19.09.2013 Views

'Wijzer bij scriptie en onderzoeksstage' (PDF 98KB)

'Wijzer bij scriptie en onderzoeksstage' (PDF 98KB)

'Wijzer bij scriptie en onderzoeksstage' (PDF 98KB)

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Scriptietips<br />

Wijzer <strong>bij</strong> <strong>scriptie</strong> <strong>en</strong> onderzoeksstage via de<br />

Wet<strong>en</strong>schapswinkel<br />

Marlijn Caspers, Wet<strong>en</strong>schapswinkel 2004<br />

Voor wie?<br />

- Stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel onderzoek do<strong>en</strong>.<br />

- Stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die onderzoek do<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> opdrachtgever.<br />

- Stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die kunn<strong>en</strong> beginn<strong>en</strong> met de <strong>scriptie</strong> of stage.<br />

- Stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die stageverslag met <strong>scriptie</strong> combiner<strong>en</strong>.<br />

- Stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die hun <strong>scriptie</strong> will<strong>en</strong> publicer<strong>en</strong>.


Inhoudsopgave<br />

Inleiding 5<br />

Goud<strong>en</strong> basisregels 7<br />

Zes fas<strong>en</strong> van het afstudeerproces 9<br />

Reflectievrag<strong>en</strong> 13<br />

Waar moet je onderzoeksopzet aan voldo<strong>en</strong>? 17<br />

Hoe zie de structuur van je <strong>scriptie</strong> er uit? 19<br />

Schrijfwijzer op macroniveau 21<br />

Schrijfwijzer op microniveau 23<br />

Scriptie klaar mak<strong>en</strong> voor publicatie 25<br />

Bronvermelding 27<br />

Alternatiev<strong>en</strong> voor ambtelijk taalgebruik 29<br />

3


Inleiding<br />

Deze handleiding is geschrev<strong>en</strong> voor stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die via<br />

de Wet<strong>en</strong>schapswinkel onderzoek do<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun <strong>scriptie</strong><br />

schrijv<strong>en</strong>.<br />

Als je via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel onderzoek doet, heb<br />

je altijd te mak<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> opdrachtgever. Hierdoor kun<br />

je in aanraking kom<strong>en</strong> met het spanningsveld tuss<strong>en</strong><br />

wet<strong>en</strong>schap <strong>en</strong> praktijk.<br />

E<strong>en</strong> opdrachtgever komt niet voor niets met zijn vraag<br />

naar de Wet<strong>en</strong>schapswinkel. Hij of zij heeft de<br />

onderzoeksresultat<strong>en</strong> erg<strong>en</strong>s voor nodig. Soms<br />

verwacht e<strong>en</strong> opdrachtgever praktische aanbeveling<strong>en</strong>.<br />

Dit vraagt dan om e<strong>en</strong> handzame vertaling van je<br />

onderzoeksresultat<strong>en</strong>. In andere gevall<strong>en</strong> heeft de<br />

opdrachtgever het onderzoek alle<strong>en</strong> nodig voor ‘lobby’.<br />

Aandacht voor het onderwerp is dan al g<strong>en</strong>oeg. Aan<br />

het begin van het project wordt duidelijk afgesprok<strong>en</strong><br />

wat de opdrachtgever van je verwacht binn<strong>en</strong> de<br />

mogelijkhed<strong>en</strong> van jouw afstudeeronderzoek. Het is<br />

jouw uitdaging om de behoefte uit de maatschappij te<br />

vertal<strong>en</strong> in wet<strong>en</strong>schappelijk onderzoek.<br />

De Wet<strong>en</strong>schapswinkel wil wet<strong>en</strong>schappelijke k<strong>en</strong>nis<br />

<strong>en</strong> onderzoek toegankelijk mak<strong>en</strong> voor nonprofitorganisaties<br />

<strong>en</strong> particulier<strong>en</strong> uit de sam<strong>en</strong>leving.<br />

Daarom strev<strong>en</strong> wij ernaar om de onderzoeksrapport<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>scriptie</strong>s te publicer<strong>en</strong>. De meeste <strong>scriptie</strong>s kom<strong>en</strong><br />

als <strong>PDF</strong>-bestand op internet te staan <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong> gedownload. E<strong>en</strong> kleine oplage gev<strong>en</strong> we uit in<br />

de vorm van e<strong>en</strong> reader.<br />

Je <strong>scriptie</strong> moet daarom goed leesbaar zijn. Als je voor<br />

de Wet<strong>en</strong>schapswinkel onderzoek doet, verwacht<strong>en</strong><br />

we dat je je aan deze wijzer houdt. 1<br />

Veel succes!<br />

1 Sommige opleiding<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> ook e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> handleiding (zoals COM, MVB<br />

<strong>en</strong> SCW). Ook het werkboek <strong>scriptie</strong>schrijv<strong>en</strong> van het C<strong>en</strong>trum voor studie <strong>en</strong><br />

loopbaan kan je help<strong>en</strong>. Lees die ook door omdat daar uitgebreider wordt<br />

ingegaan op de eis<strong>en</strong> die de opleiding stelt.<br />

5


Goud<strong>en</strong> basisregels voor je <strong>scriptie</strong><br />

1. Kies e<strong>en</strong> onderwerp ‘waar je warm voor loopt’.<br />

Wat vind je echt leuk? Waarom spreekt dat onderwerp<br />

je zo aan? Als je in zee gaat met e<strong>en</strong> onderwerp dat je<br />

eig<strong>en</strong>lijk niet zo heel leuk vindt, loop je kans op e<strong>en</strong><br />

vervel<strong>en</strong>de ervaring. Het is dan moeilijk om je <strong>scriptie</strong><br />

tot e<strong>en</strong> goed einde te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />

2. Maak van tevor<strong>en</strong> e<strong>en</strong> planning <strong>en</strong> houd het tempo<br />

erin.<br />

Elke <strong>scriptie</strong>, hoe leuk je het onderwerp ook vindt,<br />

wordt e<strong>en</strong> blok aan het be<strong>en</strong> als er te lang over doet.<br />

3. Bepaal je eig<strong>en</strong> standpunt, vorm je eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing,<br />

wees kritisch.<br />

Wat is het standpunt van je opdrachtgever (<strong>en</strong> b<strong>en</strong> je<br />

het daar mee e<strong>en</strong>s?), wat is het standpunt van je<br />

doc<strong>en</strong>t (<strong>en</strong> b<strong>en</strong> je het daar mee e<strong>en</strong>s?), wat is jouw<br />

standpunt? Verschil van m<strong>en</strong>ing is niet erg, het is wel<br />

erg als je achteraf beseft dat je niet achter je eig<strong>en</strong><br />

<strong>scriptie</strong> staat.<br />

7


Zes verschill<strong>en</strong>de fas<strong>en</strong> van het<br />

afstudeerproces<br />

1. Oriëntatiefase In deze fase zoek je e<strong>en</strong> onderwerp of opdrachtgever<br />

voor je stage <strong>en</strong> <strong>scriptie</strong>. Als je e<strong>en</strong> onderwerp hebt<br />

gevond<strong>en</strong> zoek je e<strong>en</strong> doc<strong>en</strong>t die jou kan begeleid<strong>en</strong>.<br />

Meestal moet je e<strong>en</strong> voorstel indi<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>bij</strong> de <strong>scriptie</strong>-/<br />

stagecoördinator van je opleiding. Elke opleiding heeft<br />

eig<strong>en</strong> regels voor het toewijz<strong>en</strong> van afstudeerbegeleiders,<br />

vraag zelf ev<strong>en</strong> na <strong>bij</strong> je eig<strong>en</strong> opleiding welke<br />

regels voor jou geld<strong>en</strong>.<br />

Belangrijkste activiteit<strong>en</strong> <strong>bij</strong> deze fase zijn: informatie<br />

verzamel<strong>en</strong>, informatie structurer<strong>en</strong>, de rode draad<br />

zoek<strong>en</strong> <strong>en</strong> reflectie. Stel jezelf de vraag wat je echt<br />

belangrijk vindt <strong>en</strong> waarom je dat belangrijk vindt. Geef<br />

je ideeën vorm op papier.<br />

Als je in deze fase vastloopt, kan het help<strong>en</strong> om er met<br />

iemand over te prat<strong>en</strong>. Via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel <strong>en</strong><br />

Van Waard<strong>en</strong> Wet<strong>en</strong> * kun je extra begeleiding krijg<strong>en</strong><br />

<strong>bij</strong> je zoektocht.<br />

2. Fase van Dit is de fase van het contract, het afbak<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> het<br />

onderzoeksopzet voorbereid<strong>en</strong> van je onderzoek. In je onderzoeksopzet<br />

leg je vast wat je gaat onderzoek<strong>en</strong>, hoe je dat gaat<br />

do<strong>en</strong>, in welk tijdsbestek <strong>en</strong> wat het doel is van het<br />

onderzoek. Als je onderzoek doet voor e<strong>en</strong><br />

opdrachtgever moet die je onderzoeksopzet ook<br />

goedkeur<strong>en</strong>. Communicatie met de opdrachtgever <strong>en</strong> je<br />

doc<strong>en</strong>t is belangrijk. Als je via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel<br />

afstudeert, wordt e<strong>en</strong> dergelijke bespreking voor je<br />

georganiseerd.<br />

Kijk voor de specifieke wet<strong>en</strong>schappelijke eis<strong>en</strong><br />

waaraan je onderzoeksopzet moet voldo<strong>en</strong> ook naar<br />

de schrijfwijzer van je eig<strong>en</strong> opleiding. Meestal moet<strong>en</strong><br />

twee doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> je opzet goedkeur<strong>en</strong> voordat je kunt<br />

beginn<strong>en</strong> met de volg<strong>en</strong>de fase. E<strong>en</strong> goede<br />

onderzoeksopzet is de basis voor je <strong>scriptie</strong>.<br />

3. Fase van Deze fase voer je grot<strong>en</strong>deels zelfstandig uit nadat je<br />

dataverzameling opzet is goedgekeurd. Als je hulp nodig hebt van je<br />

* E<strong>en</strong> instituut van de VU dat zich richt op reflectief onderwijs. Vraag informatie<br />

<strong>bij</strong> de Wet<strong>en</strong>schapswinkel als je meer wilt wet<strong>en</strong>.<br />

9


opdrachtgever of doc<strong>en</strong>t, moet je dat zelf aangev<strong>en</strong>.<br />

Het is verstandig om regelmatig alle betrokk<strong>en</strong> partij<strong>en</strong><br />

op de hoogte te stell<strong>en</strong> van de voortgang.<br />

Het kan zijn dat je tijd<strong>en</strong>s deze fase je probleemstelling<br />

<strong>en</strong> je theoretisch kader <strong>bij</strong>stelt. In dat geval moet<strong>en</strong> alle<br />

betrokk<strong>en</strong> partij<strong>en</strong> daarmee akkoord gaan. Je sluit als<br />

het ware e<strong>en</strong> nieuw contract af. Hetzelfde geldt voor je<br />

tijdsplanning.<br />

4. Fase van ana- De doc<strong>en</strong>t is de <strong>en</strong>ige die je kan begeleid<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de<br />

lyse <strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong> analyse van je data. Communiceer daarom tijdig met<br />

je doc<strong>en</strong>t, zo voorkom je dat je <strong>scriptie</strong> wordt afgekeurd<br />

<strong>en</strong> dat je e<strong>en</strong> deel opnieuw moet do<strong>en</strong>. De<br />

reflectievrag<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> je <strong>bij</strong> de analyse help<strong>en</strong>.<br />

Probeer creatief in je titels te zijn. E<strong>en</strong> goede titel dekt<br />

de lading van de tekst, maakt nieuwsgierig <strong>en</strong> is kort<br />

<strong>en</strong> krachtig.<br />

5. Afrondingsfase Dit is de fase waarin je alle tekst<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>voegt, de<br />

herhaling<strong>en</strong> eruit haalt <strong>en</strong> alles tot e<strong>en</strong> geheel maakt.<br />

Als je tijd<strong>en</strong>s de voorgaande twee fases goed hebt<br />

gecommuniceerd met je doc<strong>en</strong>t, zul je daar nu profijt<br />

van hebb<strong>en</strong>. Je eerste conceptrapport bespreek je met<br />

je doc<strong>en</strong>t. Het komt regelmatig voor dat je deze versie<br />

nog e<strong>en</strong> paar keer moet aanpass<strong>en</strong>.<br />

De tweede beoordelaar <strong>en</strong> opdrachtgever (<strong>en</strong> de<br />

Wet<strong>en</strong>schapswinkel) lez<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> die versie van het<br />

eindrapport die is goedgekeurd door je<br />

<strong>scriptie</strong>begeleider, je eerste doc<strong>en</strong>t. De tweede<br />

beoordelaar heeft gemiddeld twee wek<strong>en</strong> de tijd om je<br />

<strong>scriptie</strong> te beoordel<strong>en</strong>. Je kunt pas afstuder<strong>en</strong> als je het<br />

comm<strong>en</strong>taar van de tweede beoordelaar hebt verwerkt.<br />

De versie die de tweede beoordelaar nog moet<br />

beoordel<strong>en</strong>, moet je ook besprek<strong>en</strong> met de<br />

opdrachtgever. De opdrachtgever beoordeelt je <strong>scriptie</strong><br />

vanuit het perspectief van de praktijk, hij kijkt of je je<br />

aan de afspraak hebt gehoud<strong>en</strong> <strong>en</strong> of je antwoord<br />

geeft op zijn vraag.<br />

De tweede beoordelaar <strong>en</strong> je <strong>scriptie</strong>begeleider<br />

beoordel<strong>en</strong> je <strong>scriptie</strong> op de wet<strong>en</strong>schappelijke<br />

kwaliteit. Het kan dus gebeur<strong>en</strong> dat je<br />

onderzoeksresultat<strong>en</strong> niet pass<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de verwachting<br />

van je opdrachtgever maar dat het wel<br />

10


wet<strong>en</strong>schappelijk verantwoord is. De<br />

wet<strong>en</strong>schappelijke beoordeling is bepal<strong>en</strong>d of je kunt<br />

afstuder<strong>en</strong> <strong>en</strong> of het e<strong>en</strong> goed rapport is. In zulke<br />

situaties is het belangrijk dat jij goed weet waar je zelf<br />

staat, vandaar de basisregel ‘Bepaal je eig<strong>en</strong><br />

standpunt’. De reflectievrag<strong>en</strong> in deze wijzer kunn<strong>en</strong> je<br />

hier<strong>bij</strong> help<strong>en</strong>.<br />

Als je via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel afstudeert,<br />

organiseert die e<strong>en</strong> eindbespreking voor je. De<br />

Wet<strong>en</strong>schapswinkel kijkt of je <strong>scriptie</strong> e<strong>en</strong> antwoord<br />

geeft op de oorspronkelijke vraag <strong>en</strong> of je het<br />

onderzoek wet<strong>en</strong>schappelijk correct hebt uitgevoerd.<br />

6. Implem<strong>en</strong>tatie Meestal b<strong>en</strong> je zelf niet meer betrokk<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de<br />

of publiciteitsfase implem<strong>en</strong>tatie van de onderzoeksresultat<strong>en</strong>. Als je<br />

goede aanbeveling<strong>en</strong> hebt gedaan, kan de<br />

opdrachtgever daar zelf mee aan de slag.<br />

Als je via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel je onderzoek hebt<br />

gedaan, wordt je <strong>scriptie</strong> hoogstwaarschijnlijk omgezet<br />

in e<strong>en</strong> publicatie die gratis ‘downloadbaar’ is via<br />

internet of teg<strong>en</strong> kostprijs te bestell<strong>en</strong> is. De<br />

Wet<strong>en</strong>schapswinkelmedewerker heeft je <strong>scriptie</strong> dan<br />

gelez<strong>en</strong> <strong>en</strong> geeft je comm<strong>en</strong>taar dat jij moet<br />

verwerk<strong>en</strong>. Deze handleiding is richtinggev<strong>en</strong>d. De<br />

publicatie via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel moet dezelfde<br />

versie zijn als je goedgekeurde <strong>scriptie</strong> die je <strong>bij</strong> de<br />

faculteit inlevert. Soms geef je als stud<strong>en</strong>tonderzoeker<br />

e<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tatie op e<strong>en</strong> <strong>bij</strong>e<strong>en</strong>komst die meestal door<br />

de opdrachtgever wordt georganiseerd.<br />

Als het onderwerp interessant is voor de media, geeft<br />

de Wet<strong>en</strong>schapswinkel e<strong>en</strong> persbericht uit. Soms<br />

will<strong>en</strong> journalist<strong>en</strong> graag e<strong>en</strong> interview met de<br />

stud<strong>en</strong>tonderzoeker. In dat geval krijg je van de<br />

Wet<strong>en</strong>schapswinkel tips over het omgaan met de pers.<br />

11


Reflectievrag<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s de<br />

verschill<strong>en</strong>de fas<strong>en</strong> in het<br />

afstudeerproces<br />

Reflectie op je probleemstelling <strong>en</strong> de analyse van je<br />

data is gedur<strong>en</strong>de het hele afstudeerproces van<br />

belang. Met name in de oriëntatiefase <strong>en</strong> de<br />

afrondingsfase doe je er goed aan om echt ev<strong>en</strong> stil te<br />

staan <strong>bij</strong> de ess<strong>en</strong>tie van je verhaal. Reflectie vergroot<br />

de kwaliteit van je analyse <strong>en</strong> voorkomt dat je voor<strong>bij</strong><br />

gaat aan belangrijke nuanceverschill<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> kun<br />

je hierdoor bewust e<strong>en</strong> standpunt innem<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />

keuzes die je maakt goed onderbouw<strong>en</strong>.<br />

Ev<strong>en</strong>tuele vrag<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de oriëntatiefase zijn:<br />

- Wat voor onderwerp<strong>en</strong> of interessegebied<strong>en</strong> vind<br />

je interessant? Waarom?<br />

- Wat vind je echt niet leuk <strong>en</strong> waarom niet?<br />

- Welke sector<strong>en</strong> of doelgroep<strong>en</strong> trekk<strong>en</strong> je aan?<br />

- Welke vakk<strong>en</strong> of colleges vond je het leukst?<br />

Waarom?<br />

- Welke k<strong>en</strong>nis uit jouw rugzak zou je verder will<strong>en</strong><br />

aanvull<strong>en</strong>? Wat weet je al? Wat wil je nog te wet<strong>en</strong><br />

kom<strong>en</strong>?<br />

- Vind je het belangrijk dat je <strong>scriptie</strong> aansluit <strong>bij</strong> je<br />

toekomstige baan?<br />

- Vind je het belangrijk dat je <strong>scriptie</strong> bruikbaar is<br />

voor de praktijk?<br />

- Wat wil jij <strong>bij</strong>drag<strong>en</strong> aan de wet<strong>en</strong>schap? Welke<br />

mogelijke k<strong>en</strong>nisleemte wil je opvull<strong>en</strong>?<br />

- Wat zijn voor jou belangrijke waard<strong>en</strong> of<br />

richtinggev<strong>en</strong>de overtuiging<strong>en</strong>?<br />

- Waarom wil je X wet<strong>en</strong>?<br />

Ev<strong>en</strong>tuele vrag<strong>en</strong> <strong>bij</strong> het formuler<strong>en</strong> van de<br />

probleemstelling:<br />

- Wat is het probleem?<br />

- Waarom is het e<strong>en</strong> probleem?<br />

- Voor wie is het e<strong>en</strong> probleem? Voor wie is het ge<strong>en</strong><br />

probleem? (wees je bewust van ev<strong>en</strong>tueel<br />

spanningsveld of verborg<strong>en</strong> ag<strong>en</strong>da’s)<br />

- Welk deel van het probleem kan <strong>en</strong> wil jij<br />

13


onderzoek<strong>en</strong>? Waarom?<br />

- Welke mogelijke antwoord<strong>en</strong> verwacht je <strong>bij</strong> je<br />

vraagstelling <strong>en</strong> subvrag<strong>en</strong>?<br />

- Hoe ga je dat do<strong>en</strong>? Waarom ga je het op die<br />

manier do<strong>en</strong>?<br />

- Wat is het effect van de door jou gekoz<strong>en</strong><br />

methode? Wat laat je ev<strong>en</strong>tueel ligg<strong>en</strong> als gevolg<br />

van deze methode?<br />

- Kan je het onderzoeksveld schematisch weergev<strong>en</strong><br />

in e<strong>en</strong> model? Welke actor<strong>en</strong> zijn relevant? Welke<br />

positie neem je in?<br />

- Waarom kies je voor bepaalde auteurs? Hoe is je<br />

perspectief gekleurd als je voor andere auteurs<br />

kiest?<br />

- Uit welke ‘school’ kom<strong>en</strong> de door jou gekoz<strong>en</strong><br />

auteurs? Wat zijn hun vooronderstelling<strong>en</strong>?<br />

- Wat zijn jouw vooronderstelling<strong>en</strong> (impliciet <strong>en</strong><br />

expliciet)? Waar sta jij voor?<br />

- Wat is je <strong>bij</strong>drage aan de wet<strong>en</strong>schap? Wat wil je<br />

zegg<strong>en</strong>?<br />

- Wat is je <strong>bij</strong>drage aan de praktijk? Wat wil je er<br />

mee bereik<strong>en</strong>?<br />

- Wat hoop je dat je aan het einde teg<strong>en</strong> de<br />

opdrachtgever of de wet<strong>en</strong>schap kan zegg<strong>en</strong>?<br />

- Welke ondersteuning heb je ev<strong>en</strong>tueel nodig <strong>en</strong><br />

waar zoek je die?<br />

Ev<strong>en</strong>tuele vrag<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de reflectie op de analyse van je<br />

data <strong>en</strong> je conclusie:<br />

- Heb je voldo<strong>en</strong>de relevante data verzameld? Kun je<br />

antwoord gev<strong>en</strong> op de vraagstelling? Zo nee, hoe<br />

komt dat?<br />

- Wat is het antwoord op de vraagstelling in e<strong>en</strong><br />

korte kernzin? Waar zitt<strong>en</strong> de nuances?<br />

- Wat is het effect geweest van de gebruikte<br />

dataverzamelmethode op je onderzoeksresultaat?<br />

- In welke zin zijn je resultat<strong>en</strong> gekleurd door het<br />

door jou gekoz<strong>en</strong> theoretisch perspectief? Hoe zou<br />

je conclusie zijn als je e<strong>en</strong> ander theoretisch<br />

perspectief had gekoz<strong>en</strong>?<br />

- Klopt je verwachting of b<strong>en</strong> je verrast door de<br />

resultat<strong>en</strong>?<br />

- D<strong>en</strong>k je dat de opdrachtgever blij is met deze<br />

14


esultat<strong>en</strong>? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?<br />

- B<strong>en</strong> je tevred<strong>en</strong> over de manier waarop je het<br />

onderzoek hebt uitgevoerd? Zo nee, waarom niet?<br />

- Voor welke, wat meer principiële keuzes heb je<br />

gestaan?<br />

- Welke keuzes heb je gemaakt, waarom deze <strong>en</strong><br />

ge<strong>en</strong> andere? Welke rol heeft jouw visie op jezelf,<br />

m<strong>en</strong>s <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>leving gespeeld?<br />

- Zou je dezelfde keuzes mak<strong>en</strong> als je het<br />

onderzoek opnieuw zou do<strong>en</strong>?<br />

- Wat wil je meegev<strong>en</strong> aan de praktijk?<br />

- Welke k<strong>en</strong>nis heb je toegevoegd?<br />

- Waar heb jij het meeste van geleerd? Wat geef je<br />

jezelf mee?<br />

Dagboekje Het is heel leerzaam om e<strong>en</strong> soort dagboekje * <strong>bij</strong> te<br />

houd<strong>en</strong> waarin je voor jezelf antwoord geeft op<br />

bov<strong>en</strong>staande vrag<strong>en</strong>. Op die manier kan je goed in<br />

contact blijv<strong>en</strong> met je eig<strong>en</strong> kritisch vermog<strong>en</strong>. Wat is<br />

jouw rol in dit onderzoek <strong>en</strong> in hoeverre beïnvloed<br />

jijzelf je onderzoeksgegev<strong>en</strong>s. Hetzelfde geldt voor de<br />

rol van je doc<strong>en</strong>t, opdrachtgever <strong>en</strong> respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />

* Als je extra begeleiding wil op het gebied van reflectie dan kan je dat via de<br />

Wet<strong>en</strong>schapswinkel krijg<strong>en</strong>. Het is mogelijk dat je contactpersoon <strong>bij</strong> de<br />

Wet<strong>en</strong>schapswinkel je vraagt om minimaal 3 keer e<strong>en</strong> soort reflectie of<br />

evaluatie verslag te filter<strong>en</strong> uit je onderzoeksdagboek.<br />

Je kan ook terecht <strong>bij</strong> Van Waard<strong>en</strong> Wet<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> instituut van de VU dat zich<br />

richt op reflectief onderwijs. Vraag informatie aan de Wet<strong>en</strong>schapswinkel als<br />

je hier meer van wil wet<strong>en</strong>.<br />

15


Onderzoeksopzet<br />

E<strong>en</strong> onderzoeksopzet bevat in elk geval, in<br />

onderstaande volgorde:<br />

A. Titelblad: werktitel, je naam <strong>en</strong> je opleiding, naam<br />

doc<strong>en</strong>t, naam opdrachtgever, datum.<br />

B. Aanleiding <strong>en</strong> achtergrond van het onderzoek<br />

(meestal aanleiding uit de praktijk van opdrachtgever).<br />

C. Probleemstelling die bestaat uit vraagstelling<br />

(ev<strong>en</strong>tueel met subvrag<strong>en</strong>) <strong>en</strong> doelstelling. Wat,<br />

waarom, voor wie, welk deel <strong>en</strong> waar. Wat ga je<br />

onderzoek<strong>en</strong> <strong>en</strong> waarom ga je dit onderzoek<strong>en</strong>.<br />

D. Operationalisering van de begripp<strong>en</strong> <strong>en</strong> het door<br />

jou gekoz<strong>en</strong> theoretisch perspectief. In je opzet is dit<br />

e<strong>en</strong> aanzet tot je theoretisch kader dat je tijd<strong>en</strong>s je<br />

onderzoek verder uitwerkt <strong>en</strong> aanvult. Duidelijk moet<br />

zijn welke theoretische invalshoek je kiest <strong>en</strong> waarom.<br />

Vooronderstelling<strong>en</strong> helder mak<strong>en</strong>.<br />

E. Methodologisch deel waarin je uitlegt hoe je het<br />

onderzoek gaat do<strong>en</strong>. Wat is je werkwijze, welke<br />

onderzoeksmethod<strong>en</strong> ga je gebruik<strong>en</strong> <strong>en</strong> waarom,<br />

welke grondvorm heeft je onderzoek, hoe kom je aan<br />

je respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, hoe ga je het analyser<strong>en</strong> etc.<br />

Ev<strong>en</strong>tueel concept vrag<strong>en</strong>lijst toevoeg<strong>en</strong>.<br />

F. Wet<strong>en</strong>schappelijke <strong>en</strong> maatschappelijke relevantie.<br />

Hier wordt je positie duidelijk tuss<strong>en</strong> <strong>en</strong>erzijds de eis<strong>en</strong><br />

van je opleiding <strong>en</strong> anderzijds de w<strong>en</strong>s<strong>en</strong> van je<br />

opdrachtgever. Wat wil jij <strong>bij</strong>drag<strong>en</strong> aan de wet<strong>en</strong>schap<br />

<strong>en</strong> aan de maatschappij middels deze <strong>scriptie</strong>.<br />

G. Voorg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> hoofdstukindeling van je <strong>scriptie</strong>.<br />

Hier geef je de structuur <strong>en</strong> de opbouw van je <strong>scriptie</strong><br />

weer. Probeer titels te verzinn<strong>en</strong> die de lading van de<br />

tekst dekk<strong>en</strong> maar wel kort <strong>en</strong> krachtig zijn.<br />

H. Tijdplanning. Geef hier ook aan wanneer je actie of<br />

hulp verwacht van de opdrachtgever of je doc<strong>en</strong>t. D<strong>en</strong>k<br />

om de goud<strong>en</strong> regel: hou het tempo er in.<br />

I. Voorlopige literatuurlijst<br />

17


Scriptie-indeling<br />

A. Titelpagina: Titel + subtitel, naam stud<strong>en</strong>t <strong>en</strong> maand<br />

van afronding, opleiding <strong>en</strong> faculteit, naam<br />

<strong>scriptie</strong>begeleider <strong>en</strong> tweede beoordelaar, ev<strong>en</strong>tueel<br />

naam opdrachtgever.<br />

B. Voorwoord: niet meer dan half A4, welke studie,<br />

persoonlijke motivatie, dankwoord.<br />

C. Inhoudsopgave<br />

D. Lijst van figur<strong>en</strong> <strong>en</strong> tabell<strong>en</strong><br />

E. Lijst van gebruikte afkorting<strong>en</strong> (alle<strong>en</strong> als dat nodig<br />

is)<br />

F. Sam<strong>en</strong>vatting: niet meer dan 2 A4, vraagstelling,<br />

aanpak, korte toelichting op theorie, korte conclusie.<br />

Sam<strong>en</strong>vatting moet globaal weergev<strong>en</strong> waar de<br />

<strong>scriptie</strong> over gaat zodat de lezer kan beoordel<strong>en</strong> of hij<br />

de hele <strong>scriptie</strong> zal lez<strong>en</strong>.<br />

G. Inleiding: grot<strong>en</strong>deels je onderzoeksopzet,<br />

wet<strong>en</strong>schappelijke <strong>en</strong> maatschappelijke aanleiding,<br />

doel- <strong>en</strong> vraagstelling, hoe ga je de vrag<strong>en</strong><br />

beantwoord<strong>en</strong>, leeswijzer.<br />

H. Theoretisch kader: operationalisering begripp<strong>en</strong>,<br />

verantwoording topics of onderzoeksitems, door welke<br />

bril kijk je?<br />

I. Method<strong>en</strong>: dit staat al in je onderzoeksopzet,<br />

grondvorm (exploratief, toets<strong>en</strong>d, beschrijv<strong>en</strong>d),<br />

kwantitatief/kwalitatief, dataverzamelingsmethode,<br />

validiteit, betrouwbaarheid etc.<br />

J. Datapres<strong>en</strong>tatie: beschrijving of weergave van je<br />

verzamelde gegev<strong>en</strong>s aan de hand van analysekader<br />

(nog ge<strong>en</strong> conclusies of interpretatie).<br />

K. Data-analyse: beoordeling van data, antwoord op<br />

probleemstelling, koppeling theoretisch kader met<br />

analyse van data, zijn je antwoord<strong>en</strong> te<br />

verklar<strong>en</strong>/verwacht<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong> het theoretisch kader?<br />

L. Conclusie: wat wil je zegg<strong>en</strong>, wat is het antwoord<br />

op de vraag, is de doelstelling bereikt?<br />

M. Aanbeveling<strong>en</strong> aan praktijk <strong>en</strong> aan wet<strong>en</strong>schap<br />

N. Epiloog: hier kan je reflecter<strong>en</strong>de opmerking<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

kanttek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> in kwijt<br />

O. Literatuurlijst<br />

P. Bijlag<strong>en</strong><br />

19


Tips voor het schrijv<strong>en</strong> op<br />

macroniveau<br />

Macroniveau: structuur <strong>en</strong> kopp<strong>en</strong><br />

• Bed<strong>en</strong>k wat het hoofddoel is van de tekst.<br />

• Bed<strong>en</strong>k voor wie je schrijft (behalve je doc<strong>en</strong>t).<br />

• Schrijf aan de hand van de <strong>scriptie</strong>-indeling.<br />

• De titel op het voorblad moet het onderwerp van<br />

de <strong>scriptie</strong> dekk<strong>en</strong> <strong>en</strong> nieuwsgierigheid wekk<strong>en</strong>.<br />

Met de ondertitel kun je in e<strong>en</strong> zin uitlegg<strong>en</strong> waar<br />

de <strong>scriptie</strong> over gaat.<br />

• Als je alle kopp<strong>en</strong> van de hoofdstukk<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

paragraf<strong>en</strong> onder elkaar zet dan moet de rode<br />

draad van je <strong>scriptie</strong> duidelijk zijn.<br />

• E<strong>en</strong> goede kop of titel is kort, krachtig <strong>en</strong><br />

informatief. Probeer creatief te zijn.<br />

• E<strong>en</strong> goede schrijver plaatst basisuitsprak<strong>en</strong> aan het<br />

begin of aan het einde van alinea. Als je alle eerste<br />

zinn<strong>en</strong> van alle alinea’s achter elkaar leest moet je<br />

e<strong>en</strong> logisch verhaal hebb<strong>en</strong>: de basis voor e<strong>en</strong><br />

sam<strong>en</strong>vatting.<br />

• Elk hoofdstuk begint met e<strong>en</strong> inleiding waarin je<br />

vertelt waar het hoofdstuk over gaat <strong>en</strong> eindigt met<br />

e<strong>en</strong> korte sam<strong>en</strong>vatting.<br />

• Niet ‘kopiër<strong>en</strong> <strong>en</strong> plakk<strong>en</strong>’. Dezelfde blokk<strong>en</strong> tekst<br />

op verschill<strong>en</strong>de plaats<strong>en</strong> in je <strong>scriptie</strong> zijn zeer<br />

stor<strong>en</strong>d.<br />

• Wees consist<strong>en</strong>t met de nummering van je<br />

paragraf<strong>en</strong>.<br />

• Wees consist<strong>en</strong>t met het gebruik van voetnot<strong>en</strong>.<br />

• Wees consist<strong>en</strong>t met je lettertype, lettergrootte,<br />

regelafstand <strong>en</strong> regelwit.<br />

• Wees consist<strong>en</strong>t met de manier waarop je citat<strong>en</strong><br />

in de tekst opneemt.<br />

• Wees consist<strong>en</strong>t met je bronvermelding.<br />

• Hou het sober, niet te veel toeters <strong>en</strong> bell<strong>en</strong>.<br />

21


Tips voor het schrijv<strong>en</strong> op<br />

microniveau<br />

Microniveau: schrijfstijl, grammatica, spelling <strong>en</strong><br />

interpunctie<br />

• Vermijd passieve zinn<strong>en</strong> <strong>en</strong> lijd<strong>en</strong>de vorm<strong>en</strong> in<br />

zinn<strong>en</strong> oftewel: schrijf actief!<br />

Dus niet: "In het eerste hoofdstuk wordt de<br />

ontwikkeling van vrouw<strong>en</strong>geschied<strong>en</strong>is beschrev<strong>en</strong>",<br />

maar: "Het eerste hoofdstuk beschrijft de ontwikkeling<br />

van vrouw<strong>en</strong>geschied<strong>en</strong>is.”<br />

• Gebruik ge<strong>en</strong> overbodige hulpwerkwoord<strong>en</strong> zoals:<br />

kunn<strong>en</strong>, zull<strong>en</strong>, zoud<strong>en</strong> <strong>en</strong> will<strong>en</strong>.<br />

• Vermijd nominalisaties. E<strong>en</strong> nominalisatie is e<strong>en</strong><br />

werkwoord dat tot e<strong>en</strong> zelfstandig naamwoord is<br />

vervormd.<br />

Voorbeeld actieve zin: “Piet laat de hond uit.”<br />

Voorbeeld foute zin met nominalisatie: “Het uitlat<strong>en</strong> van<br />

de hond door Piet.”<br />

• Ge<strong>en</strong> lange of ingewikkelde zinn<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> zin die je<br />

twee keer moet lez<strong>en</strong> is niet goed.<br />

• Ge<strong>en</strong> tangconstructies. E<strong>en</strong> tangconstructie<br />

betek<strong>en</strong>t dat er te veel informatie staat tuss<strong>en</strong> twee<br />

del<strong>en</strong> die <strong>bij</strong> elkaar hor<strong>en</strong>.<br />

Voorbeeld foute zin met tangconstructie: “In de<br />

afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> groot deel van de middel<strong>en</strong> die<br />

overhed<strong>en</strong> kreg<strong>en</strong> voor het sociaal-cultureel werk<br />

verdw<strong>en</strong><strong>en</strong>.” Verbeterd voorbeeld: “In de afgelop<strong>en</strong><br />

jar<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> groot deel van de middel<strong>en</strong> verdw<strong>en</strong><strong>en</strong> die<br />

…. etc.”<br />

• Ge<strong>en</strong> kettingzinn<strong>en</strong>. Kettingzinn<strong>en</strong> bestaan uit<br />

voorzetselfiles. De zin wordt steeds langer door e<strong>en</strong><br />

nieuw voorzetsel (met, want, door etc.) met e<strong>en</strong><br />

nieuwe bepaling.<br />

23


• Schrijf zo concreet mogelijk, vermijd lange<br />

aanloop.<br />

• Vermijd ontk<strong>en</strong>ning<strong>en</strong>.<br />

• Let op pleonasm<strong>en</strong>. Bij e<strong>en</strong> pleonasme staat er e<strong>en</strong><br />

woord dat niet nodig is, omdat e<strong>en</strong> ander woord die<br />

betek<strong>en</strong>is al aangeeft. Bijvoorbeeld: De oorzaak is<br />

te wijt<strong>en</strong> aan …..<br />

• Let op tautologieën. Bij e<strong>en</strong> tautologie staan er<br />

twee synoniem<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> zin. Bijvoorbeeld: "Het is<br />

mogelijk dat hij ev<strong>en</strong>tueel …..." of "Maar dat is<br />

echter ….."<br />

• Vermijd zinn<strong>en</strong> die beginn<strong>en</strong> met het woordje ‘Er’.<br />

• Probeer tot de verbeelding te sprek<strong>en</strong>. Gebruik<br />

persoonsaanduid<strong>en</strong>de woord<strong>en</strong>. Bijvoorbeeld: De<br />

bewoners van Wijk C hebb<strong>en</strong> last van<br />

stankoverlast. In plaats van: In wijk C is er sprake<br />

van stankoverlast.<br />

• Gebruik citat<strong>en</strong> van respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> om je verhaal te<br />

ondersteun<strong>en</strong>. Citat<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> kleur aan je <strong>scriptie</strong>.<br />

• Vermijd ambtelijk taalgebruik (zie lijst achterin).<br />

• D<strong>en</strong>k aan komma’s. Hou rek<strong>en</strong>ing met<br />

adempauze van de lezer.<br />

24


Scriptie publicatieklaar mak<strong>en</strong><br />

Als je via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel afstudeert, geeft die<br />

je <strong>scriptie</strong> meestal uit als publicatie. De<br />

wet<strong>en</strong>schappelijke beoordeling door de universiteit<br />

moet dan natuurlijk ruim voldo<strong>en</strong>de zijn. Je tekst moet<br />

in elk geval volg<strong>en</strong>s deze wijzer geschrev<strong>en</strong> zijn.<br />

De aangeleverde tekst voor de opmaak moet ook aan<br />

e<strong>en</strong> aantal eis<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>. Lever je tekst zo ‘schoon’<br />

mogelijk aan:<br />

- alle automatische opmaak moet er uit (dus ge<strong>en</strong><br />

automatische kopp<strong>en</strong>structuur)<br />

- inleiding <strong>en</strong> conclusie ook met paragraaf<br />

nummering aanduid<strong>en</strong> (sam<strong>en</strong>vatting voorin <strong>en</strong><br />

voorwoord niet)<br />

- ge<strong>en</strong> onderstreping<strong>en</strong><br />

- citat<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> aanhalingstek<strong>en</strong>s<br />

- kopp<strong>en</strong> vet, kort <strong>en</strong> bonding<br />

- grafiek<strong>en</strong> <strong>en</strong> tabell<strong>en</strong> niet scann<strong>en</strong>. De tekst kan<br />

daarna niet meer aangepast word<strong>en</strong>. Zelf e<strong>en</strong><br />

grafiek mak<strong>en</strong> met aanpasbare tekst <strong>en</strong> <strong>bij</strong>schrift.<br />

- grafiek<strong>en</strong> <strong>en</strong> tabell<strong>en</strong> e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> nummering gev<strong>en</strong><br />

los van hoofdstukk<strong>en</strong><br />

- ge<strong>en</strong> kleur<strong>en</strong>grafiek<strong>en</strong> maar grijswaard<strong>en</strong><br />

- literatuur- <strong>en</strong> bronverwijzing in één stijl<br />

Opmaak - lettertype lucida sans ef (dit lettertype kan je<br />

download<strong>en</strong> via de website)<br />

- linker kantlijn begint <strong>bij</strong> 5<br />

- regelafstand 1<br />

- elk nieuw hoofdstuk begint op de rechterpagina<br />

(onev<strong>en</strong> nummers)<br />

- hoofdstukkopp<strong>en</strong> 12punts<br />

- paragraafkopp<strong>en</strong> 9 punts vet, naast de kantlijn<br />

- bodytekst 9 punts<br />

- voetnot<strong>en</strong> 8 punts<br />

25


Bronvermelding<br />

Er zijn vele manier<strong>en</strong> om de literatuur weer te gev<strong>en</strong>.<br />

Het belangrijkste is dat je de literatuur consequ<strong>en</strong>t<br />

weergeeft.<br />

Basisregel is:<br />

Achternaam auteur, Voorletters + tuss<strong>en</strong>voegsel (jaar<br />

van uitgave) Titel. Plaats van uitgave: Uitgeverij.<br />

De Wet<strong>en</strong>schapswinkel geeft de voorkeur aan de<br />

volg<strong>en</strong>de richtlijn<strong>en</strong>:<br />

Voorbeeld Boek:<br />

Komter, A.E. (1990). De macht van de dubbele moraal:<br />

Verschil <strong>en</strong> gelijkheid in de verhouding<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de<br />

seks<strong>en</strong>. Amsterdam: Van G<strong>en</strong>nep.<br />

Voorbeeld Boek met drie of meer auteurs:<br />

Albeda, A. e.a. (1998) De rijke kant van Nederland.<br />

Armoede staat zeld<strong>en</strong> op zichzelf. Amsterdam: van<br />

G<strong>en</strong>nep.<br />

Voorbeeld Artikel uit boek:<br />

Maier, R. (1993). Moet<strong>en</strong>, kunn<strong>en</strong>, will<strong>en</strong>: Kinder<strong>en</strong> als<br />

rechtspersoon <strong>en</strong> ethisch subject. In C. van Nijnatt<strong>en</strong><br />

(red.), Kinderrecht<strong>en</strong> in discussie (pp.102-123). Meppel<br />

Boom.<br />

Bij artikel<strong>en</strong> uit tijdschrift<strong>en</strong> of krant<strong>en</strong> wordt de titel van<br />

het tijdschrift of de krant schuin gedrukt <strong>en</strong> niet de titel<br />

van het artikel.<br />

Voorbeeld Artikel met twee auteurs (voorletters<br />

tweede auteur kom<strong>en</strong> voor de achternaam):<br />

Aronsson, K., <strong>en</strong> U. Satterlund-Larsson. (1987).<br />

Polit<strong>en</strong>ess strategies and doctor-pati<strong>en</strong>t<br />

communication on deht social choreography of<br />

collaborative thinking. Journal of Language and Social<br />

Psychologie, 16, 1-27.<br />

27


Voorbeeld bron van internet:<br />

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn <strong>en</strong> Sport,<br />

WVS (1999) Antwoord<strong>en</strong> op kamervrag<strong>en</strong> van Hamer<br />

(PvdA) over wachtlijst<strong>en</strong> voor kinderopvang<br />

(2990001250). URL: http://www.minvws.nl/ (26 oktober<br />

1999).<br />

Ev<strong>en</strong>tueel kan je de naam van persoon of instantie die<br />

de verantwoordelijkheid heeft voor de inhoud van de<br />

betreff<strong>en</strong>de pagina, de volledige URL <strong>en</strong> de datum<br />

waarop de webmaster de laatste verandering heeft<br />

aangebracht op de site noem<strong>en</strong>.<br />

Als je veel websites gebruikt hebt maak dan e<strong>en</strong> aparte<br />

lijst met de web-adress<strong>en</strong>.<br />

Verwijzing in de Bij literatuurvermelding<strong>en</strong> aan het einde van de zin is<br />

tekst het altijd (auteur, jaartal) punt. Hier gev<strong>en</strong> we de<br />

volg<strong>en</strong>de voorbeeld<strong>en</strong>:<br />

Voorbeeld <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> auteur:<br />

Hortulanus (1995) is van m<strong>en</strong>ing dat ……<br />

De reputatietheorie is mom<strong>en</strong>teel de meest<br />

gehanteerde b<strong>en</strong>adering (Hortulanus, 1995).<br />

Voorbeeld <strong>bij</strong> twee auteurs:<br />

De Jong-Gierveld <strong>en</strong> Van Tilburg (1990) zijn de eerst<strong>en</strong><br />

geweest die …..<br />

Er bestaat e<strong>en</strong> gevalideerde versie van de<br />

e<strong>en</strong>zaamheidsschaal (De Jong-Gierveld <strong>en</strong> Van<br />

Tilburg, 1990)<br />

Voorbeeld <strong>bij</strong> drie of meer auteurs:<br />

Hortulanus e.a. (1992) onderscheid<strong>en</strong> vier domein<strong>en</strong><br />

van welzijn.<br />

De Nederlandse welzijns<strong>bij</strong>bel hanteert e<strong>en</strong> vierdeling<br />

(Hortulanus e.a., 1992).<br />

Voorbeeld van website in de tekst:<br />

De wachtlijst<strong>en</strong> voor kinderopvang zijn drastisch<br />

gesteg<strong>en</strong> sinds de bezuiniging<strong>en</strong> (Ministerie van VWS,<br />

1999).<br />

28


Alternatiev<strong>en</strong> voor ambtelijk taalgebruik<br />

Ambtelijk taalgebruik Alternatief<br />

ondanks het feit dat hoewel, ofschoon<br />

gezi<strong>en</strong> het feit dat omdat<br />

voor het geval dat als<br />

om deze red<strong>en</strong><strong>en</strong> daarom<br />

weg<strong>en</strong>s het feit dat omdat<br />

in verband met weg<strong>en</strong>s<br />

in verband met het feit dat omdat<br />

in verband met bov<strong>en</strong>staande daarom<br />

t<strong>en</strong> gevolge het feit dat doordat<br />

t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van voor, over, <strong>bij</strong><br />

met betrekking tot over, voor<br />

omtr<strong>en</strong>t over<br />

voor wat betreft, wat betreft, over, voor<br />

betreff<strong>en</strong>de, inzake over, voor<br />

t<strong>en</strong> behoeve van voor<br />

t<strong>en</strong> gunste van voor<br />

doch maar<br />

(de m<strong>en</strong>s) welke die<br />

(het paard) welke dat<br />

thans (is de situatie zo dat) nu<br />

indi<strong>en</strong> als<br />

indi<strong>en</strong> met aanneemt dat als<br />

dan aanvaardt m<strong>en</strong> daarmee dat dan<br />

di<strong>en</strong><strong>en</strong> te moet<strong>en</strong><br />

e<strong>en</strong> groot aantal veel<br />

respectievelijk <strong>en</strong><br />

op deze wijze, manier zo<br />

op welke wijze hoe<br />

reeds al<br />

t<strong>en</strong>einde om<br />

het onderhavige dit, dat<br />

het to<strong>en</strong>em<strong>en</strong> van meer<br />

het afnem<strong>en</strong> van minder<br />

het verminder<strong>en</strong> van minder<br />

desalniettemin toch<br />

29

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!