 

1.6 Dierziekten 

Inleiding 

Binnen het crisistype dierziekten gaat het om besmetting van dier op dier. Voor het 

risicoprofiel Drenthe is besloten om enkel de impact op de mens centraal te stellen. 

Ziekten die overdraagbaar zijn op de mens komen aan de orde bij het thema gezondheid. 

Er wordt geen apart scenario uitgewerkt voor dit crisistype omdat het hier niet primair 

gaat om een taak voor de veiligheidsregio. Het optreden tegen dierziekten zal 

voornamelijk door het Ministerie van LNV worden gecoördineerd.




Een aantal aspecten dat kan opspelen bij het incidenttype "dierziekten" wordt 

meegenomen bij de uitwerking van het thema maatschappelijke onrust (bijvoorbeeld: het 

afsluiten van gebieden, ruiming van bedrijven etc.).




2 Gebouwde omgeving 

Inleiding 

Binnen het maatschappelijk thema "Gebouwde omgeving" beschouwen we een aantal 

crisistypen. Sommige daarvan zijn voor Drenthe niet relevant. Die werken we niet verder 

uit. De crisistypen die niet afvallen werken we in de paragrafen hierna uit. 

1. Branden in kwetsbare objecten 


2. Instorting in grote gebouwen en kunstwerken 

- In Drenthe is geen sprake van aardbevingen of anderszins onbekende 

onstabiele bodemstructuren. ook vinden er geen ondergrondse 

bouwactiviteiten plaats ondergrote gebouwen en kunstwerken. Derhalve 

wordt dit crisistype ten behoeve van de beleidsvorming als niet relevant 

beschouwd. 

We werken het relevante crisistype "Branden in kwetsbare objecten" uit in de volgende 

paragraaf. 

2.1 Branden in kwetsbare objecten 

Bij dit crisistype gaat het om branden of incidenten waarbij rookontwikkeling ontstaat in 

gebouwen waar zich veel verminderd zelfredzame mensen kunnen bevinden. 

Context 

Het crisistype "branden in kwetsbare objecten" wordt volgens de systematiek van de 

handreiking risicoprofiel ingedeeld in de volgende incidenttypen: 

1. Grote brand in gebouwen met niet of verminderd zelfredzame personen 

- dit incidenttype is relevant in Drenthe en wordt verder uitgewerkt. 

2. Grote brand in gebouwen met een grootschalige publieksfunctie 

- deze gebouwen zijn in Drenthe aanwezig maar er wordt geen scenario 

onderscheiden voor dit incidenttype (zie bijlage 2 voor onderbouwing). 

3. Grote brand in bijzonder hoge gebouwen of ondergrondse bebouwing; 

- dit incidenttype is niet aan de orde in Drenthe. 

4. Brand in dichte binnensteden 

- dichte binnensteden zoals bedoeld in de landelijke handleiding komen in 

Drenthe niet voor. We werken dit incidenttype daarom niet verder uit. 

In Drenthe zijn de projecten Brandveiligheid in de zorg en Brandveiligheid thuis 

opgestart. 

Doel is om het brandveiligheidniveau te verhogen door eigenaren en gebruikers te 

stimuleren hierin te investeren. Niet door voortdurend te wijzen op weten regelgeving 

maar door het veiligheidsbewustzijn te verhogen. Doordat eigenaren en gebruikers zich 

meer bewust zijn van hun eigen verantwoordelijkheid en zich meer bewust zijn van hoe 

een brand zich zou kunnen ontwikkelen (kijkend naar de bouwkundige, organisatorische 

en installatietechnische staat van een gebouw) is de investering niet een verplichting 

maar een noodzaak geworden. 

In het Actieprogramma brandveiligheid 5 is het volgende onderkend: 

5. Opgesteld door Ministerie van BZK en Ministerie van VROM d.d. januari 2007.




De ervaringen met de Schipholbrand leren dat het huidige systeem van brandpreventie 

aan de grenzen van zijn mogelijkheden is gekomen. De Nederlandse Vereniging voor 

Brandweerzorg en Rampenbestrijding (NVBR) wijst er in een brief aan de minister van 

VROM op dat meer regels, strengere handhaving en technische oplossingen op de lange 

termijn niet het gewenste effect hebben. Verbeteringen van de brandveiligheid moeten 

dan ook volgens de NVBR worden gevonden in het verhogen van het 

veiligheidsbewustzijn, een meer integrale benadering van de risico's en een eenduidige 

verantwoordelijkheidsverdeling. 

Grote brand in gebouwen met niet of verminderd zelfredzame personen 

Onder kwetsbare objecten verstaan we hier gebouwen met grotere aantallen nietzelfredzame 

personen. Voorbeelden hiervan zijn patiënten in zieken- en 

verpleegtehuizen, gevangenen in gevangenissen en gehandicapten in instellingen. 

Uitgangspunt is dat alle objecten de beschikking hebben over een gebruiksvergunning; 

deze wordt jaarlijks gecontroleerd. De BHV-organisaties in kwetsbare objecten in de 

nachtsituatie vormen een aandachtspunt. 

Bestaande gebouwen hebben vaak een weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag 

(WBDBO) van 20 minuten. Deze moet bij verbouwing of nieuwbouw tot het niveau van 60 

minuten worden gebracht. 

Grote brand in gebouwen met een grootschalige publieksfunctie 

Als voorbeeld voor gebouwen met een grootschalige publieke functie in Drenthe kunnen 

worden genoemd: TT-hal, Drents museum, bioscopen, stadion van Emmen, Vrijbuiter 

kampeerartikelen, scholen, etc. Waarbij opgemerkt moet worden dat in alle situaties 

sprake is van voldoende preventie (=op orde) en een vergunning aanwezig is. 

Uit onderzoek blijkt dat mensen die vluchten vaak (90 procent) kiezen voor de uitgang 

waardoor ze ook naar binnen zijn gegaan. Voorlichting moet bijdragen aan een groter 

veiligheidsbewustzijn onder bezoekers. Meerwaarde bij dit incidenttype is derhalve te 

behalen op het gebied van risicobewustzijn/risicocommunicatie. Om die reden is 

voorgesteld dit scenario in het kader van dit risicoprofiel niet verder uit te werken. 

In kaart B4.4 is een overzicht gegeven van kwetsbare objecten zoals die in de risicokaart 

zijn opgenomen.





Figuur B4.4 Overzicht kwetsbare objecten in Drente volgens de risicokaart 


Brand kan door diverse oorzaken ontstaan, brandstichting door aanwezigen of 

kortsluiting in defecte apparatuur zijn hier voorbeelden van. 

Scenario grote brand in gebouwen met niet of verminderd zelfredzame personen 

In de nachtsituatie ontstaat brand in een verpleeghuis/bejaardentehuis. Er is een 

totaaldetectie aanwezig, waardoor via het brandmeldsysteem de brandweer al is 

gewaarschuwd. 

In de instelling zijn 50 personen aanwezig, waarvan de meesten bedlegerig zijn. Er zijn 

gezien het tijdstip (nacht) slechts twee personeelsleden aanwezig, waarvan één BHV-er. 

De BHV-er gaat direct op verkenning uit. Eén van de vleugels blijkt vol te staan met rook. 

Men richt zich direct op het ontruimen van het bedreigde gebied. De ontruiming is een 

verantwoordelijkheid van het verpleegtehuis zelf. De brandweer concentreert zich op 

verkenning, het gereedmaken van de bluswatervoorziening en brandbestrijding. Als er 

echter mensen in nood zijn dan zal de brandweer primair alles in het werk stellen om deze 

mensen te redden. Verticaal ontruimen zal relatief veel tijd in beslag nemen.






motivatie 


2.1 Doden B 

2.2 Ernstig gewonden en chronische zieken C 

2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire 

levensbehoeften) 

- 

3.1 Kosten B 



5.3 Sociaal-psychologische impact - 



Kans op gebeurtenis per 4 jaar C




3 Technologische omgeving 

Inleiding 

Binnen het maatschappelijk thema "Technologische omgeving" beschouwen we een 

aantal crisistypen. 

Dit zijn de volgende. 

1. Incidenten met brandbare of explosieve stoffen in de open lucht 


2. Incidenten met giftige stoffen in de open lucht 


3. Kernincidenten 

- Nabijheid van het in Duitsland gelegen Kernkraftwerk Emsland in Lingen. 

Bij grote branden kan ook sprake zijn van het vrijkomen van toxische stoffen. Te denken 

valt aan asbest, bulkopslagen met kunststoffen en rubber, grote magazijnen met hoge 

vuurbelasting. 

Achtereenvolgens werken we de crisistypen uit in de volgende paragrafen. 

3.1 Incidenten met brandbare/explosieve en toxische stof in open lucht 

Inleiding 

Conform de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel worden hierbij de volgende 

incidenttypen onderscheiden: 

1. incident transport 

a. incident vervoer weg 

b. incident vervoer water 

Niet relevant voor Drenthe, er is alleen sprake van zogenaamde groene 

vaarwegen 6 

c. incident spoorvervoer 

d. incident transport buisleidingen 

2. incident stationaire inrichting 

Achtereenvolgens gaan we op deze incidenttypen in. 

1. Incident transport 

Context 

Ongevallen met gevaarlijke stoffen zijn binnen de Veiligheidsregio Drenthe denkbaar bij 

het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, het spoor en per buisleiding. 

Vervoer over de weg 

Vervoer van gevaarlijke stoffen over de snelwegen vindt met name plaats over de 

Rijkswegen A28 en A37 7 . De hoeveelheden leiden echter volgens het ontwerp Basisnet 

niet tot de noodzaak van een veiligheidszone. Voor de A28 geldt wel een 

plasbrandaandachtsgebied. Binnen de regio vindt vervoer voornamelijk plaats via de 

provinciale wegen. Het gaat dan om brandbare vloeistoffen, LPG en propaan voor de 

distributie in de buitengebieden. Toxische stoffen komen daarbij sporadisch voor. 

6. Ontwerp Basisnet Water. 

7. Ontwerp Basisnet Weg, oktober 2009.




Er is geen detailinfo beschikbaar over de gerealiseerde transporthoeveelheden 

gevaarlijke stoffen over de weg. 

Vervoer over water 

Er vindt geen relevant vervoer van gevaarlijke stoffen over water plaats in Drenthe 8 . 

Spoorvervoer 

Op dit moment vindt over de route Zwolle-Groningen vervoer van gevaarlijke stoffen 

plaats. Volgens de Marktverwachting van ProRail uit 2007 wordt in de toekomst een 

toename van vervoer verwacht. In de hierna volgende tabel zijn de aantallen 

weergegeven: 

Baanvak 

Zwolle-Meppel-Assen 

Aantal wagens op jaarbasis 

Stofcategorie Beschrijving Realisatie 2008 Geprognosticeerd 

voor het jaar2020 

A Brandbare gassen - 1.430 

B2 Giftige gassen 200 910 

B3 Zeer giftige gassen - 0 

C3 Zeer brandbare vloeistoffen 1.350 5.620 

D3 Giftige vloeistoffen - 1.110 

D4 Zeer giftige vloeistoffen - 180 

Baanvak 

Zwolle-Emmen 

Aantal wagens op jaarbasis 

C3 Zeer brandbare vloeistoffen 0 500 

Wetgeving: Het ministerie van Verkeer en Waterstaat werkt aan de opzet van het Basisnet 

Vervoer Gevaarlijke Stoffen. Onderdeel hiervan is het Basisnet Spoor. Voor de 

Basisnetten Water en Weg zijn ontwerpen voorgesteld; er wordt nog gewerkt aan een 

ontwerp-Basisnet Spoor. 

Vervoer per buisleiding 

Er lopen diverse buisleidingen van de Gasunie naar en door de regio. Verder loopt door 

Drenthe een netwerk van zuurgas (H 2S) leidingen. Dergelijke leidingen lopen grotendeels 

door dunbevolkte gebieden. De kans op grote aantallen slachtoffers is gering. Het 

voordeel van ontbranding is dat zuurgas (H 2S) door de ontbranding verbrand. Mocht de 

gaswolk niet tot ontbranding komen dan zal vanwege de hoge druk snel H 2S houdend gas 

vrijkomen. Als gevolg hiervan zullen direct getroffen personen het bewustzijn verliezen en 

door de acute giftigheid komen te overlijden. De geur van rotte eieren lucht zal in een 

groot gebied worden waargenomen. De geur alleen leidt niet tot acute 

gezondheidsrisico's. 

De zuurgasvelden bevinden zich met name in zuid-oost Drenthe (Emmen, Coevorden en 

Borger-Odoorn) en Twente. Eén van de nieuwste zuurgasleidingen is het trace 

Gasselternijveen. Deze is vanaf 2009 actief tot en met ongeveer 2013-2015. Deze leiding 

loopt door de gehele gemeente Borger-Odoorn richting Torenwijk (Odoornerveen) door 

dunbevolkt gebied en gaat vanaf de Torenwijk over op bestaand trace richting Emmen 

(GZI). Een deel van deze leiding loopt door het bedrijventerrein en langs enkele kwetsbare 

objecten. 

8. Bron: ontwerp Basisnet Water.




Naast de zuurgasleiding zal in de loop van 2010 het olieveld in Schoonebeek productief 

zijn. Deze olie bevat eveneens H 2S. Deze leidingen lopen door dunbevolkte gebieden 

richting Duitsland. De volgende winvelden bevatten zuurgas en vervoer loopt naar de GZI: 

• Gasselternijveen 

• Emmen 

• Oosterhesselen 

• Dalen 

• Schoonebeek 

• Emmen/ Nieuw-Amsterdam 

2. Incident stationaire inrichtingen 

Context 

Ongevallen met gevaarlijke stoffen zijn binnen de Veiligheidsregio Drenthe denkbaar bij 

stationaire inrichtingen, waaronder Brzo-bedrijven, LPG-tankstations en 

ammoniakkoelinstallaties. 

De regionale risicokaart is het referentiekader waar de risico-objecten en de kwetsbare 

objecten binnen Drenthe worden geregistreerd. Gemeenten, provincie en andere 

beheerders vullen de kaart in. 

Vanuit de regionale risicokaart wordt inzicht verkregen in de inrichtingen met risico's voor 

de omgeving. In dit verband zijn van belang: 

• de Brzo-inrichtingen 9 (inrichtingen die vallen onder de Europese post 

Seveso-richtlijn). 

• de bovengrondse propaanopslagen bij campings 

• de bovengrondse LPG-opslagen bij tankstations 

• grote koelinstallaties met ammoniak 

• vuurwerkopslagen 

• opslag munitie. 

Brzo-inrichtingen Drenthe: 

In de veiligheidsregio Drenthe zijn de volgende Brzo-inrichtingen aanwezig: 

• Teijin Aramid BV te Emmen 

• Diolen Industrial Fibers BV te Emmen 

• Joontjes B.V te Meppel 

• WPA Zeker & Vast te Westerbork 

• Holland Coating Industrie te Hoogeveen 

Bij de LPG- en propaanopslagen betreft het de verbranding van bij een incident 

ontsnappend LPG hetgeen tot een BLEVE 10 kan leiden van de opslagtank of - wanneer dit 

bij de overslag gebeurt - van de tankauto. Gezien de effectafstand waarbij iedereen 

overlijdt (warme BLEVE ca. 110 meter) en de intensiteit van de verbranding is een BLEVE 

de gebeurtenis die de maximale schade bepaalt. 

Elke gemeente heeft meerdere LPG-tankstatons. In Drenthe is een groot aantal campings 

aanwezig met propaanopslagen. 

9. Brzo: Besluit risico's zware ongevallen, de Nederlandse implementatie van de 

Europese post Seveso-richtlijn. 

10. BLEVE; Boiling Liquid Expanding Vapour Explosion.




Ammoniakkoelinstallaties: in een aantal gemeenten komen ammoniak koelinstallaties 

voor. In enkele gevallen is de hoeveelheid van deze toxische stof zo groot dat ze onder de 

werkingssfeer van het Bevi (Besluit externe veiligheid inrichtingen) vallen. 

Bij vrijkomen kan zich een toxische ammoniakwolk in de richting van de wind 

verspreiden. Ammoniakinstallaties zijn aanwezig in Hoogeveen, Emmen, Meppel, Beilen, 

Roden en Assen. 

Opslagen bestrijdingsmiddelen: in een aantal gemeenten vindt opslag van 

bestrijdingsmiddelen plaats. In het geval van brand kunnen zich toxische 

verbrandingsproducten verspreiden in de omgeving. 

Risico's vanuit aangrenzende regio's: 

In de Gemeente Ooststellingwerf (regio Fryslân) is sprake van een ammoniakinrichting, 

waarvan de effectafstand (1%-letaliteitsafstand ammoniak 1.500 meter) tot in de regio 

Drenthe loopt. 

Tenslotte 

Gezien de grote diversiteit in gevaarlijke stoffen die geproduceerd, opgeslagen, verwerkt 

of vervoerd worden in de regio, is het ondoenlijk om in het kader van deze rapportage alle 

mogelijke scenario's uit te werken en te voorzien van de bestrijdingsmaatregelen die 

hierbij aan de orde kunnen zijn. 

Het voorstel is om de volgende scenario's te beschouwen als maatgevend voor zowel de 

bedrijven als het vervoer: 

• Ongeval met brandbare stoffen. Voor het uitwerken van een scenario is gekozen voor 

een ongeval met brandbaar gas (referentiestof LPG) resulterend in een warme BLEVE, 

bij een stationaire inrichting. 

• Ongeval met vrijkomen toxische wolk bij een wegongeval.




3 Spreiding over de regio 

Figuur B4.5 Infrastructuur waarover primair gevaarlijke stoffen worden vervoerd in 

Drenthe 

Figuur B4.5 Infrastructuur waarover primair gevaarlijke stoffen worden vervoerd




Figuur B4.6 Spreiding van stationaire inrichtingen in Drenthe 

4 Incidentbeschrijvingen 

Incident Brandbare stoffen 


Een lek in een tankwagen of stationaire tank, waarin een gevaarlijke stof is opgeslagen, of 

instantaan falen, kan ontstaan door bijvoorbeeld een ernstige aanrijding. Ook een 

(externe) brand kan leiden tot falen. Daarnaast kan een lek ontstaan doordat er een defect 

in de tank optreedt (intrinsiek falen). Beschadiging van een transportleiding kan ontstaan 

ten gevolge van bijvoorbeeld graafwerkzaamheden. 

Een ketelwagen, tankwagen of stationaire opslagtank met een brandbare vloeistof kan 

door verschillende oorzaken lek raken, waardoor de inhoud naar buiten stroomt. Door een 

externe ontstekingsbron kan de vloeistofplas in de brand raken. De brand verspreidt zich 

en kan leiden tot brandoverslag naar bebouwing. Een wagen of stationaire tank gevuld 

met brandbaar gas wordt aangestraald door deze brand, waardoor de inhoud van de tank 

dusdanig opwarmt dat na enige tijd een warme BLEVE optreedt. Of een BLEVE plaatsvindt 

hangt van een aantal factoren zoals de duur en omvang van de brand, de vulgraad van de 

tank en de tijd die de hulpdiensten nodig hebben om de brand te bestrijden, de tank te 

koelen. De indicatieve waarde voor een effectafstand waarin 100% letaliteit bij een grote




calamiteit waarbij de gehele inhoud vrijkomt bij bijvoorbeeld een tankwagen, is ca. 

170 meter. 

De BLEVE geeft zowel een drukgolf als een intense warmtestraling. Binnen ca. 170 meter 

is het effect van een BLEVE dusdanig dat de mensen zowel binnenshuis als buitenshuis 

onvoldoende beschermd zijn. Vanaf 170 meter zijn mensen binnenshuis voldoende 

beschermd, mits ze zich niet in de directe nabijheid van glasconstructies bevinden. Om 

slachtoffers bij een dreigende BLEVE te voorkomen is het noodzakelijk dat in een zo vroeg 

mogelijk stadium tot ontruiming van de omgeving wordt overgegaan. 

N.B. Hierbij is het van belang dat bekend is hoelang de LPG-wagen of -tank al wordt 

aangestraald; deze informatie is noodzakelijk om te bepalen of ontruiming nog zinvol is 

of juist zal leiden tot een groter slachtofferaantal. Bij een zogenoemde 'koude' BLEVE 

(instantaan falen bijvoorbeeld door een botsing direct gevolgd door bezwijken van de 

opslagtank) is redding in ieder geval niet meer mogelijk. 

Scenario incident met brandbare stoffen 

Een tankwagen botst nabij het vulpunt tegen een opslagtank gevuld met LPG: er ontstaat 

een instantaan vrijkomen van de LPG ('koude BLEVE'). In de nabijheid van het tankstation 

is een woonwijk gelegen. Er zijn veel dodelijke slachtoffers. Na de klap zijn er vele 

nabranden ontstaan. De hulpdiensten, die direct na de klap gealarmeerd zijn, starten 

direct met nablussen van de diverse brandhaarden in de omgeving. Er is sprake van een 

groot aantal zwaar gewonden in de omgeving vanwege de bij de ontploffing 

rondvliegende brokstukken, instortingen huizen en rondvliegend glas. 



motivatie 


2.1 Doden D 

2.2 Ernstig gewonden en chronische zieken D 



- 

3.1 Kosten C 


5.1 Verstoring van het dagelijkse leven D 

5.3 Sociaal-psychologische impact C 



Kans op gebeurtenis per 4 jaar A




Incidenten toxische stof stationaire inrichting in open lucht 


Een lek in een tank, waarin een toxische stof is opgeslagen, of instantaan falen, kan 

ontstaan door bijvoorbeeld een ernstige aanrijding. Ook een (externe) brand kan leiden 

tot falen. Daarnaast kan een lek ontstaan doordat er een defect in de tank optreedt 

(intrinsiek falen). Het gebied in de windrichting waar de gaswolk of pluim op leefniveau 

beweegt wordt dan blootgesteld aan een toxische belasting. 

Scenario incident met (zeer) toxische vloeistoffen 

Ten gevolge van een brand raakt een opslagtank lek en vormt zich een vloeistofplas. Door 

verdamping van de uit de opslagtank afkomstige toxische vloeistoffen, ontstaat een 

gaswolk, welke zich afhankelijk van de windrichting en windsnelheid verplaatst. Op het 

bedrijfsterrein van de inrichting bevinden zich 2 werknemers in de toxische wolk en 

komen direct te overlijden. 

In de omgeving van het bedrijf vallen slachtoffers onder personen die zich in de nabijheid 

van het bedrijf (in de buitenlucht) bevinden. De duur van de blootstelling aan de toxische 

wolk is van invloed op de ernst van het letsel. Er raken in de omgeving enkele tientallen 

omwonenden en passanten licht tot ernstig gewond vanwege inhalatie van de toxische 

stof. Binnen 24 uur komen nog 2-4 mensen te overlijden als gevolg van de inhalatie van 

de toxische stof. 



motivatie 


2.1 Doden B 




- 

3.1 Kosten A 


5.1 Verstoring van het dagelijkse leven - 








3.3 Kernincidenten 

Inleiding 

In Duitsland is net over de grens met Nederland het Kernkraftwerk Emsland in Lingen. 

Context 

Bij een omvangrijk incident in of nabij deze kerncentrale zal er zeker gevolg zijn voor 

Drenthe. De vraag doet zich voor of nu voor het risicoprofiel moet worden uitgegaan van 

een dergelijk omvangrijk incident, waarbij behalve Drenthe ook andere delen van 

Nederland getroffen worden, evenals uiteraard een groot deel van Duitsland. Een dergelijk 

incident overstijgt waarschijnlijk de capaciteiten van de veiligheidsregio, daarnaast valt 

ook een groot deel, zo niet alle menskracht, van de veiligheidsregio onder de getroffenen. 

Op het moment van opstellen van dit risicoprofiel kon binnen de gestelde termijn geen 

duidelijkheid vanuit de regio worden gegeven omtrent een realistisch scenario met 

betrekking tot dit crisistype. 

Daarnaast is het belangrijk te vermelden dat momenteel wordt gewerkt aan een 

actualisatie van het Rampbestrijdingsplan (RBP) voor de inrichting. Dit geschiedt op basis 

van het recentelijk herziene Nationale Plan Kernongevallenbestrijding (NPK) en het NPK 

Responsplan. Het nieuwe RBP zal hierop worden gebaseerd. Wij adviseren om voor het 

risicoprofiel bij deze ontwikkelingen aan te sluiten. Dit project is inmiddels gestart (zie 

concept memo Maatregelen Kerncentrale Lingen in Twente van 3 maart 2010).




4 Vitale infrastructuur 

4.1 Verstoring energievoorziening 

Inleiding 

Vanuit de handreiking risicoprofiel worden onder het crisistype 'verstoring 

energievoorziening' de volgende incidenttypen benoemd: 

Uitval olievoorziening; 

Uitval gasvoorziening; 

Uitval elektriciteitsvoorziening. 

Voor het risicoprofiel Drenthe zal uitval olievoorziening verder niet worden uitgewerkt. Het 

wegvallen van oliedistributie (schaarste) zal in hoofdzaak een nationaal probleem zijn. 

Context 

Leveringszekerheid van elektriciteit en gas zijn taken en verantwoordelijkheden van de 

netwerkbeheerders. 

De landelijke Netwerkbeheerder Tennet is verantwoordelijk voor het hoofdtransportnet 

voor elektriciteit richting Drenthe. Enexis is verantwoordelijk voor de voorziening vanaf 

het hoofdnet naar de consument. GTS (Gas Transport Services, voorheen Gasunie) is de 

landelijk netwerkbeheerder voor gasvoorziening en levert aan de regionale 

netwerkbeheerders Enexis en Rendo. Daarnaast heeft GTS landelijk aansluitingen voor 

grote afnemers (o.a. elektriciteitscentrales). 

De continuïteit van de voorziening kan worden verstoord door verschillende voorzienbare 

en onvoorzienbare oorzaken. Oorzaken kunnen liggen in andere crisistypen die op 

kunnen treden. Zo kunnen extreme weersomstandigheden (schade aan het netwerk, 

tekort aan koelwater) aanleiding zijn tot verstoring. Ook kan moedwillige verstoring 

plaatsvinden. 

Er bestaat veel overlap tussen de gevolgen van verstoring van gas- en 

elektriciteitsvoorziening. Experts beoordelen een stroomstoring als meer kritisch: voor 

gas bestaat in tegenstelling tot elektriciteit enige buffercapaciteit. Bovendien vallen 

elektrisch aangestuurde gasafhankelijke apparaten bij stroomuitval ook uit 11 . 


In figuur B4.7 is een overzicht gegeven van infrastructuur in de regio Drenthe die 

betrekking heeft op energievoorziening. 

11. Handreiking Regionaal Risicoprofiel, november 2009.




Figuur .. Overzicht belangrijke objecten/leidingen vitale infrastructuur in Drenthe 

In de uitwerking van het risicoprofiel Drenthe is er voor gekozen om voor uitval 

gasvoorziening aan te sluiten bij de uitwerking van het scenario voor de nationale 

risicobeoordeling. Dit scenario wordt verder niet specifiek voor Drenthe uitgewerkt. 

Figuur B4.7 Overzicht belangrijke vitale infrastructuur in Drenthe 

4.1.2 Uitval Gasvoorziening 


De aanloop naar een verstoring van gasvoorziening kan sterk uiteenlopen qua aard. Uitval 

kan ontstaan door technische storingen maar ook door invloeden van buitenaf (zoals 

terrorisme). Een belangrijk aspect bij de continuïteit van gasvoorziening is 

elektriciteitvoorziening. De elektriciteitsvoorziening is van belang bij het verwarmen van 

gas bij expansie. 

Voor het scenario in dit risicoprofiel wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de (effecten 

van de) landelijke risicobeoordeling. 

Scenario 

In de winterperiode wordt in de nachtsituatie de gasinfrastructuur beschadigd waardoor 

een deel van Drenthe wordt getroffen door verstoring/uitval van gasvoorziening. Op dat 

moment is de gevoelstemperatuur ongeveer -2 °C. Circa 5.000 huishoudens in Drenthe 

komen vrijwel direct zonder gas te zitten. De verstoring wordt onmiddellijk opgemerkt in 

het beheerscentrum van de netbeheerder en direct worden maatregelen genomen om de 

balans in het gasnet te herstellen.




Prioriteit voor Enexis is daarbij de gaslevering aan huishoudens, dit vanwege 

veiligheidsissues. Om aan deze prioriteit te kunnen voldoen, beperkt Enexis de 

industriële vraag naar gas. De elektriciteitssector ondervindt geen hinder van de 

verstoring doordat dergelijke centrales een eigen leiding hebben. 

De netbeheerder zal een afschakelplan hanteren waarin volgens vooraf vastgestelde 

prioriteitstelling de Gasdistributie zo veel mogelijk zal worden gereduceerd (dit 

afschakelplan zal hier verder buiten beschouwing worden gelaten). 

In beperkte mate wordt gas vanuit andere regio's ingebracht. Via de media wordt de 

oproep gedaan om het verbruik van gas te minderen. Met deze maatregelen is Enexis in 

staat om de druk in het net zodanig op peil te houden dat de uitval van gas beperkt blijft 

tot de 5.000 huishoudens. 

Door de maatregelen die Enexis in de eerste uren na de uitval neemt, is het gasnet na 12 

tot 14 uur weer in balans. Ook kan worden begonnen met het opnieuw aansluiten van 

getroffen huishoudens. Voordat dit gebeurt, moet gecontroleerd worden of er geen 

aansluitingen (met onbeveiligde toestellen) openstaan, omdat anders gevaarlijke 

situaties kunnen ontstaan. Dit moet huis voor huis gebeuren en kost dus veel tijd. Om de 

hersteltijd te verkorten kan ervoor worden gekozen om de individuele controles alleen te 

doen in wijken met oude huizen, omdat in nieuwere huizen de gasinstallaties zijn 

uitgerust met veiligheidsmiddelen die een vrije uitstroom van gas verhinderen. Om de 

kans op dodelijke slachtoffers tot een minimum te beperken, wordt in overleg met de 

regionale gasdistributeurs, besloten tot individuele controles. Dit zal ongeveer 1,5 tot 

2 dagen in beslag nemen (vgl. gasuitval in Zeeland in 2001 (ca. 28.000 huishoudens 

gecontroleerd in 3 dagen) en 2006). 



motivatie 


2.1 Doden - 




C 

3.1 Kosten A 



5.3 Sociaal-psychologische impact - 







4.1.3 Uitval elektriciteitsvoorziening 


Het uitvallen van de stroomvoorziening kan worden onderverdeeld in drie categorieën: 

1. kortsluiting (de stroom volgt een kortere en gemakkelijkere weg, zodat verder 

gelegen afnemers niets meer krijgen); 

2. onderbreking van de lijn (de stroom kan de afnemer niet meer bereiken); 

3. uitvallen van de bron. 

Kortsluiting en kabelbreuk kunnen veroorzaakt worden door oververhitting, ijzel, storm of 

vallende takken (op bovengrondse kabels), maar natuurlijk ook door ander geweld of door 

sabotage. Kortsluiting leidt overigens in korte tijd tot het in werking treden van 

beveiligingen zoals de bekende zekering waardoor de lijn 'stroomopwaarts' wordt 

onderbroken. 

Beveiligingen treden ook in werking bij overbelasting, waarbij smelten van de geleiders 

zou dreigen. Plotselinge spanningspieken door bijvoorbeeld blikseminslag kunnen daar 

ook toe leiden. 

Graafwerkzaamheden zijn de meest voorkomende oorzaak van stroomstoringen in het 

laag- en middenspanningsgebied; bij storingen in het hoogspanningsgebied ligt dat 

minder duidelijk. 

In de meeste gevallen is de uitval beperkt tot een vrij klein gebied, maar bij algehele 

overbelasting kan uitval over een groot gebied plaatsvinden. Een storingsduur van 

meerdere dagen komt bij hoge uitzondering voor. In Nederland (2009) is de gemiddelde 

onderbrekingsduur ongeveer 80 minuten en ongeveer 1 keer per drie jaar ervaart een 

klant een storing. 

In geval van een uitval zijn de volgende preventieve maatregelen genomen door de 

overheid: 

• Prioriteitenlijst voor afschakeling 12 ; 

• Een aantal noodstroomvoorzieningen. 

Scenario 

In de winterperiode wordt in de nachtsituatie de infrastructuur voor elektriciteit 

beschadigd waardoor een deel van Drenthe wordt getroffen door verstoring/uitval van de 

elektriciteit. Hierbij zijn 5.000 huishoudens betrokken. 

Het dagelijks leven komt op deze winterse ochtend abrupt tot stilstand. Veel mensen 

stranden in de ochtendspits, omdat het openbaar vervoer per spoor direct stilvalt en 

verkeerslichten uitvallen. Bij mensen thuis en op kantoor doen radio en tv het niet meer; 

computers vallen uit (en daarmee internetverbindingen); vaste en mobiele telefonie raken 

ontregeld; de verwarming doet het niet meer; betaalautomaten werken niet meer; 

melkmachines werken niet; productieprocessen worden onderbroken; thuisdialyseapparaten 

doen het niet meer; etc. Het verkeer loopt vast door het uitvallen van 

voorzieningen. 

Er wordt direct gestart met het herstel van de levering van stroom. Herstel van de 

stroomlevering voor het gehele gebied zal 3-4 dagen duren. 

12. Vanuit de regeling evaluatie gaswet en elektriciteitswet is er een wettelijk kader voor 

de aanwezigheid van een afschakelplan voor de nutsvoorziening. Ook in Drenthe is 

een dergelijk plan aanwezig.






motivatie 


2.1 Doden - 




C 

3.1 Kosten B 13 



5.3 Sociaal psychologisch impact A 



Kans op gebeurtenis per 4 jaar C 

4.2 Verstoring drinkwatervoorziening 

Inleiding 

Vanuit de handreiking risicoprofiel worden onder het crisistype 'verstoring 

drinkwatervoorziening' de volgende incidenttypen benoemd: 

• Uitval drinkwatervoorziening; 

• Problemen waterinname; 

• Verontreiniging in drinkwaternet. 

Context 

Drinkwater is naast een primaire behoefte voor mens en dier ook van groot belang voor 

andere doeleinden. Drinkwater wordt gebruikt voor industriële doeleinden, landbouw 

maar in het kader van de rampenbestrijding ook als primaire bluswatervoorziening voor 

de brandweer. 

In de regio Drenthe is de Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD) in hoofdzaak 

verantwoordelijk voor de drinkwatervoorziening. De gemeente Meppel en een deel van de 

gemeente Westerveld behoort tot het beheergebied van drinkwaterbedrijf Vitens. In het 

noorden valt nog een klein gebied onder het beheer van Waterbedrijf Groningen (zie 

figuur B4.8). 

Verstoring van drinkwatervoorziening kan optreden als gevolg van problemen bij het 

winnen, zuiveren, opslaan, transport en de distributie van het water. De productie van 

drinkwater kan bijvoorbeeld worden verstoord door een defect aan het pompsysteem. De 

distributie kan worden verstoord door een defect aan het leidingensysteem. 

Drinkwatervoorziening Drenthe 

De productie van drinkwater in Drenthe geschiedt op twaalf verschillende locaties. Het 

gaat hier om grondwaterinname, dat door middel van waterwinputten plaatsvindt. De 

productielocaties zijn uitgevoerd met zogenaamde dubbele straten. Dit betekent dat als 

één van de twee straten op een locatie uitvalt, de andere helft de productie voortzet. 

Door het relatief grote aantal productielocaties heeft een verstoring van een 

productielocatie in een relatief klein gebied effect. Ook een verstoring in het distributienet 

(door het falen van leidingen) kan vaak snel opgespoord en verholpen worden. 

13. Bij uitval van de elektriciteit is de continuïteit van het drukriool een aandachtspunt.




De WMD heeft een monitoringsmeetnet rondom de bronnen om de waterkwaliteit van het 

toekomstig in te nemen water te bewaken. Alleen bij moedwillige verontreiniging rond de 

bronputten of een incident met bijvoorbeeld olie in het waterwingebied (minder 

waarschijnlijk i.v.m. beschermde status van deze gebieden maar niet onmogelijk) kan het 

voorkomen dat een waterwinput moet worden gesloten. 

Verontreiniging van het drinkwaternet kan in Drenthe voorkomen. Meest regulier is een 

E.coli-besmetting, die bijvoorbeeld na een hoofdleidingbreuk in de omgeving van een 

lekkend riool zou kunnen voorkomen. Bij een leidingbreuk wordt het stuk leidingnet waar 

de werkzaamheden plaatsvinden geïsoleerd, totdat er uitslagen van watermonsters 

bekend zijn en deze goed bevonden zijn. Bewoners in het geïsoleerde gebied krijgen dan 

een kookadvies en WMD deelt vijfliterflessen drinkwater uit. 

Daarnaast zou er iets mis kunnen gaan bij een pompstation – vervuiling van 

reinwaterkelder bijvoorbeeld – wat vervolgens het drinkwaternet in gepompt wordt. 

WMD onderscheidt de volgende indeling voor de verstoring van drinkwatervoorziening. 

Wel water Drinkwater, drukprobleem 

Geen drinkwaterkwaliteit 

Dreiging 14 ) 

Geen water Uitval productie 

Uitval distributie 

Bewust drukloos 

Wel water 

Bij het type verstoring, genaamd drinkwater, drukprobleem hebben we te maken met een 

verstoring, waarbij de druk deels is weggevallen, maar het te leveren water voldoet aan de 

gestelde drinkwaterkwaliteitseisen. 

Bij het type verstoring geen drinkwaterkwaliteit gaat het om vele oorzaken, die kunnen 

leiden tot het niet voldoen aan de drinkwaterkwaliteitseisen. Op hoofdlijn is dat een 

(micro)biologische, chemische of nucleaire besmetting van het drinkwater en die kan van 

terroristische aard zijn. Maar ook een storing in het zuiveringsproces kan leiden tot een 

niet geplande waterkwaliteitsverandering. 

Het niet kunnen gebruiken van drinkwater heeft een grote impact en kan leiden tot een 

ontwrichting van de samenleving. Betrokken gemeenten beslissen in dit geval over het 

wel of niet leveren van het verontreinigde water als noodwater en over de inzet van 

nooddrinkwater. WMD zal haar calamiteitenorganisatie inzetten en betrokken gemeenten 

zo goed mogelijk adviseren. 

Bij het type verstoring dreiging is er sprake van mogelijke uitval van de watervoorziening 

doordat deze beschadigd kan raken door dreiging van een natuurramp bijvoorbeeld een 

naderende storm (weeralarm). Een andere dreiging kan een bedreiging zijn vanuit 

terroristisch oogpunt (alertering). 

14. Hierbij moet onder meer worden gedacht aan terreurdreiging, extreme 

weersomstandigheden (weeralarm), bosbrand, overstromingsdreiging, uitbraak 

grootschalige veterinaire ziekten, grieppandemie, te verwachten 

capaciteitsproblemen bijvoorbeeld als gevolg van extreem hoog drinkwaterverbruik.




Geen water 

Het type verstoring uitval productie heeft voornamelijk een oorzaak van technische aard 

binnen een productielocatie. Ook kan een natuurramp (bijvoorbeeld een (bos-)brand) de 

oorzaak zijn van het uitvallen van de voorziening, of is het uitvallen een gevolg van een 

terroristische actie (moedwillige verstoring door bewust menselijk handelen). De effecten 

zullen echter wel merkbaar kunnen zijn voor grote groepen klanten waardoor de impact 

groot is. 

Het type verstoring uitval distributie heeft een oorzaak in het kapot gaan of een lekkage 

van een leiding. De effecten van dit type verstoring zijn divers en kunnen variëren van 

geen effect tot een zeer groot effect. 

In bepaalde situaties, waarin de volksgezondheid wordt bedreigd door het drinkwater, 

lijkt het afsluiten van het drinkwater een goede oplossing. Dit gebeurt: 

• indien de bedreiging aantoonbaar acuut levensgevaar oplevert. Het gebied wordt dan 

geïsoleerd waarbij in het uiterste geval gehele pompstations worden afgeschakeld; 

• een pompstation wordt ook afgeschakeld in geval van (dreigende) wateroverlast 

binnen het pompstation zelf (overstroming, inundatie, hevige neerslag, lekkage in of 

nabij pompstation). 

Bij uitval van drinkwatervoorzieningen moet vanuit gezondheidsperspectief aandacht zijn 

voor het volgende: 

• water koken is niet altijd de oplossing. Bij thermostatische exotonines (uitscheiding 

van bacteriën, bijv. salmonella) wordt door het koken niet het gif in de uitscheiding 

vernietigd; 

• verstrekking noodwater kan ook leiden tot verstoring openbare orde (ervaring 

Groot-Brittannië).





Figuur B4.8 Overzichtskaart voorzieningsgebied WMD 

Scenario 

In de scenario-uitwerking is gekozen voor een kwaliteitsprobleem in de 

drinkwatervoorziening: verontreiniging van het uitgaand reinwater door besmetting 

waardoor consumptie niet meer mogelijk is (bij analyse van een drinkwatermonster is de 

E.coli-bacterie 15 aangetroffen). Het scenario speelt zich af in de zomer, wanneer de 

temperatuur relatief hoog is en huishoudens in verhouding meer behoefte aan drinkwater 

hebben. In dit scenario gaan we ervan uit dat er daadwerkelijk een ziekteverwekker in het 

drinkwater aanwezig is. De eerste ziektegevallen als gevolg van drinken (besmet) water 

melden zich bij de huisarts. Vooral mensen die al verminderde weerstand hebben, 

worden ziek ( buikloop e.d.). Het besmette water is mogelijk naar ongeveer 

20.000 huishoudens gegaan. Het speelt zich met name in de eerste 24 uur af, in deze 

periode bereikt het verontreinigde water de huishoudens. De levering van noodwater - 

water dat via het leidingnet bij de burger komt voor sanitatie, wasmachines e.d. - gaat wel 

door. WMD gaat over op het chloren van het water en geeft een kookadvies uit; het uit de 

kraan komende (besmette) drinkwater kan wel gebruikt worden als drinkwater nadat het 

gekookt is. In het scenario wordt niet specifiek ingegaan op de volksgezondheidseffecten. 

Dit behoort bij een ander crisistype. Niet iedereen raakt op de hoogte van het kookadvies. 

Het is niet duidelijk wanneer de levering van drinkwater via het leidingnet hervat kan 

worden. WMD overweegt de inzet van nooddrinkwater. WMD informeert gemeenten en de 

veiligheidsregio over de kwaliteitsproblemen. De betrokken gemeenten nemen het besluit 

tot inzet van nooddrinkwatervoorzieningen. 

15. E.coli is een zgn. indicatorbacterie: aantreffen in drinkwater geeft aan dat het water is 

verontreinigd met feces van mens of dier. Hoewel E.coli zelf doorgaans geen ziekte 

veroorzaakt, geeft de bacterie wel aan dat er ook andere micro-organismen in het 

water kunnen zijn gekomen die wel ziekte (meestal infecties van de ingewanden) 

kunnen veroorzaken.






motivatie 


2.1 Doden A (Als oorzaak voor zwakkeren) 




C 

3.1 Kosten A 







4.3 Verstoring telecommunicatie en ICT 

Context 

Telecommunicatie en ICT zijn in onze samenleving onmisbaar. Het wegvallen van deze 

voorzieningen heeft een brede impact op ons maatschappelijk functioneren. 

Ziekenhuiszorg, vitale infrastructuur, pinverkeer en verkeersmanagement zijn 

voorbeelden van voorzieningen die bij een dergelijke verstoring in de knel komen. 

Daarbij zijn veel calamiteitenorganisaties in toenemende mate afhankelijk van 

telecommunicatie en ICT. Het communicatiesysteem C2000 en het alarmnummer 112 

worden ook gefaciliteerd door telecommunicatie/ICT-netwerken. 

Belangrijke criteria waar rekening mee moet worden gehouden vanuit het oogpunt van 

continuïteit zijn: 

De verwevenheid van de voorzieningen/netwerken (ook met andere vitale 

voorzieningen); 

De veelheid van aanbieders in de keten en de onderlinge 

afhankelijkheid/gelaagdheid (en daarmee moeilijk inzicht in gevolgen); 

De keteneffecten die mogelijke verstoringen te weeg zullen brengen (en het 

gebrek aan awareness hieromtrent); 

Afnemende maatschappelijke acceptatie van verstoringen. 


Geen bijzondere aandachtspunten in de regio.





De aanloop naar een verstoring van telecommunicatie en ICT kan sterk uiteenlopen qua 

aard. Uitval kan ontstaan door technische storingen maar ook door invloeden van 

buitenaf (zoals terrorisme). 

Voor het scenario in dit risicoprofiel wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de (effecten 

van de) landelijke uitwerking. 

Scenario 

In het landelijke scenario wordt uitgegaan van een ingrijpende verstoring van het 

telecom/ICT-netwerk. Omdat het netwerk gebruikt wordt voor zowel dataverkeer als 

telefonie is het incident direct in heel Nederland merkbaar. Bedrijven en burgers zitten 

zonder internet en telefoon. Ook het mobiele telefoonverkeer is getroffen. De netwerken 

van sommige providers functioneren nog. Echter, ze zijn slechts beperkt bruikbaar, 

doordat de netwerken eilanden vormen: binnen het netwerk is communicatie mogelijk, 

maar voor diensten als internet is ook het oude netwerk afhankelijk van het IP-netwerk 

dat de backbone verzorgt. Omdat betalingsverkeer niet meer mogelijk is sluiten winkels 

hun deuren. 

Handel op de beurs is niet mogelijk, hetgeen tot veel economische schade lijdt. Veel 

organisaties in Nederland zijn afhankelijk van het IP-netwerk en moeten hun 

werkzaamheden daarom noodgedwongen staken. Telefonie is niet beschikbaar, waardoor 

de communicatie bemoeilijkt wordt. Er ontstaat hierdoor onrust onder de bevolking. Niet 

alleen kan er niet meer worden getelefoneerd, maar ook de digitale televisie is in grote 

delen van Nederland uitgevallen. De mensen weten hierdoor niet meer waar ze aan toe 

zijn. 

Omdat C2000 wordt ondersteund door telecommunicatie/ICT-netwerken, zal de 

communicatie tussen hulpdiensten in ernstige mate worden verstoord of niet mogelijk 

zijn. Ook is het alarmnummer voor burgers niet beschikbaar zodat geen meldingen van 

incidenten en ongevallen kunnen worden gedaan. De politie surveilleert extra om 

ongelukken en ongeregeldheden zelf te vinden. In kritieke situaties duurt het echter veel 

langer voor de benodigde hulp ter plaatse is. 

De oorzaak van de verstoring is moeilijk op te sporen. Het resultaat is een langdurige 

uitval en daardoor grote maatschappelijke onrust en zeer grote economische schade. Het 

duurt minimaal twee dagen om de storing op te lossen. 



motivatie 


2.1 Doden B/C (ouderdom bevolking, 

aanrijtijden Drenthe) 




- 

3.1 Kosten B 





Waarschijnlijkheid 

Score 





5 Verkeer en Vervoer 

Inleiding 

Binnen het maatschappelijk thema "Verkeer en vervoer" beschouwen we een aantal 

crisistypen. Een daarvan is voor Drenthe niet relevant. Die werken we niet verder uit. We 

geven dit achtereenvolgens voor de betreffende crisistypen aan. De crisistypen die niet 

afvallen werken we in de paragrafen hierna uit. 

1. Luchtvaartincidenten 

- deze zijn relevant in Drenthe en worden hierna verder uitgewerkt. 

2. Incidenten op of onder water 


3. Verkeersincidenten op het land 


4. Incidenten in tunnels 

- er zijn geen tunnels in Drenthe . Dit incidenttype wordt verder niet uitgewerkt. 


uit. 

5.1 Luchtvaartincidenten 

In de landelijke Handreiking worden hier twee incidenttypen genoemd: 

• Incident bij start of landing op of om een luchtvaartterrein; 

• Incident vliegtoestel bij vliegshows (zie ' Paniek in menigten'). 

In Drenthe is in dit verband Groningen Airport Eelde (regionaal luchtvaartterrein), 

Vliegveld Hoogeveen (klein civiel luchtvaartterrein), Havelte (defensie)en alle 

defensieterreinen van belang. 

Voor dit regionaal risicoprofiel worden de activiteiten en een scenario van luchthaven 

Groningen Airport Eelde als uitgangspunt genomen. 

Naast de vakantievluchten en lijndiensten, wordt een groot deel van de vliegbewegingen 

ingenomen door de 3 aanwezige vliegscholen. Andere vormen van vliegverkeer die op de 

luchthaven plaatsvinden zijn: zakelijke vluchten met business jets, militaire vluchten, 

medische vluchten en recreatievluchten. 

In 2009 vonden 66.000 vliegbewegingen plaats, waarbij 168.000 passagiers werden 

vervoerd, waaronder 156.000 vakantiepassagiers. 

Er werken 300 mensen op en rond de luchthaven en er zijn 26 bedrijven gevestigd. 

Incidenten die zich in de afgelopen jaren op de luchthaven hebben voorgedaan zijn 

voornamelijk te typeren als kleine calamiteiten bestaande uit voorzorgsmeldingen van 

toestellen de technische problemen ondervonden. Daarnaast hebben zich in de afgelopen 

10 jaar enkele zwaardere incidenten voorgedaan zoals de 3B melding van de MD 88 van 

Onur Air in 2003 die een runway overshoot maakte en de Fokker 50 van VLM die in 2007 

hetzelfde overkwam. In 2009 was er nog sprake van een 2B-melding waarbij een Cessna 

ten gevolge van een afgebroken landingsgestel in het gras belandde. 

De luchthaven beschikt over een goed toegeruste en professionele brandweerorganisatie 

die binnen drie minuten na alarmering bij een incident op het banenstelsel van de 

luchthaven aanwezig dient te zijn.




Voor de toekomst wil Groningen Airport Eelde verder inhoud geven aan de belangrijke 

functie die de luchthaven voor de regio vervult. Eén van de landingsbanen wordt mogelijk 

verlengd van 1.800 naar 2.500 meter. Door deze mogelijke baanverlenging wordt het 

mogelijk om luchtvracht te vervoeren. Maar ook op het gebied van vakantiecharters en 

lijndiensten kan de markt beter worden bediend. Zo biedt een langere baan de 

mogelijkheid voor meer non-stop vakantievluchten naar de huidige en ook nieuwe, 

mogelijk verder weg gelegen, bestemmingen. Tevens zal de luchthaven interessanter 

worden voor low-cost carriers. 

Context 

Een vliegtuigongeluk leidt vaak tot veel dodelijke slachtoffers. Overlevenden hebben 

vooral brandwonden en botbreuken. Soms komen er gevaarlijke stoffen vrij. Als een 

toestel in een woongebied neerstort, is het aantal slachtoffers en gewonden nog hoger. 


Figuur B4.9 Overzichtskaarten vliegverkeer en defensie. In het inzetkaartje linksonder 

zijn de risicocontouren uitvergroot





Luchtvaartincidenten kennen verschillende oorzaken. Het kan een technische oorzaak 

tijdens de vlucht betreffen bijvoorbeeld ten gevolge van onderhoudsfouten. Het kan ook 

gaan om plotselinge situaties zoals vogels in de motoren tijdens start of landing. 

Scenario 

Een Boeïng 737 van de Nederlandse maatschappij Bromair met 157 personen aan boord, 

krijgt tijdens de landing een klapband, het toestel raakt ten gevolge van deze klapband 

met het rechter landingsgestel in het gras waardoor het toestel plotseling sterk naar 

rechts uitwijkt. Door deze manoeuvre breekt het landingsgestel af en het toestel crasht op 

de hoofdbaan. Door de crash breekt het toestel in drie delen. Het middelste deel van het 

toestel met daarin het grootste deel van de passagiers raakt tengevolge van de crash in 

brand. 

De luchthavenbrandweer rukt na alarmering uit, is binnen de gestelde drie minuten ter 

plaatse en bereikt vervolgens conform de eisen binnen een minuut de 90 % knock-down. 

Over een afstand van zo'n 500 meter liggen op de landingsbaan en het gras ten oosten 

van de baan diverse brokstukken en slachtoffers. Een deel van de overlevenden hebben 

zelf het toestel kunnen verlaten en deze lopen inmiddels verdwaasd over het 

landingsterrein. In de brokstukken (de drie grotere delen) zitten nog tientallen 

slachtoffers bekneld (al dan niet overleden). 

Er is door de havendienst een scenario 3B afgekondigd en de alarmcentrale heeft 

overeenkomstig dit scenario de hulpdiensten gealarmeerd. De eerste voertuigen van 

brandweer en ambulancediensten zijn inmiddels op de luchthaven gearriveerd. 

In de terminal en de daarbij gelegen publieke ruimten is inmiddels paniek uitgebroken 

onder de aanwezige 'halers' (mensen die personen van de betreffende vlucht komen 

ophalen) en overige aanwezigen, enkele mensen zijn onwel geworden. 



motivatie 


2.1 Doden C 

2.2 Ernstig gewonden en chronische zieken D 



- 

3.1 Kosten C 


5.1 Verstoring van het dagelijkse leven B 

5.3 Sociaal-psychologische impact D 



Kans op gebeurtenis per 4 jaar A




5.2 Incidenten op of onder water 

Inleiding 



1. incident waterrecreatie en pleziervaart. Hier wordt geen specifiek scenario voor 

uitgewerkt. 

2. incident beroepsvaart (anders dan met gevaarlijke stoffen) 

Er is geen sprake van grootschalige beroepsvaart in Drenthe. Dit incidenttype 

wordt voor dit risicoprofiel niet meegenomen in de uitwerking. 

3. incident op ruim water 

Er is geen ruim water in Drenthe. 

4. grootschalig duikincident. 

In Tynaarlo is sprake van enige duikactiviteiten, echter dit is kleinschalig en zal 

niet leiden tot een grootschalig duikincident. We sluiten daarom dit incidenttype 

uit. 

Context 

Er is in Drenthe sprake van waterrecreatie en pleziervaart (rondvaartboot) op het 

Zuidlaardermeer. Dit is dermate kleinschalig dat geen specifiek scenario wordt 

uitgewerkt. 

5.3 Verkeersincidenten op het land 

Inleiding 



1. incident wegverkeer; 

2. incident treinverkeer. 

Context 

Bij een verkeersongeval op het land kan gedacht worden aan een groot ongeval op de weg 

of het spoor waarbij veel slachtoffers betrokken zijn (brand in een touringcar, 

kettingbotsing, treinbrand of botsing met passagierstrein). Ongevallen waarbij 

gevaarlijke stoffen vrijkomen zijn eerder in dit document beschreven. 

Verkeersongevallen op het land, met grotere aantallen slachtoffers (>20 personen) 

kunnen door diverse oorzaken plaatsvinden, bijvoorbeeld door slechte 

weersomstandigheden zoals dichte mist, plotselinge gladheid op de weg. 

Op het spoor kan bijvoorbeeld door een roodseinpassage een botsing plaatsvinden 

tussen een goederentrein en een passagierstrein. In het algemeen is de kans op een 

incident nabij spoor met name aanwezig ter hoogte van wissels. 

Incident wegverkeer 

In onderstaande tabel is de statistiek voor het aantal (dodelijke) ongevallen in Drenthe op 

de weg weergegeven. 

Jaar 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

Aantal ongevallen 49 44 46 49 47 47 35 29 29 32 31 28 

Aantal doden 53 46 47 57 53 51 37 31 37 35 31 31




In onderstaande figuur is weergegeven hoe de incidenten zijn verdeeld over de 

verschillende typen verkeersdeelnemers. De auto incidenten komen duidelijk naar voren 

als hoofdoorzaak voor dodelijke slachtoffers. 

250 

200 

150 

100 

50 

0 

auto 

Verkeersdeelnemer dodelijke slachtoffers Drenthe 

1998-2007 

223 

motor 

39 

fiets 

64 

bromfiets 

19 

passagier 

69 

voetganger 

25 

gehandicapte 

In onderstaande figuur zijn de hoofdoorzaken voor dodelijke ongevallen weergegeven. De 

eenzijdige aanrijding met een boom is de meest voorkomende oorzaak. 

eenz.boom 

111 

voorrang 

75 

onwel 

Oorzaak dodelijk ongeval 1998 - 2007 

Totaal 405 

7 

frontaal 

54 

z-moord 

15 15 

kop-strt 

afslaan 

25 

inhalen 

11 

overig 

42 

eenz. water 

28 

eenz vast vwp. 

De wegen met de meest voorkomende ongevallen zijn opgenomen in onderstaande figuur. 

In absolute aantallen is de N34 de dodelijkste weg. Relatief (per km) is dit de N371. 

6 

14




30 

25 

20 

15 

10 

5 

0 

Wegen met meeste aantal dodelijke ongevallen 1998- 

2007 

28 

22 

N-34 A-28 N-37 N-381 N-371 

Er wordt kort op de genoemde wegen ingegaan: 

N34, lengte 64 km, de zogenaamde 'dodenweg' tussen grens met Overijssel en 

aansluiting A28 bij de Punt, 28 personen. 

Veel ongevallen vonden plaats door de berm in te rijden of frontaal tegen elkaar 

te botsen. 

A28, lengte 65 km vanaf provinciegrens met Overijssel tot de provinciegrens met 

Groningen, 22 personen. 

Er waren diverse oorzaken, waarbij verhoudingsgewijs de 6 gevallen van inrijden 

op een stilstaande file/kopstaartaanrijding en 4 zelfmoorden opvielen. 

A/N37, lengte 47 km, tussen klaverblad Hoogeveen en grens met Duitsland 

14 personen. Het soort ongevallen was nagenoeg gelijk aan die van de N-34. De 

ongevallen deden zich met name voor op de voormalige tweebaansautoweg 

tussen Holsloot en de grens met Duitsland. Sinds medio mei 2007 is de weg tot 

vierbaans autosnelweg verbreed en wordt verwacht dat het aantal dodelijke 

verkeersongevallen op deze weg sterk zal dalen. 

N381,lengte 40 km,de zogenaamde 2 Provinciënweg tussen provinciegrens met 

Friesland en bebouwde kom Emmen 12 personen. Ook hier is de weg door de 

wegbeheerder in 2006/2007 gereconstrueerd en verbreed, zodat verwacht kan 

worden dat ook hier het aantal ongevallen vermindert. 

N371, lengte 38 km tussen gemeentegrens van Assen en aansluiting A32 bij 

Pijlebrug, 19 personen. Deze weg is een provinciale 80 km-weg, die ook door 

diverse dorpskernen loopt, met een naast de hoofdrijbaan gelegen fietspad. 

Behalve een aantal dorpskernen zijn er ook veel op deze weg aansluitende 

zijwegen, waar het verkeer voorrang dient te verlenen aan het verkeer op de 

N371. De soorten ongevallen waren divers, waarbij met name 7 ongevallen door 

het niet verlenen van voorrang aan weggebruikers op de hoofdrijbaan. 

Incident treinverkeer 

Op het spoor kan bijvoorbeeld door een roodseinpassage een botsing plaatsvinden 

tussen een goederentrein en een passagierstrein. In het algemeen is de kans op een 

incident bij spoor met name aanwezig ter hoogte van wissels. Uit de trendanalyses IVW 

voor spoorongevallen kan worden afgeleid dat in de afgelopen jaren geen grote 

ongevallen op het spoor binnen de regio Drenthe hebben plaatsgevonden. Dit beeld wordt 

bevestigd door ProRail op basis van de ongevalstatistieken over de afgelopen jaren (zie 

figuur B5.2). Daarom wordt geen scenario uitgewerkt voor incidenten op het spoor. 

14 

12 

19




Omschrijving Gemeente Plaatsomschrijving Jaar 

Brand in motorkamer DE lll 

Aanrijding van trein 89132 met een 

Meppel (DR) Meppel spoor 2 2003 

pantservoertuig op een onbewaakte 

Onbewaakte overweg 

overweg. 

Melding van een verdacht pakketje in 

Assen (DR) Graswijk 2003 

trein 553 Assen (DR) Station spoor 3 2005 

Lok van 54480 tegen rangeerdeel te 

Spoor 574, ter hoogte 

Emmen. 

Trein 3839 contra een trekker met 

oplegger. Voorste stel van de trein 

Emmen (DR) km 75.4 2007 

ontspoord, waarvan de tweede bak Coevorden km 54.4 overweg 

gekanteld. 

(DR) 

Monierweg 2007 

Trein 9142 heeft aanrijding met De Wolden 

vrachtwagen op ovw. 8.6 in Koekange (DR) Dorpsstraat Koekange 2009 

Figuur B5.2 Ongevalstatistieken spoor voor regio Drenthe 


Figuur B4.10 Overzicht van incidenttrajecten volgens de risicokaart




Op bijgevoegde kaart in figuur B4.10 zijn incidentgevoelige locaties weergegeven voor 

Drenthe volgens de provinciale risicokaart. Volgens de risicokaart zijn er geen 

incidentgevoelige locaties voor het treinverkeer in Drenthe. 


In de avondperiode treedt op de A28 ter hoogte van hm-paal 154 (t.h.v. Spier) plotseling 

dichte mist op, waardoor een aantal auto's sterk snelheid vermindert. Door het slechte 

zicht kunnen niet alle automobilisten op tijd remmen. 

Scenario 

In eerste instantie ontstaat op één van de rijbanen een kettingbotsing, waarbij 33 auto's 

betrokken zijn. Gelijk daarop volgend vindt op de andere rijbaan een kettingbotsing 

plaats waar 40 auto's bij zijn betrokken. 

Direct na de tweede kettingbotsing vliegen 4 auto's in brand. In 5 auto's zijn 7 mensen 

bekneld geraakt die door de brandweer bevrijd moeten worden, hiervan zijn 

3-4 inzittenden (zwaar)gewond. In de overige betrokken auto's zijn 4 zwaargewonden en 

ca. 30 lichtgewonden aanwezig. 

De slachtoffers moeten naar verschillende ziekenhuizen in de omgeving worden gebracht 

(Hoogeveen, Emmen, Assen en Groningen). 

De overige inzittenden worden opgevangen in een nader te bepalen opvanglocatie. 

(wegrestaurant en/of hotel aan de snelweg). 

De GHOR richt op locatie een gewondennest in. 



motivatie 


2.1 Doden B 




- 

3.1 Kosten B 






Kans op gebeurtenis per 4 jaar D




6 Gezondheid 

Inleiding 

Binnen het maatschappelijk thema "Gezondheid" beschouwen we een tweetal 

crisistypen. 

1. Bedreiging volksgezondheid 

- er wordt aangesloten bij het onderdeel 'ziektegolf'. 

2. Ziektegolf 

- dit is een relevante dreiging in Drenthe. 


uit. 

6.1 Bedreiging volksgezondheid 

In de landelijke Handreiking worden voor het crisistype 'bedreiging volksgezondheid' de 

volgende incidenttypen uitgewerkt: 

1. besmettingsgevaar via contactmedia; 

2. feitelijke grootschalige besmetting (nog) zonder ziekteverschijnselen; 

3. besmettingsgevaar vanuit buitenland; 

4. besmettingsgevaar in eigen regio; 

5. dierziekte overdraagbaar op mens. 

In de kernprojectgroep is voorgesteld om incidenttypen 1 t/m 4 op dit moment niet verder 

uit te werken, omdat het geen herkenbare risico's zijn voor de regio Drenthe 16 . 

Voor punt 3, besmettingsgevaar vanuit buitenland, geldt dat dit voor de toekomst een 

risico kan zijn vanwege intercontinentale vluchten van en naar luchthaven Groningen 

Airport Eelde. Op dit moment geldt de afspraak dat indien bekend is dat zich een besmet 

persoon op een vlucht bevindt, de vlucht wordt doorgestuurd naar Schiphol voor landing. 

Dit vanwege de aanwezige middelen aldaar. 

6.1.5 Dierziekte overdraagbaar op mens 

Dierziekten die overdraagbaar zijn op de mens worden ook wel zoönosen genoemd. De 

meeste ziekten bij dieren zijn niet besmettelijk voor de mens. In Nederland heersen 

relatief weinig ziekten die je van dieren kunt krijgen omdat er veel controle is op de dieren 

en het voedsel 17 . 

Wel is het zo dat een dierlijk virus zich kan combineren met een menselijk virus, waar een 

grieppandemie uit voort kan komen. Dit is bijvoorbeeld het geval geweest bij de uitbraak 

van de Mexicaanse griep in 2009. Dit scenario zal onder het thema ziektegolf aan de orde 

komen in 6.2. 

16. Wel zijn er in Drenthe gevallen geweest van Mexicaanse griep, bij mensen die aldaar 

op vakantie zijn geweest. 

17. RIVM, 2010.




Voor het onderdeel 'dierziekten overdraagbaar op de mens' wordt geen apart scenario 

uitgewerkt. Voor mogelijke effecten wordt aangesloten bij de uitwerking van het scenario 

onder crisistype ziektegolf. 

6.2 Ziektegolf 

Inleiding 

In de landelijke Handreiking worden hier twee incidenttypen genoemd: 

1. ziektegolf besmettelijke ziekte; 

2. ziektegolf niet besmettelijke ziekte. 

Voor dit regionale risicoprofiel zal 'ziektegolf besmettelijke ziekte' als uitgangspunt 

worden genomen voor verdere uitwerking. Er zal zo veel mogelijk worden aangesloten bij 

de regionale draaiboeken van GHOR Drenthe. Ook voor de uitwerking van het scenario 

Grieppandemie (nieuwe Influenza A) wordt uitgegaan van een bestaand scenario. 

Context 

Voor 'ziektegolf besmettelijke ziekte' wordt gedoeld op ziekten die van mens op mens of 

van dier op mens overdraagbaar zijn. De overdracht vindt plaats doormiddel van microorganismen, 

zoals bacteriën, virussen schimmels of parasieten. Dit kan via besmette 

personen (contact), voeding, water, besmette lucht (via de luchtwegen) of vectoren zoals 

insecten. 


Een ziektegolf heeft geen regiospecifieke spreiding al ligt het voor de hand dat het aantal 

ziektegevallen in de dichtbevolkte gebieden hoger zal uitvallen. 


Bij de ontwikkeling naar een pandemische epidemie nemen behoeften vanuit de 

samenleving toe. Belangrijke aandachtspunten vanuit het perspectief van geneeskundige 

zorg en primaire levensbehoeften zijn 18 : 

Verandering in vraag naar geneeskundige producten en diensten. Hieronder kan 

worden verstaan: 

o Toename zelfzorgbehoefte, bijvoorbeeld medicatie, hygiënemiddelen en 

toename vraag naar kennis en advies; 

o Toename psychosociale hulpvragen als gevolg van sterfte in de directe 

omgeving; 

o Toename van angst, spanning, onrust, protest, geweld. Burgers zijn bang 

voor besmetting en doen een beroep op schaarse geneeskundige hulp, 

waardoor zorgtoewijzing (wie wel en wie niet) tot deze emoties leidt. 

Verandering in vraag naar primaire levensbehoeften: 

o Toename in vraag naar (levens)middelen aan huis; 

o Toename in vraag naar houdbare voeding en zelfzorgartikelen (schaarste 

door hamstergedrag, productieproblemen en logistieke problemen); 

o Toename in vraag naar energie, drinkwater en communicatiemiddelen 

(ICT) in woningen; 

o Toename in vraag opvang en verzorging van zieken, daken thuislozen. 

18. Ontleend aan het samengesteld Maatschappelijk Scenario Grieppandemie Nederland.




Er mag worden aangenomen dat de uitval in praktijk hoger uit zal vallen dan het aantal 

geregistreerde zieken omdat: 

• voor zieke personen ook gezonde personen zich zullen onttrekken aan het 

maatschappelijke proces, voor verzorging. 

• burgers zich preventief kunnen ziekmelden op basis van 'niet lekker voelen' of angst 

voor besmetting. 

Scenario 

Voor de regio Drenthe worden twee scenario's voor grieppandemie beschreven (verzoek 

ministerie VWS): het verloop van een milde variant en het verloop van een ernstige 

variant. 

Landelijke uitgangspunten 

Mild scenario: 30% van de Nederlandse bevolking wordt ziek (5 miljoen mensen) en er 

sterven 5.000 personen 19 . Tijdens de piek van de ziektegolf (1 – 2 weken) zijn 

700.000 personen ziek en stijgt het ziekteverzuim met 4 – 10%. 

Ernstig scenario: 30% van de bevolking wordt ziek en er sterven 80.000 personen. Tijdens 

de piek van de ziektegolf zijn 800.000 - 1.600.000 personen ziek, het ziekteverzuim stijgt 

met 20 - 30%. 

Sterfte en ziekenhuisopname Drenthe 

Scenario milde variant houdt rekening met mogelijk 150 doden (5.000 doden in 

Nederland). Bij een ernstig verloop mogelijk 2.350 sterfgevallen (voor heel Nederland 

80.000 doden). 

Geschat aantal zieken in Drenthe: 125.000 – 150.000 verspreid over een periode van 

enkele maanden. Tijdens de piekperiode (1 – 2 weken) respectievelijk 22.000 (mild 

scenario) dan wel 25.000 – 50.000 (ernstig scenario). 

Te verwachten consulten bij de huisarts 

Essentieel is de belasting van de huisartsen tijdens de piek van de ziektegolf. 

Uitgangspunt is dat ongeveer 30% van de Drentse bevolking ziek wordt. Dit uitgangspunt 

geldt zowel bij een milde als bij een ernstige variant. 

Scenario milde variant: ongeveer 22.000 zieken tijdens de piek. Scenario ernstige variant: 

25.000 tot 50.000 zieke mensen in Drenthe gedurende de piek. 

Bij een normale griepepidemie consulteert 70% van de patiënten de huisarts. Voor 

Drenthe zou dat betekenen dat bij de milde variant in de piekweek plm. 15.500 patiënten 

hun huisarts willen consulteren met een vraag over griep. 

In een normale situatie consulteren 11.500 Drenten per week hun huisarts over allerlei 

klachten. In de piekweek moet daarom uitgegaan worden van 27.000 consulten. 

De Huisartsenkring Drenthe verwacht bij een mild verloop geen capaciteitsproblemen. 

Wordt uitgegaan van het scenario ernstige variant, dan moeten de huisartsen rekenen op 

17.500 tot 35.000 extra consulten gedurende de piekweek. Mogelijk consulteren meer 

mensen de huisarts bij een ernstige variant. Gaan we uit van 90%, dan betekent dit 

tussen de 22.500 en 45.000 extra consulten tijdens de piek van de griepgolf. 

Voor het scenario ernstige variant geldt dat er mogelijk capaciteitsproblemen kunnen 

ontstaan. 

19. Bij een normale wintergriep sterven in Nederland tussen de 250 en 2.000 personen.




Vaccineren 

De regio Drenthe heeft zich voorbereid op zowel een massavaccinatie als op een situatie 

waarbij de rijksoverheid bepaalt welke (risico)groepen (het eerst) gevaccineerd moeten 

worden. 



motivatie 


2.1 Doden D/E 

2.2 Ernstig gewonden en chronische zieken C/D 



A/B 

3.1 Kosten C/D 


5.1 Verstoring van het dagelijkse leven B/E 

5.3 Sociaal-psychologische impact E/E 



Kans op gebeurtenis per 4 jaar D/D




7 Sociaal-maatschappelijke omgeving 

Inleiding 

Binnen het maatschappelijk thema "Sociaal-maatschappelijke omgeving" beschouwen 

we een tweetal crisistypen. 

1. Paniek in menigten 


2. Maatschappelijke onrust (i.p.v. Verstoring openbare orde) 

- in overleg met de kernprojectgroep en de politievertegenwoordiging daarin is 

geconcludeerd dat er in Drenthe een duidelijker beeld is bij het crisistype 

"maatschappelijke onrust". Daarom zal een algemeen scenario worden 

uitgewerkt behorend bij dit type. 

7.1 Paniek in menigten 

In de landelijke Handreiking wordt hier één incidenttype genoemd: 

1. paniek tijdens grote festiviteiten, concerten, demonstraties 

Context 

Tijdens bijeenkomsten zoals manifestaties, demonstraties of samenkomsten zijn veel 

mensen geconcentreerd aanwezig. Dit geldt ook voor drukbezochte winkelcentra, 

markten en bedrijfslocaties. 

Verstorende gebeurtenissen (zoals een ongeluk, aanslag of vechtpartij) kunnen leiden tot 

panieksituaties. Door een dergelijke gebeurtenis willen de aanwezigen zo snel mogelijk 

de locatie verlaten, waarvoor onvoldoende vluchtwegen beschikbaar zijn. Daardoor 

kunnen mensen in de verdrukking komen en onwel worden. 

Hierbij zijn drie factoren van belang: veel aanwezigen op een beperkt grondoppervlak, het 

ingesloten zijn van de aanwezigen (beperkte bewegingsruimte) en de mogelijkheid van 

een zogenaamd 'triggerincident' waardoor de paniek ontstaat of wordt aangewakkerd. 


Voorbeelden van grootschalige evenementen in Drenthe zijn: 

1 Opendag KLandmacht Havelte 

2 TT-nacht Assen 

3 Zuidlaardermarkt Zuidlaren 

4 Gouden pijl Emmen 

5 Rodermarkt Roden 


In de zomer wordt een grootschalig evenement gehouden waarbij ca 40.000 - 60.000 

bezoekers dicht op elkaar aanwezig zijn.




Scenario 

Tijdens een evenement breekt er onder de bezoekers paniek uit. Oorzaken kunnen zijn: 

extreem alcoholgebruik door een groep bezoekers, waardoor een vechtpartij ontstaat, een 

ontploffing (bijvoorbeeld een gasfles), een verwarde bezoeker die luidkeels begint te gillen, 

e.d. De aanwezige veiligheidsmedewerkers kunnen niet doordringen in de mensenmassa 

en de situatie escaleert . Mensen zoeken een uitweg. Doordat de vluchtroutes niet zijn 

berekend op de massale uitstroom komen mensen in de verdrukking. Bezoekers vallen, zijn 

niet meer in staat op te staan en worden onder de voet gelopen. 

Gevolg is dat er een aantal doden en vele (ernstig) gewonden vallen. Gewonden kunnen 

niet adequaat worden geholpen door aanwezige hulpdiensten door de grote toevoer van 

gewonden en de slechte bereikbaarheid (door de menigte). 

Op de langere termijn is er sprake van aantasting van vertrouwen in hulpdiensten en de 

overheid, door het escaleren van de situatie. 



motivatie 


2.1 Doden B 




- 

3.1 Kosten A 







7.2 Ingrijpende gebeurtenis 

Bij dit crisistype hanteren we een aangepaste en meer op Drenthe toepasbaar 

incidenttype, afwijkend van de handreiking. De handreiking noemt als crisistype 

maatschappelijke onrust, voor Drenthe is de meer van toepassing zijnde naam 

ingrijpende gebeurtenis gekozen. 

Context 

Een ingrijpende gebeurtenis zoals een misdrijf heeft vaak grote gevolgen. 

In de eerste plaats natuurlijk voor de mensen die er mee te maken hebben. 

Daarnaast kan zo'n zaak ook invloed hebben op de (wijde) omgeving. 

Het delict en de gevolgen kunnen zorgen voor maatschappelijke onrust, 

bijvoorbeeld in een wijk of binnen een gemeenschap. 

Dergelijke ingrijpende gebeurtenissen hebben vaak als gevolg dat met meerdere partijen 

goed moet worden gecommuniceerd. Binnen de huidige rampbestrijdingsorganisatie 

weten de kolommen elkaar goed te vinden.




Echter indien de gemeente wordt geconfronteerd met een delict dat zorgt voor 

maatschappelijke onrust wordt de gemeente met nog meer partijen geconfronteerd zoals 

scholen, slachtofferhulp en maatschappelijk werk. Dit vraagt een goede afstemming en 

coördinatie. 

Het is derhalve van belang dat een Drents protocol maatschappelijke onrust wordt 

opgesteld waarbij de (rampbestrijdings)organisatie aansluit op de (psychosociale) 

hulpverlening. 

Oorzaak 

De randvoorwaarde voor het ontstaan van een verstoring van de openbare orde is een 

verhoogde media-aandacht na een incident. Er kan hierdoor een stijgende onrust 

ontstaan onder de bevolking uiteindelijk leidend tot verstoring van de openbare orde. 


Er vindt een gebeurtenis plaats (bijv. de moord op een kind) die lokaal een sterke impact 

heeft. In de media krijgt de moord hierdoor veel en voortdurende aandacht. 

Beschrijving scenario 

Er ontstaat grootschalige onrust door deze voortdurende berichtgeving. Men is bang dat 

mogelijk opnieuw een moord plaatsvindt. De gevolgen van die gebeurtenis (dreigen te) 

leiden tot maatschappelijke onrust. Hierdoor is naast het informeren van de bevolking 

psychosociale hulpverlening een belangrijk aandachtspunt dat geregeld moet worden. In 

tijd gezien is het mogelijk om de hulp en de taken te plannen. 

Protocol PSHOR (Psychosociale Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen): Bij rampen of 

calamiteiten is er een acute gebeurtenis die de normale, dagelijkse situatie overstijgt. De 

vraag om hulp is binnen korte tijd groter dan het normale aanbod. Er moet op gezag van 

het openbaar bestuur een hulporganisatie worden opgezet die snel is te mobiliseren. 

Impactcriteria Score en beknopte motivatie 


2.1 Doden - 

(het slachtoffer is hier de trigger voor 

het ontstaan van dit scenario) 




- 

3.1 Kosten - 



5.3 Sociaal-psychologische impact 

C 

Een groep



Bijlage 5 : Diagrammen per impactcriterium 


In deze bijlage worden de risicodiagrammen per impactcriterium gegeven. Zo kan worden 

beoordeeld in welke mate scenario's meewegen in het impactcriterium. In onderstaande 

tabel worden de criteria nogmaals benoemd. 

Vitale belangen en impactcriteria 

1.Territoriale veiligheid 

1.1 • Aantasting van de integriteit van het grondgebied 

2. Fysieke veiligheid 

2.1 • Doden 

2.2 • Ernstig gewonden en chronisch zieken 

2.3 • Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 

3. Economische veiligheid 

3.1 • Kosten 

4. Ecologische veiligheid 

4.1 • Langdurige aantasting van het milieu en natuur (flora en 

fauna) 

5. Sociale en politieke stabiliteit 

5.1 • Verstoring van het dagelijks leven 

5.2 • Aantasting van de lokale en regionale openbaar bestuur 

5.3 • Sociaal-psychologische impact 

6. Veiligheid van cultureel erfgoed 

6.1 • Aantasting van cultureel erfgoed




1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 

Impact 

2.1 Doden 

Impact 

Catastrofaal 

Zeer ernstig 

Ernstig 

Aanzienlijk 

Catastrofaal 

Zeer ernstig 

Ernstig 

Aanzienlijk 

1 

0,1 

0,01 

1 

0,1 

Beperkt 

0,01 

Zeer onwaarschijnlijk Onwaarschijnlijk Mogelijk Waarschijnlijk Zeer waarschijnlijk 

Luchtvaartincident (bij start of 

landing) 

Incident brandbare stof (transport) 

Overstromingen 



Verontreiniging drinkwaternet 

Natuurbranden 




landing) 


Verstoring telecommunicatie en ICT 

Paniek in menigten 

Incident giftige stof (stationaire 

inrichting) 

Grieppandemie ernstig 

Grieppandemie mild 

Brand in gebouw met 

niet/verminderd zelfredzamen 

Grootschalige kettingbotsing 

(wegverkeer) 

Natuurbranden 

Storm




2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken 

Impact 

Catastrofaal 

Zeer ernstig 

Ernstig 

Aanzienlijk 

Beperkt 



landing) 





inrichting) 

2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 

Impact 

Catastrofaal 

Zeer ernstig 

Ernstig 

Aanzienlijk 

1 

0,1 

0,01 

1 

0,1 

Beperkt 

0,01 

Uitval gasvoorziening 







(wegverkeer) 


Storm 

Natuurbranden 



Uitval elekticiteitsvoorziening 


Grieppandemie mild




3.1 Kosten 

Impact 

Catastrofaal 

Zeer ernstig 

Ernstig 

Aanzienlijk 

1 

0,1 

Beperkt 

0,01 



landing) 






inrichting) 





4.1 Langdurige aantasting van het milieu en natuur (flora en fauna) 

Impact 

Catastrofaal 

Zeer ernstig 

Ernstig 

Aanzienlijk 

1 

0,1 

Beperkt 

0,01 





Storm 


(wegverkeer) 



Natuurbranden 


Natuurbranden




5.1 Verstoring van het dagelijks leven 

Impact 

Catastrofaal 

Zeer ernstig 

Ernstig 

Aanzienlijk 

0,1 

Beperkt 

0,01 



5.3 Sociaal-psychologische impact 

Impact 

Catastrofaal 

Zeer ernstig 

Ernstig 

Aanzienlijk 

1 

1 

0,1 

Beperkt 

0,01 



landing) 











Storm 




Natuurbranden 



landing) 




inrichting) 

Ingrijpende gebeurtenis 





(wegverkeer) 

Natuurbranden




6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 

Impact 

Catastrofaal 

Zeer ernstig 

Ernstig 

Aanzienlijk 

1 

0,1 

Beperkt 

0,01 



Het criterium aantasting cultureel erfgoed heeft voor dit risicoprofiel een zodanig lage 

score dat deze niet voorkomt in bovenstaand diagram.



Bijlage 6 : Aanvullende informatie regio Drenthe 


Bevolkingsdichtheid




Recreatieterreinen




Cultuurhistorische waarde




Economische Kernzone



Bijlage 7 : Capaciteiteninventarisatie 


Voor alle scenario's is op basis van expert judgement aangegeven of in de huidige situatie 

een knelpunt in de capaciteit van de veiligheidsregio wordt verwacht.



blad 83 van 87




1. Evacueren van camping is aandachtspunt. Ook is er meer aandacht nodig voor 

proactie/preventie op campings, bijvoorbeeld op het gebied van early warning. 

2. Gebied ingaan zonder 4x4 is lastig. Vraag is namelijk of de brandweer wel de 

capaciteit wil hebben dit te kunnen, vergt veel inzet. Andere aanpak mogelijk. 

3. 2 tot 3 van deze acties gelijktijdig kan de politie aan, echter hier wordt inzet van 

meer acties gelijkertijd gevraagd. Dit kan politie naar verwachting niet aan. 

4. In samenwerking met de gemeente 

5. Voor bronbestrijding van de plasbrand is watervoorraad toereikend, echter naar 

verwachting niet voor de nabranden na de BLEVE. 

6. 2 tot 3 van deze acties gelijktijdig kan de politie aan, echter hier wordt inzet van 

meer acties gelijkertijd gevraagd. Dit kan politie naar verwachting niet aan. 

7. Korte termijn opvang is een probleem. 

8. Uitgangspunt samenwerking WMD en gemeente. 

9. Ook maximale capaciteitinzet van de politie is niet toereikend. 

10. Probleem is de toegankelijkheid, dit kan ertoe leiden dat mensen te lang blijven 

zitten. Vraag is echter of extra capaciteit een verbetering van de aanpak kan 

opleveren. 

11. Hierbij wordt gedacht aan de mensen (familie!) in de ontvangsthal, verwachting is 

dat zij na crash direct naar de incidentlocatie lopen, politie is op zijn vroegst pas 

na ca. 30 min. met voldoende capaciteit ter plekke, op dat moment kan de 

situatie al uit de hand zijn gelopen. 

12. Opvang door gemeenten is op papier geregeld, in de praktijk werkt deze naar 

verwachting niet. 

13. Er vindt wel registratie plaats, echter niet door de gemeente. Gemeente is 

doorgaans te laat aanwezig, andere partijen registreren al (hulpverlening GHOR, 

brandweer). Vraag: moet de gemeente wel verantwoordelijk blijven voor deze 

taak? 

14. Personeel GHOR valt ook uit. 

15. Continue evaluatie van evenementen is noodzakelijk. Crowd management! 

16. Vraag is of vooraf opvang geregeld wordt. Aandachtspunt in de preventieve sfeer, 

vergunningverlening evenement. 

17. Communicatie is goed geregeld, maar via vooraf niet voorziene kanalen kan 

informatie buiten het crisisteam om naar het publiek/media worden geleverd. 

Aandachtspunten communicatie zijn: 

- afstemming 

- hoe breng je de boodschap? 

- juiste mensen op de juiste plek! 

18. BHV-organisatie in instellingen met verminderd zelfredzame personen in de 

nachtsituatie is een zorgpunt 

19. Voorwaarde is dat logistieke processen niet beperkend zijn.



Bijlage 8 : Leden projectgroep en klankbordgroep 


Naam Instantie 

Femke Boudestein (projectleider) Hulpverleningsdienst Drenthe 

Harry Thomassen OM Parket Assen, Groningen, Leeuwarden 

Nannie Schmid Provincie 

Mariette Sieders Brandweer Emmen 

Frank Fundter OVR defensie 

Albert Tjarks GHOR 

Elly van der Meulen GHOR 

Harry van der Meer Politie/ CCB 

Gerrit-Jan Warmelink Waterschap 

Dirk van Dijken Hulpverleningsdienst Drenthe 

Marcelle de Haan Hulpverleningsdienst Drenthe 

Johan Panneman Gemeente Aa en Hunze 

Harald Aarnink Regio Twente 

Petra Holzhaus Waterleidingmaatschappij Drenthe 

Kees Hoeben Enexis 

Bert Boxum Enexis 

Ron de Groot ProRail regio noordoost 

Jan Huizing Luchthaven Groningen Airport Eelde 

Jaap van der Lelie KPN/Getronics 

Jaap van der Schaaf Oranjewoud/Save 

Monique Berrevoets Oranjewoud/Save 

Derk-Christiaan van Dijk Oranjewoud/Save



Bijlage 9 : Geraadpleegde literatuur 


• Landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel; 

• Strategie Nationale Veiligheid; 

• Beleidsuitgangspunten nationale veiligheid van ministerie van BZK; 

• Leidraad Methode 2008; 

• Inventarisatie risicobronnen (specifiek w.o. die vanuit de risicokaart, generiek vanuit 

de nationale risicobeoordeling/nationale veiligheid).



Bijlage 10 : Uittreksels per gemeente 

blad 87 van 87

Uw gemeente in het regionaal risicoprofiel (Aa en Hunze) 

In dit document is in het kort samengevat welke lokale informatie van de gemeente Aa en 

Hunze is terug te vinden in het regionaal risicoprofiel. 

Basis voor het regionaal risicoprofiel is informatie uit de provinciale risicokaart. 

Gemeentelijke informatie over risico’s worden door de gemeente zelf ingevoerd en 

beheerd. 

Het regionaal risicoprofiel bestaat uit twee onderdelen: 

1. Hoofdrapport 

2. Bijlagen 

Hoofdrapport 

Pagina Onderwerp Lokale informatie 

9 Kerncijfers gemeenten Bevolkingsaantallen gemeente Aa en 

Hunze 

18 Incidenttypen per gemeente Incidenttypen die kunnen voorkomen in 

de gemeente Aa en Hunze 



27 Natuurbranden De gemeente Aa en Hunze heeft veel 

natuurgebieden. Genoemd worden 

onder andere: 

Boswachterij Gieten-Borger, 

boswachterij Grolloo, het 

Drouwenerzand en natuurgebied bij 

Schoonloo. 

40,41 Vervoer gevaarlijke stoffen via 

buisleidingen 

Van het zuurgasveld in onder meer 

Gasselternijveen wordt per buisleiding 

zuurgas vervoerd richting de gas 

zuiveringsinstallatie in Emmen. 

63 Verkeersongevallen N34 wordt genoemd als autoweg waar 

veel ongevallen plaatsvinden. 

N33, van Assen naar Delfzijl wordt aan 

het risicobeeld toegevoegd (zie 

erratum). 

Niet in het regionaal risicoprofiel opgenomen lokale risico’s 

Bij de samenstelling van het Regionaal Risicoprofiel Drenthe is gekeken naar risico’s die 

van invloed kunnen zijn op de capaciteit van de veiligheidsregio als geheel. Voor deze 

risico’s is een inschatting gemaakt van de impact en de kans op voorkomen 

(waarschijnlijkheid).Vervolgens is beoordeeld of een risico al voldoende bestuurlijke 

aandacht – lokaal of regionaal - krijgt. Die benadering leidt tot een beperking van het 

aantal beschreven regionale risico’s tot 15 scenario’s. Omdat er een afweging is gemaakt 

op regionaal niveau worden niet alle lokale risico’s benoemd. Zo zijn bijvoorbeeld 

uitsluitend bedrijven vallend onder het Besluit Risico's Zware Ongevallen 1999 (BRZO) in

het Regionaal Risicoprofiel betrokken en worden alleen de vijf meest risicovolle Drentse 

evenementen met name genoemd. Dat betekent uiteraard niet dat veiligheidsaspecten 

van andere bedrijven of evenementen geen aandacht krijgen. 

Tijdens de voorbereiding van het Regionaal Risicoprofiel zijn aanvullend op dit profiel de 

volgende risico’s voor de gemeente Aa en Hunze benoemd. 

lokaal risico onderbouwing 

Avebe, Gasselternijeveen Avebe betreft geen BRZO en ook geen Bevi (de 

lichtere) categorie bedrijf. 

Het bedrijf is daarom niet met naam genoemd in het 

regionaal risicoprofiel.

Uw gemeente in het regionaal risicoprofiel (Assen) 

In dit document is in het kort samengevat welke lokale informatie van de gemeente Assen 

is terug te vinden in het regionaal risicoprofiel. 



beheerd. 



2. Bijlagen 

Hoofdrapport 


9 Kerncijfers gemeenten Bevolkingsaantallen gemeente Assen 

9 Ligging en typering van Drenthe Genoemd worden ziekenhuis van Assen 

en de TT. 

11 Toekomstige ontwikkelingen Verbreding N33 


de gemeente Assen. 



40 Incident vervoer gevaarlijke stoffen Over het spoor bij assen worden 

gevaarlijke stoffen vervoerd. 

42 Incident stationaire inrichting In Assen staat een 

ammoniakkoelinstallatie 

63 Verkeersincidenten op het land N371 wordt genoemd als een weg met 

relatief veel ongelukken. 

64 Incident treinverkeer Er hebben zich in de laatste 8 jaar een 

tweetal treinincidenten voorgedaan in 

de gemeente Assen. 

65 Kettingbotsing Een dergelijk scenario zou zich in de 

gemeente voor kunnen doen, 

bijvoorbeeld op de A28. 

70 Paniek in menigte De TT is een evenement waar een 

dergelijk scenario zich voor zou kunnen 

doen.









uitsluitend bedrijven vallend onder het Besluit Risico's Zware Ongevallen 1999 (BRZO) in 




Tijdens de voorbereiding van het Regionaal Risicoprofiel zijn aanvullend op dit profiel 

geen specifiek lokale risico’s van de gemeente Assen benoemd.

Uw gemeente in het regionaal risicoprofiel 

(Borger-Odoorn) 

In dit document is in het kort samengevat welke lokale informatie van de gemeente Borger- 

Odoorn is terug te vinden in het regionaal risicoprofiel. 

Basis voor het regionaal risicoprofiel is informatie uit de provinciale risicokaart. Gemeentelijke 

informatie over risico’s worden door de gemeente zelf ingevoerd en beheerd. 



2. Bijlagen 

Hoofdrapport 


9 Kerncijfers gemeenten Bevolkingsaantallen gemeente Borger- 

Odoorn 


de gemeente Borger-Odoorn. 



28 Natuurbrand Nationaal park Drentsche Aa en 

boswachterij Gieten-Borger. 

29 Natuurbrand Boswachterij Exloo-Odoorn, Valtherbos. 

29 Natuurbrand in relatie tot kwetsbare Campeerterrein Vlintenholt, camping 

objecten. 

Klijndijk en camping Drouwenerzand. 

40 Incident transport Zuurgasveld Borger-Odoorn, er loopt 

een buisleiding door de gemeente 

richting Torenwijk (Odoornerveen). 


Bij de samenstelling van het Regionaal Risicoprofiel Drenthe is gekeken naar risico’s die van 

invloed kunnen zijn op de capaciteit van de veiligheidsregio als geheel. Voor deze risico’s is een 

inschatting gemaakt van de impact en de kans op voorkomen (waarschijnlijkheid).Vervolgens is 

beoordeeld of een risico al voldoende bestuurlijke aandacht – lokaal of regionaal - krijgt. Die 

benadering leidt tot een beperking van het aantal beschreven regionale risico’s tot 15 scenario’s. 

Omdat er een afweging is gemaakt op regionaal niveau worden niet alle lokale risico’s benoemd. 

Zo zijn bijvoorbeeld uitsluitend bedrijven vallend onder het Besluit Risico's Zware Ongevallen 

1999 (BRZO) in het Regionaal Risicoprofiel betrokken en worden alleen de vijf meest risicovolle 

Drentse evenementen met name genoemd. Dat betekent uiteraard niet dat veiligheidsaspecten 

van andere bedrijven of evenementen geen aandacht krijgen.

In het bestuurlijk gesprek met de gemeente zijn aanvullend op dit profiel de volgende risico’s voor 

de gemeente Borger-Odoorn benoemd. 


Verkeersincidenten, kettingbotsing 

zou ook plaats kunnen vinden op de 

N34. 

Ingrijpende gebeurtenis, 

maatschappelijke onrust. 

N34 wordt benoemd als een gevaarlijke weg. 

Kans op een grootschalige kettingbotsing wordt op A28 

groter geacht. 

Dat klopt , dit kan ook plaatsvinden in Borger-Odoorn. 

Hangt samen met bevolkingssamenstelling.

Uw gemeente in het regionaal risicoprofiel (Coevorden) 

In dit document is in het kort samengevat welke lokale informatie van de gemeente 

Coevorden is terug te vinden in het regionaal risicoprofiel. 



beheerd. 



2. Bijlagen 

Hoofdrapport 


9 Kerncijfers gemeenten Informatie bevolkingsaantallen 

Coevorden. 


de gemeente Coevorden. 



24 Wateroverlast Ernstige wateroverlast in Coevorden in 

1998. N34 moest worden afgesloten. 

28 Natuurbranden Genoemd wordt het natuurgebied 

Sleenerzand. 

41 Incident transport Bij Coevorden, Dalen en 

Oosterhesselen liggen Gas Zuiverings 

Installaties. 

64 Verkeersincidenten op land N37 tussen Holsloot en de Duitse grens 

wordt benoemd als weg met relatief 

veel verkeersincidenten. 

65 Treinincidenten In de afgelopen 8 jaar heeft zich 1 

treinincident voorgedaan in de 

gemeente Coevorden. 










het Regionaal Risicoprofiel betrokken en worden alleen de vijf meest risicovolle Drentse




volgende lokale risico’s voor de gemeente Coevorden benoemd. 


Railverbinding Dit is benoemd bij het risico treinincident. 

Europapark In het regionaal risicoprofiel zijn alleen de 

meest risicovolle bedrijven (BRZO) 

benoemd. 

Vuilverbrandingsinstallatie Duitsland Onduidelijk is of dit een risico betreft. Moet 

nog onderzocht worden. 

Route gevaarlijke stoffen. Niet benoemd in de tekst. Wel zichtbaar in 

figuur B4.5, pag. 44. 

Munitieopslag Moet nader uitgezocht worden. Gegevens 

waren binnen de termijn van het opstellen 

van het regionaal risicoprofiel niet 

beschikbaar. 

Kerncentrale Lingen. Dit risico is opgenomen in het regionaal 

risicoprofiel, bijlagen pag 48. Moet verder 

worden uitgewerkt bij actualisatie 

risicoprofiel.

Uw gemeente in het regionaal risicoprofiel (de Wolden) 

In dit document is in het kort samengevat welke lokale informatie van de gemeente de 

Wolden is terug te vinden in het regionaal risicoprofiel. 



beheerd. 



2. Bijlagen 

Hoofdrapport 


9 Kerncijfers gemeenten Bevolkingsaantallen gemeente de 

Wolden 


de gemeente de Wolden 



26,27 Natuurbrand Genoemd wordt het natuurgebied 

Anserdennen en als kwetsbaar object 

bij een natuurbrand een camping in 

Ruinen. 

64 Treinincident Genoemd wordt een treinincident bij 

Koekange. 














volgende risico’s voor de gemeente de Wolden benoemd. 


Ingrijpende gebeurtenis en 

Dit scenario zou ook plaats hebben kunnen vinden in 


de Wolden. 

In gemeente de Wolden zijn een twee In het regionaal risicoprofiel worden alleen de zwaarste 

evenementen de oldtimerdag, en categorie evenementen genoemd (C-evenementen). 

concours hippique. 

De evenementen in de gemeente de Wolden vallen 

daar niet onder. 

De gemeente de Wolden kent veel 

transportassen (zowel trein als 

wegverkeer). Aanvullend worden 

daarbij genoemd munitietransporten. 

Deze worden genoemd in het regionaal risicoprofiel.

Uw gemeente in het regionaal risicoprofiel (Emmen) 


Emmen is terug te vinden in het regionaal risicoprofiel. 



beheerd. 



2. Bijlagen 

Hoofdrapport 


8 Ligging en typering van Drenthe Ziekenhuis in Emmen, evenement de 

Gouden Pijl. 

Toeristische attractie: Dierenpark 

Emmen 

9 Kerncijfers gemeenten Informatie bevolkingsaantallen 

gemeente Emmen 

11 Toekomstige ontwikkelingen In gebruikname van het olieveld 

Schoonebeek. 


de gemeente Emmen. 



24 Wateroverlast Wateroverlast Emmen 1998 

28 Natuurbranden Natuurgebieden rond Emmen in relatie 

tot bewoond gebied en kwetsbare 

gebouwen (ziekenhuis) 

36 Brand in gebouwen met 

grootschalige publieksfunctie 

Genoemd wordt stadion Emmen 

40 Vervoer gevaarlijke stoffen spoor Vervoer zeer brandbare vloeistoffen op 

baanvak Zwolle- Emmen 

40 Vervoer gevaarlijke stoffen 

buisleiding 

Vervoer van zuurgas per buisleiding 

naar Gas Zuiveringsinstallatie 

Emmen/Nieuw Amsterdam en 

Schoonebeek. 

41 Stationaire inrichtingen Op het terrein van Emmtech zijn 

meerdere bedrijven gevestigd, 

waaronder twee BRZO bedrijven: 

-Teijin Aramid BV 

-Diolen Industrial Fibers BV 

41, 42 Ammoniakkoelinstallatie Zijn ook aanwezig in Emmen 

47 Kernincidenten Kerncentrale Lingen

Risico’s moeten nog nader worden 

omschreven. In afwachting van de 

actualisering van het huidige 

rampbestrijdingsplan zal deze 

informatie (wanneer beschikbaar) 

worden toegevoegd aan het regionaal 

risicoprofiel. 

63 Verkeersincidenten wegverkeer Aantallen verkeersdoden N 381 

64 Verkeersincidenten treinverkeer Treinincident bij Emmen 

70 Paniek tijdens grote festiviteiten Gouden Pijl Emmen 














volgende lokale risico’s voor de gemeente Emmen benoemd. 


Ingrijpende gebeurtenissen: hebben grote 

impact op samenleving en bestuur en 

zullende komende jaren in toenemende 

mate plaatsvinden. De effecten zijn 

wellicht groter dan in het schema is 

verwoord. 

Ingrijpende gebeurtenis: risico met een 

hoge maatschappelijke en bestuurlijke 

impact dat lokaal en regionaal de komende 

jaren nadere aandacht vraagt (zie ook 

risicoprofiel).


(Hoogeveen) 


Hoogeveen is terug te vinden in het regionaal risicoprofiel. 



beheerd. 



2. Bijlagen 

Hoofdrapport 


9 Kerncijfers gemeenten Bevolkingsaantallen gemeente 

Hoogeveen 


de gemeente Hoogeveen 



24 Overstromingen In 1998 was er sprake van ernstige 

wateroverlast in de gemeente 

Hoogeveen. 

31 Extreme weersomstandigheden In 2007 vond er een “downburst” plaats 

in Hoogeveen. 

41 Incident stationaire inrichting In Hoogeveen is één BRZO bedrijf 

gevestigd, Holland coating industrie. 

42 Incident stationaire inrichting Er staan 4 ammoniakkoelinstallaties in 

Hoogeveen. 

58 Luchtvaartincidenten Hoogeveen heeft een klein civiel 

vliegveld. 

63 Verkeersincidenten op het land De N37 wordt benoemd als een weg 

met relatief veel incidenten. 









uitsluitend bedrijven vallend onder het Besluit Risico's Zware Ongevallen 1999 (BRZO) in




In het bestuurlijk gesprek met de gemeente zijn aanvullend op dit profiel de volgende 

risico’s voor de gemeente Hoogeveen benoemd. 


9 lpg tankstations met een 

ondergrondse tank 

3 inrichtingen met opslag van 

gevaarlijke stoffen van meer dan 10 

ton, zogeheten PGS 15 inrichtingen. 

Opslag en vervoer van LPG wordt als risico benoemd in 

het regionaal risicoprofiel. De kans op een incident is 

bij ondergrondse tanks kleiner dan bij bovengronds 

tanks. De kans op een incident bij tankwagens wordt 

ook steeds kleiner door toepassing van speciale 

coatings. 

Van de stationaire inrichtingen zijn alleen de BRZO 

inrichtingen en ammoniakinstallaties opgenomen. 

Met name bij BRZO kunnen incidenten plaatsvinden 

met hoge impact vandaar dat deze bedrijven met naam 

genoemd zijn. Dat wil niet zeggen dat er bij inrichtingen 

van een lichtere categorie, zoals PGS15 inrichtingen, 

zich geen incidenten kunnen voordoen. 

Hoge druk aardgas buisleidingen In het risicoprofiel wordt genoemd dat er diverse 

buisleidingen door de regio lopen. In het risicobeeld kan 

nog worden opgenomen, de waarschijnlijkheid 

en de impact van een incident met een aardgas 

buisleiding. De reden dat er geen apart scenario is 

uitgewerkt is dat de kans op een dergelijk incident zeer 

klein is.

Uw gemeente in het regionaal risicoprofiel (Meppel) 


Meppel is terug te vinden in het regionaal risicoprofiel. 



beheerd. 



2. Bijlagen 

Hoofdrapport 


9 Kerncijfers gemeenten Bevolkingsaantallen gemeente Meppel 

9 Ligging en typering Drenthe Genoemd wordt het ziekenhuis in 

Meppel. 


de gemeente Meppel. 



5 Overstromingen door hoge 

Dit kan plaatsvinden in de gemeente 

rivierwaterstanden 

Meppel. 

22 Scenario overstromingen Het omschreven scenario kan 

voorkomen in Meppel 

40 Incident transport Er vindt op het treintraject langs 

Meppel vervoer van gevaarlijke stoffen 

plaats. 

41 Incident stationaire inrichting In Meppel is 1 BRZO bedrijf gevestigd, 

het bedrijf Joontjes BV. 

42 Incident stationaire inrichting In Meppel staat een 

ammoniakkoelinrichting. 

64 Incident treinverkeer In het risicoprofiel worden de 

treinincidenten genoemd van de laatste 

8 jaar. In de laatste 8 jaar heeft zich 1 

incident bij Meppel voorgedaan. 







aantal beschreven regionale risico’s tot 15 scenario’s. Omdat er een afweging is gemaakt







volgende risico’s voor de gemeente Meppel benoemd. 


Paniek in menigte, evenementen. 

Genoemd wordt de Meppeldag (zo 

ongeveer 20.000-30.000 bezoekers 

per dag). 

Er zijn verschillende bedrijven in 

Drenthe waar met giftige stoffen 

wordt gewerkt. 

-medicijnfabriek 

-labaroratoriumgroothandel 

-joontjes 

-containerterminal 

Meppel heeft een intensief gebruikte 

scheepvaartroute 

In het regionaal risicoprofiel zijn alleen grotere 

Evenementen (C-evenementen) opgenomen. 

Criteria voor deze indeling komen uit de handreiking 

evenementen. 

In het regionaal risicoprofiel zijn alleen de BRZO 

bedrijven opgenomen (voor Meppel Joontjes BV). 

Regionaal gezien zijn er weinig intensief gebruikte 

scheepvaartroutes. 

Deze zijn niet genoemd in het regionaal risicoprofiel.


(Midden-Drenthe) 


Midden-Drenthe is terug te vinden in het regionaal risicoprofiel. 



beheerd. 



2. Bijlagen 

Hoofdrapport 


9 Kerncijfers gemeenten Bevolkingsaantallen gemeente Midden- 

Drenthe 


de gemeente Midden-Drenthe 



28 Natuurbranden De gemeente Midden-Drenthe heeft 

natuurgebied. Genoemd wordt het 

natuurgebied rond Hooghalen. 

41 Incident stationaire inrichtingen In Beilen staat een 

ammoniakkoelinstallatie. 

In Westerbork is een BRZO bedrijf 

gevestigd, waar gewasbeschermers 

worden opgeslagen. 

44 Incident brandbare stoffen In een aantal kernen in Midden-Drenthe 

zijn LPG tankstations gevestigd. Het in 

het risicoprofiel omschreven scenario 

zou zich hier voor kunnen doen. 

66 Verkeersincident op land Er wordt een scenario omschreven met 

een kettingbotsing op de A28 ter 

hoogte van Spier. 







aantal beschreven regionale risico’s tot 15 scenario’s. Omdat er een afweging is gemaakt






Na het bestuurlijk gesprek met de gemeente zijn conform het externe veiligheidsplan en 

rampenplan aanvullend op dit profiel de volgende risico’s voor de gemeente Midden- 

Drenthe toegevoegd. 


WPA Zeker & Vast te Westerbork 

(BRZO) 

Bestrijdingsmiddelenopslag > 10 ton 

Gulf Beilen LPG-verkooppunt 

Shell Smalhorst te Beilen LPG-verkooppunt 

Q8 de Mussels te Beilen LPG-verkooppunt 

Autobedrijf Hemmes te Bovensmilde LPG-verkooppunt 

Tankstation Tigelaar te Hoogersmilde LPG-verkooppunt 

Texaco Schaaphok te Elp LPG-verkooppunt 

Gulf Smilde LPG-verkooppunt 

Gulf Westerbork LPG-verkooppunt 

Friesland Food te Beilen Grote ammoniakkoelinstallatie 

Locatie Witteveen Gasontvangststation 

Rijksweg A28 Groot transportongeval met bv. gevaarlijke stoffen, 

Kettingbotsingen 

Provinciale wegen N381, N371, N374 Groot transportongeval met bv. gevaarlijke 

stoffen, kettingbotsingen 

Spoorlijn Ongevallen met bv. vervoer gevaarlijke stoffen, 

(nationale) storing railverkeer 

Hoge druk aardgasleidingen Explosiegevaar 

Hoogsspanningsleidingen Elektrocutie 

Overige grote natuurgebieden 

Hijkerveld Natuurbrand 

Mantingerveld Natuurbrand


(Noordenveld) 


Noordenveld is terug te vinden in het regionaal risicoprofiel. 



beheerd. 



2. Bijlagen 

Hoofdrapport 



Noordenveld 


de gemeente Noordenveld 



5 Overstromingen vanuit zee Dit kan plaats vinden in het uiterste 

noorden van de gemeente 

Noordenveld. Ten noorden van Roden, 

Peize en Paterswolde (dijkring 6). 

41 Incident stationaire inrichtingen In Roden staat een 

ammoniakkoelinstallatie. 

44 Incident brandbare stoffen In een aantal kernen in Noordenveld 

zijn LPG tankstations gevestigd. Het is 

het risicoprofiel omschreven scenario 

zou zich hier voor kunnen doen. 

70 Paniek in menigte Het evenement Rodermarkt wordt 

genoemd. 







aantal beschreven regionale risico’s tot 15 scenario’s. Zo zijn bijvoorbeeld uitsluitend 

bedrijven vallend onder het Besluit Risico's Zware Ongevallen 1999 (BRZO) in het 

Regionaal Risicoprofiel betrokken en worden alleen de vijf Drentse evenementen met 

name genoemd. Dat betekent uiteraard niet dat veiligheidsaspecten van andere bedrijven 

of evenementen geen aandacht krijgen.`


volgende risico’s voor de gemeente Noordenveld benoemd. 


Vliegincident nabij start en 

Nabijheid van vliegveld Eelde 

landingsbaan. 

Incident stationaire inrichting Munitiedepot Veenhuizen. 

Bij de actualisatie van het risicoprofiel moet dit nog 

nauwkeuriger bekeken worden. 

Brand in gebouwen met verminderd Penitentiaire inrichting Veenhuizen 

zelfredzamen. 

Gasopslag Langelo. Is inderdaad een risico. Het is niet opgenomen in het 

regionaal risicoprofiel. De kans op voorkomen is erg 

klein doordat er veel aan preventie gedaan wordt. 

Impact laag omdat er weinig bebouwing staat.


(Tynaarlo) 


Tynaarlo is terug te vinden in het regionaal risicoprofiel. 



beheerd. 



2. Bijlagen 

Hoofdrapport 


9 Kerncijfers gemeenten Bevolkingsaantallen gemeente Tynaarlo 

9 Ligging en typering Drenthe Vliegveld Groningen Airport Eelde wordt 

genoemd. 


de gemeente Tynaarlo 



58 Luchtvaartincidenten Scenario incident op- of nabij start en 

landingsbaan kan voorkomen. 

70 Paniek in menigte Zuidlaardermarkt is een groot 

evenement waar dit scenario zich voor 

zou kunnen doen. 













Tijdens de voorbereiding van het Regionaal Risicoprofiel zijn aanvullend op dit profiel door 

de gemeente Tynaarlo geen specifiek lokale risico’s benoemd.


(Westerveld) 


Westerveld is terug te vinden in het regionaal risicoprofiel. 



beheerd. 



2. Bijlagen 

Hoofdrapport 



Westerveld. 


de gemeente Westerveld. 



26 Natuurbrand Genoemd worden het natuurgebied de 

Dwingelose heide en Boswachterij 

Dwingelo. 

27 Natuurbrand in relatie tot 

Genoemd worden camping Diever, 

kwetsbare objecten 

Wittelterbrug en Oude Willem. 

27 Kwetsbaar object Justitiële inrichting Hoeve Boschoord. 

27 Natuurbrand Defensieterrein Westerveld. 

58 Luchtvaartincidenten Vliegshows bij open dag landmacht 

70 Paniek in menigte Opendag landmacht Havelte 













In het bestuurlijk gesprek met de gemeente zijn aanvullend op dit profiel de volgende 

risico’s voor de gemeente Westerveld benoemd. 


Verkeersincidenten Dit is een speerpunt in het lokale beleid 

Ingrijpende gebeurtenis, 


Sociale veiligheid is een speerpunt in het lokale beleid. 

Aangegeven werd dat de overige in het regionaal risicoprofiel omschreven risico’s 

herkenbaar zijn.

Regionaal Risicoprofiel Drenthe - Hulpverleningsdienst Drenthe

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?