Jaarverslag - Suggnomè vzw - Forum voor HERSTELRECHT en ...

Jaarverslag
2009
Gent
Veurne
Brugge
Ieper
Kortrijk
Hasselt
Leuven
Turnhout
Suggnomè vzw – Forum voor herstelrecht en bemiddeling
M. Theresiastraat 114
3000 LEUVEN
Oudenaarde
Tongeren
Dendermonde
Antwerpen
Brussel
Mechelen
Tel: 016 I 22 63 88 Fax: 016 I 22 74 82
Email: info@suggnome.be
Website: www.suggnome.be
Suggnomè vzw - Forum voor Herstelrecht en Bemiddeling

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Met dank aan de FOD Justitie, het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en Hefboom cvba.
2 | P a g i n a

INHOUD
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Ten geleide .............................................................................................................................................................. 7
DEEL 1: Focus op de interne organisatie ............................................................................................................... 11
Algemene vergadering ...................................................................................................................................... 11
Raad van bestuur .............................................................................................................................................. 13
Inhoudelijk beleidsoverleg ................................................................................................................................ 14
Regioteams ........................................................................................................................................................ 15
Terugkomdagen en denkdagen......................................................................................................................... 17
Terugkomdagen ............................................................................................................................................ 17
Denkdagen .................................................................................................................................................... 17
Interne werkgroepen ........................................................................................................................................ 18
Werkgroep registratie ................................................................................................................................... 18
Werkgroep sensibilisatie ............................................................................................................................... 18
Werkgroep FSU ............................................................................................................................................. 19
Ad hoc werkgroep bemiddelen met kinderen .............................................................................................. 20
Deontologische commissie ............................................................................................................................... 21
Supervisie .......................................................................................................................................................... 22
Individuele functioneringsgesprekken .............................................................................................................. 22
DEEL 2: Bovenlokaal overleg in 2009 .................................................................................................................... 23
Centrale werkgroep informatieplicht ................................................................................................................ 23
Uitgebreid coördinatieteam: Expertisenetwerk Bemiddeling in strafzaken ..................................................... 25
Externe werkgroep Bemiddeling Fase Strafuitvoering ...................................................................................... 26
Overleg Bemiddelen in Assisen ......................................................................................................................... 26
Denkgroep Herstel ............................................................................................................................................ 27
Herstelfonds ...................................................................................................................................................... 28
Een gezamenlijk gedragen engagement ....................................................................................................... 28
Conceptnota voor de uitbreiding en structurele verankering van het Herstelfonds .................................... 29
De praktijk in 2009 ........................................................................................................................................ 30
Besluitend ..................................................................................................................................................... 30
Buurtbemiddeling: Binnenlandse Zaken ........................................................................................................... 31
3 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Het project van de FOD Binnenlandse Zaken ................................................................................................ 31
DEEL 3: Forum ....................................................................................................................................................... 32
Erkenning als socioculturele beweging ............................................................................................................. 32
Werkgroepen .................................................................................................................................................... 33
Werkgroep Communicatie: Nieuwsbrief en Samenspraak ........................................................................... 33
Werkgroep Vorming ...................................................................................................................................... 35
Werkgroep internationale uitwisseling ......................................................................................................... 37
Pers.................................................................................................................................................................... 43
10 jaar Suggnomè .............................................................................................................................................. 45
Vorming aan externen....................................................................................................................................... 47
Toneel................................................................................................................................................................ 47
DEEL 4: Onderzoek en innovatie ........................................................................................................................... 49
De impact van herstelbemiddeling op de strafrechtelijke afdoening ............................................................... 49
Herstelbemiddeling en vrijwilligerswerking ...................................................................................................... 49
Rapport onderzoeksvragen ............................................................................................................................... 50
'Victim-offender mediation and victim's restoration: a victimological study in the context of restorative
justice' ............................................................................................................................................................... 50
De straftoemeting en het rechtspreken vanuit herstelrechtelijk perspectief. De rechtsbeleving van
rechtzoekenden voor de rechtbank .................................................................................................................. 51
Is herstelrecht meer dan procedurele rechtvaardigheid? Een kwalitatief onderzoek naar de perceptie van
slachtoffers ........................................................................................................................................................ 51
DEEL 5: Bemiddelingsactiviteiten in Vlaanderen in 2009 ...................................................................................... 53
Bemiddelingsdienst Gent .................................................................................................................................. 53
Inleiding: We hebben ‘blik’ gehaald!! ........................................................................................................... 53
Structurele activiteiten en verdere Implementatie van de wet van 22 juni 2005 ........................................ 53
De cijfers in beeld .......................................................................................................................................... 58
Conclusies en aspiraties voor 2010 : een ‘blik’ op de toekomst ................................................................... 59
Bemiddelingsdiensten Ieper & Veurne ............................................................................................................. 60
Structurele activiteiten en verdere Implementatie van de wet van 22 juni 2005 ........................................ 60
De cijfers in beeld .......................................................................................................................................... 62
Conclusie ....................................................................................................................................................... 64
Bemiddelingsdienst Turnhout ........................................................................................................................... 64
Structurele activiteiten en verdere Implementatie van de wet van 22 juni 2005 ........................................ 64
4 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
De cijfers in beeld .......................................................................................................................................... 66
Bemiddelingsdienst Brussel .............................................................................................................................. 69
Structurele activiteiten en verdere Implementatie van de wet van 22 juni 2005 ........................................ 69
De cijfers in beeld .......................................................................................................................................... 70
Conclusie ....................................................................................................................................................... 71
Een getuigenis van een slachtoffer van zedenfeiten over zijn ervaringen met bemiddeling ....................... 72
Bemiddelingsdienst Antwerpen ........................................................................................................................ 74
Structurele activiteiten en verdere Implementatie van de wet van 22 juni 2005 ........................................ 74
Jaarplanning 2009 ......................................................................................................................................... 76
De cijfers in beeld .......................................................................................................................................... 77
Conclusie ....................................................................................................................................................... 81
Bemiddelingsdienst Oudenaarde ...................................................................................................................... 81
Structurele activiteiten en verdere Implementatie van de wet van 22 juni 2005 ........................................ 81
De cijfers in beeld .......................................................................................................................................... 84
Bemiddelingsdienst Limburg ............................................................................................................................. 86
Herstelbemiddeling Limburg ......................................................................................................................... 86
Eén dienst, twee stuurgroepen ..................................................................................................................... 87
Structurele activiteiten en verdere Implementatie van de wet van 22 juni 2005 ........................................ 87
De cijfers in beeld .......................................................................................................................................... 91
Bemiddelingsdienst Mechelen .......................................................................................................................... 92
Inleiding ......................................................................................................................................................... 92
Structurele activiteiten en verdere Implementatie van de wet van 22 juni 2005 ........................................ 93
De cijfers in beeld .......................................................................................................................................... 98
Bemiddelingsdienst Dendermonde ................................................................................................................. 100
Structurele activiteiten en verdere Implementatie van de wet van 22 juni 2005 ...................................... 101
De cijfers in beeld ........................................................................................................................................ 104
Tot slot… ...................................................................................................................................................... 105
Bemiddelingsdienst Kortrijk ............................................................................................................................ 105
Inleiding ....................................................................................................................................................... 105
Structurele activiteiten en verdere Implementatie van de wet van 22 juni 2005 ...................................... 106
De cijfers in beeld ........................................................................................................................................ 107
5 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Conclusie en voorzichtige vooruitblik naar de toekomst ............................................................................ 108
Bemiddelingsdienst Leuven ............................................................................................................................ 109
De integratie van bemiddeling voor en na vonnis: een jaar later ............................................................... 109
Nieuwe wegen die we in 2009 zijn ingeslagen ............................................................................................ 111
Structurele activiteiten en verdere Implementatie van de wet van 22 juni 2005 ...................................... 112
De cijfers in beeld ........................................................................................................................................ 114
Brief, van een nabestaande nà een gezamenlijk gesprek met de dader, aan haar vrienden en familieleden
.................................................................................................................................................................... 116
Bemiddelingsdienst Brugge ............................................................................................................................. 117
Inleiding ....................................................................................................................................................... 117
Structurele activiteiten en verdere Implementatie van de wet van 22 juni 2005 ...................................... 118
De cijfers in beeld ........................................................................................................................................ 120
Conclusie ..................................................................................................................................................... 122
De bemiddelingsactiviteiten in Vlaanderen: samengevat ............................................................................... 122
De aanvragen tot bemiddeling .................................................................................................................... 122
Bemiddelingsdossiers .................................................................................................................................. 122
Resultaat van de bemiddeling .................................................................................................................... 122
DEEL 6: Bijlagen ................................................................................................................................................... 124
Cijfers arrondissementele bemiddelingsdiensten ........................................................................................... 124
Tabellen INSTROOM dossiers periode 01/01/08 - 31/12/08 ...................................................................... 124
Tabellen UITSTROOM dossiers periode 01/01/08 - 31/12/08 .................................................................... 129
Lijst leden stuurgroepen ................................................................................................................................. 134
6 | P a g i n a

TEN GELEIDE
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
We sloten het werkjaar 2009 af met de feestelijke viering van ons 10-jarig bestaan in het Provinciehuis te
Leuven. Het werd een bijzonder deugddoend gebeuren niet in het minst vanwege de talrijke aanwezigheid van
personen die de voorbije tien jaar hun bijdrage geleverd hebben aan de ontwikkeling van de diverse
activiteiten van onze vereniging. Bovendien konden we bij de organisatie van dit gebeuren genieten van de
sympathie vanwege velen die elk op hun manier bijdroegen tot het welslagen van dit feest: de deelnemers aan
het debat, Phara de Aguirre die op haar geëigende manier het gesprek in goede banen leidde, de ‘Muchachas’
die het geheel opluisterden met 'inspirerende songs', Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen en de
vertegenwoordiger van minister van Justitie Stefaan De Clerck die uitdrukkelijk hun steun betuigden voor de
verdere ontwikkeling van de bemiddelingspraktijk, het kringloopcentrum het Spit dat een 'salon' ter
beschikking stelde, onze kopiezaak die de speciale editie van de Nieuwsbrief integraal sponsorde... En ook hier
weer konden we rekenen op de gedrevenheid en creativiteit van de eigen medewerkers.
In het Redactioneel van de speciale editie van de Nieuwsbrief brengt Katrien Lauwaert als voorzitster van de
vereniging ‘een eerbetoon aan al onze medewerkers van vroeger en nu die zonder uitzondering veel hebben
gegeven. De personeelsgroep is in de voorbije tien jaar opvallend stabiel gebleven. Dat zegt veel over het
engagement.’ Zij hebben er ook in 2009 alles toe bijgedragen dat het een boeiend werkjaar werd zij het niet
altijd in even gemakkelijke omstandigheden. Voorliggend werkingsverslag mag hiervan getuigen.
Na het vertrek van Leo Van Garsse begin 2009 dienden de opdrachten die hem de voorbije jaren werden
toegewezen te worden geïntegreerd in het takenpakket van de staf op het centraal secretariaat. Bovendien
werd in overleg met de FOD Justitie geopteerd voor een heroriëntatie van de implementatiefunctie naar een
bemiddelingsfunctie, temeer daar de tijdelijkheid van de implementatiefunctie de laatste jaren hoe langer hoe
duidelijker werd. In overleg met de bemiddelaars werd overeengekomen dat zij, in ruil voor de uitbreiding van
de bemiddelingscapaciteit, op vraag deelopdrachten zouden opnemen op niveau van het secretariaat van de
vereniging. Ik meen te kunnen stellen en dat blijkt ook uit voorliggend jaarverslag dat we er op die manier zijn
in geslaagd ons actief als gesprekspartner te blijven engageren op de verschillende lokale en bovenlokale fora.
In voorgaande werkingsverslagen werd meermaals het belang beklemtoond van een bovenlokale structurele
verankering van de bemiddelingspraktijk. We moeten echter ook nu weer vaststellen dat de inspanningen in dit
verband tot dusver geen resultaat hebben opgeleverd. Na de vergadering van de Centrale werkgroep
Informatieplicht – een werkgroep geïnstalleerd op niveau van de FOD Justitie op initiatief van toenmalig
minister van Justitie L. Onkelinx - in november 2008 waarop door de beleidscel van de minister van Justitie in
deze een concreet voorstel werd toegelicht m.b.t. de installatie van een intersectorale beleids- en
praktijkadviserende commissie, bleef het gedurende het hele jaar 2009 stil. Gevolg hiervan is dat ook de
installatie van de deontologische commissie voorzien bij wet van 22 juni 2005 op zich laat wachten. Tot zolang
blijft de 'informele' deontologische adviescommissie die destijds werd geïnstalleerd in samenspraak met de
bemiddelaars minderjarigen aanspreekbaar op deontologische kwesties waarmee de bemiddelaars in hun
dagelijkse praktijk worden geconfronteerd.
Anderzijds, en dat is dan weer hoopgevend, kunnen we vaststellen dat 'herstel en bemiddeling' een thema blijft
voor de verschillende betrokken beleidsverantwoordelijken.
Zo ondermeer engageerden de Vlaamse gemeenschap en de FOD Justitie zich samen tot het uittekenen van
een concept m.b.t. de verdere implementatie van het 'herstelfonds'. Ook de provincies waren hierbij
gesprekspartner.
Bovendien hebben beide beleidsdepartementen zich uitgesproken voor overleg in functie van het uitklaren van
de bevoegdheden en verantwoordelijkheden m.b.t. de hulp- en dienstverlening die zich situeert op het
raakvlak van beide bevoegdheidsdomeinen, zo ondermeer m.b.t. de herstelbemiddeling en dit met het oog op
het uittekenen van een globaal raamakkoord in dit verband.
Verder sprak de minister van Justitie, Stefaan Declerck, zich in zijn Oriëntatienota dd. november 2009 uit voor
een gecoördineerd aanbod van bemiddeling op niveau van de rechtbank van eerste aanleg mede in functie van
het verhogen van de zichtbaarheid van de bemiddelingsprocedures voor de burger. Ook in de nota
7 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
strafuitvoeringsbeleid dd. februari 2010 wordt een luik besteed aan de ‘herstelbemiddeling’. Zo wordt
ondermeer de spoedige installatie van de deontologische commissie in het vooruitzicht gesteld. Bovendien
wordt de opvatting onderschreven dat ‘recht op bemiddeling voor alle personen (met een direct belang) die
betrokken zijn in een gerechtelijke procedure, een coherent overleg vereist tussen alle betrokken actoren.’ In dit
verband wordt verwezen naar de werking van de arrondissementele stuurgroepen die in samenspraak met
verschillende betrokken actoren in de verschillende Vlaamse gerechtelijke arrondissementen werden
geïnstalleerd met het oog op het uittekenen van een meer op herstel gericht strafrechtelijk beleid. Voorgesteld
wordt om de werking van deze arrondissementele samenwerkingsverbanden wetenschappelijk te onderzoeken
in functie van het uittekenen van beleidsaanbevelingen m.b.t. dergelijk beleidsorgaan inzake bemiddeling op
centraal of regionaal niveau.
Op initiatief van de Vlaamse gemeenschap werd een denkgroep 'herstel' geïnstalleerd met de bedoeling uit te
tekenen hoe de hulp- en dienstverlening ressorterend onder de Vlaamse bevoegdheid, invulling kan geven aan
de notie 'herstel'.
Ook op niveau van het parket-generaal blijft men betrokken. Het overleg inzake het bemiddelen in
'Assisendossiers' werd opnieuw opgestart. Ook de besprekingen met het oog op het formuleren van een advies
t.a.v. de minister van Justitie inzake de verhouding tussen de bemiddeling in strafzaken en de
herstelbemiddeling werden begin 2009 voortgezet. Wegens omstandigheden diende het overleg in dit verband
te worden opgeschort. De draad wordt terug opgenomen in het voorjaar 2010.
Inzake onze forumactiviteiten die tot doel hebben een breed maatschappelijk draagvlak te creëren voor een
herstelrechtelijke benadering van criminaliteit, signaleerden we vorig jaar dat gezien de beperktheid van de
middelen die wij hiertoe kunnen voorzien, wij de mogelijkheden zouden onderzoeken om ons in te schrijven in
andere, meer op deze opdracht van toepassing zijnde regelgevingen. Het voorbije jaar investeerden wij in de
voorbereidende werkzaamheden met het oog op het bekomen van een erkenning als sociaal-culturele
beweging. Indien onze aanvraag wordt gehonoreerd betekent dit dat wij vanaf januari 2011 extra personeels-
en werkingsmiddelen kunnen vrijmaken met het oog op de verdere uitbouw van onze forumopdracht en in het
bijzonder het ontwikkelen van sensibiliserende activiteiten t.a.v. het brede publiek. In dit verband werden ook
besprekingen opgestart met het theatergezelschap 'De goesting'. Bedoeling is een toneelstuk uit te werken
rond bemiddeling dat op diverse plaatsen in Vlaanderen kan worden voorgesteld. De Vlaamse gemeenschap
verklaarde haar steun aan dit project via het toekennen van een subsidie die ons toelaat alvast van start te
gaan.
Hoewel we vorig jaar aankondigden dat we onze internationale ambities wat zouden terugschroeven zijn we
ook wat dit betreft het voorbije jaar toch behoorlijk actief geweest.
Inzake onderzoek en innovatie werkten we ook in 2009 mee aan verschillende (doctoraats)onderzoeken.
Bovendien werd werk gemaakt van de inventarisering van allerlei thema's die om inhoudelijke verdieping
vragen en waartoe onderzoek in het kader van stages, eindverhandelingen,
doctoraatsverhandelingen,...dienstbaar kan zijn. Hiertoe werden in eerste instantie de eigen medewerkers
bevraagd. In een volgende fase worden ook de leden van de Algemene vergadering en de stuurgroepleden
bevraagd. Dit moet ons toelaten in de toekomst in deze een actiever beleid te voeren t.a.v. de
onderwijsinstellingen.
De vraag om inhoudelijke verdieping mede met het oog op de verdere ontwikkeling van een kwaliteitsvol
aanbod van bemiddeling komt niet in het minst van de bemiddelaars zelf.
Zowel inzake de toegankelijkheid van het aanbod als inzake het verloop van de bemiddeling tot en met de
uitkomst van het bemiddelingsproces en de wijze waarop deze al dan niet een plaats krijgt in de verdere
gerechtelijke afhandeling, blijven we geconfronteerd met een aantal knelpunten die ons uitdagen tot reflectie
en initiatief.
Zo stellen we vast dat er nog lang geen sprake is van een rechtsgelijke toegang van burgers betrokken bij een
strafrechtelijke procedure tot het aanbod van bemiddeling. Niettegenstaande de werkzaamheden van de
Centrale Werkgroep Informatie op enkele van de uitgetekende actieterreinen 1 , resulteerden in concrete
1 Zie Jaarverslag 2008
8 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
voorstellen, bleef de implementatie hiervan, op enkele uitzonderingen na, tot dusver dode letter. Zo
ondermeer zouden de verschillende betrokken instanties zich met de respectieve achterban beraden over de
vraag hoe invulling te geven aan de eigen verantwoordelijkheid inzake het informeren van burgers betrokken
bij een misdrijf m.b.t. de mogelijkheid van bemiddeling. Tot dusver heeft dit nog niet geresulteerd in concrete
richtlijnen.
We zien in dit verband echter ook een belangrijke rol weggelegd voor de eigen organisatie. Getuige hiervan
onze forumactiviteiten die zich ook situeren op arrondissementeel niveau waarbij de bemiddelaars heel wat
sensibiliserende initiatieven nemen en dit zowel t.a.v. de betrokken actoren als t.a.v. het brede publiek.
Ook de arrondissementele stuurgroepen nemen hierin hun verantwoordelijkheid en maken afspraken inzake
de rol van de respectieve partners met het oog op het optimaliseren van de toeleiding tot het aanbod van
bemiddeling. In een aantal arrondissementen resulteerde dit in een initiatief vanwege de gerechtelijke
instanties tot het implementeren van een systeem van 'lineair' informeren. Zo ondermeer in het
arrondissement Tongeren waar reeds enkele jaren, burgers betrokken bij een strafrechtelijke procedure, via
brief vanwege het parket, worden geïnformeerd over de mogelijkheid van bemiddeling. Dit resulteert in een
grote toestroom van aanvragen zelfs in die mate dat het aanbod aan bemiddelingscapaciteit ontoereikend
dreigt te worden, met als gevolg het invoeren van wachtlijsten en dientengevolge het afhaken van partijen die
in eerste instantie wel een vraag hadden tot bemiddeling. Dit legt een hypotheek op ons streven naar een
rechtsgelijke toegang tot het aanbod.
Onze vraag bij de FOD justitie tot uitbreiding van de bemiddelingscapaciteit werd ook in 2009 niet positief
beantwoord en het is nog maar de vraag of dit voor 2010 anders zal zijn. Ondertussen weegt de druk van de
caseload op alle bemiddelaars temeer daar we geen 'reserve' hebben en het 'uitvallen' van een bemiddelaar
om welke reden dan ook in eerste instantie dient opgevangen te worden door de directe collega's. Dit heeft
voor gevolg dat de noodzakelijke investering in structureel overleg en sensibilisering dreigt te stagneren met als
gevolg ook een stagneren van de praktijk.
Eerder dan zich hierdoor te laten ontmoedigen stellen we vast dat de bemiddelaars dit aangrijpen als een kans
om een aantal vanzelfsprekendheden in vraag te stellen en bij te sturen in hun voortdurende zoektocht naar
een evenwicht tussen enerzijds het hanteren van de groeiende caseload en anderzijds de zorg voor kwaliteit.
Het uitblijven van concrete bovenlokale richtlijnen m.b.t. de invulling van de eigen verantwoordelijkheid van de
respectieve betrokkenen inzake het informeren van burgers betreffende het aanbod van bemiddeling en
dientengevolge de diversiteit aan initiatieven in dit verband op arrondissementeel niveau, heeft voor gevolg
dat we op dit ogenblik worden geconfronteerd met nagenoeg zoveel verschillende systemen van toestroom
van dossiers naar de bemiddelingsdiensten als er arrondissementen zijn. Dit heeft belangrijke implicaties voor
de interpretatie van de registratiegegevens waarbij het ontzettend moeilijk wordt louter op basis van de
kwantitatieve gegevens algemene uitspraken te doen m.b.t. de Vlaamse bemiddelingspraktijk net zo min men
een vergelijking kan maken tussen de verschillende arrondissementen. Dit stelt ons voor de uitdaging ons
registratiesysteem te optimaliseren zodat enerzijds belangrijke gegevens niet verloren gaan en anderzijds de
gegevens toch bruikbaar zijn ter verantwoording t.a.v. de subsidiërende overheden en betrokken actoren en in
het kader van wetenschappelijk onderzoek.
Een andere belangrijke uitdaging in het streven naar een rechtsgelijke toegang tot het aanbod van bemiddeling
ligt in de diversiteit van de potentiële doelgroep. Zowel op niveau van het informeren als op niveau van het
aanbod zelf noodzaakt dit tot de nodige creativiteit. Zo namen de bemiddelaars, op basis van hun
praktijkervaring, het initiatief om de gehanteerde folders waarin het aanbod wordt toegelicht te 'vertalen' naar
de doelgroep van kinderen die als slachtoffer betrokken zijn bij een misdrijf. Ook inzake het
bemiddelingsproces zelf werden methodische aanpassingen doorgevoerd.
Hier ligt echter nog een belangrijk werkterrein. Onderzoek ondermeer m.b.t. het profiel van de deelnemers en
'niet-deelnemers' aan bemiddeling kan mee richtinggevend zijn voor de initiatieven die dienen te worden
ontwikkeld met het oog op het optimaal tegemoetkomen aan de diversiteit binnen onze doelgroep.
Van bij de opstart van de bemiddelingspraktijk beoogden wij met dit aanbod aan burgers betrokken bij een
gerechtelijke procedure ook de mogelijkheid te bieden zich te verhouden t.a.v. de verdere strafrechtelijke
afhandeling. De wijze waarop gerechtelijke instanties omgaan met het 'resultaat' van de bemiddeling is dan
9 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
ook een belangrijke bekommernis. De wet van 22 juni 2005 inzake de bemiddeling voorziet in de mogelijkheid
voor betrokken partijen om het resultaat van de bemiddeling over te maken aan de bevoegde gerechtelijke
instanties. In voorkomend geval dient de rechter hierover melding te maken in het vonnis. Mede op aansturen
van de bemiddelaars die partijen appelleren op deze mogelijkheid, werd de vraag of en zo ja hoe rechters zich
verhouden t.a.v. het resultaat van de bemiddeling, het voorbije jaar, voorwerp van bespreking op verschillende
overlegfora. Zo ondermeer op de denkdagen met de bemiddelaars waarbij ook rechters werden uitgenodigd
hierover met ons in debat te gaan. Het resultaat van deze bespreking was bijzonder confronterend en maakte
ons duidelijk dat inzake de implementatie van de wettelijke bepalingen in deze nog een hele weg is af te
leggen. Recent beperkt onderzoek in een aantal arrondissementen bevestigt dit. Mogelijk is dit een gevolg van
het gegeven dat de overeenkomsten als resultaat van een bemiddeling in verhouding tot de caseload van de
magistratuur nog altijd een bijzonder marginaal gegeven zijn. Mogelijk heeft het te maken met 'de taal' van de
overeenkomsten. Overleg met de zittende magistratuur dringt zich op en dient hierover duidelijkheid te
creëren niet in het minst om partijen, die zich engageren in een bemiddelingsproces tot en met in het afsluiten
van een overeenkomst, tegemoet te komen in hun verwachting hiermee ook een stem te krijgen in het verder
debat inzake de strafrechtelijke afhandeling.
De realisatie van een bemiddelingspraktijk mede als motor voor de ontwikkeling van een meer op herstel
gericht strafrechtelijk beleid veronderstelt -en zo mag ook weer blijken uit voorliggend jaarverslag- de
geïntegreerde ontwikkeling van activiteiten op diverse terreinen: methodiekontwikkeling, onderzoek en
innovatie met het oog op kwaliteitsbevordering, netwerking, sensibilisatie, vorming, beleidsadvisering. De
doelstellingen van de organisatie werden destijds bij de oprichting ook als dusdanig omschreven en juist in de
samenhang van deze doelstellingen lezen we de identiteit van de organisatie, zoals een lid van de Algemene
vergadering het verwoordde.
In het jaarverslag 2008 kondigden wij de verderzetting aan van het debat m.b.t. de vraag waar we op termijn
met de organisatie naartoe willen. De bemiddelaars zelf hadden een eerste gelegenheid om zich hierover uit te
spreken op de denkdagen in 2008. In november 2009 werd hierover in gesprek gegaan op niveau van de
Algemene vergadering. De komende maanden wordt dit overleg verder gezet. Nu al is echter duidelijk dat men
het behoud van de identiteit van de organisatie en i.c. de samenhang van de diverse doelstellingen ook voor de
toekomst blijft onderschrijven.
Dat wij de voorbije tien jaar toch wel wat hebben gerealiseerd heeft mijn inziens ook te maken met deze
geïntegreerde visie en met een professionele identiteit van onze medewerkers die hier perfect op aansluit en
juist gekenmerkt wordt door de samenhang van hun affiniteit met het individuele werk, hun kritisch reflexief
bezig zijn, hun structureel inzicht en de vanzelfsprekendheid waarmee zij hun individueel bezig zijn verbinden
met sensibiliserend werk, vorming, beleidsmatig initiatief. De identiteit van de organisatie wordt zodoende
gedragen door de professionele identiteit van de medewerkers. En als ik de medewerkers mag geloven dan ligt
juist in de erkenning van deze identiteit door de organisatie een belangrijke voedingsbodem voor hun blijvend
engagement.
Afsluitend wil ik hier opnieuw alle medewerkers, leden van de raad van bestuur en algemene vergadering,
deelnemers aan werkgroepen en stuurgroepen uitdrukkelijk danken voor hun engagement. Ook de federale en
Vlaamse beleidsverantwoordelijken wil ik bedanken voor hun constructieve betrokkenheid.
Tenslotte wil ik nog een woordje richten tot Jan Bergé, medestichter van de organisatie en gedurende tien jaar
lid van de raad van bestuur en meer dan negen jaar voorzitter van onze vereniging: “ Jan, mede dank zij jou heb
ik geleerd de kleinere en grotere obstakels te relativeren in het licht van al het waardevolle dat ‘ons bezig zijn’
en de gedragenheid hiervan door velen, ons dagdagelijks brengt. Dus Jan, het gaat goed met de sociëteit. Je
hebt de organisatie doorheen haar groeipijnen (be)geleid en nu de funderingen min of meer zijn gelegd heb je
besloten de fakkel door te geven aan Katrien. Je was een schitterende voorzitter en mede namens ons allen
bedank ik jou voor wat je hebt betekend en nog betekent voor onze vereniging. Van harte.”
Marianne Regelbrugge
Coördinator
25 februari 2010
10 | P a g i n a

DEEL 1: FOCUS OP DE INTERNE ORGANISATIE
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
In het jaarverslag 2008 stonden we uitgebreid stil bij de resultaten van het beleidsplanningsproces en bij de
stand van zaken inzake het reorganisatieproces. Beide processen werden eind 2007 opgestart om tegemoet te
komen aan een aantal knelpunten in het toenmalig functioneren van de organisatie. Volgende doelen werden
voor ogen gehouden: een verduidelijking van de beslissingsstructuren; de actieve ondersteuning van
medewerkers in hun arrondissementele opdracht; het verbreden van het intern draagvlak voor de
verschillende opdrachten op arrondissementeel, regio- en organisatieniveau; het verzekeren van de
betrokkenheid van alle medewerkers op het geheel van de organisatie.
Richtinggevend hierbij was tevens de vaststelling dat de organisatie zich tot dan toe in haar functioneren liet
leiden door enkele waardevolle uitgangspunten die men bij de reorganisatie wenste mee te nemen en zelfs
wenste te versterken en die door de medewerkers zelf werden benoemd als: onderlinge gelijkwaardigheid,
mogelijkheden tot ontplooiing op verschillende vlakken, kansen voor alle medewerkers tot betrokkenheid op
het geheel van de organisatie, ruimte voor participatie en dialoog, voor creativiteit, innovatie, vrijheid,
autonomie en verantwoordelijkheid.
Eén en ander resulteerde in een beleidsplan voor de periode 2008-2011 en verder in de installatie van 3
regioteams, het Inhoudelijk Beleidsoverleg en in het bepalen van de verhoudingen inzake bevoegdheden en
verantwoordelijkheden tussen de verschillende geledingen binnen de organisatie.
Eind 2010 loopt huidige beleidsperiode af en starten de werkzaamheden met het oog op het uittekenen van
een volgend beleidsplan. Verder wordt een globale evaluatie voorzien van de doorgevoerde reorganisatie. De
uitkomst van het debat omtrent de vraagstelling ‘waar we op lange termijn naartoe willen met de organisatie’
zal hier richtinggevend zijn. Een structuur is immers geen op zich staand gegeven maar staat ten dienste van de
realisatie van de inhoudelijke ambities en dient een weerspiegeling te zijn van de waarden die je als organisatie
onderschrijft.
ALGEMENE VERGADERING
De algemene vergadering kwam statutair bijeen op 28 april 2009. Na de behandeling van de formele punten
(ontslagnemingen en benoemingen AV en Raad van bestuur en goedkeuring jaarrekening 2008 en begroting
2009) werden de cijfergegevens m.b.t. het werkjaar 2008 toegelicht.
In navolging van de suggestie van de Algemene vergadering (vergadering 29 april 2008) werd, voor zover de
registratiegegevens dit toelaten, een vergelijking gemaakt voor de periode 2002-2008. De Algemene
vergadering kreeg daarna de gelegenheid een aantal inhoudelijke bedenkingen te formuleren.
Zo was er de vaststelling dat, in tegenstelling tot de resultaten van het onderzoek dat in 2004 werd uitgevoerd
in de arrondissementen Dendermonde en Tongeren, de verhouding tussen het aantal ‘daders’ dat interesse
heeft voor de bemiddeling en het aantal ‘daders’ dat werd geïnformeerd over de bemiddeling de laatste jaren
procentueel veel hoger ligt dan aan slachtofferkant (67% tegenover 46%). De resultaten van het onderzoek in
2004 lieten een vrij gelijklopende verhouding zien voor wat slachtoffers en daders betrof. Dit zou gedeeltelijk te
verklaren zijn door de stijging van het aantal dossiers in de fase van de strafuitvoering waarbij de vraag voor
bemiddeling meestal komt van daderkant en we daar, meer dan in dossiers voor vonnis, op een negatieve
reactie stuiten vanwege de slachtoffers. Verder werd erop gewezen dat het moment waarop slachtoffers
aangesproken worden op bemiddeling zeer bepalend kan zijn voor hun reactie waarbij het bijzonder moeilijk is
om in deze eenduidige richtlijnen te geven. Vandaar wordt gewezen op het belang van een brede sensibilisatie
van allerlei hulp- en dienstverlenende organisaties en van de burger opdat bemiddeling zichtbaar wordt.
Verder viel op dat het aantal bemiddelingsprocessen dat resulteert in een overeenkomst tijdens de voorbije
jaren procentueel eerder is gedaald dan gestegen. Nochtans blijft het opzet van de bemiddeling voor de
organisatie meer dan alleen het faciliteren van een onderlinge communicatie tussen slachtoffer en dader van
een misdrijf. Het gaat ook om het aanreiken van kansen aan partijen betrokken bij een misdrijf om zich te
11 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
verhouden t.a.v. het verder verloop van de strafrechtelijke afhandeling waarbij we ook voor ons een
verantwoordelijkheid zien in het creëren van de hiertoe noodzakelijke voorwaarden. Vraag is of je als
bemiddelaar hier een afwachtende houding aanneemt t.a.v. partijen dan wel hen hier actief op appelleert.
Belangrijk in deze is ook dat we zicht krijgen op de houding van de magistraten t.a.v. de bemiddeling en in het
bijzonder ‘de overeenkomsten’. We kunnen veronderstellen dat ‘de overeenkomst’ de bemiddeling voor de
magistraat zichtbaar maakt en mogelijk zijn houding t.a.v. ‘bemiddeling’ in positieve zin zal beïnvloeden. Tot op
heden wordt bemiddeling immers door de magistratuur nog zeer vaak als een randverschijnsel gepercipieerd.
Of de rechters in hun besluitvorming al dan niet de overeenkomst mee in overweging nemen blijft op dit
ogenblik een onbeantwoorde vraag. In dit verband werd nog opgemerkt dat de wet van 22 juni 2005 die
voorziet in enkele bepalingen m.b.t. de verantwoordelijkheid van de rechter om zich t.a.v. de bemiddeling te
verhouden, hier geen sluitende garantie vormt. Er blijft nood aan sensibiliserende en vormende activiteiten
t.a.v. de magistratuur. Tevens stelde men dat ook de advocatuur hierbij een rol kan spelen. Wanneer een
overeenkomst werd opgemaakt kunnen de respectieve advocaten de magistratuur hierop attenderen.
Afsluitend werd gesteld blijvend aandacht te hebben voor de aansluiting van de bemiddeling bij de
scharniermomenten in de gerechtelijke procedure. Hiermee wordt enerzijds gedoeld op het informeren van
partijen betrokken bij een gerechtelijke procedure over de mogelijkheid bemiddeling aan te vragen en dit
tijdens de verschillende fasen van de strafrechtsbedeling tot en met de strafuitvoering. Dit veronderstelt
tevens dat ook de magistratuur en andere hulp- en dienstverlenende organisaties worden geappelleerd om
hierin een verantwoordelijkheid op te nemen niet in het minst omwille van het beginsel van rechtsgelijkheid.
Anderzijds blijft het een uitdaging de mogelijkheden te creëren opdat partijen en gerechtelijke instanties zich in
de verdere strafrechtelijke afhandeling onderling zouden kunnen verhouden.
Betreffende thema’s kwamen in de loop van het werkjaar op de agenda van verschillende overlegmomenten.
Zo gingen we op de jaarlijkse denkdagen met alle medewerkers in gesprek met de heer Rob Perriëns, rechter
bij de strafuitvoeringsrechtbank Antwerpen en met de heer Rik Haex, gewezen voorzitter van de rechtbank van
eerste aanleg te Leuven rond de vraagstelling hoe rechters de bemiddeling percipiëren en of en hoe zij zich
verhouden tot de bemiddelingsovereenkomst. Hierover leest u meer verder in dit jaarverslag. Bovendien werd
in dit verband, mede op aansturen van de bemiddelaars, onder supervisie van mevrouw Katrien Lauwaert, in
een aantal gerechtelijke arrondissementen een beperkt onderzoek uitgevoerd. Verder in dit werkingsverslag
krijgt u een beknopt overzicht van de resultaten van dit onderzoek.
Op de viering van het 10-jarig bestaan van onze organisatie benoemde ook Jan Bergé, ex-voorzitter van onze
vereniging, het sensibiliseren van de zittende magistratuur als één van de grote uitdagingen voor de komende
jaren.
Jan Bergé
12 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Een andere belangrijke uitdaging voor de organisatie wordt het uittekenen van een visie op lange termijn:
‘Waar willen we op termijn met de organisatie naartoe’. In het werkingsverslag 2008 brachten we verslag uit
over de denkdagen waar ook deze vraagstelling thema van debat was. We kondigden meteen ook aan dat we
in 2009 verdere stappen zouden zetten in de ontwikkeling van een lange termijn visie. Ondermeer met dit
opzet werden de leden van de algemene vergadering uitgenodigd op een buitengewone vergadering die
doorging op 17 november 2009. De agenda van deze vergadering was tweeledig. Vooreerst werd naar
aanleiding van de jaarlijks terugkerende problemen om het vereiste aanwezigheidsquorum te halen een
statutenwijziging doorgevoerd. Op basis van het streven van de organisatie naar dialoog en participatie werd
bij de oprichting van de organisatie statutair bepaald dat de helft van de leden ook effectief diende aanwezig te
zijn op de vergaderingen. De voorbije jaren bleek dit bijzonder moeilijk te realiseren. In het zoeken naar een
evenwicht tussen enerzijds de optie voor participatie en dialoog en anderzijds de praktische haalbaarheid werd
een wijziging doorgevoerd in die zin dat de helft van de leden van de algemene vergadering aanwezig of
vertegenwoordigd dient te zijn. Gegeven het feit dat statutair elk lid slechts één ander lid bij volmacht kan
vertegenwoordigen dient nog altijd een voldoende quorum van effectief aanwezige leden gehaald.
Tweede punt van de agenda was de vraagstelling waar we op termijn naartoe willen met de organisatie. Er
werd gedebatteerd in twee groepen. Hierbij werd vertrokken van de vraag of de organisatie zich nog altijd kan
scharen achter de doelstellingen zoals statutair vastgelegd bij de oprichting van de vereniging. Deze
doelstellingen situeren zich op 4 domeinen met name:
De bemiddeling: het ontwikkelen van visie en methodiek om te bemiddelen tussen slachtoffer en dader en
daartoe het uitbouwen van een organisatorisch kader;
Studie en innovatie:
o onderzoek naar andere methoden van herstel en probleemoplossing; deze methoden uitproberen,
evalueren, bijsturen en overdraagbaar maken; daartoe een organisatorisch kader uitbouwen;
o studie-, onderzoeks-, prospectie- en innovatiewerk verrichten m.b.t. bemiddeling en verwante
domeinen;
o methodische ondersteuning en vorming aanbieden alsook informatie en documentatie uitbouwen;
Forum: het organiseren van informatie- en ervaringsuitwisseling, overleg en samenwerking tussen alle
geïnteresseerden in binnen- en buitenland; het organiseren van sensibiliserende activiteiten t.a.v. het
brede publiek
Beleid: het nemen en ondersteunen van sensibiliserende en beleidsbeïnvloedende initiatieven t.a.v. de
betrokken overheden en maatschappelijke instanties en voorzieningen.
Al heel snel werd duidelijk dat alle leden van de Algemene vergadering de uitgetekende doelstellingen nog
altijd volledig kunnen onderschrijven. Bovendien beklemtoonde men het belang van de samenhang tussen
deze verschillende doelstellingen wat voor vele leden ook de specifieke identiteit van de organisatie uitmaakt.
Men ziet geen enkele reden om hier in de toekomst van af te stappen zij het dat zich desgevallend op termijn
wel een wijziging in prioriteitenafweging kan opdringen. Voorlopig blijkt de focus op de bemiddelingspraktijk
en de organisatorische, inhoudelijke en methodische omkadering hiervan voor de meeste leden prioritair
gevolgd door, ongeveer op gelijke hoogte, de andere doelstellingen.
Dit debat wordt in het voorjaar 2010 verder gezet en dient te resulteren in een langetermijnvisie die zoals
reeds aangegeven mede richtinggevend zal zijn bij de opmaak van het volgend beleidsplan. Bovendien dient dit
ons een kader aan te reiken hoe ons met onze doelstellingen en activiteiten te verhouden t.a.v. andere hulp-
en dienstverlenende instanties en organisaties op het terrein.
RAAD VAN BESTUUR
De raad van bestuur was begin 2009 statutair ontslagnemend. Drie leden stelden zich niet opnieuw kandidaat
om een beheersmandaat op te nemen: Erika Fieuws, stichtend lid van de organisatie en reeds van bij het begin
lid van de raad van bestuur, Nadia Biermans eveneens stichtend lid van de organisatie en vier jaar lid van de
raad van bestuur en tenslotte Jan Bergé eveneens stichtend lid en van bij aanvang lid van de raad van bestuur
en sedert 2000 ook voorzitter van de raad van bestuur. Hiermee verliest de raad van bestuur drie zeer
geëngageerde leden die zich tijdens hun jaren als bestuurslid telkens opnieuw dienden te verhouden t.a.v. de
13 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
groter wordende complexiteit van de ‘societeit’. Zij deden dit met een nooit geziene soepelheid van geest en
een enorme gedrevenheid. Steeds aanspreekbaar en beschikbaar als het nodig was. Zij hebben de organisatie
mee ‘gedragen’ en dit gaf comfort ook aan de medewerkers. In naam van ons allen wil ik hen hier nogmaals
uitdrukkelijk danken.
Ondertussen werd een nieuwe bestuursraad samengesteld. Van de bestaande ploeg bleven vijf leden over:
Katrien Lauwaert die het voorzitterschap overnam, Katrien Willems, Martine Puttaert, Erik Claes en Lieve Bradt.
Twee nieuwe leden sloten aan: Stijn Caes en Martin De Loose.
De raad van bestuur kwam in 2009 zes keer samen en boog zich over verschillende dossiers. Specifieke
aandacht ging naar de actieve opvolging van de financiële situatie en dit via driemaandelijkse toetsing van de
resultaten aan de begroting. Op die manier kreeg de raad van bestuur tussentijds de mogelijkheid een en ander
bij te sturen. Na de onverwacht teleurstellende resultaten voor het boekjaar 2008 (dat werd afgesloten met
een minieme winst) en dit niettegenstaande de inspanningen van alle medewerkers, wou de raad van bestuur
op deze wijze voorkomen eind 2009 opnieuw geconfronteerd te worden met een slechter resultaat dan
voorzien. De algemene vergadering keurde in haar vergadering van 28 april 2009 de financiële rekeningen
goed, sprak haar waardering uit voor de geleverde inspanningen met het oog op enerzijds besparen en
anderzijds het vinden van bijkomende middelen maar vroeg tegelijkertijd waakzaam te blijven.
Om de betrokkenheid van de medewerkers ook op het financiële luik te voeden werd ook op niveau van het
Inhoudelijk beleidsoverleg tussentijds toelichting gegeven bij de financiële situatie waarbij de leden van dit
overleg advies konden uitbrengen m.b.t. mogelijkheden inzake bijsturing.
De financiële situatie van de organisatie laat tot op heden weinig of geen ruimte om een financieel beleid te
voeren dat aansluiting vindt bij de inhoudelijke ambities van de organisatie. Deze reiken zoals uit voorliggend
werkingsverslag mag blijken, verder dan de opdrachten waarvoor de organisatie op dit ogenblik wordt
gesubsidieerd met name het realiseren van een bemiddelingsaanbod in elke fase van de strafrechtsgang tot en
met de fase van de strafuitvoering en dit in elk gerechtelijk arrondissement van Vlaanderen. Dit stelt ons voor
de keuze óf in te binden op onze inhoudelijke ambities óf blijvend te zoeken naar bijkomende middelen. Het
voorbije jaar werd voorbereidend werk geleverd met het oog op het structureel voorzien in middelen om onze
opdracht inzake het creëren van een breed maatschappelijk draagvlak voor het herstelrechtelijk gedachtegoed
en voor de bemiddeling ten volle te kunnen uitbouwen. Zo werden de mogelijkheden verkend om een
erkenning te bekomen als sociaal-culturele beweging en om een theatervoorstelling m.b.t. ‘bemiddeling’ te
realiseren. We komen hier verder in dit jaarverslag op terug.
INHOUDELIJK BELEIDSOVERLEG
Het Inhoudelijk beleidsoverleg (IBO) kwam in 2009 tien keer in vergadering bijeen. Eén van de thema’s op dit
overleg betrof een verduidelijking van het mandaat van het IBO en van de deelnemers en in het bijzonder van
de bemiddelaars die door de regio zijn afgevaardigd om deel te nemen aan dit overleg. Zoals in voorgaand
werkingsverslag beschreven beoogt het IBO dat is samengesteld uit stafmedewerkers, administratieve
krachten, bemiddelaars en coördinator de verbinding te maken tussen de verschillende geledingen binnen de
organisatie. Binnen de contouren uitgetekend in het beleidsplan heeft dit overleg, al naargelang de
beleidsdomeinen een beslissende dan wel adviserende bevoegdheid. Elke deelnemer aan dit overleg heeft een
gelijkwaardige stem in de besluitvorming zij het dat de coördinator, wanneer geen consensus wordt bereikt, de
bevoegdheid heeft ‘knopen door te hakken’, in voorkomend geval, in samenspraak met de raad van bestuur.
Met het oog op de besluitvorming worden m.b.t. bepaalde aspecten ook de regioteams geconsulteerd.
Bovendien kunnen op vraag van de regioteams thema’s ter bespreking worden voorgelegd aan het IBO. De
bemiddelaars die participeren aan het beleidsoverleg hebben hier een belangrijke scharnierfunctie. Van hen
wordt verwacht dat zij op een objectieve manier de standpunten vertolken die m.b.t. bepaalde thema’s binnen
de regio werden ingenomen zodat deze een volwaardige plaats krijgen in het debat. Zij zijn de
informatieverschaffers van wat er leeft in hun regioteam. Dit is voor de ‘afgevaardigde’ bemiddelaars niet altijd
een eenvoudige opdracht. Enerzijds dienen zij de standpunten van hun regio in te brengen, anderzijds wordt
van hen verwacht dat zij deze kunnen overstijgen om tot eenduidige en gedragen beslissingen te komen die
mogelijk niet volledig in de lijn liggen van het regio standpunt.
14 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Verder boog het IBO zich over verschillende dossiers die betrekking hebben op de ontwikkeling van de
bemiddelingspraktijk, het bovenlokaal overleg, de bijdrage van de organisatie aan wetenschappelijk onderzoek;
de forumwerking; praktijk- en beleidsontwikkelingen en thema’s die raken aan het organisatiebeleid,
personeelsbeleid en financieel beleid.
REGIOTEAMS
Uit voorgaande mag reeds blijken dat de regioteams een belangrijke scharnierfunctie vervullen in de
organisatie. Doorheen de implementatie van de reorganisatie werd dit ook alsmaar duidelijker. Niet in het
minst de regioteams zelf hebben bijgedragen tot een verdere explicitering van hun positionering binnen het
geheel van de organisatie.
Wanneer we de omschrijving, doel en bevoegdheid van het regioteam zoals bepaald in de startnota dd. 2007
vergelijken met de bepalingen in de toelichting bij het organigram dd. 2009 dan stellen we een belangrijke
evolutie vast. Meer bepaald werd doorheen de implementatie van de reorganisatie de rol van de regioteams
m.b.t. het beleid op verschillende vlakken op niveau van de organisatie duidelijker.
Zo luidt de 'omschrijving' van het 'zelfsturend team' 2 in de startnota als volgt: 'Het zelfsturend team is een
vaste groep van medewerkers in een organisatie die m.b.t. de opdracht een kwaliteitsvol aanbod van
bemiddeling te realiseren een gezamenlijke verantwoordelijkheid opnemen. Hoe deze verantwoordelijkheid
concreet wordt ingevuld wordt bepaald door de leden van het zelfsturend team. Hoe zij zich hierop
organiseren wordt eveneens bepaald door het zelfsturend team.'
In een toelichtende nota bij het organigram dd. begin 2009 lezen we het volgende: Het zelfsturend team is een
vaste groep van medewerkers in een organisatie die een gezamenlijke ondersteunende verantwoordelijkheid
opnemen m.b.t.:
de opdracht een kwaliteitsvol aanbod van bemiddeling te realiseren;
het creëren van structurele voorwaarden, die hiertoe noodzakelijk zijn.
Hoe deze verantwoordelijkheid concreet wordt ingevuld wordt bepaald door de leden van het zelfsturend
team. Hoe zij zich hierop organiseren wordt eveneens bepaald door het zelfsturend team.
Daarnaast vormt het zelfsturend team in twee richtingen de brug tussen de arrondissementele diensten en het
IBO, zowel op het vlak van beleidsvoorbereiding als van beleidsuitvoering.
Ook bij de bepalingen m.b.t. het 'doel' van de zelfsturende teams zien we in de recentere nota een expliciete
verwijzing naar het beleid op niveau van de organisatie dit in tegenstelling tot de startnota.
Het team is geen doel op zich maar creëert mee de voorwaarden opdat individuele medewerkers zich
ondersteund zouden weten in het realiseren van de opdracht. De zelfsturende teams verbreden het draagvlak
voor de verantwoordelijkheden van de individuele medewerkers, en verbreden tegelijk ook het draagvlak voor
het organisatiebeleid. De samenwerking dient uiteindelijk ook bij te dragen tot een meer efficiënte werking,
wat op zijn beurt ruimte creëert voor creativiteit en vernieuwing.
Tenslotte krijgen we ook inzake 'bevoegdheid ' in de recentere nota een verwijzing naar 'de organisatie als
geheel': Conform het voorgaande heeft het zelfsturend team een grote autonomie in de invulling van haar
verantwoordelijkheden. Vanzelfsprekend werkt het zelfsturend team binnen de beleidslijnen uitgetekend door
de organisatie (beleidsplan). Belangrijke graadmeter is in welke mate de individuele medewerkers zich effectief
gesteund weten in hun opdracht en in welke mate de individuele medewerker zich betrokken voelt op de
werking van de organisatie als geheel.
De uitdagingen voor de regioteams liggen zodoende op twee belangrijke niveaus:
het invulling geven aan de ondersteuning van de individuele medewerker in zijn arrondissementele
2 Tegenwoordig spreken we eerder van ‘regioteams’ dan van ‘zelfsturende teams’.
15 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
verantwoordelijkheden op individueel niveau en structureel niveau;
het invulling geven aan de betrokkenheid op de werking van de organisatie als geheel en het mee
creëren van een breder draagvlak voor het beleid van de organisatie op verschillende vlakken.
Deze evolutie is niet toevallig en getuigt enerzijds van de grote betrokkenheid van de medewerkers op het
geheel van de organisatie en anderzijds van de wil van de organisatie hiertoe ook de ruimte te creëren.
In de praktijk komen de drie regioteams ongeveer zeswekelijks samen. De agenda wordt bepaald enerzijds
door wat zich vanuit de arrondissementele diensten aan punten aandient en dit zowel op individueel vlak als
op structureel vlak en anderzijds door wat zich vanuit het Inhoudelijk Beleidsoverleg aan thema’s aandient. De
evaluatie van de werking van de regioteams zal worden gekaderd in de globale evaluatie van de reorganisatie
waarbij zoals in voorgaande reeds gesteld de ambities van de organisatie op langere termijn mee
richtinggevend zullen zijn.
Viering 10 jaar Suggnomè – 11 december 2009 Provinciehuis Leuven
16 | P a g i n a

TERUGKOMDAGEN EN DENKDAGEN
TERUGKOMDAGEN
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
In tegenstelling tot vorige jaren kozen we er in 2009 voor om de frequentie van Terugkomdagen te
verminderen, ingegeven door het feit dat de Regio’s nu een aantal doelstellingen die vroeger aan de
terugkomdagen werden toegedicht, hebben overgenomen. Bemiddelaars ontmoeten mekaar nu immers
frequent op regioniveau. Dit impliceert dan wel dat de bemiddelaars over de grenzen van de Regio’s heen
mekaar veel minder zien, wat door sommigen evenwel als een tekort wordt ervaren.
De terugkomdagen gingen door op 19 februari 2009 en op 20 oktober 2009. Volgende thema’s kwamen aan
bod:
DENKDAGEN
voorstelling Werkboek Herstel vanuit de cel, werkwoorden van daders, door de heer Frank Geets
(attaché Management en Ondersteuning Gevangenis Leuven Centraal);
toelichting van het beleid van het Directoraat Generaal Penitentiaire Inrichtingen inzake
herstelgerichte detentie door mevrouw Vanessa Bury;
bemiddelen met kinderen: groepsoefening: aan de hand van een concrete casus dachten we na over
de randvoorwaarden, mogelijkheden en grenzen om met kinderen te bemiddelen;
voorstelling tussentijdse resultaten Beleidsplan Suggnomè;
toets herziening missietekst in het licht van het Beleidsplan Beweging (zie elders in dit verslag);
bespreking en vergelijking van concrete werkwijze om dossiergegevens te registreren.
De residentiële denkdagen vonden plaats op 14 en 15 mei in Roosendael. De denkdagen grijpen we aan om
enerzijds inhoudelijke thema’s uit te werken en ter discussie te stellen, en anderzijds om te werken aan de
groepsdynamiek.
We werkten rond volgende inhoudelijke thema’s.
Bemiddeling en zittingsniveau
Het bemiddelingsgebeuren is op verschillende momenten en wijzen verankerd aan het
strafrechtsgebeuren. Eén van de momenten waarop zich dit kan manifesteren is op zittingsniveau. Een
van de beoogde doelen van bemiddeling, is om slachtoffers en verdachten/daders mogelijkheden te
geven tot participatie aan de gerechtelijke besluitvorming. Conform
onze visie willen wij partijen ondersteunen in hun wens om de
resultaten van het bemiddelingsproces terug te koppelen ten aanzien
van de gerechtelijke instanties. Maar hoe sluit de besloten ruimte van
bemiddeling aan op de publieke ruimte van het strafproces? En in
welke mate en op welke wijze kunnen straf(uitvoerings)rechters
rekening houden met de bemiddeling en de resultaten ervan? Waar
vullen deze twee verschillende concepten mekaar aan of botsen ze?
We gingen hierover in gesprek met Prof. dr. Katrien Lauwaert (Ulg) die
de voorbije jaren een doctoraatonderzoek heeft gewijd aan de
thematiek van ‘Herstelrecht en rechtswaarborgen’. Nadien namen de
heer Henri Haex (voorzitter rechtbank eerste aanleg Leuven) en de
heer Robert Perriëns (strafuitvoeringsrechter Antwerpen) vanuit hun
praktijkervaring deel aan het debat.
Zie ook volgende publicatie: Lauwaert Katrien (2009), Herstelrecht en procedurele waarborgen,
Maklu, Apeldoorn-Antwerpen, 398p. (in onze bibliotheek beschikbaar)
17 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
De arrondissementele stuurgroepen ‘bemiddelen in delictsituaties’ in perspectief
Binnen de organisatie, en bij de bemiddelaars, leeft reeds enige tijd het gevoel dat de vergaderingen
van de arrondissementele stuurgroepen niet steeds meer voldoen aan het oorspronkelijke opzet. We
stellen tevens verschillen vast tussen de arrondissementen op het vlak van frequentie van vergaderen,
agenda en aanwezigheid van partners. Dit hoeft op zich niet per definitie problematisch te zijn voor
zover de partners rond de tafel zich nog achter eenzelfde visie kunnen scharen. Wij maakten tijd om
alvast binnen onze ploeg van medewerkers opnieuw de achterliggende waarden en visie te
expliciteren.
Samengevat komt het hier op neer:
Suggnomè wil bijdragen tot de humanisering van de strafrechtelijke reactie op criminaliteit en van de
samenleving. Zij wil bijdragen tot een maatschappelijke benadering van criminaliteit die tegemoet
komt aan de menselijke waardigheid. Wij streven naar een meer communicatieve en participatieve
justitie, hetgeen betekent dat we het recht van eenieder betrokken bij een misdrijf willen erkennen
om gehoord te worden en te participeren aan de maatschappelijke reactie op dit gebeuren. Ons
inziens kan iedere actor op het werkveld welzijn en justitie worden uitgedaagd om cliënten te
ondersteunen in hun zoektocht en mogelijkheden om zich te verhouden ten aanzien van het misdrijf,
maar ook ten aanzien van elkaar en ten aanzien van de gerechtelijke actoren. Dit vraagt echter een
voortdurend zoeken naar evenwicht tussen verschillende actoren en rationaliteiten. Dit vraagt
samenspraak en tegenspraak tussen alle instanties die invulling geven de maatschappelijke reactie op
een misdrijf. Hier ligt een belangrijke opdracht voor de stuurgroepen, die zich hebben verenigd rond
de doelstelling ‘een op herstel gericht strafrechtelijk beleid’. Bemiddeling biedt een mooie casus om
van daaruit na te denken over de eigen rol in dit kader.
We schrijven het komende jaar een visietekst uit, waar ook de visie met betrekking tot de
stuurgroepen een plaats krijgt. Wordt dus vervolgd.
Tot slot beëindigden we de denkdagen met een stadswandeling in Mechelen.
INTERNE WERKGROEPEN
WERKGROEP REGISTRATIE
Deze werkgroep bestaat uit de coördinator, een stafmedewerker en een aantal bemiddelaars. Zij buigen zich
op regelmatige basis over de vragen en bedenkingen van bemiddelaars en externen mbt de uitbouw en het
onderhouden van een efficiënt, gebruiksvriendelijk en omvattend registratiesysteem. Op die manier probeert
zij een systeem op poten te zetten dat op vrij eenvoudige wijze een antwoord kan bieden op vragen van de
overheid, de bemiddelaars, en externen mbt de bemiddelingscijfers. Afgelopen jaar kwam de werkgroep 4
keer samen en werd ondere andere werk gemaakt van een up-to-date handleiding van het registratiesysteem
en een overzicht van de FAQ (frequently askes questions). Ook werd uitvoerig gediscussieerd over de
definiëring en interpretatie van een aantal variabelen, zoals: vanaf wanneer registreer je iets als aanvraag,
bemiddelingsdossier, ... We probeerden de input zo vergelijkbaar mogelijk te maken ondanks de verschillen in
werking tussen de bemiddelingsdiensten in verschillende gerechtelijke arrondissementen. Daarnaast werden
ook een aantal nieuwe tabellen gecreëerd in het registratiesysteem. Deze tabellen geven de bemiddelaars een
beter beeld van de effectieve dossierbelasting op ieder moment.
WERKGROEP SENSIBILISATIE
Vanuit de praktijk ervaren we dat burgers, hulpverleners, doorverwijzers, alsook magistraten vaak
onvoldoende op de hoogte zijn van de werking en de principes van herstelbemiddeling. Nu Suggnomè de
experimentele fase is ontgroeid, is de nood groot aan enerzijds uniform vormings- en informatiemateriaal, en
anderzijds aan bijkomende sensibiliseringscampagnes. Met het oog hierop werd een werkgroep sensibilisatie in
18 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
het leven geroepen. Hieraan participeren Suggnomè bemiddelaars en een stafmedewerker. Deze werkgroep
vergaderde 2-maandelijks. De werkgroep hield zich het voorbije jaar onder andere bezig met:
Er werd een vragenlijst opgesteld rond het gebruik van internet, onze website en e-mail door onze
bemiddelaars. Verder werd nagedacht over het gebruik van nieuwe media mbt website en
sensibilisatie.
Er werd nagedacht over acties mbt fiscale giften. Een folder werd hierrond ontwikkeld.
Er werd info verzameld over specifieke doelgroepen op basis waarvan de bemiddelaars uit de
verschillende regio’s sensibiliserende acties konden opzetten. (vb: huisartsen, leerkrachten,
kansarmen, centra geestelijke gezondheidszorg, ...). In het beleidsplan van Suggnomè werd
opgenomen dat elke regio naast de regelmatige sensibilisering van de samenwerkingspartners, ook
jaarlijks 1 specifieke doelgroep zal contacteren.
Opvolging van het toneelproject (zie verder)
Ondersteuning van de festiviteiten rond 10 jaar Suggnomè (zie verder)
Opvolging en ondersteuning mbt de website en nieuwsflash van Suggnomè (een nieuw systeem voor
nieuwsflashes werd uitgewerkt, in 2010 zal dit systematischer gehanteerd worden.)
Informatie rond het ontwikkelen van een huisstijl werd verzameld en bediscussieerd. (cfr beleidsplan
Suggnomè: ook hier zal in de toekomst verder werk van gemaakt worden)
WERKGROEP FSU
Zoals in vorig jaarverslag beschreven, werd de werking met betrekking tot het bemiddelingsaanbod in de fase
van de strafuitvoering, waarvoor de Vlaamse gemeenschap drie fte subsidieert, geïntegreerd binnen de
reguliere werking van onze organisatie.
Het is voor Suggnomè steeds duidelijk geweest dat welzijn/hulpverlening en bemiddeling nauw verbonden zijn,
dat met andere woorden ook de Vlaamse gemeenschap een principiële verantwoordelijkheid met betrekking
tot bemiddeling in strafrechtelijke context heeft. Hoe deze principiële betrokkenheid zich verhoudt ten aanzien
van de verantwoordelijkheid van Justitie is nog niet duidelijk. We vernamen dat begin 2010 beleidsoverleg zou
zijn opgestart tussen de Minister van welzijn en de Minister van Justitie, waarbij men tot een globaal
raamakkoord wil komen om de raakvlakken en afspraken tussen de respectievelijke beleidsdomeinen te
integreren. Ook herstelbemiddeling zou hier een plaats krijgen. We zijn erg benieuwd naar deze evoluties en
hopen bij dit overleg nauw betrokken te worden.
Inzake bemiddeling fase strafuitvoering (FSU) liggen er ons inziens nog inhoudelijke vragen klaar die verdere
diepgang behoeven. Tegelijk ervaren we op het terrein dat de structurele samenwerking met partners (o.m.
vanuit de Vlaamse gemeenschap) blijvende aandacht verdient en soms nog onvoldoende structureel is ingebed.
Dit is de reden waarom we in 2009 FSU thematisch als afzonderlijk thema binnen onze organisatie een plaats
gaven.
Daarbij vinden we het belangrijk dat wij onze praktijk en bekommernissen terzake kunnen toetsen aan externe
actoren, in concreto onder de vorm van de externe werkgroep FSU (waarover elders in dit verslag meer).
Elke bemiddelaar kan in principe dossiers opnemen voor en na vonnis. De mate waarin bemiddelaars op dit
terrein echter wel of niet (pro) actief beleid voeren is afhankelijk van de arrondissementele context en
ontwikkelingen. Niettemin blijven de verschillende bemiddelingsdiensten gefaseerd stappen zetten in een
streven naar een veralgemening van het aanbod bemiddeling, ook in de fase van de strafuitvoering ....
De interne werkgroep FSU, bestaande uit drie bemiddelaars en een stafmedewerker, werkte het voorbije jaar
rond volgende thema’s:
In beeld brengen van arrondissementele samenwerkingsverbanden inzake bemiddeling FSU, en
stimuleren van betere samenwerkingsafspraken;
Stimuleren van aandacht voor FSU op niveau van de arrondissementele stuurgroepen;
Het uitschrijven van een draaiboek FSU (methodische richtlijnen);
Voorbereiding van de externe werkgroep FSU.
19 | P a g i n a

AD HOC WERKGROEP BEMIDDELEN MET KINDEREN
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
In 2007-2008 schreef een stagiaire op de bemiddelingsdienst Antwerpen haar eindwerk “Bemiddelen met
kinderen”. Hieruit bleek dat het werken met (jonge) kinderen toch wel bijzondere aandachtpunten verdient,
die verder dienden te worden verkend.
Een intern werkgroepje werkte dit thema stapsgewijs verder uit.
In samenwerking met het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk organiseerden we twee workshops voor
slachtofferhulpverleners Kinderwerking en hulpverleners JWW (2 oktober 2008 en 19 maart 2009). Aan de
hand van een casus stelden we onze werkwijze voor, waarna er ruimte was tot uitwisseling met de
hulpverleners. Er werd gezocht naar punten waar samenwerking met de hulpverlening wenselijk of zinwol kan
zijn (blijkt nu arrondissementeel erg te verschillen).
Op de inspiratiedag van de projecten Herstelgericht werken in het welzijnswerk (22 oktober 2009) werd
eveneens een workshop aan dit thema gewijd.
Verder werkten op de terugkomdag van februari 2009 bemiddelaars rond mogelijkheden en grenzen van het
bemiddelen met kinderen.
Op basis van deze besprekingen werkte de werkgroep vervolgens een eerste versie van interne aanbevelingen
inzake bemiddeling met kinderen uit. Deze werden door Ann-Sofie Michem, stagiaire Oudenaarde 2009 en
ondertussen bemiddelaar, in het licht van haar afstudeerproject getoetst bij een aantal externe instanties
(Bijzondere Jeugdzorg, kinderpsychologe, Jeugdrechter, Parketmagistraat), waarna de werkgroep deze
resultaten integreerde in voorliggend dossier.
Uiteindelijk kwamen we tot Aanbevelingen Bemiddelen met minderjarige slachtoffers, die we aan ons
draaiboek uniformiteit toevoegen. Het is een werkinstrument dat gaandeweg nog verder aangepast/verfijnd
dient te worden. Tevens werd een nieuwe folder ontworpen op maat van kinderen.
Folder ‘bemiddelen met kinderen’
20 | P a g i n a

DEONTOLOGISCHE COMMISSIE
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Gegeven het nog steeds uitblijven van de installatie van de deontologische commissie bemiddeling zoals
voorzien in de wet van 22 juni 2005 en betreffend Koninklijke besluit dd. 26 januari 2006, continueerde de
‘informele’ deontologische adviescommissie ook in 2009 haar werkzaamheden. Het secretariaat van de
commissie wordt waargenomen door een stafmedewerker van Suggnomè. (Commissieleden waren het
afgelopen jaar: Stefaan Viaene (OSBJ), Stijn Caes (oud-bemiddelaar; nam in de loop van 2009 ontslag uit de
commissie), Mia Claes (oud-bemiddelaar en docent sociaal hogeschool Heverlee en de interactie-academie),
Kris Stas (steunpunt algemeen welzijnswerk), Katrien Herbots (KULeuven) en Leo Van Garsse (RUGent)
(vervoegde de commissie eind 2009).
De commissie werkte het afgelopen jaar een document uit waarin alle adviezen vanaf de opstart van de
commissie tot nu werden gebundeld (2003 – 2009).
Bemiddelaars ‘meerderjarigen’ en ‘minderjarigen’ kunnen bij de commissie terecht voor advies m.b.t. allerlei
deontologische aspecten die zich stellen in concrete dossiers. De commissie kwam afgelopen jaar drie keer
samen en baseert zich in haar advies, op de bepalingen in de deontologische code die door een werkgroep,
samengesteld uit vertegenwoordigers van de bemiddelaars minderjarigen en de bemiddelaars meerderjarigen,
werd opgemaakt. Vanuit de commissieleden kwam afgelopen jaar regelmatig de opmerking dat de code op een
aantal punten dient geupdate te worden toe. Hiertoe zal in de loop van 2010 de werkgroep deontologie terug
worden samengeroepen.
Hieronder vind je een voorbeeld van een vraag aan de deontologische commissie en het advies dat de
commissie op basis van de deontologische code formuleerde:
VOORBEELD: HOE LANG NA DE FEITEN KUNNEN WE EEN BEMIDDELING AANBIEDEN?
Casus:
Volgende vragen kwamen naar boven naar aanleiding van een concrete casus maar omwille van de complexiteit van het
dossier zou een schets ervan ons onnodig ver weg leiden van de eigenlijke vraag. Vandaar dat ik me beperk tot de vraag.
Hoe lang na de feiten kunnen we een bemiddeling aanbieden? Zijn hier beperkingen qua termijn of beperkingen qua
gerechtelijke procedure? Zolang de fase van de strafuitvoering loopt lijkt het verantwoord om het aanbod nog te doen.
Maar wat als het hele strafrechtelijke luik is afgehandeld? Is het dan nog geoorloofd om de dader als dader aan te spreken
en het slachtoffer als slachtoffer? Hoe lang mogen wij de partijen met de feiten achtervolgen? Anderzijds is het ook goed te
begrijpen dat sommige vragen naar bemiddeling pas komen nadat het hele gerechtelijke stuk is afgehandeld, omwille van
de loop des levens. Bijvoorbeeld een slachtoffer van zedenfeiten begint een partnerrelatie en wordt geconfronteerd met
haar/zijn verleden. Of een dader van slagen en verwondingen wordt jaren later zelf slachtoffer van slagen en
verwondingen. Kunnen we hen een slachtoffer-daderbemiddeling onthouden omdat het gerechtelijke luik is afgehandeld?
Advies:
De adviescommissie is van mening dat het interveniëren in het privéleven van een persoon op vraag van een ander
persoon gelegitimeerd is wanneer dit gebeurt vanuit een dienst die hiertoe erkend is en binnen het reguliere kader van
waaruit die dienst werkt. Voor Suggnomè betekent dit laatste conform de wet van 22 juni 2005 ‘het juridisch kader van de
gerechtelijke procedure tot en met de strafuitvoering’.
In die zin is de commissie van mening dat contactname vanuit de dienst met een partij op vraag van een andere partij,
nadat het strafrechtelijk luik is afgehandeld, niet te verantwoorden is.
Wanneer de vraag tot bemiddeling komt van de beide partijen en dit nadat strafrechtelijk luik is afgerond, dan kan men
deze uitzonderlijk (indien men nergens terecht kan) opnemen vanwege het mandaat van beide partijen. Men werkt dan
echter buiten het kader waarbinnen men erkend en gesubsidieerd wordt met de vraag of andere diensten dit niet
kunnen/moeten opnemen.
21 | P a g i n a

SUPERVISIE
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Ook in 2009 kregen alle bemiddelaars de mogelijkheid gebruik te maken van het aanbod van supervisie. Hier
geldt geen verplichting. Toch participeert het grootste deel van de bemiddelaars aan de supervisie die wordt
begeleid door twee externe supervisoren. Momenteel wordt de supervisie nog in twee groepen georganiseerd.
INDIVIDUELE FUNCTIONERINGSGESPREKKEN
De herverdeling van taken op niveau van het centraal secretariaat, waarbij de stafmedewerkers mede
verantwoordelijkheid kregen inzake opdrachten op coördinatieniveau, diende ook ruimte te creëren voor een
meer systematisch aanbod van individuele functioneringsgesprekken. In 2009 zijn we hierin geslaagd. De
coördinator had met elk van de medewerkers één of twee functioneringsgesprekken. Ook voor 2010 zijn de
gesprekken reeds in de planning opgenomen.
Viering 10 jaar Suggnomè – 11 december 2009 Provinciehuis Leuven (de Muchachas en op de achtergrond Phara de Aguirre en Leo Van
Garsse)
22 | P a g i n a

DEEL 2: BOVENLOKAAL OVERLEG IN 2009
CENTRALE WERKGROEP INFORMATIEPLICHT
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Zoals in voorgaande werkingsverslagen reeds uitvoerig toegelicht werd in 2007 op initiatief van toenmalig
minister van Justitie L. Onkelinx een Centrale werkgroep informatieplicht geïnstalleerd.
Bij de installatie van de Centrale werkgroep Informatieplicht werd haar opdracht toegespitst op art. 553§2 van
de wet van 22 juni 2005 waarin verwezen wordt naar de opdracht van de magistratuur erop toe te zien dat de
rechtzoekenden geïnformeerd worden inzake de mogelijkheid van bemiddeling. De minister wenste via de
werkgroep voorstellen te krijgen over hoe het best aan deze wettelijke informatieplicht kon worden voldaan.
De algemene opdracht van de werkgroep werd verder geconcretiseerd in een werkplan waarin vijf acties
werden voorgesteld.
1. ‘Actie één’ zou gericht zijn op het uitwerken van informatie-instrumenten.
2. ‘Actie twee’ zou betrekking hebben op het beluisteren van de reeds bestaande praktijken in de diverse
arrondissementen inzake het informeren over de bemiddeling. In Vlaanderen zouden de stuurgroepen
hier een rijke bron van informatie zijn over hoe de voorbije jaren, met vallen en opstaan, diverse
werkwijzen werden uitgeprobeerd.
Het kwam erop aan de bestaande ‘good practices’ op het spoor te komen, problemen en weerstanden
te detecteren en tegelijk op een respectvolle manier oog te hebben voor de manifeste interarrondissementele
verschillen qua mogelijkheden, behoeften en cultuur.
3. Met ‘actie drie’ moest men dan een stap verder zetten met een oefening inzake informatieprocedures
om de toepassing van artikel 553 §2 voor geheel België sluitend en transparant te maken. Het kwam
er hierbij op aan zicht te krijgen op wat van welke instantie en overheid in dat verband zou moeten
verwacht worden.
4. ‘Actie vier’ moest inzoomen op de controle over de effectiviteit van de genomen maatregelen.
Uitgangspunt was dat de informatie over bemiddeling geen kwestie is van een reeks eenmalige
beslissingen, maar van een permanent op te volgen en bij te sturen beleid met complementaire
inbreng van de diverse (para-) justitiële actoren. Dergelijke permanente sturing vooronderstelt een
geëigende structuur.
5. ‘Actie vijf’ betrof de noodzaak van permanent overleg met de betrokken overheden. Elk van
voorgaande acties zouden immers slechts kunnen ondernomen worden mits hiervoor mensen en
middelen ter beschikking stonden. Anders gezegd: het had maar zin hieraan vanuit de werkgroep te
sleutelen voor zover de betrokken overheden de hele oefening zouden opvolgen en hierbij bereid
zouden zijn de beleidsmatige en budgettaire consequenties minstens mee in overweging te nemen.
Om die reden had de werkgroep geregeld nood aan contact met het kabinet Justitie maar ook,
afhankelijk van de detectie van noodzakelijke mee-informerende instanties, met de Gemeenschappen
en Binnenlandse Zaken.
De activiteiten van de werkgroep op deze verschillende terreinen resulteerden in 2008 in concrete realisaties.
De implementatie van deze realisaties laat echter nog altijd op zich wachten.
Zo werd de algemene informatiebrochure inzake bemiddeling die in 2008 werd afgewerkt in het kader van
‘actie 1’ nog altijd niet verspreid waarbij de reden waarom dit nog niet is gebeurd volstrekt onduidelijk is.
Wel werd invulling gegeven aan de optie om de informatie over bemiddeling op een geïntegreerde manier op
te nemen in een aantal reeds bestaande informatiebrochures t.a.v. slachtoffers en daders, in de diverse fasen
van de strafrechtspleging.
23 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Zo ondermeer werden in een omzendbrief van het College van Procureurs-generaal (COL 5/2009) eenvormige
attesten van klachtneerlegging voorgesteld en richtlijnen uitgevaardigd met het oog op het gebruik ervan. Een
en ander kadert in het recht van slachtoffers op correcte informatie en de optimalisering van de kwaliteit van
de informatie die in alle stadia van de strafrechtspleging aan slachtoffers van misdrijven wordt bezorgd. Bij de
concretisering van de informatie die aan slachtoffers dient bezorgd wordt ook melding gemaakt van ‘de
mogelijkheid om een beroep te doen op bemiddeling in alle stadia van de rechtspleging’. Met uitzondering van
het attest van klachtneerlegging ingeval van vereenvoudigd proces-verbaal wordt in de voorgestelde attesten
onder de rubriek Informatie en rechten van slachtoffers melding gemaakt van de mogelijkheid gratis een
beroep te doen op een bemiddeling: ‘De wet biedt iedereen die betrokken is in een strafprocedure de
mogelijkheid om gratis een beroep te doen op een bemiddeling. Dit is mogelijk in elk stadium van de procedure
en zelfs tijdens de strafuitvoering. Een bemiddeling op verzoek van het slachtoffer of van de dader is geen
alternatief voor een uitspraak door de rechter. Een bemiddeling laat het slachtoffer en de dader toe, met hulp
van een neutrale persoon, een dialoog aan te gaan betreffende de feiten en hun gevolgen en mogelijkheden tot
herstel te zoeken. Voor meer informatie kan u terecht bij een erkende bemiddelingsdienst of het justitiehuis.’
Deze richtlijnen werden van kracht met ingang van 1 januari 2010.
Een gelijkaardige omschrijving vinden we in de brochure “U bent slachtoffer” van de FOD Justitie. Ook in de
brochure “U wordt gedagvaard voor de politierechtbank/voor de correctionele rechtbank” wordt verwezen
naar de mogelijkheid beroep te doen op het aanbod van bemiddeling zij het dat hier een andere omschrijving is
terug te vinden waarin ook de principes van vrijwilligheid en vertrouwelijkheid uitdrukkelijk aan bod komen.
Zoals in ons werkingsverslag 2008 reeds meegegeven werd de integratie van (verwijzing naar) bemiddeling in
de methodologie van de respectieve beroepsgroepen overgelaten aan de beroepsgroepen zelf (actie 3). Wat
het parket betreft zou dit worden opgenomen in het kader van de werkzaamheden van het expertisenetwerk
‘bemiddeling in strafzaken’ bij het College van procureurs-generaal. Wij vernemen dat de besprekingen in dit
verband gaande zijn maar zijn (nog) niet op de hoogte van de eventuele uitkomst hiervan. Ook het Directoraatgeneraal
Justitiehuizen heeft zich bereid verklaard deze oefening te maken. Ook hier ontbreekt ons de
informatie over de stand van zaken.
In het kader van ‘actie 4’ werd, eind 2008, op initiatief van de beleidscel van de minister van Justitie, een
voorstel van oprichting van een Algemene commissie inzake bemiddeling ter bespreking voorgelegd aan de
Centrale werkgroep informatieplicht (zie ook werkingsverslag 2008). Eenieder kreeg de mogelijkheid de eigen
achterban te consulteren en opmerkingen/bedenkingen/suggesties over te maken aan de beleidscel met de
afspraak dat de Centrale Werkgroep in maart 2009 hierrond verder in gesprek zou gaan.
Deze vergadering ging echter niet door en de werkzaamheden van de Centrale werkgroep vielen volledig stil.
Deze gang van zaken werd het voorbije jaar meerdere keren t.a.v. de beleidscel van de minister van Justitie
geproblematiseerd waarbij gewezen werd op het risico dat hiermee een hypotheek wordt gelegd op de
geloofwaardigheid en de verdere ontwikkeling van de bemiddelingspraktijk. Inzake de operationalisering van
de toezichtsfunctie van de gerechtelijke actoren op het informeren van partijen m.b.t. de mogelijkheid een
bemiddeling aan te vragen, stellen we immers vast dat in verschillende arrondissementen een afwachtende
houding wordt aangenomen met als argument dat men terzake richtlijnen afwacht die centraal worden
uitgetekend en dit zowel m.b.t. de algemene informatie via de ruime verspreiding van een informatiefolder
gericht aan het brede publiek als m.b.t. de meer gerichte informatie vanwege de verschillende betrokken
beroepsgroepen.
In dit verband werd ook het uitblijven van de installatie van de deontologische commissie voorzien bij de Wet
van 22 juni 2005 geproblematiseerd. Ook hiermee wordt een hypotheek gelegd op de geloofwaardigheid van
de bemiddelingspraktijk. In het voorstel m.b.t. de oprichting van een Algemene commissie bemiddeling (zie
voorgaande) werd de installatie van de deontologische commissie gelinkt aan de installatie van deze Algemene
commissie.
In een overleg met Hans Dominicus die sedert augustus 2009 aanspreekpunt is m.b.t. de bemiddeling bij de
beleidscel van de minister van Justitie, werd ons meegedeeld dat in navolging van een in de maak zijnde
beleidsnota van de minister duidelijkheid zal worden gecreëerd of de Centrale werkgroep informatieplicht in
deze nog een opdracht toegewezen krijgt. Wordt hopelijk vervolgd.
24 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Lichtpunt is dat ‘bemiddeling’ een thema blijft voor de betrokken beleidsverantwoordelijken.
Zo lezen we in de Oriëntatienota van de minister van Justitie dd. november 2009 ‘Naar een nieuwe architectuur
voor Justitie’ dat de minister de intentie heeft om op niveau van de rechtbank van eerste aanleg enkele nieuwe
afdelingen op te richten waaronder een ‘bemiddelingsafdeling’. ‘Een dergelijke afdeling kan verschillende
vormen van alternatieve geschillenbehandeling centraliseren zoals arbitrage, vrijwillige en gerechtelijke
bemiddeling in burgerlijke zaken en de herstelbemiddeling in strafzaken. Partijen zouden door het centraal loket
systematisch gewezen kunnen worden op de het bestaan van deze afdeling en de mogelijkheden om hun geschil
vooraf aan deze afdeling voor te leggen, wat in belangrijke mate kan bijdragen tot de sensibilisering,
stimulering en zichtbaarheid van deze procedures. Ook zouden rechters van andere afdelingen een verzoek of
op eigen initiatief een geschil voor bemiddeling kunnen doorverwijzen naar deze afdeling. Dit onverminderd de
eigen bevoegdheid inzake verzoening of minnelijke schikking zoals ondermeer voorzien in burgerlijke- en
arbeidszaken. Ook de eventuele tussenkomst van het Openbaar Ministerie dient te worden gevrijwaard. De
bemiddelingsafdeling kan belast worden met de aanstelling van de bemiddelaars, het toezicht op het goede
verloop van de procedures, de beslechting van eventuele moeilijkheden in dat verband, de homologatie van
akkoorden en de doorverwijzing naar de bevoegde afdeling ten gronde bij gebrek aan dergelijk akkoord. Een
dusdanige werking kan ook bijdragen tot meer uniforme en kwaliteitsvolle werkingskaders (deontologie,
vorming…) voor de betrokken bemiddelaars’ aldus de Oriëntatienota.
Vlaams minister van Gezin, Welzijn en Volksgezondheid drukt in zijn Beleidsnota 2009-2014 dan weer de
intentie uit om in gesprek te gaan met de minister van Justitie met het oog op het uittekenen van een globaal
raamakkoord inzake de verschillende vormen van hulp- en dienstverlening die zich situeren op het raakvlak
Justitie – Welzijn. ‘Meer globaal gaan we na hoe we de veelheid van raakvlakken en afspraken tussen ons
beleidsdomein en Justitie kunnen vatten in een globaal raamakkoord. We denken dan onder meer aan de
hulpverlening aan gedetineerden en geïnterneerden en aan de hulpverlening aan niet-begeleide minderjarigen,
slachtofferzorg, begeleiding en behandeling van seksuele delinquenten, herstelbemiddeling, neutrale
bezoekruimtes en alternatieve gerechtelijke maatregelen. We volgen de ontwikkelingen op over de nieuwe
familierechtbank en meer bepaald de gevolgen voor de positie van kinderen en jongeren in rechtszaken’.
Ondertussen vernemen we dat de besprekingen in dit verband tussen Justitie en de Vlaamse gemeenschap zijn
gestart en dat wij ten gepaste tijde zullen worden geconsulteerd. Vanzelfsprekend juichen wij dit initiatief toe.
Immers, reeds van bij aanvang van de werking sturen wij, in navolging van onze conceptuele uitgangspunten,
aan op overleg tussen Justitie en de gemeenschap.
Wat een en ander uiteindelijk zal betekenen voor de organisatie en verdere ontwikkeling van de
bemiddelingspraktijk is vooralsnog onduidelijk. Belangrijk voor ons in deze is dat de waarden en conceptuele
uitgangspunten die aan deze praktijk ten grondslag liggen en die in grote mate ook werden verankerd in de
Wet van 22 juni 2005, blijvend worden gevrijwaard.
UITGEBREID COÖRDINATIETEAM: EXPERTISENETWERK BEMIDDELING IN STRAFZAKEN
In het werkingsverslag 2008 maakten we melding van de start van de besprekingen m.b.t. een verduidelijking
van de verhouding tussen de bemiddeling in strafzaken en de herstelbemiddeling. In de beleidsverklaring van
toenmalig minister van Justitie de heer Jo Vandeurzen werd het Expertisenetwerk ‘Bemiddeling in strafzaken’
bij het College van procureurs-generaal belast met de opdracht deze problematiek uit te klaren.
Het coördinerend team van het Expertisenetwerk besloot in functie van het opstarten van dit debat tot een
uitbreiding met ondermeer vertegenwoordigers van de erkende bemiddelingsdiensten, de Justitiehuizen en de
wetenschappelijke wereld.
Op 19 februari 2009 kwam het uitgebreid team in vergadering bijeen. Tijdens deze vergadering werd besloten
een beperktere werkgroep te installeren die voorstellen dient uit te werken ter voorbereiding van de verdere
bespreking in de ruimere vergadering. Deze werkgroep kwam samen op 19 maart 2009. Vooralsnog zijn de
besprekingen vooral gefocust op de werkmethode die dient gehanteerd om de thematiek van de onduidelijke
verhouding tussen beide bemiddelingsvormen verder uit te klaren. Vanwege de langdurige afwezigheid van de
25 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
hoofdcoördinator van het expertisenetwerk kregen de werkzaamheden in 2009 geen verdere opvolging meer.
Ondertussen is er een volgende vergadering gepland in het voorjaar 2010.
Wordt dus zeker vervolgd…
EXTERNE WERKGROEP BEMIDDELING FASE STRAFUITVOERING
Het opzet van deze werkgroep bestaat er in om onze eigen bevindingen m.b.t. het bemiddelen in dossiers fase
strafuitvoering te toetsen aan externe vertegenwoordigers uit het werkveld, en dit zowel op methodisch als
beleidsmatig vlak. Omgekeerd kunnen ook de leden van de werkgroep agendapunten aanbrengen. Deze
werkgroep fungeert als een denktank, als een samen nadenken vanuit verschillende sectoren en rationaliteiten
over inhoudelijke thema’s m.b.t. bemiddeling fase strafuitvoering.
Deze werkgroep werd het voorbije jaar uitgebreid met enkele nieuwe mensen (einde december 2009), en
bestaat uit een stafmedewerker en drie bemiddelaars van Suggnomè, een adjunct regionaal directeur PSD, een
medewerker Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, een onderzoeker K.U.Leuven, een onderzoeker V.U.B., een
onderzoeker U.Gent, een Adjunct Regionaal Directeur FOD Justitie, beleidsmedewerker/ambtenaar Vlaamse
gemeenschap, een medewerker DG Justitiehuizen FOD Justitie, en de coördinator van onze Franstalige collega
bemiddelinsgdienst Médiante.
Deze werkgroep vergaderde op 23 april 2009, op 26 juni en op 27 november 2009.
Agendapunten waren:
Heroriëntering van de functie van herstelconsulenten (FOD Justitie) en statutarisering van de
functie van Attaché Operationele Ondersteuning management : toelichting door mevrouw Vanessa
Bury
Toelichting werking Médiante inzake bemiddeling fase strafuitvoering: Médiante kent dezelfde
moeilijkheden inzake bekendmaking van het aanbod bemiddeling, en dit bij alle partners (ook voor
vonnis). Zij hebben te kampen met gelijkaardige methodologische en inhoudelijke thema’s. Verder
bleek dat zij meer en meer dossiers fase strafuitvoering te verwerken krijgen.
Herstelbemiddeling en de strafuitvoeringsrechtbank & de burgerlijke partij (ingeleid door Wim
Duerloo, Justitieel welzijnswerk). Boeiend debat werd gevoerd onder meer over de rol van de
verschillende actoren rond de tafel in het begeleiden en ondersteunen van de gedetineerden ten
aanzien van de strafuitvoeringsrechtbanken.
Nood aan workshop/vorming Rol van slachtofferhulp tav bekendmaking aanbod, en nood aan
vorming tav. gevangenispersoneel mbt. herstelrechtelijk gedachtegoed?
Rol van de Justitiehuizen inzake informatieopdracht aangaande bemiddeling
Bemiddeling en contactverbod
Al bij al kunnen we stellen dat deze werkgroep een boeiend geheel vormt omwille van de ruime
vertegenwoordiging vanuit verschillende diensten en overheden. De discussies zijn vaak leerrijk, en
inspirerend. De resultaten van deze besprekingen gaan gedeeltelijk terug naar de regio’s (informatieoverdracht),
kunnen leiden tot mogelijke methodische verfijningen van onze methodieken (bv. bij uitschrijven
draaiboek), en kunnen impulsen geven om op organisatieniveau stappen te zetten, bijvoorbeeld in de richting
van het beleid.
OVERLEG BEMIDDELEN IN ASSISEN
Reeds in 2007 en 2008 ging Suggnomè in overleg met het Parket Generaal Ressort Antwerpen, met de
bedoeling op termijn een aantal afspraken te maken in het kader van bemiddeling in dossiers van assisen. De
praktijk toont aan dat precies in deze dossiers bemiddeling van grote waarde kan zijn. De specificiteit van de
procedure voor het Hof van Assisen noopt echter tot voorzichtigheid. Het Parket Generaal Ressort Antwerpen
stelt geen principiële bezwaren, maar beaamt dat enige voorzichtigheid is geboden teneinde procedurefouten
26 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
te voorkomen. In die zin werd poging ondernomen om een aantal engagementen te formuleren (van de kant
van Suggnomè, Parket Generaal, en mogelijk in een latere fase ook vanuit andere betrokken actoren). In 2008
werd eveneens een eerste (eerder verkennend) gesprek gevoerd met de voorzitters van de Assisenhoven
Antwerpen.
In het najaar van 2009 knoopten we het overleg met het Parket Generaal opnieuw aan. Het ligt in onze
bedoeling begin 2010 tot een afsprakenkader te komen. Daartoe zullen we ook opnieuw de voorzitters van de
Assisenhoven tot een bespreking uitnodigen.
DENKGROEP HERSTEL
Op uitnodiging van de Vlaamse gemeenschap, afdeling algemeen en forensisch welzijnswerk, nam Suggnomè
het afgelopen jaar deel aan een Denkgroep herstel. Initieel zag het er naar uit dat de overheid hiermee een
aanzet wilde geven tot het zoeken naar een meer geïntegreerde visie rond herstel, die wordt gedragen door de
verschillende door haar gesubsidieerde diensten werkzaam op het veld van justitie. Tevens wilde men meer
samenwerking tussen de diensten bewerkstelligen. Aangezien Suggnomè over drie door de Vlaamse
gemeenschap gesubsidieerde bemiddelaars beschikt, werden ook wij uitgenodigd. Daarnaast namen
vertegenwoordigers vanuit De Rode Antraciet, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, en CAW’s met forensische
werking deel.
Tijdens de eerste ontmoetingsdag in maart 2009 stelde iedere organisatie zijn ‘herstelproject’ voor. Voor de
CAW’s ging het om projecten waarvoor zij van de Vlaamse gemeenschap projectsubsidies ontvingen om
gedurende één jaar impulsen te geven aan het herstelgericht werken binnen het welzijnswerk. Het ging om erg
diverse projecten, zowel op het vlak van inhoud als op het vlak van aanpak. Concluderend werden op het einde
van dag een aantal mogelijke gespreksthema’s aangehaald, zoals een verbetering van de onderlinge
verhouding tussen de projecten; de integratie van de projecten binnen de reguliere werking van de CAW’s,
Suggnomè en DRA; het meer herstelgericht maken van de reguliere werking van de CAW’s; het meer
herstelgericht maken van het aanbod hulp- en dienstverlening aan gedetineerden; de verhouding
Gemeenschap-Justitie. Een mogelijke piste werd in het vooruitzicht gesteld om beleidsadviserend te werken ...
Een ambitieus plan!
Tijdens de tweede bijeenkomst werd de focus gelegd op de samenwerking tussen de projecten. Al snel
vergleed de agenda naar het opvolgen van de projecten Herstel van de CAW’s, en dit in voorbereiding van een
Inspiratiedag die doorging op 22 oktober 2009, waarbij men ervaringsuitwisseling voor de sector beoogde.
Duidelijk werd dat de sector van het welzijnswerk zelf geen vragende partij was om aan visie-ontwikkeling of
explicitering te doen. Men verwees naar vroegere oefeningen en pogingen in die richting, en de moeilijkheid
om over de verschillende diensten heen tot één gedragen geheel te komen. Ook vanuit Suggnomè treden we
deze stelling enigszins bij, terugdenkend aan de (moeilijke) ervaringen in het kader van de toenmalige taskforce
(2006, waarover in desbetreffend verslag meer), en verwijzend naar de Aanbevelingen herstelgerichte
benadering van criminaliteit die in het kader van dit onderzoek werden geschreven en overgemaakt aan het
beleid.
Des te meer zou er op het terrein van welzijnswerk nood zijn aan concrete methodieken om het herstelgericht
werken in praktijk te brengen.
Op 22 oktober werden de resultaten van de projecten herstel voorgesteld onder de vorm van workshops. Ook
vanuit Suggnomè werd een workshop verzorgd in samenwerking met slachtofferhulp Brussel, rond het thema
‘Bemiddelen met kinderen’.
Tijdens een volgende vergadering lag opnieuw de vraag voor naar de gerichtheid van deze denkgroep. Het
werkveld welzijnswerk spreekt hierbij het beleid aan, om eerst zelf een algemeen kader en visie te ontwikkelen,
waartoe de sector zich dan dient te verhouden en te organiseren. De gesprekken die op beleidniveau lopende
zijn (begin 2010) omtrent een decretale verankering van het strategisch plan Hulp- en Dienstverlening, alsmede
het samenwerkingsakkoord dat de Vlaamse gemeenschap en Justitie zou maken, biedt hier kansen. We hopen
dat we bij de uitwerking van deze beleidsdocumenten zullen worden gehoord.
27 | P a g i n a

HERSTELFONDS
EEN GEZAMENLIJK GEDRAGEN ENGAGEMENT
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Reeds einde 2008 ging de werkgroep Herstelfonds (gesitueerd binnen Suggnomè vzw, met medewerking vanuit
Justitie) op zoek naar mogelijkheden om het bestaande Herstelfonds structureel beter te verankeren, mogelijk
in het perspectief van een veralgemening van het aanbod in alle Vlaamse gevangenissen. Gesprekken werden
aangegaan met de FOD Justitie, de Vlaamse gemeenschap, het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk en de
Vlaamse provincies.
In het werkingsjaar 2009 werden deze gesprekken op constructieve wijze verder gezet in de schoot van een
centrale stuurgroep Herstelfonds (met vertegenwoordigers van de administratie welzijn, de Vlaamse
provincies, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, de FOD Justitie, de universiteit Gent en Suggnomè). De Vlaamse
gemeenschap nam het voorzitterschap op. Deze stuurgroep vergaderde een aantal keren, waarbij werd
gezocht naar een uittekening en verfijning van de verantwoordelijkheden en opdrachten voor de verschillende
betrokken actoren in het kader van het Herstelfonds. Zo probeerden we tot een gezamenlijk gedragen concept
én afsprakenkader te komen.
Van de FOD Justitie wisten we al dat zij zich principieel achter de idee van het Herstelfonds schaarde. Reeds in
het najaar 2008 besliste de FOD Justitie om voor het werkjaar 2009 een bedrag van 35.000 euro ter
beschikking te stellen om het Fonds te spijzen. Het Directoraat Generaal EPI uitte daarbij wel de verwachting
dat het Herstelfonds (zo snel mogelijk) moest worden uitgebreid. In een eerste fase dacht men aan de
gevangenissen van Mechelen, Ruiselede en Oudenaarde. Daarnaast was het duidelijk dat het Herstelfonds in de
gevangenissen maar kan werken bij gratie van gevangenisdirecties die principieel een faciliterende rol
opnemen.
Aan Vlaamse kant kon men zich op beleidsniveau wel vinden in de opdrachten die in een eerste proeve van
concept werden uitgetekend voor de Vlaamse medewerkers in de gevangenissen, meer specifiek voor de
trajectbegeleiders, maar ook voor de organisatie ondersteuners en de beleidsmedewerkers. Deze sluiten in de
geest immers aan bij het Strategisch Plan Hulp- en Dienstverlening aan gedetineerden en het Bijkomend
Implementatieplan, waarin de herstelgedachte en het binnen brengen van oplossingsgerichte krachten vanuit
de samenleving, duidelijk naar voor komt. Het heeft daarentegen enige moeite en tijd gevraagd om ook de
trajectbegeleiders zelf hiervan te overtuigen. Er werd heen en weer gedebatteerd, onder meer over de
(on)mogelijkheid voor de trajectbegeleiders om een controlerende opdracht op te nemen ten aanzien van de
tewerkstelling door de gedetineerde. Evenzeer beriepen trajectbegeleiders (vooral de kleine teams) zich op de
omvang van de bijkomende opdracht in verhouding tot hun andere opdrachten, de beperkte personeelsequipe
en navenante middelen. Tot slot stelden sommige diensten vragen bij het concept op zich.
Uit eerste contacten in 2008 bleek al snel dat de Provincies warm liepen voor de idee van het Herstelfonds. Het
herstelfonds is hen niet geheel vreemd, mede gezien hun ervaringen met de reeds bestaande
Vereffeningsfondsen voor minderjarigen. Zij vormen een mooie schakel in het geheel, ook omwille van hun
intermediaire bestuurlijke en maatschappelijke functie. Een rol zagen wij voor hen weggelegd onder meer bij
het uitbouwen en onderhouden van een netwerk van tewerkstellende organisaties. De Provincies stelden zich
misschien eerder bescheiden en verkennend op, al namen medewerkers op het terrein toch ook al concreet
initiatief.
In april 2009 gaven de minister van welzijn en de députés van de provincies hun akkoord tot medewerking aan
het voorliggende concept (zie hieronder). Hiermee werd bekrachtigd dat de ‘conceptnota inzake de structurele
verankering en geleidelijke uitbreiding van het herstelfonds’ voortaan een door verschillende overheden
gezamenlijk gedragen initiatief betreft...
De werkgroep herstelfonds, ontstaan bij aanvang van het project in 2000, werd in mei ontbonden en ging
feitelijk op in de centrale stuurgroep. Deze werd begin 2010 uitgebreid met vertegenwoordigers vanuit de
lokale praktijken, en zal de implementatie van het vernieuwde concept verder faciliteren en ondersteunen,
evenals de werking ervan evalueren.
28 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
De zomer werd beloftevol ingezet, de partners op het werkveld werden ingelicht over het plan van aanpak.
Aan de zijde van Justitie rees echter (onverwacht) een probleem. Men stelde in vraag of de uitgangspermissie
juridisch wel het meest gepaste instrument was om gedetineerden de kans te geven om buiten de gevangenis
te gaan werken in het kader van het Herstelfonds. Dit zorgde voor vertraging van de communicatie ten aanzien
van de gevangenissen. Het bleef een paar maanden stil. Uiteindelijk kregen we in het najaar toch licht op
groen.
In elk van de zeven gevangenissen slaagde men er in nog voor het einde van het jaar een lokale werkgroep
samen te roepen, voor een eerste bespreking en inventaris van vragen en knelpunten. Deze werden
meegenomen naar de volgende centrale stuurgroep die begin januari 2010 doorging. Al bij al konden daar, na
een beetje discussie, een aantal onzekerheden en onduidelijkheden worden weggeveegd, en vonden we
bereidheid van alle partners rond de tafel om dit nieuwe concept toch een kans te geven ...
CONCEPTNOTA VOOR DE UITBREIDING EN STRUCTURELE VERANKERING VAN HET
HERSTELFONDS
Belangrijk is dat het voorliggend concept in het verlengde ligt van het experiment dat sinds 2000 ingang vond,
en waarover u in vorige jaarverslagen uitgebreid relaas kreeg. In een notendop samengevat komt het hier op
neer.
Daders gaan, na overleg met het slachtoffer en mits goedkeuring door het Comité, het engagement aan tot het
uitvoeren van vrijwilligerswerk in de samenleving met het oog op een symbolische inbreng in de betaling van
de schadevergoeding aan het slachtoffer. Niet zelden ervaren slachtoffers deze stap als een respectvol signaal
en komt communicatie tussen beiden op gang. Omdat we streven naar vrijwilligerswerk van humanitaire aard
buiten de gevangenis, wordt ook expliciet de samenleving als partner betrokken en aangesproken op haar
oplossingscapaciteit. Het Herstelfonds is een boeiende casus omdat dit niet alleen het debat uitlokt tussen
individuen, maar evenzeer worden verschillende diensten en overheden uitgedaagd hun rol uit te klaren en op
te nemen inzake de herstelrechtelijke benaderin van criminaliteit.
De centrale actoren in de werking van het Herstelfonds zijn het slachtoffer, de dader, het Comité en de
tewerkstellende organisatie. Focus ligt zoveel als mogelijk op het eigen initiatief van de gedetineerde. Om de
centrale actoren te ondersteunen treden de bemiddelaars, de actoren Vlaamse Gemeenschap, de provincies en
de gevangenisdirecties hen bij.
Er gelden enkele algemene voorwaarden:
Dader is veroordeeld tot burgerlijke partij
Slachtoffer is nog niet volledig vergoed
Aanvraag ondersteund door slachtoffer en dader
Maximum 1.250 euro kan worden uitgekeerd of de helft van de BP
Bij wijze van experimenteerfase wordt het vernieuwde concept in praktijk gebracht in zeven gevangenissen
(Leuven Hulp, Hoogstraten, Merksplas, Hasselt, Mechelen, Oudenaarde, Ruiselede), waarna kan worden
geëvalueerd, en mogelijk uitgebreid naar alle gevangenissen.
Een aanvraag wordt gericht tot het Comité, dat beslist al dan niet goed te keuren. Voorlopig blijft het
administratief en financieel beheer van het Herstelfonds bij Suggnomè gesitueerd. Op termijn, en zeker bij
(forse) uitbreiding van het aantal dossiers, kan naar alternatieven worden gezocht (bv. provinciaal). Het Comité
wordt bemand door vrijwilligers (advocaat, medewerkers van de provincie, slachtofferhulp, justitieel
welzijnswerk, universiteit, Suggnomè en een vrijwillig bemiddelaar). Idealiter wordt rond het Comité een
netwerk gecreëerd teneinde de herkenbaarheid, zowel naar de burgers toe als ten aanzien van de diverse
organisaties en instanties die ermee te maken krijgen, te vergroten.
Van de kant van Justitie wordt een actieve, structurele rol verwacht op directieniveau. Zij zien er op toe dat de
werking van het Herstelfonds mogelijk wordt binnen de gevangenis (bv. dienen zij er op toe te zien dat
gedetineerden alsook personeel geïnformeerd worden over het bestaan van het Herstelfonds, en staan zij ook
29 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
in voor de aanvraag van uitgangsvergunningen). Ook zullen zij een grote rol spelen in het aanleggen en
onderhouden van een netwerk van tewerkstellende organisaties. Zoals reeds beschreven investeert de FOD
Justitie ook financieel in het Herstelfonds.
Bemiddelaars brengen communicatie tot stand tussen gedetineerden en hun slachtoffers, waarbij het aanbod
om te werken voor het herstelfonds wordt besproken. Zij begeleiden hen bij de opmaak van een aanvraag voor
het Comité, en staan ook in voor de nazorg ten aanzien van slachtoffer en dader wanneer het dossier is
afgerond.
Traject begeleiders kunnen, als persoonlijke begeleider, de gedetineerde wijzen op de mogelijkheden van het
Herstelfonds. Indien een dossier is goedgekeurd, kunnen zij de gedetineerde ondersteunen in de zoektocht
naar werk, en kunnen zij een begeleidende rol opnemen ten aanzien van de uitvoering van de tewerkstelling.
Maar ook ander personeel binnen de gevangenis kan bijdragen tot de werking van het Herstelfonds.
Bijvoorbeeld op individueel niveau om het aanbod bekend te maken. Denken we aan medewerkers van de
psychosociale dienst, het zorgteam, de penitentiaire beambten, organisatieondersteuners, ...
DE PRAKTIJK IN 2009
2009 was onverkort een moeilijk werkingsjaar voor de vier gevangenissen waar het Herstelfonds nog liep
volgens het oude concept. De gevangenissen Leuven-Hulp en Hoogstraten, waar het Herstelfonds haar
oorsprong vond, konden gedeeltelijk terugplooien op een zekere cultuur en bestaande afspraken, om zo het
Herstelfonds enigszins draaiende te houden. Tenminste, dat werd door sommigen moedig geprobeerd. De
twee andere gevangenissen, waar het Herstelfonds pas sinds 2007 ingang vond, konden niet terugvallen op een
dergelijke basis en namen een meer afwachtende houding aan. De praktijk viel daar zo goed als stil ...
Sommige diensten wachtten op meer duidelijkheid inzake hun opdracht ikv het Herstelfonds (vermits de
gesprekken gaande waren), vooraleer effectief van start te gaan.
Daarenboven werden we in de praktijk geconfronteerd met enkele weigeringen op niveau FOD Justitie om een
uitgangspermissie te verlenen, dewelke normaliter wordt afgeleverd aan een gedetineerde om buiten de
gevangenis werk te gaan verrichten. Er stelde zich een juridische vraag in welke mate het uitvoeren van
vrijwilligerswerk nog wel de finaliteit voor een UV kon zijn (supra). Enkele goedgekeurde dossiers bleven
ondertussen onverrichter zake liggen ...
Al bij al telde het Comité in 2009 slechts 17 aanvragen, een erg pover aantal ....
BESLUITEND ...
Hoe mager de resultaten voor de concrete werking dit jaar ook waren, niettemin sloten we het jaar hoopvol af.
De krijtlijnen voor het vernieuwde concept zijn uitgetekend én, wat belangrijker is, gedragen door verschillende
overheden en partners. Natuurlijk is hiermee nog maar de eerste, maar tevens onontbeerlijke, stap gezet. Het
is nu aan de lokale werkgroepen om een en ander in praktijk te vertalen. En daarbij hopen we dat alles niet op
de lange baan wordt geschoven omwille van mogelijke (principiële) vragen of knelpunten, maar dat men het
concept au sérieux neemt en zichzelf de kans geeft om casus per casus te bouwen aan de gepaste netwerken
en structuren.
Dit zou immers een prachtig voorbeeld kunnen worden van samenwerking over de verschillende kavels heen,
in een streven naar éénzelfde doel: zoeken via creatieve methoden naar mogelijkheden in de samenleving om
herstelgericht te werken met slachtoffers en gedetineerden ...
30 | P a g i n a

BUURTBEMIDDELING: BINNENLANDSE ZAKEN
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
In september van vorig jaar werd Suggnomè door de FOD Binnenlandse Zaken - Algemene directie Veiligheid en
Preventie gevraagd mee te werken aan een handboek voor buurtbemiddelaars. De Fod Binnenlandse Zaken
beschrijft het doel van dit handboek alsvolgt:
Het handboek buurtbemiddeling heeft als hoofddoel uit te groeien tot een belangrijk instrument voor
alle buurtbemiddelaars. Het moet een instrument worden waarmee zij praktisch aan de slag kunnen.
Zodoende zal de nodige aandacht besteed worden aan de opstart van een project buurtbemiddeling
binnen een gediversifieerd preventielandschap. Anderzijds zal ook het bemiddelingsproces zelf grondig
behandeld worden.
Om het sprekend en praktisch te maken wordt ook voorzien in de opname van beste praktijken en
mogelijke valkuilen. Verder zullen ook diverse bijlagen worden opgenomen met modeldocumenten die
voor zowel beginnende als gevestigde bemiddelingsdiensten interessant kunnen zijn.
Hoewel dit handboek in de eerste plaats praktisch dient te zijn, wordt toch ook de nodige aandacht
besteed aan het plaatsen van deze methodiek binnen de huidige context. Buurtbemiddeling is een
methodiek die tegemoet komt aan een aantal maatsschappelijke veranderingen. De echte meerwaarde
van de methodiek kan dan ook enkel geduid worden aan de hand van een dergelijke contextualisering.
Het handboek zal eveneens in een afsluitend hoofdstuk bijzondere aandacht besteden aan het
ondersteuningsproject van de FOD Binnenlandse Zaken. Vele van de ingeschreven gemeenten hebben
geen enkele ervaring met buurtbemiddeling en zullen dus tal van specifieke vragen hebben. Aan de
hand van dit hoofdstuk wordt geprobeerd reeds een antwoord te formuleren op de meest prangende.
HET PROJECT VAN DE FOD BINNENLANDSE ZAKEN
De Minister van Binnenlandse Zaken biedt de mogelijkheid aan alle steden en gemeenten om in te schrijven op
een ondersteuningsproject waarmee zij een initiatief inzake buurtbemiddeling kunnen opstarten of hun reeds
bestaande werking kunnen versterken.
Het project heeft tot doel de vrijwilligers die de steden en gemeenten als bemiddelaar wensen in te zetten te
voorzien van de noodzakelijke opleiding en opvolging.
Concreet kan het project een stad of gemeente het volgende bieden:
Een financiële impuls van 1500 euro per bijkomende vrijwillige bemiddelaar. Deze impuls dient ter
bekostiging van de werkingskosten van de bemiddelaar. Ook de kosten die gepaard gaan met de stage
bij een gevestigde bemiddelingsdienst of met het kenbaar maken van het bemiddelingsaanbod
kunnen hierop verhaald worden;
Een kosteloze theoretische opleiding in buurtbemiddeling voor elke vrijwilliger die in het kader van dit
project geactiveerd wordt;
De continue opvolging en ondersteuning van uw vrijwillige buurtbemiddelaar door de Vlaamse
coördinator buurtbemiddeling;
Een draaiboek buurtbemiddeling dat zowel uw diensten als de vrijwilligers zelf een methodologische
leidraad aanreikt;
Mogelijkheid tot participatie in het leernetwerk buurtbemiddeling waar wij zowel vrijwillige als
professionele buurtbemiddelaars wensen te verenigen zodat theoretische inzichten en beste
praktijken kunnen worden uitgewisseld.
De bijdrage van Suggnomè beperkte zich tot op heden tot een uitwisselingsmoment met één van de
verantwoordelijken van het project, het nalezen en geven van suggesties bij de tekst van het handboek en het
aanleveren van best practices en interessante documenten (brieven, ...). Mogelijk zal Suggnomè in de
toekomst ook uitgenodigd worden als lid van de ondersteunende stuurgroep.
31 | P a g i n a

DEEL 3: FORUM
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Sinds de wet van 2005 kan onze organisatie zich beroepen op een wettelijke basis en een subsidiëringkader om
haar bemiddelingsopdracht waar te maken. Vaststelling is echter dat de organisatie zich veel meer tot doel
stelt dan het aanbieden van bemiddeling. Zo beogen we ook het creëren van een breed maatschappelijk
draagvlak voor een herstelrechtelijke benadering van criminaliteit. Onder de vlag van ons ‘Forum’ ontwikkelden
we in het verleden een aantal (soms structurele) activiteiten gericht op uitwisseling tussen professionals,
internationale uitwisseling, samenwerking met universiteiten (zie vorige jaarverslagen, en voor 2009
hieronder).
Deze ambities zetten onze werking op sommige momenten danig onder druk, gezien wij voor dit soort van
opdrachten geen afzonderlijke toelage ontvangen. Sensibiliserende, vormende en informatieve activiteiten
dienen geïntegreerd te worden binnen de reguliere werking van de bemiddelingsdiensten. In die zin nemen alle
medewerkers hier een stukje op, zowel de bemiddelaars als de medewerkers van het secretariaat. Maar zoals u
in vorig jaarverslag kon lezen, kregen afgelopen jaren interne ontwikkelingen (zoals reorganisatie en verder
uittekenen en implementeren van organisatiebeleid) vaak prioriteit boven meer extern georiënteerde
activiteiten.
Toch proberen we onze pijlen ook meer en meer te richten op initiatieven ten aanzien van maatschappelijke
voorzieningen en de brede samenleving in het algemeen, opdat ons bemiddelingsaanbod beter bekend zou
geraken enerzijds én om bij te dragen tot kritisch maatschappelijk debat aangaande het omgaan met
criminaliteit anderzijds. Dit werd trouwens als een belangrijk aandachtspunt aangestipt door de Algemene
Vergadering van november 2009.
ERKENNING ALS SOCIOCULTURELE BEWEGING
In een poging tot het aantrekken van extra middelen voor onze ‘forumopdracht’, beslisten we in 2009 tijdelijk
ruimte te maken om een dossier (met onder meer een beleidsplan) samen te stellen tot erkenning als
socioculturele beweging.
Het decreet betreffende het sociaal cultureel volwassenenwerk (4 april 2003) voorziet de mogelijkheid tot
subsidiëring van bewegingen. Het gaat hier om een werkvorm binnen het sociaal cultureel volwassenenwerk,
die maatschappelijke verandering beoogt. Bewegingen hebben een landelijk karakter en zijn gespecialiseerd in
een thema of een cluster van nauw verwante thema’s. Ze organiseert activiteiten op het vlak van sensibilisatie,
educatie en sociale actie, juist met het oog op maatschappelijke verandering. Ze richt zich daarbij op het ruime
publiek. Een beweging heeft een educatieve en maatschappelijke activeringsfunctie en hanteert een sociaal
culturele methodiek.
De bemiddelaar van Oudenaarde, Evelyn Goeman, werd tijdelijk (4 maanden) vrijgesteld om halftijds, met
medewerking van een stafmedewerker en 3 bemiddelaars, te werken aan een beleidsplan Beweging.
Uitdrukkelijk werd de keuze gemaakt om deze bewegingopdracht (of noem het forumopdracht) te positioneren
vanuit en binnen de bestaande organisatie en haar werking. Zij past met andere woorden volledig binnen onze
visie, statutaire doelstellingen en huidige beleid.
Het dossier wordt op 1 april 2010 ingediend bij de administratie cultuur van de Vlaamse gemeenschap. Einde
2010 zullen we definitief weten of we erkend worden, al dan niet. Indien we positief antwoord krijgen, kunnen
we rekenen op een enveloppe financiering tussen 111.500 en 200.000 Euro, en dit voor periode 2011-2015.
Een substantieel bedrag, waarmee we toch velerlei initiatieven zouden kunnen ontwikkelen of ondersteunen,
denken we in de eerste plaats al maar aan het toneelproject dat toch ook in de steigers staat … Vingers gekruist
dus, en met veel geluk kunnen we via deze weg onze forum- of bewegingsopdracht nieuwe impulsen geven!
Hieronder brengen we verslag uit over de initiatieven die in 2009 werden genomen in het kader van het Forum.
Opnieuw wensen we alle medewerkers en collega’s te bedanken die hiertoe hebben bijgedragen. Zonder hun
inzet zou het Forum een lege doos zijn.
32 | P a g i n a

WERKGROEPEN
WERKGROEP COMMUNICATIE: NIEUWSBRIEF EN SAMENSPRAAK
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
De Nieuwsbrief en de Samenspraak wordt voorbereid door een werkgroep die wordt voorgezeten door de
stafmedewerkers van Suggnomè, en verder bestaat uit een aantal bemiddelaars, iemand van het
gevangenispersoneel en medewerkers van verschillende Vlaamse universiteiten. Ook wordt ten gepaste tijde
beroep gedaan op andere medewerkers uit het welzijnswerk en justitie. De werkgroep kwam het afgelopen
jaar 4 keer samen.
Zoals vorig jaar al werd aangegeven besliste de Raad van Bestuur omwille van financiële krapte binnen onze
organisatie om de Nieuwsbrief niet langer gratis in papieren versie te verspreiden, mogelijk slechts ten tijdelijke
titel, totdat opnieuw voldoende middelen voorhanden zijn of extern gevonden kunnen worden.
Om verschillende redenen zagen we een aantal van de werkgroepleden het afgelopen jaar afhaken. Dit maakte
de vlotte werking van de werkgroep er niet makkelijker op. Afgelopen jaar werden nog vier nieuwsbrieven
gemaakt en vonden slechts 3 samenspraken plaats. Voor het eerst diende immers een Samenspraak
geannuleerd te worden wegens te lage opkomst. Een teken aan de wand?
Ondanks dit alles bleef Suggnomè vanuit haar Forumopdracht driemaandelijkse Nieuwsbrieven maken, waarin
inhoudelijke thema's op het veld van bemiddeling en herstelrecht worden uitgediept. Bedoeling is om op deze
wijze ook in de toekomst het debat omtrent herstelrechtelijke thema's op het brede veld te faciliteren en te
stimuleren. In die zin blijft Suggnomè ernaar streven om de Nieuwsbrief zo breed mogelijk pro-actief te
verspreiden, en hierrond beleid te ontwikkelen. Liefst gratis.
Wat wel verandert in 2010 is de formule van de Samenspraak: niet langer in de vorm van driemaandelijkse
'ronde tafels'. Wel een jaarlijkse ontmoetingsdag (trefdag, studiedag ....) voor de brede sector, waarbij onder
de vorm van workshops de in de Nieuwsbrief behandelde thema's worden besproken. Dus ook met externe
gasten en sprekers. Op deze wijze hopen we één keer per jaar het brede werkveld op informele wijze samen te
brengen en het inhoudelijk debat te stimuleren.
Daarnaast wordt een aanvraag tot erkenning als socioculturele beweging uitgewerkt, waarover u hierboven
meer kon lezen. indien we deze erkenning krijgen, opent dit mogelijk ook nieuwe perspectieven ...
Het afgelopen jaar werden volgende thema’s behandeld in de nieuwsbrieven:
1. Rechtsbijstand bij bemiddeling en conferencing in
strafrechtelijke context
2. Intrafamiliaal geweld en bemiddeling
3. Actief burgerschap en herstelrecht
4. Feestnummer: 10 jaar Suggnomè
In de eerste Nieuwsbrief van 2010 wilden we verder verkennen
wat de figuur van rechtsbijstand binnen bemiddeling en hergo kan
betekenen. Tegelijk benieuwde het ons in welke zin advocatuur en
bemiddeling/conferencing niet méér voor mekaar zouden kunnen
betekenen? We kunnen ons immers de vraag stellen of advocaten
vanuit hun deontologie niet de opdracht moeten hebben standaard
naar herstelgerichte praktijken te verwijzen, en hun cliënten te
wijzen op mogelijkheden om schuld te erkennen en op zoek te gaan
naar ‘herstel’?
In een inleidend artikel zoomde Katrien Lauwaert (Ulg) in op de
rechtswaarborg van de rechtsbijstand bij herstelgerichte praktijken.
Ze stelt zich de vraag of deze op dezelfde wijze dient ingevuld te
zijn als in het klassieke strafrecht. Ze verkent deze vraagstelling
vanuit de herstelrechtelijke literatuur en de Europese en
internationale herstelrechtelijke regelgeving. Nadien nam de advocaat het woord. Meester Gheys (OVB) licht
33 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
toe van waaruit weerstanden en zelfs verwarring over bemiddeling zijn gegroeid. Hij pleit voor een bredere
bekendmaking en meer vormingsacties ten aanzien van de advocatuur. Vervolgens schetste Inge Vanfraechem
(NICC) de rol die de advocaat inneemt tijdens een Hergo. Tot slot beschreef Bart Claes (V.U.B.) de verschillende
rollen die een advocaat kan innemen in de verschillende bemiddelingsfasen, en plaatst hierbij enkele
bedenkingen. Tijdens de Samenspraak gingen we samen met Meester Gheys dieper in op vraag en antwoord
omtrent dit thema. Het verslag hiervan kon u lezen in de Nieuwsbrief van mei 2009.
In de tweede Nieuwsbrief van 2009 onderzochten we de plaats van
bemiddeling in de strafrechtelijke context temidden het veld van
hulpverlenende en justitiële actoren inzake IFG dossiers. Waar
bevindt bemiddeling zich in de concrete aanpak van IFG en welke
kan haar bijdrage zijn? Welke problemen ondervinden
bemiddelaars en hulpverleners in deze dossiers en hoe gaan zij
ermee om?
Kris De Groof (Steunpunt Algemeen Welzijnswerk) vertrok in het
inleidend artikel van een omschrijving van het fenomeen
intrafamiliaal geweld. Nadien beschreef ze op welke wijze het
algemeen welzijnswerk rond deze thematiek werkt. Tot slot
formuleerde ze enkele vragen en bedenkingen bij de plaats van
bemiddeling in dit verhaal. Nadien besprak Evelyn Goeman
(bemiddelaar Oudenaarde Suggnomè) enkele praktijkvoorbeelden
in dossiers partnergeweld, waarna zij enkele concrete knelpunten
en vragen aanhaalde. Tot slot lieten Vera Martens en Nathalie
Keldermans (Justitie assistenten Justitiehuis Tongeren) hun licht
schijnen op de concrete aanpak van IFG dossiers binnen de
procedure van Bemiddeling In Strafzaken, en plaatsten zij hierbij
enkele kanttekeningen.
We startten de Samenspraak met het bekijken van de documentaire Geslagen Jaren (Anne-Mieke van den
Berg, Nederland, beschikbaar in onze bib.), een film waarin drie vrouwen getuigen over geweld in hun relatie
en waarin ook een vader terugblikt op de gewelddadige relatie die hij had met zijn zoon. De aanwezige
deelnemers herkennen veel elementen: de impact van de eigen kindertijd (als slachtoffer van geweld) op
vader- en moederrol, het kopiegedrag en de vicieuze cirkel van geweld, het feit dat -ondanks geweld- het
moeilijk blijft om een relatie stop te zetten, ... Daarna gingen we met de aanwezigen dieper in op de
mogelijkheden van bemiddeling in dit soort dossiers.
In de derde Nieuwsbrief en de eropvolgende Samenspraak stonden
we stil bij de relatie tussen actief Burgerschap en Herstelrecht
(bemiddeling/hergo). Indien we Actief burgerschap hoog in het
vaandel dragen, waar vinden we dan aanknopingspunten? Dienen
we methodieken bij te spijkeren, of dient zich eerder structureel
werk aan, en zo ja, op welk niveau? Hoe kan de samenleving nog
beter, of anders, op bemiddeling of andere herstelrechtelijke
praktijken worden betrokken?
De inhoudelijke artikels werden verzorgd door Leo Ponteur
(Sociumi vzw), Kris Mullens en Erik Claes (BAL vrijwiligerswerking),
Jef Mostinckx (vrijwillig burenbemiddelaar) en Bruna Pali
(onderzoekster European Forum for Restorative Justice).
Van in den beginne stelden wij ons binnen Suggnomè de vraag in
hoeverre bemiddeling, ruim beschouwd als het capaciteren van
burgers om zich te verhouden tot justitie, ook niet tot het werkveld
van samenlevingsopbouw behoort. Hierover wisselden we tijdens
de Samenspraak van gedachten met Chris Truyens en Michèle
34 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Jacobs (samenlevingsopbouw Vlaanderen). Ook gaven zij hun visie over de rol die samenlevingsopbouw vanuit
het concept van actief burgerschap kan spelen op het werkveld van justitie.
Het feit dat we de laatste jaren steeds moeilijker mensen ( en zeker externen) kunnen mobiliseren om naar de
Samenspraak te komen en ook de vaststelling dat we heel vaak met hetzelfde beperkte kringetje van mensen
rond de tafel zaten, inspireerde ons om te gaan nadenken over het opzet, de noodzaak en het concept van een
dergelijk laagdrempelig uitwisselingsmoment.
We geloven nog steeds dat het nodig is om regelmatig en op een informele manier met elkaar van gedachten
te wisselen over thema’s mbt bemiddeling en herstelrecht. Langs de andere kant vinden we het ook zeer
belangrijk dat we voldoende mensen kunnen bereiken en inspireren met deze discussies. Daarom kiezen we er
vanaf 2010 voor om niet langer driemaandelijks samen te komen nav het verschijnen van de Nieuwsbrief, maar
één keer per jaar een iets groter opgezette trefdag te organiseren waarbij alle thema’s die het voorgaande jaar
aan bod kwamen in de Nieuwsbrieven onder de vorm van workshops zullen aangeboden worden. We hopen
door het bundelen van deze thema’s op 1 dag, zowel meer mensen te motiveren om deel te nemen, alsook
makkelijker de verschillende beroepsgroepen te bereiken. Wordt vervolgd...
WERKGROEP VORMING
De werkgroep Vorming, met vertegenwoordigers van de drie bemiddelingsprojecten in strafrechtelijke context
HB+, HB- en BIS (bemiddelaars, trainers en ondersteunende diensten), tracht een vormingsaanbod uit te
werken ‘op maat van de bemiddelaar’. De werkgroep is ervan overtuigd dat bepaalde thema’s
sectoroverstijgend kunnen worden georganiseerd, weliswaar met respect voor ieders eigenheid en visie.
Daarbij willen we mekaar kunnen blijven bevragen op visie en praktijkontwikkeling.
Deze werkgroep kwam afgelopen jaar 6 keer samen.
Volgende modules werden georganiseerd:
Rollenspelen: afgelopen jaar werd 3 maal een rollenspelendag georganiseerd. Dit zijn dagen
georganiseerd voor en door bemiddelaars met het oog op het inoefenen van de methodiek
bemiddeling. Zowel ervaren als beginnende bemiddelaars nemen hier aan deel. Ervaren
bemiddelaars worden ook ingeschakeld als coach. Op 15 okotber werd een speciale rollenspelendag
georganiseerd. Er werd namelijk gefocust op bemiddelen in seksuele delicten.
Op 29 mei organiseerde de werkgroep opnieuw een dag rond deontologie van de bemiddelaar. Kris
Stas, van het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk begeleidde deze dag. Na een onderdompeling in de
achtergrond en basisprincipes van deontologie, privacy en beroepsgeheim, gingen we aan de hand van
oefeningen in kleine groepen zelf aan de slag. Hoe kan je met respect voor deontologie informatie
uitwisselen? Hoe ontwar je deontologische “knopen”? Wat zegt de deontologie/de wet over een
specifiek probleem? Vanuit welke visie werk je? Ook brachten de bemiddelaars zelf cases aan waarin
ze deontologisch ‘vast’ zaten...
Na een eerste - meer theoretische - vormingsdag vorig jaar over “Bemiddelen in dossiers van
seksuele delicten” onder leiding van Jürgen Peeters (www.deonderstroom.be), wilden we tijdens een
vervolgdag de theorie verder toetsen aan de bemiddelingspraktijk.
We vertrokken vanuit het concrete bemiddelingswerk om vragen, moeilijkheden en mogelijkheden te
bespreken en uit te werken. We gingen in kleine groepen aan de slag, en verwachtten van de
deelnemer een actieve medewerking en inbreng. Op 16 juni organiseerden we deze module voor
beginnende bemiddelaars, op 15 oktober voor meer ervaren bemiddelaars.
Op 17 en 18 december: 2-daagse rond het gezamenlijk gesprek
Deze tweedaagse is gericht op: kennisoverdracht, reflectie en inoefenen van vaardigheden m.b.t.:
35 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
het aanbrengen van een gezamenlijk gesprek
het voorbereiden van een gezamenlijk gesprek
het verloop van een gezamenlijk gesprek
de afronding van een gezamenlijk gesprek met nazorg
Daarnaast deed de werkgroep het afgelopen jaar een bevraging van de vormingsbehoeften bij de bemiddelaars
van de verschillende sectoren die verbonden zijn aan de werkgroep vorming. Op basis van deze bevraging zal
de jaarplanning voor 2010 opgemaakt worden. Ook werkten de leden van de werkgroep aan een duidelijker
profiel voor de werkgroep van waaruit de drie sectoren gezamenlijk vormingen kunnen aanbieden voor al hun
bemiddelaars. De werkzaamheden hierrond zullen worden gefinaliseerd in 2010.
Naast de activiteiten van de werkgroep vorming organiseerde Suggnomè zelf ook nog een introductiecursus
voor haar beginnende bemiddelaars. Afgelopen jaar werden volgende modules hierrond uitgewerkt en
gegeven:
Spreken met gerechtelijke instanties
Bemiddelen met specifieke doelgroepen
De opmaak van overeenkomsten
Introductiecursus bemiddelaars
36 | P a g i n a

WERKGROEP INTERNATIONALE UITWISSELING
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
De werkgroep, bestaande uit partners van de verschillende sectoren, kwam opnieuw niet in vergadering bijeen
het afgelopen jaar. Niettegenstaande dit op dit ogenblik geen beleidsprioriteit is, werden het voorbije jaar toch
verschillende internationale engagementen opgenomen. In wat volgt laten we onze deelnemers aan de
respectieve evenementen aan het woord.
SUMMER SCHOOL 20-24 JULI 2009 TE BARCELONA
“TOWARDS CRITICAL RESTORATIVE JUSTICE PRACTICES”
“We want to be like Belgium!” 3
“We want to be like Belgium!”, daarmee eindigde de summer school. Een week vol uitwisseling rond
“Restorative Justice” met “believers” uit de hele wereld.
Even situeren: de summer school is een initiatief van het Europese Forum voor Restorative Justice.
Men wil praktijkwerkers, onderzoekers en trainers de kans geven om ervaringen uit te wisselen en
bepaalde onderwerpen verder uit te diepen met betrekking tot het brede begrip “Restorative
Justice” 4 . Dit was de derde editie. Vannuit Suggnomè nam dit jaar Tina Jammaers, bemiddelaar te
Mechelen deel.
De deelnemers stelden zichzelf voor op een zomeravond in een gebouw van de Spaanse
overheidsdienst Justitie in het centrum van Barcelona. Veel collega-bemiddelaars uit verschillende
Europese landen (Duitsland, België, Oostenrijk, Spanje, Ierland, Engeland, Noorwegen en Schotland)
maar ook onderzoekers uit Australië, Schotland, Zweden én 1 magistraat uit Brazilië. De eerste
uitwisseling was vooral een bevestiging van het geloof in de basisprincipes van RJ, maar ook de nood
aan het kritisch bekijken van de stand van zaken.
Als voorbereiding hadden we een tekst van Professor in de rechten, Gerry Johnstone (Hull University,
UK) gekregen. Hij was eveneens spreker op dag 2. Hij verwijt pleitbezorgers van RJ vaagheid rond
essentiële vragen zoals “hoe ziet RJ er dan uit?”. Pleitbezorgers spreken over enkele indicaties zoals de
rechtstreeks betrokken partijen worden betrokken in het proces, het centrale doel is het herstel van de
schade en oplossingen moeten tegemoet komen aan de noden van alle betrokkenen (dader, slachtoffer
en gemeenschap). Voor de rest blijven ze vaag over bijvoorbeeld de vraag hoeveel van het klassieke
model er kan blijven bestaan in een RJ-model. Wat doen we met daders die ontkennen of niet ingaan
op de uitnodiging voor bemiddeling? Kan men partijen verplichten om deel te nemen aan RJ? Tot
hiertoe kan de praktijk van RJ enkel een beperkt alternatief bieden, bijvoorbeeld enkel zaken waarin
daders bekennen. Hij concludeert dat RJ moet rusten op het klassieke rechtssysteem. Vandaar ook zijn
pleidooi om te kijken wat allemaal goed is aan het klassieke systeem, wat we al gemeen hebben, beter
dan RJ steeds als een alternatief voor te stellen.
We hebben nood aan een voorstel van een gereorganiseerd strafsysteem waarin de sleutelbegrippen
van RJ (participatie en herstel) vervat zitten. Een interessante oefening hierover is te vinden bij Van
Ness³ and Strong en hun website www.rjcity.org. Hier wordt een casus besproken waar
herstelrechtelijk gereageerd wordt op een misdrijf (inbraak) en dit vanaf de vaststelling door de politie
tot de strafuitvoering.
Gerry Johnstone ging dieper in op het gevaar van recuperatie van RJ-praktijken zonder een
fundamentele verandering van het strafrecht naar herstelrecht. Hij noemt dit het Cohen-effect (zie
Stanley Cohen 5 ). Hij pleit er voor dat we verder werken aan een visie waarin justitie beschreven wordt
als conflicthantering via herstel. Waarin we duidelijk aangeven waarin herstelrechtelijke praktijken
verschillen van de klassieke interventies en waarin duidelijk beschreven wordt hoe aan de rechten van
3
Tina Jammaers, bemiddelaar (Mechelen) vzw Suggnomè. Kris Mullens, bemiddelaar minderjarigen BAL.(Leuven).
4
Vanaf hier RJ genoemd.
5 rd Van Ness, D. and Strong, K. (2006) Restoring Justice: An introduction to Restorative Justice (3 edn). Cincinnati OH: Anderson.
Cohen, S., Visions of Social Controle Crime, Punishment and Classification, London School of Economics and Political Science, 1985.
37 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
de verschillende partijen (slachtoffer, dader, maatschappij) tegemoet zal worden gekomen. Hij
waarschuwt eveneens voor het gebruik van “evangelisch” taalgebruik en nodigt ons uit met rationele
begrippen te komen.
Voor de Belgische praktijk is het duidelijk dat de ontwikkeling van de bemiddelingspraktijk steeds
gepaard ging met de vraag hoe we binnen de context van het strafrechtelijk optreden relevant,
haalbaar en verantwoordbaar konden zijn. De bemiddelingsmethode is duidelijk veeleer een
ingangspoort dan einddoel 6 . Momenteel botsen we echter op onze eigen beperktheden. De
bemiddelingspraktijk krijgt steeds meer vorm, maar hoe kunnen we verder de culturele boodschap
van herstelrecht uitwerken. Deze week zou duidelijk worden dat we niet het enige land zijn dat
hiermee worstelt en dat we zelfs het verste staan in onze pogingen om het strafrechtelijk beleid meer
in de richting van participatie en betrokkenheid van de burger te oriënteren.
Een ander onderwerp dat bekeken werd was de relatie tussen de praktijk van RJ met de academische
wereld en hun onderzoek. In een plenum met de Spaanse collega’s, waarin er voorzien werd in
simultane vertaling, kwam een onderzoekster Gema Varona van Instituto Vasco de Criminología te San
Sebastián haar bevindingen voorstellen. Zij kon na bevraging van magistraten, advocaten en
bemiddelaars het volgende vast stellen:
groot wantrouwen van zowel RJ-praktijkwerkers als magistraten naar onderzoek;
geen grote impact van RJ op het strafrecht;
marginalisering van RJ: vb. bemiddelingskantoor in kelder;
geen wetgeving over RJ;
geen deelname door slachtoffer-organisaties;
de gerechtelijke instanties zijn voornamelijk geïnteresseerd indien RJ hun dossierlast kan
verlagen;
er is geen netwidening door toepassing van RJ. Het strafrecht zelf neemt zeer lichte dossiers
op;
door sporadische toepassing van RJ, is er rechtsongelijkheid;
interessant om na te denken over RJ bij terrorisme.
Gelukkig waren er ook nog enkele positieve noten. Zo blijkt RJ rechters te prikkelen over iets waar ze
voordien niet bij stilstonden.
Vanuit de praktijk werd er gereageerd dat er vooral nood blijkt te zijn aan een centralisatie van
verschillende onderzoeken en richtlijnen mét duidelijke en eenvoudige terugkoppeling naar de
praktijkwerkers. Dit is zeker ook
voor ons herkenbaar. Te vaak
worden wij of onze partijen
bevraagd en is er geen actieve
terugkoppeling naar de praktijk.
Niet alleen de terugkoppeling is
belangrijk, maar ook samen zitten
alvorens het onderzoek begint en
het afstemmen van onderwerpen
die onderzocht worden. Het heeft
geen zin om 3 keer op één jaar een
tevredenheidonderzoek te doen bij
slachtoffers door 3 verschillende
universiteiten. VZW Suggnomè
nodigt bijvoorbeeld de onderzoeker
uit op de jaarlijkse denkdagen.
Summer school Barcelona
6 Van Garsse, L., De implementatie van de herstelbemiddeling: veranderingsmanagement in samenspraak, Panopticon, 2008.
38 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Om onze relatie met de gerechtelijke instanties vorm te geven zou meer vorming van deze groep
interessant zijn. Onbekend is immers onbemind. We kunnen ons richten naar de opleidingen rechten,
criminologie, naar de politieschool en school voor magistraten. Om hen meer te betrekken op onze
praktijk kan het ook interessant zijn de partners (rechters, advocaten, magistraten,
kabinetmedewerkers, …) te vragen een bijdrage te leveren voor bijvoorbeeld het jaarverslag. We
moeten kortom verder op zoek naar fora om te communiceren met het gerecht. Een gemiste kans
tijdens deze summer school was bijvoorbeeld dat er de week ervoor een congres was doorgegaan voor
rechters die interesse hebben in RJ…
De organisatoren hadden ook ruimte voorzien voor intervisie. Tijdens een discussie in kleine groep
over moeilijke situaties uit de eigen (bemiddeling)praktijk kwamen vele herkenbare praktijkdilemma’s
naar boven zoals aan wie doen we eerst het aanbod, kan het aanbod op zich secundair victimiserend
zijn, kan je bemiddelen met een ontkennende dader, wie geef je het eerste het woord tijdens een
gezamenlijk gesprek, … Zo’n internationale intervisie is een aangename ervaring, je krijgt de
bevestiging dat men tot in Brazilië nadenkt over bemiddeling en zijn problemen. Jammer dat er niet
één onderwerp verder werd uitgediept en we niet verder kwamen dan een eerste uitwisseling.
Op dag drie werden we door onze Spaanse collega’s uitgenodigd in het gloednieuwe justitiegebouw.
Zowel de bemiddelaars voor minderjarigen als meerderjarigen verhuisden bij de opening naar dit
gebouw. De letterlijke afstand tussen beide diensten stond symbool voor hun samenwerking. Een
afzonderlijke wetgeving en inbedding, …. waren voor ons Belgen zeer herkenbaar. Dit bleek nog meer
uit het verhaal dat zij brachten.
Minderjarigen worden eerst geïnterviewd door de bemiddelaar. Indien zij bekennen en
verantwoordelijkheid willen opnemen, wordt er een bemiddeling opgestart en ook het slachtoffer
uitgenodigd. Zo niet, belanden zij bij het ‘advising team’, vergelijkbaar met de sociale dienst van de
jeugdrechtbank. Met enige jaloezie luisterden zij naar onze praktijk waar dader en slachtoffer
gelijktijdig het aanbod van bemiddeling krijgen.
De risico’s op recuperatie van de herstelrechtelijke praktijk door het gerechtelijk systeem (bemiddeling
als maatregel) werden onmiddellijk concreter. Dit bleek vaak terug te komen in de vele
praktijkverhalen in de diverse Europese landen, zeker bij bemiddeling met minderjarigen. Een
bevestiging dat er nood is aan ‘standards’ en ‘principles’ om ‘herstelrechtelijke praktijken’
herstelrechtelijk te houden.
In tegenstelling tot hun collega’s voor minderjarigen werken de bemiddelaars voor meerderjarigen
(nog) zonder wettelijke basis. De strijd om hun bestaan en subsidies was herkenbaar. Zij zaten samen
met een slachtofferdienst en een dienst voor alternatieve afhandeling voor daders. We kregen
onmiddellijk een neutraler gevoel dan bij de minderjarigen. Dit vertaalde zich tevens in hun methodiek
die zeer vergelijkbaar was met de onze. Niet verwonderlijk als je weet dat zij hun inspiratie haalden in
België en gevormd werden door mensen als Tony Peters, Leo Van Garsse en Ivo Aertsen.
Bewonderenswaardig hoe zij over de praktijk reflecteerden en ons onmiddellijk mee uitnodigden onze
grijze bemiddelingsmassa te pijnigen over enkele (herkenbare) heikele thema’s.
De dag werd vervolgd met een discussie met Gerry Johnstone. Het thema hoe we het klassieke
gerechtelijke systeem kunnen omvormen tot een herstelrechtelijk systeem werd verder uitgediept.
Vele interessante ideeën kwamen naar voor; zoals het herstelrechtelijk werken in scholen. Soms ging
het echter in de richting van de believers die de non-believers dienden te overtuigen, wat voor ons
Belgen toch wat raar aanvoelde. We vrezen dat deze polariserende houding vooral weerstand creëert
en tot weinig constructieve dialoog leidt. Het feit dat België via de procedure van dialoog via
stuurgroepen, samenwerkingsverbanden, … reeds een hele weg heeft afgelegd op dit vlak, toont dat
het ook anders kan. Of zoals Sofie zei: “ook een gevangenisstraf kan herstelrechtelijk zijn.”
Enkele moedige deelnemers namen het tijdens de vierde dag op zich om een workshop te leiden. Uit
de workshop “herstelrecht bij ernstige misdrijven” neem ik voornamelijk mee dat men in Oostenrijk in
zaken van Intra Familiaal Geweld werkt met een specifiek stappenplan, “mixed double”.
Om te beginnen werken zij in deze dossiers standaard met twee bemiddelaars, steeds een mix man-
39 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
vrouw. Het eerste gesprek verloopt op hetzelfde moment maar apart. De mannelijke bemiddelaar
informeert en verkent met de man, de vrouwelijke bemiddelaar met de vrouw. De volgende stap is
een samenkomst van alle deelnemers en hier worden de verhalen aan elkaar gespiegeld door de
bemiddelaars. De bemiddelaars reflecteren op hun gesprek en delen veronderstellingen en meningen.
De partijen observeren. Men noemt dit reflecting team en ervaart dit als een bruikbare methodiek om
nieuwe aspecten in te brengen, het gesprek te temporiseren en te structureren. Hierna gaat de
mannelijke bemiddelaar met de vrouw (in aanwezigheid van de anderen) het verhaal verifiëren, de
vrouwelijke bemiddelaar doet hierna hetzelfde met de man. Hierna volgt een gewoon
bemiddelingsgesprek waarin op gezette momenten de methodiek van “reflecting team” wordt
toegepast. Jammer dat deze informatie ons pas achteraf volledig kon bezorgd worden en niet
geoefend kon worden met deze methodiek.
In de workshop “standaards, principes en goede praktijk” werd voornamelijk gezocht naar een manier
om “verantwoording af te leggen” aan de bredere samenleving, aan de partijen en aan onszelf. Indien
we niet langer een project achter gesloten deuren willen zijn, maar ons willen plaatsen in het publieke
debat rond criminaliteit zullen we moeten aantonen dat we gedegen en onderbouwd bezig zijn. We
moeten manieren vinden om ons te verantwoorden opdat evaluatie en controle mogelijk is.
Voor de praktijk van bemiddeling bleek België hierin het verste te staan. Met onze wetgeving, de
deontologische code en commissie, begeleidingsteams, supervisie, intervisie en stuurgroepen leggen
we constant verantwoording af en betrekken we andere partners bij onze praktijk. In de concrete
bemiddelingspraktijk moeten we ook verder zoeken naar manieren om te communiceren vanuit de
private ruimte van de bemiddeling naar de publieke ruimte van het recht spreken.
Inmiddels werden we getrakteerd op de
warmste dag sinds 100 jaar in Barcelona:
39°C! De organisatoren beslisten om de
workshops te halveren zodat we plots
een vrije namiddag hadden en de andere
workshops niet konden doorgaan…
De laatste dag werd voornamelijk
ingevuld door evaluatie en de uitreiking
van ons diploma!
Indien de summer school een forum wil
zijn van uitwisseling, dan zijn ze daar
gedeeltelijk in geslaagd. Er was een begin
van uitwisseling. En een fijne uitspraak als
“we want to be like Belgium” is mooi
meegenomen. Er werd eveneens
afgesproken een chat-room te creëren via de website van het Europees Forum voor verdere
uitwisseling.
We misten wel een verdere uitdieping of een moment van leren. Voor de toekomst werden dan ook
volgende tips meegenomen:
1. Een summerschool rond één specifiek thema met uitnodiging van experts uit de verschillende
hoeken van praktijk, onderzoek, training;
2. voorbereiding van iedere deelnemer, ev. via chat-room op het Europees Forum;
3. ieder land schrijft zijn manier van werken uit zodat we niet ieder jaar opnieuw deze
fundamentele info moeten uitwisselen.
De volgende summer school zal plaats vinden in 2011, hopelijk is Belgium dan nog zo in trek… Dus
collega’s: doe zo voort!
40 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
BUILDING SOCIAL SUPPORT FOR RESTORATIVE JUSTICE. WORKING TOGETHER WITH MEDIA,
CIVIL SOCIETY ORGANISATIONS AND CITIZENS FOR RESTORATIVE JUSTICE
TO TWITTER OR NOT TO TWITTER? OVER DE ZIN EN DE ONZIN VAN NIEUWE MEDIA
Van 3 tot 5 juni 2009 organiseerde het European Forum for Restorative Justice tesamen met de
K.U.Leuven een driedaags seminarie met als hoofdthema het verbreden van het maatschappelijk
draagvlak van herstelrecht in onze samenleving (titel: Building social support for restorative justice.
Working together with media, civil society organisations and citizens for restorative justice). Hierbij
werd dan vooral gefocust op de media, de burger, en de “middenveld”-organisaties. Het seminarie
was opgebouwd in vier delen, telkens startend met een plenaire sessie, gevolgd door parallel lopende
workshops. In totaal kregen we zo’n 10-tal sprekers te horen, en waren er 16 workshops. Het rapport
van dit seminarie zal binnenkort verschijnen op de website van het organiserende Forum, en daarom
neem ik 7 hier de vrijheid om enkel wat persoonlijke impressies te laten opklinken over de
ontwikkeling en het gebruik van nieuwe vormen van media, en de mogelijkheden hiervan voor de
herstelrechtbeweging.
Het was de jonge Belgische onderzoeksjournalist Karel Platteau (Fonds Pascal Decroos) die met een
uitdagende titel “New media and RJ: a necessary way forward” kwam aandraven. Het werkte want de
zaal liep goed vol. Platteau raasde als een wervelwind door zijn presentatie en overdonderde velen
onder ons met een haast onuitputtelijk overzicht aan internettoepassingen die je kan gebruiken met
het oog op social networking. Het zou ons te ver leiden om hiervan een volledig overzicht te geven.
Vandaar een korte schets ter inleiding. De klassieke toepassingen zijn de gekende weblogs waarop je
nieuws en onderwerpen aanbiedt aan de buitenwereld, en waarop gereageerd kan worden door
mensen die je blog of website bezoeken. Bekende toepassingen op dit vlak zijn Blogger van Google en
Wordpress, dat zich makkelijk laat integreren in je eigen website. Daarnaast zijn er de welgekende
netwerksites Facebook en Twitter. Hierop kan je een eigen pagina delen met vrienden die je toevoegt
aan je netwerk, en zij worden automatisch op de hoogte gebracht als je berichten, nieuws, foto’s, etc.
op het profiel van je pagina plaatst. Twitter is nog meer gericht op de idee “deel met je contacten
waar je op dat moment mee bezig bent”. Zo kon heel de wereld lezen welke muziek Lance Armstrong
op zijn iPod luisterde bij de opwarming voor zijn touretappe op 4 juli.
Naast deze toepassingen waarbij je zelf dus actief stukken de wereld instuurt over jezelf of je
organisatie, zijn er evenveel mogelijkheden waarbij je informatie en nieuws gaat zoeken op het
internet. De meest simpele toepassingen
hier zijn de zogenaamde RSS feeds, die je
toelaten om nieuwe updates van je
favoriete websites te volgen. Daarnaast
zijn er ook de uitgebreidere
zoektoepassingen als Google Alerts of
Technocrati die je een overzicht geven
van blogs en nieuwssites waarin je
geïnteresseerd bent.
Algemeen gesteld zijn dit de twee
werkwijzen van de zogenaamde nieuwe
media: informatie aanbieden enerzijds,
of informatie opzoeken anderzijds. Je
kan deze twee vormen van nieuwe
media ook met elkaar integreren, door
bijvoorbeeld je zoekresultaten te integreren in je eigen blog, je website, of je netwerksite.
Kanalen om je “ding” kwijt te kunnen, of om je “ding” te zoeken zijn er dus genoeg. We kunnen ons
dan op zijn minst twee vragen stellen als herstelrechtelijke organisatie. Ten eerste, welk verhaal (over
herstelrecht) willen we kwijt, en hoe ga je dit communiceren?” Hiervoor keer ik even terug naar de
7 Kris Vanspauwen is bemiddelaar voor vzw Suggnomè te Limburg.
41 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
eerste plenaire sessie waarin Charles Pollard het heeft over de complexiteit om over herstelrecht te
communiceren. Herstelrechtelijke ideëen botsen volgens hem vaak met je intuïtie, en straffe verhalen
over wraak en bestraffing zijn mediagenieker.
En ten tweede, wie willen we bereiken met ons verhaal (over herstelrecht)?” Hiervoor keer ik
nogmaals naar Charles Pollard die het doelpubliek opsomde: politiekers, opiniemakers, partners in het
justitiële en parajustitiële veld, en burgers.
Als we even kijken naar de wijze waarop herstelrecht in de klassieke media in Vlaanderen aan bod
kwam de afgelopen maanden, dan merken we dat dit beperkt blijft tot informatieve bijdragen over
een project 8 of een getuigenis over een success story. Stemmen uit de herstelrechtelijke hoek komen
weinig aan bod in het klassieke debat over justitie of de strafuitvoering. In andere landen ligt dit soms
anders. Vaak gaat het hier over landen zoals Canada of de Verenigde Staten waar meer
steunorganisaties en –groeperingen bestaan voor slachtoffers en daders.
Op vlak van de nieuwe media ligt de drempel klaarblijkelijk niet zo hoog voor herstelrechtelijke
bewegingen om zich te profileren. Een snelle blik via Facebook levert slechts enkele resultaten op van
netwerken die zich ontpoppen rond het thema “restorative justice”. Een korte studieronde echter via
technocrati levert wel een veertigtal blogs op rond het thema. En via de online social bookmarkingdienst
delicious blijkt ook dat er een kleine tweehonderd websites zijn rond “restorative justice” die
door de actieve internetgebruiker als favoriet worden
bijgehouden. In ieder geval lijken deze nieuwe media hun
ingang te vinden binnen de restorative justice community.
Maar zoals met de klassieke media kan men zich ook hier de
vraag stellen in hoeverre deze initiatiefnemers en de
netwerken die eruit voortkomen zich effectief kunnen mengen
in het publieke debat, en op die manier er dus in slagen om een
groter draagvlak te creëren bij het brede publiek. Veelal
merken we dat deze nieuwe media zoals facebook en anderen
erg beperkt blijven tot een verschijnsel van online
kliekjesvorming in plaats van een open en toegankelijk forum
waar inhoudelijke debatten gevoerd worden.
Platteau stelde de vraag op het seminarie “hoe de
herstelrechtbeweging staande kan blijven in dit
informatietijdperk waarin de nieuwe media een voorname rol
zal spelen?” Wel, ik stel me dan onmiddellijk de vraag: wat is
de relevantie van aanwezig te zijn via deze nieuwe media? In welke mate zouden we ons bijvoorbeeld
niet eerst sterker engageren naar de klassieke media toe? Ik heb de neiging te denken dat het
opbouwen van een sociaal netwerk via deze nieuwe media maar gewicht en dus effectief draagvlak
kan creëren als je in het alledaagse leven ook dit netwerk uitbouwt. Mijn inziens valt hierin nog veel
werk te verrichten voor de herstelrechtbeweging. Ik keer hiervoor nog even terug naar de
inspirerende presentatie op het seminarie van Gro Jørgensen van de bemiddelingsdienst van
Noorwegen. Zij werkt fulltime als communicatiemanager binnen haar organisatie en presenteerde ons
enkele simpele tools om als bemiddelingsdienst met de media samen te werken, met een verhaal, met
een strategie, met een uitdagende boodschap. Het Noorse communicatieplan was indrukwekkend en
misschien te ambitieus voor vele landen. Maar haar verhaal raakte bij momenten wel de essentie, met
name dat je als herstelrechtelijke beweging uit je kot moet durven komen. Met cijfers, met
getuigenissen, met kritische zelfreflectie. Minstens tweemaal per jaar komt de Noorse
bemiddelingsdienst naar buiten met een nationale persconferentie.
Het thema en de opzet van het seminarie leek vooraf veelbelovend, maar uiteindelijk bleek het kleine
publiek en de relatief grote groep van sprekers voornamelijk te bestaan uit het “bekende kliekje”. Een
grotere interactie met Belgische en/of internationale media, of een debat met middenveldorganisaties
waren mijn inziens toch gemiste kansen. Als de Europese herstelrechtbeweging haar necessary way
8 Somers, S. (2009) Nieuwe beroepen: de herstelbemiddelaar, De Morgen, 22 juli, p. 10.
42 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
forward wil inslaan, moet ze volgens mij haar deuren wijder durven openslaan.
THE EUROPEAN BEST PRACTICES OF RESTORATIVE JUSTICE IN THE CRIMINAL PROCEDURE
Van 27 tot 29 april 2009 werd ik 9 gevraagd om deel te nemen aan een congres in de Hongaarse
hoofdstad Budapest. Doel van dit congres was om verschillende deskundigen in herstelgerichte
praktijken samen te brengen om de officiële start van herstelrecht in Hongarije te ondersteunen en te
inspireren. Ik werd als Suggnomè bemiddelaar gevraagd te spreken over onze ervaringen met
bemiddeling in de Belgische gevangeniscontext. Daarnaast waren ook experten uit 17 lidstaten van het
Europees Forum aanwezig, alsook vertegenwoordigers van andere EU lidstaten. Een publiek van een
100-tal Hongaarse professionals nam deel aan het congres.
Aangekomen op het congres was het een aangenaam ontmoeten en verkennen van de verschillende
Europese deelnemers aan dit gebeuren. Ik stelde een hoge opkomst vast voor onze workshop, waarbij
er nog twee Europese collega’s een bijdrage leverden over bemiddelen in ernstige misdrijven. Al snel
bleek echter dat mijn bijdrage over bemiddeling binnen het kader van de strafuitvoering een
ongekend verhaal was. Het vervolgens brengen van en getuigen over een concrete casus uit onze
bemiddelingspraktijk was dan ook een schot in de roos. Uit de vragen vanuit de zaal, die volgden na de
voorstelling, kon ik vaststellen dat mijn bijdrage over het doorbreken van de mythe omtrent
bemiddelen in ernstige misdrijven tijdens de strafuitvoering, zijn effect niet had gemist.
TWINING LIGHTS PROJECT: ONTVANGST VAN SLOVAAKSE MAGISTRATEN
PERS
Op 10 maart ontving het Belgisch ministerie van Justitie in het kader van het “Twining Lights” project
een 7-tal Slovaakse magistraten op studiebezoek. Bram Van Droogenbroeck gaf op deze dag samen
met Antonio Buonatesta (Médiante) een uiteenzetting over herstelrecht en bemiddeling in België.
Met het oog op het vergroten van de bekendheid en het maatschappelijk draagvlak voor bemiddeling en
herstelrecht is het belangrijk dat we regelmatig met onze verhalen in de pers komen. Daarom zijn we ook blij
dat we het afgelopen jaar weer de nodige persaandacht kregen.
Zo verschenen uitgebreide artikels met getuigenissen van partijen die bemiddelden in De Standaard en de
Morgen. Ook weidde de Morgen in een reeks over ‘nieuwe beroepen’ een hele pagina aan een artikel met
Dominique Bataillie, bemiddelaar te Gent, over het beroep van ‘de herstelbemiddelaar’. Het Nieuwsblad
schreef bijdrages over bemiddeling en herstelrecht. In Humo verscheen in de reeks ‘Wraak’ ouders van een
vermoord kind’, een getuigenis van een mama die met lovende woorden sprak over onze organisatie en de
bemiddeling die ze via Suggnomè doorliep. En ook in Flair verscheen een uitgebreid artikel waarin partijen die
bemiddelden hun verhaal, gevoelens en bedenkingen naar aanleiding van een bemiddeling vertelden.
Ook op televisie mochten we ons verhaal vertellen, zo bracht de regionale zender ROB, een korte bijdrage over
het feestmoment van 10 jaar Suggnomè. Els Goossens, bemiddelaar te Dendermonde mocht in Ter Zake
getuigen over bemiddelen bij verkeersongevallen en ook Het Journaal (19u) op één maakte recentelijk een
reportage over herstelbemiddeling. Hierin getuigde een dader van opzettelijke slagen en verwondingen over
de feiten en de daaropvolgende bemiddeling.
Op de radio stond het programma ‘Vandaag’ op radio 1 het afgelopen jaar twee keer stil bij
herstelbemiddeling. Eén keer getuigde een veroorzaker van een verkeersongeval en één keer een slachtoffer
van slagen en verwondingen.
9 Bram Van Droogenbroeck is bemiddelaar voor Suggnomè in de arrondissementen Leuven en Brussel.
43 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
44 | P a g i n a

10 JAAR SUGGNOMÈ
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Op 11 december 2009 vierde Suggnomè zijn tiende verjaardag in het Provinciehuis te Leuven. Het werd een
zeer mooie en druk bijgewoonde namiddag waarin Phara de Aguirre sleutelfiguren uit de bemiddeling en het
herstelrecht aan het woord liet.
Centraal in de viering stond de
zetel van waaruit Phara de
verschillende gasten aan het
woord liet. Zij ging in deze
informele setting het gesprek
aan met Els Goossens en Leo
Van Garsse, pioniers van
Suggnomè, maar ook met
procureur Marie-Christine
Durieu (Ieper) en haar dochter,
bemiddelaar Ann- Sofie Michem.
Ze vertelden hoe het strafrecht
en het herstelrecht perfect hand
in hand kunnen gaan, zelfs
binnen eenzelfde gezin.
Daarnaast spraken strafpleiter
John Maes (Antwerpen),
journalist Bart Eeckhout (De
Morgen) en Canadees
bemiddelaar Dave Gustafson
lovende woorden over de
verwezenlijkingen van
Suggnomè en de mogelijkheden
van bemiddeling. Hun
getuigenissen werden aangevuld
met de aangrijpende verhalen
van een slachtoffer en dader,
die ooit een bemiddeling
doorliepen. De zaal luisterde
met ingehouden adem naar hun
verhaal.
Dirk Dufraing, ervaren
bemiddelaar uit Turnhout las
voor uit zijn bemiddelingsdagboek.
Welke emoties roept
zo’n bemiddeling op bij partijen
en bemiddelaar, hoe gaat het
allemaal in zijn werk, ... we
kwamen het allemaal te weten van Dirk. Tot slot wierp ex-voorzitter Jan Bergé in zijn gekende
enthousiasmerende stijl een blik op ‘de toekomst van Suggnomè’. Aan het einde van de namiddag werd
Suggnomè door justitie- kabinetsmedewerker Hans Dominicus en minister van Welzijn, Jo Vandeurzen in de
bloemetjes gezet voor de inspanningen van de afgelopen 10 jaar.
Het was een mooie, sfeervolle namiddag, mede dankzij de muziek van de Muchachas die het geheel mooi aan
elkaar speelden. Bedankt aan allen die er waren, meewerkten en ons de afgelopen jaren mee ondersteunden,
in het bijzonder alle leden van de verschillende arrondissementele stuurgroepen. Op naar het volgende
decennium...
45 | P a g i n a

Feestkrant 10 jaar Suggnomè
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
46 | P a g i n a

VORMING AAN EXTERNEN
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Afgelopen jaar werd Suggnomè door ‘Gelijke Kansen Vlaanderen’ gevraagd een vorming uit te werken rond
onderhandelen en bemiddelen voor meldpuntmedewerkers van de meldpunten discriminatie. 2 medewerkers
verzorgden een hele dag rond conflicthantering, bemiddelingsfasen, -methodiek en -principes.
Daarnaast verzorgeden ook de bemiddelaars in hun eigen arrondissementen regelmatig vormingen voor
externe partners. Voorbeelden hiervan zijn: vormingen aan studenten van hogescholen en universiteiten, een
infomoment voor ‘ouders van een vermoord kind’, een workshop ‘bemiddelen met kinderen op een studiedag
van het steunpunt algemeen welzijnswerk, een vorming voor de jonge Balie...
Toch blijft het vooralsnog voor de organisatie, gezien de huidige personeelsequipe en veelheid aan
basisopdrachten, geen prioriteit om vaker externe vormingen aan te bieden.
TONEEL
In het kader van onze zoektocht naar nieuwe, creatieve manieren en methodieken om een breder publiek aan
te spreken en op die manier verder werk te maken van een maatschappelijk draagvlak voor bemiddeling en
herstelrecht rijpte het afgelopen jaar de idee te verkennen of het technisch, inhoudelijk en financieel mogelijk
zou zijn om een toneelvoorstelling te maken rond het thema van bemiddeling en herstelrecht.
Het afgelopen jaar ging Suggnomè daarom samenzitten met theatergezelschap ‘De Goesting’ uit Leuven. Marc
De Marrée (regisseur) en Stefan Boonen (auteur) werkten samen met ons een dossier uit op basis waarvan we
in eerste instantie op zoek gingen naar middelen om een dergelijke productie te financieren. Voorlopig
resulteerde dit in concrete interesse vanuit de Vlaamse Gemeenschap. Zij trekken en bedrag van 17750 euro
uit om het productieproces van het toneelstuk mee te financieren.
Het theaterproject, dat voorlopig de titel ‘Singul’ kreeg, heeft een tweeledig doel.
Enerzijds willen we op cultureel-creatieve wijze burgers confronteren en uitdagen om bewuster
en genuanceerder naar criminaliteit en conflicthantering te kijken. Het is de bedoeling om hen te
informeren, te sensibiliseren, te laten kennismaken met de bemiddelingsmethodiek, en hen te
wijzen op de mogelijkheid om d.m.v. communicatie een conflict ‘aan te pakken’. Wat een impact
heeft op de verdere verwerking ervan.
Anderzijds willen we dit bewustmakingsproces stimuleren door een aantal specifieke
doelgroepen ‘spelenderwijs’ te betrekken op het thema van conflicthantering en hoe hiermee om
te gaan. We willen hen laten nadenken over de mogelijke impact die conflicten hebben op ‘de
ander’.
We geloven erin dat er een maatschappelijke behoefte leeft om als samenleving anders met conflicten om te
gaan, meer aandacht te geven aan de persoon achter dader en slachtoffer en de eigen oplossings- en
conflicthanteringscapaciteiten te valoriseren. Daarom geloven we dat het belangrijk is om dit andere
perspectief op conflicthantering breder bekend te maken. Mensen te informeren over hun mogelijkheden en
hen te ondersteunen in hun zoektocht anders om te gaan met de vaak ingrijpende gebeurtenissen in hun leven.
‘Singul’ zou een volwaardig artistieke voorstelling zijn die we tegelijkertijd willen aanbieden aan een breed
publiek (= theaterpubliek) en een ‘klein’ publiek (specifieke doelgroepen). Dit laatste impliceert spelen voor
een vrij beperkt aantal toeschouwers én op locatie, precies om de bedoelde groepen goed te bereiken. We
denken hierbij mogelijks aan: kansarme buurten, de gevangenispopulatie en het gevangenispersoneel,
hulpverleners, secundaire scholen,….
Dit veronderstelt een nauwe samenwerking met buurthuizen en/of wijkcomités, gevangenisdirecties, mensen
uit de hulpverleningssector en eventueel de scholengemeenschap (leerlingen secundair onderwijs). Voor het
reguliere theatercircuit proberen we samen te werken met de culturele centra, gemeenschapscentra en
mogelijks een boekingskantoor.
47 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Met zijn forumactiviteiten richt Suggnomè zich reeds naar verschillende actoren, actief binnen de
strafrechtelijke context. Maar met deze toneelvoorstelling mikt Suggnomè gerichter en dus doelbewuster op
de ‘gewone’ burger, op minder goed bereikbare groepen en op jongeren .
Met een educatief pakket (vormings- en discussiemateriaal) zouden we ons ook graag richten tot leerlingen
van het secundair onderwijs. Scholen zijn erg belangrijk voor de vorming van jong-volwassenen. We willen
zowel leerlingen als leerkrachten de methodiek van conflicthantering en bemiddeling bijbrengen en leren
hanteren.
De boodschap van ‘Singul’ is drievoudig:
Wordt zeker vervolgd.
Achter elk slachtoffer en elke dader zit een mens van vlees en bloed - met zijn of haar eigen
verhaal - die de stereotypes ver overstijgt;
Mensen die betrokken raken bij (ernstige) conflicten, zijn zélf in staat om erover na te denken, om
hun verantwoordelijkheid te nemen, en te beslissen of – en zoja, welk – gevolg eraan gegeven
moet worden. Een misdrijf overkomt je niet alleen; je kan er ook actief iets mee doen, in plaats
van het volledig uit handen te geven aan advocaten en magistraten;
Communicatie tussen partijen kan helpen om een misdrijf te verwerken; om het te duiden en een
plaats te geven in je leven.
Viering 10 jaar Suggnomè – 11 december 2009 Provinciehuis Leuven
48 | P a g i n a

DEEL 4: ONDERZOEK EN INNOVATIE
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
DE IMPACT VAN HERSTELBEMIDDELING OP DE STRAFRECHTELIJKE AFDOENING
Een studente van de universiteit Leiden 10 (faculteit rechten), voerde in het kader van haar masterscriptie in vier
arrondissementen een verkennend onderzoek rond ‘de impact van herstelbemiddeling op de strafrechtelijke
afdoening’. In de arrondissementen Tongeren, Turnhout, Mechelen en Antwerpen werden enerzijds
parketmagistraten (16) en correctionele rechters (8) geïnterviewd, en werd anderzijds een vonnisanalyse
verricht met betrekking tot de vonnissen (157) die werden gewezen in de dossiers waarin na bemiddeling een
overeenkomst of verklaring werd bezorgd aan de gerechtelijke instanties. Het betrof enkel overeenkomsten
afgesloten voor politioneel of correctioneel vonnis in de periode 2006 – 2008. Daarnaast volgden nog enkele
observaties (van bemiddeling + zitting). Hoewel bescheiden in omvang en verkennend van aard, kunnen toch
enkele algemene conclusies worden getrokken.
63 van de 157 vonnissen verwijzen impliciet of expliciet naar de bemiddelingsovereenkomst (gem.
40%), maar met grote verschillen tussen de arro’s 11
Uit de interviews bleek dat herstelbemiddeling/herstelrecht en de wet van 22 juni 2005 slecht bekend
is, verward wordt met bemiddeling in strafzaken
Hoewel verschillende werkwijzen gelden in de arro’s, is het nog lang geen automatisme voor
parketmagistraten om te verwijzen naar bemiddeling
Parketmagistraten weten soms niet of er een overeenkomst is, halen deze soms wel en soms niet aan
(meningen verdeeld of dit hun taak is). Hetzelfde geldt voor het feit of ze rekening houden met de
overeenkomst bij hun vordering.
Rechters brengen in de regel bemiddeling niet ter sprake op zitting, richten zich op vaststelling van
schuld, vaak is trouwens slachtoffer niet aanwezig . Kunnen er wel rekening mee houden bij maat of
modaliteit van straf (nadruk op schadevergoeding).
Bemiddeling wordt door de magistraten algemeen op persoonlijk vlak als zinvol beschouwd, maar de
doorwerking ervan op het strafrechtelijk traject is minder evident.
HERSTELBEMIDDELING EN VRIJWILLIGERSWERKING
Suggnomè is partner in de uitvoering van een gefinancierd praktijkgericht onderzoeksproject (promotor Erik
Claes) uitgaande van de HUBrussel, opleiding sociaal werk. Het thema is herstelbemiddeling en
vrijwilligerswerking. Het project gaat van start vanaf september 2010 en duurt tot 2013. Dit project vertrekt
van drie knelpunten die de uitbouw van vrijwilligerswerking in de context van herstelbemiddeling zullen
bemoeilijken.
a) onduidelijkheid en onzekerheid omtrent de mogelijkheden en grenzen van vrijwilligerswerking in de
context van herstelbemiddeling;
b) spanningen tussen een herstelrechtelijke visie op vrijwilligerswerking en de eisen van een efficiënt en
kwaliteitsvol bemiddelingsaanbod;
c) spanningen tussen een burgerschapsvisie achter vrijwilligerswerking en de onvermijdelijke
instrumentalisering van vrijwilligerswerking.
Voorliggend onderzoeksproject beoogt innoverende kennis te ontwikkelen die een adequaat antwoord biedt op
de vernoemde knelpunten (algemene doelstelling). Deze kennis zal zich ontwikkelen in de richting van twee
‘tools’ die de uitbouw van vrijwilligerwerking in de context van herstelbemiddeling kunnen ondersteunen
(specifieke doelstelling).
10 Marianne LOCHS
11 Hoewel de wet van 22 juni 2005 stipuleert dat de rechter dient te vermelden in zijn vonnis wanneer hij kennis heeft van een
overeenkomst, evenals wanneer hij hiermee rekening houdt.
49 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Conceptuele ‘tool’: de uitwerking van een conceptueel instrumentarium dat een herstelgerichte
aanpak in het verlengde plaatst van participatief burgerschap, dat toelaat de mogelijkheden en
grenzen van vrijwilligerswerking in dader-slachtoffer bemiddeling af te lijnen en dat voldoende
rekenschap geeft van de noden van een efficiënt en kwaliteitsvol bemiddelingsaanbod. Deze tool zal
praktisch bruikbaar zijn als basis voor het ontwerpen/verfijnen van visieteksten rond
vrijwilligerswerking en herstelbemiddeling.
Praktische ‘tool’. De uitwerking van een draaiboek vrijwilligerswerking in de context van
herstelbemiddeling. Dit draaiboek (met profielen, recrutering, opleiding, coaching, methodieken)
vloeit voort uit de conceptuele tool.
RAPPORT ONDERZOEKSVRAGEN
Suggnomè redigeert een rapport onderzoeksvragen bemiddeling en herstelrecht. Het rapport beoogt zicht te
krijgen op een waaier van onderzoeksthema’s en vragen die binnen de organisatie leven. Het rapport wil
tevens een beleidsinstrument te zijn die de organisatie ondersteunt in het uitstippelen van een
onderzoeksagenda en het stellen van beleidsprioriteiten.
In het verleden is Suggnomè reeds verschillende malen aangesproken om ondersteuning te leveren aan
onderzoek uitgaande van universiteiten en hogescholen (gaande van projectwerk, seminariepapers,
licentiaatsverhandelingen tot doctoraal onderzoek). Suggnomè is ook actief partner (geweest) in (afgesloten
en) lopende onderzoeksprojecten. In de toekomst wenst Suggnomè vzw op een meer actieve en doelbewuste,
coherente wijze een onderzoeksbeleid voeren dat in het verlengde ligt van haar actuele kennisnoden.
Het rapport komt tot stand na een bevraging van de ‘stakeholders’:
De bemiddelaars van de regionale teams
Leden van het secretariaat van Suggnomè
Leden van de Raad van Bestuur
De stuugroepen
In het laatste hoofdstuk worden een aantal onderzoeksthema’s gedistilleerd uit de nieuwsbrieven en de
samenspraken van de organisatie. Desgevallend zou het aangewezen zijn om ook onderzoeksthema’s te
distilleren uit de verslagen van de arrondissementele stuurgroepen. Bij de bevraging van de ‘stakeholders’
werd telkens getoetst wat het mogelijke belang is voor Suggnomè van elke onderzoeksvraag. Door de
praktische inzet van elke onderzoeksvraag zichtbaar te maken, wordt het voor Suggnomè gemakkelijker om
beleidskeuzes inzake onderzoek te maken.
Een aantal onderzoeksvragen die hier in dit rapport voorliggen zijn reeds voorwerp geweest van een beginnend
of zelfs meer uitgebreid onderzoek, uitgevoerd door verschillende universiteiten en hogescholen in België en
Nederland. In een verfijndere versie zal dit rapport een eerste aanzet geven van oplijsting van bestaand
onderzoek.
'VICTIM-OFFENDER MEDIATION AND VICTIM'S RESTORATION: A VICTIMOLOGICAL
STUDY IN THE CONTEXT OF RESTORATIVE JUSTICE'
Eén van de onderwerpen waarop onderzoek naar herstelrecht een antwoord heeft proberen te formuleren is
of herstelrecht de schade veroorzaakt door het misdrijf effectief ook herstelt. Totnogtoe lijkt het antwoord
“ja”, maar het is genoegzaam bekend dat de literatuur onvoldoende ontwikkeld is om echt te weten wat er
gebeurt bij het slachtoffer tijdens dat proces.
50 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Het doel van dit onderzoek 12 is om inzicht te verwerven in dat proces en de impact van de participatie in de
dader-slachtofferbemiddeling voor slachtoffers van gewelddadige misdrijven. Door middel van een psychosociaal
kader en, in het bijzonder, een ecologische benadering, poogt de studie te weten te komen in welke
mate en hoe de ervaring van bemiddeling 13 de elementen behorende tot herstel beïnvloedt.
Hiertoe wordt het onderzoek zowel kwalitatief als kwantitatief uitgevoerd, door gebruik te maken van een
semi-experimentele methode. Concreet houdt dit een pre- en post-evaluatie in van de bemiddeling met een
niet-willekeurig staal waarbij slachtoffers die akkoord gaan met de bemiddeling vergeleken zullen worden met
degenen die dit niet wensen.
Uiteindelijk poogt de studie een samenvattend model te ontwikkelen, waarmee de rol beschreven en begrepen
kan worden die de deelname van het slachtoffer in bemiddeling speelt in zijn of haar herstel in een psychosociale
context.
DE STRAFTOEMETING EN HET RECHTSPREKEN VANUIT HERSTELRECHTELIJK PERSPECTIEF.
DE RECHTSBELEVING VAN RECHTZOEKENDEN VOOR DE RECHTBANK
Sinds het najaar van 2008 werkt Suggnomè mee aan het doctoraatsproject van Vicky De Mesmaecker 14 getiteld
“De straftoemeting en het rechtspreken vanuit herstelrechtelijk perspectief. De rechtsbeleving van
rechtzoekenden voor de rechtbank”. Het project vertrekt vanuit de vaststelling dat verschillende theoretische
perspectieven bestaan over de elementen die in rekening worden gebracht door rechtzoekenden wanneer zij
de rechtvaardigheid van hun ervaring met justitie beoordelen. Het project tracht in de eerste plaats te
achterhalen welke van deze elementen een rol spelen in de fase van straftoemeting en na vonnis (voorbeelden
zijn het ondervinden van respect, de voordeligheid van het vonnis, de neutraliteit van de autoriteiten). Het
project zoemt ook specifiek in op het belang van de mate waarin de rechtzoekende wordt betrokken bij de
strafprocedure (participatie en communicatie). In het kader van die tweede vraag, spreekt de onderzoeker met
slachtoffers en verdachten die interesse uitdrukten in herstelbemiddeling. De bemiddelaars van vier Vlaamse
arrondissementen, met name Brussel, Leuven, Mechelen en Turnhout, staan de onderzoeker bij in haar
zoektocht naar geschikte respondenten. Zij voeren een eerste selectie door, polsen naar bereidwilligheid om
deel te nemen aan het onderzoek, en geven contactgegevens van geïnteresseerde respondenten door aan de
onderzoeker. Ook in 2010 zal het project nog doorlopen.
IS HERSTELRECHT MEER DAN PROCEDURELE RECHTVAARDIGHEID? EEN KWALITATIEF
ONDERZOEK NAAR DE PERCEPTIE VAN SLACHTOFFERS
Tal van studies tonen aan dat slachtoffers van eender welk type misdrijf tevreden zijn over hun deelname aan
een herstelgerichte interventie. Het geeft slachtoffers onder meer de mogelijkheid uit te drukken ten aanzien
van de dader welke impact het misdrijf had op hun leven alsook de mogelijkheid rechtstreeks betrokken te zijn
bij de zoektocht naar een antwoord op het misdrijf. Met dit doctoraatsonderzoek 15 beoogt Tinneke Van Camp
aan te tonen in welke zin herstelrecht daarin overeenstemt met de centrale ideeën in de theorie van
procedurele rechtvaardigheid. Deze theorie en het empirisch onderzoek verricht in dit perspectief benadrukken
dat processuele variabelen, zoals betrokkenheid en voice, vertrouwen, neutraliteit en respect, belangrijker zijn
in de appreciatie van procedures dan variabelen gerelateerd aan de resultaten ervan. In het kader daarvan
werden in 2009 diepte-interviews in België en in Canada afgenomen met slachtoffers van geweldsmisdrijven,
12
Daniela Bolívar Fernández - Leuvens Instituut voor Criminologie - Faculteit Rechtsgeleerdheid K.U.Leuven
Hooverplein 10, room 03.80 - 3000 Leuven - T:32/016325540
13
Suggnomè levert een bijdrage aan dit onderzoek door partijen die geïnformeerd worden over de mogelijkheden van bemiddeling (zowel
diegene die interesse hebben in bemiddeling als zij die geen interesse hebben in bemiddeling) te bevragen of ze wensen mee te werken
aan dit onderzoek. Met hun toestemming worden de gegevens van deze partijen dan doorgespeeld aan de onderzoeker, die hen dan
contacteert.
14
Vicky De Mesmaecker - Leuvens Instituut voor Criminologie - Faculteit Rechtsgeleerdheid K.U.Leuven
Herbert Hooverplein 10 - bus 3418, Lokaal 03.80 - 3000 Leuven - T:32/016325114
15
Tinneke Van Camp, doctoraatsstudent aan de University de Montréal, Ecole de Criminologie, onder supervisie van prof. Jo-Anne
Wemmers.
51 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
gepleegd door een meerderjarige of minderjarige dader, die hadden deelgenomen aan slachtoffer-dader
bemiddeling of dader-slachtoffergroepen voordat of nadat er een strafrechtelijke uitspraak werd gedaan in het
strafdossier. In België werden de respondenten onder andere gerecruteerd in samenwerking met Suggnomè en
lokale bemiddelaars in verschillende Vlaamse arrondissementen. Zij selecteerden en contacteerden
slachtoffers uit hun afgesloten dossiers met de vraag voor deelname aan een interview. Indien de betrokkene
bereid was de onderzoeker te ontmoeten, kon hij of zij de onderzoeker rechtstreeks contacteren of aan de
bemiddelaar toestemming geven zijn of haar contactgegevens aan de onderzoeker door te geven. Dankzij de
medewerking van Suggnomè en de Vlaamse bemiddelaars konden 12 slachtoffers worden geïnterviewd (op
een totaal van 21 respondenten in België). De verhoopte steekproefgrootte werd daarmee ruimschoots
bereikt.
Minister van Welzijn Jo Vandeurzen - Viering 10 jaar Suggnomè
Hans Dominicus, vertegenwoordiger van Minister van Justitie Stefaan De Clerck - Viering 10 jaar Suggnomè
52 | P a g i n a

DEEL 5: BEMIDDELINGSACTIVITEITEN IN VLAANDEREN IN 2009
BEMIDDELINGSDIENST GENT
INLEIDING: WE HEBBEN ‘BLIK’ GEHAALD!!
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Op 26 september 2002 werd met de ondertekening van het basisprotocol ‘bemiddeling in delictsituaties’ en het
samenwerkingsprotocol inzake het project ‘herstelbemiddeling op zittingsniveau’ de herstelbemiddeling voor
meerderjarige daders en hun slachtoffers in het gerechtelijk arrondissement Gent geïntroduceerd. 2 jaar later
pas waren er ook middelen ter beschikking zodat een dienst met een herstelbemiddelaar van start kon gaan.
Inmiddels zijn we 5 jaar verder (We vieren, aldus Wikipedia, ons blikken jubileum). De herstelbemiddeling is
ondertussen bij wet voorzien in elke fase van het rechtsgeding (wet van 22 juni 2005). Het ging met matige
stappen, maar al doende bewees de dienstverlening toch zijn waarde. Het aantal behandelde dossiers en ook
het potentieel aan bemiddelingsdossiers binnen dit grootstedelijk arrondissement kon (eindelijk!) een
uitbreiding van de dienst met een halftijds equivalent bemiddelaar verantwoorden (september 2009).
Sprak men bij de beginjaren nog over Suggnomè als ‘de kleine fiets met de grote bel’, dan is dat nu in Gent een
tandem geworden. Samen een dienst voortduwen, voelt een stuk comfortabeler aan. De kinderwieltjes zijn
inmiddels ook losgemaakt : we kunnen in het arrondissement terugvallen op een goed netwerk, de methodiek
en de ervaring. Daarbij wordt wel een constante kritische reflectie op het gebeuren behouden. De dienst houdt
de duim aan de fietsbel, via het aantrekken en opvolgen van nieuwe herstelgerichte initiatieven binnen het
arrondissement.
Dit alles kon worden gerealiseerd dankzij de inzet en ondersteuning van heel veel mensen: magistraten,
advocaten, directie en praktijkmedewerkers vanuit het justitiële en para-justitiële werkveld van Gent en
omgeving. Onze dankbaarheid gaat daarbij tevens uit naar onze werkgever, VZW Suggnomè, zelf tinnen
jubilaris of 10 jaar bezig in 2009.
STRUCTURELE ACTIVITEITEN EN VERDERE IMPLEMENTATIE VAN DE WET VAN 22 JUNI
2005
De stuurgroep volgt nauwgezet de evolutie van de praktijk van herstelbemiddeling. Op elke stuurgroep wordt
een activiteitenverslag toegelicht met een overzicht van alle dossiers waarin over een zekere periode werd
gewerkt : het aantal aanvragen, het opstarten en afsluiten van dossiers. Er is daarbij oog voor de verwijzende
instanties, het direct of indirect verloop van de bemiddelingen en de wijze van afsluiting. De stuurgroep krijgt
ook een opsomming van alle activiteiten die zich aandienen naast het bemiddelingswerk : deelname aan
werkgroepen, vormingsactiviteiten en netwerking met het oog op het verbreden van het draagvlak. In het licht
van een verdere implementatie van de wet van 22 juni 2005 op de slachtoffer-daderbemiddeling wordt ook
bekeken in hoeverre zich nieuwe sensibiliseringen aandienen of nieuwe terreinen kunnen worden verkend
waar herstelbemiddeling een plaats kan hebben. De stuurgroep stelt zich derhalve open voor andere
herstelgerichte- of bemiddelingsinitiatieven en is bereid haar expertise met deze projecten te delen.
HERSTEL IN DETENTIEFASE
Anders dan in de meeste gerechtelijke arrondissementen, kent de Gentse dienst van bij aanvang een
geïntegreerde werking van bemiddeling in alle fasen van de rechtspleging. Bijzondere aandacht blijft wel gaan
naar de dossiers in de fase van de strafuitvoering. Dit omwille van enerzijds de ernst van de feiten, maar
anderzijds ook omdat vnl bij deze dossiers de samenwerking met de gevangenissen in het vizier komt. Vanuit
Suggnomè wordt gevraagd in deze materie ook structureel te investeren. In dit licht werden de heer Koen
Polfliet, beleidsmedewerker Vlaamse Gemeenschap, en mevrouw Mieke Vandurme, teamcoördinator bij CAW
Artevelde, uitgenodigd op de stuurgroep van 13.03.09. Ze brachten een toelichting rond de betekenis van de
53 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
veralgemening van het strategische plan voor hulp- en dienstverlening aan gedetineerden en de rol van
Justitieel Welzijnswerk sinds de invoering van het plan. Er werd expliciet gefocust op hoe ‘herstel’ hier een
plaats krijgt.
In het Strategisch Plan waarborgt de Vlaamse Gemeenschap het recht van alle gedetineerden en hun
directe sociale omgeving op een integrale en kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening. Het Strategisch
Plan benoemt ‘herstel’, maar dit is niet expliciet uitgewerkt in acties. De herstelgedachte wordt echter
wel ter harte genomen binnen de Gentse gevangenis. Binnen het algemeen welzijnswerk en de
gezondsheidszorg wordt dit actief bekeken. Er is vorming rond herstel, al dan niet gesubsidieerd door
de Vlaamse Gemeenschap. De cursus Slachtoffer in Beeld wordt aangeboden en vanuit Welzijn
worden projecten (herstel in detentie) gesubsidieerd.
Mevrouw Vandurme situeerde de opdracht van respectievelijk de trajectbegeleiders, de
organisatieondersteuners en de medewerker ‘directe sociale omgeving’. De trajectbegeleiders kunnen
een functie hebben wat betreft ‘herstel’ : ze verwijzen naar herstelbemiddeling en dat is duidelijk
zichtbaar in de cijfergegevens (zie verder in dit verslag). Ze staan ook in voor de toeleiding naar de
herstelgerichte activiteiten (o.a. infosessies rond herstelbemiddeling en burgerlijke partijen, cursus
slachtofferschap,….) georganiseerd door de organisatieondersteuner in de gevangenis. Ook bij het
onthaal en begeleiding van de naastbestaanden is ‘herstel’ een mogelijk thema.
Er wordt wel vastgesteld dat er onvoldoende mankracht is om alle taken volledig op te nemen. Herstel
is dan ook een thema dat nogal snel sneuvelt.
Het project ‘herstel in detentie: het kind centraal’ heeft dan weer wel een nieuwe impuls gegeven aan het
herstelgericht werken. Het project buigt zich over de vraag of voor kinderen, waarvan een van de ouders
wegens partnerdoding of poging tot partnerdoding in de gevangenis van Gent verblijft, iets moet worden
opgezet zodat hulpverlening gegarandeerd wordt. Een stuurgroep ‘herstel in detentie’ werd samengesteld rond
de vraag op welke wijze kan gezorgd worden voor een goed doorverwijssysteem. Vanuit de stuurgroep
herstelbemiddeling werd hieraan deelgenomen door bemiddelaar Dominique Bataillie. Mevrouw Heidi Arijs,
projectcoördinator, bracht dan weer over de evolutie binnen het project verslag uit op de stuurgroep
herstelbemiddeling. Uit de bespreking werd al snel duidelijk dat een structurele oplossing niet voor de hand
ligt. Vooral werd gewezen op een individuele verantwoordelijkheid van de verschillende diensten op het
terrein. Er werd niettemin gezocht naar manieren om beter samen te werken en de herstelgedachte meer
leven in te blazen.
Op de stuurgroep van 12.06.09 werden de conclusies en concrete engagementen die de stuurgroep ‘herstel in
detentie’ inmiddels heeft genomen, opgesomd. Vanuit het parket wordt een omzendbrief verstuurd voor de
politiezones van het arrondissement Gent, waarin staat dat er een sociaal onderzoek dient te gebeuren voor
kinderen conform het project kort na de feiten en waarin ook opvolging van de concrete situaties wordt
voorzien. Het thema ligt voor op het vierhoeksoverleg binnen de gevangenis (PSD, trajectbegeleiders, Zorgteam
en Obra). Slachtofferhulp en JWW gaan laagdrempeliger en meer aanklampend werken in situaties conform de
doelgroep van het project. Herstelbemiddeling kan worden ingeschakeld door de hulpverleners wanneer er
vraag is naar communicatie. Indien er bezwaar is vanuit de gerechtelijke instanties rond het opstarten van
herstelbemiddeling in de onderzoeksfase, kan de bemiddelaar de hulpverleners wel coachen. Deze
engagementen worden verwerkt in een afsprakennota en mee opgenomen in het eindrapport van het project
in september 2009. De beide CAW’s blijven wel samenwerken rond deze materie ondermeer in de vorm van
gezamenlijke intervisies.
DOSSIERTOEVOER
In het activiteitenverslag van 13.03.09 viel vooral het uitblijven van verwijzingen vanuit het parket op. Het
selectiesysteem voor opsporingsdossiers, dat in 2008 werd uitgewerkt, blijkt niet helemaal te vlotten. Volgens
procureur Herlinde Vansteenkiste heeft dit vermoedelijk te maken met het feit dat dossiers steeds meer
georiënteerd worden naar bemiddeling in strafzaken, waardoor vnl slechts zaken die niet beantwoorden aan
de criteria voor bemiddeling (bv ontkennende daders) worden gedagvaard. Het stempelsysteem, waarbij het
dossier terug aan de magistraat dient voorgelegd indien de aanduiding mbt herstelbemiddeling ontbreekt,
blijkt ook onvoldoende vertrouwd en toegepast op de parketadministratie.
54 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Bij de voorstelling van de cijfersgegevens over de eerste zes maanden op de stuurgroep van 12.06.09 bleek
deze toestand nog niet te zijn gewijzigd. De algemene cijfers leken echter vrij belovend. Op vlak van het aantal
aanvragen zat de dienst op dat moment zeer goed op schema. Anderzijds bleek dat in de eerste helft van 2009
al meer dossiers werden afgesloten dan over geheel 2008. Iets meer dan voorheen werden dossiers afgesloten
met een bemiddelingsovereenkomst. Het blijft echter een pijnpunt. Op de stuurgroep werden reeds eerder
verklaringen gezocht voor het uitblijven van overeenkomsten : partijen bevinden zich vaak in een psychische
nood, waardoor bemiddeling eerder een therapeutisch effect heeft; partijen willen soms absoluut elke
beïnvloeding van het gerechtelijk verloop vermijden; partijen willen soms de inhoud binnen de privé-sfeer
houden (vnl bij misdrijven in intrafamiliale context); partijen willen de financiële regeling aan hun advocaat
overlaten en hechten niet direct belang aan een overeenkomst rond andere elementen…
Dit opende een discussie rond de zichtbaarheid van het bemiddelingswerk. Daarbij werd de betekenis van een
schriftelijke overeenkomst enigszins gerelativeerd. Eerder dienen de werkzaamheden van de dienst zichtbaar
te worden voor de verschillende actoren via uitgebreide activiteitenverslagen en jaarverslagen.
PERSONEELSUITBREIDING
Een stap in het meer zichtbaar worden van de dienst is ongetwijfeld de uitbreiding van het personeelsbestand
van de Bemiddelingsdienst Gent. De Raad van Bestuur van Suggnomè besliste immers subsidiemiddelen, die
tot voor kort werden ingezet op de implementatiefunctie, te heroriënteren naar een bemiddelaarsfunctie. Een
gunstige beslissing op basis van ondermeer het feit dat dit grootstedelijk arrondissement een uitbreiding
verantwoordde, bracht ons een extra halftijdse bemiddelaar vanaf september 2009. Lien Soetewey werkte
voorheen op de Bemiddelingsdienst van Antwerpen en maakte haar overstap naar haar thuisbasis Gent. Reeds
bekend met het bemiddelingswerk en de organisatie, diende zij zich enkel in te werken in de lokale werking. De
uitbreiding met een personeelslid vroeg wel een interne reorganisatie: verdeling van opdrachten en
eindverantwoordelijkheden en planning. De aspiraties en activiteiten van de Bemiddelingsdienst Gent werden
in een lokaal actieplan vervat, dat op 7 januari 2010 aan de stuurgroep werd voorgesteld. De uitbreiding
betekent zonder twijfel een versteviging van de dienst, de mogelijkheid om meer terreinen te bespelen, een
verhoging van de draagkracht en een aangenamere werksituatie.
BEMIDDELING IN VERKEERSDOSSIERS
Bij de bespreking van het jaarverslag 2008 tijdens de stuurgroep van 13.03.09 kwam naar voor dat de
stuurgroep ‘bemiddeling in dossiers inzake verkeersongevallen’ een nuttige zaak acht . Bij deze dossiers leeft
zeker ook de vraag om in communicatie te gaan met de andere partij, hetzij veroorzaker, hetzij
slachtoffer/nabestaande van het verkeersongeval. Procureur Herlinde Vansteenkiste contacteerde in dat
verband haar collega procureur Guido Beke van het politieparket. Procureur Beke nodigde de bemiddelaars uit
voor een onderhoud. Mevrouw Martine Vandenbossche, dienst Slachtofferonthaal, werd eveneens bij de
bijeenkomst betrokken. Het parket werkte eerder een beleid uit met de dienst Slachtofferonthaal inzake
dossiers verkeersongevallen met dodelijke afloop. Slachtofferonthaal neemt steeds contact op met de
nabestaanden in deze dossiers. De dienst neemt ook, tot op zekere hoogte, vragen van hun cliënten op tot
informatieuitwisseling met de veroorzakers. Indien een gelijkaardig verzoek komt vanuit de hoek van de
veroorzakers, via bijvoorbeeld slachtofferbejegening, gaat men hier zo mogelijk eveneens op in. Het onderhoud
diende dus uit te maken in hoeverre een aanbod van herstelbemiddeling aan de bestaande dienstverlening
complementair was. Op basis van de besprekingen werd een concreet draaiboek uitgewerkt met het
politieparket. Analoog met de aanvragen op correctioneel niveau of assisen, wordt elke aanvraag voor vonnis
getoetst bij het politieparket, i.c. procureur Beke. Indien er geen bezwaar is tot bemiddelen, i.c. indien een
aanbod niet interfereert met het lopend onderzoek, wordt de dienst hiervan schriftelijk verwittigd. De
bemiddelingsdienst krijgt ook inzage van het dossier teneinde de noodzakelijke gegevens van alle betrokkenen
te kunnen achterhalen.
Indien er reeds een uitspraak in het dossier viel, hoeft er geen toetsing te worden gemaakt. Desgevallend kan
wel een beroep gedaan worden op de parketdiensten voor adresgegevens.
De dienst Slachtofferonthaal kan ook zelf actief verwijzen naar de dienst herstelbemiddeling bij vragen die niet
onder hun reguliere werking vallen. Na een doorverwijzing vanuit de dienst Slachtofferonthaal volgt, bij
aanvragen voor vonnis, een toetsing bij het politieparket. Het politieparket kan ook zelf, conform de wet van 22
55 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
juni 2005, een aanbod van bemiddeling doen wanneer zij dat opportuun acht. Het draaiboek werd eind 2009
goedgekeurd door de heer Johan Sabbe, procureur des konings te Gent.
5-JARIGE BESTAAN VAN DE BEMIDDELINGSDIENST GENT
In juni 2009 is de herstelbemiddeling vijf jaar aanwezig in het gerechtelijk arrondissement Gent. Om dit
gegeven enige luister te geven besloot de stuurgroep om de bijeenkomst van 30 oktober open te stellen voor
alle voormalige stuurgroepleden, alsook iedereen die mee heeft ingestaan voor de uitbouw van de
herstelbemiddeling. Het was meteen ook het uitgelezen moment om iedereen te bedanken voor de inzet en de
steun waar de dienst de afgelopen vijf jaren mocht op rekenen.
De stuurgroep werd opgevat als een mini-colloquium, waarbij enkele sprekers het woord namen, gevolgd door
een receptie.
Feestelijke stuurgroep 5 jaar bemiddelingsdienst Gent
De feestelijke stuurgroep werd ingeleid door mr. Ann Debecker, voorzitter ad-interim van de stuurgroep. Zij
schetste de evolutie van de dienst.
Gent is gekend als het arrondissement waar de bemiddeling op zittingsniveau werd uitgewerkt. Het
aanbod van bemiddeling wordt i.c. gedaan op het moment dat partijen zich voor de rechter melden.
Zolang er nog geen wettelijk kader voorhanden was, vroeg dit een bijzondere administratieve
rompslomp. Een voorakkoord met vormvoorwaarden diende ondertekend voor de bemiddeling kon
worden opgestart. De stuurgroep volgde het project nauwlettend op en deed heel wat inspanningen
om de knelpunten het hoofd te bieden. Een aanbod van bemiddeling bleek in deze fase niet
vanzelfsprekend. Het moment van de zitting vormt voor veel partijen het toppunt van polarisatie. Het
voorstel om de zitting uit te stellen om rond het gebeuren en de gevolgen in communicatie te gaan,
werd niet steeds geapprecieerd. Soms werd ook de vrijwilligheid van het bemiddelingsaanbod op dat
niveau in vraag gesteld : kan men als verdachte het aanbod van een rechter wel weigeren? Cijfermatig
maakte het project op zittingsniveau daarom ook geen overweldigende indruk. Niettemin bleek het
56 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
project in sommige individuele dossiers toch zijn waarde te hebben en werd soms betreurd dat het
bemiddelingsaanbod al niet in de fase voorafgaand aan de zitting gebeurde.
De wet van 22 juni 2005 bood de dienst de mogelijkheid haar werking uit te breiden naar de fase na
vonnis en de fase van het onderzoek. De stuurgroep kon dan ook worden uitgebreid met een
verbindingsmagistraat op parketniveau. De aanwezigheid van de herstelbemiddeling werd steeds
meer gerechtvaardigd binnen het justitieel gebeuren.
Vervolgens werd het woord gegeven aan de heer Alain Bloch, ondervoorzitter van de rechtbank en initiator van
het herstelbemiddelingsproject in het arrondissement Gent en formele voorzitter van de stuurgroep.
De heer Bloch vertrok in mei 2007 naar Kosovo om er via de VN mee te werken aan de opbouw van
het land. Als enige Belgische rechter werkte hij mee aan het VN-project UNMIK (United Nations
Mission in Kosovo). In de tweede helft van 2009 beëindigde hij zijn opdracht. Op de feestelijke
stuurgroep getuigde hij over zijn ervaringen met het rechtssysteem in Kosovo. De Albanezen in Kosovo
kennen immers een diepgewortelde traditie van bloedwraak. Maar er is ook de weg van verzoening.
Als laatste stelde mevrouw Lieve Bradt, sociale agogiek RuGent, haar bevindingen voor uit haar doctoraat
“Victim-offender mediation as social work”, een vergelijking tussen bemiddeling voor minderjarigen en
meerderjarigen in Vlaanderen.
BURENBEMIDDELING
In augustus 2009 werd de bemiddelingsdienst benaderd door mevrouw Natalie Troch van de Dienst Lokale
Preventie en Veiligheid van de stad Gent. Bemiddelaar Dominique Bataillie werd gevraagd deel te nemen aan
een stuurgroep, die mee een nieuw project rond burenbemiddeling diende vorm te geven, naast andere
actoren uit het politioneel/justitieel- en bemiddelingswerkveld. Ook mr Ann Debecker, mevrouw Lieve Bradt en
de heer Leo Vangarsse van de Vakgroep Sociale agogiek nemen deel aan de voorbereidende vergaderingen. De
stuurgroep herstelbemiddeling is hiermee goed vertegenwoordigd.
Mevrouw Troch werd aangesteld als voltijds coördinator van dit project.
Conflicten tussen buren verzuren de buurt en maken het samenleven zeer onaangenaam. Steeds vaker
doet men nodeloos een beroep op officiële instanties zoals de buurtinspecteur, de
gemeenschapswacht, het vredegerecht,… De oorzaken van deze conflicten zijn echter vaak een gebrek
aan communicatie en inlevingsvermogen.
Burgemeester Daniël Termont gaf de opdracht om samen met de preventiecel van de politie te
onderzoeken of ‘burenbemiddeling’ hier een oplossing kan bieden. De mosterd werd gehaald uit het
buitenland, maar ook in België waren er diverse steden reeds succesvol bezig met het
opstarten/uitvoeren van projecten burenbemiddeling.
De doelstelling van het project is “het bevorderen van de communicatie, de verbondenheid en de
leefbaarheid tussen de buren in de stad Gent (Groot Gent) en dit met het oog op het stimuleren van
de zelfredzaamheid van de burger ten aanzien van conflicten en ergernissen tussen buren.”
Het project werkt complementair aan reeds bestaande bemiddelingsinitiatieven in Gent (o.m.
horecacoach, studentenpreventiecoach,…).
Er wordt uitdrukkelijk gekozen om te werken met vrijwilligers-bemiddelaars, die een 5-daagse
opleiding genieten en zich verder bijscholen.
Eind 2009 zit men in de fase waarbij het project en de procedure volledig werd uitgeschreven en men
overgaat tot het aanwerven van vrijwilligers. Hiertoe werden een perscampagne en verschillende
voorstellingsmomenten voorzien. De effectieve opstart in dossiers wordt voorzien in juni 2010.
In het hiernavolgend stuk wordt dieper ingegaan op de jaarcijfers van 2009.
57 | P a g i n a

DE CIJFERS IN BEELD
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Het aantal aanvragen (tabel 1) ligt ongeveer in dezelfde lijn als vorig jaar. In 2009 is er een lichte daling van het
aantal geregistreerde aanvragen in vergelijking met het jaar daarvoor (45/49). In de zomerperiode was er een
terugval in de aanvragen. De instroom van dossiers is pas terug op gang gekomen in november. Enkele
aanvragen (8) op het einde van het jaar zijn omwille van technische redenen nog niet geregistreerd voor het
jaar 2009.
Van de 45 aanvragen werden er 38 opgenomen, wat vergelijkbaar is met vorig jaar (37). Redenen voor het niet
opnemen van dossiers zijn dat een partij zijn/haar aanvraag (voorlopig) terug intrekt of dat de schade inmiddels
werd vergoed. In één dossier werd door het parket omwille van opportuniteitsredenen een bezwaar geuit
tegen het opstarten van een bemiddeling. Voor alle andere aanvragen in de fase van het onderzoek werd er
wel telkens een positief antwoord geformuleerd door de gerechtelijke instanties.
De meeste aanvragen situeren zich in de fase van de strafuitvoering, waarbij we zelfs een stijging waarnemen
tegenover 2008 (14/8). Het geven van informatiesessies aan gedetineerden en de goede doorverwijzingen van
ondermeer trajectbegeleiders van justitieel welzijnswerk kunnen dit hoge cijfer verklaren.
Het aantal aanvragen op zittingsniveau is verdubbeld (8 in 2009 / 4 in 2008). Zeker nu de mogelijkheid bestaat
om herstelbemiddeling aan te bieden op parketniveau, verwachten we op zittingsniveau geen grote toestroom
van aanvragen. Het cijfer ligt in vergelijking met vorig jaar wel al meer in de lijn van voorgaande jaren (tussen
10 en 12 aanvragen).
In de fase van het gerechtelijk onderzoek zijn er net zoals vorig jaar 11 aanvragen geweest.
Het aantal aanvragen dat zich in de fase van het opsporingsonderzoek bevindt is sterk gedaald. Dit komt vooral
door een terugval in de selectie van dossiers waarin het parket zelf een aanbod van bemiddeling doet. In 2008
– het jaar waarin het selectiesysteem op parketniveau werd ingevoerd – werd het bemiddelingsaanbod in 25
strafbundels gedaan. In 2009 gebeurde dat in 8 strafbundels (in 6 hiervan was er interesse in het aanbod van
minstens één partij – 5 in 2009 en 1 in 2010).
De bemiddelaars hebben meegewerkt in enkele dossiers van andere arrondissementen: Kortrijk, Turnhout,
Hasselt en Dendermonde.
In de 38 opgenomen aanvragen (tabel 2) werden 98 slachtoffers en 49 daders geïnformeerd over bemiddeling.
Zoals elk jaar worden partijen voornamelijk geïnformeerd door de bemiddelingsdienst. Dit wordt verklaard
door de aanbodsbrieven die voornamelijk vanuit de bemiddelingsdienst naar de partijen worden verstuurd.
Enkel ingeval van selectie door het parket, verstuurt het parket de aanbodsbrieven. De verwijzingen van
derden zijn vergelijkbaar met vorige jaren. Opvallend is wel dat we meer aanvragen krijgen van
daderhulpverleners (trajectbegeleiders). De aanvragen komen sowieso voornamelijk vanuit daderkant.
Er wordt vooral gewerkt in situaties tussen ex-partners. De helft van de betrokkenen in de opgenomen
aanvragen zijn onbekenden voor elkaar. Kijken we naar de dossiers waarin effectief werd bemiddeld, dan
wijzigt deze verhouding: in ¾ van de gevallen zijn betrokkenen bekenden van elkaar.
Van de 121 potentiële relaties tussen slachtoffer en dader (tabel 7) is er in 47% interesse in bemiddeling bij
beide partijen (57). In 37% van de potentiële dossiers werd er effectief bemiddeld (42). Ten opzichte van vorig
jaar is er een daling van het aantal bemiddelingsdossiers (57/87). Dit hadden we verwacht. Vorig jaar waren er
immers twee dossiers van beschadiging met een behoorlijk aantal partijen waarbij bemiddeld werd, wat de
cijfers toen deed stijgen. Deze zaak vertekende de cijfers ook naar de feiten toe waarin er werd bemiddeld,
namelijk vooral in eigendomsdelicten. De cijfers van 2009 geven vermoedelijk een realistischer beeld.
Iets meer dan de helft van de dossiers waarin effectief bemiddeld werd, situeren zich op het domein van de
persoonsdelicten (22). Het merendeel van dit soort feiten betreft opzettelijke slagen en verwondingen,
waaronder ook wederzijdse slagen en verwondingen. In deze laatste dossiers merken we dat een bijzondere
aanpak nodig is. Naast de specificiteit van de positie van de partijen (ieder is zowel dader als slachtoffer), is er
immers meestal sprake van voortdurende onderliggende conflicten. Omdat we steeds meer met dat soort
dossiers te maken krijgen, zullen we ons bijscholen over bemiddelen in lopende conflicten. Een cursus hierover
wordt in de loop van 2010 door de werkgroep Vorming (voor bemiddelaars) georganiseerd.
58 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Naast de opzettelijke (wederzijdse) slagen en verwondingen werd er ook bemiddeld in feiten van bedreiging,
belaging, poging moord en ontvoering.
In ongeveer ¼ van de effectieve bemiddelingen gaat het over eigendomsdelicten: diefstal met braak, diefstal
met geweld, oplichting, beschadigingen en valsheid in geschrifte. Verder werd er in 2009 ook in 9 zedenzaken
bemiddeld; het gaat hier vooral over zedenfeiten ten aanzien van minderjarigen, meer specifiek waarbij er
sprake is van incest. Ook deze dossiers vereisen een specifieke aanpak. Er moet rekening gehouden worden
met de bijzonderheid van de problematische gezinscontext, met het soort feiten als met het werken met
kinderen. In 2009 hebben we vorming gevolgd over bemiddelen in seksuele delicten en werd binnen Suggnomè
een draaiboek ontwikkeld over het bemiddelen met kinderen.
In 2009 werden 82 bemiddelingsdossiers afgesloten (tabel 8 en 12), waarvan in ruim ¾ van de dossiers ook
effectief werd bemiddeld. Meer dan de helft werd in 2008 reeds geopend. Er zijn op het einde van het jaar
uiteindelijk nog 24 lopende dossiers (tabel 9).
In de meeste afgesloten dossiers was er sprake van een indirecte bemiddeling (56). Partijen kiezen er het
vaakst voor om elkaar niet te ontmoeten. In 7 afgesloten dossiers was er sprake van een directe bemiddeling,
wat een daling is ten opzichte van vorig jaar. In die directe bemiddelingsdossiers waren er 9 gezamenlijke
gesprekken.
Het aantal afgesloten bemiddelingsdossiers met een overeenkomst is dan weer wel fors gestegen in
vergelijking met 2008. In 18 dossiers oftewel in 29% van de afgesloten dossiers (tegenover 7 dossiers of 18% in
2008) besloten de partijen iets schriftelijk terug te koppelen aan de rechtbank. Meestal gaat het over excuses
overmaken, over de materiële schade en over het volledig uitwerken van een betaling van de schade (tabel 13).
CONCLUSIES EN ASPIRATIES VOOR 2010 : EEN ‘BLIK’ OP DE TOEKOMST
Een van de belangrijkste bekommernissen die zich in 2009 opwierp, was de problematiek van de zichtbaarheid
van de bemiddelingsdienst.
“In hoeverre zien, merken, horen de verschillende diensten en de gerechtelijke instanties iets over onze
werkzaamheden? Is de dienst voldoende aanwezig? Wordt er iets gemeld van de bemiddeling op de zitting? Zijn
er andere mogelijkheden van zichtbaarheid, binnen de wettelijke mogelijkheden, dan de overeenkomsten?
Bemiddeling is een procesgericht gebeuren, maar welk belang hecht de stuurgroep en de achterban aan het
uiteindelijk resultaat? (bespreking stuurgroep 12.06.09)”
Het is een materie waarrond nog verder dient gediscussieerd. Suggestie was alvast het jaarverslag meer
uitgebreid te gaan voorstellen op de stuurgroep.
Naar aanleiding van het 5-jarig bestaan, kwam de dienst ook naar buiten met een feestelijke stuurgroep. Een
gelegenheid, waar ruim werd uitgenodigd en die werd aangegrepen om iedereen, die in de afgelopen periode
de herstelbemiddeling ondersteunde, oprecht te bedanken.
De bemiddelingsdienst Gent kreeg er in 2009 ook een tweede gezicht bij. Een tweede bemiddelaar versterkt
uiteraard ook de aanwezigheid van de herstelbemiddeling in het arrondissement.
Nu zijn we dan wel van blik, maar hoe vermijden we oxidatie?
Voor 2010 werd een lokale jaarplanning opgesteld, waarin concrete doelstellingen voor de dienst werden
vastgelegd en werd bepaald hoe deze doelstellingen kunnen geoperationaliseerd. Deze jaarplanning vraagt een
permanente opvolging door de twee bemiddelaars en de arrondissementele stuurgroep, met het oog op
noodzakelijke bijsturing, aanpassing of verfijning.
Het jaarplan voorziet nieuwe stappen naar de verwijzers, in het bijzonder naar de gerechtelijke instanties
(onderzoeksrechters, strafuitvoeringsrechtbank…). De personeelsuitbreiding dient immers vertaald in een
hoger aantal bemiddelingsdossiers. De toevoer van aanvragen blijft dan ook een permanent aandachtspunt.
Sensibilisering van de diverse actoren uit het justitiële- en parajustitiële werkveld, maar ook diensten die zich in
59 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
het zgn. middelveld situeren teneinde een breder maatschappelijk draagvlak voor bemiddeling te creëren, blijft
noodzakelijk.
Ook werd het aanboren van nieuwe terreinen in het plan opgenomen o.m. de bemiddeling in verkeersdossiers,
het herstelfonds,…
2010 dient zich aan als een jaar van nieuwe mogelijkheden. Wordt vervolgd.
BEMIDDELINGSDIENSTEN IEPER & VEURNE
De fundamenten waren gelegd; de verdere bouw van de bemiddelingspraktijk kon van start gaan. Dit was de
tendens van het verslag van de bemiddelingsdiensten Ieper & Veurne voor 2008.
Uit het jaarverslag van 2009 zal dan ook moeten blijken of de opgebouwde fundamenten stevig genoeg waren
en de praktijk effectief gegroeid is.
STRUCTURELE ACTIVITEITEN EN VERDERE IMPLEMENTATIE VAN DE WET VAN 22 JUNI
2005
Een belangrijke taak van de bemiddelingsdienst is om het aanbod van bemiddeling, wat volgens de wet van 22
juni 2005 een recht is van alle betrokken personen bij een strafrechtelijk dossier, bekend te maken aan deze
betrokken personen.
De bemiddelingsdienst staat uiteraard niet alleen in deze taak: er is reeds een uitgebreid netwerk dat
slachtoffers en daders van misdrijven begeleidt doorheen de strafrechtelijke procedure en de eigen verwerking
van de feiten. Het is dan ook (en vooral) de taak van de bemiddelingsdienst om, naast het proberen
rechtstreeks te bereiken van daders en slachtoffers, dit netwerk te sensibiliseren over de mogelijkheden van
bemiddeling. Hiervoor werden in 2009 ook een aantal stappen ondernomen.
ORGANISATIE & WERKING STUURGROEP
In het arrondissement Ieper werd de werking van de stuurgroep begin 2009 in vraag gesteld: wat is het doel
van de stuurgroep? Gaat dit louter over bemiddeling of wordt er over herstel(recht) gesproken? Wordt er
louter geïnformeerd, of gediscussieerd?
Ook in het gerechtelijk arrondissement Veurne werd aangevoeld dat de stuurgroep een nieuwe impuls kon
gebruiken. De opkomst bij deze stuurgroep was immers soms heel beperkt. Een veelgehoorde opmerking
hierbij was de veelheid aan overlegorganen, waar steeds dezelfde samenwerkingspartners elkaar opnieuw
ontmoeten.
De samenwerking met DIVAM (Dienst Ieper-Veurne voor Alternatieve Maatregelen) werd opgezocht en sinds
mei 2009 verlopen de stuurgroep bemiddeling meerderjarigen en het samenwerkingsverband (de “stuurgroep”
van DIVAM) aaneensluitend. Hierbij is er ook oog voor de overlap tussen beide praktijken, en is er telkens ook
een gezamenlijk deel dat handelt over bemiddeling.
Er kwamen verschillende thema’s aan bod op deze stuurgroepen, o.a. het project herstel/herstelgericht
werken binnen het CAW, bemiddeling en contactverbod, voorstelling praktijk bemiddeling (casus, video),
deontologie in de bemiddeling, bemiddeling bij verkeersongevallen, enz. Specifiek in Veurne kreeg ook het
continueren van het experiment ‘case load’ (zie jaarverslag 2008), en de praktische problemen hierrond, een
plaats op de stuurgroep.
Bij het thema “bemiddeling bij verkeersongevallen”, dat ter sprake kwam op zowel de stuurgroep van Ieper als
van Veurne, wil ik iets langer stilstaan. De discussie over de inhoud van deze bemiddelingen en het potentieel
60 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
ervan, zorgde er immers voor dat er ook een verandering kwam in het informeren van partijen over de
bemiddeling vanuit het parket.
Naar aanleiding van een concrete aanvraag voor bemiddeling in een dodelijk verkeersongeval werd er over dit
thema een eerste keer gesproken in de stuurgroep Ieper van 6 mei 2009. Dit thema werd op de volgende
stuurgroep als expliciet agendapunt besproken; in tussentijd had de bemiddelaar al aan het parket een
voorbeeld van informatiebrief (die gebruikt wordt in het parket van Tongeren) bezorgd.
Op de stuurgroep van 15 september 2009 deelde het parket van Ieper mee dat ze voortaan in ieder dodelijk
verkeersongeval deze informatiebrief gingen versturen naar alle betrokken partijen. Er zou dan ook sprake zijn
van een lineaire informatie omtrent bemiddeling in dodelijke verkeersongevallen. De werking hiervan, evenals
van de opgedane bemiddelingspraktijk in deze dossiers, wordt opgevolgd in de stuurgroep – en zal dus zeker
terugkomen in 2010.
In het gerechtelijk arrondissement Veurne werd het thema “bemiddeling bij verkeersongevallen” besproken op
de stuurgroep van 22 september 2009. Ook hier zag men een potentieel in deze bemiddelingen.
In Veurne werd niet beslist tot een lineaire informatie vanuit het parket in deze dossiers. Wel kreeg de
bemiddelaar hier een taak in: er waren immers reeds afspraken gemaakt dat de bemiddelaar dossiers op het
politieparket kon inlezen ter selectie voor bemiddeling. De praktijk wees echter uit dat weinig dossiers
geselecteerd werden (o.a. omwille van het grote aantal ongevallen met stoffelijke schade of zeer licht
gekwetsten, waar bemiddeling misschien minder opportuun is; en het feit dat de nabestaanden van dodelijke
verkeersongevallen slechts heel laat in het strafrechtelijk dossier worden opgenomen).
De stuurgroep adviseerde de bemiddelaar dan ook om bij het inlezen van dossiers op het politieparket de focus
te leggen op de dodelijke verkeersongevallen; het probleem i.v.m. de gegevens van de nabestaanden kon
worden bekeken met slachtofferonthaal 16 .
DEELNAME AAN OVERLEGSTRUCTUREN
In 2009 nam de bemiddelaar vanuit de bemiddelingsdiensten Ieper & Veurne deel aan een aantal werkgroepen
en overlegmomenten, zowel binnen Suggnomè als buiten Suggnomè. Een beknopt overzicht:
INTERN
EXTERN
Werkgroep sensi: deze werkgroep tracht materiaal te voorzien om de bemiddeling bekender te maken
bij het ruimere publiek. Eén van de taken van deze werkgroep was o.a. de ondersteuning van de
organisatie van 10 jaar Suggnomè. Ook de website van Suggnomè geldt als een tastbaar resultaat van
deze werkgroep. Elders in dit jaarverslag vindt u wellicht meer informatie over deze werkgroep.
Werkgroep registratie: deze werkgroep ontfermt zich over de wijze van registratie van de aanvragen
en bemiddelingsdossiers.
Regioteam West: een overlegorgaan tussen de bemiddelingsdiensten Brugge, Gent, Ieper, Kortrijk en
Veurne. Dit overleg dient zowel ter ondersteuning in de concrete dossiers (intervisie) als ter
ondersteuning in het structurele werk.
Terugkomdag en denkdagen Suggnomè: een ontmoetingsmoment tussen alle werknemers van
Suggnomè en een plaats voor inhoudelijke discussie.
Welzijnsteam Ieper & welzijnsteam Veurne.
Een overlegmoment tussen alle arrondissementele partners, die in aanraking komen met slachtoffers
van misdrijven. De deelnemers zijn o.a. politie (dienst slachtofferbejegening), slachtofferonthaal
parket, slachtofferhulp, enz.
Lokaal overleg verkeer.
16 In de praktijk werd er beslist, na overleg met slachtofferonthaal en slachtofferbejegening van de politiezones Spoorkin, West-Kust en
Polder (via het welzijnsteam) om de gegevens van de nabestaanden op te vragen bij de dienst slachtofferbejegening van de politie.
61 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Een overlegorgaan opgericht door CAW De Papaver (dienst slachtofferhulp), om alle diensten die in
contact komen met betrokkenen bij een verkeersongeval in één forum samen te brengen.
Begeleidingsteam.
Het begeleidingsteam, dat in 2008 werd opgestart, werd gecontinueerd in 2009. Nog steeds brengt de
bemiddelaar hier een aantal casussen naar voren, waarbij de deelnemers (DIVAM, slachtofferhulp,
slachtofferonthaal, bemiddeling in strafzaken, de balie, …) hun visie hierop weergeven.
Forensisch team CAW De Papaver.
De bemiddelaar werd eind 2009 uitgenodigd voor een deelname aan het forensisch team van het CAW
De Papaver. De eerste deelname was vooral een kennismaking met de aanwezige deelnemers; het
doel zou zijn dat de bemiddelingsdienst vanaf nu vertegenwoordigd is in dit zeswekelijks overleg.
Gevangenis Ieper.
De bemiddelaar heeft zowel deelgenomen aan het PMD (Planningsteam Maatschappelijke
Dienstverlening) als aan de workshop Strategisch Plan.
Het PMD zou wellicht jaarlijks hervat worden, waarbij de bemiddelingsdienst een deelnemer blijft.
OVERLEGMOMENTEN & INFOSESSIES
Parket Ieper
Op 21 oktober 2009 is er op het parket van Ieper een overlegmoment doorgegaan tussen de
bemiddelaar en alle parketmagistraten en de parketjuriste. Het doel van dit overleg was om het
principe en de werking van de bemiddeling nog eens te duiden, de meerwaarde van bemiddeling in
“zwaardere” dossiers aan te tonen en na te gaan of er vragen of bemerkingen waren bij de huidige
werking.
Gevangenis Ieper
Net zoals in 2008, zijn er in de gevangenis van Ieper 3 infosessies doorgegaan (afwisselend verzorgd
door de bemiddelingsdiensten Kortrijk en Ieper-Veurne).
Centra Geestelijke Gezondheidszorg (CGG)
In de gehele regio West (gerechtelijke arrondissementen Brugge, Gent, Ieper, Kortrijk en Veurne)
werden contacten gelegd met de verschillende CGG’s. Waar mogelijk werd een infosessie vastgelegd,
waarbij 2 bemiddelaars kort uitleg gaven over bemiddeling en alle vragen hieromtrent trachten te
beantwoorden.
Vanuit de bemiddelingsdienst Ieper-Veurne werd meegewerkt aan infosessies voor het CGG Largo (te
Veurne & te Roeselare), CGG Mandel & Leie (Kortrijk) en CGG Prisma (Beernem).
Politie
Op voorstel van de stuurgroep in Veurne heeft de bemiddelaar de drie politiezones in Veurne
uitgenodigd om deel te nemen aan de stuurgroep. Deze deelname gebeurt ondertussen sporadisch.
Daarnaast is er, hieruit voortvloeiend, ook een infosessie doorgegaan bij de verschillende politiezones
te Veurne en de politiezone Ieper (de focus lag hierbij in eerste instantie op de dienst
slachtofferbejegening). Een aantal van deze infosessies werden samen met de bemiddelingsdienst
Kortrijk – waar de bemiddelingsdienst Ieper-Veurne samen mee gehuisvest is – verzorgd.
De indruk is dat deze infosessies, samen met de aanwezigheid van de bemiddelingsdienst op de
welzijnsteams, tot een mate van herkenning en waardering van de mogelijkheden van bemiddeling,
zeker bij de diensen slachtofferbejegening, heeft geleid.
Tot slot heeft de bemiddelingsdienst Ieper-Veurne ook meegewerkt aan een beperkt aantal van de
infosessies, georganiseerd door de bemiddelingsdienst Kortrijk, voor de PZ Vlas.
DE CIJFERS IN BEELD
Bemiddelingsaanvragen bereiken de bemiddelingsdienst op verschillende manieren.
Het parket van Ieper doet het aanbod in een selectie van de dossiers (opportuniteitsoverweging). Een
brief wordt verstuurd aan alle betrokken partijen, waarin het aanbod van bemiddeling wordt
toegelicht.
62 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Indien er geen reactie komt van de partijen op deze brief, stuurt de bemiddelingsdienst nog een
herinneringsbrief.
De onderzoeksrechters van Ieper kunnen ook het aanbod doen van bemiddeling. Zij sturen de
gegevens van de partijen door aan de bemiddelingsdienst, die hen dan aanschrijft. Dit gebeurt echter
slechts zeer sporadisch (2 keer in 2009).
Het parket van Veurne doet zelf geen actieve selectie. De bemiddelaar kan zelf wel dossiers, waar de
beslissing tot dagvaarding is genomen, inlezen (het experiment caseload – zie jaarverslag 2008 – is dus
gecontinueerd in 2009). De selectie van de bemiddelaar wordt dan voorgelegd aan de titularis van het
dossier. Indien hij/zij akkoord gaat met de selectie, schrijft de bemiddelaar de informatiebrieven 17
over bemiddeling op het parket; die de brieven verstuurt.
De selectie is bijgevolg sterk afhankelijk van de bemiddelaar én van de mogelijke tijdsinvestering van
de (halftijdse) bemiddelaar hierin.
De onderzoeksrechter(s) 18 in Veurne doen een selectie samen met de bemiddelaar. Concreet gaat de
bemiddelaar geregeld langs bij de onderzoeksrechter of zijn griffier. De nieuwe dossiers worden
overlopen en geselecteerd voor bemiddeling. De onderzoeksrechter maakt uiteindelijk de beslissing in
welke dossiers het aanbod van bemiddeling mag gebeuren.
De partijen worden dan geïnformeerd via brieven vanuit de bemiddelingsdienst.
Overige:
Uiteraard kunnen daders en slachtoffers ook rechtstreeks een aanvraag stellen aan de
bemiddelingsdienst; of kunnen hulpverleningsinstanties, de politie, justitieassistenten, enz. hen
doorverwijzen. Zowel in Ieper als in Veurne blijven deze aanvragen echter een minderheid… maar ze
gebeuren wel!
In 2009 ontving de bemiddelingsdienst in totaal 73 aanvragen (t.o.v. 76 in 2008); 47 voor het gerechtelijk
arrondissement Ieper en 26 voor het gerechtelijk arrondissement Veurne. Vijf aanvragen werden niet
opgenomen.
In Ieper blijft de meerderheid van de aanvragen afkomstig uit de fase van het opsporingsonderzoek (38); in
Veurne kwamen de meeste aanvragen uit de fase van het gerechtelijk onderzoek (14). Aanvragen voor
bemiddeling in de fase van de strafuitvoering bleven in beide arrondissementen beperkt: 2 aanvragen in elk
arrondissement.
In totaal werden op deze manier 136 slachtoffers (67 in Ieper, 69 in Veurne) geïnformeerd over de
bemiddeling, waarvan er 70 (35 in elk arrondissement) contact opnamen met de bemiddelingsdienst. 57
daarvan (resp. 28 en 29) hadden ook effectief interesse in het bemiddelingsaanbod.
Aan daderkant werden er 81 personen geïnformeerd (resp. 50 en 31). 42 hiervan namen contact op met de
bemiddelingsdienst (resp. 28 en 14). 37 (resp. 24 en 13) hadden interesse in het aanbod.
Zowel bij slachtoffers als bij daders kunnen we dus stellen dat ongeveer 50% van degene die in de aanvragen
opgenomen zijn, ook effectief een bemiddeling wil opstarten.
In totaal waren er 171 potentiële bemiddelingsdossiers of slachtoffer-daderrelaties in de opgenomen
aanvragen (72 in Ieper, 99 in Veurne). In 50 van deze relaties was er ook een “match”: zowel dader als
slachtoffer hadden interesse in de bemiddeling. We spreken bijgevolg dan ook van 50 bemiddelingsdossiers: 23
voor Ieper en 27 voor Veurne.
Er kon echter niet in alle bemiddelingsdossiers overgegaan worden tot informatieuitwisseling: soms haakten
daders of slachtoffers toch nog op het laatste ogenblik af.
17 Dit zijn zuivere informatiebrieven, verstuurd in dossiers na selectie door bemiddelaar, en werden daarom – o.a. conform de afspraken
hieromtrent binnen Suggnomè vzw – niet geregistreerd als er geen reactie op volgde. Het zou echter verkeerd zijn te stellen dat er in het
gerechtelijk arrondissement Veurne in alle dossiers een informatiebrief (de zogenaamde lineaire informatie) vertrekt.
18 Vanaf september 2009 is het aantal onderzoeksrechters in Veurne – tijdelijk – gedaald van 2 naar 1.
63 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Het aantal dossiers waar er effectief informatie werd uitgewisseld tussen beide partijen bedraagt 28 (20 voor
Ieper, 8 voor Veurne). 19
In 2009 werden er ook 47 bemiddelingsdossiers afgesloten (20 in Ieper, 27 in Veurne). In 14 van deze dossiers
werd er ook een schriftelijke bemiddelingsovereenkomst bereikt, die werd overhandigd aan de gerechtelijke
instanties (8 in Ieper, 6 in Veurne).
In 4 van deze afgesloten bemiddelingsdossiers besloten de partijen ook over te gaan tot een gezamenlijk
gesprek.
CONCLUSIE
De conclusie van 2008 stelde dat we gematigd positief mochten terugkijken op het jaar. Ik zou dit opnieuw
willen overnemen voor 2009.
Puur cijfermatig zitten de bemiddelingsdiensten Ieper-Veurne op het eerste zicht goed: meer daders en
slachtoffers kregen het aanbod van bemiddeling (217 in 2009 t.o.v. 190 in 2008); er waren 50
bemiddelingsdossiers (t.o.v. 39 in 2008); de norm voor één fulltime equivalent werd dan ook gehaald.
Het aanbod van bemiddeling werd ook uitgebreid: voor het eerst hebben de onderzoeksrechters in Ieper zelf
het initiatief genomen om bemiddeling aan te bieden aan partijen (zij het nog heel beperkt in aantal);
bemiddeling in verkeersongevallen wordt actiever aangeboden door het parket. Er is gewerkt aan het ruimere
draagvlak: er zijn infosessies doorgegaan bij de CGG’s en de politiediensten. Er is een blijvende en ruimere
verankering in het arrondissement door de deelname aan welzijnsteams, de uitnodiging tot deelname aan het
forensisch team van het CAW, enz. De stuurgroepwerking is vernieuwd en nauwer betrokken bij het
samenwerkingsverband van DIVAM, wat door de deelnemers als positief werd ervaren.
Als we iets verder kijken naar de cijfers, merken we dat het aantal aanvragen, in vergelijking met 2008, gelijk is
gebleven (er is in principe sprake van een lichte daling - van 76 naar 73). De doorverwijzingen van instanties
buiten de gerechtelijke (parket en onderzoeksrechters) blijven bestaan, maar blijven ook beperkt. Het
selectiesysteem op het parket van Veurne werkt nog niet optimaal – deels door een beperkt mogelijke
tijdsinvestering vanuit de bemiddelingsdienst.
We zijn dus positief, want er zijn signalen dat er vorderingen zijn in het bouwwerk. De bemiddeling krijgt meer
vorm en wordt herkenbaarder voor de andere bewoners van het arrondissement. Tegelijk beseffen we echter
dat er soms tegenslagen zijn, soms een stap achteruit wordt gezet, vooraleer we opnieuw met volle kracht
vooruit kunnen.
In dat opzicht zijn we verheugd om met het volgende te kunnen afsluiten: in 2010 zal de bemiddelingsdienst
Ieper-Veurne versterkt worden met een halftijds equivalent… en dus ook nieuwe inzichten om de
bemiddelingspraktijk verder te ontwikkelen en vorm te geven in Ieper en Veurne.
BEMIDDELINGSDIENST TURNHOUT
STRUCTURELE ACTIVITEITEN EN VERDERE IMPLEMENTATIE VAN DE WET VAN 22 JUNI
2005
In het vorige jaarverslag gaven we aan dat de integratie van de bemiddeling voor vonnis en de bemiddeling in
de fase van de strafuitvoering voor ons een extra stimulans zou betekenen om in het jaar 2009 de
communicatie met onze nauwste samenwerkingspartners opnieuw aan te gaan. Daarnaast wilden we ook
enkele nieuwe partners in het veld sensibiliseren om zo het draagvlak voor bemiddeling te verbreden en beetje
bij beetje te werken aan een lineaire informatie voor alle burgers. Tijdens de eerste stuurgroepvergadering van
19 Het grote verschil tussen de bemiddelingsdossiers en de effectieve bemiddelingsdossiers is vooral te wijten aan één aanvraag: één dader
met veel slachtoffers, die allen interesse hadden in het aanbod van bemiddeling. Na het geven van alle inleidende informatie, werd er
echter door de partijen beslist om toch niet over te gaan tot de fase van de informatie-uitwisseling.
64 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
2009 werden deze intenties nadrukkelijk herhaald en, als we 2009 overschouwen, werden ze gedeeltelijk ook
kracht bijgezet.
Zo hadden we in het begin van 2009 voor het eerst overleg met de slachtofferbejegenaars van de politie uit het
arrondissement Turnhout, zaten we nog een keer samen met de justitieassistenten slachtofferonthaal en
probatie en zetten we onze intenties kracht bij door het gesprek aan te gaan met de medewerkers van de
forensische unit van het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg. Dit alles gebeurde aan het begin van
2009, maar daarna verdween de sensibilisatiekoorts een beetje naar de achtergrond omwille van het vele
dossierwerk. Zoals uit de cijfers blijkt, kenden we ook vorig jaar weer een gestage groei van de
doorverwijzingen (200 in totaal), dit zowel voor als na vonnis, wat ons toch wel verplicht heeft om ons vooral
op het dossierwerk te concentreren, waardoor er veel minder tijd overbleef voor onze structurele opdracht.
Het geplande overleg met de advocatuur, de justitieassistenten vrijheid onder voorwaarden, voorwaardelijke
invrijheidstelling en elektronisch toezicht alsook de geplande sensibilisatieronde in de vier gevangenissen van
de Noorderkempen (op Turnhout na) verdween naar het achterplan. Daarnaast hadden we ook gehoopt het
overleg te kunnen aangaan met de Centra voor Levens- en Gezinsvragen uit het arrondissement, maar dit is er
omwille van pragmatische redenen niet van gekomen. Het is echter onze betrachting om hier in 2010 wél meer
aandacht aan te besteden omdat uit de cijfers van 2009 eens te meer is gebleken dat er absoluut nog geen
sprake is van een breed draagvlak van doorverwijzingen naar bemiddeling toe. De hoofdmoot van de dossiers
komt op onze dienst terecht via de trajectbegeleiders van Justitieel Welzijnswerk, maar het is vooral het Parket
dat slachtoffers en daders informeert betreffende het bestaan van de bemiddelingsprocedure.
Wel hadden we in 2009 het genoegen om met de rechters van Eerste Aanleg te Turnhout in gesprek te gaan,
meer bepaald rond het thema ‘De bemiddelingsovereenkomst in de verdere besluitvorming’, maar daarover
vindt u meer in het vervolg dat deze beknopte uiteenzetting.
Bij de overschouwing of evaluatie van weer een nieuw werkingsjaar blijven de thema’s, behandeld binnen de
stuurgroepvergadering, een belangrijk gegeven om bij stil te staan. Zoals het de jaren voorheen ook het geval
was, komt de stuurgroep 4 maal per jaar samen om zich te buigen over herstelrechtelijke thema’s en
tendensen binnen het arrondissement of ook ruimer in Vlaanderen. In het vorige jaarverslag gaven we aan dat
de focus binnen de stuurgroep nog vaak ligt op de lokale bemiddelingspraktijk en ik vrees dat deze tendens zich
ook in 2009 heeft verder gezet. Al moeten we hier onmiddellijk een kanttekening bij maken aangezien we in
één van de stuurgroepvergaderingen een boeiende uiteenzetting kregen over het project ‘Burgerlijke Partijen’,
opgestart in het kader van de herstelprojecten gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap, door Wim
Duerloo van Justitieel Welzijnswerk Turnhout. Het resultaat, voortvloeiend uit dit project, is een brochure voor
zowel slachtoffer als dader met meer uitleg over de te zetten stappen om de burgerlijke partij te bekomen of te
betalen. Het zou ons te ver leiden om de ganse discussie weer te geven in dit jaarverslag, maar het is wel
gebleken dat dit geen eenvoudige materie is die ook in de toekomst onze verdere aandacht verdient.
Voor het overige lag de focus toch vooral op de bemiddelingspraktijk en een steeds weerkerend agendapunt is
het activiteitenverslag van de bemiddelaars opdat de samenwerkingspartners een duidelijk overzicht blijven
hebben van de kwantitatieve bemiddelingspraktijk. Deze activiteitenverslagen worden opgemaakt op basis van
de cijfergegevens uit ons registratiesysteem en laten onze partners toe om suggesties te doen naar aanpak
waar nodig. Een andere constante binnen de stuurgroepvergaderingen van 2009 was de opvolging van het
Herstelfonds en de daartoe uitgetekende concepttekst door een werkgroep op initiatief van de Vlaamse
Gemeenschap. Het Herstelfonds was een gezamenlijk project van Suggnomè vzw en de herstelconsulenten en,
met het wegvallen van deze laatste was er ook de vrees dat de werking van dit Herstelfonds serieus op de
helling zou komen te staan. Wie zou er immers vanuit de gevangenis de dragende kracht worden om de
inspanningen van de herstelconsulenten verder op te volgen? De praktijk heeft uitgewezen dat dit geen
evidentie is voor de nieuwe attachés verantwoordelijk voor de continuering en uitbouw van een op herstel
gerichte detentie. Daarom werd er een ruimere samenwerking aangegaan met de Vlaamse Gemeenschap, de
FOD Justitie, het Steunpunt en de provincies en deze samenwerking heeft uiteindelijk geleid tot een
conceptnota waarin de grote lijnen betreffende het Herstelfonds zijn uitgetekend en de taakverdeling
grotendeels werd vastgelegd. Op deze manier kan het Herstelfonds verder uitgebreid worden en krijgen
onvermogende daders toch de kans om ook op financieel vlak hun verantwoordelijkheid op te nemen ten
aanzien van de slachtoffers. Dit thema zal ook in 2010 de nodige aandacht en opvolging krijgen!
65 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Zoals eerder in deze uiteenzetting aangegeven, hebben we het genoegen gehad om eind 2009 met de rechters
van Eerste Aanleg rond de tafel te gaan zitten tijdens een stuurgroepvergadering. Deze ontmoeting kwam er
naar aanleiding van een onderzoek, uitgevoerd door een Nederlandse studente, Marianne Lochs, betreffende
de bemiddelingsovereenkomsten. Meer bepaald, zitten de opgemaakte overeenkomsten ook effectief in de
gerechtelijke dossiers en zo ja, wordt hier ook melding van gemaakt door de rechtbank en in een nog latere
fase, wordt hier door de rechtbank ook effectief rekening mee gehouden? Met andere woorden, draagt deze
overeenkomst daadwerkelijk bij tot een participatieve en communicatieve justitie? Tijdens de laatste
stuurgroep van 2009 werden de resultaten van dit onderzoek, samen met een aantal vragen gedistilleerd uit
eerder onderzoek, voorgesteld door Katrien Lauwaert, voorzitter van Suggnomè vzw en auteur van het boek
‘Herstelrecht en procedurele waarborgen’, en Marianne Lochs. Naast de eigenlijke leden van de
stuurgroepvergadering mochten we ook de vier strafrechters van het arrondissement verwelkomen en dit
leidde tot een boeiende en soms ook ontnuchterende discussie. Laten we onthouden dat de rechters de
bemiddeling zeker waardevol vinden en deze complementair achten aan het strafrechtelijke discours. De
rechtszaal als communicatieve ruimte waar er plaats is voor het verhaal van slachtoffer en dader, lijkt moeilijk
haalbaar omwille van de tijdsdruk, het feit dat slachtoffers geen procespartij meer zijn als hun BP geregeld is en
ook omdat ze aangeven dat het niet de bedoeling is om de bemiddeling nog eens dunnetjes over te doen op de
zitting. De inhoud van een overeenkomst vinden ze zeker belangrijk en waardevol, maar dit is slechts één
element in het ganse strafdossier. Hier veel gewicht aan geven, vinden de rechters ook niet echt fair, aangezien
de dader afhankelijk is van het feit dat het slachtoffer wil meewerken en dat is niet altijd zo. Dit zijn slechts een
aantal korte bedenkingen waar we in 2010 zeker nog op verder dienen te borduren, maar het was alleszins een
leuk concept en een boeiend thema.
DE CIJFERS IN BEELD
AANTAL AANVRAGEN
In 2009 bereikten ons 199 geregistreerde aanvragen voor bemiddeling, waarvan er uiteindelijk 195 werden
opgenomen. Eigenlijk hadden we het jaar mooi kunnen beëindigen met 200 aanvragen, maar omdat er in het
laatste dossier nog geen slachtoffergegevens bekend waren, en er ook in 2009 nog geen bemiddelingsaanbod
kon worden gedaan, klokten we af op 199.
In vergelijking met 2008, toen we 144 aanvragen ontvingen, is dit een toename met bijna 28 %, en in
vergelijking met de andere gerechtelijke arrondissementen scoort Turnhout wat het aantal aanvragen betreft,
tamelijk hoog.
Dit is niet in het minst te danken aan de bijzonder goede samenwerking met onze arrondissementele partners,
waarbij met name het parket tot nader order, onze belangrijkste doorverwijzer is. Bijna 77% van de
doorverwezen dossiers (153) zijn immers dossiers in opsporings- of gerechtelijk onderzoek die hoofdzakelijk
door het parket, door de onderzoeksrechters en Justitieel Welzijnswerk werden doorverwezen.
Dit wil echter niet zeggen dat alle parketmagistraten quasi-permanent de reflex hebben om te overwegen of
een dossier al dan niet beantwoordt aan de nog steeds gehanteerde selectiecriteria van ‘bekennende dader’,
‘identificeerbaar slachtoffer’ en ‘één of andere vorm van schade’.
Op een aantal momenten daalde de toestroom van het aantal doorverwijzingen, waarbij onze
verbindingsmagistraat en voorzitter van de arrondissementele stuurgroep, zelf het initiatief nam om bij haar
collega’s langs te gaan in het kader van dossierselectie, waarna er telkens weer een boost kwam van
doorverwijzingen.
Zoals bekend resulteert het grote aantal doorverwijzingen niet automatisch in een groot aantal opgestarte of
effectieve bemiddelingsdossiers, waarover later meer in deze summiere bespreking. Dit betekent echter wel
nogal wat administratief werk voor zowel de administratie van het parket en de bemiddelingsdienst, waarbij
we ons, mede gezien de relatief grote uitval, de vraag moeten en durven stellen of de tot nog toe gehanteerde
werkwijze wel de meest ideale en effectieve is, en op lange termijn ook wel houdbaar.
66 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
We zijn er ons van bewust dat dit in de gegeven omstandigheden, en zolang er niet adequaat voldaan is aan de
informatieverplichting voor Justitie zoals voorzien in de wet van 22 juni 2005, nog verdedigbaar is, maar vroeg
of laat zal dit hoe dan ook moeten herbekeken worden.
Verder is het evident dat we in Turnhout onze aandacht vooral hebben moeten richten op, en onze tijd en
energie besteden aan het individuele dossierwerk, waardoor onze meer structurele opdracht, o.a. in termen
van informeren en sensibilisering, wat meer op het achterplan is geraakt, waarover elders meer in deze
bijdrage.
Wat het aantal doorverwijzingen fase strafuitvoering betreft, zien we voor 2009 een toename van bijna 24 % in
vergelijking met 2008, namelijk van 32 naar 42. Sinds het verdwijnen van de functie van de herstelconsulenten
in de gevangenissen, komen er van die kant nauwelijks nog doorverwijzingen, en zijn het vooral de
trajectbegeleiders van Justitieel Welzijnswerk die in almaar toenemende mate hun cliënteel informeren over
de mogelijkheid van bemiddeling, hen hiertoe mogelijkerwijze ook motiveren, en effectief doorverwijzen.
3 dossiers werden uiteindelijk niet opgenomen omdat er 2 niet beantwoordden aan de selectiecriteria, en in 1
dossier was de andere partij niet bereikbaar.
In vergelijking met voorgaande jaren blijft het aantal doorverwijzingen in het arrondissement Turnhout m.a.w.
gestaag toenemen, wat echter niet wil zeggen dat dit een gevolg is van een meer herstelgerichte of
herstelrechtelijke benadering van al onze arrondissementele samenwerkingspartners.
Parket, onderzoeksrechters en Justitieel Welzijnswerk blijven onze belangrijkste doorverwijzers, maar het blijft
voorbarig om te stellen dat het draagvlak voor herstelrecht en bemiddeling binnen de andere professionele
(para)justitiële diensten het voorbije jaar aanzienlijk is vergroot, zoals uit de volgende tabellen zal blijken.
REACTIES VAN SLACHTOFFERS IN DE OPGENOMEN AANVRAGEN
In de 195 opgenomen aanvragen van 2009 werd er een aanbod gedaan aan 346 slachtoffers, ofwel een
toename van bijna 17 % in vergelijking met vorig jaar. 204 slachtoffers reageerden uiteindelijk op het
bemiddelingsaanbod, en 159 gingen ook effectief in op het bemiddelingsaanbod. Dit is bijna 46 % van het
potentiële aantal, wat bijna identiek hetzelfde is als vorig jaar toen 44 % ook effectief inging op het aanbod.
Net zoals vorig jaar werden de slachtoffers vooral geïnformeerd over het bemiddelingsaanbod door het parket,
bijna 78 % of een toename van een kleine 4 %.
Dit wil echter niet zeggen dat het parket de exclusieve doorverwijzer is in deze dossiers, omdat hierin ook de
aanvragen zijn opgenomen die aan daderkant werden gegenereerd, maar waarbij het parket wel het aanbod
deed aan betrokken partijen.
In ongeveer 20 % van de dossiers werden slachtoffers rechtstreeks door de bemiddelingsdienst geïnformeerd
over het aanbod, en dit is ongeveer 6 % minder dan vorig jaar.
Vanuit de advocatuur bereikten ons vorig jaar 3 aanvragen voor bemiddeling, waarvan er uiteindelijk 2
slachtoffers ook effectief ingingen op het aanbod.
Opmerkelijke vaststelling blijft verder dat er, net zoals vorig jaar, geen enkele doorverwijzing kwam van de
dienst Slachtofferhulp, zonder dat we eigenlijk zicht hebben op de reden hiervan. Sinds 2005 hebben we
nochtans diverse keren deze dienst geïnformeerd over bemiddeling in de justitiële context en wat hiervan
mogelijk ook de meerwaarde zou kunnen zijn voor slachtoffers, maar dit resulteert jammer genoeg niet in
meer doorverwijzingen, wel integendeel.
Vanuit de dienst Slachtofferonthaal bij het parket werden 4 slachtoffers geïnformeerd over het
bemiddelingsaanbod, waarvan er 3 hier ook effectief op ingingen.
Net zoals vorig jaar maakt het niet echt een substantieel verschil of slachtoffers nu door het parket dan wel
door de bemiddelingsdienst geïnformeerd werden. Ruim de helft van de slachtoffers (55 %) reageert op het
aanbod, en 43 % betoont effectief interesse. Wanneer het aanbod door de bemiddelingsdienst werd gedaan,
67 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
lag het aantal reacties anders dan in 2008, vorig jaar wel wat hoger (71 %), en gingen er iets meer slachtoffers
in op het aanbod (55 %), zonder dat het duidelijk is waaraan dit mogelijk te wijten zou kunnen zijn.
REACTIES VAN DADERS IN DE OPGENOMEN AANVRAGEN
Hoewel het aantal daders dat effectief inging op het bemiddelingsaanbod in absolute cijfers flink gestegen is in
vergelijking met vorig jaar, 161 tegenover 133, is de respons verhoudingsgewijs lichtjes gezakt, nl. van 78,6 %
naar 72,6 %.
Traditioneel is de respons aan daderkant aanzienlijk groter dan aan slachtofferkant, en dit wellicht om de reeds
enkele jaren gekende redenen.
Het blijft nog steeds problematisch om alle slachtoffers van misdrijven te bereiken en een bemiddelingsaanbod
te doen in die dossiers die aan de selectiecriteria voldoen, maar waarschijnlijk is het slachtofferbelang in nogal
wat dossiers geringer dan dit van de daders, waardoor er van die kant ook minder respons komt.
Dit fenomeen doet zich zowel voor in dossiers vóór, als in dossiers na vonnis, terwijl dit in deze laatste
categorie nog meer uitgesproken is.
Even klassiek is inmiddels dat het gros van de daders, bijna 67 % of ruim 2/3 de , over de mogelijkheid van
bemiddeling wordt ingelicht door het parket, en in mindere mate door de andere doorverwijzers.
Bijna 22 % van de aanvragen wordt doorverwezen via Justitieel Welzijnswerk, meestal van daders die in de
gevangenis verblijven, maar met die nuance dat de initiële vraag niet per se bij de trajectbegeleiders
terechtkomt. In de verschillende gevangenissen in de Noorderkempen bestaat immers de
samenwerkingsafspraak tussen PSD en JWW, dat het de trajectbegeleiders zijn die dit op zich nemen. Toch
bereikten ons desalniettemin 8 aanvragen vanuit de PSD.
Een ander heikel punt blijft het geringe aantal doorverwijzingen van de andere (para)justitiële partners. Vanuit
de advocatuur bereikten ons vorig jaar 2 doorverwijzingen, 4 aanvragen bereikten ons via de attaché’s
herstelgerichte detentie, de vervangers van de gewezen herstelconsulenten, en evenveel dossiers werden naar
de bemiddelingsdienst doorverwezen via de Justitieassistenten van het Justitiehuis.
In de cijfers komt het niet tot uiting, maar vorig jaar bereikten ons 6 vragen van geïnterneerden, die ofwel door
PSD of JWW werden doorverwezen, of die zelf de weg naar de bemiddelingsdienst vonden na een infosessie in
de gevangenis door de bemiddelaar.
AARD VAN DE FEITEN IN DE BEMIDDELINGSDOSSIERS
Het aantal potentiële slachtoffer-dader relaties in de opgenomen aanvragen mag dan wel met bijna 14 % zijn
toegenomen in vergelijking met vorig jaar, maar het aantal effectieve bemiddelingsdossiers is exact hetzelfde
gebleven, nl. 112.
Grote of spectaculaire wijzigingen zijn er niet vast te stellen wat de aard van de feiten betreft. 45 % van de
effectieve bemiddelingsdossiers betreffen eigendomsdelicten, 42 % persoonsdelicten wat een lichte toename
is t.o.v. vorig jaar, terwijl er iets minder bemiddelingen in zedenzaken werden opgestart, nl. 11 %.
Opmerkelijk is wel dat er van de 5 verkeersdossiers met dodelijke afloop waarbij de partijen aanvankelijk
interesse betoonden, uiteindelijk slechts 1 dossier werd opgestart, zonder dat we meteen de reden hiervan
kunnen duiden.
AANTAL AFGESLOTEN BEMIDDELINGSDOSSIERS
In vergelijking met vorig jaar werden er 4 dossiers minder afgesloten, of een kleine 3 % wat echter geen
significante vermindering is, zodat we hier vooralsnog geen noemenswaardige conclusies uit kunnen trekken.
In de 139 afgesloten dossiers werden er in 107 ( 77 %) het bemiddelingsproces volledig doorlopen, wat toch
een vermindering is met bijna 11 % in vergelijking met vorig jaar. Hiervan waren er 44 (41 %) in
68 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
opsporingsonderzoek, 32 (30 %) in gerechtelijk onderzoek en 31 (30 %) in de fase van de strafuitvoering. Net
zoals de vorige jaren reeds gemaakte vaststelling zou men hier voorzichtig kunnen stellen dat partijen meer
geneigd zijn om ook effectief in een bemiddeling te stappen in meer ernstige zaken, zonder hier evenwel
sluitende conclusies aan te kunnen verbinden.
Ook wat de verhouding directe, indirecte bemiddelingen betreft, bekomen we vrijwel hetzelfde resultaat als
vorig jaar, waarbij het om 4/5 de van de afgesloten dossiers om indirecte bemiddelingen gaat, en partijen slechts
in 1/5 de van de dossiers behoefte hebben om samen rond de tafel te gaan zitten, waarbij het opnieuw opvalt
dat dit dan nog hoofdzakelijk dossiers in opsporings- of gerechtelijk onderzoek betreft, en in veel mindere mate
in de fase van de strafuitvoering.
AANTAL LOPENDE BEMIDDELINGSDOSSIERS
Einde vorig jaar waren er nog 32 lopende dossiers op de bemiddelingsdienst, waarvan de meerderheid in 2009
werd opgestart, en er nog 4 dossiers niet werden afgesloten die waren opgestart in 2007 en 2008.
INHOUD VAN DE OVEREENKOMST IN DE AFGESLOTEN EFFECTIEVE BEMIDDELINGSDOSSIERS
In de 107 effectief en volledig doorlopen bemiddelingen bereikten partijen vorig jaar in 44 dossiers (41 %) een
overeenkomst, waarbij het bemiddelingsresultaat terug gekoppeld werd naar de rechtbank. In vergelijking met
vorig jaar is dit een lichte daling van 7 %, die echter niet significant is en waaruit ook niet echt conclusies
kunnen worden getrokken.
In bijna alle afgesloten overeenkomsten wordt er tussen partijen onderling en naar de rechtbank toe
allerhande informatie uitgewisseld, die zowel voor betrokkenen van betekenis is, als voor de rechter relevant
zou kunnen zijn bij het nemen van een rechterlijke beslissing. In veel gevallen worden ook verontschuldigingen
of spijtbetuigingen nog eens expliciet opgenomen in de overeenkomst.
Daarnaast worden er meestal bepalingen opgenomen inzake de volledige of gedeeltijke regeling van de
materiële en/of morele schadevergoeding via een afbetalingsplan.
BEMIDDELINGSDIENST BRUSSEL
Inleiding
De bemiddelingsdienst van het arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde nam in januari 2009 afscheid van
Martin De Loose. Gedurende twee jaren had Martin samen met Bart Claes een prachtige aanzet gegeven om de
herstelbemiddeling te Brussel te laten floreren. Nu was het aan Bram Van Droogenbroeck en Hilde De Voghel
om deze initiatieven verder leven in te blazen.
STRUCTURELE ACTIVITEITEN EN VERDERE IMPLEMENTATIE VAN DE WET VAN 22 JUNI
2005
We maakten kennis met de verschillende actoren, zoals de leden van de Nederlandstalige
werkgroep/stuurgroep herstelbemiddeling van Brussel, de directeurs en de Vlaamse beleidsmedewerker van
de Brusselse gevangenissen, de Psychosociale Dienst (PSD), het politieparket, de referentiemagistraat Parket
Brussel, Slachtofferhulp, Justitieel Welzijnswerk en Alba (bemiddelingsdienst minderjarigen).
In de werkgroep was onze eerste betrachting om stil te staan bij de meerwaarde van deze vergaderingen. Na
twee vergaderingen bleek er toch een behoefte te zijn om informatie te krijgen en om controle te hebben over
de herstelgerichte werking (meningen te geven, beslissingen te nemen, ...) . Aangezien het een belangrijk punt
is om de lokale samenwerking in Brussel op elkaar af te stemmen en te verbeteren, werd er begonnen met een
voorstellingsronde van de verschillende partners rond de tafel. Elke partner staat vanuit zijn organisatie stil bij
de aandachtspunten, de knelpunten en de suggesties met betrekking tot herstelbemiddeling.
69 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
In het begin van het jaar werden er tussen Suggnomè Brussel, Médiante Brussel, de verbindingsmagistraat voor
Herstelbemiddeling en het Politieparket van Brussel-Halle-Vilvoorde nieuwe afspraken gemaakt aangaande
dodelijke verkeersongevallen en ongevallen met zwaargekwetsten. Deze afspraken zijn begin juni 2009 binnen
het politieparket doorgegeven aan de administratie en de betreffende politiemagistraten van Brussel-Halle-
Vilvoorde.
Vanuit de centrale werkgroep ‘Bovenbouw en Informatie’ denkt men eraan om in vier formulieren vermelding
te maken van bemiddeling. Namelijk op het niveau van de Politie bij de opmaak van het proces verbaal, op het
niveau van de Raadkamer bij de verschijning op de zitting, op het niveau van de Correctionele Rechtbank door
middel van vermelding in de dagvaardingen en in het kader van de Strafuitvoeringsrechtbank, waarbij
slachtofferonthaal contact neemt met bepaalde slachtoffers.
Het Parket in Brussel loopt reeds voor op deze ontwikkeling. Naar aanleiding van de dagvaarding telefoneren
veel slachtoffers en daders naar de herstelbemiddelingsdienst met allerhande vragen betreffende de zitting
(dat ze niet kunnen komen, waarom ze moeten komen?, …).
Daarom staat nu in de dagvaarding een leesbare en uitgebreide toelichting over herstelbemiddeling met een
melding van de website van de balie en van het justitiehuis, naast het telefoonnummer van Suggnomè.
Het stempelsysteem op het parket van Brussel werpt niet de vruchten af die we hadden gehoopt. Hierdoor
werd het idee geopperd om samen met de Franstalige collega’s van Médiante op één A-4 blaadje onze dienst
voor te stellen. De bedoeling is om met een korte voorstelling (aan de hand van dit blad) de zonehoofden en de
administratieve diensthoofden te motiveren tot een betere doorverwijzing. Er zijn een achttal vergaderingen
gepland met de verschillende zones en secties van het parket.
Suggnomè en Médiante Brussel hebben samen een vergadering gehad met de geïnteresseerde
onderzoeksrechters voor de thematiek van Herstelbemiddeling. Hiervoor werd een werknota opgesteld die
ervoor zorgt een reflectie en een bespreking mogelijk te maken omtrent de rol van de onderzoeksrechter
betreffende het al dan niet informeren van partijen over bemiddeling tijdens een gerechtelijk onderzoek.
De strategie om langs te gaan bij de onderzoeksrechter met een dossier is de meest efficiënte manier in
Brussel. Er zal dan vooraf per mail of telefoon een overleg gepland worden.
Er werd afgesproken dat de onderzoeksrechter op elk moment kan bellen naar de gsm van de
bemiddelingsdienst om te overleggen rond de opportuniteit van de bemiddeling in een bepaald dossier. Als er
een doorverwijzing is van een onderzoeksrechter, neemt de bemiddelaar contact op met de titularismagistraat
van het dossier met de vraag om de informatiebrieven van bemiddeling te versturen vanuit het parket.
In de gevangenis van Sint-Gillis worden er naar aanleiding van het Strategisch Plan twee maal per jaar
herstelgerichte activiteiten georganiseerd en ook een aantal infosessies gegeven samen met de Franstalige
collega’s van Médiante. Uit de cijfers blijkt dat er een goede tot zeer goede doorverwijzing is van de Psycho-
Sociale Diensten, ondanks het grote verloop in Sint-Gillis en Vorst. In Berkendael zijn er nog maar een paar
dossiers opgestart. De betrachting is om voor meer bekendmaking te zorgen volgend jaar.
DE CIJFERS IN BEELD
In 2009 zien we voor het gerechtelijk arrondissement Brussel een daling van het aantal
bemiddelingsaanvragen: 91 in 2008 naar 80 in 2009. In 2007 stond de teller op 67 aanvragen.
De grootste daling van bemiddelingsaanvragen stellen we vast aan de zijde van het parket. Daar waar het
parket vorig jaar nog 67 keer doorverwees, valt dit nu terug naar 31 doorverwijzingen. De andere vaste
doorverwijzers zoals Justitieel welzijnswerk, Slachtofferhulp en de Psycho-Sociale Dienst van Sint-Gillis blijven
stabiel. We zien dan wel weer een hernieuwde en sterke stijging in de doorverwijzingen van de Psychosociale
Dienst van Vorst en Berkendael. De doorverwijzing van het aantal dossiers in gerechtelijk onderzoek steeg
mede hierdoor van 4 naar 34 doorverwijzingen.
70 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Van de 80 bemiddelingsaanvragen werden er 79 opgenomen. In deze 79 opgenomen aanvragen voor
bemiddeling kunnen we 183 ‘slachtoffer – dader relaties’ of potentiële bemiddelingsdossiers binnen de
strafbundels terugvinden. Uit deze 183 potentiële relaties zijn 66 effectieve bemiddelingsdossiers opgestart
ofwel 36 %.
In vergelijking met vorig jaar zijn dit maar 10 minder opgenomen bemiddelingsaanvragen. In de 89 opgenomen
bemiddelingsdossiers van 2008 zaten er echter 240 potentiële bemiddelingsdossiers of ‘slachtoffer – dader
relaties’ tegenover 183 in 2009. In 2008 leidde dit tot 143 effectieve bemiddelingsdossiers. Dit wil zeggen dat er
vorig jaar in de strafbundels heel wat meer ‘slachtoffer – dader relaties’ waren, die tevens leidden tot meer
effectieve bemiddelingsdossiers, in meer bepaald 60 % van de potentiële dossiers.
We stellen vast dat van de 169 slachtoffers die het bemiddelingsaanbod hebben gekregen er 93 slachtoffers
hebben gereageerd en er 74 geïnteresseerd waren in het aanbod ( 44%) (zie tabel 2). Ook daar zien we een
daling tegenover 2008. In 2008 waren er 188 slachtoffers die het aanbod gekregen hebben, 143 die gereageerd
hebben en 134 die geïnteresseerd waren (71%). Dus in 2009 waren er minder reacties van slachtoffers op het
aanbod en was er minder interesse in het aanbod. Een mogelijke hypothese kan zijn dat aangezien we meer
dossiers uit Vorst hebben, in gerechtelijk onderzoek, dit de slachtoffers zijn die minder geneigd zijn om in te
gaan op het aanbod van bemiddeling.
Aan de daderkant is er zowel in 2008 als in 2009 een veel kleinere uitval. De daders zijn blijkbaar meer geneigd
om in te gaan op het aanbod van bemiddeling, namelijk 79 % in 2008 en 75 % in 2009.
Als we kijken naar de aard van de feiten zien we in 2009 een stijging van een aantal specifieke misdrijven zoals
heling, bedreigingen, diefstal met geweld, aanranding van de eerbaarheid op een minderjarige en verkrachting.
Gewone diefstallen en huisdiefstallen vallen dan weer sterk terug.
Zoals reeds eerder vermeld, hebben we in 2009 de afspraken betreffende het aanbod van bemiddeling in
dodelijke verkeersongevallen hernieuwd. Hierbij werd afgesproken met de politieparketten van Brussel om het
aanbod uit te breiden naar de dossiers met zwaar gekwetsten. Tevens werd er afgesproken om het aanbod van
bemiddeling pas te doen twee maanden na de feiten. Dit om de politie en administratie meer tijd te geven om
de juiste adresgegevens van slachtoffers, nabestaanden en veroorzakers te verkrijgen. Slachtofferonthaal
Brussel was ook vragende partij om het aanbod van bemiddeling in dodelijke verkeersongevallen pas te doen
na hun bekendmaking of interventie.
Wat betreft de cijfers zien we dan ook een stijging van de dossiers met zwaar gekwetsten van 2 in 2008 naar 12
in 2009. De dodelijke verkeersongevallen zijn echter teruggevallen van 19 in 2008 naar 9 in 2009. Een reden
kan zijn dat er verschillende dossiers waren met één partij, zoals bijvoorbeeld een aanrijding tegen een boom.
Dit wil zeggen dat we nog niet kunnen spreken van een lineair aanbod. Ook voor begin 2010 is er een
evaluatieoverleg gepland met de desbetreffende politieparketten van Brussel in samenspraak met onze
Franstalige collega’s van Médiante.
Wat betreft het al dan niet indirect of direct bemiddelen zien we een lichte stijging van de gezamenlijke
gesprekken van 11 naar 19. Het indirect bemiddelen of pendelen tussen de partijen met boodschappen,
belevingen of afspraken blijft echter de meest gangbare praktijk.
Tot slot zijn er in 2009, 89 bemiddelingsdossiers afgesloten, waarbij er 32 overeenkomsten zijn opgemaakt. Dit
wil zeggen dat er in 36 % van de effectieve bemiddelingsdossiers van 2009 een overeenkomst werd opgemaakt.
CONCLUSIE
Graag willen we volgend jaar onze initiatieven met de gevangenissen, het Politieparket en het Parket verder
uitbouwen. We zijn ook zeer tevreden over onze goede informatie-uitwisselingen met de Psychosociale
Diensten, Slachtofferhulp, Justitieel Welzijnswerk en Alba (onze collega’s bemiddelaars die werken met
minderjarige daders).
71 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Op het einde van het jaar is het ook de uitgelezen moment om de mensen te bedanken waarmee we dit jaar
hebben kunnen samenwerken. Hierbij gaat onze speciale dank uit naar de leden van onze werkgroep en naar
onze verschillende partners.
EEN GETUIGENIS VAN EEN SLACHTOFFER VAN ZEDENFEITEN OVER ZIJN ERVARINGEN
MET BEMIDDELING
Mark was bereid om mee te werken aan deze getuigenis vanuit de hoop dat dit van betekenis
kan zijn voor andere slachtoffers.
Hij is als minderjarige gedurende een aantal jaren het slachtoffer geweest van zedenfeiten
door een bekende van de familie.
Op 14 jarige leeftijd diende hij op internaat te gaan, omdat zijn ouders aan het scheiden
waren. Toen Mark misbruikt werd, durfde hij zijn ouders niet te belasten met zijn gevoelens.
De dader werd door zijn ouders vertrouwd en daarenboven hadden zijn ouders hun
problemen. Hij besefte als jongen op het moment van de eerste feiten dat wat hij meemaakte
zijn leven zou tekenen.
Mark heeft na verloop van tijd zijn verhaal verteld aan een vriend op het internaat. Deze
vriend heeft dit tegen de directie van het internaat gezegd. Op deze manier is Mark bij een
psychiater beland. Mark vertelde echter verhaaltjes bij de psychiater en sprak niet over de
feiten. Hij ervaarde de psychiater als een geldwolf die hem gewoon wou zien en spreken voor
het geld.
Mark dacht van zichzelf dat hij sterk genoeg was om het zelf op te lossen. Tevens dacht hij dat
hij zelf ook schuldig was aan de feiten. Daarom liep hij niet weg of heeft hij geen geweld
gepleegd ten aanzien van de dader.
De dader is veroordeeld toen Mark 18 jaar was. Zijn vader en zus zijn naar het proces geweest.
Mark had het hier heel moeilijk mee. De dader kreeg drie jaar voorwaardelijk met een
probatiebegeleiding. Daarnaast diende de dader een schadevergoeding te betalen aan Mark
en zijn familie. Voor Mark voelde dit niet rechtvaardig aan. Als hij een boete kreeg om te snel
te rijden, moest hij als straf die boete betalen met dit verschil dat hij niemand had gekwetst.
De dader had hem diep geraakt en het betalen van een boete voelde niet als een bestraffing of
een erkenning.
Toen Mark op zijn 24 ste een relatie kreeg, kende dit ook vele moeilijkheden. Wanneer ze samen
naar een film keken met seksuele scènes en waarbij minderjarigen betrokken waren, sloeg hij
dicht en ging hij weg. Hij kon met zijn vriendin niet over de feiten spreken.
Zijn vriendin wist dat er iets was en besloot om Slachtofferhulp erbij te betrekken. Bij
Slachtofferhulp is hij voor de eerste maal beginnen te vertellen, maar ze moesten het er echt
uit trekken. Slachtofferhulp vertelde hem dat hij zich niet schuldig diende te voelen. Voor Mark
ging er toen stilletjes aan een nieuwe wereld open.
Op een bepaald ogenblik had Mark een ruzie met zijn vriendin en is Mark weggelopen. Hij is
toen kwaad en volledig over zijn toeren naar de politie gestapt. Hij vond dat de politie hem
moest helpen met zijn kwaadheid ten aanzien van de dader. De politie vertelde hem dat zij
zich niet bezig hielden met zijn frustraties.
Mark is toen met zijn auto naar het huis van de dader gereden met de bedoeling om iets te
doen met zijn kwaadheid. De dader was gelukkig niet thuis. Toen is Mark naar de plaats
gereden waar de eerste feiten van seksueel misbruik hebben plaats gevonden. Op deze plaats
heeft hij toen een uur zitten wenen. Hij heeft dan een vriend gebeld. Deze vriend is afgekomen
en heeft hem ondersteund. Tegen die tijd was de politie hem komen zoeken en riskeerde hij
72 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
een aanklacht van poging tot moord. De politie heeft toen echter de dader niet gecontacteerd.
Een bepaalde politieagente vertelde hem dat hij misschien eens contact moest nemen met een
bemiddelingsdienst.
Via ondersteuning van Slachtofferhulp heeft Mark toen contact opgenomen met de
Bemiddelingsdienst. We spreken hier over twaalf jaren na de feiten.
Er zijn toen gesprekken geweest samen met de bemiddelaar en Slachtofferhulp. Mark wenste
vooral erkenning voor de feiten, de gekwetstheid en de kwaadheid en alle gevolgen van zijn
feiten. Het is toen ook voor de eerste maal geweest dat de vriendin van Mark echt heeft
gehoord wat de feiten waren.
De bemiddelaar heeft toen gesprekken gehad met de dader, maar die gaf niet echt veel
erkenning. Hij wilde wel meewerken aan de bemiddeling. De bemiddelaar heeft toen samen
met Mark een vragenlijst opgesteld. Deze vragenlijst is besproken met de dader en dit gesprek
is toen opgenomen op video.
De vragen waren:
1. Wat maakt dat de dader de feiten ten aanzien van Mark heeft gepleegd? Hoe
verklaart de dader dit voor zichzelf? Waarom hebben de feiten geruime tijd geduurd?
2. Wat denkt de dader van het feit dat hij Mark als minderjarige heeft laten rijden met
zijn auto?
3. Wat waren de gevolgen van de feiten voor Mark betreffende vertrouwen hebben in
mensen? Hoe moet het voor Mark zijn geweest om nog in het dorp te wonen na de
feiten? Hoe gingen de andere mensen in het dorp hier volgens de dader mee om?
4. Vindt de dader de feiten die hij gepleegd heeft ernstig? Vindt hij dat zijn straf voorbij
is? Vindt hij dat hij zwaar gestraft is?
5. Vindt de dader dat hij zijn verantwoordelijkheid heeft opgenomen ten aanzien van
Mark betreffende herstel en erkenning van de feiten? Heeft de dader ideeën of
voorstellen naar Mark toe om nog te werken aan herstel en erkenning?
6. Heeft de dader voor zichzelf een zicht op de oorsprong van zijn gedrag en de feiten?
Heeft zijn familiegeschiedenis hier een aandeel in? Heeft de dader in zijn jeugd
dergelijke feiten meegemaakt? Zo ja, hoe is de dader daar mee omgegaan in zijn
familie? Wat vond zijn familie van de feiten en de veroordeling?
Mark heeft samen met zijn vriendin en de bemiddelaar de video bekeken en besproken.
Hij vertelde dat de bemiddeling naar aanleiding van de video voor hem betekende dat:
hij toen voor de eerste maal voelde, wist en zag dat hij het slachtoffer was en op geen
enkele manier verantwoordelijkheid droeg. De dader is verantwoordelijk.
hij ervaarde dat hij macht terugnam van de dader doordat de dader zijn vragen
beantwoordde en dat Mark zag dat de dader het hier niet gemakkelijk mee had. Hij
vertelde aan de bemiddelaar dat hij op een veel subtielere manier heeft bereikt wat
hij wou bereiken toen hij voor de dader zijn deur stond.
hij zich na de videobespreking lichter voelde.
hij momenteel geen nood meer had aan een gezamenlijk gesprek of een ontmoeting
met de dader.
hij de beslissing nam om in therapie te gaan samen met zijn vriendin.
Graag bedanken wij, als bemiddelaars, Mark voor deze moedige getuigenis.
73 | P a g i n a

BEMIDDELINGSDIENST ANTWERPEN
Inleiding
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
2009 was een jaar met veel veranderingen in onze personeelsbezetting. Dit is een consequente voortzetting
van de personeelswissels in 2008.
De personeelsbezetting in Antwerpen was als volgt samengesteld: Hilde Vanlommel 80%, Nancy Van Eynde
50% en Lien Soetewey 50% en Hilde Deboeck 20% (en 50% voor Mechelen).
En toen, vanaf mei:
Joke Declercq vervangt Lien Soetewey
Jessy Blommaert start als administratieve medewerker voor Antwerpen/Mechelen
Vanaf 16 november: Ingrid Marit start ter vervanging van Hilde Vanlommel in een statuut van 70% tot en met
15/11/2010.
Begin december: Joke gaat in zwangerschapsverlof.
Eind december: Hilde Vanlommel neemt in december 2 weken vervroegde zwangerschapsrust.
Ten slotte is Nancy Van Eynde bijna 4 maanden afwezig door ziekte. In deze periode werd geen vervanging
voorzien.
Gezien al deze gezonde en minder gezonde evoluties die bij het leven horen, is het een wonder dat we toch
een zekere continuïteit hebben kunnen behouden in onze werking door al die overdrachten heen. De cijfers
tonen zelfs een stijgende lijn. Met opluchting en trots brengen we hierover verslag.
STRUCTURELE ACTIVITEITEN EN VERDERE IMPLEMENTATIE VAN DE WET VAN 22 JUNI
2005
STUURGROEP IN ANTWERPEN: THEMA’S IN 2009
De stuurgroep kwam drie maal samen in 2009, een vierde geplande vergadering werd geannuleerd wegens te
veel verontschuldigingen.
De wijzigingen in samenstelling die in 2008 waren ingezet gingen nog een tijdje door in 2009:
Tinne Van Loock vervangt Virna Van der Elst ter vertegenwoordiging van de gevangenis,
Sofie Van den Camp vervangt Nora Depreeuw ter vertegenwoordiging van VAGGA Andersen
(2°lijn daderhulp)
Ward Wilboorts vervangt Sabine Vandevelde ter vertegenwoordiging van Justitieel
Welzijnswerk Antwerpen
Mr. Len Augustyns vervangt Mr. Maes ter vertegenwoordiging van de Balie van Antwerpen op
de momenten dat Mr. Maes niet aanwezig kan zijn.
In de beleidsplanning hebben we beslist dat één bemiddelaar de vergaderingen opvolgt met als doel zo meer
continuïteit te brengen in de vergaderingen. In het najaar werd door Mr. Maes een vervanger aangesteld en is
de advocatuur opnieuw vertegenwoordigd wat we bijzonder waarderen. Het blijft echter een aandachtspunt
om regelmaat te installeren in de aanwezigheden en de opvolging van de agenda. Motiverend is de
betrokkenheid van de aanwezige deelnemers die we waarnemen in de zinvolle discussies.
De focus ligt nog steeds hoofdzakelijk op de bemiddelingspraktijk en de implementatie van de wet op de
bemiddeling. De komst van de wet stelt het protocol ter discussie want het is niet meer aangepast aan wat de
wet van 2005 voorziet. Het belang van afstemming op de wet op de bemiddeling in combinatie met de
74 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
aanstelling van de nieuwe procureur des Konings hebben alle samenwerkingspartners gemotiveerd om
opnieuw stil te staan bij hun engagement in het samenwerkingsprotocol. Dit is een mooi voorbeeld hoe het
reilen en zeilen van de bemiddelingsdienst aanleiding en uitnodiging wordt voor alle partners om stil te staan
bij de herstelrechtelijke praktijk in de eigen organisatie en hun effect op het beleid ter zake in het
arrondissement Antwerpen.
Naast de bemiddelingspraktijk kwamen ook aan bod:
De hervorming van de functie van herstelconsulent tot attaché operationele ondersteuning
management FOD Justitie en de impact op het herstelgericht werk in de gevangenis. De attaché is
verantwoordelijk voor de voortzetting en de structurele verankering van herstelgerichte detentie in de
gevangenis. Deze attaché is tevens onze contactpersoon voor de organisatie van gezamenlijke
gesprekken in de gevangenis. Herstel is dus een onderdeel van een globaal takenpakket geworden. In
de praktijk hebben wij daar nog geen nadeel van ondervonden en loopt de samenwerking soepel.
In september 2008 besliste Suggnomè om de opsplitsing tussen bemiddeling voor en na vonnis binnen
de organisatie op te heffen en de middelen van de Vlaamse Gemeenschap en Justitie te integreren in
de globale werking. Dat betekent dat wij als bemiddelaars ook structureel initiatieven zullen nemen
met het oog op de structurele verankering van de werking fase strafuitvoering binnen het
arrondissement Antwerpen. Reden genoeg om dit te agenderen op de stuurgroep met de vraag hoe
we kunnen samenwerken met de SURB en de justitieassistenten Slachtofferonthaal en
Voorwaardelijke Invrijheidstelling om partijen zo breed mogelijk te informeren. Om deze discussie te
voeden vanuit de praktijk hebben we Mr. Van Lint, procureur des Konings bij de SURB Antwerpen-
Limburg uitgenodigd evenals 2 justitieassistenten, Mevr. Marcinkowski (JA SOP) en Mevr. Vogels (JA
VI). We wisselden standpunten uit over de gewenste procedure indien er contactverbod werd
opgelegd en één van de partijen toch vraagt naar bemiddeling.
Een beleidskeuze dringt zich op: is het de rol van de justitieassistenten om de vraag naar bemiddeling
te verkennen op vraag van de SURB alvorens de voorwaarde contactverbod wordt opgeheven? Of is
de bemiddelaar vanuit zijn deskundigheid en ervaring best geplaatst om bij partijen te verkennen of zij
interesse hebben in bemiddeling? Of kunnen de bemiddelaars de justitieassistenten trainen om
herstel te integreren in hun gesprekken, wat iets anders inhoudt dan een toelichting over onze
werking? Kiezen we voor het laatste dan is ook parallel overleg met de centrale overheid gewenst om
een consensus te vinden over de vraag of het informeren over herstelbemiddeling mag geïntegreerd
worden in het profiel van de justitieassistenten?
Veel vragen, voer voor verder overleg op verschillende niveaus. Hilde Deboeck maakt deel uit van een
intern overleg van Suggnomè inzake de beleidsontwikkeling in de fase strafuitvoering, en neemt onze
bekommernissen en voorstellen mee naar het centrale niveau.
Op arrondissementeel niveau leidde dit alvast tot een vorming van één dag aan een 15-tal
justitieassistenten strafuitvoering en slachtofferonthaal. De focus lag op de praktijk van
herstelbemiddeling en aan de hand van rollenspelen verkenden de justitieassistenten welke plaats
bemiddeling kan krijgen in de gesprekken met hun cliënten (daders of slachtoffers).
De verbindingsmagistraat Tamara Muylle heeft mede mogelijk gemaakt dat arrondissement
Antwerpen kon deelnemen aan het wetenschappelijk onderzoek naar het effect van bemiddeling en
overeenkomsten op vonnissen. Hiervoor was toestemming van de procureur des Konings nodig om die
dossiers in te zien waarin een bemiddelingsovereenkomst werd bereikt. Dit onderzoek werd
uitgevoerd door een student rechten in Leiden en begeleid door Dr. Katrien Lauwaert die nog voor de
wet op de bemiddeling een doctoraatsonderzoek deed wat resulteerde in het boek: Herstelrecht en
procedurele waarborgen. Maklu 2008, 397 p., PhD. Maastricht. Ondertussen is het eindwerk van
Mariane Lochs af. Het levert interessant materiaal voor een gesprek met de magistratuur dat gepland
staat voor 2010.
75 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
VERSCHILLENDE WEGEN LEIDEN NAAR…HET RECHT OP INFORMATIE OVER BEMIDDELING
BEMIDDELINGSAANBOD IN DOSSIERS VAN ONDERZOEKSRECHTERS
In 2008 werd het experiment afgerond dat in 2007 was opgezet om zicht te krijgen op de potentiële caseload
voor bemiddeling op niveau van het gerechtelijk onderzoek in Antwerpen. Hieruit bleek dat 2/5 van alle
gerechtelijke dossiers in de fase van de slotvordering voldoen aan de criteria om een bemiddelingsaanbod te
doen.
De stuurgroep heeft het initiatief genomen om op basis van het cijfermateriaal voortvloeiend uit dit
experiment, een brief te schrijven aan de minister van justitie. We willen hiermee aan de Minister van justitie
het signaal geven dat we in het gerechtelijk arrondissement Antwerpen hebben onderzocht en aangetoond dat
een lineair aanbod in navolging van de wet een groot potentieel aan bemiddelingsdossiers geeft. Dit vraagt
meer mankracht dan de twee voltijdse equivalenten die nu voorzien zijn voor Antwerpen. De stuurgroep vraagt
aan de minister welke zijn beleidsvisie ter zake is en welke consequenties hij wil koppelen aan deze cijfers. Eind
2009 hadden we nog geen antwoord ontvangen op deze brief.
Ondertussen gaat het in de praktijk verder als vanouds, zij het wat meer gestructureerd. De bemiddelaars gaan
3 keer per jaar langs bij alle onderzoeksrechters om te overlopen welke dossiers in aanmerking komen voor
bemiddeling. Deze werkwijze heeft als gevolg dat de onderzoeksrechters nog steeds de belangrijkste
leveranciers zijn van dossiers. Dit kanaal impliceert een actieve investering van de bemiddelaars die zich
verplaatsen naar het gerechtsgebouw, de nodige gegevens verzamelen en de brieven met het
bemiddelingsaanbod naar de partijen versturen. De samenwerking met de onderzoeksrechters loopt echter
goed en willen we behouden. Complementair zijn we op zoek naar een kanaal van permanente instroom van
dossiers naar de bemiddelingsdienst zonder dat de bemiddelaar de selectie doet. Zodat meer mensen
geïnformeerd worden over de mogelijkheid van bemiddeling en de bemiddelaar tijd overhoudt om effectief te
bemiddelen. Dit brengt ons bij het volgende punt.
INFORMATIE VANUIT HET PARKET
De stuurgroep heeft de aanzet gegeven om het gesprek aan te gaan met de nieuwe Procureur des Konings
zodra deze officieel is aangesteld. De vraag ligt voor om het engagement in het samenwerkingsprotocol grondig
te herzien en af te stemmen op de wet van 22/06/2005 en de resultaten uit het experiment. Het overleg met
de Procureur des Konings is inhoudelijk voorbereid in de schoot van de stuurgroep en het eerste contact is
gepland begin januari 2010. Wie het vervolg wil kennen, krijgt dit ongetwijfeld te lezen in ons volgend
jaarverslag. Alleszins leeft de hoop dat er nieuw perspectief is en hoop doet leven!
VERWIJZING DOOR DE BALIE
De stuurgroep adviseert ons om de stagiaires van het Bureau voor Juridische Rechtsbijstand een vorming te
geven over herstelbemiddeling zodat zij in hun advies cliënten ook kunnen informeren over bemiddeling. We
besloten om dit te doen in samenwerking met de diensten voor bemiddeling met minderjarigen (ADAM en
ELEGAST) en Bemiddeling in Strafzaken. De vorming staat gepland voor maart 2010 en zal opengesteld worden
voor alle advocaten.
JAARPLANNING 2009
We hebben in 2009 een heus jaarplan opgemaakt voor onze dienst en dat hebben we als gunstig ervaren. Een
organisatie met deeltijds werkende mensen vraagt meer overleg om de continuïteit te garanderen. Met het
oog op een heldere taakverdeling en een minimum aan overleg werkten we een jaarplan uit voor Antwerpen
binnen de krijtlijnen van het beleidsplan van Suggnomè. Tevens wilden we inspelen op en rekening houden
met de tendensen die we zagen in de cijfers van 2008.
Enkele concrete voorbeelden:
76 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
We hadden als doel gesteld dat we een stijging wilden zien in het aantal aanvragen, het aantal reacties en
interesses op het aanbod en het aantal gezamenlijke gesprekken. Voor elk doel werden concrete acties
beschreven met naam van de verantwoordelijke en timing. Dit helpt om gericht te werken en we hebben
gezien dat het effect heeft:
We tellen 19 aanvragen meer dan vorig jaar
de respons van partijen op het aanbod is opmerkelijk gestegen
en het aantal gezamenlijke gesprekken zit ook weer in de lift.
Voor een deel is dit zeker te wijten aan meer gerichte aandacht.
Alle externe overlegmomenten staan beschreven in het jaarplan. We zien dat een aantal fora waar de
bemiddelaar aan deelnam niet meer zijn samengekomen in 2009: het extern team van Vagga Andersen en de
werkgroep herstelgerichte detentie. Met het oog op het sensibiliseren van de partners die ook met slachtoffers
en daders werken, hechten we belang aan participatie van minstens volgende overlegmomenten:
Arrondissementele Raad Slachtofferzorg – groep hulpverlening intrafamiliaal geweld – Planningsteam
Maatschappelijke dienstverlening in de gevangenis.
Verder stellen we vast dat we soms te ambitieus zijn geweest. Een van de doelstellingen was ook de methodiek
inzake bemiddeling met cliënten met psychopathologie te verfijnen. Daarin moet het meeste werk nog
geleverd dus dat nemen we mee naar 2010. De werkgroep ‘bemiddelen met kinderen’ is inmiddels wel
geëvolueerd. Daarover leest u meer elders in het jaarverslag.
DE CIJFERS IN BEELD
De cijfers die hieronder worden besproken betreffen de aanvragen en de bemiddelingsdossiers van het
gerechtelijk arrondissement Antwerpen die werden opgenomen in de periode 01/01/2009 – 31/12/2009.
AANVRAGEN
In het jaar 2009 kregen we op de bemiddelingsdienst te Antwerpen in totaal 114 aanvragen binnen. We zien
een kleine stijging ten opzichte van vorig jaar.
Het parket verwijst niet actief op basis van het protocol afgesloten in 2002. De onderzoeksrechters verwijzen
wel, met name wanneer de bemiddelaar samen met de onderzoeksrechter de dossiers overloopt na een
dienstweek. Dit vertaalt zich duidelijk in volgende cijfers:
96 aanvragen (84 %) werden opgenomen. 80 % van de opgenomen aanvragen situeren zich in de fase van het
gerechtelijk onderzoek en 11% bevindt zich in de fase van de strafuitvoering.
17 aanvragen werden niet opgenomen (15%). Het betreft aanvragen die via slachtoffers en daders zelf of via
parajustitiële actoren op de dienst terecht komen. Soms weet de bemiddelaar meteen al bij de aanvraag dat ze
niet aan onze criteria voldoet en verwijst ze de partijen onmiddellijk door, bvb. naar relatiebemiddeling,
hulpverlening, enz. Een ander deel van de niet opgenomen aanvragen doorstaat de toetsing met de
gerechtelijke instanties niet. We willen hier wel een beeld van schetsen want het zegt iets over de wijze waarop
vragen op de dienst terecht komen. En het geeft ook een activiteit weer van de bemiddelaars, namelijk het
overleg met de gerechtelijke instantie en het contact met de aanvrager om het antwoord over te brengen en
desgevallend een verwijzing naar een andere dienst te bespreken.
Hieronder meer concrete informatie over deze aanvragen:
5 van de niet opgenomen aanvragen komen van het slachtoffer zelf, of familie of CHS. De redenen waarom de
aanvraag niet werd opgenomen zijn divers:
het slachtoffer krijgt na aanvraag medische diagnose en haakt af,
77 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
de onderzoeksrechter besluit dat de bemiddeling zou interfereren met het onderzoek,
het slachtoffer meent dat de feiten niet tegen zichzelf als persoon maar tegen zijn ambt zijn
gepleegd,
het slachtoffer haakt af na de mededeling dat de zaak geseponeerd is wegens onvoldoende bewijs
de dader verongelukt
4 van de niet opgenomen aanvragen werden gesteld via probatie-assistenten:
4 vragen van daders zelf:
2 maal komt de vraag te vroeg voor het slachtoffer, één maal beslist door het slachtoffer zelf en
één maal door de psychiater van het slachtoffer
de dader haakt af
de dader wordt verwezen naar familiale bemiddeling omdat het gaat over bemiddeling met zijn
familie
2 personen haken af
1 persoon is verwezen naar justitieel welzijnswerk omdat het ging over contact met zijn eigen
familie
1 vraag werd geweigerd door de onderzoeksrechter wegens ‘te veel benadeelden en het
onderzoek is nog niet volledig rond’ met andere woorden: negatieve interferentie met het lopend
onderzoek gekoppeld aan een opportuniteitsafweging.
2 vragen van bemiddelingsdiensten minderjarigen worden niet opgenomen omdat het slachtoffer niet
reageert.
1 vraag via Justitieel Welzijnswerk wordt niet opgenomen na weigering onderzoeksrechter op basis van
negatieve interferentie met het onderzoek.
1 vraag van een burger betrof een burgerlijk conflict inzake niet naleving van een contract met een aannemer
en de consequenties daarvan.
RESPONS VAN SLACHTOFFERS EN DADERS OP HET AANBOD
In totaal ontvingen 193 slachtoffers en 111 daders een brief met het bemiddelingsaanbod van de
bemiddelingsdienst Antwerpen. Dit geeft 216 potentiële slachtoffer-dader-relaties.
Als we de reacties van daders en slachtoffers in de opgenomen aanvragen bekijken, stellen we vast dat er meer
daders dan slachtoffers de bemiddelingsdienst contacteren nadat ze de brief ontvingen, i.c. 69% tegenover
50%. Tijdens dit eerste contact bevraagt de bemiddelaar of de partij interesse heeft om meer informatie over
bemiddeling te krijgen. 66% van de daders en 43% van de slachtoffers gaat hier op in, dat betekent dat zij na
contactname met de dienst meer uitleg willen over bemiddeling.
Indien de partijen over bemiddeling geïnformeerd werden door een verwijzer merken we dat bijna 100% van
deze mensen ook werkelijk geïnteresseerd zijn in bemiddeling. Deze tendens zagen we vorig jaar al en zet zich
dit jaar verder. Daarom vinden we het gepast om opnieuw een welverdiende pluim te geven aan al onze
verwijzers: slachtofferhulp en –onthaal, JWA, de herstelconsulenten, justitieassistenten, PSD en de advocaten.
Van de partijen die een bemiddelingsaanbod ontvangen via de bemiddelingsdienst (per brief) reageert
ongeveer de helft, i.c. 49% van de slachtoffers en 63% van de daders. Als we deze cijfers vergelijken met die
van Mechelen, waar de partijen geïnformeerd worden door een brief van de Procureur des Konings, merken
we dat resp. 37% van de slachtoffers reageert en 40% van de daders. Deze cijfers weerleggen de stelling dat
een brief vanuit het parket een grotere druk op de partijen legt om te reageren op het aanbod van
bemiddeling.
Door de jaren heen zien we dit cijfer ook erg fluctueren. Het is ons niet duidelijk wat hier allemaal invloed op
heeft.
78 | P a g i n a

BEMIDDELINGSDOSSIERS
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
In samenspraak met de subsidiërende overheid is Suggnomè tot de volgende definitie van een
bemiddelingsdossier gekomen: “Wanneer in eenzelfde gerechtelijk dossier 1 slachtoffer en 1 dader aan de
bemiddelingsdienst aangeven dat ze geïnteresseerd zijn in het bemiddelingsaanbod, spreken we van een
bemiddelingsdossier.” Dit betekent nog niet dat ze ook effectief een bemiddeling opstarten, wel dat de
bemiddelaar minstens twee interventies heeft gedaan, één voor het slachtoffer en één voor de dader.
In 2009 hebben de bemiddelaars gewerkt in 85 nieuw opgestarte bemiddelingsdossiers naast de 44
bemiddelingsdossiers overgedragen van 2008 wat ons brengt op een feitelijke caseload van 129 dossiers.
We zien dat 81% van de in 2009 opgestarte dossiers ook tot een effectieve bemiddeling heeft geleid.
In 19% leidt de toelichting over het aanbod niet tot een effectieve bemiddeling.
In 39% van de potentiële bemiddelingsdossiers tonen beide partijen interesse in het bemiddelingsaanbod. Na
contactname met de dienst is er nog een kleine uitval: in 32% van de potentiële bemiddelingsdossiers zetten
partijen de stap naar een effectieve bemiddeling.
Dit is bijna een verdubbeling tegenover 2008 (18%) en ook veel meer dan in 2007 (23%). Dat roept de vraag op
waarmee dit te maken heeft?
Het lijkt ons interessant om te onderzoeken welke factoren de respons van partijen bepalen.
AARD VAN DE FEITEN
Als we kijken naar de verdeling volgens de aard van de feiten bij de potentiële slachtoffer-dader relaties (216)
zien we het volgende :
persoonsdelicten (97 potentiële so da relaties ),
eigendomsdelicten (71 potentiële so da relaties bemiddelingsdossiers),
zedendelicten (32 potentiële so da relaties)
verkeersdelicten (16 potentiële so da relaties
15%
33%
7%
Aard van de feiten
45%
persoonsdelicten
eigendomsdelicten
zedendelicten
verkeersdelicten
Opmerkelijk is het verschil in respons van partijen op het bemiddelingsaanbod naargelang de aard van het
misdrijf.
Partijen van eigendomsdelicten tonen verhoudingsgewijs veel minder interesse in het bemiddelingsaanbod
(28%) dan betrokkenen bij persoonsdelicten (34%) dan bij zedenfeiten (62%) met als koploper de
verkeerszaken waarbij we zien dat 75% van de potentiële relaties ook effectieve bemiddelingsdossiers worden.
79 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Vanuit dit standpunt bekeken, krijgen we dus bijna het tegenovergestelde lijstje. Dit lijkt me belangrijke
informatie voor professionelen die nog aarzelen om partijen van bepaalde delicten te verwijzen naar
bemiddeling.
120
100
80
60
40
20
0
persoonsdelicten
AFGESLOTEN BEMIDDELINGSDOSSIERS
In 2009 hebben we 102 bemiddelingsdossiers afgesloten waarvan in 79 dossiers (77%) effectief bemiddeld
werd. 7 van deze 79 dossiers bevinden zich in de fase strafuitvoering.
De meerderheid van de partijen kiest voor een indirecte bemiddeling. Wij sloten 60 dossiers af na een indirecte
bemiddeling.
Maar, wij merken op dat in 19 (bijna één op vier) van de effectieve bemiddelingsdossiers minstens één
gezamenlijk gesprek werd georganiseerd. Dit percentage ligt beduidend hoger dan 2008 (11%).
Dit is een mooi resultaat van onze ambitie voor 2009! In 2010 blijven wij onze aandacht vestigen op de
mogelijkheden van directe bemiddeling in de hoop dat we opnieuw het cijfer van 2006 zullen halen (46%).
In totaal hebben we 27 ontmoetingen begeleid met partijen. Dat betekent dat meerdere partijen beslisten om
elkaar meer dan één keer te ontmoeten. Hieruit mogen wij concluderen dat wie een gesprek met de andere
partij meemaakt, overtuigd is van de zin van een ontmoeting.
LOPENDE BEMIDDELINGSDOSSIERS
Verhouding potentieel vs effectief
eigendomsdelicten
zedendelicten
Eind december dragen we 30 nog lopende dossiers over naar 2010.
De overeenkomsten die in deze dossiers werden afgesloten en ontmoetingen die hierin al plaatsvonden, zijn
nog niet terug te vinden in de huidige tabellen. Deze cijfers zullen pas weergegeven worden in het jaarverslag
van 2010, nl. wanneer deze dossiers volledig zijn afgesloten.
WIJZE VAN AFSLUITEN EN TERUGKOPPELEN
verkeersdelicten
aantal dossiers
respons
In 2009 werden 79 bemiddelingsdossiers afgesloten, waarvan 65 in gerechtelijk onderzoek, 5 in
opsporingsonderzoek, 2 bij het Hof van Beroep en 7 in de fase van de strafuitvoering.
In deze dossiers werden 16 overeenkomsten opgemaakt (20%). Dit is relatief weinig in verhouding tot andere
arrondissementen. We hebben hier niet meteen een verklaring voor. Mogelijks heeft het te maken met het feit
dat we werken in relatief zware dossiers en dat mensen daarin minder geneigd zijn schriftelijk te
communiceren ten aanzien van justitie. Dit dient echter verder onderzocht.
80 | P a g i n a

ACHTER DEZE CIJFERS: BLOED, ZWEET EN TRANEN
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Na al die cijfers willen we de aandacht van de lezer vestigen op de mensen achter deze cijfers. Bij elke
vervanging moesten toch wel enkele dossiers worden overgedragen aan een andere bemiddelaar. Telkens viel
op hoe moeilijk dat is want je bouwt een relatie op met de partijen en dat laat zich niet zo makkelijk
doorgeven. Onze neus staat in dezelfde richting maar ieder heeft zijn persoonlijke stijl. Zowel de bemiddelaars
als de slachtoffers en daders die bemiddelen zijn mensen van vlees en bloed, elk met hun eigen verhaal, van 10
tot 70 jaar en alles daar tussen in, mannen en vrouwen, wit en zwart, radicaal en mild, … . Er wordt hier gepraat
en gezwegen, gezucht en gezwoegd, gelachen en geweend, en vooral intens geleefd.
CONCLUSIE
We blikken tevreden terug op 2009. Er is stevig doorgewerkt op vele fronten en door verschillende mensen. Als
bemiddelaar bewegen we in de marge tussen de leefwereld van partijen en de realiteit van het strafproces. Dit
vraagt veel en het brengt veel. Onze ervaringen met slachtoffers en daders die de moed hebben om het
gesprek met elkaar aan te gaan maakt van ons bevoorrechte getuigen van de capaciteit van veel mensen om op
een redelijke manier met heftige emoties om te gaan.
Het inspireert ons om structureel aan de kar te blijven trekken zodat in de toekomst nog meer mensen die kans
krijgen. We zullen daarom blijven zoeken naar een meer structurele manier om mensen te informeren over
bemiddeling. En in deze zoektocht zijn we blij met onze stuurgroep, soms als duw in de rug en soms om de
rode loper uit te leggen ter introductie bij andere beroepsgroepen en organisaties.
BEMIDDELINGSDIENST OUDENAARDE
Inleiding
In 2009 werd de bemiddelingsdienst Oudenaarde gesubsidieerd voor 1,5 FTE. Deze subsidiëring werd ingevuld
door Alice Delvigne, Joke De Clercq, Ann-Sofie Michem en door Evelyn Goeman. Tijdens de eerste jaarhelft
werkte Joke De Clercq halftijds als bemiddelaar voor het gerechtelijk arrondissement Oudenaarde en dit als
vervangster van Alice Delvigne (0,5 FTE), die in die periode genoot van een verdiende moederschaprust. In het
najaar werd Evelyn Goeman (1 FTE) deeltijds als stafmedewerker gedetacheerd naar het secretariaat van
Suggnomè. De vrijgekomen 50 % aan bemiddelingscapaciteit werd voor de genoemde periode ingevuld door
Ann-Sofie Michem, ex-stagiaire van de dienst. Deze personeelswissels zorgden voor een nieuwe dynamiek en
maakten dat de vaste bemiddelaars plotseling een coachende rol ten aanzien van de startende collega’s
dienden op te nemen. Al vlug kwam een mooie samenwerking tot stand die uitgroeide tot een evenwichtig
geheel. Ondertussen hebben onze nieuwe collega’s Oudenaarde verlaten en zijn zowel Joke De Clercq als Ann-
Sofie Michem vast in dienst bij onze vzw en dit respectievelijk voor de arrondissementen Antwerpen,
Dendermonde en Ieper/ Veurne. We wensen hen een succesvolle carrière als bemiddelaar en veel
arbeidsvreugde toe.
STRUCTURELE ACTIVITEITEN EN VERDERE IMPLEMENTATIE VAN DE WET VAN 22 JUNI
2005
SELECTIE VAN DOSSIERS EN SAMENWERKING MET DE VERSCHILLENDE PARTNERS
De selectie van dossiers voor vonnis gebeurt nog steeds op dezelfde manier als de voorbije jaren, waarbij we
vooral afhankelijk zijn van onze samenwerkingspartners. Zoals reeds benoemd in vorige jaarverslagen streven
we naar een breder draagvlak voor bemiddeling. Dit liet zich het voorbije werkjaar vertalen in
sensibiliseringsacties die vooral gericht waren naar het informeren van slachtoffers. Zo werden onder andere
81 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
infosessies over bemiddeling verzorgd bij de vrijwilligers van slachtofferhulp, de professionele
slachtofferhulpverleners en slachtofferonthaal parket. Tijdens deze infosessie werd de lokale folder slachtofferdader
bemiddeling voorgesteld. Deze folder werd op maat gemaakt voor slachtoffers in samenspraak met het
begeleidingsteam 20 Oudenaarde. Aan de hand van kleine voorbeelden wordt in deze folder duidelijk gemaakt
wat een bemiddeling aan een slachtoffer te bieden geeft (kans op rechtstreeks gesprek, kans op materieel
herstel, kans op moreel herstel, kans om boodschappen en informatie uit te wisselen, …). Het opzet is om door
het werken met herkenbare situaties bemiddeling te duiden en te positioneren binnen de strafrechtelijke
procedure en zo meer slachtoffers de weg te laten vinden naar onze dienst. Tot op heden zijn we hierin niet
geslaagd. De sensibiliseringsacties vertalen zich momenteel niet in een hoger aantal aanmeldingen vanuit de
aangesproken hoek.
Daarnaast werkte onze dienst dit jaar mee aan een interview voor het weekblad Flair waarbij een slachtoffer en
een dader getuigden over hun doorlopen bemiddeling. Hierbij kreeg ook de bemiddelaar het woord. We stellen
ons de vraag of we met onze werking niet meer moeten proberen in de openbaarheid te komen. Jaarlijks
meewerken aan persacties zou de zichtbaarheid van de bemiddeling en onze dienst zeker verhogen. Wij
denken dat sensibiliseren en het creëren van een breder draagvlak kan via verschillende kanalen. In 2010
menen we te moeten inzetten op zowel media-aandacht, het informeren en sensibiliseren van partners en het
zichtbaar zijn in het individuele dossierwerk. Elke geslaagde bemiddeling is een verhaal dat door partijen wordt
vertaald naar de eigen achterban. Een directere manier om te werken aan een breder draagvlak kan men zich
niet wensen.
De medewerkers van de centra morele dienstverlening en de leden van het welzijnsteam werden dit werkjaar
eveneens door ons aangesproken. Ook zij begeleiden immers op regelmatige basis slachtoffers en daders. Na
een jaar slachtoffergerichte acties, blijkt dat slachtoffers nog steeds moeilijk de weg naar bemiddeling vinden.
Een oud zeer dat ook nu nog steeds snijdt in het vel van de bemiddelaars.
Nog steeds valt op dat vooral het parket (voor vonnis) en de daderhulpverlening samen met psd (in de fase van
de strafuitvoering) de grootste doorverwijzers zijn voor onze werking. Het voorbij jaar werd uiteraard ook met
deze samenwerkingspartners overleg gepleegd. Zo werd op initiatief van de stuurgroep herstelrecht en
bemiddeling het signaal gegeven aan de procureur des Konings dat de informatiebrief bemiddeling die
verzonden wordt vanuit het parket Oudenaarde te juridisch-technisch was. Deze werd in het najaar van 2009
dan ook aangepast. Verder dient gezegd dat men niet langer kan spreken van een aanbodsbrief maar van een
informatiebrief. Deze brief wordt vandaag enkel ten informatieve titel verzonden naar in een strafbundel
betrokken partijen. Indien mensen na ontvangst van deze brief meer informatie over bemiddeling of een
bemiddeling wensen dienen ze zelf actief contact op te nemen met de bemiddelingsdienst. Dit kan via het
bijgevoegde antwoordstrookje, telefonisch, via fax, mail, advocaat of hulpverlener. Doen ze dit niet binnen de
twee weken dan vertrekt er vanuit de dienst een herinneringsbrief.
In 2009 installeerden we op aansturen van de procureur des Konings, de heer Geert Merchiers, een
maandelijks overleg met de verschillende parketmagistraten en onderzoeksrechters, waarbij de bemiddelaars
bij elke titularis en onderzoeksrechter nagaan of er op dat moment dossiers liggen die in aanmerking komen
voor bemiddeling. Dit in combinatie met de parketjuriste die de dossiers vlak voor daging nog eens screent,
maakt in principe dat minder dossiers door de mazen van het net kunnen glippen en in steeds meer te dagen
dossiers het aanbod van herstelbemiddeling wordt gedaan.
DE STUURGROEPVERGADERING IN OUDENAARDE
In Oudenaarde komt de stuurgroep herstelrecht en bemiddeling 4 maal per jaar samen om zich te buigen over
herstelrechtelijke thema’s binnen het arrondissement. Doorheen de vergaderingen werd dit jaar gefocust op
de bemiddelingspraktijk, dit op vraag van de stuurgroepvoorzitter de heer Piet De Brouwer. Zo brachten de
bemiddelaars elke vergadering cases aan om van hieruit de discussie open te trekken en vanuit elk veld
feedback te krijgen en zo de werking te optimaliseren. Thema’s die hierbij nogal wat aandacht kregen waren de
verschillen tussen bemiddelingen voor vonnis en na vonnis, verschillen tussen bemiddelingen meerderjarigen
20 Het begeleidingsteam bemiddeling Oudenaarde is een overlegplatform dat samengesteld is uit volgende diensten: medewerkers van
slachtofferhulp, slachtofferonthaal, jww, justitiehuis Oudenaarde (BIS), project partnergeweld, bemiddelaars minderjarigen en
bemiddelaars meerderjarigen. Het opzet van dit overleg is om de lokale bemiddelingspraktijk te ondersteunen en mogelijkheid te bieden
tot supervisie.
82 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
en minderjarigen en bemiddeling in dossiers van intrafamiliaal geweld. Deze focus op de bemiddelingspraktijk
zou de weg moeten effenen naar het bespreekbaar maken van de bredere herstelrechtelijke praktijk binnen
het arrondissement waarbij elke samenwerkingspartner zijn ervaringen met het werken rond herstel
binnenbrengt in deze vergadering. Een mooi thema dat bij dit laatste opzet aansluit is de opstart van het
project herstelfonds te Oudenaarde. De krijtlijnen voor een hernieuwde werking werden ondertussen
uitgetekend en dragen een waardevol, hoog potentieel in zich. Het is onze intentie om dit project in 2010 met
de stuurgroep van nabij op te volgen. Vragen die kunnen voorgelegd worden zijn onder andere of we het Fonds
willen zien evolueren naar een instrument van herstelgerichte detentie, dan wel als een instrument binnen de
bemiddeling, waarbij de beschikbaarheid in functie moet komen te staan van de particulariteit van de
individuele aanvragen.
Uiteraard werden ook de activiteitenverslagen van de bemiddelaars besproken op de vergaderingen. Hiermee
nauw verbonden is de samenwerking met de verschillende arrondissementele partners en hoe deze tot stand
komt. In 2010 willen we deze activiteitenverslagen meer in de verf zetten en ze vooraan op de agenda van de
vergaderingen plaatsen.
Zoals steeds werd ook dit jaar door de bemiddelaars deelgenomen aan andere externe overlegmomenten.
Concreet gaat het hier over de stuurgroep partnergeweld, de stuurgroep verkeer, het Prohena 21 overleg en de
werkgroep familiale bemiddeling. Deze laatste werd bij de jaaraanvang geïnstalleerd op initiatief van de
kortgedingrechter en het parket met als doel de mogelijkheden tot implementatie van een project
ouderschapsbemiddeling te verkennen binnen het arrondissement.
ACTIEPLAN BEMIDDELINGSDIENST
In de voorbije periode werd een beleidsplanning opgemaakt voor de bemiddelingsdienst Oudenaarde. Dit plan
is gebaseerd op vijf grote pijlers, met name het effectieve bemiddelingswerk, de concrete werking van de
bemiddelingsdienst, het sensibiliseren en informeren, het domein stuurgroepen en het domein overleg en
zelfzorg. Het grote voordeel van zo’n gestructureerd actieplan is dat veel duidelijker wordt wat de
doelstellingen van de dienst zijn en waar prioriteiten liggen. Bovendien vergemakkelijkt dit actieplan het
werken met meerdere collega’s aanzienlijk aangezien er een duidelijkere taakverdeling mogelijk is.
STRAFINRICHING OUDENAARDE
Voor 2010 kunnen we stellen dat 16 van de 83 opgenomen dossiers (19 %) zich situeerden in de fase van de
strafuitvoering. Ook dit jaar werd er veel geïnvesteerd in het informeren van de bewoners van de
strafinrichting en dit door het aanbieden van individuele infomomenten. Deze infomomenten worden twee
maal per maand georganiseerd en maken het mogelijk dat beklaagden en veroordeelden individueel bij de
dienst terecht kunnen met hun vragen over bemiddeling. Op deze manier proberen de bemiddelaars de
bemiddeling zichtbaarder te maken in de gevangenis en de drempel te verlagen. In de praktijk stellen wij vast
dat er grote belangstelling is voor de individuele infomomenten, dit in tegenstelling tot de afwezige interesse
voor de gezamenlijke infosessie bij beklaagden en gedetineerden 22 .
Nadeel van deze individuele infosessies is dat de bemiddelaar vaker achterblijft met een eenzijdig
daderverhaal. In de fase van de strafuitvoering wijst de praktijk uit dat de kans op een negatieve reactie van
het slachtoffer groter is. Dit kan te maken hebben met de zwaarte van de feiten maar kan eveneens verklaard
worden door het feit dat in deze fase van de gerechtelijke procedure slachtoffers moeilijker bereikbaar zijn dan
de daders. Slachtoffers worden in deze fase minder ondersteund door derden. Zo is slachtofferhulp meestal,
jaren na de feiten, niet langer in beeld; ook de advocaat neemt niet langer een rol op in het dossier. Alleen
slachtofferonthaal parket komt in een aantal dossiers nog tussen. Moeten we niet nog actiever gaan
samenwerken met deze dienst ? Doelstelling voor 2010 is dan ook om onze aandacht te richten naar de
regelgeving rond de slachtofferverklaring en ons te focussen op een nieuwe partner waar we tot nu toe nog
21 Project herstelbemiddeling op nabijheidsniveau waarbij de verzoeningsfunctie van de vrederechter wordt aangesproken bij het oplossen
van kleine burgerlijke en strafrechtelijke geschillen.
22 Voor de gezamenlijke infosessies liep dit jaar immers slechts één inschrijving binnen.
83 | P a g i n a

niet veel mee hebben samengewerkt, namelijk de geestelijke gezondheidszorg.
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Verder werd ook dit jaar nogmaals duidelijk dat we moeten opteren voor een meer structurele oriëntatie van
de bemiddeling in de fase van de strafuitvoering, en dit zowel bij de instroom als bij de uitstroom van de
dossiers. Hiermee bedoelen we dat het moment van instroom, of het al dan niet geïnformeerd worden over de
mogelijkheid tot bemiddeling, niet afhankelijk mag zijn van personen. Het bemiddelingsaanbod moet op een
rechtsgelijke manier kenbaar gemaakt worden aan alle recht-zoekenden. Richten we onze aandacht naar het
moment van de uitstroom van bemiddelingsdossiers fase strafuitvoering, dan stellen we ons de vraag of we
niet meer moeten streven naar een terugkoppeling vanuit de bemiddeling naar de gerechtelijke instanties en
het wegen op de beslissingen van de strafuitvoeringsrechtbanken. Om deze doelstelling te verwezenlijken
vragen wij ons af of het volstaat dat er meer overeenkomsten worden gegenereerd of moeten we nog een stap
verder gaan en partijen meer wijzen op hun verantwoordelijk om te wegen op een gerechtelijke beslissing ?
DE CIJFERS IN BEELD
Deze bespreking betreft de in- en uitstroom van alle bemiddelingsdossiers binnen het gerechtelijk
arrondissement Oudenaarde in 2009, opgenomen door alle medewerkers van de vzw Suggnomè. Concreet
betekent dit dat de cijfers voor de fase van de strafuitvoering volledig geïntegreerd zijn in deze bespreking.
AANTAL AANVRAGEN
Als aanvraag wordt beschouwd, een strafdossier waarin minstens één van de partijen heeft laten blijken
geïnteresseerd te zijn in de bemiddeling. Deze interesse kan blijken uit een persoonlijk gesprek maar kan
evengoed blijken uit het ontvangen van een aanvraagformulier op de dienst. Dit betekent dat alvorens we van
een effectieve aanvraag spreken, er al heel wat werk verzet is door onze samenwerkingspartners. Zo
verstuurde het parket in 105 strafbundels informatiebrieven 23 over slachtoffer-dader bemiddeling. In hoeveel
dossiers trajectbegeleiders, hulpverleners, politieagenten, justitieassistenten, … partijen informeerden over
bemiddeling is door onze dienst niet gekend. Feit is dat we ondanks ons vernieuwd registratiesysteem nog
steeds met een grote onbekende variabele af te rekenen hebben, namelijk het aantal dossiers waarin door
derden geïnformeerd werd over bemiddeling. Zo zien we in tabel 1 dat er in 2009 sprake is van 92 aanvragen.
Ter verduidelijking lichten we even de concrete werking toe.
Wanneer een dader of slachtoffer, eventueel via zijn hulpverlener, advocaat, gevangenis, … bij de
bemiddelingsdienst een aanvraag doet voor bemiddeling voor vonnis, toetst de bemiddelaar bij de
gerechtelijke instanties of er al dan niet interferentie is met het lopende onderzoek. Als dit niet het geval is,
dan vertrekt er vanuit de bemiddelingsdienst een aanbodsbrief naar de andere partij en wacht men reactie af.
Indien de gerechtelijke instanties zelf menen dat partijen dienen geïnformeerd te worden, dan vertrekken de
informatiebrieven vanuit het parket zelf. De bemiddelingsdienst krijgt hiervan kopij en wacht twee weken op
reactie. Indien niemand reageert, worden herinneringsbrieven gestuurd, met de vraag de dienst te
contacteren.
Na vonnis wordt geen toetsing meer gedaan bij de gerechtelijke instanties en vertrekt - na een eerste
intakegesprek met de partij die de bemiddeling aanvraagt en indien de aanvraag voldoet aan de criteria voor
de bemiddeling - vanuit de bemiddelingsdienst een brief naar de tegenpartijen.
Voor 2009 werden 9 aanvragen niet opgenomen. Het niet opnemen van zekere aanvragen heeft uiteenlopende
redenen. Zo beantwoordden dossiers niet aan de criteria voor herstelbemiddeling, betrof het een oneigenlijke
vraag, was de zitting te kortbij of interfereerde het bemiddelingsdossier met het lopende onderzoek, …
23 Zie blz 81 – selectie van dossiers en samenwerking met verschillende partners
84 | P a g i n a

AANTAL DOSSIERS WAARIN EFFECTIEF BEMIDDELD WERD
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
In ten minste 105 strafdossiers werden partijen dit jaar geïnformeerd over bemiddeling. Zoals hoger vermeld
gaf dit aanleiding tot 92 aanvragen bij onze dienst 24 die op hun beurt resulteerden in 75 bemiddelingsdossiers.
Dit zijn strafdossiers waarin beide partijen op zijn minst interesse tonen in de methodiek van bemiddeling als
antwoord op hun conflict en met wie een pre-bemiddelingstraject werd doorlopen. Deze prebemiddelingstrajecten
mondden uit in 67 effectieve bemiddelingsdossiers 25 . In vergelijking met het vorige
werkjaar is dit een stijging met 19 dossiers 26 . Oorzaak voor deze stijging is ons inziens te wijten aan de stijging
van het aantal dossiers waarin rechtzoekenden werden geïnformeerd over de mogelijkheid tot bemiddeling.
We zouden dus de logische conclusies kunnen trekken dat hoe meer mensen geïnformeerd worden, hoe meer
dit resulteert in effectieve bemiddelingsprocessen. Wat onze argumentatie versterkt voor het streven naar een
zeer brede informatieverspreiding. Pas als mensen geïnformeerd worden over het bestaan van bemiddeling,
kunnen ze een weloverwogen keuze maken en zelf beslissen of ze al dan niet willen meestappen in een
bemiddeling. Dit is werken aan participatieve en communicatieve justitie. Maar dan moet men dus in eerste
instantie geïnformeerd geraken, iets waar we dit jaar dus weer net iets beter in geslaagd zijn, en waar we ook
volgend jaar zullen naar blijven streven.
AANTAL DADERS EN SLACHTOFFERS DIE REAGEREN
Het feit dat niet in alle dossiers waarin mensen geïnformeerd worden, ook effectief bemiddeld wordt, betekent
niet noodzakelijk dat er weinig reactie is van daders of slachtoffers. We concluderen dat redelijk veel mensen
bereikt worden en dat ook behoorlijk wat mensen reageren en interesse vertonen, zonder dat dit resulteert in
een effectieve bemiddeling. Hieruit blijkt dat een bemiddelaar meer doet dan enkel en alleen bemiddelen. Ook
in de fase van de pre-bemiddeling wordt heel wat geïnvesteerd door onze bemiddelaars, nl. partijen
informeren, een eerste luisterend oor bieden, doorverwijzen, andere partijen trachten te bereiken, …
AANTAL EN STATUUT VAN DE SLACHTOFFERS EN DADERS IN DE OPGENOMEN AANVRAGEN
Van de 64 slachtoffers in de effectieve bemiddelingsprocessen waren er 24 mannen, 34 vrouwen en 6
rechtspersonen. Van de 42 daders waren er 37 mannen en 4 vrouwen.
AANTAL AFGESLOTEN BEMIDDELINSGDOSSIERS IN 2009
In 2009 werd gewerkt in dossiers die opgestart werden in 2008 en in 2009. In totaal werden in 2009 80 dossiers
afgesloten, waarvan in 62 dossiers effectief werd bemiddeld. In 7 dossiers daarvan werden een of meerdere
gezamenlijke gesprekken georganiseerd. In 23 van de 62 dossiers waarin effectief werd bemiddeld, werd een
overeenkomst afgesloten.
Dit houdt in dat in 11% van de dossiers waarin effectief een bemiddeling wordt opgestart er een gezamenlijk
gesprek plaatsvindt en dat in 37 % van de dossiers waarin een bemiddeling gestart wordt, een overeenkomst
wordt afgesloten.
De gemiddelde duur van een bemiddeling is 84 dagen, wat opmerkelijk korter is dan de vorige jaren 27 . Dit kan
te wijten zijn aan het feit dat heel wat dossiers ons pas bereiken op het moment dat er een zittingsdatum
wordt gefixeerd. Dit maakt dat mensen verplicht zijn om heel vlug een beslissing te nemen aangaande de
opstart van een bemiddelingstraject en dat er heel concreet gewerkt wordt naar een haalbare oplossing op
korte termijn. Dit komt niet altijd de kwaliteit van de bemiddeling ten goede. Allereerst merken we op dat zo
kort bij het proces de polarisatie van beide partijen groter wordt, de druk om tot een resultaat te komen
verhoogt en spanningen en stress bij partijen toenemen. Vandaar dat in een aantal van deze ‘zittings’dossier de
bemiddeling wordt uitgesteld tot na vonnis. Dit is zeker aangewezen en wordt actief voorgesteld in die dossiers
24 Aantal aanvragen de afgelopen jaren: in 2006: 79; in 2007: 83; in 2008: 74.
25 Effectief bemiddelingsdossier = één dader en één slachtoffer in eenzelfde strafdossier die in het bemiddelingsproces stappen
26 Aantal effectieve bemiddelingsdossiers de afgelopen jaren: in 2006: 67; in 2007: 56; in 2008: 48.
27 in 2006 : 104; in 2007 : 95 en in 2008 : 129.
85 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
waar partijen zuiver wensen te praten over het emotionele aspect van het gebeuren en op zoek zijn naar een
manier om zich ten aanzien van elkaar te verhouden in de toekomst.
AARD VAN DE FEITEN
Lijsten we de bemiddelingsdossiers op naar aard van de feiten dan blijkt dat van de 65 effectieve
bemiddelingsdossiers het in 24 dossiers handelt over eigendomsdelicten, in 29 dossiers over persoonsdelicten
en 14 dossiers over zedendelicten.
GROEIPOTENTIEEL
Jaarlijks vragen wij ons af of we als bemiddelingdienst aan onze limiet zitten wat betreft ons groeipotentieel.
Een vraag die we niet kunnen beantwoorden zolang niet in alle strafdossiers, die beantwoorden aan de criteria
voor bemiddeling, een rechtsgelijk aanbod bemiddeling vertrekt naar de betrokken partijen. In 2009 werd door
alle samenwerkingspartners en de bemiddelingsdienst gestreefd naar het aanbieden van een dergelijk
rechtsgelijk aanbod. Deze inspanningen mondden uit in nieuwe samenwerkingsafspraken met het Parket te
Oudenaarde (zie hoger). We stellen dan ook vast dat de toezichtsfunctie die aan magistraten door de wet werd
voorbehouden een structurele inbedding kreeg. Dit betekent vandaag dat in bijna alle dossiers die momenteel
in aanmerking komen voor bemiddeling informatie over bemiddeling vertrekt 28 . Oudenaarde is een klein
gerechtelijk arrondissement dat men zeker niet mag vergelijken met arrondissementen zoals Gent,
Dendermonde en Antwerpen. Uit de jaarstatistieken van de federale overheidsdienst justitie 29 blijkt dat in 2008
te Oudenaarde 9.602 nieuwe correctionele zaken aanhangig werden gemaakt. Dit is in vergelijking met de
gerechtelijke arrondissementen Gent, Dendermonde en Antwerpen relatief laag 30 . Een aanhangig gemaakt
dossier kan op verschillende manieren worden afgesloten: de zondergevolgstelling, de samenvoeging, de
terbeschikkingstelling, de betaalde minnelijke schikking, de succesvol voltooide bemiddeling in strafzaken, de
directe dagvaarding, de vaststelling voor de raadkamer voor de regeling van de rechtspleging. Zo werd te
Oudenaarde voor het werkjaar 2008 in 530 dossiers rechtstreeks gedagvaard en werd in 194 dossiers een
uitspraak gedaan over de regeling van de rechtspleging voor de raadkamer. Van deze laatste werd in 54 % van
de dossiers verwezen naar de correctionele rechtbank. Dit alles om te duiden dat zeker niet alle parketdossiers
in aanmerking komen voor herstelbemiddeling. Het feit dat dit jaar sowieso in 105 dossiers geïnformeerd werd
over bemiddeling en deze dossiers uitmondden in 75 bemiddelingsdossiers willen we dan ook toeschrijven aan
onze succesvolle samenwerking met al onze partners. Hiervoor onze oprechte dank.
BEMIDDELINGSDIENST LIMBURG
HERSTELBEMIDDELING LIMBURG
In oktober 2007 werd voor het eerst de idee van een intensere samenwerking bespreekbaar gemaakt binnen
de VZW. Momenteel profileren de beide bemiddelingsdiensten zich duidelijk als de dienst Herstelbemiddeling
Limburg (HBLim), met vermelding van de twee afzonderlijke arrondissementele werkingen in Hasselt en
Tongeren. Dit vertaalt zich in de mondelinge en geschreven communicatie met cliënten, met partners, op
overlegmomenten, en binnen de beide stuurgroepen.
Op vlak van bemiddelingswerk komen alle nieuwe aanmeldingen uit Hasselt en Tongeren terecht op 1
dossierlijst. Het kan dus zowel een bemiddelaar uit het arrondissement Hasselt als een bemiddelaar uit
Tongeren zijn die een nieuw dossier opstart. Hierbij wordt dan rekening gehouden met de caseload van de
bemiddelaar. De arrondissementele bemiddelingsdiensten – en dus ook bemiddelaars – blijven evenwel gelinkt
met de justitiële partners. Contacten met rechtbank of parket verlopen dus steeds via de arrondissementele
28 Sinds september 2009.
29 www.just.fgov.be/statistiek_parketten/jstat2008
30 Meer concreet betrof het voor Gent 39.504, voor Dendermonde 37.440 en voor Antwerpen 45.995 nieuwe correctioneel aanhangig
gemaakte zaken.
86 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
bemiddelaar, als het ware de “verbindingsbemiddelaar” van dat arrondissement. De praktijk van de laatste
twee jaar wijst uit dat de bemiddelaar van Tongeren hoofdzakelijk dossiers opneemt uit eigen arrondissement,
en dat de bemiddelaars uit Hasselt naast de dossiers uit eigen arrondissement een behoorlijk aantal dossiers
uit arrondissement Tongeren opnemen. Dit heeft uiteraard te maken met de grote dossierinstroom in
Tongeren.
De meerwaarde van een samensmelting tussen de twee arrondissementele diensten in Limburg naar één
bemiddelingsdienst is dat op de feitelijke werking uitzonderingen kunnen gemaakt worden zoals het opvangen
van dossiers op de wachtlijst. In theorie zou deze flexibiliteit ook mogelijk zijn tussen twee afzonderlijke
bemiddelingsdiensten, maar de ervaring wijst uit dat deze werkwijze niet optimaal is wat betreft de
cliëntgerichtheid, de efficiëntie in de samenwerking met justitiële partners, en de geloofwaardigheid en
beeldvorming in de regio. De onduidelijkheid die hierin bestaat of bestond op het gebied van de bemiddeling in
fase strafuitvoering getuige hiervan.
Naast dit eerste argument, met name de flexibiliteit in de opvang en opstart van dossieraanvragen, is er nog
een structureel argument op vlak van een verdere uitbouw, ontplooiing, en bestendiging van de
bemiddelingsdienst in de provincie. De sociale en parajustitiële kaart is in Limburg in grote mate provinciaal
georiënteerd. Of met andere woorden: de arrondissementeel georganiseerde bemiddelingsdiensten in Limburg
zijn haast de enige arrondissementele diensten in de provincie. De evolutie in Limburg om zich niet
arrondissementeel te organiseren is waarschijnlijk ingegeven door de geografische indeling van de
arrondissementen. In de toekomst zou de eenheidsdienst kunnen evolueren naar één centraal bureau, en
verschillende antennediensten.
EÉN DIENST, TWEE STUURGROEPEN
De vraag naar de bedoeling en het “nut” van de stuurgroepen klinkt regelmatig op binnen arrondissementen.
De VZW heeft daarop volgend de werking en finaliteit van de verschillende stuurgroepen in kaart gebracht in
voorbereiding op een inhoudelijke debat dat plaatsvond met alle medewerkers van de VZW op de denkdagen
van 2009. Uit de synthese blijkt ondermeer dat in de grote meerderheid van de gevallen de stuurgroep een
platform is geworden van overleg. Slechts uitzonderlijk stonden stuurgroepen beschreven als een
beleidsadviserend orgaan. Hasselt en Tongeren stonden ten dele onder deze categorie vermeld.
Een eerste vraag zal zijn op welke manier een evenwicht zal gezocht moeten worden in het spanningsveld dat
ontstaat tussen de agenda van een stuurgroep als beleidsadviserend orgaan en de agenda van de VZW als
werkgever. De dienst Herstelbemiddeling Limburg is ervan overtuigd dat op termijn een officiële erkenning van
het statuut van stuurgroep als beleidsadviserend overleg wenselijk zou zijn. Een volgende vraag die zich voor
Limburg zal stellen in het licht van de eenheidsdienst is hoe de stuurgroepen van Hasselt en Tongeren zich tot
elkaar zullen verhouden in hun beleidsadviserende rol. In de werking van de twee diensten zijn er zeker en vast
gemeenschappelijke agenda’s binnen de twee stuurgroepen die arrondissementeel overstijgend zijn. Het gaat
dan in de eerste plaats over de opdracht van de beide bemiddelingsdiensten om het maatschappelijk draagvlak
voor herstelrecht in Limburg te verbreden. En daarnaast zijn er ook specifieke bemiddelingsthema’s die binnen
beide stuurgroepen samen bekeken kunnen worden. We denken dan aan het actuele thema rond bemiddelen
in verkeersongevallen. Rond dit thema werd er in 2009 besloten om in 2010 een gezamenlijke stuurgroep
samen te roepen.
STRUCTURELE ACTIVITEITEN EN VERDERE IMPLEMENTATIE VAN DE WET VAN 22 JUNI
2005
INFORMEREN ALS EERSTE DOELSTELLING
In het arrondissement te Tongeren wordt er vanuit het parket reeds lineair geïnformeerd sinds september
2006 en dit conform de wet van 22 juni 2005. Er was een eerste evaluatie en bijsturing in het najaar van 2007.
87 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Sinds begin 2008 is de werkwijze ongewijzigd. Magistraten maken bij de eindvordering een overweging om
partijen in een dossier te informeren over bemiddeling. Hiervoor hanteren zij de criteria: (1) bekennende
dader, (2) gekend slachtoffer, en (3) schade. In opdracht van de magistraat informeert de administratie de
partijen. In navolging op de dossierselectie van de magistraten overloopt de bemiddelaar op geregelde
tijdstippen de strafbundels die niet weerhouden werden. Indien er nog bijkomende strafbundels zijn die
voldoen aan de criteria om in aanmerking te komen voor bemiddeling, worden deze dossiers nog door de
magistraat weerhouden. De strafbundels waarin een gerechtelijk onderzoek gevoerd wordt, en die door de
onderzoeksrechters aangeboden worden voor eindvordering worden op de criteria getoetst. Indien
weerhouden, worden hierin de partijen ook geïnformeerd over bemiddeling. De dossiers die door de
raadkamer “onder de banden” worden verwezen naar de correctionele rechtbank passeren niet voor toetsing
bij de bemiddelaar omwille van de korte tijdspanne tot dagvaarding.
In het arrondissement te Hasselt is er sinds de opstart in 2007 nauwe samenwerking met het
onderzoeksgerecht en de voorzitter van de Rechtbank van eerste aanleg. Vanaf 2008 werd er minstens
maandelijks door alle onderzoeksrechters een dossierselectie gedaan, rekening houdend met de criteria: (1)
bekennende dader, (2) gekend slachtoffer. Bijkomend werd ook nog rekening gehouden met de beslissing in de
eindvordering. Vervolgingstelling was hierin uiteraard een voorwaarde. In 2009 werd het systeem van
dossierselectie nogmaals geïntensifieerd. Alle dossiers die voor de raadkamer verschijnen worden systematisch
– dit betekent bijna wekelijks – getoetst op de criteria en desgevallend aangeboden aan de
bemiddelingsdiensten om aanbodsbrieven in te schrijven. Maandelijks leverde dit een instroom van gemiddeld
11 nieuwe strafbundels. De nauwe samenwerking en het groeiend geloof vanwege het onderzoeksgerecht om
iedereen over zijn recht tot bemiddeling te informeren, heeft er in december 2009 toe geleid dat het
onderzoeksgerecht alle betrokken partijen in een gerechtelijke procedure, en meer bepaald in een gerechtelijk
onderzoek, lineair zal informeren over de mogelijkheid tot herstelbemiddeling. De griffie van de raadkamer
informeert alle partijen over de mogelijkheid tot bemiddeling. Dit nieuwe systeem zal bij aanvang van 2010
nauwgezet geëvalueerd worden.
VERBREDING VAN HET AANBOD NAAR VERKEERSONGEVALLEN
Volgens de Wet op Bemiddeling hebben alle personen met een direct belang in het kader van een gerechtelijke
procedure de mogelijkheid om beroep te doen op bemiddeling. Dit is alvast ook de interpretatie die het
politieparket te Tongeren maakt vanaf 2009 als het gaat om verkeersongevallen met dodelijke afloop. Alle
partijen betrokken bij een dodelijk verkeersongeval zonder verzwarende omstandigheden worden vanaf
december 2008 door het Parket te Tongeren geïnformeerd over het aanbod in bemiddeling. Dit heeft er
uiteraard voor gezorgd dat de aanvragen in deze dossiers zijn toegenomen. Naar aanleiding van deze beslissing
is er in Tongeren tussen bemiddelingsdienst en de dienst slachtofferonthaal van het parket een structurele
samenwerking opgestart, die erop gericht is in de eerste plaats om de informatieverstrekking, de
terugkoppeling, de doorstroming, en de bemiddeling te evalueren. Wat betreft bemiddelingsmethodiek
worden verkeersdossiers ook nauwgezet geëvalueerd tijdens de intervisiemomenten. De juridische
complexiteit van verkeersdossiers en de aard van feiten noopt hier en daar om een herziening in de
bemiddelingsmethodiek. Op basis van de ervaringen in 2009 zal het systeem van lineair informeren verder
nauwgezet geëvalueerd worden met de betrokken partners, het politieparket en de dienst slachtofferonthaal
aan het parket. Voorlopig werden volgende belangrijke elementen of thema’s opgemerkt die zeker verdere
opvolging en evaluatie vragen: (1) principe van opzet, schuld, en schuldgevoel; (2) Bemiddelen zonder
resultaatsverbintenis; en de (3) afstemming en samenwerking met partners (voor meer gedetailleerde
bevindingen, zie jaarverslag Herstelbemiddeling Limburg 2009). Het is duidelijk gebleken tijdens deze
experimenteerfase in 2009 dat bemiddeling bij dodelijke verkeersongevallen een andere focus vraagt van de
bemiddeling. Resultaatsgerichte methoden van bemiddeling zijn hier niet opportuun, en vaak zelfs ongewenst.
De onzekerheid rond schuld en verantwoordelijkheid maakt het moeilijker om partijen naar een constructief
communicatieproces toe te leiden dat de verwerking en het rouwproces van de partijen ten goede komt. En de
vraag voor de toekomst zal zijn of deze vorm van herstelbemiddeling als een proces van loutering en heling
gezien moet worden, dan wel of ze een bijdrage kan leveren aan een meer op participatie gerichte justitie.
88 | P a g i n a

HERSTELGERICHTE DETENTIE
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
De verdere uitwerking en de heropstart van het project herstelfonds is één van de doelstellingen wat betreft
onze werking in de gevangenis. Het is de bedoeling om op deze ingeslagen weg verder te gaan, waarin lokaal
overleg en dialoog met de verschillende partners de belangrijkste aandachtspunten zullen blijven. Heel ver
staan we op dit vlak nog niet, maar hierin zijn we hoegenaamd geen uitzondering in vergelijking met de andere
Vlaamse gevangenissen waar het project herstelfonds is opgestart. In dit hele verhaal zal het niet onbelangrijk
zijn voor Limburg dat het lokale directieteam van Hasselt in 2010 haar volle steun zal blijven verlenen aan de
herstelmedewerker om de herstelgedachte werkelijk een plaats te kunnen geven in het strafuitvoeringsbeleid
van de instelling. Het beheer en de uitvoering van de gevangenisstraf moet voorwaarden blijven scheppen –
weliswaar in een veilig kader en vanuit een degelijk bestuur – om communicatieprocessen tussen de gestraften
en hun slachtoffers te faciliteren.
In de tweede plaats – en een meer algemene uitdaging voor 2010 – zal de denkoefening zijn voor Limburg rond
de vraag: “hoe moet bemiddeling in de fase van de strafuitvoering zich verhouden tot het aanbod van
bemiddeling in de fase voor vonnis? Moet er überhaupt een verhouding zijn?” Het is niet enkel de perceptie,
maar ook nog steeds de realiteit als we de cijfers bekijken, dat de bemiddeling in de fase van de strafuitvoering
een zeer kleine minderheid uitmaakt van het totaal aantal dossiers dat instroomt. Afgaande op de bepalingen
uit de Wet op Bemiddeling is er geen enkel argument om in vormen van bemiddeling prioriteiten te stellen. Het
zou bijvoorbeeld moeilijk verdedigbaar zijn om een dossier in de fase voor vonnis te laten “voorgaan” op een
dossier in de fase van de strafuitvoering. Naar analogie met het systeem van lineair informeren vanuit de
gerechtelijke overheden, zal er dus binnen de dienst Herstelbemiddeling Limburg gewerkt worden aan een plan
om een veralgemeend informeren voor bemiddeling in de fase van de strafuitvoering voor Limburg ingang te
doen vinden. Het is onze overtuiging dat het recht op bemiddeling voor iedere betrokken partij in een
gerechtelijke procedure ook moet gelden voor burgers die voor korte of lange tijd in detentie verblijven.
WACHTLIJST
Een wachtlijst creëert ontegensprekelijk een spanningsveld tussen enerzijds de lopende dossiers niet op een
kwaliteitsvolle wijze kunnen behandelen (en dus de nood om een rem te zetten op de instroom), en anderzijds
de frustratie om niet snel genoeg nieuwe dossiers te kunnen opstarten omdat de kans bestaat dat “ontevreden
klanten” het geduld verliezen om lang op de wachtlijst te moeten staan. De wachtlijst in Tongeren is daarom
een constante zoektocht naar een goed evenwicht geweest sinds midden 2008.
In oktober 2007 werd vanuit Limburg de bezorgdheid uitgedrukt dat een actievere samenwerking met de
parketdiensten van Tongeren mogelijks een dossier overload zou kunnen teweegbrengen 31 . Na de laatste
aanpassing in het systeem van lineair informeren in februari 2008 is er dan ook een constante op te merken in
de doorverwijzingen door het parket (gemiddeld 15 strafbundels per maand). Vanuit het parket wordt nu
veralgemeend geïnformeerd naar al de dossiers die voldoen aan de criteria. Niet veel later zou blijken dat de
voorspelling correct werd ingeschat: sinds 14 april 2008 heeft de bemiddelingsdienst Tongeren een wachtlijst
moeten invoeren.
Op 30 september 2008 kwamen er 27 strafbundels op de wachtlijst. Een strafbundel komt op de wachtlijst
vanaf het moment dat minstens 1 dader en 1 slachtoffer ingaan op de bemiddeling. Dit wil zeggen dat wanneer
twee partijen aangeven dat ze in de bemiddeling willen stappen, ze op de hoogte worden gebracht van het
bestaan van de wachtlijst. Ze worden schriftelijk ingelicht dat ze gecontacteerd worden wanneer er met hun
een afspraak kan gemaakt worden voor een kennismakingsgesprek. Na een wachttijd van ongeveer 13 weken
werd het eerste dossier op de wachtlijst opgestart. De gemiddelde wachttijd lag dan ook rond de 3 maanden.
Wanneer in deze wachttijd de datum voor de correctionele zitting in een dossier bekend is, krijgt dit dossier
prioriteit om alzo nog afgerond te kunnen worden voor de zitting en een regeling toe te voegen aan het
dossier. Als deze spoedbemiddeling niet mogelijk is worden deze dossiers met zorg opgestart in de fase van de
strafuitvoering.
31 Vanspauwen, K. en Cuppens, M. (2008) Subsidiedossier Limburg, interne nota tbv Suggnomè VZW, pp. 2-3.
89 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Dit blijft hoe dan ook een vreemde werkwijze als men weet dat we na één reactie aan de niet reagerende
partij een herinneringsbrief schrijven. Als hierop gereageerd wordt ontvangt deze partij kort nadien een
schrijven dat zijn dossier op de wachtlijst staat.
In enkele strafbundels toonden partijen dan ook geen interesse meer in de bemiddeling. Wat de juiste reden
hiervoor is hangt af van dossier tot dossier.
Mede dankzij een personeelsuitbreiding van 0,5 FTE voor Tongeren midden 2008 kon de toeloop op de
wachtlijst enigszins ingeperkt worden. In januari 2009 stonden er 10 dossiers op de wachtlijst. Dit zijn dossiers
die in principe opgestart konden worden in 2008 maar dat was niet mogelijk omwille van personeelstekort.
Intussen bleek dat er met betrekking tot maandelijkse instroom een constante was vast te stellen van
gemiddeld 15 dossiers per maand. Gezien de evaluatie van de voorbije jaren was er geen indicatie dat dit ook
in 2009 niet zo zou zijn.
Na herhaaldelijk oproepen vanuit Limburg werd er binnen de VZW ernstig nagedacht over de wachtlijst in
Limburg, en in het bijzonder in Tongeren. Er was dringend nood aan versterking en ondersteuning. De VZW
werd in april 2009 uitgebreid met een administratieve kracht. Er werd voorgesteld om die naast de
arrondissementen Mechelen en Antwerpen (samen gehuisvest in Antwerpen) ook te laten werken in Tongeren.
Vanaf mei 2009 werkte de administratieve kracht wekelijks op vrijdag in Tongeren. In augustus 2009 werd
beslist dat het niet langer haalbaar is om als werknemer de administratieve taken van drie verschillende
arrondissementen met drie verschillende werkwijzen te combineren. Met als gevolg dat er vanaf september
niet langer administratieve ondersteuning is voor Tongeren.
Anderzijds werd tegelijkertijd beslist om de regio Limburg vanaf mei 2009 uit te breiden met een 0,5 FTE
bemiddelaar. Dit viel samen met de terugkeer van een collega uit ouderschapsverlof. Op 1 mei 2009 steeg de
personeelsbezetting voor de bemiddelingsdienst Limburg naar 2,7 FTE. De dossiers die op de wachtlijst stonden
konden opgenomen worden en begin september 2009 was deze zo goed als bijgewerkt. In september werd een
collega voor onbepaalde duur ziek en in november verliet deze collega de organisatie. De ambities voor de
ingeslagen weg werden opgeborgen en de dienst zou tijdelijk terug functioneren op 2 FTE.
Onmiddellijk had dit tot gevolg dat de wachtlijst opnieuw een noodzakelijk werkinstrument werd. Het jaar 2009
werd bijgevolg afgesloten met 19 strafbundels op de wachtlijst die zich vertalen in 34 bemiddelingsdossiers.
Door de doorgedreven samenwerking in Limburg worden alle aanvragen voor de 2 arrondissementen samen
op één dossierlijst opgenomen. In theorie betekent de wachtlijst Tongeren dan ook de wachtlijst voor Limburg.
Nieuwe aanvragen voor Hasselt komen bijgevolg ook op de wachtlijst terecht. Dit houdt uiteraard belangrijke
consequenties in voor de werking in het arrondissement Hasselt. Momenteel liepen in 2008 en 2009 de eerste
doorverwijzingen vanwege het Parket druppelsgewijs binnen wat betreft verkeersongevallen en dossiers
waarin slachtoffers hun wens uitdrukken om te bemiddelen. Vooral deze laatste evolutie in de relatie met het
Parket is positief. De bemiddelingsdienst te Hasselt zal in elk geval proberen voorkomen dat de samenwerking
met Parket en Onderzoeksgerecht zal bevriezen door het feit dat er een wachtlijst bestaat in Hasselt.
Herstelbemiddeling Limburg heeft zich dan ook al sinds het einde van 2008 als vragende partij aangediend om
een duidelijk communicatiemodel uit te werken samen met de vzw Suggnomè rond de problematiek van
wachtlijsten. Kennelijk is de wachtlijstproblematiek van Tongeren een geïsoleerd geval binnen Vlaanderen, en
bestaat er geen prioriteit om hier richtlijnen rond te formuleren, laat staan om hierin een strategisch actieplan
op te stellen.
In 2009 zijn er echter – zoals hierboven in detail beschreven – tal van inspanningen geleverd vanwege de VZW
om aan de situatie in Tongeren tegemoet te komen. De eindbalans, echter, is negatief. Met betrekking tot het
reduceren van een wachtlijst hebben we geen positieve resultaten gekend. 2009 werd gestart met 10 dossiers
op de wachtlijst en beëindigd met 19 dossiers op de wachtlijst. Deze relatief tegenvallende resultaten op vlak
van dossierwerk hebben onlosmakelijk repercussies gehad op het personeelsbeleid en het structureel werk
binnen de dienst Herstelbemiddeling Limburg. De ambitieuze jaarplanning die opgemaakt werd in 2009 is in
zeer beperkte mate gerealiseerd.
We kijken vooruit naar 2010. De op til staande vervanging van de deeltijdse collega - voorzien voor 1 februari
2010 – en de geplande uitbreiding met een 0,5 FTE in het kader van de Sociale Maribel bieden een hoopvol
90 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
perspectief. Dit wil zeggen dat Herstelbemiddeling Limburg in 2010 snel naar een personeelsbezetting van 3
FTE zal evolueren. Deze vooruitzichten – tezamen met de bezorgdheid en ondersteuning vanuit de VZW – doen
ons positief uitkijken naar de toekomst.
DE CIJFERS IN BEELD
AANTAL AANVRAGEN
In Hasselt werden er in 2009 in 92 strafbundels partijen geïnformeerd over de mogelijkheid tot bemiddeling. In
Tongeren werden er maar liefst in 190 dossiers partijen geïnformeerd, dit zijn dossiers waarin partijen
geïnformeerd worden door een gerechtelijke dienst over de mogelijkheid tot bemiddeling. Voor Hasselt bracht
dit 92 aanvragen tot stand, voor Tongeren leidde dit tot 123 aanvragen.
In Hasselt komen de meeste dossiers vanuit een gerechtelijk onderzoek. Dit heeft uiteraard te maken met de
nauwe samenwerking tussen bemiddelingsdienst en onderzoeksgerecht. Tot en met december 2009 vond er
een dossierselectie plaats door het onderzoeksgerecht, en vanaf december 2009 wordt er vanuit het
onderzoeksgerecht lineair geïnformeerd naar alle partijen.
In Tongeren ligt het grote aantal dossiers bij de opsporingsonderzoeken. Dit is uiteraard het gevolg van het feit
dat het Parket te Tongeren sinds 2008 alle betrokken partijen in een procedure lineair informeert over de
mogelijkheid tot bemiddeling.
Aan het einde van 2009 stond de teller van de wachtlijst op 19 dossiers. Dit betekent dat er in 19 dossiers een
bereidheid was vanwege beide partijen om te bemiddelen, maar omwille van de hoge dossierlast deze dossiers
pas effectief opgestart kunnen worden in 2010.
En tenslotte waren er in 2009 7 dossiers waarin geen bemiddeling werd opgestart ondanks het feit dat er
interesse van beide partijen was om te bemiddelen. De redenen hiervoor zijn uiteenlopend. De voornaamste
zijn: dossiers waarvan de correctionele zitting te kort was gepland om de bemiddeling nog een kans te geven,
dossiers waarin de bemiddeling interfereerde met het nog lopend onderzoek, of dossiers waarin de
bereidwillige dader de feiten niet volledig bekende.
REACTIES VAN SLACHTOFFERS
Bij het reactiepercentage voor slachtoffers valt op dat er in Tongeren opvallend meer slachtoffers reageren op
een aanbod om te bemiddelen. Dit aanbod gebeurt in de meeste gevallen door de infobrief die slachtoffers
ontvangen via het Parket. 133 op een totaal van 220 slachtoffers stemmen toe om te bemiddelen. Dit cijfer ligt
hoger dan in Hasselt, waar slechts 52 op 194 slachtoffers interesse tonen in het aanbod. Dit kan meerdere
redenen hebben. Eén van de denkpistes is dat de wijze van aanbod doen in Hasselt (waar een brief vanuit de
bemiddelingsdienst verstuurd wordt in plaats van een infobrief vanuit het parket) slachtoffers eerder doet
aarzelen om snel in te gaan op een aanbod om te bemiddelen. Een andere denkpiste zou kunnen zijn dat door
de ernst en de aard van de feiten voor de dossiers in Hasselt het merendeel van de slachtoffers het minder
gepast/opportuun achten om in te gaan op een aanbod om te bemiddelen. In Hasselt komen de meerderheid
van de aanvragen uit onderzoeksdossiers terwijl het in Tongeren merendeels om opsporingsdossiers gaat. Een
andere markante vaststelling is dat er in het arrondissement Tongeren maar liefst 34 slachtoffers op het einde
van 2009 op een wachtlijst komen te staan.
AARD VAN DE FEITEN IN DE BEMIDDELINGSDOSSIERS
In Tongeren wordt in overgrote meerderheid bemiddeld in persoonsdelicten (41%) – in 68% van de gevallen
gaat het hier over slagen en verwondingen. De bemiddeling bij eigendomsdelicten komt vervolgens in
Tongeren op de tweede plaats staan (34%). Vervolgens bemiddelde Tongeren in 8% bij verkeersdelicten. In
verkeersdossiers kwam het in de 15 aanvragen (potentiële dossiers) maar liefst 11 maal tot een bemiddeling
91 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
(effectieve dossiers). Dit is ongeveer 73%. De verhouding tussen de effectieve dossiers en de potentiële
dossiers ligt in Tongeren voor persoonsdelicten en zedendelicten ongeveer op 50%. Voor de eigendomsdelicten
ligt deze verhouding tussen effectieve dossiers (45) en potentiële dossiers (117) slechts op 34%. Deze
verhoudingen kunnen de hypothese enigszins bevestigen waarin we stellen dat wanneer mensen persoonlijk
leed aangedaan is ze meer behoefte hebben aan bemiddeling. Dit blijkt ook in de bemiddelingspraxis en de
overeenkomsten die hieruit voortvloeien.
Deze verhouding tussen de dossiers ligt in Hasselt enigszins anders. Hier werd in de overgrote meerderheid
bemiddeld in eigendomsdelicten ( 73%) en maar in 1 op 5 dossier in persoonsdelicten (20%). In Hasselt werd er
in 2009 niet bemiddeld in verkeersdossiers. Er waren echter wel 3 potentiële dossiers.In Hasselt liggen deze
verhoudingen tussen potentiële dossiers en effectieve dossiers opmerkelijk lager voor alle categorieën van
misdrijven. Voor vermogensdelicten ligt deze verhouding op 18% (30/168 dossiers), voor persoonsdelicten op
10% (8/83 dossiers), en voor zedendossiers op 13% (3/22 dossiers). De reden van deze opmerkelijk lagere
cijfers in Hasselt moeten op verschillende vlak te verklaren vallen. In Hasselt gaat het in de meeste van de
dossiers om onderzoeksdossiers. De partijen in deze dossiers krijgen in een vroeger stadium van de
gerechtelijke procedure een aanbod om te bemiddelen. Dit zou een rol kunnen spelen in hun motivatie.
Anderzijds vertrekken de aanbodsbrieven vanuit de bemiddelingsdienst zelf, en vanuit de gerechtelijke
diensten zoals in Tongeren. Zowel de timing van het informeren als de wijze van aanbod zullen in Hasselt een
onderwerp van onderzoek en bijsturing vormen. Het zal onder andere interessant zijn om te bekijken of de
invoering van het systeem van lineair informeren van het onderzoeksgerecht in Hasselt andere effecten zal
geven.
Als we de cijfers naar de aard van de feiten bekijken op regionaal niveau dan merken we dat Tongeren globaal
het hoogste scoort. Zeker op vlak van verkeersdossiers, maar ook op zedendossiers zijn er weinig
arrondissementen die met hun cijfers in de buurt komen van Tongeren. Hasselt daarentegen scoort heel wat
minder. Er zijn nog een drietal arrondissementen die minder dossiers haalden in 2009. Op vlak van
eigendomsdelicten, echter, scoort Hasselt dan weer wel hoog.
AANTAL AFGESLOTEN BEMIDDELINGSDOSSIERS
In het afgelopen jaar werden in Limburg in totaal 186 bemiddelingsdossiers afgerond. In de grote meerderheid
van deze dossiers werd er op indirecte wijze bemiddeld. Dader en slachtoffer kwamen met andere woorden
niet rechtstreeks met elkaar in contact in 75% van de gevallen (131 van de 186 dossiers). Bij de resterende 25%
van de dossiers werden daders en slachtoffers minstens eenmaal samen rond de tafel gebracht.
Op regionaal vlak zitten naast Tongeren ook Turnhout, Brussel en Leuven veruit boven het gemiddelde op vlak
van de afgesloten dossiers. Als we even kijken naar de verhouding tussen indirecte en directe bemiddelingen
dan merken we een gemiddelde verhouding van 1 directe op 4 indirecte bemiddelingen. In 20% van alle
bemiddelingen werd er met andere woorden een gezamenlijk gesprek georganiseerd tussen dader en
slachtoffer. Hasselt scoort hier duidelijk lager met ongeveer 15% directe bemiddelingen, in Tongeren ligt het
percentage dan weer opmerkelijk hoger met ongeveer 28% directe bemiddelingen. En vermeldenswaardig in
dit verband is toch wel het arrondissement Leuven, waarin in maar liefst 60% van alle dossiers minstens één
gezamenlijk gesprek plaatsvond.
BEMIDDELINGSDIENST MECHELEN
INLEIDING
In 2009 werd de bemiddelingsdienst Mechelen verder gesubsidieerd voor 1,5 Fte. Tina Jammaers en Hilde
Deboeck bleven de bemiddelaars van dienst.
In de loop van mei 2009 werd binnen vzw Suggnomè beslist om de middelen (80%) voor een administratieve
kracht toe te wijzen aan een regio ( concreet Mechelen – Antwerpen – Tongeren). Jessy Blommaert vult deze
functie in en focust zich in eerste instantie op de bemiddelingsdienst Mechelen.
92 | P a g i n a

De administratie kunnen we opsplitsen in:
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
administratie in het concrete bemiddelingswerk (selectie gerechtelijke dossiers, voorbereiding
bemiddelingsdossier, briefwisseling, …);
administratie i.v.m. de werking van de bemiddelingsdienst (onthaal, registratie, archivering, …).
STRUCTURELE ACTIVITEITEN EN VERDERE IMPLEMENTATIE VAN DE WET VAN 22 JUNI
2005
STUURGROEPWERKING
STOPZETTING PROJECT SCHADEBEMIDDELING
Bij de begrotingsopmaak besliste de stad Mechelen om het niet-gesubsidieerde project “schadebemiddeling”
stop te zetten. De schadebemiddelaar werd geheroriënteerd naar buurt/burenbemiddeling en coaching van
straathoekwerkers, stadswachten en jeugdwerkers, waarvoor de stad wel subsidie ontvangt.
De stuurgroep betreurde deze beslissing en had voornamelijk volgende bezorgdheden:
bemiddeling is op elk gerechtelijk echelon noodzakelijk;
schadebemiddeling was een goede aanvulling op de andere bemiddelingsprojecten
(herstelbemiddeling, BIS);
het parket had net het project mee ingeschreven in hun actieplan rond “minnelijke schikking”. De
doorstroming van dossiers kon bekeken worden;
burgers worden via deze weg geholpen om vergoed te worden voor hun schade (crisis: mensen nemen
niet snel meer een advocaat wegens te hoge kost. Schadebemiddeling is gratis)
waarom is “schadebemiddeling” nooit ingepast in het veiligheidsplan van de stad.
Vanuit stad Mechelen werd er een tafelronde georganiseerd naar aanleiding van de vraag van het parket naar
een schaderegelaar in het kader van een minnelijke schikking. De volgende personen werden uitgenodigd: E.
Fieuws (Justitiehuis), P. Lenaerts (Parket Mechelen), M. Dommicent (Lokale Politie Mechelen), W. Van Herle
(Preventieambtenaar stad Mechelen), R. Vanpee (schadebemiddelaar stad Mechelen), T. Jammaers
(herstelbemiddelaar Suggnomè) en A. Salmi (Schepen Preventiebeleid). Uit dit overleg ontstond een visienota.
Uit de nota komt een concreet voorstel naar voren: aanwerving van een schaderegelaar voor het
arrondissement Mechelen om vooraf te bemiddelen in dossiers met een minnelijke schikking.
Het voorstel werd eveneens voorgelegd aan de Procureur des Konings Mechelen. Er wordt nu gewacht op haar
reactie. Tevens zal ieder betrokken stuurgroeplid zijn piste bewandelen op zijn terrein om dit item ter sprake te
brengen.
POLITIE ALS BETROKKEN PARTIJ IN EEN BEMIDDELING
De cijfers voor 2008 en onze ervaringen roepen vragen op: kunnen we bemiddelen met politieagenten als
benadeelde partij?
1. Komen belangrijke principes als neutraliteit, evenwaardigheid, vertrouwelijkheid en vrijwilligheid niet
in het gedrang?
Er is een duidelijk machtsverschil tussen politieagent in functie en een
minderjarige/meerderjarige dader, laatste zit in een ondergeschikte positie en durft misschien
niet vrijuit te praten, voelt zich wellicht wat gedwongen om in bemiddeling te gaan,… Maar,
hetzelfde geldt voor de politieagent, hoe vrij is deze om te praten?
93 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Door zijn functie, heeft de agent toegang tot informatie over de andere partij (bv kennen
geschiedenis van de jongere, hebben toegang tot strafregister en persoonsgegevens,… )
2. Is er wel persoonlijke toenadering van de partijen mogelijk in deze dossiers?
Persoonlijke uitwisseling van boodschappen, vragen, verwachtingen,… is net datgene waar de
bemiddeling mee aan de slag gaat. Deze toenadering tussen partijen vraagt tijd, het is een proces dat
beiden afleggen.
De status van politieagent schept enerzijds een innerlijke afstand: het gaat om een persoon die een
functie uitoefent. Bovendien is er een afstand t.a.v. de dader (zie hierboven).
In onze aanbodsbrieven die van uit het Parket vertrekken, benadrukken wij deze afstand: wij richten
ons tot de politieambtenaren in de politiezone waar ze werkzaam zijn. Ook in hun reacties horen wij
meermaals dat slachtofferschap in vermelde dossiers ‘bij de job’ hoort.
Verdere vragen die gesteld werden op de stuurgroep :
Aan de politie:
Welke richtlijnen bestaan er binnen het politie-ambt rond omgaan met smaad en
weerspannigheid?
Welke ondersteuning is er voorzien om politiemensen op te vangen bij slachtofferschap in hoofde
van hun functie?
Zijn er verschillen naar gelang de ernst van het slachtofferschap?
Hoe moeten zij in de toekomst met dezelfde persoon/dader omgaan?
Kunnen politiebeambten hun functie neerleggen en in een persoonlijk proces met de dader
stappen?
Bestaan er binnen de politiezones richtlijnen rond ‘hoe reageren op een aanbod van
bemiddeling’?
Aan het Parket:
Wat is het idee achter de aanmelding van deze dossiers voor bemiddeling?
Hoe zit het met Burgerlijke partijstelling van politieambtenaren? Stellen zij zich BP in hoofde van
hun functie of van hun persoon?
Volgens de stuurgroep kan een politieman in persoon deelnemen aan een bemiddeling. De lage respons kan te
wijten zijn aan een weerstand om te “investeren” van tijd en energie in een bemiddeling. Ook de houding “dit
hoort bij de job” zou hen kunnen weerhouden van een deelname. De stuurgroep denkt dat het een gemiste
kans is als politie niet reageert op het aanbod.
Er wordt besloten dit met de lokale politiediensten te bespreken. De organisatie hiervan is voor 2010.
BEMIDDELING FASE STRAFUITVOERING
Op 1 september 2008 besliste Suggnomè, in overleg met beide overheden, om het onderscheid in de
bemiddeling vóór vonnis en de bemiddeling na vonnis op te heffen. Concreet moet de bemiddelingsdienst
Mechelen voortaan de vragen voor vonnis èn de vragen in de fase strafuitvoering opnemen.
De stuurgroepleden vinden de bespreking van bemiddeling na vonnis dan ook zeker een onderwerp van deze
stuurgroep. Er werd vervolgens bekeken welke actoren dan moeten aansluiten bij deze stuurgroep.
Suggestie is dat de directeur Justitiehuis items verzamelt bij de justitieassistenten ter
voorbereiding van de stuurgroep. Zij kunnen eveneens uitgenodigd worden afhankelijk van de
agenda.
De gevangenisdirectie bekijkt intern wie deelneemt aan deze stuurgroep rond dit onderwerp. Zij
bekijkt eveneens welke items vanuit de gevangenis relevant zijn om op deze stuurgroep te
bespreken.
Voor de strafuitvoeringsrechtbank wordt geen vertegenwoordiger uitgenodigd. De overgang is
nog volop bezig. Hun werking overstijgt ook het arrondissementele. De bespreking moet elders
94 | P a g i n a

gevoerd worden.
WERKEN ROND HERSTEL IN DE GEVANGENIS VAN MECHELEN
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Herstel heeft een vaste plaats gekregen in de gevangenis. De functie van ‘herstelconsulent’ werd weliswaar
opgeheven maar de aandacht voor herstel is er vanuit het hele directieteam waar de voormalige
herstelconsulent nu ook deel van uitmaakt. Zij maakt ons wegwijs in de verschillende initiatieven in de
gevangenis die elk ook opgevolgd worden door de werkgroepen ‘herstelgerichte detentie’, ‘affectieve relaties’
en ‘sociaal-cultureel werk’.
Het Justitiehuis en de gevangenis willen op niveau van de directeurs alvast verder verkennen hoe het
samenwerken in de fase strafuitvoering kan verlopen.
DE ROL VAN DE ADVOCAAT IN DE BEMIDDELING
Er werd een vorming voor alle advocaten van de balie Mechelen vastgelegd met als doel de diensten BIS,
Suggnomè vzw en BIC voor te stellen en in te zoomen op de rol van de advocaat in een bemiddeling.
Als voorbereiding hierop wensten de diensten met de stuurgroep te bespreken welke rol een advocaat kan
hebben binnen een bemiddeling of welke meerwaarde een bemiddeling kan hebben voor een advocaat.
Vanuit de stuurgroep gaat de voorkeur uit dat:
HCA-DIENSTEN
de partijen zelf hun advocaat aanspreken over het aanbod van bemiddeling. De bemiddelaars
hebben wel de taak om de partijen te informeren over de rol van een advocaat in een
bemiddeling;
een advocaat ‘achter de schermen’ vanaf het begin het proces kan volgen en zijn cliënt met
gepast advies kan bijstaan;
bij een voorstel tot overeenkomst het best het advies wordt ingewonnen bij een advocaat;
de opvolging van de uitvoering van een overeenkomst gebeurt bij BIS en BIC door de diensten
zelf. Bij Suggnomè alleen op vraag van cliënten.
op de zitting wel melding kan gemaakt worden dat de schade al vergoed is. Het inhoudelijke is
moeilijker te brengen want dat kan de vertrouwelijkheid schaden. Ook wanneer een bemiddeling
geen akkoord bereikte, kan dit misbruikt worden.
BIC organiseert vanaf 2009 ook het leerproject“Rots en Water”. “Rots en Water” is een leerproject van 20u
voor plegers van alle soorten delicten met uitzondering van drugs- en zedenfeiten. Via fysieke
weerbaarheidstraining tracht de begeleiding bij de jongeren stapsgewijs volgende doelstellingen te bereiken:
Meer zelfvertrouwen, zelfkennis en zelfbeheersing
Leren omgaan met moeilijke situaties
Beter omgaan met anderen
Bewuster worden van lichaamstaal
Grenzen van jezelf en anderen leren kennen en respecteren
Je intuïtie leren kennen
Je eigen kwaliteiten ontdekken
OVERLEG PARKETADMINISTRATIE
Sinds november 2006 hebben we met de parketadministratie volgende afspraken:
In verband met het informeren van de burger over herstelbemiddeling:
Op de voorzijde van elke parketkaft van de codes 10 tot en met 59 wordt een stempel geplaatst;
95 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
indien deze stempel niet werd ingevuld door de betreffende parketmagistraat, stuurt de
parketadministratie het dossier terug voor vervollediging;
men verstuurt de typebrief aan de betrokken partijen + kopie aan de bemiddelingsdienst (concreet
komt een medewerker van de bemiddelingsdienst iedere week langs om dit uit te voeren).
Sinds begin 2009 werd er eveneens afgesproken dat dossiers die van de onderzoeksrechter komen, eveneens
een aanbod van bemiddeling krijgen.
Deze dossiers worden op een aparte stapel gelegd;
de bemiddelingsdienst wordt gecontacteerd voor inzage, opdat de gerechtelijke gang niet
vertraagd wordt;
men verstuurt de typebrief aan de betrokken partijen + kopie aan de bemiddelingsdienst (concreet
komt een medewerker van de bemiddelingsdienst iedere week langs om dit uit te voeren);
indien het gaat over aangehoudene is deze werkwijze niet toepasbaar.
In verband met het toevoegen van stukken aan het gerechtelijk dossier:
Overeenkomst wordt door de bemiddelingsdienst opgestuurd aan de parketadministratie;
De parketadministratie voegt de overeenkomst toe aan het gerechtelijke dossier.
FORENSISCH OVERLEG
De medewerkers en vrijwilligers van slachtofferonthaal, slachtofferhulp, justitieel welzijnswerk en
herstelbemiddeling meerderjarigen komen enkele malen per jaar samen om aan de hand van casussen de rol
van elke dienst nader te bekijken. Dit overleg heeft de naam ‘forensisch overleg’ gekregen.
WERKGROEP HERSTELGERICHTE DETENTIE
De deelname vanuit de bemiddelingsdienst werd voortgezet.
De belangrijkste agendapunten waren:
Up-date van de Cursus anders bekeken
Conceptnota herstelfonds
Introductie Strategisch plan “Hulp- en dienstverlening in de gevangenis” Vlaamse Gemeenschap
WERKGROEP INTRA FAMILIAAL GEWELD
De deelname vanuit de bemiddelingsdienst werd voortgezet.
De belangrijkste agendapunten waren:
Crisisopvang in Mechelen
Samenwerking Moslima’s
Protocol kindermishandeling
Brochure IFG
Korte ketenaanpak in situaties van IFG
Sensibiliseringsactie IFG 25 november 2009
Casusbesprekingen
WELZIJNSTEAM SLACHTOFFERBELEID MECHELEN
De deelname vanuit de bemiddelingsdienst werd voortgezet.
De belangrijkste agendapunten waren:
Seksuele Agressie Set (SAS): opvolging werkgroep
96 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Waardig Afscheid Nemen (WAN): evaluatie
Parket in Beweging
Intra Familiaal Geweld (IFG): Stairscampagne + korte ketenaanpak
Verkeerszaken
Voorbereiding Arrondissementele Raad Slachtofferbejegening Mechelen (ARSOM)
VERFIJNING KWALITATIEF AANBOD
Dossiers Intra Familiaal Geweld (IFG): de stagiaire maakte een werkbundel met informatie over deze
specifieke problematiek. Eveneens werd ingezoomd op “geweld tijdens een zwangerschap”. Binnen de
regionale groep bemiddelaars wordt verder bekeken hoe we hiermee omgaan in onze methodiek van
bemiddeling.
Dossiers waarin politie slachtoffer werd: er vond een overleg plaats bij de lokale politie Mechelen die
leidde tot samenwerkingsafspraken. Via de stuurgroep wordt een studiedag georganiseerd voor de
andere politiezones van het arrondissement Mechelen (voorjaar 2010).
Eerste contact met de bemiddelingsdienst: onze werkwijze in deze fase wordt onder de loep
genomen. Tot hiertoe werd een verdere standaardisering doorgevoerd betreffende de brieven.
Eveneens werd onze hoogdrempeligheid kritisch bekeken en aangepast. Tijdens de
regiovergaderingen gaan we hier verder mee aan de slag.
Deelname aan onderzoek: de bemiddelingsdienst Mechelen neemt actief deel aan verschillende
onderzoeken. Vanuit de KULeuven, doctoraatonderzoek “De straftoemeting en het rechtspreken
vanuit herstelrechtelijk perspectief: de rechtsbeleving van rechtzoekende voor de rechtbank”. Vanuit
de universiteit Maastricht “Welke gevolgen heeft een bemiddelingsovereenkomst op het
strafrechtelijke vervolgtraject?”
Dossiers schaderegeling in minnelijke schikking: denkoefening op de stuurgroep welke taak door
welke partner kan opgenomen worden.
VOORSTELLING BEMIDDELING AAN DE ADVOCATUUR MECHELEN
In samenwerking met BIS en BIC stelden wij op 16 november 2009 de bemiddeling in strafdossiers voor aan 45
advocaten via de Conferentie Jonge Balie Mechelen.
Wij stelden elk onze werking bondig voor op basis van eenzelfde structuur, en legden enkele stellingen en
casussen voor ter bespreking van de mogelijke samenwerking tussen advocaten en de bemiddeling.
In een mapje kreeg elke aanwezige advocaat -naast de folders van elke dienst- het schema met de accenten
van de verschillende bemiddelingsdiensten èn een overzicht van de weg doorheen het strafproces en de plaats
van de verschillende bemiddelingen daarin mee.
DEELNAME AAN DE MARKTDAG ROND INTRA-FAMILIAAL GEWELD TE MECHELEN
In het kader van de “Internationale dag tegen geweld op vrouwen” organiseerde de provincie Antwerpen op
25 november 2009 de sensibilisatieactie “ Huiselijk geweld, dat slaat nergens op” op de Grote Markt te
Mechelen. Doel was de problematiek van intrafamiliaal geweld – met vooral aandacht voor geweld tegen
vrouwen – onder de aandacht te brengen.
Politiediensten en parket waren er ruim vertegenwoordigd. Verschillende vertegenwoordigers van hulp- en
dienstverlening hielden er een standje voor het ruime publiek. Ook van de bemiddelingsdienst lagen er flyers
op een infostand en een bemiddelaar was er aanwezig.
97 | P a g i n a

INTERN OVERLEG SUGGNOMÈ
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Vanuit de bemiddelingsdienst Mechelen neemt minstens één personeelslid deel aan:
het intern beleidsoverleg (IBO);
het regio-overleg Antwerpen-Limburg (IROLA);
de supervisie;
de werkgroep Vorming;
de werkgroep Methodiektraining/rollenspelen;
de werkgroep Bemiddeling Fase Strafuitvoering (intern en extern).
Het beleidsplanningsteam “Suggnomè als beweging”
DE CIJFERS IN BEELD
AANTAL GERECHTELIJKE DOSSIERS WAARIN PARTIJEN ZIJN GEÏNFORMEERD OVER
SLACHTOFFER-DADERBEMIDDELING
In 2009 werden in het gerechtelijk arrondissement Mechelen 158 aanvragen gedaan voor herstelbemiddeling.
4 aanvragen konden niet opgenomen worden omdat in 3 gevallen de onderzoeksrechter liet
weten dat een aanbod zou interfereren met het lopende gerechtelijk onderzoek. 1 dossier konden
we om andere redenen niet opnemen.
In 154 gerechtelijke dossiers kregen de partijen dus het aanbod van slachtoffer-daderbemiddeling.
De belangrijkste bron van informatie over de bemiddeling blijft het Parket van Mechelen. In 133
strafbundels (86%) stuurde het Parket naar alle betrokken partijen een informatiebrief over
slachtoffer-daderbemiddeling. Deze dossiers hebben we voltallig kunnen opnemen omdat ze
voldeden aan de vooropgestelde criteria (bekennende dader, gekend slachtoffer,
dagvaardingwaardig dossier).
16 strafbundels (10%) bevonden zich op niveau van het gerechtelijk onderzoek
(onderzoeksrechter). De partijen kregen vanuit de bemiddelingsdienst een informatiebrief.
5 dossiers (3%) bevonden zich in de fase van de strafuitvoering. Zij kregen allemaal een aanbod
vanuit de bemiddelingsdienst.
AANTAL DOSSIERS WAARMEE DE BEMIDDELINGSDIENST AAN DE SLAG GING
Wanneer we op deze cijfers inzoomen, stellen wij vast:
Dat er een lichte terugval is van het aantal gerechtelijke dossiers op Parketniveau: 166 in 2008 en
133 in 2009. Na overleg met de parketmagistraten blijkt dat zij naast de gewone criteria
(bekennende dader en gekend slachtoffer, dagvaardingswaardig) nog andere criteria hanteren. Zij
zijn terughoudend in volgende dossiers:
IFG
Langdurige conflicten
Burenconflicten
Inschatting: bemiddeling = olie op het vuur
Zedenzaken
98 | P a g i n a

Stalking
Zakelijke conflicten
Mislukte BIS
Lange strafbladen
…
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
De nieuwe afspraak is dat zij volgens de gewone criteria altijd een informatiebrief zullen
versturen. Enkel bij ernstige redenen behouden zij zich het recht mensen niet te informeren over
bemiddeling met het engagement dit bespreekbaar te blijven houden op ev. een stuurgroep.
Dat er op het niveau van de onderzoeksrechter weinig mensen een aanbod van bemiddeling
krijgen. Er werd de afspraak gemaakt dat dossiers die na gerechtelijk onderzoek terug bij het
parket komen, een aanbod krijgen vanuit het parket.
Dat er in de fase van de strafuitvoering nog niet veel dossiers doorkomen. Enerzijds heeft dit te
maken met het feit dat de gevangenis van Mechelen een arresthuis is, anderzijds dat we
structureel hier nog volop bezig zijn om de samenwerkingspartners te sensibiliseren om door te
verwijzen.
REACTIES VAN DADERS EN SLACHTOFFERS OP HET AANBOD VAN BEMIDDELING
Na het versturen van de informatiebrieven vanuit het Parket of vanuit de bemiddelingsdienst, is het wachten
op de respons van de slachtoffers en daders. In totaal werden 478 personen geïnformeerd over bemiddeling.
Het ging om 287 slachtoffers en 191 daders. Indien iedereen geïnteresseerd zou zijn in bemiddeling zou dit
kunnen leiden tot 345 bemiddelingsdossiers.
189 personen (40%) reageerden op het aanbod en uiteindelijk toonden 175 personen (37%) interesse in
bemiddeling:
35% van de geïnformeerde slachtoffers zocht contact met de bemiddelingsdienst en 30% was
geïnteresseerd om te horen wat een bemiddeling te bieden heeft.
46% van de geïnformeerde daders zocht contact met de bemiddelingsdienst en zij waren allen
ook geïnteresseerd om te horen wat een bemiddeling te bieden heeft.
AANTAL BEMIDDELINGSDOSSIERS EN AARD VAN DE FEITEN
De 175 geïnteresseerde partijen leverden 72 bemiddelingsdossiers op. Dit wil zeggen waarin dader én
slachtoffer uit 1 dossier geïnteresseerd waren in een bemiddeling.
69% van de feiten in deze bemiddelingsdossiers betreffen persoonsdelicten. De feiten zijn
voornamelijk: opzettelijke slagen en verwondingen, belaging, wederzijdse slagen en
verwondingen.
In 25% van de gevallen ging het om eigendomsdelicten. Dossiers van allerlei soorten diefstal
dienden zich het meest aan evenals dossiers van oplichting, vernieling en beschadiging.
Uitzonderlijk werd er bemiddeld in zedenzaken, familiezaken en verkeerszaken.
Dit is een logisch gevolg uit het feit dat er veel meer mensen geïnformeerd werden over bemiddeling in
persoonsdelicten en zeer weinig in zedenzaken, IFG en verkeerszaken.
Zoals hierboven aangehaald engageert het parket zich om ook deze laatste groepen meer te informeren.
Volgend jaar zullen we kunnen evalueren of dit invloed heeft op onze bemiddelingdossiers. Eveneens wordt
voor 2010 een overleg gepland met het politieparket om te bekijken hoe we mensen betrokken bij een
verkeersongeval op een systematische manier kunnen informeren.
99 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
BEMIDDELINGSPROCES VAN DE AFGESLOTEN BEMIDDELINGSDOSSIERS
In 2009 werden 79 bemiddelingsdossiers afgesloten.
17 dossiers werden afgesloten in de fase van ‘contactname’ door de partijen.
Van de 79 afgesloten bemiddelingsdossiers was er sprake van 54 indirecte bemiddelingen De meeste mensen
kiezen er dus voor geen rechtstreeks gesprek te hebben met de andere partij. Dit ligt in dezelfde lijn als de
cijfers van vorig jaar.
Daarnaast waren er 8 directe bemiddelingen. Er hebben in totaal 9 gezamenlijke gesprekken plaatsgevonden.
WIJZE VAN AFSLUITEN EN VAN TERUGKOPPELING DOOR DE PARTIJEN
In een heel aantal bemiddelingsdossiers is het proces niet helemaal afgerond en kwam de bemiddeling eerder
tot een einde:
In de fase van het opsporingsonderzoek haakte één van de partijen (10) of beide (2) af. Twee
andere bemiddelingen stopten om ‘andere redenen’.
In de fase van het gerechtelijk onderzoek haakte 4 keer één van de partijen af.
In de strafuitvoeringsfase was er 1 dossier waarin beide partijen afhaakten.
In een aantal dossiers hebben de partijen er samen voor gekozen iets over de bemiddeling terug te koppelen
aan de gerechtelijke instanties, via de bemiddelingsovereenkomst.
13 overeenkomsten werden afgesloten in de fase van het opsporingsonderzoek, geen overeenkomsten
werden afgesloten in de fase van het gerechtelijk onderzoek of in de strafuitvoeringsfase.
We sluiten het jaar 2009 af met nog 11 lopende dossiers waarin telkens beide partijen wensen te bemiddelen,
waarvan 3 opgestart in 2008 en de rest in 2009.
BEMIDDELINGSDIENST DENDERMONDE
Inleiding
2009 zal voor het arrondissement Dendermonde voor altijd in het collectieve geheugen gegrift staan als het jaar
van fabeltjesland. Het arrondissement heeft op zijn grondvesten gedaverd en ook de bemiddelaars hebben de
schokken gevoeld. Werken in de rand van justitie krijgt door zo’n gebeurtenissen toch eventjes een andere
invulling. Het was in 2009 niet vanzelfsprekend om te vermelden dat je slachtoffer-dader bemiddelaar bent. Ja,
iemand die aandacht schenkt aan de slachtoffers maar die ook met de daders gaat praten en ook naar hen
luistert.
Maar toch ging leven en werk verder. Ook in het jaar 2009…
Vorig jaar startte mijn bijdrage aan het jaarverslag met de vraag of het lage cijfer van 21 effectieve
bemiddelingsprocessen voor 2008 een teken aan de wand was of louter toeval. Ik ben zeer tevreden u te
mogen melden dat er geen verdere daling in de cijfers te merken valt. Maar hierover leest u meer in het deel
over de cijfers. Eerst krijgt u meer toelichting rond de structurele activiteiten van de bemiddelaar en de verdere
implementatie van de wet.
Voor de bemiddelingsdienst was het grootste nieuws de bevestiging eind 2009 dat een extra halftijdse collega
vast aan de slag kon in Dendermonde. We zijn dan ook zeer blij om Ann-Sofie Michem te mogen verwelkomen
en vast te stellen dat de bemiddelingsdienst Dendermonde na 10 jaar werking geen éénmanspost meer is!
100 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
STRUCTURELE ACTIVITEITEN EN VERDERE IMPLEMENTATIE VAN DE WET VAN 22 JUNI
2005
PARKETMAGISTRATEN
In het jaarverslag 2008 werd gesteld dat er wat betreft de doorverwijzingen vanuit parket en
onderzoeksrechters, begin 2009 knopen zouden moeten doorgehakt worden. Wat ook gebeurde … Op de
stuurgroepvergadering van 12 maart 2009 werd beslist: ‘De bemiddelaar blijft op alle pistes werken:
sensibilisering van magistraten, welzijnswerk, gevangenis, balie, … maar er worden nu prioritair stappen gezet
naar de rechters en onderzoeksrechters, om deze piste te verkennen.’ In 2009 werden dus geen extra
initiatieven genomen naar de parketmagistraten. Wel bleef de bemiddelaar zeer aanwezig op het parket door
regelmatig bij de verschillende parketmagistraten langs te gaan met aanvragen van slachtoffers of daders.
ONDERZOEKSRECHTERS
Het zoeken naar een structurele samenwerking met de onderzoeksrechters was voor 2009 een prioriteit. Op de
stuurgroepvergadering van 12 maart 2009 werd beslist contact op te nemen met de voorzitter van de
rechtbank. Op 24 maart werd door de voorzitter van de stuurgroep een brief gestuurd naar de voorzitter van
de rechtbank met de vraag naar overleg rond de verdere samenwerking van de bemiddelingsdienst met de
rechters en onderzoeksrechters. Op 26 mei mocht de voorzitter van de stuurgroep langs gaan bij de voorzitter
van de rechtbank om onze vraag verder toe te lichten. De voorzitter van de rechtbank stelde voor om
herstelbemiddeling én het voorstel tot structurele samenwerking te komen toelichten op de Algemene
Vergadering van rechters en onderzoeksrechters. Op 24 juni gingen bemiddelaar, stuurgroepvoorzitter en
verbindingsmagistraat naar de Algemene Vergadering van rechters en onderzoeksrechters. Hier werd
afgesproken dat we een opsplitsing zouden maken tussen de rechters en onderzoeksrechters en dat we in de
eerste plaats verder zouden werken rond de samenwerking met de onderzoeksrechters. Op 7 december vond
dan een volgend overleg plaats met de onderzoeksrechters.
Dit overleg resulteerde in de eerste concrete samenwerkingsafspraak tussen de onderzoeksrechters en de
bemiddelingsdienst. De onderzoeksrechters verklaarden zich principieel akkoord met het spontaan
doorverwijzen van dossiers naar bemiddeling. Concreet werd afgesproken dat de bemiddelaar 3-4 keer/jaar
langsgaat bij elke onderzoeksrechter. De nieuwe dossiers worden overlopen. In de dossiers met een
bekennende dader, een duidelijk identificeerbaar slachtoffer en geen interferentie met het onderzoek, geeft de
onderzoeksrechter de adressen van betrokkenen meteen aan de bemiddelaar. De bemiddelaar richt vanuit de
bemiddelingsdienst een informatiebrief naar alle betrokkenen uit het betreffende dossier. De bemiddelaar
bezorgt kopij van deze brieven aan de onderzoeksrechter voor toevoeging aan het dossier.
Deze samenwerkingsafspraak lijkt veelbelovend. In het jaarverslag van 2010 zal u ongetwijfeld meer lezen
hierover aangezien de effectieve start van deze samenwerking zal plaatsvinden in januari 2010.
RECHTERS
Ook het informeren van de rechters en het verkennen van de mogelijkheid tot implementatie van bemiddeling
op zittingsniveau, stond dit jaar hoog op de agenda en werd meegenomen in het overleg met de voorzitter van
de rechtbank. Na de algemene vergadering met de rechters en onderzoeksrechters dd 24 juni werd echter de
afspraak gemaakt om prioriteit te geven aan de samenwerking met de onderzoeksrechters. In de loop van 2010
zouden we echter de draad weer oppikken in het overleg met de rechters.
FORENSISCH WELZIJNSWERK
De diensten slachtofferhulp, justitieel welzijnswerk, project verkeer en het IFW (informatiepunt forensisch
welzijnswerk) blijven de grootste doorverwijzers naar bemiddeling, namelijk 57% van de aanvragen kwam tot
bij de bemiddelingsdienst door hun doorverwijzing. Deze diensten blijven hun cliënten systematisch
informeren over bemiddeling.
101 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
De bemiddelaar participeert al heel wat jaren aan de forensische unit waarbij verschillende diensten actief op
vlak van forensisch welzijnswerk samenwerken. De forensische unit vergadert maandelijks. De forensische
nieuwsbrief is inmiddels aan zijn zesde jaargang toe. De bemiddelaar schrijft regelmatig voor deze nieuwsbrief
om het thema bemiddeling onder de aandacht te houden.
Ook dit jaar gaf de bemiddelaar informatie over bemiddeling aan de nieuwe vrijwilligers van slachtofferhulp en
justitieel welzijnswerk.
In het jaarverslag van 2008 werd melding gemaakt van de opstart van het ‘project frontdesk’. Het project is
ondertussen verlost van zijn eerste groeipijnen en werd in de loop van 2009 operationeel als het
Informatiepunt Forensisch Welzijnswerk (IFW). Eén centraal telefoonnummer waar ieder die te maken krijgt
met politie of justitie terecht kan met vragen naar informatie, doorverwijzing en zo meer. Bovendien werd rond
dit informatiepunt een brochure uitgewerkt waar alle forensische diensten samen worden voorgesteld. Zo
hoeven de politiediensten en andere doorverwijzers slechts 1 folder aan betrokkenen te bezorgen om hen te
informeren over alle bestaande diensten.
Het IFW is een project gedragen door het CAW regio Dendermonde en vzw Suggnomè. Dit maakt dat ook de
bemiddelaar een deel van de permanentie van het centrale telefoonnummer op zich nam. In 2009 betrof dit 4
halve dagen.
Vanuit het IFW kwamen er dit jaar 3 aanvragen voor slachtoffer-dader bemiddeling. Hoe ruimer het IFW
bekend zal raken, hoe meer dit informatiepunt ook voor toeleiding naar bemiddeling zal zorgen.
ALGEMEEN WELZIJNSWERK EN MEER…
In 2009 werd een start gemaakt met het zeer ruim informeren en sensibiliseren van mensen in het werkveld,
ruimer dan onze samenwerkingspartners. Hieronder volgt een overzicht van enkele initiatieven. 2010 moet
hiertoe zeker een vervolg bieden …
De bemiddelaar gaf een voorstelling rond slachtoffer-dader bemiddeling aan het team algemeen
onthaal en het JAC CAW Dendermonde. Ook het lokale initiatief van het CAW Dendermonde
‘boterhammen in het CAW’ waar alle medewerkers van het CAW om de zoveel tijd samen
lunchen, zorgt ervoor dat de bemiddelaar meer contacten krijgt binnen het algemeen
welzijnswerk. De planning om in 2010 een heuse opendeur (vanuit het CAW regio Dendermonde)
voor alle CAW’s van het gerechtelijk arrondissement Dendermonde te organiseren, schept ook
weer nieuwe mogelijkheden inzake ruimere bekendmaking van bemiddeling.
Vanuit het regioteam werd een voorstelling bemiddeling gegeven aan de centra voor morele
dienstverlening (CMD) van Oost-Vlaanderen. Hieruit vloeiden verdere contacten voort met twee
CMD’s uit het arrondissement Dendermonde. In 2010 wordt een verdere praktische
samenwerking uitgewerkt.
Nog vanuit het regioteam werd het plan opgevat om alle centra geestelijke gezondheidszorg
(CGGZ) te informeren over het bestaan van slachtoffer-dader bemiddeling. Door de grote
versnippering van deze sector is dit plan in 2009 nog niet ten uitvoer gebracht. Staat dus zeker op
het programma voor 2010.
De bemiddelaar bleef ook in 2009 actief in het begeleidingsteam voor het project partnergeweld.
Hieraan nemen ook hulpverleners/therapeuten tweede lijn deel, waardoor de bemiddelaar ook
tot deze sector toegang krijgt voor het informeren en sensibiliseren van betrokkenen.
Eind november verzorgden de bemiddelaars een halve dag vorming voor studenten van een
middelbare school. Op deze manier investeren we in de toekomst en in het zeer ruim
bekendmaken van de bemiddelingsgedachte.
Vanuit het Rondpunt wordt in 2010 een denktank opgestart rond veroorzakers van
verkeersongevallen. Hieraan zal de bemiddelaar participeren. Dit zorgt er niet enkel voor dat we
investeren in een betere begeleiding (en mogelijks bemiddeling) nav een verkeersongeval, de
bemiddelaar zal hier ook nieuwe mensen treffen uit het ruimere werkveld. Denk ondermeer aan
mensen van het BIVV, verkeerspsychologen, mensen uit de medische sector, …
102 | P a g i n a

GEVANGENIS
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Ook dit jaar is er geïnvesteerd in het informeren van gedetineerden via infosessies. Deze infosessies staan open
voor zowel veroordeelden als beklaagden. Dit leidt telkens tot nieuwe aanvragen. De praktische organisatie van
deze infosessies wordt door de organisatie ondersteuner van Justitieel Welzijnswerk opgenomen.
Net zoals in 2008 wordt er aan elke nieuwe ‘binnenkomer’ in de gevangenis via de onthaalmap een folder rond
bemiddeling bezorgd. Voor 2010 staat de vertaling van de Suggnomè folder op het programma zodat ook
anderstaligen in hun eigen taal de informatie over bemiddeling krijgen.
In het jaarverslag 2008 werd het idee aangehaald om in de gevangenis van Dendermonde een ‘bemiddelaars
zitdag’ te organiseren. Dit omwille van de vraag naar een meer gestructureerde en meer regelmatige
aanwezigheid van de bemiddelaar in de gevangenis. Dit idee werd verder geconcretiseerd in de loop van 2009
en op 6 augustus was de eerste zitdag een feit. Vanaf dan heeft de bemiddelaar elke eerste en derde
donderdag van de maand zitdag. Doorverwijzers geven via mail of telefoon de naam van de gedetineerde die
een bemiddeling wenst aan de bemiddelaar door. Wanneer de bemiddelaar zitdag heeft kan zij deze lijst
afgeven aan de centrumverantwoordelijke en de gedetineerden spreken. Het is niet de bedoeling dat
gedetineerden op het moment van de zitdag zomaar kunnen langsgaan bij de bemiddelaar. Het voordeel van
deze zitdag is dat de bemiddelaar nu alle gesprekken in de gevangenis kan concentreren op 2
voormiddagen/maand en dat doorverwijzers duidelijk weten wanneer de bemiddelaar in de gevangenis
aanwezig zal zijn. Maar ook dat het gesprek met de gedetineerden in een lokaal binnen het cellulair kan
gehouden worden. Dit zorgt voor een veel soepelere opeenvolging van de verschillende gesprekken aangezien
de gedetineerden niet de hele weg naar de advocatenlokaaltjes (met onderweg verschillende deuren en
controles) moeten afleggen.
Bovendien kreeg de bemiddelaar een postbus binnen in het cellulair waar rapportbriefjes tav de bemiddelaar
kunnen gepost worden. Gedetineerden die reeds een bemiddelingsaanvraag deden laten op deze manier wel
eens bericht dat ze zich afvragen hoever het staat met hun aanvraag. Maar ook nieuwe aanvragen komen zo,
zonder enige tussenpersoon tot bij de bemiddelaar. In 2009 kwamen er via deze brievenbus 3 nieuwe
aanvragen.
Vanuit de gevangenis wordt er regelmatig doorverwezen naar bemiddeling. 20% van de aanvragen komt vanuit
de gevangenis. Via infosessies, PSD, voormalige herstelconsulent en via rapportbriefjes in de brievenbus. Als we
de doorverwijzingen vanuit de dienst justitieel welzijnswerk meetellen, komen we zelfs aan 72%
doorverwijzingen vanuit diensten die werken met gedetineerden.
In 2009 werd ook de ‘werkgroep herstel’ binnen de gevangenis weer nieuw leven ingeblazen. De bemiddelaar
zal hieraan opnieuw op regelmatige basis deelnemen.
POLITIE
In 2009 werden er twee voorstellingen gegeven aan politiediensten. Enerzijds was er de voorstelling van
bemiddeling aan de maatschappelijke cel van de politie te Sint- Niklaas. Anderzijds verzorgden de bemiddelaars
een workshop voor de verschillende slachtofferbejegenaars van het arrondissement Dendermonde.
ADVOCATUUR
Waar in 2008 nog onduidelijkheid rees over de vertegenwoordiging van de balie in de stuurgroep en het
begeleidingsteam, werd deze in 2009 met glans waargenomen.
In 2009 is de forensische unit sterk bezig geweest met het proberen organiseren van een vorming voor de
balie. Het vergde veel voorbereidende contacten maar in het voorjaar van 2010 is er een voorstelling gepland.
Het zal dan verder zoeken blijven naar een meer systematische manier tot informeren van de balie.
103 | P a g i n a

STUURGROEP
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Op 22/8 heeft de stuurgroep in de kerk van Sint- Gillis bij Dendermonde afscheid moeten nemen van dhr. Willy
Van Gulik. Willy heeft zich jarenlang ingezet voor de stuurgroep als vertegenwoordiger van de lokale politie.
We hopen dat Willy rust gevonden heeft.
De stuurgroep kwam dit jaar vier maal samen. Een aantal thema’s kwamen aan bod: bespreking problematisch
aantal dossiers 2008, voorstelling IFW, voorstelling boek ‘herstel vanuit de cel’, verslag samenwerkingsverband
HCA diensten, bespreking bemiddelingsreglement en werkingsverslag GAS bemiddeling, voorstelling prorelaproject,
10 jaar bemiddelingsdienst, …
DE CIJFERS IN BEELD
In 2009 waren er 69 aanvragen voor bemiddeling. Deze aanvragen omvatten zowel zaken voor vonnis als in de
fase van de strafuitvoering. Voor 2008 stond het cijfer aanvragen voor en na vonnis op 65, in 2007 op 58 en in
2006 op 67 aanvragen. Er is dus reeds een aantal jaar een gelijklopend aantal aanvragen.
Opvallend blijft dat het overgrote merendeel (96%) van de aanvragen van slachtoffer en dader zelf komen. Een
kort overzicht van de doorverwijzers:
Justitieel welzijnswerk: 31%
Slachtofferhulp: 18%
Infosessies gevangenis: 12%
Herstelbemiddeling minderjarigen: 6%
Project verkeer: 5%
Andere: Rapportbriefje (4%), Dader of omgeving (4%), IFW (4%), Slachtoffer of omgeving (3%),
Psd (3%), Parket (3%), SOP (3%), Attaché (1%), Politieparket (1%), Advocaat (1%), Médiante (1%).
In 2009 werden er in 3 dossiers (2 parket + 1 politieparket) door de parketmagistraat spontaan
informatiebrieven verstuurd aan betrokkenen in een opsporingsonderzoek. Nu er een samenwerkingsafspraak
is gemaakt met de onderzoeksrechters, zal de bemiddelaar zich in 2010 opnieuw toeleggen op de
doorverwijzingen vanuit parket. Mogelijks zet de ene samenwerkingsafspraak, de andere in gang …
Opnieuw werden er maar een goede helft van de aanvragen opgenomen door de bemiddelingsdienst. Van de
in totaal 31 niet-opgenomen aanvragen zijn er 13 waar de onderzoeksrechter en/of parketmagistraat liet
weten dat een bemiddeling zou interfereren met het lopende onderzoek. Andere redenen voor het niet
opnemen van aanvragen: aanvraag bleek eigenlijk geen vraag voor bemiddeling (3), dader aanvrager haakt af
(4), slachtoffer aanvrager haakt af (3), overgedragen andere bemiddelingsdienst (3), reeds regeling getroffen
via hulpverlening (1), men probeert eerst zelf tot een oplossing te komen (1), zittingsdatum kortbij (3). Er was 1
buitenstrafrechtelijke aanvraag.
De volgende tabellen tonen ons dat er 120 slachtoffers en 41 daders geïnformeerd werden over bemiddeling.
(Opmerkelijk meer dan in 2008: 75 slachtoffers en 38 daders.) Daarvan zijn 62% van de slachtoffers en 93% van
de daders geïnteresseerd in bemiddeling. Dat het percentage van interesse hoger ligt bij daders valt te
verklaren doordat er meer daders bemiddeling aanvragen dan slachtoffers. Dit kan te maken hebben met het
beter bekend zijn van het bemiddelingsaanbod bij daders, meer bepaald bij gedetineerden die systematisch
worden geïnformeerd bij onthaal in de gevangenis.
In 2008 waren 49% van de slachtoffers en 76% van de daders geïnteresseerd in een bemiddeling. Hier merken
we dus een opvallende stijging.
In 2009 en 2008 hebben we een ongeveer gelijk aantal aanvragen, een ongeveer gelijk aantal opgenomen
aanvragen (rond de 50% van het totaal aantal aanvragen). Toch resulteerde dit in 2008 slechts in 21 effectieve
bemiddelingsprocessen en in 2009 in 67 effectieve bemiddelingsprocessen. Drie redenen zijn hiervoor aan te
halen:
104 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
het grotere aantal slachtoffers en daders dat geïnformeerd werd over bemiddeling. Hier heb je als
bemiddelaar absoluut geen vat op want het aantal geïnformeerde slachtoffers en daders hangt af
van het aantal slachtoffers en daders binnen de strafdossiers die je doorverwezen krijgt.
het grotere aantal slachtoffers en daders dat geïnteresseerd was in een bemiddeling. Ook hier
heb je als bemiddelaar geen vat op want het aantal geïnteresseerden zijn die slachtoffers en
daders die na een eerste informatiebrief of tweede herinneringsbrief de bemiddelingsdienst
contacteren en aangeven interesse te hebben in een bemiddeling.
het grotere aantal mensen dat ook effectief in een bemiddeling stapt (78%). In 2008 had je 31
nieuwe bemiddelingsdossiers waarvan er slechts 21 effectief werden opgestart (68%). Dit betreft
een eigen keuze van slachtoffers en daders. Hier heb je als bemiddelaar ook geen invloed op.
Vaststelling blijft dus dat het aantal bemiddelingsprocessen zeer afhankelijk is van heel wat toevalligheden. Het
blijft dus zeer moeilijk om ervoor te zorgen dat er elk jaar voldoende bemiddelingsprocessen worden
opgestart. De bemiddelaars kunnen enkel proberen zorgen voor een vlotte toestroom van dossiers. En dan nog
zijn we zeer afhankelijk van onze doorverwijzers.
Wat betreft de gepleegde feiten krijgen we wat eigendomsdelicten betreft een zelfde percentage dan vorig jaar
(36%). Dit jaar werd in vergelijking met vorig jaar (5%) in een groot aantal persoondelicten bemiddeld (52%). En
in opvallend minder zedenfeiten: 4% tegen 43% vorig jaar. 8% waren verkeersdossiers.
In 2009 werden er 85 bemiddelingsdossiers afgesloten. In 4 bemiddelingsdossiers vond er een gezamenlijk
gesprek plaats en in 12 bemiddelingsdossiers werd er een geschreven overeenkomst tussen partijen
opgemaakt.
TOT SLOT…
Dendermonde is al jaren het arrondissement bij uitstek waar er zeer nauw wordt samengewerkt met
slachtofferhulp en justitieel welzijnswerk, met de forensische unit in zijn geheel. Dendermonde is het enige
arrondissement met een groot aantal doorverwijzingen vanuit deze diensten. Dit is vooral het resultaat van het
werk en de visie van één man, Stefaan Kaesteker. Coördinator van de forensische unit en jarenlang voorzitter
van de stuurgroep herstelbemiddeling. Door zijn gedrevenheid en geloof in de forensische gedachte heeft hij
zeer veel goeds betekend voor Dendermonde en omstreken. Eind 2009 liet Stefaan weten dat het voor hem tijd
was om andere uitdagingen aan te gaan. Met pijn in het hart zullen we hem begin 2010 moeten laten gaan…
We zullen Stefaan ten gepaste tijd een welverdiend afscheidsfeest geven, maar toch ook hier alvast…
Stefaan, van harte bedankt en van harte ‘het ga je goed’.
BEMIDDELINGSDIENST KORTRIJK
INLEIDING
In 2009 werd er door de bemiddelingsdienst Kortrijk op diverse terreinen een nieuwe sensibiliseringsactie op
touw gezet.
Daarbij werd er geregeld samengewerkt met de collega bemiddelaar van Veurne/Ieper of met de collega’s uit
het Regioteam (Gent, Brugge, Ieper, Veurne en Kortrijk).
Ook de initiatieven die in de loop van 2008 een aanvang kenden, werden verder opgevolgd (infosessies
gevangenis Ieper, deelname aan diverse externe overlegmomenten).
105 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
STRUCTURELE ACTIVITEITEN EN VERDERE IMPLEMENTATIE VAN DE WET VAN 22 JUNI
2005
In 2009 gaven de gerechtelijke diensten nog geen lineaire informatie aan slachtoffers en verdachten omtrent
de mogelijkheid tot bemiddelen. Op parketniveau bleef men in de opsporingsonderzoeken kiezen voor
opportuniteitsafweging en wacht men op initiatieven van hogerhand wat globale informatieverstrekking inzake
bemiddeling aangaat. Onderzoeksrechters doen niet actief aan verwijzing naar bemiddeling.
Bij een aanvraag van derden maakt de bemiddelaar steeds een vraag tot toetsing over aan de
verbindingsmagistraat. Opvallend is dat het antwoord bij zaken in onderzoek en in gemengde dossiers
(minderjarige en meerderjarige verdachten betrokken in eenzelfde feit) erg lang op zich laat wachten.
Daaromtrent verder wat meer uitleg.
Qua gebruik van moderne media kunnen we vermelden dat Parket Kortrijk naast een korte infotekst inzake
herstelbemiddeling een link naar onze dienst opnam op hun website: www.parketkortrijk.be onder de hoofding
‘een woordje uitleg’.
Via de slachtofferbejegenaar van politiezone Vlas blijft de politie vertegenwoordigd in de stuurgroep.
Politiezone Vlas was vragende partij om in het najaar in het kader van hun permanente vorming van de politieinspecteurs
infosessies inzake slachtoffer-dader-bemiddeling te laten doorgaan. Zo werden 8 groepen van
telkens een 12-tal inspecteurs door de bemiddelaar geïnformeerd. Af en toe komen er uit deze hoek aanvragen
bij de bemiddelingsdienst. De forensische coördinator van het CAW blijft trouw op post in de stuurgroep.
De hulpverleners van zowel slachtoffer- als daderzijde zenden geregeld dossiers naar de bemiddelingsdienst.
Mogelijk wordt deze instroom gevoed door de aanwezigheid van de bemiddelaar op het forensisch team,
waardoor de mogelijkheid tot bemiddeling telkens weer onder de aandacht komt. Ook het regelmatige overleg
met een hulpverlener van slachtofferhulp zorgt zeker voor een bredere opening naar mogelijke bemiddelingen.
Mogelijk gaf ook het project ‘herstel binnen de werking van een caw’ de herstelgedachte een bijkomende
impuls.
Met de gevangenis van Ieper loopt de samenwerking zeer vlot.
Er was een overlegmoment van de 2 bemiddelaars (Davy D’Hondt en Lut Dauw) met een attaché van de
directie en de beleidsmedewerker Vlaamse Gemeenschap om de werking inzake slachtoffer-dader-bemiddeling
op elkaar af te stemmen.
Op regelmatige tijdstippen worden er afwisselend door de bemiddelaar van Kortrijk of Ieper infosessies
gegeven aan geïnteresseerde gedetineerden. Verder werd er een infoblad opgemaakt en aan de familieleden
van het gevangenispersoneel overhandigd naar aanleiding van een contactdag. Ook in de algemene
onthaalbrochure voor de gedetineerden wordt melding gemaakt van de mogelijkheid om een bemiddeling aan
te vragen.
Tot slot werd er afgesproken dat er om de 2 weken een consultatiemoment in de gevangenis wordt
gewaarborgd, waarbij geïnteresseerden individueel de mogelijkheid krijgen om hun aanvraag en dossier te
bespreken met de bemiddelaar die op dat ogenblik aanwezig is.
De coördinator alternatieve maatregelen van het Justitiehuis Kortrijk neemt het voorzitterschap van onze
stuurgroep waar. Justitieassistenten van bemiddeling in strafzaken en V.O.V./probatie nemen deel aan het
begeleidingsteam. Er is sporadisch contact met justitieassistenten daderhulp of slachtofferonthaal in het kader
van individuele dossiers.
Op vraag van de bemiddelaar was er een overleg met de nieuwe directeur van het Justitiehuis Kortrijk. Daaruit
resulteerde nog geen engagement om op regelmatige basis samen te zitten met de justitieassistenten of om
een nieuwe informatieronde voor de medewerkers van het Justitiehuis te organiseren.
Tot onze spijt kwam het nog steeds niet tot een afspraak om een vorming inzake bemiddeling te mogen
organiseren voor de plaatselijke advocatuur. Ook de vertegenwoordiging op de stuurgroep blijft de laatste
jaren een pijnpunt. Actieve verwijzingen door de advocaten blijven in regio Kortrijk een onbestaand iets.
106 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Tijdens de 3 stuurgroepbijeenkomsten van het afgelopen jaar werden volgende items behandeld:
standpuntbepaling inzake laagdrempelig werken (aankondiging huisbezoek)
standpuntbepaling inzake grensoverschrijdende stuurgroepbijeenkomst
voorstelling van het Strategisch Plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden door een attaché
van de gevangenisdirectie van Ieper
voorstelling van het boek ‘’herstel vanuit de cel’
Nieuw was ook dat de bemiddelaars die hun burelen hebben binnen de muren van het CAW te Izegem bij
elkaar de stuurgroep gingen bijwonen.
De bemiddelaar gaf ofwel alleen ofwel samen met collega’s bemiddelaars uit de Regio doorheen het jaar
diverse infosessies o.m. aan de vzw ‘nabestaanden tegen geweld, ouders van een vermoord kind’, aan
slachtofferbejegenaars van de politie Ieper, aan diensten geestelijke gezondheidszorg uit de betrokken regio’s,
aan politiezone westkust, aan vrijwilligers van de dienst slachtofferhulp en in het vrouwenhuis te Roeselare.
Deze nieuwe manier van samenwerken is zeker voor herhaling vatbaar.
Daarnaast wordt er lokaal overleg gepleegd tijdens het begeleidingsteam dat doorging in maart en in
september.
Ook de deelname aan het forensisch team binnen het CAW, aan de stuurgroep inzake het project ‘herstel
binnen de werking van het caw’ en aan het welzijnsteam zorgden voor geregeld contact met plaatselijke
actoren waarbij van de mogelijkheid werd gebruik gemaakt om slachtoffer-daderbemiddeling onder de
aandacht te brengen.
Daarnaast pleegt de bemiddelaar geregeld overleg met collega’s in het regioteam en zijn er jaarlijkse
terugkomdagen georganiseerd door vzw Suggnomè waar inhoudelijke thema’s nader worden toegelicht en
besproken.
De bemiddelaar van regio Kortrijk maakt ook deel uit van de werkgroep ‘bemiddeling in de fase van de
strafuitvoering’ die doorgaat op het secretariaat van Suggnomè te Leuven. Doel van deze bijeenkomsten is
naast het bespreken van inhoudelijke thema’s omtrent deze materie, het vinden van werkbare oplossingen
voor diverse knelpunten op het terrein.
Supervisiebijeenkomsten zorgen naast geregelde deelname aan methodiektraining en vorming inzake
deontologie mee voor een kwalitatieve benadering van het dagelijkse werk.
DE CIJFERS IN BEELD
Het totaal aantal aanvragen voor 2009 bedroeg voor arrondissement Kortrijk 50. Dit is vergelijkbaar met vorig
jaar, toen waren er 48 aanvragen. Opvallend daarbij is dat de tendens die zich vorig jaar voor het eerst
aftekende zich nu significant doorzet: meer verwijzingen van andere kanalen en diensten (36) dan vanuit het
Parket (14).
Van de dossiers die niet werden opgenomen was er 1 aanvraag buitengerechtelijk.
14 aanvragen via derden konden niet worden opgestart omdat ze interfereerden met het lopend onderzoek.
Dit is een behoorlijk hoog percentage namelijk 28%.
Mogelijk ligt er hier nog braakliggend terrein: misschien is de inschatting van de omschrijving ‘interfereert met
het lopend onderzoek’ onvoldoende scherp gesteld en zijn de onderzoeksrechters de mening toegedaan dat
het gaat om het vragen naar hun uitdrukkelijke toestemming om een bemiddeling te starten.
Het lang in deze ‘wachtkamer’ blijven hangen van die dossiers in gerechtelijk onderzoek legt soms een
hypotheek op een mogelijke bemiddeling: betrokken partijen laten nadien soms horen dat het bemiddelen na
zo lange tijd wachten ook niet meer hoeft.
107 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Aanvragen van daderkant zijn nog steeds hoger dan van slachtofferzijde en dit zowel qua dossiers
meerderjarigen als in de gemengde dossiers met minderjarigen. Jammer genoeg blijft het probleem dat vorig
jaar werd aangekaart nog steeds bestaan: het antwoord op de vraag naar toetsing door het Parket laat in de
dossiers van meerderjarige verdachten vaak erg lang op zich wachten omdat het onderzoek nog niet ver
genoeg is gevorderd, of omdat er sprake is van meerdere dossiers t.a.v. dezelfde verdachte die men mogelijk
wil samenvoegen of omdat men het niet opportuun acht om in die zaak bemiddeling te laten doorgaan.
Toch komen er stilaan ook vaker vragen van slachtofferkant, wat zeker een goede tendens is om tot meer
‘evenwicht’ te komen en het vooroordeel te ontkrachten dat enkel daders er op uit zijn om in bemiddeling te
gaan om op die manier op een beter blaadje te staan als ze voor de rechter moeten verschijnen.
35 dossiers werden uiteindelijk opgenomen, waarvan 17 in de fase van het opsporingsonderzoek en 12 in de
fase van de strafuitvoering. Dit laatste is beduidend hoger dan vorig jaar (7 in 2008 op een totaal van 48
aanvragen).
In het totaal kregen 64 slachtoffers en 42 daders een aanbod tot bemiddelen. Daarvan toonden er
respectievelijk 31 en 29 interesse.
De 35 opgenomen aanvragen leidden tot 29 effectieve bemiddelingsdossiers (3 meer dan in 2008) waarbij 27
slachtoffers (11 mannen en 13 vrouwen naast 3 rechtspersonen) en 18 daders (17 mannen en 1 vrouw)
betrokken waren.
Wat de relatie betreft, blijven de dossiers waarin dader en slachtoffer onbekenden zijn voor elkaar het grootst
in aantal m.n. 9 van de 29 effectieve bemiddelingsdossiers.
In de loop van 2009 werden er 34 dossiers afgesloten, 11 kwamen over uit 2008 en 23 sloegen op het jaar
2009. In 6 dossiers werd er direct bemiddeld (2 meer dan vorig jaar) met minstens 1 gezamenlijk gesprek. De
rest waren indirecte bemiddelingen. In 10 dossiers werd er een overeenkomst opgemaakt die op vraag van
betrokken partijen werd overgemaakt aan de gerechtelijke instanties.
Wat aard van de feiten betreft zijn de eigendomsdelicten het grootst in aantal namelijk 17.
Dodelijke verkeersongevallen leverden 2 dossiers op en inbreuken tegen personen en zeden samen 9.
De gemiddelde duur van een bemiddeling bedroeg 141 dagen (in 2008: 111). Deze verhoging is volledig terug
te voeren op de stijging van het aantal bemiddelingen in de fase van de strafuitvoering. Daarin gaat het steeds
om ernstige feiten waarin er langer bemiddeld wordt (gemiddeld 179 dagen) dan in de fase van het
opsporingsonderzoek (gemiddeld 84 dagen).
Eind 2009 waren er nog 12 dossiers hangende die werden overgedragen naar 2010.
CONCLUSIE EN VOORZICHTIGE VOORUITBLIK NAAR DE TOEKOMST
Er dient zeker nog werk te worden gemaakt van potentiële dossiers op het niveau van de
onderzoeksgerechten.
Ook inzake structurele samenwerking met het Justitiehuis i.c. met de justitieassistenten of minstens een
nieuwe infosessie voor hen als mogelijke verwijzers, is er nog braakliggend terrein.
Ook het ‘oud zeer’ van een infomoment voor de Balie blijft vooralsnog een vraagteken.
Toch enkele andere bemoedigende en opvallende vaststellingen: ondanks het relatief lage cijfer wat het totaal
aantal aanvragen betreft, zijn er toch enkele kenteringen zichtbaar: een duidelijk grotere vraag vanuit andere
kanalen dan de gerechtelijke instanties, een lichte stijging qua aantal directe bemiddelingsdossiers en
hoeveelheid overeenkomsten. Meer bemiddelingen in de fase van de strafuitvoeringen en meer aanvragen
van slachtofferzijde.
108 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Zijn dit voorbodes van een schoorvoetende vooruitgang op vlak van slachtoffer-dader-bemiddeling in de regio
Kortrijk?
Zou het getuigen van overmoed om deze tekenen toch al te interpreteren als blijk van groei naar een meer
uitgebalanceerd bemiddelingswerk op het terrein, met minder afhankelijkheid van de gerechtelijke instanties
en een evenwichtiger spreiding van aanvragen van slachtoffer-en daderzijde? Kleine lichtjes aan de horizon van
een breder maatschappelijk gedragen houding inzake herstelrecht, een andere manier van conflictbenadering
en actief burgerschap?
Op de vraag of de vele infomomenten van het afgelopen werkjaar mettertijd vruchten zullen afwerpen en of
bovengenoemde tendensen zich zullen verder zetten, zal enkel de toekomst ons een antwoord kunnen
verschaffen.
BEMIDDELINGSDIENST LEUVEN
DE INTEGRATIE VAN BEMIDDELING VOOR EN NA VONNIS: EEN JAAR LATER
INLEIDING
2009 stond in het teken van de integratie tussen bemiddeling voor vonnis en bemiddeling in de fase van de
strafuitvoering. Het team telde en telt nog steeds drie bemiddelaars: twee halftime en één fulltime functie. Dit
team stond anno 2009 klaar voor alle aanvragen zowel vóór vonnis als in de fase van de strafuitvoering voor
het Leuvense arrondissement.
Niet alleen moest de werking op elkaar afgestemd worden, ook voor de bemiddelaars in kwestie vroeg dit toch
wel wat aanpassing. Het team in Leuven kreeg er een nieuwe bemiddelaar bij, maar wel iemand die al acht jaar
ervaring had en anderzijds moest die bemiddelaar die altijd in haar eentje had gewerkt, ineens rekening
houden met collega’s.
Maar deze uitdaging bracht vooral een nieuwe dynamiek op gang waarin veel opnieuw in vraag werd gesteld
en de kennis van de eigen werking verrijkend bleek voor het andere project.
Ook al stelden we in 2008 vast dat de twee projecten immers dezelfde uitgangspunten, doelstellingen en visie
deelden, toch bleken er methodisch ook verschillen te zijn.
‘BEMIDDELING VÓÓR VONNIS’ VANUIT HET PERSPECTIEF VAN EEN BEMIDDELAAR FASE
STRAFUITVOERING
Bij de aanvang van de integratie had ik het idee dat bemiddelen vóór vonnis eenvoudiger en dus misschien ook
minder boeiend ging zijn. Maar dit is niet lang overeind gebleven.
Al vrij snel mocht ik vaststellen dat bemiddelen in dossiers vóór vonnis, niet per definitie eenvoudiger en zeker
niet saaier was. Mijn overtuiging dat bemiddelen in levensdelicten de ultieme uitdaging was, werd dan ook snel
bijgestuurd. Inderdaad, het ging om ‘andere’ misdrijven met name meer diefstallen, slagen en verwondingen
en partnergeweld. Maar dit bracht vooral nieuwe uitdagingen met zich mee.
Het feit dat een dossier nog vóór de rechtbank moet komen, brengt een andere dimensie binnen en maakt dat
in tegenstelling tot bij de fase strafuitvoering er meer aandacht dient te gaan naar de schadevergoeding en de
toekomstige rechtszitting. De vraag hoe die bemiddeling zich daar tegenover verhoudt ligt vóór vonnis
scherper.
Vaak waren de dossiers ook complexer op zich, méér daders, méér slachtoffers, verschillende feiten, de
combinatie van materiële en emotionele aspecten. Als de burgerlijke partij in de fase strafuitvoering al ter
sprake kwam, beperkte het zich tot het opstellen van een afbetalingsplan.
109 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Verder stelde ik vast dat daders vóór vonnis of eerder in minder ernstige feiten meer minimaliseren. In
levensdelicten beseft men meestal wel dat hun daad onherroepelijke schade heeft aangebracht.
Ook belandt men vlugger in een gedeeltelijke ontkenning van de feiten en/of de schuld, het leggen van aandeel
bij de andere partij of in een welles-nietes-verhaal. Het is voor mij moeilijker om hiermee aan de slag te gaan.
Vandaar dat ik ook niet langer overtuigd ben, dat men eerst aandacht aan het slachtoffer dient te besteden.
Soms is het beter om eerst te horen wat en op welke manier de dader al dan niet kan of wil herstellen.
Ook de gezamenlijk gesprekken verlopen anders. De methodiek van zo minimaal tussen te komen (mits een
goede voorbereiding) en vooral partijen aan het woord te laten, inclusief lange stiltes, is hier niet steeds ideaal.
Ten eerste loopt de voorbereiding van een dergelijk gesprek anders, partijen zijn overigens meestal niet bereid
daar uren voorbereiding in te steken en ten tweede verschillen de agendapunten aanzienlijk, zijn er meer
verborgen agenda’s en ‘last but not least’ is het dikwijls wel aangewezen om tijdens het gesprek tussen te
komen om agendapunten aan te halen, te vertalen en te toetsen hoe sommige dingen bij de andere
overkomen. Niet evident voor een bemiddelaar die inmiddels getraind is om te zwijgen tijdens een gezamenlijk
gesprek.
Het feit dat er brieven vertrekken vanuit het Parket, zorgt tevens voor een verschil. In de fase strafuitvoering
vertrek je steeds op initiatief van één partij. Je neutraliteit staat daar meer onder spanning.
Ik koesterde hierdoor de idee om meer reactie op het aanbod te krijgen maar dit bleek niet per definitie het
geval te zijn.
Tot slot kan ik dan ook enkel zeggen dat ik die dacht dat 2009 een stuk minder boeiend zou zijn, vooral heel
wat nieuwe uitdagingen ben aangegaan waardoor het een zeer verrijkend jaar is geworden. Ook het kunnen
terugvallen op collega’s, de combinatie van emotioneel zware en minder zware dossiers, het deel uitmaken van
een team (in huis) en het hebben van een breder draagvlak voor de bemiddeling fase strafuitvoering, maken de
integratie voor mij zeer geslaagd!
‘BEMIDDELING FASE STRAFUITVOERING’ VANUIT HET PERSPECTIEF VAN EEN BEMIDDELAAR
VÓÓR VONNIS
Eerst en vooral was ik persoonlijk geboeid en gebeten om ook in Leuven Centraal met zijn specifieke delicten
en daders te mogen werken. De context van Leuven Centraal is nieuw en dit vraagt een nieuw soort kennis en
onderdompeling. Mijn eerste ervaringen leerden mij dat de gesprekken in de fase van de strafuitvoering van
een andere soort zijn vergeleken met voor vonnis. Eerst en vooral duren ze langer, zijn ze intenser en zijn er
meer steunfiguren, bijvoorbeeld de trajectbegeleiders van het CAW van Leuven, betrokken.
De slachtoffers wonen dikwijls niet in Leuven en dus ben je verder onderweg voor de huisbezoeken. Hierbij
merk ik dat ik het belangrijk vind om beide partijen zelf te kunnen zien en spreken, omdat het uitwisselen van
de boodschappen juist zo delicaat en dikwijls sterk geladen is. Vandaar dat ik in deze dossiers niet zomaar aan
een collega bemiddelaar, die bijvoorbeeld dichter bij het slachtoffer woont, vraag om de gesprekken en
huisbezoeken over te nemen.
Wanneer je bij de slachtoffers thuis op bezoek gaat, zijn de gesprekken ook langer en is er een ander soort
aftoetsen en aangaan van een relatie met jou als bemiddelaar. De mensen zijn meer met rouwthema’s bezig en
checken of je hier mee kan omgaan. Tevens is het voorzichtig zoeken wat een bemiddeling voor hen kan
betekenen. Ik ervaar, zowel bij daders als bij slachtoffers, meer persoonlijk contact en minder telefonische
contacten.
De bemiddeling in dit soort delicten of dossiers is dan ook eerder procesmatig. Wat in mijn ervaring wil zeggen
meer gesprekken. En ook zoeken naar de juiste en soms andere randvoorwaarden dan voorheen. Bijvoorbeeld
het actief betrekken van meer steunfiguren, meer overleg en dossierbespreking met andere collega’s
bemiddelaar en anderen, meer emotioneel zorg dragen voor de partijen en jezelf.
Partijen komen ook minder vaak tot een gezamenlijk gesprek, maar het uitwisselen van boodschappen met de
bemiddelaar als tussenpersoon is dikwijls zeer intens en meer gefaseerd en getemporiseerd. Daar waar het
ondersteunen van gezamenlijk gesprekken voor mij steeds een zeer sterke drive was, voelt dit nochtans voor
110 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
mij momenteel niet aan als een gemis. De bemiddeling draait sowieso minder om overeenkomsten en
oplossingen en des te meer om emotionele verwerking en hoe zich verhouden t.a.v. elkaar, het delict en de
gevolgen.
Gesprekken samen doen met een extra collega bemiddelaar is ook een nood die ik regelmatig ervaar.
Aangezien de gesprekken langer zijn, kan je, met een betrokken collega bemiddelaar, af en toe even uit het
gesprek stappen en je gedachten op een rij zetten. Je ervaart een gezamenlijke draagkracht. Tevens is het
nabespreken meer nodig ter ontlading. Ook voor het overwegen en het voorbereiden van het volgende gesprek
is een betrokken collega bemiddelaar een meerwaarde.
Beroep kunnen doen op vrouwelijke collega’s vind ik persoonlijk ook belangrijk. Dit duo-werken met een
vrouwelijke collega geeft een gevoel van een natuurlijk man-vrouw evenwicht in relatie met partijen. In de
gesprekken voel ik mij hierdoor sterk op mijn gemak omdat ikzelf en de partijen zich kunnen beroepen op of
verhouden tot de aanwezige vrouwelijke kwaliteiten en aanwezigheid. Ik vind dat we op deze manier een
maximaal kwaliteitsvol aanbod kunnen doen naar partijen.
Een andere ervaring is dat een afwisseling van zware feiten met lichte feiten een gezonde en boeiende
combinatie is. Bijvoorbeeld meer dan twee intense bemiddelingsgesprekken op één dag in Leuven Centraal
doen, is voor mij niet evident en eerder emotioneel belastend.
Tot slot vind ik het geruststellend dat ik beroep kan doen op de kennis, ervaring en coaching van mijn collega
met dit soort dossiers. Een concreet voorbeeld: “In een dossier van doodslag maakte ik, in mijn laatste
werkweek voor kerstmis, de brieven op voor de verschillende nabestaanden van het slachtoffer. Kristel maakte
mij er op attent dat het sturen van onze brief vlak voor kerstmis geen goed idee was, daar kerstmis voor vele
nabestaanden juist een extra moeilijke en pijnlijke periode is. Ik had dit over het hoofd gezien en was dankbaar
dat Kristel hier oog voor had. Zo heb ik de brieven pas na de kerst- en nieuwjaarsvakantie verstuurd”.
NIEUWE WEGEN DIE WE IN 2009 ZIJN INGESLAGEN
AANGEKONDIGDE HUISBEZOEKEN IN ZEDENDOSSIERS
Na een overleg met het parket op 23 maart 2009, waarop ook de onderzoeksrechters, slachtofferonthaal, en
bemiddeling in strafzaken vertegenwoordigd waren, werd vastgesteld dat bemiddeling in zedenfeiten een
andere methodische aanpak vraagt. Daarom werd er beslist om gedurende een jaar te experimenteren met het
aankondigen van huisbezoeken in deze dossiers. Ook zal slachtofferonthaal steeds worden gecontacteerd om
na te gaan of zij reeds contact hebben met deze slachtoffers. De bedoeling is om mensen meer en juister te
informeren over het aanbod van bemiddeling.
Er werden 9 strafbundels doorverwezen. In 2 dossiers namen partijen zelf al contact op. Hier vloeide één
bemiddeling uit voort.
In de 7 andere dossiers werd een huisbezoek aangekondigd, eerst aan slachtofferkant. Vijf huisbezoeken
werden afgebeld omdat men geen interesse had in bemiddeling. Slachtoffers geven aan met heel wat vragen te
zitten, maar de dader is niet diegene waar ze een antwoord van verwachten. Aan contact, zelfs onrechtstreeks,
is er weinig tot geen behoefte. Er is vooral veel kwaadheid en vragen rond het verdere juridische verloop en de
procedure.
Slechts twee huisbezoeken werden niet afgebeld. Eenmaal stonden we tevergeefs voor de deur maar dit bleek
om een misverstand te gaan. Men was de afspraak vergeten. De uitleg werd nadien nog telefonisch
doorgegeven, maar ook hier had men voorlopig geen interesse in bemiddeling. In het andere huisbezoek had
men vooral veel vragen over de procedure en wilde men te weten komen wat er nu juist gebeurd was. Er
mocht een boodschap aan de dader worden doorgegeven, maar we konden de dader niet bereiken.
Onze aangekondigde huisbezoeken leveren tot nog toe niet direct méér bemiddelingen op. Maar nu horen we
de partijen wel waardoor we hen beter kunnen informeren..
111 | P a g i n a

BEMIDDELEN IN VERKEERSDOSSIERS
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Vanaf 1 november 2008 werden er ook in verkeersdossiers met dodelijke en/of zwaar gekwetsten
informatiebrieven over bemiddeling verstuurd.
In 2009 informeerde het parket in tien strafbundels de partijen over het aanbod van bemiddeling. In zes van
deze tien dossiers reageerden geen enkel van de partijen en werden er verder vanuit de bemiddelingsdienst
ook geen stappen ondernomen. In één dossier nam wel de verzekeringsmaatschappij met ons contact op en
ging deze zijn cliënt over bemiddeling informeren.
In vier van deze verkeersdossiers reageerden één of meerdere partijen. We telden 8 potentiële
bemiddelingsprocessen die slechts tot drie effectieve bemiddelingen leidden. Eén bemiddeling ging om een
dossier verkeersagressie.
De twee andere bemiddelingen gingen om een verkeersongeval met zwaar gekwetsten.
Hier had in één dossier, waarbij het een koppel betrof dat samen in de auto zat, één gezamenlijk gesprek plaats
en werd er een overeenkomst met vooral een boodschap voor de rechter opgesteld. In het andere dossier is
het gezamenlijk gesprek voor 2010 gepland.
We stellen alleszins vast dat het niet om de grote toevloed van dossiers gaat. Er werd ook nog te weinig
bemiddelingservaring opgedaan om reeds conclusies te kunnen trekken.
Daarom willen we anno 2010 ook in deze dossiers huisbezoeken aankondigen.
STRUCTURELE ACTIVITEITEN EN VERDERE IMPLEMENTATIE VAN DE WET VAN 22 JUNI
2005
STUURGROEPWERKING BAL
De stuurgroep kwam 5 maal samen het afgelopen jaar.
Er ging dit jaar heel wat aandacht naar de bemiddeling fase strafuitvoering en de herstelgerichte detentie. Eén
van de doelstellingen van de integratie met name een breder draagvlak creëren ook op niveau van de
stuurgroep werd daardoor meteen gerealiseerd. Hoewel het dient gezegd, de Leuvense stuurgroep heeft van in
het begin deze thema’s altijd mee ter harte genomen.
Zo stond de eerste stuurgroep dit jaar stil bij het bemiddelen in zware delicten. Dit thema zorgde voor een
record opkomst en een boeiende discussie. De positieve conclusie luidde dat alle partners/diensten voor
bemiddeling in ernstige feiten en meer specifiek in zedenfeiten openstaan mits de nodige voorzichtigheid,
waarbij de slachtofferdimensie het uitgangspunt moet zijn en voor beide partijen omkadering en nazorg zeer
belangrijk is. En met de nodige expertise, opleiding, en ervaring als voorwaarde.
Ons appél voor thema’s aangebracht door onze partners leverde ons evenmin windeieren op. Frank Geets
(attaché Leuven Centraal) stelde ons het werkboek ‘Herstel vanuit de cel’ voor. ‘Herstel vanuit de cel’ is een
werkboek, ontstaan op initiatief van de herstelconsulenten om op de eerste plaats gedetineerden rond
‘herstel’ aan het denken en werk te zetten.
Vanessa Van Nijvel van het CAW lichtte het project van de ‘herstelkring’ toe. Hier wil men de gedetineerde de
kans geven om herstel te plegen naar zijn eigen familie/naastbestaanden toe. Men werkt aan herstel,
rehabilitatie en reïntegratie. Men wenst de detentieperiode zinvol in te vullen in samenspraak en met
ondersteuning van familie/naastbestaanden. Ook een mogelijk thema is de reclassering. Rehabilitatie wordt
hier vooral vertaald als “in het reine te komen met zichzelf, zijn familie, slachtoffers en samenleving”.
Onze focus voor onze partners blijkt ook uit het feit dat tijdens de voorstelling van het jaarverslag 2008,
bemiddeling in strafzaken eveneens zijn cijfers toelichtte.
112 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Er werd veel tijd en energie gestoken in het opstellen van een projecttekst rond de coördinatie van het
bemiddelingsaanbod in het Leuvense arrondissement. Deze tekst werd in september aan de Stuurgroep
voorgesteld en leidt hopelijk tot een opstart van dit project anno 2010.
Een rode draad over alle stuurgroepen heen, is en blijft de methodiek van herstelbemiddeling: “Moeten we
geen huisbezoeken aankondigen?”, “Hoe motiveer je partners om door te verwijzen?”, “Zou meer
terugkoppeling niet voor meer doorverwijzingen zorgen?”, “Kan je wel bemiddelen met een verkrachter?”
Thema’s die na meer dan 10 jaar nog altijd actueel zijn en voor de nodige boeiende discussies kunnen zorgen.
Blijkbaar is over bemiddeling nooit het laatste woord gezegd!
HERSTELFONDS
Het herstelfonds werd een tiental jaren geleden geïntroduceerd en liep al die jaren als project in de Leuvense
Hulpgevangenis. Anno 2009 waren zowel Suggnomè als de herstelconsulenten van mening dat de projectfase
diende te worden afgesloten en dat men diende over te gaan tot structurele verankering in meerdere
gevangenissen. Zo werd recent beslist het herstelfonds uit te breiden met nog eens 3 gevangenissen, namelijk
Mechelen, Oudenaarde en Ruiselede.
Om de concrete uitwerking van het concept mogelijk te maken in de gevangenissen werd er beslist dat er in
elke gevangenis een lokale werkgroep herstelfonds moest worden opgericht. De locale werkgroep binnen de
Leuvense Hulpgevangenis kwam een eerste keer samen op 4 december 2009. Aan tafel zaten de
beleidsmedewerker, de attaché, vertegenwoordiging vanuit de Psychosociale Dienst, de trajectbegeleiding en
de bemiddelingsdienst. Er werd beslist om de bespreking van de procedure te laten verlopen aan de hand van
de acht stappen die ook werden aangereikt in het draaiboek dat door de werkgroep werd opgesteld in 2007 .
In de Hulpgevangenis stond het herstelfonds dit jaar op een laag pitje. Onze belangrijkste doorverwijzers
hadden ofwel een andere functie gekregen of werden tijdelijk ook elders ingezet. Opmerkelijk hoe afhankelijk
men hier toch wel is van specifieke doorverwijzers. Ook botsen we op het gegeven dat er tijdelijk geen
uitgaanspermissies werden verleend om buiten de muren vrijwilligerswerk te verrichten. Dit impliceerde dat
een aantal mensen op de wachtlijst voor werk kwamen te staan. Werk vinden binnen is moeilijker dan werk
vinden buiten.
Dit in combinatie met enkele weigeringen vanuit het Comité zorgde voor een aantal negatieve reacties aan de
kant van het slachtoffer en ondermijnde zelfs een enkele keer de bemiddeling. Dit deed toch wel heel wat
vragen rijzen die zeker en vast dit jaar in de werkgroepen op tafel zullen komen te liggen.
WERKING SLACHTOFFER-DADERBEMIDDELING BINNEN DE TWEE LEUVENSE GEVANGENISSEN
Het aanbod van bemiddeling binnen de twee Leuvense gevangenissen is in 2009 niet veranderd. We hebben in
15 aanvragen gewerkt in Leuven Hulp en in 37 aanvragen in Leuven Centraal. In Leuven Hulp is dit een sterke
daling in vergelijking met 2008 (30 aanvragen). Ook in Leuven Centraal kennen we een lichte daling van 49
aanvragen in 2008 naar 37 in 2009.
We hebben hier geen directe verklaring voor. We hebben op een gelijkaardige manier gesensibiliseerd als in
2008. We stellen ons jaarlijks voor aan de psychosociale diensten en het zorgteam. Wat mogelijks kan mee
spelen, is het veranderen van de functie van de herstelconsulenten, waarbij bijvoorbeeld de herstelconsulent
van Leuven Hulp voorheen veel doorverwees. Het feit dat een actieve doorverwijzer van de PSD tijdelijk ook
andere gevangenissen ondersteunde, had zeker ook zijn gevolgen.
Nieuw is dat we in 2009 ons ook hebben voorgesteld aan de trajectbegeleiders van de beide gevangenissen.
Vooral in Leuven Centraal merken we een actieve doorverwijzing en samenwerking. Tevens zijn er momenteel
reeds doorverwijzingen van en een samenwerking met de therapeut van het CGG in Leuven Centraal. Dit is nog
niet het geval met de nog twee recentere, nieuwe therapeuten van het CGG in Leuven Hulp.
Zowel in Leuven Hulp als in Leuven Centraal werken we mee aan de cursus Slachtoffer in Beeld en geven we
tweemaal per jaar een vormingsmoment voor geïnteresseerde gedetineerden. In Leuven Centraal krijgen we
tot slot ook veel aanvragen rechtstreeks van de gedetineerden zelf via het brievenbusje ‘herstelbemiddelaar’.
113 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Het grote aandachtspunt voor 2010 lijkt een blijvend sensibiliseren van de verschillende
samenwerkingspartners.
PROJECT ‘HERSTELGERICHT WERKEN IN DETENTIECONTEXT’
Het CAW Regio Leuven organiseerde vier intervisiemomenten over
‘herstel in de praktijk’ voor medewerkers van de psychosociale dienst
van de Hulpgevangenis en Leuven Centraal, de bemiddelingsdienst van
het arrondissement Leuven, Slachtoffer in Beeld van de Rode Antraciet
en Slachtofferhulp en Justitieel Welzijnswerk van het CAW Regio
Leuven.
Aan elke intervisie konden twee mensen per dienst deelnemen. Er
werd gewerkt met een aantal hoofdstukken uit het werkboek ‘Herstel
vanuit de cel’ om het thema ‘herstel’ vanuit dader- en
slachtofferperspectief te bespreken. Op die manier wisselden de
deelnemers hun werkervaringen uit. Een supervisor van de
Interactieacademie begeleidde dit.
De evaluatie van dit project was positief. De deelnemende diensten
leerden elkaars werking en invalshoek op een meer praktijkgerichte
manier kennen. De intervisies vormden een ‘ontmoetingsruimte’ van
waaruit de deelnemers samen zochten naar een vertaling van de
herstelidee naar de dagelijkse praktijk.
Op regionaal overleg over herstel zal bekeken worden in welke mate de deelnemende diensten deze intervisies
in 2010 met eigen middelen kunnen verder zetten.
DE CIJFERS IN BEELD
AANVRAGEN
In 2009 nam de bemiddelingsdienst 121 aanvragen op ( 32 ) .
Deze aanvragen bestonden uit 55 % opsporingsonderzoeken, 12% gerechtelijke onderzoeken en 32% dossiers
overgemaakt in kader van de strafuitvoering (zie tabel 1)
We merken een terugval in opgenomen gerechtelijke onderzoeken. We kunnen niet direct verklaren waarmee
dit te maken heeft. Nochtans worden de onderzoeksrechters op regelmatige basis gecontacteerd met oog op
doorverwijzing van dossiers. Wat wellicht meespeelt is dat de trajectbegeleiders en de psychosociale dienst
meer doorverwijzen nà vonnis dan voor vonnis.
REACTIES VAN SLACHTOFFERS EN DADERS
Van de 121 aanvragen waren er potentieel 248 slachtoffers die op het bemiddelingsaanbod hadden kunnen
ingaan. Van deze 248 reageerden 156 slachtoffers (63%). Uiteindelijk bleken 123 slachtoffers daadwerkelijk
geïnteresseerd. Dit is ongeveer een 50% van het potentiële slachtofferaantal. (zie tabel 2) 33
Van de 121 aanvragen waren er potentieel 155 daders die op het aanbod hadden kunnen ingaan. Hier
reageerden er 119 daders (77%) Uiteindelijk bleken er 113 interesse te hebben. Dit is 73 %. 34
32 Tien aanvragen werden niet opgenomen omdat ze niet voldeden aan de criteria bv. Er was een ontkennende dader of de aanvraag
interfereerde met het lopende onderzoek of een zitting die te kortbij is.
33 Vorig jaar waren dit 236 potentiële, reactie 126 (53%) en interesse 93 (39%)
114 | P a g i n a

EFFECTIEVE BEMIDDELINGEN
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Wat de 121 aanvragen betreft zien we in tabel 7 dat dit neerkomt op 296 potentiële slachtoffer-daderrelaties.
Uiteindelijk hebben deze geleid tot 101 effectieve bemiddelingen ofwel 34% van het potentiële aantal. 35
Er werd vnl. bemiddeld in persoonsdelicten en in eigendomsdelicten. Dit stellen we elk jaar opnieuw vast.
DIRECT - INDIRECT
Wanneer we kijken naar de verhouding directe en indirecte bemiddelingsprocessen dan is het duidelijk dat het
grootste deel van de in 2009 doorlopen bemiddelingsprocedures op een indirecte manier verloopt. De
bemiddelaar pendelt tussen de partijen en brengt de informatie over. 38 % van de effectieve
bemiddelingsdossiers zijn direct. Het is opvallend voor 2009 dat we meer directe bemiddelingen hadden in
opsporingsonderzoeken. 25 van de 38 gezamenlijke gesprekken vonden in deze dossiers plaats. 36
In 42% van de effectieve bemiddelingsdossiers werd er een overeenkomst gemaakt. Dit kwam neer op 40
overeenkomsten. 37 Hiervan zijn er 7 overeenkomsten van in fase strafuitvoering. Dit blijft een lager cijfer dan
voor vonnis. Wellicht zien partijen meer voordelen in een terugkoppeling wanneer de zaak nog voor de
rechtbank moet verschijnen en kan de inhoud van de overeenkomst eventueel van invloed zijn op de beslissing
van de rechtbank.
MEER REACTIE VAN DADERS DAN REACTIE VAN SLACHTOFFERS
Het percentage daders die reageren om te bemiddelen is opvallend groter dan het percentage slachtoffers.
Ook vorig jaar was dit zo. Een verklaring die hiervoor al meermaals werd gegeven is dat een dader het wellicht
als minder vrijblijvend ervaart en/of zijn/haar goede wil, wil tonen voor de rechtbank. In de fase strafuitvoering
blijven de aanvragen vooral vanuit daderkant komen. Hier is het dan ook vanzelfsprekend dat de dader wenst
mee te werken.
De tendens van de vorige jaren dat er vanuit slachtofferkant amper een dossier werd overgemaakt aan de
bemiddelingsdienst blijft zich doorzetten. Dit is en blijft een spijtige zaak. Ook in 2010 moeten we hier opnieuw
extra aandacht aan besteden.
REACTIE OP INFORMATIEBRIEVEN VERSTUURD VANUIT HET PARKET
Voor alle volledigheid moeten we in dit jaarverslag ook spreken van die strafdossiers waarin alle betrokken
partijen een informatiebrief kregen van het parket maar die niet in onze cijfers/tabellen zijn opgenomen. Het
betreft hier dossiers waarin geen van beide partijen reageert en/of slechts één partij reageert maar met de
mededeling dat men niet wil bemiddelen.
We tellen 102 strafbundels waarin het parket brieven heeft verstuurd aan 134 daders en 179 slachtoffers. In 13
van die dossiers werd door een advocaat, verzekeringsmaatschappij of één betrokken partij zelf de
bemiddelingsdienst op de hoogte gebracht dat er geen interesse was om te bemiddelen. In de 89 andere
dossiers heeft helemaal niemand gereageerd op de brief, noch de dader, noch het slachtoffer.
Het blijft gissen waarom. Bij het turven van die brieven stellen we vast dat het in een aantal dossiers gaat over
feiten waarbij politiemensen betrokken zijn als benadeelde partijen. In een aantal andere gevallen vermoeden
we - aan de schrijfwijze van de namen te lezen- dat het anderstalige burgers zijn. Misschien begrijpen zij de
brief niet? Nog in een aantal andere gevallen zien we dat benadeelden rechtspersonen zijn bv. winkelketens.
Een aantal keren zien we de naam van dezelfde verdachte terugkomen. Een aantal keren vermoeden we dat er
dossiers zijn die over relationele conflicten gaan omdat betrokken partijen (ex)partners of (stief)ouders met
34 Vorig jaar waren dit 156 potentiële daders, reactie 137 (88%) en interesse 132 (85%)
35 In 2008 waren dit 275 potentiële slachtoffer-daderrelaties die leidden tot 76 effectieve bemiddelingen. Dit is 29%
36 In 2008 25%
37 In 2008 32%
115 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
hun kinderen betreft. Dit zijn echter een aantal vaststellingen met een aantal potentiële verklaringen. Om
hierover meer gefundeerde uitspraken te kunnen doen, moet dit grondiger onderzocht worden. We kunnen er
niet naast kijken dat dit een grote groep mensen betreft die niet reageert op de brief. Dit is een werkpunt voor
2010.
BEMIDDELEN VOOR EN NA VONNIS
Zoals u hierboven kon lezen was 2009 het eerste volledige jaar dat alle bemiddelaars zowel bemiddelen in
dossiers voor vonnis als na vonnis. In vergelijking met andere arrondissementen is 32% strafuitvoering een vrij
hoog percentage. Het valt op dat ook Turnhout een dergelijk percentage heeft. Het feit dat het project fase
strafuitvoering indertijd begonnen is in Leuven en Turnhout zal hier wellicht mee te maken hebben. In elk geval
toont het aan dat er ook na vonnis vraag blijft om te bemiddelen. Het wordt uitkijken naar de volgende
jaarverslagen om te zien in welke mate de verhouding voor vonnis als na vonnis wijzigt en of dit percentage in
andere arrondissementen ook toeneemt.
BRIEF, VAN EEN NABESTAANDE NÀ EEN GEZAMENLIJK GESPREK MET DE DADER, AAN
HAAR VRIENDEN EN FAMILIELEDEN
38 De namen zijn fictief.
Dag lieve mensen allemaal 38 ,
Het was een openhartig en emotioneel gesprek in de gevangenis, afgelopen vrijdag.
1 februari 2010
Donderdagavond werden we nog opgebeld, dat het gesprek misschien niet door kon gaan
omdat er een staking gepland was. En als teveel cipiers aan de demonstratie zouden
deelnemen, dan zou niemand de gevangenis binnen mogen. Dan was er niet voldoende
begeleiding. Het gevolg was dat ik redelijk geslapen heb. Want, waarom zou ik me voor niets
druk maken? Vrijdagochtend werd, gelukkig toch bevestigd, dat Rik en ik konden komen en
dat we verwacht werden.
Onderweg voelde ik me in een begrafenisstemming en mijn maag draaide zich om. Toen we
de bemiddelaar, zagen, zij zou ons begeleiden, verminderden de zenuwen.
In de gevangenis moesten we onze paspoorten afgeven en verder onze tasjes in een kluisje
achterlaten. We moesten door de metaaldetector. Rik op zijn sokken en ik mijn horloge in het
mandje.
Samen met de bemiddelaar en een cipier liepen we verder. Van elke gang die we door liepen
werd eerst de deur van slot gedaan en achter ons weer op slot gedaan. Vanaf de andere kant
kwam ook een cipier, maar nu met Jaak en zijn vertrouwenspersoon. Het kamertje waar we
gingen zitten ging ook op slot. Met z’n vijven zaten we aan een tafel met koffie, thee, water en
koekjes. Buiten op de gang zaten de twee cipiers die niets konden horen van het gesprek maar
ons wel in de gaten konden houden.
Het gesprek duurde 2, 5 uur.
Ik heb kunnen vertellen wat het mij gedaan heeft. Hij was onder de indruk dat zijn daad zoveel
mensen geraakt had.
Hij, op zijn beurt heeft een bekentenis afgelegd, waar ik naar vroeg. Hij vertelde over de feiten.
En die schakel had ik nodig, denk ik, voor de verwerking van het proces.
Rik heeft over zijn zus verteld en we zagen een vergelijking qua problematiek en depressiviteit.
116 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Alleen: waarom het allemaal zo moest gaan, die vraag blijft onbeantwoord. En dit is natuurlijk
onbevredigend. Maar ik denk dat ik dit uit handen moet geven.
Ik heb de tekst: “Groter dan ons hart” van Huub Oosterhuis kunnen en mogen voorlezen. En er
volgde minuten van snijdende stilte.
Het was een intens trieste aangelegenheid, maar het voelde echt aan. We konden naar
mekaar luisteren en mekaar in de ogen zien.
Toen Rik en ik samen met de bemiddelaar weer buiten stonden, merkte zij op: “Waarom zijn er
in psychiatrische inrichtingen meer vrouwen dan mannen en in de gevangenissen meer
mannen dan vrouwen?” Je ziet dat vrouwen die problemen hebben en depressief worden, het
naar zich toe trekken en komen ze er niet uit dan gebeurt het dat ze zelfmoord plegen.
Mannen die problemen hebben en depressief worden, worden agressief en dan gebeurt het
dat ze iemand anders iets aan doen en zo komen zij in de gevangenis.
Ik besefte dat de grootste straf in de gevangenis is dat je niet vrij bent.
Ik kon weer frisse lucht inademen en zag heel veel mensen die konden gaan en staan waar ze
wilden…
Dank jullie wel, allemaal, want zonder jullie luisterend oor was het voor mij nog veel moeilijker
geweest om een gesprek aan te gaan met Jaak.
Een gesprek met een moordenaar maar ook met de mens die er achter schuilt.
Liefs, Margriet
BEMIDDELINGSDIENST BRUGGE
INLEIDING
2009 zullen we ons herinneren als het jaar van de veranderingen.
Er was het vertrek van Mevr. Deslypere, onze verbindingsmagistrate van het allereerste uur. Van meet af aan
heeft zij slachtoffer-daderbemiddeling op de sporen gezet en haast onvoorwaardelijk gesteund. Met heel veel
bezieling heeft zij de herstelgedachte uitgedragen naar haar collega’s en mensen in de sector. Zowel letterlijk
als figuurlijk heeft zij de deuren naar de gerechtelijke instanties geopend. Dankjewel, mevrouw Deslypere voor
uw jarenlange inzet en steun.
Sedert november 2009 heeft mevrouw Maddens deze taak ter harte genomen. Wij hebben er alvast het volle
vertrouwen in dat zij, als onze nieuwe verbindingsmagistrate, ons mee zal helpen zoeken naar de best
mogelijke manieren om een lineair aanbod te realiseren.
In de stuurgroep noteerden we heel wat verschuivingen. Er waren coördinatorenwissels bij justitieel
welzijnswerk en slachtofferhulp, en daarnaast kwamen zowel de beleidsmedewerkers van de Vlaamse
Overheid als de attachés managementondersteuning in de gevangenis van Brugge en Ruiselede de stuurgroep
vervoegen.
En tenslotte was er een (vrijwillige) vermindering van de vrouwkracht naar 1,6FTE (vroeger 1,8FTE). Ondanks
dit “verlies” in arbeidsduur verbeterden wij zelfs onze prestaties van 2008!
117 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
STRUCTURELE ACTIVITEITEN EN VERDERE IMPLEMENTATIE VAN DE WET VAN 22 JUNI
2005
DE STUURGROEP
In 2009 waren er twee bijeenkomsten van de stuurgroep. Deze hadden vooral een informatief karakter. De
werkingsresultaten van de bemiddelingspraktijken voor minder- en meerderjarigen werden belicht. Er werd
stilgestaan bij het Strategisch plan voor hulp- en dienstverlening aan gedetineerden en de wijze waarop
slachtoffer-daderbemiddeling een structurele inbedding zou kunnen krijgen in de gevangenis. Ook het project
“burgerlijke partijen” van justitieel welzijnswerk kwam uitvoerig ter sprake. Daarnaast was het de bedoeling de
uitbouw van een lineair aanbod op parketniveau breder onder de loep te nemen, doch tijdsgebrek verdaagde
dit onderwerp twee keer naar een volgende vergadering.
SAMENWERKING MET PARKET EN RECHTBANK
Al van bij de opstart van de slachtoffer-daderbemiddeling in Brugge werd gezocht naar systemen om het
aanbod zo breed mogelijk beschikbaar te stellen. Het best werkend systeem is dit van de dossiers in
gerechtelijk onderzoek. Op geregelde tijdstippen gaan de bemiddelaars bij de onderzoeksrechters informeren
naar dossiers welke aan de criteria voor bemiddeling voldoen. Vanuit de parketadministratie wordt vervolgens
de parketmagistraat hierover geïnformeerd. Indien er geen bezwaren zijn vertrekt er vanuit het parket een
aanbodsbrief naar dader en slachtoffer.
Veel moeilijker te realiseren is echter het lineair informeren. In navolging van de wet van 22 juni 2005 en in het
streven naar een breder maatschappelijk draagvlak voor doorverwijzingen werden er in 2009 met het parket
afspraken gemaakt. Zo zouden minstens in welbepaalde categorieën van dossiers, met name bij seksuele
delicten, diefstallen met geweld, gewone diefstallen en opzettelijke slagen, de partijen een
bemiddelingsaanbod krijgen voor zover er minstens gedeeltelijke bekentenissen zijn. Daartoe werd het
stempelsysteem ingevoerd, om de magistraten te attenderen op het formuleren van een aanbod. Intern werd
terzake een informatienota verspreid. Eind 2009 blijft de instroom via dit kanaal nog altijd marginaal en zal het
erop aankomen deze werkwijze verder op punt te stellen.
SAMENWERKING MET HET BUREAU ALTERNATIEVE AFHANDELING BRUGGE(BAAB)
Met de BAAB-collega’s (tevens onze huisgenoten) en het parket werd afgesproken dat er eenzelfde aanbod
gebeurt in “gemengde” dossiers, d.w.z. dossiers waarin zowel minderjarige als meerderjarige daders betrokken
zijn. Meestal worden deze dossiers ons gesignaleerd door de herstelbemiddelaars minderjarigen van BAAB.
Door middel van een kantschrift wordt vervolgens de titularis van het dossier van de meerderjarige dader(s) op
de hoogte gebracht van het bemiddelingsaanbod naar de minderjarige dader en de benadeelden, waarna het
aanbod wordt uitgebreid ten aanzien van de meerderjarige dader(s). De samenwerkingsafspraak houdt ook in
dat er wordt gewerkt volgens het systeem van de “aanbrenger”. Indien BAAB als eerste start, zullen wij,
conform hun werkwijze, meteen een huisbezoek aankondigen (laagdrempelig aanbod). Omgekeerd zullen zij
onze werkwijze hanteren, wanneer een dossier via onze kanalen van start gaat, d.w.z. pas een afspraak maken
wanneer beide partijen interesse laten blijken.
Naast de samenwerking in de gemengde dossiers, participeren ook enkele BAAB-bemiddelaars aan het
begeleidingsteam. Ook in de stuurgroep speelt BAAB een actieve rol.
INFORMEREN EN SENSIBILISEREN
IN HET JUSTITIEHUIS
In 2009 vond in het justitiehuis twee maal een ontmoeting plaats met een aantal justitieassistenten. Het was
de bedoeling de justitieassistenten meer voeling te leren krijgen met de slachtoffer-daderbemiddeling aan de
hand van de belichting van enkele anonieme casussen. Ondertussen noteren we toch al wat meer
aanmeldingen vanuit deze sector.
118 | P a g i n a

IN DE GEVANGENIS
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
In het voorbije jaar werd er ook voor geijverd om het aanbod beter gekend te maken in het Penitentiair
Complex Brugge. Daarvoor werd een informatievergadering georganiseerd voor de PSD, het zorgteam en de
trajectbegeleiders van Justitieel Welzijnswerk. Uit de verwijzingen kunnen we afleiden dat zowel Justitieel
Welzijnswerk als de PSD af en toe bij gedetineerden de wens detecteren om met het slachtoffer in contact te
komen, waarna verwijzing volgt. Toch is een standaardvoorstelling van het bemiddelingsaanbod nog niet aan
de orde.
Daarnaast waren er in 2009 ook kennismakingsgesprekken met de beleidsmedewerker Vlaamse overheid en de
attaché managementondersteuning. Een vermelding in de onthaalbrochure, affiches op de afdelingen, het
interne videokanaal, … zouden tot de mogelijkheden behoren. De beleidsmedewerker engageert zich om op
geregelde tijdstippen infosessies te programmeren in het vormingsaanbod.
De bibliothecaris ziet dan weer mogelijkheden in het onder de aandacht brengen van het boek “Waarom?
Slachtoffer-daderbemiddeling in Vlaanderen”, het ter beschikking stellen van folders en het ondersteunen van
de infosessies met deze materialen.
Eind 2009 was er ook een kennismaking met het volledige team aalmoezeniers en moreel consulenten van het
PCB. Dit was een boeiende ontmoeting waar ruimte was voor diepgaande kritische reflecties omtrent
slachtoffer-daderbemiddeling.
In het Penitentiair Landbouwcentrum Ruiselede kregen we de gelegenheid om slachtoffer-daderbemiddeling
kort toe te lichten op 2 personeelsvergaderingen. Een geplande voorstelling aan de gedetineerden werd op de
valreep geannuleerd wegens onvoldoende inschrijvingen.
Niettegenstaande we heel wat actie ondernomen hebben om de daderhulpverlening en daderzijde te
informeren moeten we vaststellen dat deze inspanningen en engagementen zich niet meteen vertalen in
massale doorverwijzingen. Het aanbod tot bij de gedetineerden brengen blijft een werk van lange adem.
BIJ DE VZW OUDERS VAN EEN VERMOORD KIND
De vzw Ouders van een vermoord kind stelde de vraag om de werking van de bemiddelingsdienst te komen
toelichten. Dit kon in alle sereniteit gebeuren. Knelpunten en misverstanden werden besproken en uitgeklaard,
alsook de kansen en mogelijkheden van bemiddeling. Dankbaar voor de constructieve dialoog en de nuttige en
bruikbare tips kijken de bemiddelaars terug op deze avond.
IN DE CENTRA VOOR GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG
Binnen Regio West (het samenwerkingsverband tussen de bemiddelingsdiensten van de arrondissementen
Gent, Brugge, Ieper, Kortrijk en Veurne) werd besloten om in 2009 één bijzondere doelgroep te sensibiliseren
over de mogelijkheden van het aanbod slachtoffer-daderbemiddeling.
Er werd geopteerd voor de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg vanuit het gegeven dat er in het kader van
de bemiddeling geregeld partijen verwezen worden naar een CGGZ, en het daarom wenselijk leek elkaars
werking beter te leren kennen. Meerdere centra stonden open voor een persoonlijke ontmoeting. Anderen
verzekerden ons dat ze de informatieteksten en folders bij de hulpverleners zouden verspreiden. De
persoonlijke kennismakingsgesprekken verliepen op constructieve en tevens kritische wijze. Het
bemiddelingsaanbod was in dit hulpverleningssegment quasi onbekend.
De bemiddelaar van het eigen arrondissement deed de voorstelling telkens in samenwerking met een
bemiddelaar van een ander arrondissement, om de regiowerking te versterken en anderzijds om een zo ruim
mogelijke ervaring te kunnen delen met de centra. Alle bemiddelaars hebben deze werkwijze als verrijkend
ervaren.
119 | P a g i n a

DE CIJFERS IN BEELD
DE AANVRAGEN TOT BEMIDDELING
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
In 2009 kregen we 103 aanvragen, waarvan 97 strafrechtelijke. Daarvan werden er 77 opgenomen. In
vergelijking met 2008 is dit een toename met bijna 20%.
De meeste aanvragen (39) hadden betrekking op dossiers in gerechtelijk onderzoek, en werden overwegend
verwezen door de onderzoeksrechters. In vergelijking met voorgaande jaren is er op dit vlak een
achteruitgang, waar we niet zo direct redenen voor hebben, afgezien van het feit dat er meerdere maanden
één onderzoeksrechter minder was.
Daarnaast noteerden we ook 25 aanvragen in opsporingsonderzoeken. De instroom op dit niveau is enerzijds
het resultaat van een systematisch aanbod in gemengde dossiers en de samenwerking met BAAB, en dit los van
het gevolg dat door het parket aan het dossier wordt gegeven. Concreet betekent dit dat er mogelijks ook een
aanbod gebeurt in dossiers die al geseponeerd zijn of nog geseponeerd kunnen worden. Het merendeel van de
aanvragen in opsporingsonderzoeken gebeurden via dit kanaal.
Anderzijds werden er ook enkele dossiers doorverwezen in het kader van een lineair aanbod.
In 2009 kregen we ook 13 aanvragen in de fase van de strafuitvoering. Niet zoveel dus, terwijl de regio toch
een aanzienlijke gevangenispopulatie herbergt (Brugge en Ruiselede), en niettegenstaande we een
hernieuwde sensibiliseringsactie naar de PSD en Justitieel Welzijnswerk en recent ook ten aanzien van de
morele hulpverleners van het PCB hebben ondernomen.
20 aanvragen (20 % van de aanvragen) werden niet opgenomen omwille van interferentie met het lopende
onderzoek, of ontkenning door de dader, of om andere redenen (bv. dossier al opgenomen door Bemiddeling
in Strafzaken, een geseponeerd dossier, een vraag naar coaching,….).
BEMIDDELINGSDOSSIERS
In 2009 kregen 177 slachtoffers en 93 daders een bemiddelingsaanbod.
In de opsporings- en gerechtelijke onderzoeken gebeurt dit via een aanbodsbrief vanuit het parket.
Aansluitend op deze aanbodsbrief schrijft de bemiddelingsdienst de partijen aan met het oog op het vastleggen
van een afspraak om het aanbod te kunnen toelichten. 127 slachtoffers en 66 daders werden op die wijze
geïnformeerd.
Daarnaast worden partijen ook nog in belangrijke mate door de bemiddelingsdienst geïnformeerd over de
mogelijkheid tot bemiddeling. Dit is zeker het geval voor dossiers in de fase van de strafuitvoering.
In veel mindere mate halen daders en slachtoffers de info over de mogelijkheid tot bemiddeling bij
hulpverleners of relevante derden. We stellen vast dat verwijzingen via de daderhulpverlening (12) iets beter
lopen dan via de slachtofferhulpverlening(3).
Partijen geven bijna nooit aan dat hun advocaat hen over het bestaan van slachtoffer-daderbemiddeling
informeerde.
De opgenomen aanvragen (77 dossiers = strafbundels) hadden betrekking op 193 relaties dader-slachtoffer.
Daarvan resulteerden er 97 in een bemiddelingsdossier, d.w.z. dat er een reactie kwam van de dader en van
het slachtoffer. In 19 bemiddelingsdossiers werd er dan toch niet bemiddeld omdat er geen schade was, of
geen verwachtingen, of omdat men vond dat bemiddeling niet de oplossing was, of om andere redenen.
In 78 bemiddelingsdossiers waren zowel dader als slachtoffer geïnteresseerd en kon er effectief van start
worden gegaan.
120 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
43 bemiddelingsdossiers hadden betrekking op eigendomsdelicten: gewone diefstal (6), diefstal met braak (8),
poging diefstal (3), diefstal met geweld (4), oplichting (21), vernieling (1).
Daarnaast werd bemiddeld in 26 persoonsdelicten: opzettelijke slagen en verwondingen (11), belaging (8),
afpersing met behulp van bedreiging (1), bedreigingen (2), poging doodslag (3), onopzettelijke slagen en
verwondingen (1).
In vergelijking met de voorbije jaren noteren we vooral een achteruitgang in aanvragen in zedenzaken. Ook
hiervoor is er geen eenduidige verklaring. Mogelijks heeft het vertrek van onze verbindingsmagistraat , die toch
altijd een grote voorstander van bemiddeling was in dergelijke dossiers, hier een rol in gespeeld. Op een
potentieel van 13 bemiddelingsdossiers waren er zes effectieve bemiddelingen in dossiers aanranding van de
eerbaarheid van minderjarigen en twee bemiddelingen in incestdossiers.
Daarnaast was er één effectieve bemiddeling in een dodelijk verkeersongeval met verzwarende
omstandigheden.
AFGESLOTEN BEMIDDELINGSDOSSIERS
In 2009 werd gewerkt in 120 dossiers. 23 dossiers waren in 2008 al opgestart, 1 dossier in 2007, en de overige
bemiddelingsdossiers dateren van 2009. Daarvan werden er 96 afgerond.
In 19 dossiers werd de bemiddeling om één of andere reden niet effectief opgestart. Niettegenstaande beide
partijen hadden aangegeven interesse te hebben in het bemiddelingsaanbod werd er bij nader toezien toch
niet van start gegaan, veelal omdat men geen concrete verwachtingen had ten aanzien van de andere partij, of
de schade al geregeld was.
In 77 dossiers werd wel effectief bemiddeld. In 80% daarvan (62/77) verliep de bemiddeling op indirecte wijze.
Daarnaast waren er 15 directe bemiddelingen met in totaal 16 slachtoffer-daderontmoetingen. Vooral in zaken
in gerechtelijk onderzoek werden gezamenlijke gesprekken georganiseerd. We noteerden ontmoetingen in
feiten van poging doodslag, belaging, misbruik van vertrouwen, diefstal met braak, opzettelijke slagen en
verwondingen, verkrachting minderjarige. Bijna altijd ging het om gesprekken met bekenden : familieleden
(partner, ex-partner, ouder-kind), vrienden, buren….
RESULTAAT VAN DE BEMIDDELING
28 bemiddelingsdossiers eindigden met een schriftelijke overeenkomst. Enerzijds kwamen hierin een aantal
morele elementen aan bod: spijt, excuses, uitwisseling van info, maar evenzeer uitspraken over de
gerechtelijke afhandeling, of de wenselijkheid of het engagement om therapie/begeleiding te volgen. In één
overeenkomst was er herstel in natura.
Anderzijds werd er ook naar regelingen gezocht voor de financiële schade: in 10 dossiers was er een volledige
regeling en betaling; in 10 andere dossiers werd een afbetalingsregeling overeengekomen.
Iets meer dan de helft van de effectieve bemiddelingen (42/77) werd volledig afgerond. D.w.z. dat partijen het
gevoel hadden dat alles wat ze wensten naar elkaar toe gecommuniceerd was. Partijen hadden niet altijd de
behoefte om iets op papier te zetten in functie van het informeren van gerechtelijke instanties, ook al wordt
deze mogelijkheid expliciet benoemd en zelfs gestimuleerd. Voor de bemiddelaar blijft het steeds een
voorzichtig aftasten wat de wens van beide partijen hierin is en niet louter instrumenteel is in functie van één
partij.
Anderzijds is het ook een gegeven dat de bemiddelaar soms zelf op de rem gaat staan om een overeenkomst
op te stellen. Dit doet zich nogal eens voor in situaties van partnergeweld, waar partijen soms heel snel
besluiten dat alles al geregeld is en de rechtbank dit ook hoort te weten. Ook de bemiddelaar laat zich niet
instrumentaliseren!
35 bemiddelingsprocessen werden niet volledig doorlopen: ofwel haakte de dader af (26), of het slachtoffer
(6), of de zitting was te kortbij (1), of men wilde nog wat wachten vooraleer de bemiddeling van start te laten
121 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
gaan (1), of een andere reden (1). Het hoge cijfer aan daderkant is grotendeels toe te schrijven aan één dossier
oplichting/misbruik van vertrouwen waar de dader niets meer van zich liet horen.
Einde 2009 blijven er 24 bemiddelingsdossiers nog lopende.
CONCLUSIE
We blijven ernaar streven op parketniveau een lineair aanbod ingang te doen vinden, en daarnaast het
gebruikelijke systeem van bevraging van de onderzoeksrechters te maximaliseren. We blijven ook vragende
partij om in detentiecontext op geregelde tijdstippen infosessies te kunnen geven, zodat ook ons aanbod in de
fase van de strafuitvoering beter gekend zou zijn. De uitbreiding van het herstelfonds naar het PLC Ruiselede
opent op dit terrein mogelijks perspectieven.
Anderzijds zoeken we verder naar mogelijkheden om ook de slachtofferzijde beter te bereiken. Uiteindelijk
blijft het onze allergrootste betrachting dat daders en slachtoffers ook zelf de weg naar bemiddeling zullen
vinden.
DE BEMIDDELINGSACTIVITEITEN IN VLAANDEREN: SAMENGEVAT
DE AANVRAGEN TOT BEMIDDELING
In 2009 ontvingen onze diensten 1329 aanvragen tot slachtoffer-daderbemiddeling. 1191 van de aanvragen
werden ook effectief opgenomen. Het grootste deel, 51,7% (616), van deze aanvragen betrof aanvragen op
het niveau van het opsporingsonderzoek.
In totaal werden vorig jaar 3893 mensen via verschillende wegen geïnformeerd over de mogelijkheden van
slachtoffer-daderbemiddeling. Het gaat hier om 2432 slachtoffers en 1461 verdachten en daders. 2050 van
hen waren ook effectief geïnteresseerd en kregen na contact te hebben opgenomen met een bemiddelaar de
nodige informatie en uitleg over het bemiddelingsaanbod.
BEMIDDELINGSDOSSIERS
De 1191 opgenomen aanvragen resulteerden in 2956 potentiële bemiddelingsdossiers (aantal slachtofferdader
relaties). In 1056 ‘relaties’ resulteerde dit ook in een bemiddelingsdossier, waarbij beide partijen
interesse betoonden in het bemiddelingsaanbod en contact hadden met een bemiddelaar. In 887
bemiddelingsdossiers was er ook effectief sprake van informatie-uitwisseling tussen de betrokken partijen,
hetzij direct, hetzij indirect via de bemiddelaar.
In het overgrote deel van de 1056 bemiddelingsdossiers waren de betrokkenen onbekenden voor elkaar (nl. in
424 dossiers, dit is 40% van het totaal). In 14,5% van de bemiddelingsdossiers was er sprake van enige familiale
band tussen de betrokkenen.
De 1056 bemiddelingsdossiers omvatten in hoofdzaak eigendoms- (424) en persoonsdelicten (457). Grote
uitschieters blijven de diefstallen en opzettelijke slagen en verwondingen dossiers, maar afgelopen jaar werd
toch ook veel bemiddeld in verkeers-, moord- en verkrachtingsdossiers.
Op het einde van 2009 waren nog 302 bemiddelingsdossiers lopende.
RESULTAAT VAN DE BEMIDDELING
In 2009 werden 1132 bemiddelingsdossiers afgesloten, waarvan er 930 ook effectief opgestart waren. Van
deze 930 dossiers werden 553 bemiddelingen volledig doorlopen en afgerond. Dit resulteerde in 294
122 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
overeenkomsten (+ nog 12 overeenkomsten in dossiers die niet volledig werden doorlopen, maar waarin de
partijen toch gezamenlijk besloten schriftelijk iets terug te koppelen tav de rechter). Dus 53% van de dossiers
die volledig doorlopen worden, resulteren in een geschreven overeenkomst.
377 bemiddelingsdossiers werden om verschillende redenen voortijdig gestopt, voornamelijk omdat één van
de partijen of beiden afhaakten.
Van de 930 afgesloten effectief opgestarte bemiddelingsdossiers vond er in 189 dossiers minstens één face-toface
gesprek plaats.
123 | P a g i n a

DEEL 6: BIJLAGEN
CIJFERS ARRONDISSEMENTELE BEMIDDELINGSDIENSTEN
TABELLEN INSTROOM DOSSIERS PERIODE 01/01/08 - 31/12/08
Tabel 1: Aantal aanvragen in de periode 01/01/08 - 31/12/08
Antwerpen
Brugge
Brussel
Dendermonde
Gent
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Hasselt
Aanvragen 114 103 80 69 45 92 47 50 131 158 92 123 199 26 1329
Strafrechtelijk 113 97 80 68 45 92 46 49 131 158 92 123 198 26 1318
Opgenomen 96 77 79 37 38 90 44 35 121 154 83 118 195 24 1191
Opsporingsonderzoek 7 25 31 11 5 2 38 17 67 133 61 92 119 8 616
Gerechtelijk
onderzoek
Ieper
Kortrijk
77 39 34 13 11 75 4 5 15 16 5 17 34 14 359
Eerste aanleg - - - - 8 - - - 1 - 1 2 - - 12
Hof van Beroep 1 - 3 - - 1 - 1 1 - - - - - 7
Strafuitvoering 11 13 11 13 14 12 2 12 37 5 16 7 42 2 197
Niet opgenomen 17 20 1 31 7 2 2 14 10 4 9 5 3 2 127
Andere 13 12 1 15 7 - - - 5 1 4 3 2 1 64
Ontkennende dader 1 2 - - - 1 - - 3 - 1 - - 1 9
Interfereert met
lopende onderzoek
Andere partij is niet
bereikbaar
2 6 - 13 - 1 1 14 1 3 2 - - - 43
1 - - - - - 1 - - - 1 - 1 - 4
Zitting te kortbij - - - 3 - - - - 1 - 1 2 - - 7
Buitenstrafrechtelijk 1 6 - 1 - - 1 1 - - - - 1 - 11
Leuven
Mechelen
Oudenaarde
Tongeren
Turnhout
124 | P a g i n a
Veurne
Totaal

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Tabel 2 : Reacties van slachtoffers en daders en de wijze waarop ze geïnformeerd werden (in de aanvragen
opgenomen in de periode 01/01/08 - 31/12/08): op ORGANISATIENIVEAU
Geïnformeerd
door:
Aantal slachtoffers
Aantal daders
TOT
REA
INT
TOT
REA
INT
advocaat
andere
bemiddelingsdienst
daderhulpverlener
justitieassistent
parket
27 21 954 4 2 1358 3 1 15 35 12
politie
psd
rechter
slachtofferhulp
slachtofferonthaal
folder
herstelconsulent
- - 2432
22 18 442 2 2 736 3 1 14 35 11 - - 1286
14 18 374 2 2 631 3 1 14 35 10
25 20 370 123 25 815 4 47 16 6 1 3 6
- - 1104
24 20 206 121 24 511 4 47 15 6 0 3 6 987
23 20 197 121 24 482 4 46 15 6 0 3 5
TOT: totaal aantal slachtoffers/daders binnen de opgenomen aanvragen
REA: aantal slachtoffers/daders dat reageert n.a.v. de informatiebrief, een folder, aanbod van de rechter of andere
INT: aantal slachtoffers/daders aan wie de bemiddelaar het aanbod kan toelichten/dat aan de rechter te kennen geeft dat zij de
bemiddeling een kans willen geven
Aantal daders
Aantal slachtoffers
Op ARRONDISSEMENTEEL NIVEAU
Antwerpen
Brugge
Brussel
Dendermonde
Gent
Hasselt
Ieper
TOT 193 177 169 120 98 194 67 64 248 287 180 220 346 69 2432
REA 96 117 93 77 52 55 35 34 156 101 93 138 204 35 1286
INT 83 106 74 74 45 52 28 31 123 88 79 133 159 29 1104
TOT 111 93 95 41 49 141 50 42 155 191 94 155 213 31 1461
REA 77 70 77 38 46 51 28 29 119 88 72 117 161 14 987
INT 74 65 71 38 44 51 24 29 113 87 70 112 155 13 946
Kortrijk
Leuven
Mechelen
Oudenaarde
Tongeren
Turnhout
Veurne
125 | P a g i n a
Totaal
TOTAAL
1461
946

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Tabel 3: Reden opgegeven door slachtoffers/daders die reageren en niet wensen in te gaan op het aanbod
(voor de aanvragen opgenomen in de periode 01/01/08 - 31/12/08) op ORGANISATIENIVEAU
REDENEN
andere
geen schade
geen
verwachtingen
Aantal slachtoffers 39 16 52 9 18 48 182
Aantal daders 15 - 3 3 6 14 41
onderlinge
regeling bezig
Tabel 4: Aantal, statuut en geslacht van de slachtoffers en daders (in de bemiddelingsdossiers in de periode
01/01/08 - 31/12/08) op ORGANISATIENIVEAU
Aantal X in de opgenomen aanvragen 2402 1444
Aantal X in de bemiddelingsdossiers 905 644
Man
Vrouw
Rechtspersoon
Slachtoffers
reden onbekend
partij vindt
bemiddeling niet
de oplossing
429 587
405 57
71 -
Aantal X in de opgestarte bemiddelingsdossiers 767 558
Tabel 5 : Leeftijd van de slachtoffers en daders (in de bemiddelingsdossiers in de periode 01/01/08 - 31/12/08)
op ORGANISATIENIVEAU
=80 6 0
Slachtoffers
Totaal
Daders
126 | P a g i n a
Daders

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Tabel 6: Aard van de relatie in de bemiddelingsdossiers (voor de aanvragen van de periode 01/01/08 -
31/12/08) op ORGANISATIENIVEAU
Aantal
bemiddelings
dossiers
RELATIE
buren
eigenaar-huurder
ex-partner
partner
klant-uitbater
niet gekend
school-leerling
vaag/van ziens
vrienden
werkgever/werknemer
40 3 76 36 47 79 2 47 25 31 424 19 40 63 15 13 4 77 15
Tabel 7 : Aard van de feiten in de bemiddelingsdossiers (voor de aanvragen van de periode 01/01/08 -
31/12/08)
Aantal opgenomen aanvragen
eigendom
missing 500 241
TOTAAL 905 644
Antwerpen
Brugge
Brussel
Dendermonde
Gent
Hasselt
Ieper
Kortrijk
96 77 79 37 38 90 44 35 121 154 83 118 195 24 1191
Aantal So-Da relaties in de
opgenomen aanvragen 216 193 183 151 121 276 72 89 296 345 233 280 402 99 2956
Aantal bemiddelingsdossiers
85 97 66 86 57 49 23 30 117 72 75 132 140 27 1056
Aantal opgestarte
bemiddelingsdossiers 69 78 66 67 42 41 20 29 101 56 67 131 112 8 887
Niet opgestarte
bemiddelingsdossiers
16 19 0 19 15 8 3 1 16 16 8 1 28 19 169
gewone diefstal 8 9 - 2 - 13 4 - 7 3 9 7 11 4 77
vernieling - 1 - - - - - 1 1 1 2 3 2 - 11
diefstal dmv braak 6 10 6 7 6 12 - 4 10 3 9 20 4 - 97
huisdiefstal - - - - - 5 3 4 12 1 - 2 1 - 28
misbruik van vertrouwen - - 1 - - - - 1 6 - 1 - 1 - 10
diefstal met geweld 4 5 13 4 2 5 1 4 6 1 3 1 31 - 80
onbekenden
Leuven
andere
Mechelen
familie
Oudenaarde
kind/ouder
Tongeren
Broer/zus
Turnhout
ex-werknemer
Veurne
127 | P a g i n a
cliënt/hulpverlener
TOTAAL
kennissen
Burger - politie

Persoon
zeden
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
valsheid in geschrifte - - - - 1 - - - 1 1 - 2 - - 5
beschadigingen 1 1 2 1 1 - 1 1 1 1 - - 1 19 30
poging diefstal - 3 - - - 1 - - - 1 - - 1 - 6
oplichting - 21 - 11 3 - - 2 - 4 4 3 - 1 49
overtreding
afvalstoffenwetgeving
- - - - - - - - - - - - 1 - 1
woonstschennis - - - 1 - - - - - 1 - - - - 2
grafitti - - - - - - - - - - - - 3 - 3
brandstichting - 5 2 - 1 - - 1 1 1 - 4 1 - 16
opzettelijke
brandstichting bij nacht
1 - - - - - - - - - - 2 - - 3
bedrog - - - - - 1 - - - - - - - - 1
heling - - 4 - - - - - - - - 1 - - 5
poging moord
2 - 4 23 1 - - - - - - - - - 30
opzettelijke slagen &
verwondingen 20 13 13 7 21 6 6 2 19 38 24 36 38 1 244
opzettelijke slagen en
verwondingen met de
dood tot gevolg
weerspannigheid
moord
belaging
- - - - - - - - 3 1 - - 2 - 6
- - - - - - 5 - 1 1 - - 3 1 11
2 2 - 13 - - - - 25 - - 4 - - 46
- 8 2 - 1 - 1 - 3 3 3 2 4 - 27
onopzettelijke slagen &
verwondingen 1 1 - - - - - - - 2 2 2 - - 8
doodslag
gijzeling
schuldig verzuim
- - - - - 2 - - 9 - - - - - 11
1 - - - - - - - 1 - - - - - 2
3 - - - - - - - - - - - 2 - 5
afpersing met behulp
van bedreiging 3 1 3 - - - - - - - - 2 - - 9
bedreiging
1 2 2 1 3 - 1 - 1 2 2 2 8 - 25
wederzijdse slagen en
verwondingen - - - - 6 - - - - 3 1 - - 1 11
poging doodslag
- 5 - - - - - 1 - - - - 4 - 10
ontvoering
meerderjarige - - - - 1 - - - - - - - - - 1
onopzettelijke doding
incest
- - - 5 - - - - - - - 6 - - 11
- 2 - - 5 - - 2 3 - - - 2 - 14
verkrachting
minderjarige 15 1 4 2 2 - - - 1 - 7 5 6 - 43
128 | P a g i n a

familie
verkeer
verkrachting
pedofilie
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
- - 1 - 1 - - - - - - 1 1 - 4
- - 1 - - - - - - - - - - - 1
ontucht & seksuele
uitbuiting 1 - - - - - - - - - - - 2 - 3
aanranding eerbaarheid
minderjarige 3 6 2 1 1 1 - 5 1 - 6 11 5 - 42
zedenschennis
poging verkrachting
aanranding eerbaarheid
familieverlating
niet-naleven bezoekrecht
verkeersagressie
verkeersongeval met
gewonden en
dronkenschap en/of
vlucht
1 - - - - - - - - - - 4 - - 5
- - - - - - - - - - 1 - - - 1
- - - 1 1 2 1 - 1 - - 1 - - 7
- - 1 - - - - - 1 2 - - - - 4
- - - - - - - - - - - - 1 - 1
- - - - - - - - 1 - - 1 - - 2
1 - 1 - - - - - 1 - - 1 - - 4
verkeersongeval met
gewonden - - 1 2 - - - - 1 1 - - - - 5
verkeersongeval met
dodelijke afloop 11 1 3 5 - 1 - 2 - 1 1 9 5 - 39
TABELLEN UITSTROOM DOSSIERS PERIODE 01/01/08 - 31/12/08
Tabel 8 : Aantal bemiddelingsdossiers, afgesloten in de periode 01/01/08 - 31/12/08
Antwerpen
Brugge
Brussel
Dendermonde
Gent
Hasselt
Aantal afgesloten
bemiddelingsdossiers 102 96 89 85 82 49 20 34 115 79 80 137 139 27 1132
Geopend in het jaar 2007
Geopend in het jaar 2008
Ieper
Kortrijk
23 1 - 12 - - - - - - - - 1 - 37
19 22 54 14 44 8 3 11 27 11 18 34 26 1 292
Geopend in het jaar 2009
Waarvan: Aantal niet
61 73 35 59 38 39 17 23 88 63 62 101 112 26 795
effectief opgestart 23 19 - 22 19 8 2 1 20 17 18 4 32 19 204
Geopend in het jaar 2007
Geopend in het jaar 2008
Geopend in het jaar 2009
Aantal afgesloten effectief
opgestarte
bemiddelingsdossiers
4 - - 4 - - - - - - - - - - 8
- 1 - - 4 - - - 4 1 10 2 4 - 26
18 18 - 18 15 8 2 1 16 15 8 1 28 19 167
79 77 89 63 63 41 18 33 95 62 62 133 107 8 928
Leuven
Mechelen
Oudenaarde
Tongeren
Turnhout
129 | P a g i n a
Veurne
Totaal

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Opgestart in het jaar 2007 19 1 - 8 - - - - - - - - - 29
Opgestart in het jaar 2008 19 21 54 14 40 8 3 11 23 10 8 32 22 1 266
Opgestart in het jaar 2009 43 55 35 41 23 31 15 22 72 48 54 100 84 7 628
Tabel 9: Aantal bemiddelingsdossiers, nog hangende op 31/12/08
Aantal
bemiddelingsdossiers
hangende op
31/12/09
Geopend in het jaar
2006
Geopend in het jaar
2007
Geopend in het jaar
2008
Antwerpen
Brugge
Brussel
Dendermonde
Gent
Hasselt
Ieper
Kortrijk
30 24 44 27 24 14 6 12 33 11 13 31 32 1 302
- - 1 - - - - - - - - - - - 1
1 - - - 1 - - - 1 - - - 2 - 5
1 1 12 - 4 4 - 5 4 3 1 - 2 - 37
Tabel 10: Aantal afgesloten effectieve bemiddelingsdossiers waarvan bemiddeling afgerond en wijze van
terugkoppeling door de partijen in deze bemiddelingsdossiers, afgesloten in de periode 01/01/08 - 31/12/08
op ORGANISATIENIVEAU
NIVEAU
Aantal afgesloten
effectieve
bemiddelingsdossiers
Waarvan:
Bemiddeling afgerond
Waarin:
Leuven
Overeenkomst:
Mechelen
Oudenaarde
Tongeren
Waarin:
Turnhout
Geen terugkoppeling:
Opsporingsonderzoek 443 283 179 103
Gerechtelijk
onderzoek
319 167 84 76
Eerste aanleg 12 3 3 0
Hof van Beroep 6 6 1 5
Strafuitvoering 150 94 27 62
TOTAAL 930 553 294 (+12) 39 246
39 Naast deze 294 overeenkomsten zijn er nog 12 dossiers waarin de bemiddeling niet volledig werd afgerond (de partijen wensen
bijvoorbeeld te wachten met een bemiddeling nadat ze de uitleg kregen over bemiddeling) maar waar de partijen toch overeenkwamen
om gezamenlijk iets op papier te zetten tav de rechter. Samen maakt dit dus 306 bemiddelingsovereenkomsten in 2009.
130 | P a g i n a
Veurne
Totaal

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Tabel 11: Aantal afgesloten effectieve bemiddelingsdossiers waarvan bemiddeling voortijdig gestopt en reden
van stopzetten, in de bemiddelingsdossiers afgesloten in de periode 01/01/08 - 31/12/08
op ORGANISATIENIVEAU
NIVEAU
Aantal afgesloten
effectieve
bemiddelingsdossiers
Waarvan:
Bemiddeling
voortijdig
gestopt
Partijen willen na
info over Hb
wachten
Opsporingsonderzoek 443 160 10 41 53 11 1 8 36
Gerechtelijk
onderzoek
Dader haakt af
319 152 12 60 45 3 - 1 31
Eerste aanleg 12 9 - 2 2 2 - 2 1
Hof van Beroep 6 0 - - - - - - -
Strafuitvoering 150 56 10 18 15 3 - - 10
TOTAAL 930 377 32 121 115 19 1 11 78
Tabel 12: Afgesloten effectieve bemiddelingsdossiers: indirect/direct in de periode 01/01/08 - 31/12/08
Antwerpen
Brugge
Brussel
Dendermonde
Gent
Aantal afgesloten effectieve
bemiddelingsdossiers
Waarvan: Aantal indirecte
79 77 89 63 63 41 18 33 95 62 62 133 107 8 930
bemiddelingsdossiers
Opsporingsonderzoek
60 62 70 60 56 35 16 27 59 54 55 96 85 6 741
Gerechtelijk onderzoek
4 11 55 7 22 - 13 11 30 46 33 75 31 2 340
Eerste aanleg
51 48 8 25 20 32 2 11 4 5 12 19 24 3 264
Hof van Beroep
- - - - 7 - - - - - - 1 - - 8
Strafuitvoering
- - 1 - - 1 - - - - - - - - 2
Waarvan: Aantal directe
5 3 6 28 7 2 1 5 25 3 10 1 30 1 127
bemiddelingsdossiers
(minstens één gezamenlijk gesprek)
Opsporingsonderzoek
19 15 19 3 7 6 2 6 36 8 7 37 22 2 189
Gerechtelijk onderzoek
1 2 11 3 1 2 2 2 25 6 5 29 13 1 103
Eerste aanleg
14 11 2 - 3 3 - 2 4 - 1 6 8 1 55
Hof van Beroep
- - - - 3 - - - - - 1 - - - 4
Strafuitvoering
2 - - - - - - 2 - - - - - - 4
2 2 6 - - 1 - - 7 2 - 2 1 - 23
Hasselt
Ieper
Slachtoffer haakt af
Kortrijk
Beiden haken af
Leuven
Mechelen
Deontologische
redenen
Oudenaarde
Zitting te kortbij
Tongeren
Andere reden voor
stopzetten
131 | P a g i n a
Turnhout
Veurne
Totaal

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Totaal aantal gezamenlijke gesprekken
in de directe bemiddelingsdossiers 27 16 22 4 9 9 2 6 38 9 10 45 23 2 222
Opsporingsonderzoek
1 2 10 4 1 4 2 2 25 6 7 31 13 1 109
Gerechtelijk onderzoek
20 12 3 - 5 3 - 2 6 - 1 10 8 1 71
Eerste aanleg
- - - - 3 - - - - - 2 - - - 5
Hof van Beroep
2 - - - - - - 2 - - - - - - 4
Strafuitvoering
4 2 9 - - 2 - - 7 3 - 4 2 - 33
Aantal afgesloten bemiddelingsdossiers
met overeenkomst 16 28 32 12 18 9 8 10 40 13 23 47 44 6 306
Tabel 13: Inhoud van de overeenkomst in de effectieve bemiddelingsdossiers afgesloten in de periode 01/01/08
- 31/12/08 op ORGANISATIENIVEAU
Aantal afgesloten bemiddelingsdossiers
met overeenkomst
Aantal keren dat een item in de overeenkomsten voorkomt:
moreel
partijen zetten op papier dat ze niets wensen mee te delen 8
partijen zetten elk hun eigen standpunt op papier 55
excuses 87
spijtbetuigingen 96
uitwisseling van informatie 145
uitspraak over strafrechtelijke afhandeling 33
uitspraak over therapie/begeleiding volgen 27
uitspraak over bezoekregeling kinderen 8
elkaar met rust laten/vermijden 34
afspraak tot gezamenlijk gesprek 9
aanvaarden verontschuldigingen 43
bezorgdheid naar elkaars toekomst 29
discrete omgang met de feiten 9
waardering van de bemiddeling 32
herstel in natura 4
materiële schade 129
Totaal
306
132 | P a g i n a

financieel
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
morele schade 37
volledige regeling en betaling 89
betaling voorschot 4
afbetalingsregeling 57
afstand schadeëis 28
afstand burgerlijke partijstelling 25
Tabel 14: Tijdsverloop van de effectieve bemiddelingsprocessen afgerond in de periode 01/01/08 - 31/12/08
Gemiddeld aantal dagen tussen
datum waarop beide partijen
interesse aangeven in
bemiddeling
en
datum waarop bemiddeling
wordt afgesloten
Opsporingsonderzoek
74 96 195 130 142 267 86 84 104 101 63 157 62 59 123
Overeenkomst
49 100 142 199 152 - 78 91 132 94 77 159 43 53 117
Geen terugkoppeling
175 112 236 123 122 267 92 72 68 102 52 162 73 72 129
Gerechtelijk onderzoek
245 129 177 357 155 111 74 184 88 105 113 153 75 100 168
Overeenkomst
94 123 111 491 196 184 110 226 103 - 185 122 73 122 144
Geen terugkoppeling
300 126 222 315 150 93 38 177 64 105 34 82 75 34 186
Eerste aanleg
- - - - 170 - - - - - 179 49 - - 160
Overeenkomst
- - - - 165 - - - - - - 49 - - 126
Geen terugkoppeling
- - - - 171 - - - - - 179 - - - 172
Hof van Beroep
162 - 98 - - 75 - 140 - - - - - - 130
Overeenkomst
- - - - - 75 - - - - - - - - 75
Geen terugkoppeling
162 - 98 - - - - 140 - - - - - - 140
Strafuitvoering
200 101 47 79 57 54 240 179 128 234 117 223 147 35 120
Overeenkomst
187 169 - 165 116 11 240 - 202 - 139 175 80 35 134
Geen terugkoppeling
105 84 47 81 66 75 - 179 85 234 107 318 170 - 112
Algemeen
228 122 172 197 142 113 94 141 111 112 84 157 91 77 139
Antwerpen
Brugge
Brussel
Dendermonde
Gent
Hasselt
Ieper
Kortrijk
Leuven
Mechelen
Oudenaarde
Tongeren
133 | P a g i n a
Turnhout
Veurne
Algemeen

LIJST LEDEN STUURGROEPEN
DE VOORZITTERS
Mevr. V. Pasmans, Directeur justitiehuis (Antwerpen)
Mevr. M. Van Gierdeghom, coördinator Justitiehuis (Brugge)
Mevr. S. Snacken, Vrije Universiteit Brussel (Brussel)
Dhr. S. Kaesteker, coördinator CAW ’t Dak - Teledienst (Dendermonde)
Dhr. A. Bloch, Ondervoorzitter Rechtbank (Gent)
Mevr. A. De Becker, advocaat (voorzitter ad-interim Gent – tot januari 2010)
Dhr. M. Dewulf, coördinator Justitiehuis Ieper en Veunre (Ieper en Veurne)
Dhr. I. Aertsen, Katholieke Universiteit Leuven (Leuven)
Mevr. E. Fieuws, directeur Justitiehuis (Mechelen)
Dhr. P. De Brouwer, nationale school voor officieren te Etterbeek (Oudenaarde)
Mevr. T. Badon, coördinator Justitiehuis (Tongeren)
Mevr. I. Claes, substituut procureur des Konings (Turnhout)
Mevr. A. Vandeberg, gepensioneerd docent Hogeschool Limburg (Hasselt)
Dhr. J. Debrabandere, coördinator Justitiehuis (Kortrijk)
VOOR HET PARKET
DE VERBINDINGSMAGISTRATEN
Mevr. T. Muylle, substituut procureur des Konings (Antwerpen)
Mevr. F. Maddens, substituut procureur des Konings (Brugge)
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Dhr. T. Van den Hende, substituut procureur des Konings Dendermonde (Dendermonde)
Mevr. H. Vansteenkiste, procureur des Konings (Gent)
Mevr. H. Bormans, substituut procureur des Konings (Hasselt)
Dhr. T. Verbaeys, substituut procureur des Konings (Ieper)
Dhr. P. Bauduin, eerste substituut procureur des Konings (Kortrijk)
Mevr. M. Scevenels, eerste substituut procureur des Konings (Leuven)
Mevr. L. Devriendt, eerste substituut procureur des Konings (Mechelen): ev. vervanging Mevr. Vandenbrande,
substituut procureur des Konings (Mechelen)
Dhr. G. Merchiers, procureur des Konings (Oudenaarde)
Dhr. P. Jans, substituut procureur des Konings (Tongeren)
134 | P a g i n a

Mevr. I. Claes, substituut procureur des Konings (Turnhout)
De heer D. Deraeve, substituut procureur des Konings (Veurne)
Dhr. Th. Begeyn, substituut procureur des Konings (Brugge)
Mevr. L. Meheus, substituut procureur des Konings (Mechelen)
Mevr. H. Vandeput, substituut procureur des Konings (Mechelen)
Mevr. I. Croene, substituut procureur des Konings (Brussel)
VOOR DE RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG
Dhr. P. Gevaert, onderzoeksrechter (Brugge)
Mevr. J. Devreux, Parket (Brussel)
Dhr. T. Freyne, onderzoeksrechter (Brussel)
Dhr, T. Heeren, voorzitter R.E.A. (Hasselt)
Mevr. M.C. Durieu, procureur des Konings (Ieper)
Dhr. R. Verstraete, voorzitter R.E.A. (Ieper)
Dhr. K. Vulsteke, onderzoeksrechter (Ieper)
Dhr. F. Verhaege, Procureur des Konings (Kortrijk)
Dhr. H. Haex, Voorzitter R.E.A. (Leuven)
Dhr. Y. Vanmaele, onderzoeksrechter (Veurne)
Dhr. B. Willocx, onderzoeksrechter (Mechelen)
Dhr. A. Bloch, ondervoorzitter rechtbank (Gent)
Dhr. B. De Temmerman, rechter R.E.A. (Gent)
Dhr. A. Van Mol, rechter R.E.A.(Gent)
Mevr. K. Helsen, rechter (Turnhout)
Dhr. Y. Keppens, procureur des Konings (Veurne)
Dhr. A. Simons, voorzitter R.E.A. (Oudenaarde)
Mevr. K. Wijnant, onderzoekrechter (Oudenaarde)
Dhr. D. Jordens, onderzoeksrechter R.E.A. (Hasselt)
Dhr. R. Tack, voorzitter R.E.A. (Gent)
Dhr. J. Sabbe, procureur des Konings (Gent)
Mevr. D. Cordemans, parket (Leuven)
Mevr. J. Van Ex, ondervoorzitter R.E.A. (Brussel)
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
135 | P a g i n a

VOOR DE JEUGDRECHTBANK
Dhr. S. Verhelst, leidend jeugdrechter (Brugge)
Dhr. T. Verhoeven, jeugdcriminoloog (Brugge)
Mevr. F. Raes, jeugdrechter (Leuven)
Mevr. H. Depaepe, jeugdrechter (Leuven)
Mevr. B. Van Bauwel, jeugdrechter (Mechelen)
Mevr. L. Coninx, jeugdcriminoloog (Mechelen)
Mevr. N. Caluwé, jeugdrechter (Mechelen)
Mevr. J. Danckaerts, jeugdrechter (Mechelen)
VOOR DE BALIE
Dhr. J. Maes, advocaat (Antwerpen)
Dhr. L. Augustyns, advocaat (Antwerpen)
Dhr. V. Vereecke, advocaat (Brugge)
Mevr. C. D'Hooghe, advocate (Brugge)
Mevr. K. Van Bellingen, vertegenwoordiger stafhouder (Brussel)
Mevr. A. De Becker, advocaat (Gent)
Dhr. P. Dhaeninck, advocaat (Hasselt)
Dhr J. Swennen, advocaat (Hasselt)
Dhr. C. Vandenbogaerde, advocaat (Kortrijk)
Dhr. H. Beerlandt, advocaat (Kortrijk)
Dhr. M. Vandebroek, advocaat (Leuven)
Mevr. H. Melotte, advocaat (Leuven)
Dhr. W. Van Der Donckt, advocaat (Mechelen)
Dhr. C. Heerman, advocaat (Oudenaarde)
Dhr. Y. Janssen, advocaat (Tongeren)
Dhr. K. Loyens, advocaat (Tongeren)
Dhr. F. Mols, advocaat (Turnhout)
Dhr. D. Waeyaert, voorzitter bureau voor juridische bijstand (Veurne)
Mw. M. Collier, advocaat (Dendermonde)
Dhr. K. Machteling, stafhouder (Oudenaarde)
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
136 | P a g i n a

Dhr. H. Vuyls, advocaat (Oudenaarde)
Dhr. G. Stevenaert, advocaat (Oudenaarde)
Mevr. I. Samoy, stafhouder (Ieper)
VOOR HET JUSTITIEHUIS
Mevr. V. Pasmans, directeur (Antwerpen)
Mevr. M. Van Gierdeghom, coördinator (Brugge)
Mevr. V. Van Hal, directrice Nederlandstalig Justitiehuis Brussel (Brussel)
Dhr. R. Blomme, directeur (Gent, tot maart 2009)
Dhr. K. Vermeiren, manager kernprocessen (Gent)
Mevr. D. Plessers, coördinator AGM (Hasselt)
Dhr. M. Dewulf, coördinator Justitiehuis (Veurne en Ieper)
Mevr. C. Dewulf directrice Justitiehuis (Kortrijk)
Dhr. J. Debrabandere, coördinator AGM (Kortrijk)
Mevr. M. Mertens, coördinator Alternatieve Gerechtelijke Maatregelen (Leuven)
Mevr. S. Devalck, directeur (Leuven)
Mevr. E. Fieuws, directeur (Mechelen)
Mevr. P. Van Audenhove, directeur (Oudenaarde)
Dhr. P. Verhaeghe, directeur (Tongeren)
Mevr. T. Badon, coördinator (Tongeren)
Mr.T. Goosen, directeur justitiehuis (Turnhout)
Mevr. K. Vermaelen, directeur Justitiehuis (Hasselt)
Mevr. S. Devalck, Justitiehuis (Leuven)
VOOR DE DIENST BEMIDDELING IN STRAFZAKEN
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Mevr. B. Reyniers, justitieassistente (Mechelen), vervanging Mevr. E. Van der Zeypen, justitieassistente
(Mechelen)
Mevr. A. Eyssen, justitieassistente (Leuven)
Mevr. S. Steen, justitieassistente (Oudenaarde)
Mevr. V. Geerts, BIS (Turnhout)
Dhr. G. Steyaert, dienst bemiddeling in strafzaken (Dendermonde)
137 | P a g i n a

VOOR DE DIENST SLACHTOFFERONTHAAL BIJ HET PARKET
Mevr. A. Vansteenkiste, justitieassistente (Brugge)
Mevr. N. Eloot, justitieassistente (Dendermonde)
Mevr. C. Ververken, justitieassistent slachtofferonthaal (Veurne)
Mevr. K. Naegels, justitieassistente slachtofferonthaal (Mechelen)
VOOR DE SOCIALE DIENST BIJ DE JEUGDRECHTBANK
Dhr. F. Panesi, dienstdoend leidend consulent (Brugge)
Mw. A. Cannaerts, sociale dienst Jeugdrechtbank (Mechelen)
VOOR DE POLITIE
Dhr. T. Carly, lokale politie (Brugge)
Dhr. M. Laforce, federale politie (Dendermonde)
Dhr. P. Verboven, slachtofferbejegening politiezone Vlas (Kortrijk)
Dhr. W. D’Haese, commissaris lokale politie (Leuven)
Dhr. K. Six, commissaris lokale politie (Oudenaarde)
Dhr. C. Drieskens, hoofdcommissaris federale politie, Dirco (Oudenaarde)
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Dhr. Bruno De Wachter, afgevaardigde federale politie, gerechtelijke eenheid (Oudenaarde)
Dhr. W. Merlevede, politiezone Polder (Ieper-Veurne)
Mevr. M. Frederickx, politiezone Spoorkin (Ieper-Veurne)
Mevr. S. Deneef, diensthoofd Maatschappelijke Cel, politie (Gent)
Dhr. J.-L. Vergult, politie (Gent)
VOOR HET ALGEMEEN WELZIJNSWERK
Mevr. S. Andries, Slachtofferhulp CAW De Mare (Antwerpen)
Mr. W. Wilboorts, Justitieel Welwijnswerk CAW Metropool (Antwerpen)
Mevr. S. Hannon, teamcoördinator Justitieel Welzijnswerk, C.A.W. De Poort (Brugge)
Mevr. A. Van Rechem, coördinator slachtofferhulp, C.A.W. De Viersprong (Brugge)
Mevr. L. Willems, Slachtofferhulp CAW Groot Eiland (Brussel)
Dhr. S. Kaesteker, coördinator slachtofferhulp – justitieel welzijnswerk, C.A.W. ’t Dak – Teledienst
(Dendermonde)
Mevr. T. Voets, medewerker justitieel welzijnswerk (Dendermonde)
138 | P a g i n a

Mevr. C. Vergauwen, Slachtofferhulp Dendermonde (Dendermonde)
Mevr. M. Vandurme, daderbegeleiding, CAW Artevelde (Gent)
Mevr. H. Arijs, projectcoördinator 'herstel in detentie', CAW Artevelde (Gent)
Mevr. K. Vancauteren, slachtofferhulp, CAW De Visserij (Gent)
Mevr. C. Schaek, directrice CAW Ieper (Ieper)
Mevr. K. Declercq, Coördinator forensische unit CAW Stimulans (Kortrijk)
Mevr. K. Willems, assistent-directeur CAW (Leuven)
Mevr. L. Van der Perre, teamverantwoordelijke JWW (Leuven)
Mevr. T. Jacobs, medewerker slachtofferhulp C.A.W. Kompas (Oudenaarde)
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Dhr. K. Vanderhoydonck, clustercoördinator, justitieel welzijnswerk en slachtofferhulp, CAW Sonar (Hasselt en
Tongeren)
Dhr. K. Deblonde, coördinator, C.A.W. De Kempen (Turnhout)
Dhr. W. Duerloo, teamverantwoordelijke gerechtelijke maatregelen (Turnhout)
Mevr. K. Feys, slachtofferhulp (Veurne en Ieper)
Mevr. K. Laperre, JWW (Veurne en Ieper)
Mevr. A. Deconynck, JWW (Veurne en Ieper )
Dhr. M. Baele, directeur, C.A.W. Zuid-Oost-Vlaanderen
Mw. L. Zeegers, C.A.W. Het Welzijnshuis (Mechelen)
Mevr. H. Arijs, C.A.W. Artevelde (Gent)
Dhr. A. Rogiers, C.A.W. Groot Eiland (Brussel)
VOOR DE GEVANGENIS
Mevr. T. Van Loock, attaché (Antwerpen)
Mevr. B. Debels, attaché Penitentiair Complex Brugge (PCB)(Brugge)
Dhr. H. Dendoncker, beleidsmedewerker strategisch plan Vlaamse Gemeenschap in PCB (Brugge)
Mevr. H. Vandenbroucke, attaché Penitentiair Landbouwcentrum Ruiselede (PLC)(Brugge)
Mevr. N. Aga, beleidsmedewerker strategisch plan Vlaamse Gemeenschap in PLC en PCB (Brugge)
Mevr. S. Lismont, attaché Hulpgevangenis (Leuven)
Dhr. F. Geets, attaché Leuven Centraal (Leuven)
Mevr. M. Boudin, attaché (Gent)
Dhr. P. Vancaeneghem, directeur (Gent)
Mevr. A. Deneckere, attaché gevangenis Ieper (Kortrijk)
139 | P a g i n a

Mevr. A. Van Eycken, attaché (Mechelen)
Mevr.V. Debaere, strafinrichting Oudenaarde- PSD (Oudenaarde)
Dhr. H. Claus directeur, strafinrichting Oudenaarde (Oudenaarde)
Mevr. S. Vansteenkiste, attaché PSC Hoogstraten (Turnhout)
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Mevr. M. Brenning, beleidsmedewerker strategisch plan Vlaamse Gemeenschap (Ieper)
Mevr. C. Poets, attaché gevangenis Turnhout (Turnhout)
Mevr. W. Mercelis, attaché gevangenis Wortel (Turnhout)
Mevr. A. Gyssens, attaché gevangenis Merksplas (Turnhout)
Mevr. R. Gysen, attaché gevangenis Hasselt (Hasselt, Tongeren)
Mevr. A. Deneckere, attaché (Ieper)
Mevr. V. De Mild, beleidsmedewerker strategisch plan Vlaamse Gemeenschap (Oudenaarde)
Mevr. H. Suykens, attaché gevangenis Dendermonde (Dendermonde)
VOOR DE UNIVERSITEIT GENT
Mevr. L. Bradt, vakgroep Sociale Agogiek (Gent)
Dhr. L. Vangarsse, vakgroep Sociale Agogiek (Gent)
VOOR DE UNIVERSITEIT HASSELT
Mevr. M. Van Haegendoren, Prof. Em. (Hasselt)
VOOR DE K.U.LEUVEN
Dhr. I. Aertsen, Katholieke Universiteit Leuven (Leuven)
Dhr. L. Walgrave, Katholieke Universiteit Leuven (Leuven)
VOOR DE VUB
Mevr. S. Snacken, Vrije Universiteit Brussel (Brussel)
VOOR DE ONDERSTEUNINGSSTRUCTUUR BIJZONDERE JEUGDBIJSTAND (STUURGROEPEN BRUGGE,
KORTRIJK, MECHELEN, OUDENAARDE)
Mevr. M. Berghmans, stafmedewerkster
Mevr. L. Balcaen, stafmedewerkster
140 | P a g i n a

Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
VOOR DE VZW SUGGNOMÈ (WERKGEVER HERSTELBEMIDDELAARS MEERDERJARIGEN – ALLE
STUURGROEPEN)
Mevr. M. Regelbrugge, coördinator herstelbemiddeling meerderjarigen
Mevr. A. Marchal, stafmedewerker
Dhr. P. Verbeeck, stafmedewerker
VOOR DE WERKGEVERS VAN DE HERSTELBEMIDDELAARS
Dhr. B. Sanders, directeur BAAB (De Patio) (Brugge)
Mevr. M. Detavernier, coördinator CJGB (Kortrijk)
Dhr. J. Jespers, directeur ALBA (Leuven)
Dhr. L. Janssens, directeur vzw Jongenstehuis Ivo Cornelis (Mechelen)
VOOR DE BEMIDDELINGSDIENSTEN
Mevr. N. Van Eynde, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Antwerpen)
Mevr. H. Vanlommel, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Antwerpen)
Mevr. H. Deboeck, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Mechelen)
Mevr. R. Jacobs, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Brugge)
Mevr. A. Gaethofs, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Brugge)
Dhr. B. Sanders, herstelbemiddelaar minderjarigen (B.A.A.B.) (Brugge)
Mevr. S. Maelbrancke, herstelbemiddelaar minderjarigen (B.A.A.B.) (Brugge)
Mevr. A. Segers, herstelbemiddelaar minderjarigen (B.A.A.B.) (Brugge)
Mevr. D. Bouckaert, herstelbemiddelaar minderjarigen (B.A.A.B.) (Brugge)
Dhr. M. De Loose, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Brussel) (uit dienst gegaan in 2008)
Mevr. H. De Voghel, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Brussel)
Mevr. E. Goossens, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Dendermonde)
Mevr. A. Michem, herstebemiddelaar meerderjarigen (Dendermonde & Ieper/Veurne)
Mevr. A. Moens, herstelbemiddelaar minderjarigen (Gent)
Mevr. R. De Neeve, GAS bemiddelaar Dendermonde (Dendermonde)
Dhr. M. Bouchez, herstelbemiddelaar minderjarigen (Gent)
Dhr. K. Vandenbroucke, herstelbemiddelaar minderjarigen (Gent)
Dhr. D. Dhondt, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Ieper en Veurne)
Dhr. H. Dewispelaere, herstelbemiddelaar minderjarigen (voorbereidende werkgroep en stuurgroep Ieper)
141 | P a g i n a

Mevr. Bauke Pouseele, coördinator DIVAM (Ieper & Veurne)
Mevr. L. Dauw, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Kortrijk)
Mevr. S. Geerts, herstelbemiddelaar minderjarigen (Kortrijk)
Mevr. S. Jonckheere, herstelbemiddelaar minderjarigen (Kortrijk)
Mevr. L. Vansteenkiste, herstelbemiddelaar minderjarigen (Kortrijk)
Mevr. N. Vanneste, herstelbemiddelaar minderjarigen (Kortrijk)
Mevr. T. Jammaers, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Mechelen)
Mevr. L. Soetewey, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Gent)
Dhr. R. Vanpee, schadebemiddelaar (Mechelen)
Mevr. K. Verschooten, coördinator HCA-dienst BIC (Mechelen)
Mevr. H. Geudens, herstelbemiddelaar, begeleider BIC (Mechelen)
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
Dhr. B. Van Droogenbroeck, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Leuven/Brussel)
Mevr. P. Sampers, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Leuven)
Mevr. K. Buntinx, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Leuven)
Mevr. N. Van Paesschen, coördinator bemiddelingsdienst Leuven (Leuven)
Mevr. N. Devarrewaere, herstelbemiddelaar minderjarigen (Leuven)
Mevr. M. Beck, herstelbemiddelaar minderjarigen (Leuven)
Mevr. L. Eggen, herstelbemiddelaar minderjarigen (Leuven)
Dhr. K. Mullens, herstelbemiddelaar minderjarigen (Leuven)
Dhr. K. Nys, herstelbemiddelaar minderjarigen (Leuven)
Dhr. Kwinten Wouters, herstelbemiddelaar minderjarigen (Leuven)
Mevr. Dominique Abicht, herstelbemiddelaar minderjarigen (Leuven)
Mevr. S. Vangrunderbeeck, politieel schadebemiddelaar (Leuven)
Mevr. H. Van Osmael, G.A.S.-bemiddelaar (Leuven)
Mevr. D. Bataillie, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Gent)
Mevr. E. Goeman, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Oudenaarde)
Mevr. A. Delvigne, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Oudenaarde)
Mevr. J. Declercq, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Oudenaarde) (vervanging A. Delvigne)
Mevr. E. Van den Haezevelde, herstelbemiddelaar minderjarigen (Oudenaarde)
Mevr. M. Cuppens, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Tongeren)
Dhr. K. Vanspauwen, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Tongeren/Hasselt)
142 | P a g i n a

Dhr. D. Rousard, herstelbemiddelaar minderjarigen (B.A.A.L.) (Tongeren/Hasselt)
Mevr. P. Franken, herstelbemiddelaar minderjarigen (Turnhout)
Dhr. F. Van Gorp, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Turnhout)
Dhr. D. Dufraing, herstelbemiddelaar meerderjarigen (Turnhout)
Mevr. I. Jaspers, coördinator B.A.A.L (Hasselt)
DIVERSEN
Dhr. S. Christiaensen, coördinator integraal veiligheidsplan (Mechelen)
Dhr. W. van Herle, coördinator preventieteam (Mechelen)
Mevr. I. Van Eetveld, regioverantwoordelijke provincie Antwerpen (Antwerpen)
Mevr. K. Vergauwen, educatief medewerker SIB (Hasselt)
Mevr. L. Peeters, directeur algemene zaken Stad Leuven (Leuven)
Dhr. C. Fourie, vrederechter (Leuven)
Jaarverslag 2009 vzw Suggnomè - Forum voor herstelrecht en bemiddeling
143 | P a g i n a