'Wijzer bij scriptie en onderzoeksstage' (PDF 98KB)
'Wijzer bij scriptie en onderzoeksstage' (PDF 98KB)
'Wijzer bij scriptie en onderzoeksstage' (PDF 98KB)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Scriptietips<br />
Wijzer <strong>bij</strong> <strong>scriptie</strong> <strong>en</strong> onderzoeksstage via de<br />
Wet<strong>en</strong>schapswinkel<br />
Marlijn Caspers, Wet<strong>en</strong>schapswinkel 2004<br />
Voor wie?<br />
- Stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel onderzoek do<strong>en</strong>.<br />
- Stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die onderzoek do<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> opdrachtgever.<br />
- Stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die kunn<strong>en</strong> beginn<strong>en</strong> met de <strong>scriptie</strong> of stage.<br />
- Stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die stageverslag met <strong>scriptie</strong> combiner<strong>en</strong>.<br />
- Stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die hun <strong>scriptie</strong> will<strong>en</strong> publicer<strong>en</strong>.
Inhoudsopgave<br />
Inleiding 5<br />
Goud<strong>en</strong> basisregels 7<br />
Zes fas<strong>en</strong> van het afstudeerproces 9<br />
Reflectievrag<strong>en</strong> 13<br />
Waar moet je onderzoeksopzet aan voldo<strong>en</strong>? 17<br />
Hoe zie de structuur van je <strong>scriptie</strong> er uit? 19<br />
Schrijfwijzer op macroniveau 21<br />
Schrijfwijzer op microniveau 23<br />
Scriptie klaar mak<strong>en</strong> voor publicatie 25<br />
Bronvermelding 27<br />
Alternatiev<strong>en</strong> voor ambtelijk taalgebruik 29<br />
3
Inleiding<br />
Deze handleiding is geschrev<strong>en</strong> voor stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die via<br />
de Wet<strong>en</strong>schapswinkel onderzoek do<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun <strong>scriptie</strong><br />
schrijv<strong>en</strong>.<br />
Als je via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel onderzoek doet, heb<br />
je altijd te mak<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> opdrachtgever. Hierdoor kun<br />
je in aanraking kom<strong>en</strong> met het spanningsveld tuss<strong>en</strong><br />
wet<strong>en</strong>schap <strong>en</strong> praktijk.<br />
E<strong>en</strong> opdrachtgever komt niet voor niets met zijn vraag<br />
naar de Wet<strong>en</strong>schapswinkel. Hij of zij heeft de<br />
onderzoeksresultat<strong>en</strong> erg<strong>en</strong>s voor nodig. Soms<br />
verwacht e<strong>en</strong> opdrachtgever praktische aanbeveling<strong>en</strong>.<br />
Dit vraagt dan om e<strong>en</strong> handzame vertaling van je<br />
onderzoeksresultat<strong>en</strong>. In andere gevall<strong>en</strong> heeft de<br />
opdrachtgever het onderzoek alle<strong>en</strong> nodig voor ‘lobby’.<br />
Aandacht voor het onderwerp is dan al g<strong>en</strong>oeg. Aan<br />
het begin van het project wordt duidelijk afgesprok<strong>en</strong><br />
wat de opdrachtgever van je verwacht binn<strong>en</strong> de<br />
mogelijkhed<strong>en</strong> van jouw afstudeeronderzoek. Het is<br />
jouw uitdaging om de behoefte uit de maatschappij te<br />
vertal<strong>en</strong> in wet<strong>en</strong>schappelijk onderzoek.<br />
De Wet<strong>en</strong>schapswinkel wil wet<strong>en</strong>schappelijke k<strong>en</strong>nis<br />
<strong>en</strong> onderzoek toegankelijk mak<strong>en</strong> voor nonprofitorganisaties<br />
<strong>en</strong> particulier<strong>en</strong> uit de sam<strong>en</strong>leving.<br />
Daarom strev<strong>en</strong> wij ernaar om de onderzoeksrapport<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>scriptie</strong>s te publicer<strong>en</strong>. De meeste <strong>scriptie</strong>s kom<strong>en</strong><br />
als <strong>PDF</strong>-bestand op internet te staan <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> gedownload. E<strong>en</strong> kleine oplage gev<strong>en</strong> we uit in<br />
de vorm van e<strong>en</strong> reader.<br />
Je <strong>scriptie</strong> moet daarom goed leesbaar zijn. Als je voor<br />
de Wet<strong>en</strong>schapswinkel onderzoek doet, verwacht<strong>en</strong><br />
we dat je je aan deze wijzer houdt. 1<br />
Veel succes!<br />
1 Sommige opleiding<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> ook e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> handleiding (zoals COM, MVB<br />
<strong>en</strong> SCW). Ook het werkboek <strong>scriptie</strong>schrijv<strong>en</strong> van het C<strong>en</strong>trum voor studie <strong>en</strong><br />
loopbaan kan je help<strong>en</strong>. Lees die ook door omdat daar uitgebreider wordt<br />
ingegaan op de eis<strong>en</strong> die de opleiding stelt.<br />
5
Goud<strong>en</strong> basisregels voor je <strong>scriptie</strong><br />
1. Kies e<strong>en</strong> onderwerp ‘waar je warm voor loopt’.<br />
Wat vind je echt leuk? Waarom spreekt dat onderwerp<br />
je zo aan? Als je in zee gaat met e<strong>en</strong> onderwerp dat je<br />
eig<strong>en</strong>lijk niet zo heel leuk vindt, loop je kans op e<strong>en</strong><br />
vervel<strong>en</strong>de ervaring. Het is dan moeilijk om je <strong>scriptie</strong><br />
tot e<strong>en</strong> goed einde te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />
2. Maak van tevor<strong>en</strong> e<strong>en</strong> planning <strong>en</strong> houd het tempo<br />
erin.<br />
Elke <strong>scriptie</strong>, hoe leuk je het onderwerp ook vindt,<br />
wordt e<strong>en</strong> blok aan het be<strong>en</strong> als er te lang over doet.<br />
3. Bepaal je eig<strong>en</strong> standpunt, vorm je eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing,<br />
wees kritisch.<br />
Wat is het standpunt van je opdrachtgever (<strong>en</strong> b<strong>en</strong> je<br />
het daar mee e<strong>en</strong>s?), wat is het standpunt van je<br />
doc<strong>en</strong>t (<strong>en</strong> b<strong>en</strong> je het daar mee e<strong>en</strong>s?), wat is jouw<br />
standpunt? Verschil van m<strong>en</strong>ing is niet erg, het is wel<br />
erg als je achteraf beseft dat je niet achter je eig<strong>en</strong><br />
<strong>scriptie</strong> staat.<br />
7
Zes verschill<strong>en</strong>de fas<strong>en</strong> van het<br />
afstudeerproces<br />
1. Oriëntatiefase In deze fase zoek je e<strong>en</strong> onderwerp of opdrachtgever<br />
voor je stage <strong>en</strong> <strong>scriptie</strong>. Als je e<strong>en</strong> onderwerp hebt<br />
gevond<strong>en</strong> zoek je e<strong>en</strong> doc<strong>en</strong>t die jou kan begeleid<strong>en</strong>.<br />
Meestal moet je e<strong>en</strong> voorstel indi<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>bij</strong> de <strong>scriptie</strong>-/<br />
stagecoördinator van je opleiding. Elke opleiding heeft<br />
eig<strong>en</strong> regels voor het toewijz<strong>en</strong> van afstudeerbegeleiders,<br />
vraag zelf ev<strong>en</strong> na <strong>bij</strong> je eig<strong>en</strong> opleiding welke<br />
regels voor jou geld<strong>en</strong>.<br />
Belangrijkste activiteit<strong>en</strong> <strong>bij</strong> deze fase zijn: informatie<br />
verzamel<strong>en</strong>, informatie structurer<strong>en</strong>, de rode draad<br />
zoek<strong>en</strong> <strong>en</strong> reflectie. Stel jezelf de vraag wat je echt<br />
belangrijk vindt <strong>en</strong> waarom je dat belangrijk vindt. Geef<br />
je ideeën vorm op papier.<br />
Als je in deze fase vastloopt, kan het help<strong>en</strong> om er met<br />
iemand over te prat<strong>en</strong>. Via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel <strong>en</strong><br />
Van Waard<strong>en</strong> Wet<strong>en</strong> * kun je extra begeleiding krijg<strong>en</strong><br />
<strong>bij</strong> je zoektocht.<br />
2. Fase van Dit is de fase van het contract, het afbak<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> het<br />
onderzoeksopzet voorbereid<strong>en</strong> van je onderzoek. In je onderzoeksopzet<br />
leg je vast wat je gaat onderzoek<strong>en</strong>, hoe je dat gaat<br />
do<strong>en</strong>, in welk tijdsbestek <strong>en</strong> wat het doel is van het<br />
onderzoek. Als je onderzoek doet voor e<strong>en</strong><br />
opdrachtgever moet die je onderzoeksopzet ook<br />
goedkeur<strong>en</strong>. Communicatie met de opdrachtgever <strong>en</strong> je<br />
doc<strong>en</strong>t is belangrijk. Als je via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel<br />
afstudeert, wordt e<strong>en</strong> dergelijke bespreking voor je<br />
georganiseerd.<br />
Kijk voor de specifieke wet<strong>en</strong>schappelijke eis<strong>en</strong><br />
waaraan je onderzoeksopzet moet voldo<strong>en</strong> ook naar<br />
de schrijfwijzer van je eig<strong>en</strong> opleiding. Meestal moet<strong>en</strong><br />
twee doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> je opzet goedkeur<strong>en</strong> voordat je kunt<br />
beginn<strong>en</strong> met de volg<strong>en</strong>de fase. E<strong>en</strong> goede<br />
onderzoeksopzet is de basis voor je <strong>scriptie</strong>.<br />
3. Fase van Deze fase voer je grot<strong>en</strong>deels zelfstandig uit nadat je<br />
dataverzameling opzet is goedgekeurd. Als je hulp nodig hebt van je<br />
* E<strong>en</strong> instituut van de VU dat zich richt op reflectief onderwijs. Vraag informatie<br />
<strong>bij</strong> de Wet<strong>en</strong>schapswinkel als je meer wilt wet<strong>en</strong>.<br />
9
opdrachtgever of doc<strong>en</strong>t, moet je dat zelf aangev<strong>en</strong>.<br />
Het is verstandig om regelmatig alle betrokk<strong>en</strong> partij<strong>en</strong><br />
op de hoogte te stell<strong>en</strong> van de voortgang.<br />
Het kan zijn dat je tijd<strong>en</strong>s deze fase je probleemstelling<br />
<strong>en</strong> je theoretisch kader <strong>bij</strong>stelt. In dat geval moet<strong>en</strong> alle<br />
betrokk<strong>en</strong> partij<strong>en</strong> daarmee akkoord gaan. Je sluit als<br />
het ware e<strong>en</strong> nieuw contract af. Hetzelfde geldt voor je<br />
tijdsplanning.<br />
4. Fase van ana- De doc<strong>en</strong>t is de <strong>en</strong>ige die je kan begeleid<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de<br />
lyse <strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong> analyse van je data. Communiceer daarom tijdig met<br />
je doc<strong>en</strong>t, zo voorkom je dat je <strong>scriptie</strong> wordt afgekeurd<br />
<strong>en</strong> dat je e<strong>en</strong> deel opnieuw moet do<strong>en</strong>. De<br />
reflectievrag<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> je <strong>bij</strong> de analyse help<strong>en</strong>.<br />
Probeer creatief in je titels te zijn. E<strong>en</strong> goede titel dekt<br />
de lading van de tekst, maakt nieuwsgierig <strong>en</strong> is kort<br />
<strong>en</strong> krachtig.<br />
5. Afrondingsfase Dit is de fase waarin je alle tekst<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>voegt, de<br />
herhaling<strong>en</strong> eruit haalt <strong>en</strong> alles tot e<strong>en</strong> geheel maakt.<br />
Als je tijd<strong>en</strong>s de voorgaande twee fases goed hebt<br />
gecommuniceerd met je doc<strong>en</strong>t, zul je daar nu profijt<br />
van hebb<strong>en</strong>. Je eerste conceptrapport bespreek je met<br />
je doc<strong>en</strong>t. Het komt regelmatig voor dat je deze versie<br />
nog e<strong>en</strong> paar keer moet aanpass<strong>en</strong>.<br />
De tweede beoordelaar <strong>en</strong> opdrachtgever (<strong>en</strong> de<br />
Wet<strong>en</strong>schapswinkel) lez<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> die versie van het<br />
eindrapport die is goedgekeurd door je<br />
<strong>scriptie</strong>begeleider, je eerste doc<strong>en</strong>t. De tweede<br />
beoordelaar heeft gemiddeld twee wek<strong>en</strong> de tijd om je<br />
<strong>scriptie</strong> te beoordel<strong>en</strong>. Je kunt pas afstuder<strong>en</strong> als je het<br />
comm<strong>en</strong>taar van de tweede beoordelaar hebt verwerkt.<br />
De versie die de tweede beoordelaar nog moet<br />
beoordel<strong>en</strong>, moet je ook besprek<strong>en</strong> met de<br />
opdrachtgever. De opdrachtgever beoordeelt je <strong>scriptie</strong><br />
vanuit het perspectief van de praktijk, hij kijkt of je je<br />
aan de afspraak hebt gehoud<strong>en</strong> <strong>en</strong> of je antwoord<br />
geeft op zijn vraag.<br />
De tweede beoordelaar <strong>en</strong> je <strong>scriptie</strong>begeleider<br />
beoordel<strong>en</strong> je <strong>scriptie</strong> op de wet<strong>en</strong>schappelijke<br />
kwaliteit. Het kan dus gebeur<strong>en</strong> dat je<br />
onderzoeksresultat<strong>en</strong> niet pass<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de verwachting<br />
van je opdrachtgever maar dat het wel<br />
10
wet<strong>en</strong>schappelijk verantwoord is. De<br />
wet<strong>en</strong>schappelijke beoordeling is bepal<strong>en</strong>d of je kunt<br />
afstuder<strong>en</strong> <strong>en</strong> of het e<strong>en</strong> goed rapport is. In zulke<br />
situaties is het belangrijk dat jij goed weet waar je zelf<br />
staat, vandaar de basisregel ‘Bepaal je eig<strong>en</strong><br />
standpunt’. De reflectievrag<strong>en</strong> in deze wijzer kunn<strong>en</strong> je<br />
hier<strong>bij</strong> help<strong>en</strong>.<br />
Als je via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel afstudeert,<br />
organiseert die e<strong>en</strong> eindbespreking voor je. De<br />
Wet<strong>en</strong>schapswinkel kijkt of je <strong>scriptie</strong> e<strong>en</strong> antwoord<br />
geeft op de oorspronkelijke vraag <strong>en</strong> of je het<br />
onderzoek wet<strong>en</strong>schappelijk correct hebt uitgevoerd.<br />
6. Implem<strong>en</strong>tatie Meestal b<strong>en</strong> je zelf niet meer betrokk<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de<br />
of publiciteitsfase implem<strong>en</strong>tatie van de onderzoeksresultat<strong>en</strong>. Als je<br />
goede aanbeveling<strong>en</strong> hebt gedaan, kan de<br />
opdrachtgever daar zelf mee aan de slag.<br />
Als je via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel je onderzoek hebt<br />
gedaan, wordt je <strong>scriptie</strong> hoogstwaarschijnlijk omgezet<br />
in e<strong>en</strong> publicatie die gratis ‘downloadbaar’ is via<br />
internet of teg<strong>en</strong> kostprijs te bestell<strong>en</strong> is. De<br />
Wet<strong>en</strong>schapswinkelmedewerker heeft je <strong>scriptie</strong> dan<br />
gelez<strong>en</strong> <strong>en</strong> geeft je comm<strong>en</strong>taar dat jij moet<br />
verwerk<strong>en</strong>. Deze handleiding is richtinggev<strong>en</strong>d. De<br />
publicatie via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel moet dezelfde<br />
versie zijn als je goedgekeurde <strong>scriptie</strong> die je <strong>bij</strong> de<br />
faculteit inlevert. Soms geef je als stud<strong>en</strong>tonderzoeker<br />
e<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tatie op e<strong>en</strong> <strong>bij</strong>e<strong>en</strong>komst die meestal door<br />
de opdrachtgever wordt georganiseerd.<br />
Als het onderwerp interessant is voor de media, geeft<br />
de Wet<strong>en</strong>schapswinkel e<strong>en</strong> persbericht uit. Soms<br />
will<strong>en</strong> journalist<strong>en</strong> graag e<strong>en</strong> interview met de<br />
stud<strong>en</strong>tonderzoeker. In dat geval krijg je van de<br />
Wet<strong>en</strong>schapswinkel tips over het omgaan met de pers.<br />
11
Reflectievrag<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s de<br />
verschill<strong>en</strong>de fas<strong>en</strong> in het<br />
afstudeerproces<br />
Reflectie op je probleemstelling <strong>en</strong> de analyse van je<br />
data is gedur<strong>en</strong>de het hele afstudeerproces van<br />
belang. Met name in de oriëntatiefase <strong>en</strong> de<br />
afrondingsfase doe je er goed aan om echt ev<strong>en</strong> stil te<br />
staan <strong>bij</strong> de ess<strong>en</strong>tie van je verhaal. Reflectie vergroot<br />
de kwaliteit van je analyse <strong>en</strong> voorkomt dat je voor<strong>bij</strong><br />
gaat aan belangrijke nuanceverschill<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> kun<br />
je hierdoor bewust e<strong>en</strong> standpunt innem<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />
keuzes die je maakt goed onderbouw<strong>en</strong>.<br />
Ev<strong>en</strong>tuele vrag<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de oriëntatiefase zijn:<br />
- Wat voor onderwerp<strong>en</strong> of interessegebied<strong>en</strong> vind<br />
je interessant? Waarom?<br />
- Wat vind je echt niet leuk <strong>en</strong> waarom niet?<br />
- Welke sector<strong>en</strong> of doelgroep<strong>en</strong> trekk<strong>en</strong> je aan?<br />
- Welke vakk<strong>en</strong> of colleges vond je het leukst?<br />
Waarom?<br />
- Welke k<strong>en</strong>nis uit jouw rugzak zou je verder will<strong>en</strong><br />
aanvull<strong>en</strong>? Wat weet je al? Wat wil je nog te wet<strong>en</strong><br />
kom<strong>en</strong>?<br />
- Vind je het belangrijk dat je <strong>scriptie</strong> aansluit <strong>bij</strong> je<br />
toekomstige baan?<br />
- Vind je het belangrijk dat je <strong>scriptie</strong> bruikbaar is<br />
voor de praktijk?<br />
- Wat wil jij <strong>bij</strong>drag<strong>en</strong> aan de wet<strong>en</strong>schap? Welke<br />
mogelijke k<strong>en</strong>nisleemte wil je opvull<strong>en</strong>?<br />
- Wat zijn voor jou belangrijke waard<strong>en</strong> of<br />
richtinggev<strong>en</strong>de overtuiging<strong>en</strong>?<br />
- Waarom wil je X wet<strong>en</strong>?<br />
Ev<strong>en</strong>tuele vrag<strong>en</strong> <strong>bij</strong> het formuler<strong>en</strong> van de<br />
probleemstelling:<br />
- Wat is het probleem?<br />
- Waarom is het e<strong>en</strong> probleem?<br />
- Voor wie is het e<strong>en</strong> probleem? Voor wie is het ge<strong>en</strong><br />
probleem? (wees je bewust van ev<strong>en</strong>tueel<br />
spanningsveld of verborg<strong>en</strong> ag<strong>en</strong>da’s)<br />
- Welk deel van het probleem kan <strong>en</strong> wil jij<br />
13
onderzoek<strong>en</strong>? Waarom?<br />
- Welke mogelijke antwoord<strong>en</strong> verwacht je <strong>bij</strong> je<br />
vraagstelling <strong>en</strong> subvrag<strong>en</strong>?<br />
- Hoe ga je dat do<strong>en</strong>? Waarom ga je het op die<br />
manier do<strong>en</strong>?<br />
- Wat is het effect van de door jou gekoz<strong>en</strong><br />
methode? Wat laat je ev<strong>en</strong>tueel ligg<strong>en</strong> als gevolg<br />
van deze methode?<br />
- Kan je het onderzoeksveld schematisch weergev<strong>en</strong><br />
in e<strong>en</strong> model? Welke actor<strong>en</strong> zijn relevant? Welke<br />
positie neem je in?<br />
- Waarom kies je voor bepaalde auteurs? Hoe is je<br />
perspectief gekleurd als je voor andere auteurs<br />
kiest?<br />
- Uit welke ‘school’ kom<strong>en</strong> de door jou gekoz<strong>en</strong><br />
auteurs? Wat zijn hun vooronderstelling<strong>en</strong>?<br />
- Wat zijn jouw vooronderstelling<strong>en</strong> (impliciet <strong>en</strong><br />
expliciet)? Waar sta jij voor?<br />
- Wat is je <strong>bij</strong>drage aan de wet<strong>en</strong>schap? Wat wil je<br />
zegg<strong>en</strong>?<br />
- Wat is je <strong>bij</strong>drage aan de praktijk? Wat wil je er<br />
mee bereik<strong>en</strong>?<br />
- Wat hoop je dat je aan het einde teg<strong>en</strong> de<br />
opdrachtgever of de wet<strong>en</strong>schap kan zegg<strong>en</strong>?<br />
- Welke ondersteuning heb je ev<strong>en</strong>tueel nodig <strong>en</strong><br />
waar zoek je die?<br />
Ev<strong>en</strong>tuele vrag<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de reflectie op de analyse van je<br />
data <strong>en</strong> je conclusie:<br />
- Heb je voldo<strong>en</strong>de relevante data verzameld? Kun je<br />
antwoord gev<strong>en</strong> op de vraagstelling? Zo nee, hoe<br />
komt dat?<br />
- Wat is het antwoord op de vraagstelling in e<strong>en</strong><br />
korte kernzin? Waar zitt<strong>en</strong> de nuances?<br />
- Wat is het effect geweest van de gebruikte<br />
dataverzamelmethode op je onderzoeksresultaat?<br />
- In welke zin zijn je resultat<strong>en</strong> gekleurd door het<br />
door jou gekoz<strong>en</strong> theoretisch perspectief? Hoe zou<br />
je conclusie zijn als je e<strong>en</strong> ander theoretisch<br />
perspectief had gekoz<strong>en</strong>?<br />
- Klopt je verwachting of b<strong>en</strong> je verrast door de<br />
resultat<strong>en</strong>?<br />
- D<strong>en</strong>k je dat de opdrachtgever blij is met deze<br />
14
esultat<strong>en</strong>? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?<br />
- B<strong>en</strong> je tevred<strong>en</strong> over de manier waarop je het<br />
onderzoek hebt uitgevoerd? Zo nee, waarom niet?<br />
- Voor welke, wat meer principiële keuzes heb je<br />
gestaan?<br />
- Welke keuzes heb je gemaakt, waarom deze <strong>en</strong><br />
ge<strong>en</strong> andere? Welke rol heeft jouw visie op jezelf,<br />
m<strong>en</strong>s <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>leving gespeeld?<br />
- Zou je dezelfde keuzes mak<strong>en</strong> als je het<br />
onderzoek opnieuw zou do<strong>en</strong>?<br />
- Wat wil je meegev<strong>en</strong> aan de praktijk?<br />
- Welke k<strong>en</strong>nis heb je toegevoegd?<br />
- Waar heb jij het meeste van geleerd? Wat geef je<br />
jezelf mee?<br />
Dagboekje Het is heel leerzaam om e<strong>en</strong> soort dagboekje * <strong>bij</strong> te<br />
houd<strong>en</strong> waarin je voor jezelf antwoord geeft op<br />
bov<strong>en</strong>staande vrag<strong>en</strong>. Op die manier kan je goed in<br />
contact blijv<strong>en</strong> met je eig<strong>en</strong> kritisch vermog<strong>en</strong>. Wat is<br />
jouw rol in dit onderzoek <strong>en</strong> in hoeverre beïnvloed<br />
jijzelf je onderzoeksgegev<strong>en</strong>s. Hetzelfde geldt voor de<br />
rol van je doc<strong>en</strong>t, opdrachtgever <strong>en</strong> respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
* Als je extra begeleiding wil op het gebied van reflectie dan kan je dat via de<br />
Wet<strong>en</strong>schapswinkel krijg<strong>en</strong>. Het is mogelijk dat je contactpersoon <strong>bij</strong> de<br />
Wet<strong>en</strong>schapswinkel je vraagt om minimaal 3 keer e<strong>en</strong> soort reflectie of<br />
evaluatie verslag te filter<strong>en</strong> uit je onderzoeksdagboek.<br />
Je kan ook terecht <strong>bij</strong> Van Waard<strong>en</strong> Wet<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> instituut van de VU dat zich<br />
richt op reflectief onderwijs. Vraag informatie aan de Wet<strong>en</strong>schapswinkel als<br />
je hier meer van wil wet<strong>en</strong>.<br />
15
Onderzoeksopzet<br />
E<strong>en</strong> onderzoeksopzet bevat in elk geval, in<br />
onderstaande volgorde:<br />
A. Titelblad: werktitel, je naam <strong>en</strong> je opleiding, naam<br />
doc<strong>en</strong>t, naam opdrachtgever, datum.<br />
B. Aanleiding <strong>en</strong> achtergrond van het onderzoek<br />
(meestal aanleiding uit de praktijk van opdrachtgever).<br />
C. Probleemstelling die bestaat uit vraagstelling<br />
(ev<strong>en</strong>tueel met subvrag<strong>en</strong>) <strong>en</strong> doelstelling. Wat,<br />
waarom, voor wie, welk deel <strong>en</strong> waar. Wat ga je<br />
onderzoek<strong>en</strong> <strong>en</strong> waarom ga je dit onderzoek<strong>en</strong>.<br />
D. Operationalisering van de begripp<strong>en</strong> <strong>en</strong> het door<br />
jou gekoz<strong>en</strong> theoretisch perspectief. In je opzet is dit<br />
e<strong>en</strong> aanzet tot je theoretisch kader dat je tijd<strong>en</strong>s je<br />
onderzoek verder uitwerkt <strong>en</strong> aanvult. Duidelijk moet<br />
zijn welke theoretische invalshoek je kiest <strong>en</strong> waarom.<br />
Vooronderstelling<strong>en</strong> helder mak<strong>en</strong>.<br />
E. Methodologisch deel waarin je uitlegt hoe je het<br />
onderzoek gaat do<strong>en</strong>. Wat is je werkwijze, welke<br />
onderzoeksmethod<strong>en</strong> ga je gebruik<strong>en</strong> <strong>en</strong> waarom,<br />
welke grondvorm heeft je onderzoek, hoe kom je aan<br />
je respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, hoe ga je het analyser<strong>en</strong> etc.<br />
Ev<strong>en</strong>tueel concept vrag<strong>en</strong>lijst toevoeg<strong>en</strong>.<br />
F. Wet<strong>en</strong>schappelijke <strong>en</strong> maatschappelijke relevantie.<br />
Hier wordt je positie duidelijk tuss<strong>en</strong> <strong>en</strong>erzijds de eis<strong>en</strong><br />
van je opleiding <strong>en</strong> anderzijds de w<strong>en</strong>s<strong>en</strong> van je<br />
opdrachtgever. Wat wil jij <strong>bij</strong>drag<strong>en</strong> aan de wet<strong>en</strong>schap<br />
<strong>en</strong> aan de maatschappij middels deze <strong>scriptie</strong>.<br />
G. Voorg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> hoofdstukindeling van je <strong>scriptie</strong>.<br />
Hier geef je de structuur <strong>en</strong> de opbouw van je <strong>scriptie</strong><br />
weer. Probeer titels te verzinn<strong>en</strong> die de lading van de<br />
tekst dekk<strong>en</strong> maar wel kort <strong>en</strong> krachtig zijn.<br />
H. Tijdplanning. Geef hier ook aan wanneer je actie of<br />
hulp verwacht van de opdrachtgever of je doc<strong>en</strong>t. D<strong>en</strong>k<br />
om de goud<strong>en</strong> regel: hou het tempo er in.<br />
I. Voorlopige literatuurlijst<br />
17
Scriptie-indeling<br />
A. Titelpagina: Titel + subtitel, naam stud<strong>en</strong>t <strong>en</strong> maand<br />
van afronding, opleiding <strong>en</strong> faculteit, naam<br />
<strong>scriptie</strong>begeleider <strong>en</strong> tweede beoordelaar, ev<strong>en</strong>tueel<br />
naam opdrachtgever.<br />
B. Voorwoord: niet meer dan half A4, welke studie,<br />
persoonlijke motivatie, dankwoord.<br />
C. Inhoudsopgave<br />
D. Lijst van figur<strong>en</strong> <strong>en</strong> tabell<strong>en</strong><br />
E. Lijst van gebruikte afkorting<strong>en</strong> (alle<strong>en</strong> als dat nodig<br />
is)<br />
F. Sam<strong>en</strong>vatting: niet meer dan 2 A4, vraagstelling,<br />
aanpak, korte toelichting op theorie, korte conclusie.<br />
Sam<strong>en</strong>vatting moet globaal weergev<strong>en</strong> waar de<br />
<strong>scriptie</strong> over gaat zodat de lezer kan beoordel<strong>en</strong> of hij<br />
de hele <strong>scriptie</strong> zal lez<strong>en</strong>.<br />
G. Inleiding: grot<strong>en</strong>deels je onderzoeksopzet,<br />
wet<strong>en</strong>schappelijke <strong>en</strong> maatschappelijke aanleiding,<br />
doel- <strong>en</strong> vraagstelling, hoe ga je de vrag<strong>en</strong><br />
beantwoord<strong>en</strong>, leeswijzer.<br />
H. Theoretisch kader: operationalisering begripp<strong>en</strong>,<br />
verantwoording topics of onderzoeksitems, door welke<br />
bril kijk je?<br />
I. Method<strong>en</strong>: dit staat al in je onderzoeksopzet,<br />
grondvorm (exploratief, toets<strong>en</strong>d, beschrijv<strong>en</strong>d),<br />
kwantitatief/kwalitatief, dataverzamelingsmethode,<br />
validiteit, betrouwbaarheid etc.<br />
J. Datapres<strong>en</strong>tatie: beschrijving of weergave van je<br />
verzamelde gegev<strong>en</strong>s aan de hand van analysekader<br />
(nog ge<strong>en</strong> conclusies of interpretatie).<br />
K. Data-analyse: beoordeling van data, antwoord op<br />
probleemstelling, koppeling theoretisch kader met<br />
analyse van data, zijn je antwoord<strong>en</strong> te<br />
verklar<strong>en</strong>/verwacht<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong> het theoretisch kader?<br />
L. Conclusie: wat wil je zegg<strong>en</strong>, wat is het antwoord<br />
op de vraag, is de doelstelling bereikt?<br />
M. Aanbeveling<strong>en</strong> aan praktijk <strong>en</strong> aan wet<strong>en</strong>schap<br />
N. Epiloog: hier kan je reflecter<strong>en</strong>de opmerking<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
kanttek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> in kwijt<br />
O. Literatuurlijst<br />
P. Bijlag<strong>en</strong><br />
19
Tips voor het schrijv<strong>en</strong> op<br />
macroniveau<br />
Macroniveau: structuur <strong>en</strong> kopp<strong>en</strong><br />
• Bed<strong>en</strong>k wat het hoofddoel is van de tekst.<br />
• Bed<strong>en</strong>k voor wie je schrijft (behalve je doc<strong>en</strong>t).<br />
• Schrijf aan de hand van de <strong>scriptie</strong>-indeling.<br />
• De titel op het voorblad moet het onderwerp van<br />
de <strong>scriptie</strong> dekk<strong>en</strong> <strong>en</strong> nieuwsgierigheid wekk<strong>en</strong>.<br />
Met de ondertitel kun je in e<strong>en</strong> zin uitlegg<strong>en</strong> waar<br />
de <strong>scriptie</strong> over gaat.<br />
• Als je alle kopp<strong>en</strong> van de hoofdstukk<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
paragraf<strong>en</strong> onder elkaar zet dan moet de rode<br />
draad van je <strong>scriptie</strong> duidelijk zijn.<br />
• E<strong>en</strong> goede kop of titel is kort, krachtig <strong>en</strong><br />
informatief. Probeer creatief te zijn.<br />
• E<strong>en</strong> goede schrijver plaatst basisuitsprak<strong>en</strong> aan het<br />
begin of aan het einde van alinea. Als je alle eerste<br />
zinn<strong>en</strong> van alle alinea’s achter elkaar leest moet je<br />
e<strong>en</strong> logisch verhaal hebb<strong>en</strong>: de basis voor e<strong>en</strong><br />
sam<strong>en</strong>vatting.<br />
• Elk hoofdstuk begint met e<strong>en</strong> inleiding waarin je<br />
vertelt waar het hoofdstuk over gaat <strong>en</strong> eindigt met<br />
e<strong>en</strong> korte sam<strong>en</strong>vatting.<br />
• Niet ‘kopiër<strong>en</strong> <strong>en</strong> plakk<strong>en</strong>’. Dezelfde blokk<strong>en</strong> tekst<br />
op verschill<strong>en</strong>de plaats<strong>en</strong> in je <strong>scriptie</strong> zijn zeer<br />
stor<strong>en</strong>d.<br />
• Wees consist<strong>en</strong>t met de nummering van je<br />
paragraf<strong>en</strong>.<br />
• Wees consist<strong>en</strong>t met het gebruik van voetnot<strong>en</strong>.<br />
• Wees consist<strong>en</strong>t met je lettertype, lettergrootte,<br />
regelafstand <strong>en</strong> regelwit.<br />
• Wees consist<strong>en</strong>t met de manier waarop je citat<strong>en</strong><br />
in de tekst opneemt.<br />
• Wees consist<strong>en</strong>t met je bronvermelding.<br />
• Hou het sober, niet te veel toeters <strong>en</strong> bell<strong>en</strong>.<br />
21
Tips voor het schrijv<strong>en</strong> op<br />
microniveau<br />
Microniveau: schrijfstijl, grammatica, spelling <strong>en</strong><br />
interpunctie<br />
• Vermijd passieve zinn<strong>en</strong> <strong>en</strong> lijd<strong>en</strong>de vorm<strong>en</strong> in<br />
zinn<strong>en</strong> oftewel: schrijf actief!<br />
Dus niet: "In het eerste hoofdstuk wordt de<br />
ontwikkeling van vrouw<strong>en</strong>geschied<strong>en</strong>is beschrev<strong>en</strong>",<br />
maar: "Het eerste hoofdstuk beschrijft de ontwikkeling<br />
van vrouw<strong>en</strong>geschied<strong>en</strong>is.”<br />
• Gebruik ge<strong>en</strong> overbodige hulpwerkwoord<strong>en</strong> zoals:<br />
kunn<strong>en</strong>, zull<strong>en</strong>, zoud<strong>en</strong> <strong>en</strong> will<strong>en</strong>.<br />
• Vermijd nominalisaties. E<strong>en</strong> nominalisatie is e<strong>en</strong><br />
werkwoord dat tot e<strong>en</strong> zelfstandig naamwoord is<br />
vervormd.<br />
Voorbeeld actieve zin: “Piet laat de hond uit.”<br />
Voorbeeld foute zin met nominalisatie: “Het uitlat<strong>en</strong> van<br />
de hond door Piet.”<br />
• Ge<strong>en</strong> lange of ingewikkelde zinn<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> zin die je<br />
twee keer moet lez<strong>en</strong> is niet goed.<br />
• Ge<strong>en</strong> tangconstructies. E<strong>en</strong> tangconstructie<br />
betek<strong>en</strong>t dat er te veel informatie staat tuss<strong>en</strong> twee<br />
del<strong>en</strong> die <strong>bij</strong> elkaar hor<strong>en</strong>.<br />
Voorbeeld foute zin met tangconstructie: “In de<br />
afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> groot deel van de middel<strong>en</strong> die<br />
overhed<strong>en</strong> kreg<strong>en</strong> voor het sociaal-cultureel werk<br />
verdw<strong>en</strong><strong>en</strong>.” Verbeterd voorbeeld: “In de afgelop<strong>en</strong><br />
jar<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> groot deel van de middel<strong>en</strong> verdw<strong>en</strong><strong>en</strong> die<br />
…. etc.”<br />
• Ge<strong>en</strong> kettingzinn<strong>en</strong>. Kettingzinn<strong>en</strong> bestaan uit<br />
voorzetselfiles. De zin wordt steeds langer door e<strong>en</strong><br />
nieuw voorzetsel (met, want, door etc.) met e<strong>en</strong><br />
nieuwe bepaling.<br />
23
• Schrijf zo concreet mogelijk, vermijd lange<br />
aanloop.<br />
• Vermijd ontk<strong>en</strong>ning<strong>en</strong>.<br />
• Let op pleonasm<strong>en</strong>. Bij e<strong>en</strong> pleonasme staat er e<strong>en</strong><br />
woord dat niet nodig is, omdat e<strong>en</strong> ander woord die<br />
betek<strong>en</strong>is al aangeeft. Bijvoorbeeld: De oorzaak is<br />
te wijt<strong>en</strong> aan …..<br />
• Let op tautologieën. Bij e<strong>en</strong> tautologie staan er<br />
twee synoniem<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> zin. Bijvoorbeeld: "Het is<br />
mogelijk dat hij ev<strong>en</strong>tueel …..." of "Maar dat is<br />
echter ….."<br />
• Vermijd zinn<strong>en</strong> die beginn<strong>en</strong> met het woordje ‘Er’.<br />
• Probeer tot de verbeelding te sprek<strong>en</strong>. Gebruik<br />
persoonsaanduid<strong>en</strong>de woord<strong>en</strong>. Bijvoorbeeld: De<br />
bewoners van Wijk C hebb<strong>en</strong> last van<br />
stankoverlast. In plaats van: In wijk C is er sprake<br />
van stankoverlast.<br />
• Gebruik citat<strong>en</strong> van respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> om je verhaal te<br />
ondersteun<strong>en</strong>. Citat<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> kleur aan je <strong>scriptie</strong>.<br />
• Vermijd ambtelijk taalgebruik (zie lijst achterin).<br />
• D<strong>en</strong>k aan komma’s. Hou rek<strong>en</strong>ing met<br />
adempauze van de lezer.<br />
24
Scriptie publicatieklaar mak<strong>en</strong><br />
Als je via de Wet<strong>en</strong>schapswinkel afstudeert, geeft die<br />
je <strong>scriptie</strong> meestal uit als publicatie. De<br />
wet<strong>en</strong>schappelijke beoordeling door de universiteit<br />
moet dan natuurlijk ruim voldo<strong>en</strong>de zijn. Je tekst moet<br />
in elk geval volg<strong>en</strong>s deze wijzer geschrev<strong>en</strong> zijn.<br />
De aangeleverde tekst voor de opmaak moet ook aan<br />
e<strong>en</strong> aantal eis<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>. Lever je tekst zo ‘schoon’<br />
mogelijk aan:<br />
- alle automatische opmaak moet er uit (dus ge<strong>en</strong><br />
automatische kopp<strong>en</strong>structuur)<br />
- inleiding <strong>en</strong> conclusie ook met paragraaf<br />
nummering aanduid<strong>en</strong> (sam<strong>en</strong>vatting voorin <strong>en</strong><br />
voorwoord niet)<br />
- ge<strong>en</strong> onderstreping<strong>en</strong><br />
- citat<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> aanhalingstek<strong>en</strong>s<br />
- kopp<strong>en</strong> vet, kort <strong>en</strong> bonding<br />
- grafiek<strong>en</strong> <strong>en</strong> tabell<strong>en</strong> niet scann<strong>en</strong>. De tekst kan<br />
daarna niet meer aangepast word<strong>en</strong>. Zelf e<strong>en</strong><br />
grafiek mak<strong>en</strong> met aanpasbare tekst <strong>en</strong> <strong>bij</strong>schrift.<br />
- grafiek<strong>en</strong> <strong>en</strong> tabell<strong>en</strong> e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> nummering gev<strong>en</strong><br />
los van hoofdstukk<strong>en</strong><br />
- ge<strong>en</strong> kleur<strong>en</strong>grafiek<strong>en</strong> maar grijswaard<strong>en</strong><br />
- literatuur- <strong>en</strong> bronverwijzing in één stijl<br />
Opmaak - lettertype lucida sans ef (dit lettertype kan je<br />
download<strong>en</strong> via de website)<br />
- linker kantlijn begint <strong>bij</strong> 5<br />
- regelafstand 1<br />
- elk nieuw hoofdstuk begint op de rechterpagina<br />
(onev<strong>en</strong> nummers)<br />
- hoofdstukkopp<strong>en</strong> 12punts<br />
- paragraafkopp<strong>en</strong> 9 punts vet, naast de kantlijn<br />
- bodytekst 9 punts<br />
- voetnot<strong>en</strong> 8 punts<br />
25
Bronvermelding<br />
Er zijn vele manier<strong>en</strong> om de literatuur weer te gev<strong>en</strong>.<br />
Het belangrijkste is dat je de literatuur consequ<strong>en</strong>t<br />
weergeeft.<br />
Basisregel is:<br />
Achternaam auteur, Voorletters + tuss<strong>en</strong>voegsel (jaar<br />
van uitgave) Titel. Plaats van uitgave: Uitgeverij.<br />
De Wet<strong>en</strong>schapswinkel geeft de voorkeur aan de<br />
volg<strong>en</strong>de richtlijn<strong>en</strong>:<br />
Voorbeeld Boek:<br />
Komter, A.E. (1990). De macht van de dubbele moraal:<br />
Verschil <strong>en</strong> gelijkheid in de verhouding<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de<br />
seks<strong>en</strong>. Amsterdam: Van G<strong>en</strong>nep.<br />
Voorbeeld Boek met drie of meer auteurs:<br />
Albeda, A. e.a. (1998) De rijke kant van Nederland.<br />
Armoede staat zeld<strong>en</strong> op zichzelf. Amsterdam: van<br />
G<strong>en</strong>nep.<br />
Voorbeeld Artikel uit boek:<br />
Maier, R. (1993). Moet<strong>en</strong>, kunn<strong>en</strong>, will<strong>en</strong>: Kinder<strong>en</strong> als<br />
rechtspersoon <strong>en</strong> ethisch subject. In C. van Nijnatt<strong>en</strong><br />
(red.), Kinderrecht<strong>en</strong> in discussie (pp.102-123). Meppel<br />
Boom.<br />
Bij artikel<strong>en</strong> uit tijdschrift<strong>en</strong> of krant<strong>en</strong> wordt de titel van<br />
het tijdschrift of de krant schuin gedrukt <strong>en</strong> niet de titel<br />
van het artikel.<br />
Voorbeeld Artikel met twee auteurs (voorletters<br />
tweede auteur kom<strong>en</strong> voor de achternaam):<br />
Aronsson, K., <strong>en</strong> U. Satterlund-Larsson. (1987).<br />
Polit<strong>en</strong>ess strategies and doctor-pati<strong>en</strong>t<br />
communication on deht social choreography of<br />
collaborative thinking. Journal of Language and Social<br />
Psychologie, 16, 1-27.<br />
27
Voorbeeld bron van internet:<br />
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn <strong>en</strong> Sport,<br />
WVS (1999) Antwoord<strong>en</strong> op kamervrag<strong>en</strong> van Hamer<br />
(PvdA) over wachtlijst<strong>en</strong> voor kinderopvang<br />
(2990001250). URL: http://www.minvws.nl/ (26 oktober<br />
1999).<br />
Ev<strong>en</strong>tueel kan je de naam van persoon of instantie die<br />
de verantwoordelijkheid heeft voor de inhoud van de<br />
betreff<strong>en</strong>de pagina, de volledige URL <strong>en</strong> de datum<br />
waarop de webmaster de laatste verandering heeft<br />
aangebracht op de site noem<strong>en</strong>.<br />
Als je veel websites gebruikt hebt maak dan e<strong>en</strong> aparte<br />
lijst met de web-adress<strong>en</strong>.<br />
Verwijzing in de Bij literatuurvermelding<strong>en</strong> aan het einde van de zin is<br />
tekst het altijd (auteur, jaartal) punt. Hier gev<strong>en</strong> we de<br />
volg<strong>en</strong>de voorbeeld<strong>en</strong>:<br />
Voorbeeld <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> auteur:<br />
Hortulanus (1995) is van m<strong>en</strong>ing dat ……<br />
De reputatietheorie is mom<strong>en</strong>teel de meest<br />
gehanteerde b<strong>en</strong>adering (Hortulanus, 1995).<br />
Voorbeeld <strong>bij</strong> twee auteurs:<br />
De Jong-Gierveld <strong>en</strong> Van Tilburg (1990) zijn de eerst<strong>en</strong><br />
geweest die …..<br />
Er bestaat e<strong>en</strong> gevalideerde versie van de<br />
e<strong>en</strong>zaamheidsschaal (De Jong-Gierveld <strong>en</strong> Van<br />
Tilburg, 1990)<br />
Voorbeeld <strong>bij</strong> drie of meer auteurs:<br />
Hortulanus e.a. (1992) onderscheid<strong>en</strong> vier domein<strong>en</strong><br />
van welzijn.<br />
De Nederlandse welzijns<strong>bij</strong>bel hanteert e<strong>en</strong> vierdeling<br />
(Hortulanus e.a., 1992).<br />
Voorbeeld van website in de tekst:<br />
De wachtlijst<strong>en</strong> voor kinderopvang zijn drastisch<br />
gesteg<strong>en</strong> sinds de bezuiniging<strong>en</strong> (Ministerie van VWS,<br />
1999).<br />
28
Alternatiev<strong>en</strong> voor ambtelijk taalgebruik<br />
Ambtelijk taalgebruik Alternatief<br />
ondanks het feit dat hoewel, ofschoon<br />
gezi<strong>en</strong> het feit dat omdat<br />
voor het geval dat als<br />
om deze red<strong>en</strong><strong>en</strong> daarom<br />
weg<strong>en</strong>s het feit dat omdat<br />
in verband met weg<strong>en</strong>s<br />
in verband met het feit dat omdat<br />
in verband met bov<strong>en</strong>staande daarom<br />
t<strong>en</strong> gevolge het feit dat doordat<br />
t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van voor, over, <strong>bij</strong><br />
met betrekking tot over, voor<br />
omtr<strong>en</strong>t over<br />
voor wat betreft, wat betreft, over, voor<br />
betreff<strong>en</strong>de, inzake over, voor<br />
t<strong>en</strong> behoeve van voor<br />
t<strong>en</strong> gunste van voor<br />
doch maar<br />
(de m<strong>en</strong>s) welke die<br />
(het paard) welke dat<br />
thans (is de situatie zo dat) nu<br />
indi<strong>en</strong> als<br />
indi<strong>en</strong> met aanneemt dat als<br />
dan aanvaardt m<strong>en</strong> daarmee dat dan<br />
di<strong>en</strong><strong>en</strong> te moet<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> groot aantal veel<br />
respectievelijk <strong>en</strong><br />
op deze wijze, manier zo<br />
op welke wijze hoe<br />
reeds al<br />
t<strong>en</strong>einde om<br />
het onderhavige dit, dat<br />
het to<strong>en</strong>em<strong>en</strong> van meer<br />
het afnem<strong>en</strong> van minder<br />
het verminder<strong>en</strong> van minder<br />
desalniettemin toch<br />
29