nieuwsbrief verkeer - herstelrecht

Verslag samenspraak
indachtig, wil de WVC hierbij aantonen dat alle
Zuid-Afrikanen zowel dader als slachtoffer zijn
en dat iedereen geleden heeft onder apartheid.
Het verzoeningsdiscours was dus bewust gecreëerd
en had als hoofddoel om duidelijk te maken
dat iedereen gerespecteerd moest worden en
dat men samen moest bouwen aan een nieuw
Zuid-Afrika.
Een belangrijk aspect aan het verzoeningsdiscours
is de ruimte die bewust opengelaten wordt
voor meerduidige interpretatie van
‘verzoening’ (op individueel of collectief vlak,
op politiek vlak, vanuit pragmatische overwegingen
of vergeving, erkenning of respect). Hierdoor
konden veel Zuid-Afrikanen zich identificeren
met het begrip en er een persoonlijke invulling
aan geven. Het werd als nastrevenswaardig
gepromoot én ook zo gezien. Ook bood het de
mogelijkheid om te debatteren en na de denken
over verzoening. Het risico op verbloeming van
haat en wraakgevoelens en de “utopie van verzoening”
hing evenwel voortdurend om de hoek,
merkte iemand op. Het recht op individuele
kwaadheid of haat, wordt hierdoor opgeofferd
ten dienste van het maatschappelijke belang.
In de specifieke situatie van Zuid-Afrika was er
geen ander nuttig alternatief buiten de WVC :
het strafrecht viel op een publieke manier samen
met het herstel. Bij ons is die scheiding
tussen straf en herstel wel nog aanwezig. Hierdoor
is ook meer private ruimte voor menselijke
Samenspraak 21 september 2007: Annelies Verdoolaege geeft toelichting mbt. WVC
kwaadheid.
De reacties van de betrokken partijen achteraf
varieerden: psychologisch had het voor vele
slachtoffers een grote waarde qua erkenning van
hun leed. Maar aan de andere kant werden met
de WVC grote verwachtingen (o.a. financieel)
gecreëerd die niet volledig werden ingelost.
Langs daderzijde bleek er aanvankelijk weinig
psychologische bijstand voorhanden, hetgeen
echter wel nodig bleek.
Iemand merkte op: de doelstelling van de WVC is
maatschappelijke verzoening. Daders en slachtoffers
die hun individueel verhaal kwijt kunnen,
is eerder een “neveneffect”. Bij onze herstelbemiddeling
is het eerder omgekeerd: slachtoffer
en dader kunnen communiceren, en verzoening
is een mogelijk neveneffect.
Als vertaling naar onze bemiddelingspraktijk
kwam de vraag in hoeverre de bemiddelaars bij
ons als ‘afgezanten van de waarheidscommissie’
kunnen worden beschouwd en er een zekere
normconformering nodig is om gehoord te kunnen
worden. Immers: de bemiddelaars’
“verwachting tot verzoening” of “verwachting
tot constructief communiceren” in een casus,
vloeit ook voort vanuit een norminstallatie, die
misschien niet altijd zo gepast is. Hierop kwam
de repliek dat ‘spijt‘ misschien wel die norm is.
Het woord ‘herstel’ van herstelbemiddeling
roept , zeker bij zware feiten, vaak onmiddellijk
weerstand op. Mensen die niet bekend zijn met
NIEUWSBRIEF - N°4/07
24