feith 3 2012.pdf - Dag van de Groninger Geschiedenis
feith 3 2012.pdf - Dag van de Groninger Geschiedenis
feith 3 2012.pdf - Dag van de Groninger Geschiedenis
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
De Quote 500 is in vrij korte tijd een<br />
begrip gewor<strong>de</strong>n. Slechts weinig<br />
Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rs zullen <strong>de</strong>ze lijst <strong>van</strong><br />
rijkste landgenoten niet kennen.<br />
Haar faam dankt <strong>de</strong> lijst me<strong>de</strong><br />
aan <strong>de</strong> discussies die ze los-<br />
maakte. Dat Quote er <strong>de</strong> privacy<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> superrijken mee schond, en mogelijk zelfs <strong>de</strong>licten als ontvoering uit-<br />
lokte, stond voor velen buiten kijf. Vanuit een <strong>de</strong>rgelijke bezorgdheid zijn er in 2006<br />
zelfs nog Kamervragen over gesteld. door Albert Buursma en Harry Perton<br />
Toch blijkt er, historisch beschouwd,<br />
weinig nieuws on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> zon. Medio<br />
negentien<strong>de</strong> eeuw bevatten alle regionale<br />
kranten jaarlijks lijstjes <strong>van</strong> alle<br />
hoogstaangeslagenen in hun provincies.<br />
Uit <strong>de</strong>ze mannen die <strong>de</strong> hoogste<br />
bedragen betaal<strong>de</strong>n aan directe belastingen,<br />
<strong>de</strong>stijds primair grondbelasting,<br />
Grootegast<br />
Nr. 26, <strong>de</strong> uit <strong>de</strong> stad afkomstige notaris jhr. Johan<br />
Wichers Quintus (1807-1864), was als telg uit een<br />
regentenfamilie en jurist voorbestemd voor een<br />
politieke carrière. Zowel zijn va<strong>de</strong>r als schoonva<strong>de</strong>r<br />
was Twee<strong>de</strong> Kamerlid. Zelf werd hij in 1843 statenlid,<br />
in 1845 raadslid en in 1862 Eerste Kamerlid.<br />
Nog maar kort in die functie overleed hij, geroemd<br />
om zijn ijver, beschei<strong>de</strong>nheid en hulpvaardigheid.<br />
Hij had vooral land in het Oldambt, maar ook wel<br />
el<strong>de</strong>rs in <strong>de</strong> provincie.<br />
moesten <strong>de</strong> Provinciale Staten <strong>van</strong>af<br />
1849 <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> Eerste Kamer kiezen.<br />
De namen <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze hoogstaangeslagenen<br />
waren openbaar, omdat<br />
het om publieke functies ging.<br />
In Groningen ging het in 1852 om 63<br />
namen. De eerste 50 hebben we hier in<br />
Jhr. mr. Johan Wichers Quintus. Foto: Parlementair Documentatie Centrum, Universiteit Lei<strong>de</strong>n<br />
Ulrum<br />
Grijpskerk<br />
Marum<br />
Kloosterburen<br />
Ol<strong>de</strong>hove<br />
Ol<strong>de</strong>kerk<br />
Zuidhorn<br />
Leek<br />
Leens<br />
Eenrum<br />
Ezinge<br />
Aduard<br />
Baflo<br />
Winsum<br />
Hoogkerk<br />
Warffum<br />
Adorp<br />
Groningen<br />
Uithuizen<br />
Uithuizermee<strong>de</strong>n<br />
Usquert<br />
Bedum<br />
Kantens<br />
Mid<strong>de</strong>lstum<br />
Noorddijk<br />
Haren<br />
Stedum<br />
Ten Boer<br />
Harkste<strong>de</strong><br />
‘t Zandt<br />
Loppersum<br />
Appingedam<br />
Sid<strong>de</strong>buren<br />
Noordbroek<br />
Veendam<br />
Wil<strong>de</strong>r<strong>van</strong>k<br />
Woongemeenten <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> hoogstaangeslagenen.<br />
Delfzijl<br />
Nieuwe<br />
Pekela<br />
Termunten<br />
Midwolda<br />
Scheemda<br />
Sappermeer<br />
Zuidbroek<br />
WesterWin- Hoogezand Muntendam Mee<strong>de</strong>n leeschoten <strong>feith</strong>50<br />
VAN 1852<br />
Slochteren<br />
Bierum<br />
Onstwed<strong>de</strong><br />
Wed<strong>de</strong><br />
Vlagtwed<strong>de</strong><br />
kaart gebracht. Waar woon<strong>de</strong>n ze, wat<br />
waren hun beroepen en hoe zat het<br />
met hun macht op nationaal, provinciaal<br />
en lokaal niveau?<br />
Allereerst <strong>de</strong> geografische spreiding.<br />
Het blijkt, dat <strong>de</strong> ‘Top 50’ vooral geworteld<br />
is in <strong>de</strong> top <strong>van</strong> <strong>de</strong> provincie:<br />
<strong>de</strong> gebie<strong>de</strong>n vlakbij het wad met<br />
uitgestrekte kwel<strong>de</strong>rs en pol<strong>de</strong>rs; jonge<br />
aanwas met een floreren<strong>de</strong> teelt<br />
<strong>van</strong> gewassen als koolzaad en granen.<br />
De ‘ou<strong>de</strong>’ kleigebie<strong>de</strong>n <strong>van</strong> Hunze en<br />
Fivel zijn herkenbaar als witte vlekken<br />
op <strong>de</strong> kaart en dat geldt ook voor <strong>de</strong><br />
nog armere gron<strong>de</strong>n <strong>van</strong> het zui<strong>de</strong>lijk<br />
Westerkwartier, <strong>de</strong> Woldstreek, <strong>de</strong><br />
Veenkoloniën en Westerwol<strong>de</strong>.<br />
Een opvallen<strong>de</strong> concentratie <strong>van</strong> vijf<br />
hoogstaangeslagenen treffen we aan<br />
12 Feith<br />
Nieuwwolda<br />
Ou<strong>de</strong><br />
Pekela<br />
Finsterwol<strong>de</strong><br />
Beerta<br />
Bellingwol<strong>de</strong><br />
Nieuweschans<br />
Bourtange
Change language