Yoga Nieuwsbrief 2013-01 - Vereniging Yogadocenten Nederland

YOGA NIEUWSBRIEF
VERENIGING YOGADOCENTEN NEDERLAND
lid van de Europese Yoga Unie
Jaargang 35
nummer 2013-1
Maart 2013

VERENIGING YOGADOCENTEN NEDERLAND
lid van de Europese Yoga Unie
UNIDE
Yogaopleidingen
sinds 1979
Erkende tweejarige opleiding
Docente Yoga voor Zwangeren
Gebaseerd op inzicht in de esoterie
o.l.v. Elisabeth Wesseling-Nijman
Erkende bijscholingen voor docenten
Hatha/Raja Yoga
Studie/werkgroep
Universeel Denken
www.unide.nl
070 - 365 7775, yoga@unide.nl
SPIRITUELE REIZEN NAAR INDIA
MET NEDERLANDSE GIDS
Mediteer aan de oevers van de Ganges en in grotten van heiligen.
Ervaar het leven in een ashram door actieve participatie.
Laat je inspireren door Kennis en Wijsheid tijdens satsanga.
Maak een pelgrimstocht naar je Ware Zelf.
Deze reis is een pelgrimstocht door Noord en/of Zuid India en brengt je naar
heilige plaatsen waar de kracht en energie van deze ‘powerspots’ heel sterk
worden ervaren. De innerlijke pelgrimstocht heeft te maken met de verdieping
die plaatsvindt tijdens het proces om met je ware Zelf in contact te komen.
Door meerdere dagen op een plek te zijn en regelmatig momenten van rust
en bezinning in te voegen is het mogelijk ervaringen te integreren en tot een
werkelijke verdieping te komen.
Noord India: vertrek in februari/maart. Zuid India: vertrek in september/oktober.
REISLEIDSTER: PURNIMA ZWEERS
WWW.SACREDINDIATOURS.COM

Colofon
De Yoganieuwsbrief wordt uitgegeven
door de Vereniging Yogadocenten
Nederland (VYN), opgericht op 23 maart
1978, ter behartiging van de belangen
van yogadocenten en als informatiepunt
voor yogacursisten. De VYN is lid van de
Europese Yoga Unie. De Yoganieuwsbrief
verschijnt vier keer per jaar aan het eind
van ieder kwartaal en heeft een oplage van
1000 exemplaren.
Redactie: Francien Goudsbloem,
redactievyn@gmail.com,
020 - 7851125, 06 - 40182078.
Vormgeving en druk:
Drukkerij de Waal, Sommelsdijk,
0187 - 471026
www.drukkerijdewaal.nl
Medewerkers aan deze aflevering:
Inge Turan, Chris Bieze, Els Krop, Jacqueline
in den Haak, Freia Wallaart, Marijke Ludwig,
Klaas-Jan van Velzen, Christiane Gathmann,
Margriet van Kampen, Pascal Poell, Trude
Matla, Atie Olff, Imana Petterson, Anoesjka
Hilbrands, Joke Wensing.
Sluitingsdata voor kopij en
advertenties Yoganieuwsbrief jrg. 35
nr. 2013-1 1 maart 2013
nr. 2013-2 1 juni 2013
nr. 2013-3 1 september 2013
nr. 2013-4 1 december 2013
Kopij
zonder opmaak in Word font Verdana 11pt.
sturen naar redactievyn@gmail.com.
Kopij voor activiteitenkalender
door leden VYN in Word font Verdana
11pt. volgens vast format sturen naar het
secretariaat.
Advertenties
sturen naar het secretariaat: Chris Bieze,
Oudeweg 22, 9608 PM Westerbroek,
secretariaat@vyn.nu, 050 - 4042926
(ma, di, do 9.30 - 12.00 uur). Graag uw
advertentie insturen onder vermelding
van het gewenste formaat in mm en
publicatienummer nieuwsbrief.
Gegevens t.b.v. advertenties
Formaat B x H (mm) Leden Nietleden
1/1 z/w 190 x 277 € 105,– € 210,–
1/1 kleur 190 x 277 € 210,– € 420,–
1/2 z/w 190 x 135 € 57,50 € 115,–
1/2 kleur 190 x 135 € 105,– € 210,–
1/4 z/w 190 x 68 € 36,50 € 73,–
of 92 x 135
1/4 kleur 190 x 68 € 57,50 € 115,–
of 92 x 135
1/8 z/w 92 x 68 € 20,– € 40,–
1/8 kleur 92 x 68 € 36,50 € 73,–
Zetspiegel: 190 x 277
Advertentie bestanden bij voorkeur in pdf
of jpg (hoge resolutie) formaat aanleveren.
Advertenties zonder afloop. Advertenties
zonder kleur in zwart/wit aanleveren.
Advertenties met kleur als kleuren
advertentie aanleveren.
Over plaatsing van artikelen, brieven en
advertenties beslist het bestuur van de VYN
Inhoudsopgave
Redactioneel – Francien Goudsbloem 4
Omschrijving foto omslag – Jacqueline in den Haak 4
Afscheid van Douwe Tiemersma – Freia Wallaart 5
Interview met Marijke Ludwig 6
Interview met Klaas-Jan van Velzen 7
Collegiaal – Margriet van Kampen en PascalPoell 9
Van het bestuur 11
Doe het zelf ontspanning – Atie Olff 15
Estafette interview – Christiane Gathmann 16
Verslagen – Anoesjka Hilbrands, Joke Wensing 18
Column Yoga en meer… – Trude Matla-van der Veer 19
Activiteitenkalender 20
Gesignaleerd 22
Foto cover:
Jacqueline in den Haak
in Bhujangasana
Margo Oosterveen
3

Redactioneel
De lente werd bij het
samenstellen van deze
nieuwsbrief ingehaald door een
paar stevige winterdagen, vol
kou en sneeuw. Bij het uitkomen
van deze nieuwsbrief is de lente
gelukkig echt doorgebroken.
In dit nummer een kort interview
met Marijke Ludwig en Klaas-Jan
van Velzen, om ze wat beter te
leren kennen. Zij geven allebei
een dagworkshop tijdens het
Yoga Congres.
Ook tijdens het congres worden
door de redacteur interviews
gehouden, met verschillende
collega’s.
Wij zien korte verslagen of
impressies tegemoet, die
gemaakt worden van workshops
tijdens het Yoga Congres.
Ongeveer 250 woorden
in Verdana 11pt (tekst svp
niet opmaken) sturen naar:
redactievyn@gmail.com
Publicatie in de Yoga Nieuwsbrief
2013-2, deadline 1 juni 2013.
Samen met de foto’s die gemaakt
zullen worden kan dat weer een
bijzondere uitgave worden.
Graag tot ziens in Mennorode!
iNFO
Francien Goudsbloem
redactievyn@gmail.com
COVeR FOtO
DOOR JACqueLiNe iN DeN hAAK
Bhujangasana
(de Cobra – borstopener)
In mijn lessen werk ik graag
met borstopeners omdat de
meeste houdingen tijdens het
werk bijv. achter de computer
in een gebogen houding
(ingezakte borstkas) zijn. Juist
met een geopende borst kun
je goed door ademen met je
middenrif.
Deze asana opent het borst-
en hartgebied, versterkt de
schouderspieren (schouders actief laag houden) en de schouderbladen
actief naar elkaar toe trekken, geeft rek aan de buikspieren, stimuleert
de spijsvertering en geeft een terugduwende kracht op de onderste
tussenwervelschijven.
Ga op de buik liggen met het gezicht naar beneden.
Plaats je handen onder de schouders met je vingertoppen naar voren.
Span licht je bilspieren aan (bekken kantelt iets)
Houd je knieën gestrekt en houd je voeten bij elkaar.
Op een uitademing maak je lengte in je rug.
Op een inademing duw je jezelf omhoog tot je ellebogen gestrekt zijn.
Als je last hebt van je polsen kom dan terug en zet je handen een halve
handlengte verder naar voren. Duw je schouders actief naar beneden.
Open dan het borstgebied door je borstbeen schuin omhoog te duwen.
Adem een aantal keer goed door
Kom weer langzaam terug uit de houding door de ellebogen langzaam te
buigen.
Optie 1.
Je kunt hierbij ook nog het keelgebied openen door je kin op te tillen en
schuin omhoog te kijken.
Optie 2.
Op een uitademing laat je jezelf langzaam terugzakken door je ellebogen
te buigen.
Optie 3.
Zie 2 en maak een sissend geluid! lange uitademing! Herhaal dit een
aantal keer.
4

Afscheid
Omdat het bestuur van de Vereniging voor
Yogadocenten Nederland niet aanwezig kon zijn bij
de afscheidsbijeenkomst voor Douwe Tiemersma,
is mij als oud-bestuurslid gevraagd de VYN te
vertegenwoordigen.
Opmerking: Deze tekst werd schriftelijk overhandigd omdat
toespraken niet waren ingepland.
Op 3 januari is helaas overleden Advaita Yoga docent
Douwe Tiemersma. Zijn fysieke lichaam werd al ruim
een jaar ondermijnd door kanker. Maar tot zeer kort
voor zijn heengaan bleef hij zijn leringen uitdragen, De
Advaita, het non-dualisme: “Er is geen tweeheid”. Hij
heeft de volledige opzet voor een vierjarige opleiding
Advaita Yoga nog net weten af te ronden.
Douwe was een zeer gewaardeerd docent, een wijs
mens met een bijzondere uitstraling. Enkele malen
was hij gastdocent op ons VYN congres, hij gaf
bijscholingen en in 2010 was hij docent in Zinal. Er
zijn fijne herinneringen aan ontmoetingen met Douwe
en het VYN bestuur.
Freia Wallaart
iNFO
5
Ikzelf heb Douwe leren kennen als docent tijdens
mijn opleiding als een bijzonder aimabel en geleerd
mens. Hij sprak zo gemakkelijk over voor mij nog veel
onbegrijpelijke zaken. In de eerste tijd van mijn eigen
beginnende periode van lesgeven heb ik nog enkele
workshops gevolgd en langzamerhand werden er
meer sluiers opgetrokken. Ongeduldig als ik toen was,
verbaasde het mij dat Douwe niet meer aan de weg
timmerde en al die waardevolle inzichten niet meer in
de landelijke publiciteit bracht. Door mijn gezinsleven,
mijn activiteiten voor de Vereniging en de vele
wekelijkse lessen, heb ik zijn leringen fysiek niet verder
meer kunnen volgen maar dankzij “Advaitapost” ben
ik er met mijn gedachten wel mee bezig gebleven. Wat
een wijsheid! Wat een inzicht!
Daarom is het niet wezenlijk een afscheid. Ik neem wel
afscheid van zijn fysieke lichaam, het voertuig dat hem
in staat stelde dit voor ons te doen er voor ons te zijn.
En dat laatste blijft; zo ervaar ik dat tenminste.
Nee, we zullen hem niet als hype in de media
tegenkomen. Geen optredens in “De Wereld Draait
Door” of bij Pauw en Witteman of whatever.
Meer onder de oppervlakte zoals ik enkele jaren
geleden heb kunnen ervaren op een symposium in
Rotterdam over Yoga en Geestelijke Gezondheidszorg
waar Douwe sprak naast deskundigen in de
gezondheidszorg. Een indrukwekkende middag! Mijn
eerder genoemde ongeduld kreeg antwoord. Het is er
wel en het blijft: als een grote kracht die continu door
de wereld stroomt als een prachtige rivier in directe
verbinding met de grote, oneindige Oceaan.
In zijn eigen woorden: “Het universeel laten stromen
van licht en liefde in non-dualiteit is het mooiste wat er
is”.
Dat blijft, dat laat hij ons na. Dank je Douwe!

Even voorstellen
Marijke Ludwig
Marijke Ludwig (1943) is voor velen een bekende
collega-docent, maar misschien niet voor iedereen. Dit
jaar geeft zij tijdens ons VYN congres de dagworkshop
‘Yoga Vederlicht’. Een lange lijst met opleidingen en
trainingen staan op haar Curriculum Vitae. Een collega
met een indrukkende carrière. Reden voor de redactie
om haar een paar vragen te stellen.
Je bent al heel lang actief met Yoga. Hoe kwam Yoga
op je pad?
Op mijn 18de verjaardag gaf mijn vader me een
boekje getiteld: Yoga in tien lessen van Dechanet, een
Franse priester. Op mijn 21ste verjaardag kreeg ik van
een van mijn broers: Autobiografie van een Yogi van
Paramahansa Yogananda cadeau. Ik realiseer me nu
pas dat ik me nooit afgevraagd heb waarom juist dit
geschenk.
De autobiografie van Yogananda riep zoveel
gevoelens op. Hoe kon ik dit allemaal vergeten zijn,
vroeg ik me af…’. Daarna heb ik een schriftelijke
cursus bij het Self- Realization Fellowship, Los Angeles
U.S.A. gevolgd.
Ik trouwde (23). Wij hadden een eigen bedrijf.
Dat betekende veel werk en yoga raakte op de
achtergrond. Op een dag kwam er een jonge vrouw
in de winkel en zij vertelde dat ze nog zo graag…..
had willen doen, maar dat kon nu niet meer want ze
had een kindje. Op dat moment welde er een gebed
uit mijn ziel op waarin ik de lieve God vroeg om mijn
kinderen nooit verantwoordelijk te maken voor de
dingen die ik niet deed. Ik had ook net mijn eerste kind
gekregen. Die avond heb ik me meteen inschreven
voor yogalessen.
Welke persoon
heeft je het meest
geinspireerd en
waarmee?
Om te beginnen
Paramahansa
Yogananda. Door
hem werd ik
‘wakker’. Daarna
Saswitha, van
hem leerde ik een
praktische yogi
te zijn. Shyam
Bhatnagar gaf
me inzicht in de
chakrapsychologie.
6
van de redactie
Benita Cantieni was het laatste puntje op de i van mijn
zoektocht. De bekkenbodem, de basis. Niet alleen
lichamelijk maar ook en vooral een basis van kracht;
lichamelijk, geestelijk, emotioneel en spiritueel.
Wie zou je nog eens willen ontmoeten en waarom?
Paul Solomon. Een lezing in de Kosmos in Amsterdam
(1975 denk ik) met als onderwerp Victim- en Master
Consciousness. Een man met megahumor! Ik heb
tijdens die lezing veel gelachen. Hij leeft niet meer
maar wat zou ik graag deze lezing nu nog eens
bijwonen na al mijn opgedane ervaringen.
Kun je iets vertellen over Yoga in je dagelijks leven.
Wat blijft je inspireren?
Yoga is mijn leven en een bron van inspiratie. Mijn
cursisten blijven me inspireren. Mijn nieuwsgierigheid
om samen met hen te zoeken naar een mooie, ruime
houding. De blijdschap als er dan ruimte ontstaat.
De rust, schoonheid en de stilte die ik in hun gezicht
weerspiegeld zie, ontroert me. Ik houd zo van mijn
vak.
Wat is je grootste passie?
Het wonder van het menselijk lichaam en de geest.
Mijn uitdaging is om in een yogales woorden en
beelden te vinden die helpen vertalen naar ruimte.
Hoe ga je met ‘weerstand’ om? Hoe verander je dat
in ruimte? Ruimte voor adem, ruimte voor zachtheid.
Wat is het belangrijkste inzicht dat je hebt verworven?
Oei, wat lastig, het zijn er vele. Boeiend vind ik steeds
weer dat de manier waarop iets bekijk of beleef, mijn
gevoel en de emotie van dat moment bepaalt. Kijk ik
vanuit een ander gezichtpunt, dan ontstaat er een heel
ander gevoel. Soms een kwartslag draai (lachend).
Het is zo eenvoudig, zo simpel.
Dat maakt het gemakkelijk om de verantwoording
voor mijn leven en mijn beslissingen te nemen.
Hoe zie jij de toekomst van Yoga in Nederland?
Rooskleurig.
Yoga geniet een grote populariteit. Er wordt veel
over de verscheidenheid in yogavormen geschreven.
Daardoor wordt men zich bewust van de verschillende
ontwikkelingsmogelijkheden . Maar welke richting
men ook kiest, de individuele benadering van de
yogadocent(e)) maakt het grootste verschil. Zijn of haar
levenservaring ‘schijnt’ door. Dat vind ik een goede
ontwikkeling.

Klaas-Jan van Velzen
Klaas-Jan van Velzen (1951) is in Nederland een
bekende collega-docent en is schrijver van een aantal
boeken over Yoga. Een collega met veel ervaring,
die tijdens ons VYN congres een dagworkshop geeft.
Persoonlijk beleven en verdieping is daarbij een
belangrijk uitgangspunt. Een paar vragen heeft de
redactie hem gesteld om wat meer te weten over zijn
persoonlijke ervaringen.
Hoe en wanneer kwam Yoga op je pad?
Toen ik in 1970 in Amsterdam ging wonen, kwam ik
midden in de hippie-scene terecht. De ervaringen met
bijbehorende marihuana, psychedelische muziek en
spirituele literatuur waren zeer bewustzijnsverruimend.
Als ik ‘stoned’ was, dacht ik de I Ching en de boeken
van bijvoorbeeld Huxley, Castaneda of Aurobindo
te begrijpen. Maar als ik weer ‘clean’ was, had
ik een enorme kater en waren zowel de ervaring
als het inzicht totaal opgedroogd. Hoewel ik deze
ervaringen dus eigenlijk niet aankon, hebben ze me
wel enorm gemotiveerd: ik wist uit eigen ervaring dat
er méér was. De boeken over Yoga, o.a. Saswitha’s
‘Swabhawat’, leken te beloven dat je stoned kon
worden zonder stuff. Dat werd toen mijn levensdoel.
Ik experimenteerde met de yogaoefeningen uit de
boeken van Indra Devi en André van Lysebeth. Via
Herman Cohen, die het voorwoord van de Swabhawat
had geschreven en bij wie ik in therapie was om m’n
hasj-ervaringen te verwerken, kwam ik in contact met
Saswitha. In 1977 begon ik aan de docenten-opleiding
bij Saswitha. In 1987, tijdens een bijscholingsweekend
van de Saswitha Yoga Vereniging, werd ik erg geraakt
door een lezing van Ad Stemerding. Door mijn
opleidingen bij hem kreeg mijn Yogabeoefening de
energetische en spirituele verdieping waar ik naar
zocht.
Wat is jouw levensdoel?
De realisatie van de eenheidservaring niet alleen in
m’n meditatiekamer maar ook in m’n dagelijkse doen
en laten.
Heb je een favoriete asana?
Het openen van de borst door bijvoorbeeld de Vis is
voor mij favoriet.
Leef je volgens Ayurvedische principes en zo ja, kun
je daarover iets vertellen?
Begin jaren tachtig heb ik bij Jos en Diana Plenckers
de cursus Ayurvedische massage gevolgd. Sindsdien
7
masseer ik
graag en
laat ik me
ook graag
masseren.
Halverwege
de jaren
negentig kreeg
ik problemen
met m’n
spijsvertering
en kwam
daardoor terecht bij Anil Mehta in Den Haag. Door zijn
adviezen ging het al snel veel beter. Dat motiveerde
mij om de opleiding tot Ayurvedisch therapeut bij hem
te doen. En sindsdien besef ik dat ik een rechtgeaarde
Pitta ben: steeds opnieuw dreigt m’n focus te sterk
te worden en vraagt het vuur om verzachting, om
globaal gewaarzijn in plaats van aandacht als een
laserstraal. Het beeld van “een zacht vuur” is voor mij
waardevol en inspirerend als ik voel dat ik weer eens
te enthousiast, te gretig of te boos word. Concreet
betekent dat bijvoorbeeld ook dat ik de asana’s
beoefen met zachte ogen en dat ik veel minder
verwarmend eet dan m’n vrouw. En één keer per jaar,
toevallig op dit moment, doe ik thuis een Pancha
Karma van 9 dagen. De tien paren van tegenstelling
uit de Ayurveda hebben veel bijgedragen aan mijn
begrip van de levensbeweging en het al dan niet
harmonieuze daarin. Vandaaruit is “in het midden van
de stroom” voor mij een belangrijk transformerend en
dynamisch concept geworden, zowel voor mezelf als
voor m’n werk, bijvoorbeeld ook voor het aanvoelen
van de harmonie tussen Ha en Tha en de adviezen die
ik op grond daarvan geef voor een persoonlijke stijl
van asana-beoefening.
Waarom ben je boeken gaan schrijven?
M’n eerste boek, ‘Yoga & Chakra’s’, was in eerste
instantie m’n eindscriptie van de opleiding tot
Spiritueel therapeut bij Ad Stemerding. Bij de
chakracursussen die ik daarna gaf, gebruikte ik de
scriptie als reader en gaandeweg verfijnde de tekst en
ontstond er onbedoeld een boek. Het idee voor m’n
boek “Holistische psychotherapie” ontstond in een
bliksemflits tijdens een stage op een psychiatrische
afdeling van het ziekenhuis van de Gujarat Ayurved
University in Jamnagar, India. Omdat ik zelf vijf jaar
in een psychiatrisch ziekenhuis in Nederland had
gewerkt, wist ik hoeveel extra betekenis de beschreven

werkwijze heeft en vond ik het belangrijk om dit te
publiceren. En toen had ik de smaak te pakken.
Schrijven geeft echt een verdieping aan je eigen inzicht
en beleving. De Ayurvedische ochtendwandeling en
klankmeditatie doe ik zelf heel graag en door over
deze beide onderwerpen een boekje te schrijven,
kwam ik er meer mee in contact.
Wat is het belangrijkste inzicht dat je hebt verworven?
Moeilijk om het antwoord tot één inzicht te beperken,
maar in het kader van deze Nieuwsbrief kies ik voor
sutra 4.24 uit de Hathayogapradipika: “Prana en
Manas zijn als melk en wei en hun activiteiten vallen
samen: iedere beweging in de energie (prana) is een
beweging in de geest (manas) èn andersom.”
Hoe zie jij de toekomst van Yoga in Nederland?
In mijn fantasie begonnen Saswitha en Rama
Polderman begin jaren ‘50 in hun huiskamer met een
paar groepjes. Als ik dan zie waar dat zestig jaar later
toe geleid heeft, is duidelijk hoe onvoorstelbaar veel
potentie Yoga heeft en hoe veelbelovend de toekomst
dus is. In z’n algemeenheid zie ik de toekomst daarom
heel zonnig in. Maar de keerzijde van populariteit is de
dreiging van een zekere oppervlakkigheid. Zo vind ik
het jammer dat het woord ‘Hatha Yoga’ vervangen is
door ‘ Yoga’. Voor de man in de straat betekent ‘Yoga’
het doen van ontspannende lichaamsoefeningen.
Door het loslaten van het concept ‘Hatha’ herkennen
we de verschillende yogastijlen niet goed als slechts
mogelijke antwoorden op het centrale thema: het
in harmonie (Yoga) brengen van de receptieve
(tha) en actieve (ha) pool van de levensenergie. En
doordat we dit onvoldoende begrijpen, verschuift de
aandacht teveel naar het fysieke lichaam in plaats
van naar het pranalichaam en weten we als docent
8
soms onvoldoende welke vorm van bewegen bij een
specifieke leerling past. Maar nog belangrijker is dat
door de enorme nadruk op de lichaamsbewegingen,
uit het oog dreigt te worden verloren dat de Hatha
Yoga in de traditie slechts een voorbereiding is op de
Yogabeoefening. Worden we niet als een musicus die
steeds z’n instrument aan het stemmen is en vergeet
muziek te maken?
Hier ligt in mijn ogen ook een taak voor de Vereniging.
Toen ik de opleiding bij Saswitha deed, was het bijna
taboe om een anatomieboek in te kijken. Elk beeld
van het lichaam staat immers de beleving van het
pranalichaam in de weg en anatomische kennis
versterkt slechts dit beeld. Dus het is jammer dat er van
de spaarzame opleidingsuren tegenwoordig zoveel
tijd wordt ingeruimd voor anatomie. Het zet mensen
ook op het verkeerde been, het gaat in de Hatha Yoga
niet om de spieren maar om de prana. In de praktijk
is er wel enige behoefte aan het vak ‘contra-indicatie’.
In mijn ogen hoeft alleen de beperkte anatomische
kennis te worden onderwezen die nodig is om dit vak
te begrijpen. Dat geeft ruimte aan zaken die wel tot het
hart van het Yogaonderwijs behoren zoals bijvoorbeeld
Isvarapranidhana, Pratyahara, of de klesha’s. En dan
niet alleen kunnen zeggen wat dat inhoudt maar daar
ook echt iets van realiseren. Dat vraagt veel tijd en
aandacht. Dan zal ook blijken dat het Yoga-onderwijs
niet alleen maar in groepen kan plaats vinden maar
een meer individuele benadering vraagt. In mijn
eigen praktijk merk ik hoezeer het mensen motiveert
om naast groepslessen ook enkele individuele lessen
te krijgen juist om de eigen spirituele beleving meer
wakker te maken en om de persoonlijke leerpunten die
daarmee samenhangen er bewuster bij te betrekken. Ik
verwacht dus dat in de toekomst yogalessen niet alleen
groepsgewijze gegeven zullen worden maar ook veel
meer individueel.
Gelukkig zien we, ook buiten de erkende opleidingen
om, al meer initiatieven die de spirituele dimensie
van de Yogabeoefening, bijvoorbeeld in de vorm van
Karma of Bhakti Yoga, voorop stellen. Ik hoop dat
dat de komende 60 jaar verdieping zal geven aan de
Yogabeoefening in Nederland.
Matsyasana

Collegiaal
De Virabhadrasana, Heldhouding of Krijger,
moet toch worden uitgevoerd met beiden
voeten en het bekken naar voren? Vaak wordt
deze houding uitgevoerd met een voetstand,
van het achterste been, die helemaal dwars
staat. Is dit een variant? Kan hierover uitleg
gegeven worden.
ANtwOORD MARGRiet:
Bij mijn weten zijn er twee hoofd-uitvoeringen van de
Virabhadrasana.
Beide asana’s kunnen worden ingezet vanuit Tadasana
(met een stap of vanuit een sprong). Bij de éne
worden de beide benen én het bekken in dezelfde
richting gedraaid (naar links of rechts), het voorste
been is dan gebogen en de armen worden boven het
hoofd gestrekt. Bij de andere draait het bekken, plus
romp, niet mee in de uitstaprichting, maar blijven
min of meer zijwaarts gericht. De armen worden
dan zijwaarts gestrekt. De ene arm wijst dan mee in
de uitstaprichting, gelijk aan het gebogen been. De
andere arm wijst juist terug naar achteren. De armen
worden zó weg gestrekt alsof er in beide richtingen
aan getrokken wordt. Hierbij komt de achterste voet
altijd schuin, zo’n 30°, in de uitstaprichting te staan.
Aangezien de vraag hier niet over gaat, beperk
ik me tot de eerste uitvoering waarbij bekken en
bovenlichaam dus in de uitstaprichting wijzen. De
asana kán ook zo uitgevoerd worden met de achterste
voet volledig ingedraaid, dus in dezelfde richting
wijzend als de voorste voet. De achterste voet komt
dan alleen op de vóórvoet te rusten. Ik noem dit een
variant van deze uitvoering. Als je de asana zó uitvoert
zal je merken dat die zwaar belast wordt. Lang niet
9
elke voet kan dat hebben. Die voeten moeten dan eerst
behoorlijk getraind worden, willen ze dat aankunnen.
Daarom ben ik er een voorstander van om de
achterste voet zo’n 30 á 60 graden mee naar binnen
te draaien. Ook dan moeten de voeten flink geoefend
zijn om te voorkomen dat je ‘in de voetholte gaat
hangen’. Ik raad het volledig indraaien dan ook af bij
voetklachten, zoals hallux valgus, - limitus, en –rigidus,
en tevens bij voetarthrose. De voet moet volledig in
de voorvoet recht naar voren kunnen buigen én sterk
zijn om de ‘kracht van de asana te kunnen dragen’.
Anders gaat het onherroepelijk ten koste van de ruimte
in het bekken, de ademruimte, en tevens de bundeling
en de rust in de geest (evenwichtsproblemen!). Zijn de
voeten zwak en ongetraind, dan moet daar eerst aan
gewerkt worden, wil men verder gaan in die versie.
Bij bovenvermelde vergroeiingen kan dat soms jaren
in beslag nemen, weet ik uit ervaring. En vaak is een
andere, mildere versie meer aan te raden.
iNFO
Margriet van Kampen
margrietvankampen@
kpnmail.nl
ANtwOORD pASCAL:
De houding Virabhadrasana bestaat uit een reeks
houdingen die uitdrukking geven aan het speerwerpen.
Deze asana is vernoemd naar de held Virabhadra
die in opdracht van de god Shiva een oorlogsheer
verslaat.
Dit oud mythisch verhaal wordt door Kalidasa verteld
in het grote epos ‘Kumara sambhava’ hetgeen ‘de
geboorte van de oorlogsheer’ betekent. Het is een
prachtig verhaal en te lang voor deze rubriek. Daarom
geef ik hier even een korte samenvatting.
In de oudheid vierde Daksa, die ook wel als demon
wordt genoemd, een groot offerfeest. Zijn dochter Sati
en haar echtgenoot Shiva de Godheid werden niet
uitgenodigd. Sati ging toch naar het feest en werd

daar zwaar vernederd en sprong in het vuur en stierf.
Shiva trok van kwaadheid een haar uit zijn hoofd en
wierp het op de grond. Uit de haar verscheen de grote
held Virabhadra die zich ten dienste van Shiva stelde.
Hij voerde het leger van Shiva aan om de offers van
Daksa te vernietigen. Dit gebeurde, en de andere
goden en priesters vluchten, en Daksa werd onthoofd.
Bedroefd om Sati ging Shiva mediteren in Kailas. Sati
werd wedergeboren als Uma in het huis Himalaya, en
de geliefde vonden elkaar uiteindelijk weer.
Nu over het uitvoeren van de houding,
Virabhadrasana I, II en III.
Eerst geef ik de basis van alle drie de variaties.
Virabhadrasana I, in de grote spreidstand één voet
uitdraaien en de andere ietsje in, navel en heupen in
de richting van de uitgedraaide voet. De voorste knie
90° buigen en het achterste been compleet gestrekt.
Romp rechtop en armen omhoog gestrekt. Kijk naar
handen.
Virabhadrsana II, grote spreidstand 1 voet uitdraaien
en de andere een beetje in, bekken blijft in
oorspronkelijke positie. Knie van uitgedraaide voet
buigt zijwaarts 90°, andere volledig gestrekt. Armen
strekken horizontaal zijwaarts en kijk naar de hand
boven de gebogen knie.
Virabhadrasana III, grote spreidstand, en kom in
Virabhadrasana I, breng het gewicht helemaal op
het voorste gebogen been en kantel met het bekken
voorover en til het achterste been helemaal gestrekt
omhoog tot horizontaal en strek het staande been. Het
hele lichaam is horizontaal met de armen langs het
hoofd gestrekt, kijk naar de handen.
Virabhadrasana I is, naar mijn inschatting, de houding
waar de vraag over gaat.
Pascal Poell
pasirm@casema.nl
iNFO
10
Hoe is de houding van de voeten? In bovenstaande
is dat al enigszins beschreven. De voorste voet draait
90° uit en het hele bekken draait ook even veel mee.
Het probleem voor veel leerlingen is dat de lies van
het achterste been stijf is en dat terwijl eigenlijk het
achterste been het sterke staande been moet zijn
met iets meer gewicht dan het voorste been. De
consequentie is dat of de knie van het achterste been
wil buigen, of het bekken kantelt voorover, of de
heupen staan niet meer in de lijn 90° gedraaid. Dat
laatste zie je ook vaak in Hanumanasana ook wel
bekend als de spagaat. In de ballet zie je dat ook, het
is een simpele compromis voor die stijve lies (meerdere
spieren zoals ook m. iliapsoas).
Vaak zie dat er een combinatie van deze aanpassingen
gaande is in de uitvoerende leerling.
Bij de voet van het achterste been zie je een soortgelijk
probleem. De stijfheid van de kuit, Achillespees en
enkel zorgt ervoor dat de hiel omhoog gaat als de
voet wat verder wordt ingedraaid. Als je de voet niet in
draait is het onmogelijk om de heupen 90° graden te
draaien. Dus de voet moet wel een beetje indraaien.
De stijve lies vraagt in samenhang met balans aan de
voet om nog wat verder in te draaien, en dan zie je de
hiel omhoog gaan, waardoor de balans nog moeilijker
wordt. De hiel is juist belangrijk voor het Prakrti (aarde)
aspect.
Sommige leerlingen draaien dan de achterste voet
90° in, of zelfs nog verder en dan zie je dat ze achter
hangen en op het voorste been vallen (energetisch).
Dus de moeilijkheid is het goed openen van de
enkel en de heup. Maar vaak is de klacht over de
onderrug nog sterker. En dat vraagt om de goede
voorzorg, de onderrug is kwetsbaar en we willen geen
gezondheids problemen opwekken. Dit is belangrijker
dan de stijfheid van de voet, maar heeft er ook deels
verband mee. Als het bekken voorover kantelt en de
romp gaat verder wel omhoog dan kort de onderrug
in en de spieren spannen aan. Als de heupen niet
helemaal mee draaien dan is er daardoor ook nog
verschil tussen de rechter helft en de linker helft van de
onderrug. Mensen met rugklachten laat ik bij de muur
oefenen zonder dat ze de handen omhoog tillen. Ook
helpt het om de hiel van de achterst voet een houten
steuntje te geven. Ik kan niet alle details opsommen.
Het belangrijkste is dat er steeds veel aandacht is voor
het strekken en tillen (held). Denk ook maar eens over
de volgorde van de drie Virabhadrasana’s en de actie
van deze held.
Geraadpleegde literatuur:
B.K.S. Iyengar: Yoga Dipika (Light on Yoga)

Het bestuur
van de VYN
Voorzitter:
Inge Turan,
voorzitter@vyn.nu
06 - 19766156
Secretariaat:
Chris Bieze, Oudeweg 22,
9608 PM Westerbroek
secretariaat@vyn.nu
050 - 4042926 (maandag,
dinsdag en donderdag van
9.30-12.00 uur)
Penningmeester:
Marian Faasen
Eikenlaan 31a
3203 BE Spijkenisse
penningmeester@vyn.nu
0181 - 616311
ING 5363836
ABN-Amro Spijkenisse
53.90.16.098
Aanname en regiocontact:
Petra Janssen
aanmelding@vyn.nu
0487 - 516958
Bijscholingscommissie:
René Tol - bestuurslid
rene.tol@yuj.nl
Public Relations:
Els Krop - bestuurslid
pr@vyn.nu
Toetsingscommissie:
Anne Bjørndal -
aspirant bestuurslid
toetsing@vyn.nu
Van het bestuur
Nieuwe erkende opleiding!
De opleiding Amitabha van Maartje van Hooft uit Deventer is toegelaten
door de VYN als erkende opleiding. De opleiding is gedurende twee jaar
getoetst door de Toetsingscommissie waarna een positieve aanbeveling is
gegeven aan het bestuur. Het bestuur heeft deze aanbeveling tijdens de
bestuursvergadering van 8 maart jl. overgenomen.
Het bestuur en de Toetsingscommissie zijn erg blij dat zij Amitabha tot de
erkende opleidingen mogen rekenen en wensen Maartje veel succes!
Congres
Vergeet niet je aan te melden voor het congres op 10 en 11 mei a.s.!!
VERENIGING YOGADOCENTEN NEDERLAND
Algemene Leden Vergadering
11 mei 2013 om 9.00 uur in Elspeet
Al aangemeld voor de ALV? Er staan weer interessante punten op de
agenda zoals een voorstel voor uitbreiding van de toelating van nieuwe
leden. Ook doen de verschillende commissies hun jaarlijkse verslag
waaronder dit jaar ook de Commissie Zorgverzekeraars. Verder zal er een
presentatie zijn van de mooie en vooral handige aanpassingen van de
website.
lid van de Europese Yoga Unie
AANmELdiNg NiEuwE opLEidiNg
De Advaita Yogaleraren Opleiding (AYO) uit Gouda heeft bij
de Vereniging een verzoek ingediend voor toelating tot het
erkenningstraject.
Hierbij stelt de Vereniging de leden in de gelegenheid om eventuele
aanbevelingen of bezwaren kenbaar te maken. Dit dient schriftelijk
te gebeuren, ter attentie van het secretariaat, binnen 1 maand na het
verschijnen van deze Nieuwsbrief.
Anonieme reacties worden niet in behandeling genomen.
11

intervisie groepen
intervisiegroep yogadocenten gouda
Per mei aanstaande zal er een andere
coördinator voor onze intervisiegroep yoga en
non-dualiteit zijn:
Marco Flipse – email: marco.flipse@gmail.com
Bijscholingscommissie
Alleen nieuw erkende bijscholingen worden in deze rubriek bekend gemaakt.
De volgende bijscholingen zijn na bespreking in de Bijscholingscommissie erkend:
Basisbeginselen van pranayama volgens
de methode van TKV desikachar
VERENIGING YOGADOCENTEN NEDERLAND
Inhoud: Pranayama is samen met asana één van
de pijlers van de yogapraktijk. Deze stage
beoogt een studie van de belangrijke
principes van pranayama.En dat is nodig
want pranayama is een minder goed
gekende discipline en vooral minder
goed geïntegreerd in de yogalessen.
Soms worden de technieken toegepast
zonder juiste kennis van de klassieke
principes en teksten. Elke dag worden
de technieken van asana en pranayama
beoefend in twee praktijken (11.30 –
12.30 en 17.00 – 18.00).
Docent: Paul Meirsman
Locatie: Vormingcentrum Maison Notre-Dame du
Chant d’Oiseau te Brussel
Datum: stage van 27 juli tot en met 31 juli 2013
Kosten: B 350,- incl. btw en syllabus (mogelijkheid
tot logeren en gebruik van maaltijden
apart te betalen).
VYN punten: 30 bijscholingspunten of 34 lesuren
Info/opgave: paul.yogasya@skynet.be;
www.yogagent.be
lid van de Europese Yoga Unie
12
Betalingsverkeer intervisiegroepen
Het bestuur van de VYN kreeg de vraag hoe het betalingsverkeer
van een intervisiegroep het beste georganiseerd
kan worden. Na enig speurwerk komen we tot
dit advies. Open een extra persoonlijke rekening en
laat alle leden daar afgesproken bijdrage op storten.
De zaalhuur en de huur van eventuele docenten kan
van die rekening voldaan worden. Voor het openen
van een zakelijke rekening is een rechtspersoon nodig
en voor een intervisiegroep is het (te) bewerkelijk om
een vereniging of een stichting op te richten.
Su _ ryanamaska _ ra
Inhoud: Deze yogareeks wordt in de klassieke stijl
beoefend met het bijbehorende ademritme
en mantra’s. De bijscholing behandelt
de effecten op lichaam en geest,
de contra-indicaties en de filosofische
achtergronden. Goede beoefening met
mantra’s, verhoogt concentratievermogen,
geeft een goede start van de dag en
is een uitstekende voorbereiding voor
meditatie.
Docent: Francien Goudsbloem
Locatie: Centrum de Boom Amstelland,
Zijdstraat 72a, Aalsmeer
Datum: 13 april 2013 van 10.30-16.30 uur
Kosten: B 85,- incl. reader
VYN punten: 5 bijscholingspunten
Info/opgave: info@extradimensie.com;
www.extradimensie.com; 06-40182078

Yoga in klank, Klank in Yoga
Inhoud: Ervaar hoe klank de Yoga kan verdiepen,
door klank te gebruiken tijdens asana’s,
en meditatie. Klankoefeningen, mantra’s
en boventonen.
Docent: Chris Bieze
Lokatie: 26 mei en 2 juni Westerbroek (Gr),
15-19 juli Hennezel, Frankrijk
Kosten: 26 mei en 2 juni van 10-17 uur B 160
inclusief lunch en thee en reader.
VYN punten: 10 bijscholingspunten
Info/opgave: www.ontspanningbalansenergie.nl of
050-4042925 of www.eigentijdszomercollege.nl/yogaweek
5-daagse verdieping in Vinyasa flow yoga
Inhoud: Een 2 uur durende vloeiende yoga les die
dagelijks uitgebreid wordt met nieuwe
houdingen. Steeds worden enkele
asana’s uitgediept wat betreft o.a. doel,
uitlijning, organen en meridiaan werking.
E.e.a. is uitgewerkt in een syllabus.
Docent: Eric Staals
Locatie: ECOlonie, Hennezel, Frankrijk
Datum: 15 – 19 juli 2013
VYN punten: 10 bijscholingspunten
Info/opgave: www.eigentijdszomercollege.nl/yogaweek
VERENIGING YOGADOCENTEN NEDERLAND
lid van de Europese Yoga Unie
Yoga-Props Benelux
13
workshop Kunst van het Begeleiden
Docent: Tonnie Goes
Locatie: Dasra Center, Antoniushof 33 Montfoort
(nabij Utrecht)
Datum: 6 okt, 27 okt, 10 nov, 8 dec 2013 van
9.30 – 14.30 uur
Kosten B 650,- incl. cursusmap (vrijgesteld van
BTW door CRKBO).
VYN punten: 18 bijscholingspunten
Info/opgave: Het is handig om een pen, papier en
eventueel een sticky mat mee te nemen
(matten zijn ook aanwezig in Dasra
Center) t.goes@poweryoga.nl;
www.poweryoga.nl; 06-55113660
Specialisatie Kinder-en jongerenyoga
Inhoud: Mijn ervaring van 12 jaar verzorgen van
kinder- en jongerenyoga lessen wil ik
graag delen. Doel van de specialisatie is
om kinder- en jongerenyoga zelf te kunnen
toepassen.
Docent: Mariës Oostdijk-Föllings
Locatie: “Yoga Mariës” in Wijchen,
Zevendreef 3085
Datum: 6 zaterdagen van 10 tot 16 uur in de periode
september 2013 tot en met maart
2014
Kosten: B 550 plus B 30 voor studiemateriaal
VYN punten: 30 bijscholingspunten
Info/opgave: info@yogawijchen.nl;
www.yogawijchen.nl;
www.kinderyogacentrum.nl;
024-6454700 of 06-34545387
Snelle levering binnen Benelux tegen aantrekkelijke prijzen voor gecertificeerde leerkrachten.
Afhalen in ons magazijn/showroom in Duivendrecht mogelijk na afspraak; voor advies
kun je ook contact opnemen met:
Jan Toussaint: +31(0)20-41 60 316 www.yoga-props.nl

BASISOPLEIDING
HATHA
RAJAYOGA
OPLEIDING TOT
YOGA
DOCENT(E)
BIJSCHOLING
JAARTRAINING
MEDITATIE-
BEGELEIDING
HARA
ONTWIKKELING
Aangesloten bij:
Vereniging van Yoga leerkrachten Nederland
Union Européenne de Yoga.
MEDITATIE ~ YOGA-WEEKENDEN
SPECIALISATIES ~ BIJSCHOLINGEN
14 donderdagavonden, verdiepend,
oriënterend als inleiding
tot de praktijkopleiding
de vierjarige opleiding start
medio januari; hatha/raja yoga
(ashtanga) - esoterie; filosofie
(oost - west) chakraleer;
kundalini, meditatie en ademleer.
aanvang eerste vrijdag van de
maand 11.00 tot 15.00,
1x per maand; 10 keer; je kunt
maandelijks instappen
één maal per veertien dagen op
de donderdag.
14
voor info en studiegids:
LeoXIIIstraat 55, 5046 KH Tilburg
T: 013-5350760 / 5356137
E. Yoga@blikopener.info
I: www.blikopener.info

Het bewustzijn van eenheid
Het kruinchakra wordt al
eeuwen lang voorgesteld
als een cirkel rond het
hoofd van een heilige.
Ook de hoofdversiering
van de Boeddhabeelden
symboliseert het kruinchakra.
Het bewustzijn van eenheid
van de chakra’s vindt
van boven naar beneden
plaats. Hier laten we de
samenhang zien tussen het
oergesteente van onze aarde
en wij mensen. Het verband
tussen chakra ‘s, kleur en
edelstenen heeft hiermee te
maken. Daarom schenken
we weer aandacht aan het
zevende chakra, waarbij de
helderheid van bergkristal
past. De doorzichtige
kleurloze steen die alle
kleuren in zich draagt.
Bergkristal is een doorzichtige
steen, dat uit gekristalliseerd
kiezelzuur bestaat. Kiezelzuur
zorgt voor de doorschijnendheid,
de helderheid en lichtkracht.
Er worden op aarde heel
grote bergkristallen gevonden,
sommige met een lengte van
anderhalf tot twee meter en een
gewicht van vierduizend kilo.
Atie Olff
071 5460505
c.olff@upcmail.nl
iNFO
Ze zijn al vanuit
de prehistorie van
de mens in de
aarde aanwezig
en liggen soms
negen tot achttien
meter onder de
grond. Ze worden
rechtstreeks uit een
ader gewonnen en
zelfs op het heetst
van de dag zijn ze
ijskoud als je ze
aanraakt.
15
Een doe-het-zelf-ontspanning voor het zevende chakra
Ontspanning: Het
bewustzijn van eenheid in de vroege morgenuren te beoefenen
Kies elke keer als je deze ontspanning beoefent uit de volgende begrippen
één uit, die je op dit moment en op deze dag het meest nodig hebt:
Aandacht, Creativiteit, Kennis, Liefde, Vreugde, Vrijheid en Wijsheid.
We maken gebruik van bergkristal. De steen van de zon die symbool
staat voor de oneindigheid en volharding. Wie in het bezit is van twee
langwerpige stukken bergkristal, uitlopend in een punt, kan in iedere hand
een bergkristal nemen. Je laat de rechtopstaande zacht gesloten handen
(met ieder een bergkristal) op de dijbenen rusten. In beide handen steekt
de punt van het bergkristal een stukje uit boven de gesloten handen. Voel
de koelte van de bergkristallen in je handen.
Wie geen bergkristal bezit stelt zich levendig voor op deze wijze een
bergkristal in iedere gesloten hand te houden.
Neem een rechtopzittende meditatieve houding aan die bij je past.
Hierdoor sta je in directe verbinding met hemel en aarde. Voel de
verbinding met hemel en aarde.
Spreek een paar keer hardop datgene uit waarvoor je hebt gekozen. Stel
je voor dat de punten van de bergkristallen hiervan meer gaan schitteren
en fonkelen. Laat deze helderheid inademend je armen, borst en hoofd
binnenstromen en uitademend via buik, benen en voeten de aarde
ingaan. Voel hoe aan het eind van een inademing zich in je kruinchakra
de kleuren van het bergkristal pas echt ontvouwen. Daarvan kunnen alle
cellen in je hele lichaam gaan sprankelen. Voel je geleidelijk aan lichter
en lichter worden. De bergkristallen in je handen hebben nu dezelfde
temperatuur aangenomen als je handen. Het is of ze daar horen. Ze
vertellen je vrij van zorgen te zijn. Vrij van schaduwen, onaangetast en
tijdloos als dit heldere kristal.
Als je het voldoende vindt, leg je de bergkristallen naast je neer en voel je
na. Reinig en ontlaad bergkristal door deze na gebruik 24 uur in water te
leggen en bewaar een stuk bergkristal in een donker stuk stof.
Helderheid in ons bestaan is iets wat we zelf kunnen
scheppen…

Estafette interview
In deze rubriek vertellen docenten iets over
zichzelf en beantwoorden een aantal vragen.
De geïnterviewde geeft het stokje door aan een
collega.
Ik ben Christiane
Gathmann,
geboren in
Duitsland en
woon samen met
Ton en onze twee
dochters, Rebecca
en Myrthe in
Vollenhove. Sinds
mijn 16e is Yoga
een onderdeel van
mijn leven. Voor
mij was dit de manier om het verdriet, de angst en
schaamte, die ik in mijn kindheid heb mogen ervaren,
te verwerken. Toen ik 10 jaar geleden borstkanker
kreeg, heb ik veel spirituele momenten gehad en
wist ik dat ik er meer over te weten wilde komen.
Een jaar na de diagnose ben ik begonnen met de
docentenopleiding bij Samsara in Bilthoven. Daar
heb ik geleerd te voelen en steeds meer vertrouwen te
krijgen in mijn lichaam, maar ook in mijzelf, in wie ik
ben en wat ik wil en kan. Afgelopen september heb
ik na een studie van twee jaar mijn lesbevoegdheid
behaald voor het vak Duits. Ik geef lessen Duits
in het middelbaar onderwijs en lessen ICT aan de
NHL. Dat mijn ontwikkeling op spiritueel gebied nog
niet afgerond is, verbaasd misschien niet. Ik ben in
september gestart met het basisjaar van de opleiding
Rebalancing. Dit sluit enorm goed aan bij de manier
waarop ik Yoga bij Samsara heb mogen ervaren.
Wat is je levensmotto?
Ik ben positief ingesteld en ontmoet graag als een
goed mens het goede in de ander.
Op welke eigenschappen word je het liefst niet
aangesproken?
Dat ik soms erg ongeduldig ben. Ik wil altijd van alles
en veel te snel.
Wat is je beste eigenschap?
Ik straal rust uit. Dat merk je aan mijn stem, hoe ik
beweeg en in mijn hele uitstraling. Daarom hoor ik
ook van veel mensen, dat het hen niet verbaasd dat ik
yogadocent ben. In mijn lessen kunnen mijn cursisten
snel tot zichzelf komen en rustig worden.
16
Welke yogaleraar zou jij nog eens willen ontmoeten?
Dat is niet een specifieke persoon. Ik ben wel op zoek
naar een soort goeroe. Iemand, die mij een tijdje zou
willen begeleiden op mijn spiritueel pad.
Als je naar een onbewoond eiland zou moeten,
welke 3 boeken zou je dan meenemen?
‘De 7 spirituele wetten van Yoga’ van Deepak
Chopra: dit vind ik een hele goede en vooral korte
samenvatting van alle aspecten van yoga; ‘Ik ben zijn’
van Shri Nisargadatta Maharaj: voor meer verdieping
in de Advaita Vedanta. Daarnaast kies ik nog voor een
boek van bijvoorbeeld Carlos Ruiz Zafón, geschreven
in mijn moedertaal Duits.
Hoe ziet jouw dagelijks yogadiscipline eruit?
De docentenopleiding ben ik begonnen met het
idee dat ik veel asana’s zou doen. Dit is inmiddels
veranderd en ik doe steeds meer meditatieve
oefeningen. Meestal kies ik een asana waarin ik een
tijdje verblijf om de uitwerking ervan goed te kunnen
ervaren. Daarnaast doe ik soms drie keer in de week
de actieve meditaties: een kwartier schudden, een
kwartier dansen, een kwartier je lichaam ervaren en
een kwartier in stilte liggen. Dit is onderdeel van het
lichaamswerk binnen Rebalancing.
Kun je iets vertellen over jouw keuze voor
zwangerschapsyoga en kinderyoga?
Tijdens de docentenopleiding bij Samsara moest ik
kiezen voor een specialisatie. Omdat ik zelf twee

dochters had, was de keuze voor kinderyoga snel
gemaakt. Ik vind kinderen puur en eerlijk en geniet er
altijd van. Kinderen zijn een spiegel voor mij. Tegen
het einde van de opleiding koos ik aanvullend voor
de specialisatie Zwangerschapsyoga. Uiteindelijk
had ik altijd genoten van de yogalessen tijdens mijn
zwangerschappen. Dit was een hele goede keuze. De
variatie in deze lessen spreekt mij enorm aan: Ik geef
graag uitleg over de werking van spieren, ontspanning
en ademhaling en tegelijk laat ik dit de zwangere door
middel van verschillende oefeningen ervaren. Zo wordt
de theorie direct in de praktijk gebracht.
Wat is de grootste verandering in je leven door Yoga?
Het leren voelen is voor mij de grootste verandering in
mijn leven. Dit vóelen verandert op dit moment steeds
meer in zíjn.
Hoe combineer je jouw yogini zijn met je
thuissituatie?
Daar denk ik eigenlijk niet bewust over na. Yoga
maakt deel uit van mijn leven en daarmee ook van ons
gezin. Dat gaat vanzelf.
Iyengar Yoga Centrum Oosterhout en Breda
Gediplomeerde docenten
Pascal Poell en Irma Menssink
Tel. 0162-456422
E-mail: pasirm@casema.nl
www.iyengar-yoga-breda.nl
17
Welke toekomst zie je voor yoga in onze
samenleving?
In deze tijden van stress en onzekerheden zoeken
mensen naar rust en naar wie zij in wezen zijn. Yoga,
maar ook alle andere vormen van bewustwording
kunnen hiervoor van enorme betekenis zijn.
Welke rol denk je te kunnen spelen?
Ik bied ruimte voor eenieder die deze rust in zijn leven
wil hervinden. Graag wil ik mensen begeleiden, die
door welke omstandigheden ook, de weg naar binnen
kwijt zijn geraakt.
Aan wie geef je dit stokje door?
Ik geef het stokje door aan Evelyne Shamier van
Vlinderyoga. Ik heb haar ontmoet tijdens de bijscholing
kinderyoga. Zij is een inspirerende en uiterst
zorgvuldige yogadocente.
Yogabindu
Satyananda Yogacentrum
* bijscholingen & workshops
* Satyananda Yoga boeken
* schapenwollen matten, latex onderlaag
* neuskannetjes - tongschrapers
* yogakussens
* yoga nidra cd's - mala’s - chakra kaarten
www.yogabindu.nl

Verslagen
DOCeNteNOpLeiDiNG
Afgelopen september ging de Kidsyoga
docentenopleiding van start. Een gemotiveerde
groep yogadocenten, maar ook een paar
leerkrachten, reisde in de herfst en winter van
2012 drie weekenden naar Arnhem om door
Femmy Brug opgeleid en geïnspireerd te worden
in het geven van yogalessen aan kinderen. De
eindbeoordeling van de najaarsgroep vond onlangs
plaats in kleine groepjes. Femmy Brug schreef ‘Hallo
zon!’, een yogaboek voor kids en ontwikkelde de
docentenopleiding.
Gedreven, enthousiast en creatief bouwt Femmy
haar programma tijdens de opleiding op. Ze leert
ons yogahoudingen, ademoefeningen, concentratie-
en ontspanningsoefeningen op de leeftijd afgestemd
aan te bieden aan kinderen en jongeren. Elk
weekend biedt een schat aan theoretische informatie,
doorleefde ervaringen en handvatten om een speelse
en dynamische yogales voor kinderen te maken.
Kinderen met ‘special needs’, fysieke klachten, de
verschillende ontwikkelstadia van kinderen. Alles
kwam aan bod. Na elk weekend kregen we huiswerk
mee om de informatie te verwerken, te verdiepen en
eigen te maken. “Vraag je altijd af waarom je een
bepaalde houding aanbiedt, welk effect deze heeft
op kinderen en wat je wilt bereiken met je lessen”,
houdt Femmy ons voor. Tegen kinderen wordt
soms gemakkelijk gezegd dat ze zich beter moeten
concentreren. Maar hoe dat kan, dat leren kinderen
vaak niet. Lichaamsbewustzijn, zelfvertrouwen,
plezier, creativiteit en concentratieontwikkeling. Yoga
kan kinderen veel bieden. En een kinderyogales
is bijna niet te vergelijken met een yogales voor
volwassenen. De houdingen wisselen in een veel
hoger tempo.
“Wat gaat dat enorm snel!”, roepen de cursisten die
al wat lessen aan kinderen hebben gegeven. “Wat
een dynamiek, maar wat ook een plezier en een
interactie”. Femmy weet de groep te inspireren met
originele en aanprekende concentratiespelletjes,
series, muziek, oefeningen voor samen,
bewustmaken van zintuigen etcetera. De opleiding
is een mooie mix van theorie en praktijk en biedt
de basisbagage om yogalessen aan kinderen en
jongeren te geven. Naast de basisopleiding biedt
Femmy Brug ook verdiepingsmodules aan: yoga
voor tieners, yoga op school en yoga voor kinderen
met ‘special needs’.
Anoesjka Hilbrands
a.hilbrands@hotmail.com
18
biJSChOLiNG
Aangezien ik al jaren in de overgang ben met wisselend
ongemak, sprak de bijscholing ‘Yoga en de Wijze Vrouw’
van Francien Goudsbloem mij aan. Helaas werd deze
op zondag aangeboden en is het voor mij niet mogelijk
om me op zondag vrij te maken. Na telefonisch contact
met Francien besluit ik in plaats van ‘de wijze vrouw’ de
bijscholing ‘Chakra’s en Archetypen’ te gaan doen.
Ik verheug me erop. Ik heb mijn leven zo volgepakt met
vaste zaken, ik heb behoefte aan iets nieuws om met een
frisse blik naar mezelf te kunnen kijken.
Wat chakrakennis betreft, ben ik een, zo goed als,
onbeschreven blad. Blijkbaar heeft het me tot nu toe
niet voldoende aangesproken om me erin te verdiepen.
Ik weet tenslotte al jaren van het bestaan ervan. Er
hoort een syllabus bij de cursus waar ik naar uitkijk. Ik
moet even slikken (en om mezelf glimlachen over mijn
teleurstelling) als blijkt dat ik deze pas aan het eind van
de cursus zal krijgen.
Ik heb me geen duidelijke voorstelling gemaakt van wat
me te wachten staat, tenslotte weet ik nauwelijks iets
van het onderwerp , maar moet toch even schakelen
binnen de 1e paar minuten van de cursus. Ik ging er
open, onvoorbereid naar toe; een beetje van: er wordt
mij iets geleerd en ik ga achterover leunend genieten.
En dit is een patroon dat ik van mezelf herken. Maar er
wordt ook iets van mij verwacht. Het doel van de cursus
is dat we ons bewust worden van terugkerende patronen
in ons leven en hiermee aan de slag gaan. Tussen de
cursusdagen zit minimaal 2 weken waarin we aan het
huiswerk kunnen werken. En twee weken heb ik wel
nodig!
Ik maak een altaar voor het betreffende chakra, oefen
mijn keuze uit de bijbehorende asana’s, mediteer en doe
de bija-mantra, kijk in welke archetypes ik me herken
en aan de hand van de vragen uit de huiswerkopdracht
laat ik me terugvoeren naar de bijbehorende periode
van mijn leven. En ik droom! En schrijf er zoveel mogelijk
over op, om dit –desgewenst- te vertellen tijdens de
volgende cursusdag. En als ik dat wil, interpreteert
Francien en geeft me zo bijzondere inzichten in wat zich
onbewust in mijn afspeelt. Fascinerend!
Het is veel. De informatie over de chakra’s, de
combinatie met archetypen, de asana’s die gedegen
voorbereid en uitgevoerd worden. Aan het eind van elke
bijeenkomst heb ik een overvloed aan nieuwe kennis,
waarvan ik nog niet weet wanneer dit zijn plek in mij
zal vinden. Soms duizelt het me, maar elke keer ben ik
geïnspireerd en geënthousiasmeerd.
Joke Wensing

De KRACht eN DOORzettiNGSVeRMOGeN
VAN eeN DAppeRe CuRSiSt
Joze is een yoga cursist van mij, die ongeveer acht
jaar geleden bij mij op les kwam. Zij leed aan angst
voor aanraking, overgewicht, lichamelijke beperking
door letsel van hoofd, nek- en schouders, chronische
darmontsteking en medicijn gerelateerde Parkinson.
Toen ze bij mij op les kwam was er fysiek voor haar
weinig mogelijk. Ze zat tijdens de oefeningen en de
ontspanning op een stoel en deed veel aan visualisatie
tijdens de oefeningen die voor haar fysiek niet mogelijk
waren. Ondanks dat ze de enige was die op een stoel
zat deed ze wekelijks dapper mee. Haar weerstand
was zwak waardoor ze ook vaak af moest bellen maar
als het even mogelijk was, dan was Joze van de party.
Zij was al sinds 1978 ziek. Vanaf die tijd was ze aan
de medicijnen. Door het slikken daarvan kreeg ze nog
meer klachten waardoor haar meer medicijnen werden
voorgeschreven.
Na enkele jaren yoga is ze in 2008 en 2009 naast
de yoga EMDR therapie gaan volgen waardoor ze in
2010 haar medicijnen kon gaan afbouwen. Daarna
is ze in 2012 begonnen met het aanpassen van
haar voeding waardoor ze heel veel overgewicht is
kwijtgeraakt. Daardoor steeg haar zelfvertrouwen.
Een arts had al tegen haar gezegd dat ze voor de
maatschappij niets meer kon betekenen dus was
verdere behandeling niet nodig. Joze die naar mijn
mening, ondanks alle ellende uit haar jeugd en de
gevolgen daarvan in haar latere jaren, toch steeds
weer wist op te staan en door te gaan. Zelfs na zo’n
belachelijke opmerking van een arts.
In de afgelopen jaren ben ik vaak geraakt door te zien
hoe Joze, na al die jaren van dapper door oefenen,
het bereikt had om alle oefeningen weer mee te
doen en zelfs tijdens de eindontspanning heerlijk
kon genieten van de rust in haar zelf op de yoga
mat. Maar daarnaast ook in haar dagelijkse leven
veel meer naar haar gevoel en hart kan luisteren. En
letterlijk weer met beide benen in het leven kan staan.
Joze ’s motto is: als je iedere dag een paar pennen
breit, heb je na de winter toch je trui af.
Wat ben ik dankbaar dat ik de levensverhalen van
al mijn openhartige yoga cursisten mag meemaken
en mag zien. Doordat ik zelf in het leven ook door
de donkere nachten van de ziel ben gegaan, kan
ik nu met een glimlach en een open hart genieten
en meevoelen met de mensen om me heen. Ik
hoop dat dit korte verslag ook voor jullie cursisten
mogelijkheden laat zien hoe verandering kan
plaatsvinden. Een weg die leidt langs heuvels en
dalen, langs prachtige vergezichten en diepe ravijnen.
Een weg met ontmoetingen en afscheid, van in en
uitademen, eb en vloed, dag en nacht. Een weg die wij
HET LEVEN noemen. Wat een dankbaarheid!
Imana Petterson ipetterson@quicknet.nl
19
Yoga en meer …
Wanneer het leven op orde is, werk en vrije tijd in
evenwicht en als het dan ook nog lente is, dan lijkt het
of niets of niemand mijn balans kan verstoren.
Als een cursist meldt dat hij/zij aan het verhuizen is,
dan zie ik vaak een bleek, smal en getekend gezicht.
Vooral de zwangeren trekken vaak in een ander huis
vlak voor de geboorte van de kleine.
Hoe fijn een nieuwe woning ook is/wordt, verhuizen
staat in de top3 van stress veroorzakende factoren.
Dat heb ik nu zelf weer eens aan den lijve
ondervonden. Mediteren op een morsige vloer tussen
half ingepakte dozen en gereedschap? Dat leidt
behoorlijk af. Wanneer het “oude huis” meer en meer
wordt onttakelt, verandert je vertrouwde, gezellige
onderkomen langzaam maar zeker in een armoedig
soort kraakpand met alleen het hoognodige om te
eten en te slapen.
Dan komt de verhuiswagen. En in het “nieuwe
onderkomen” wordt je verwelkomd door een
vergelijkbare stoffige wanorde.
Met eerste chakra asana’s blijf ik op de been en met
mijn voeten stevig op de aarde.
Mijn cursisten vragen hoe het gaat, of ik moe ben. En
als ik dat voorzichtig bevestig, vragen ze of ik het naar
mijn zin heb in de nieuwe omgeving, spreken ze me
moed in, sturen lieve kaartjes of brengen bloemen
voor me mee.
iNFO
Trudy Matla-van der Veer
trudematlaveer@gmail.com

Activiteitenkalender door VYn leden
Alleen VYN leden kunnen hun activiteiten
plaatsen in de Yoganieuwsbrief.
Voorwaarden: kosten e 10,- p.keer en p.activiteit;
aanleveren kopij volgens vaste indeling met korte
tekst voor: wat – wanneer – waar – wie en max. 250
tekens incl.spaties tbv: informatie. Kopij mailen naar
secretariaat@vyn.nu. De activiteit wordt geplaatst als
de kosten voor plaatsing ontvangen zijn op rek nr.
5363836 of 53901609 o.v.v. activiteiten kalender.
wat Meer energie met yoga en
voeding
wanneer 12-4-2013 van 9.30-16.00 uur.
waar Grundel 77, 2377 DA Oude Wetering
of 3-daags arrangement, data najaar
2013 later bekend zie websites, Hotel
Westduin: www.westduin.nl/yoga-envoeding-arrangement.
wie Yoga: Beate Karg en/of Marco Flipse,
Voeding: Hans Schuiling.
info/opgave Kosten: e 98. incl. btw, koffie, thee,
lichte lunch en handouts. Yoga: www.
bm-welzijn.nl; 06-12885708/
06-30420499; info@bm-welzijn.nl.
Voeding: www.hansschuiling.nl; 0252-
222292/06-10205844; 5 VYN punten
voor dagbijscholing; 6 VYN punten voor
meerdaagse bijscholing.
wat Detoxen met yoga en sappen
wanneer 13-4; 28-9; 26-10-2013 van 9.30-
16.00 uur.
waar Grundel 77, 2377 DA Oude Wetering
of 3-daags arrangement, data najaar
2013 later bekend zie websites, in Hotel
Westduin: www.westduin.nl/yoga-envoeding-arrangement.
wie Yoga: Beate Karg en/of Marco Flipse,
Voeding: Hans Schuiling.
info/opgave Kosten: e 98. incl. btw, koffie, thee,
lichte lunch en handouts. Yoga: www.
bm-welzijn.nl; 06-12885708 06-
30420499; info@bm-welzijn.nl.
Voeding: www.hansschuiling.nl; 0252-
222292/06-10205844; 5 VYN punten
voor dagbijscholing; 17 VYN punten
voor meerdaagse bijscholing.
20
wat bijscholing Suryanamaskara -
zonnegroet
wanneer 13 april 2013 van 10.30-16.30 uur.
waar Centrum de Boom Amstelland,
Zijdstraat 72a, Aalsmeer.
wie Francien Goudsbloem.
info/opgave e 85. incl.handouts. 5 VYN punten.
Yogareeks in de klassieke stijl met
bijbehorend ademritme en mantra’s.
De bijscholing behandelt de effecten op
lichaam en geest, de contra-indicaties
en de filosofische achtergronden.
06-40182078; info@extradimensie.
com; www.extradimensie.com.
wat introductie kinderyoga (4-12 jaar)
wanneer 23 februari en 13 april.
waar Jip & Jan Academie, Operetteweg 92 in
Almere.
wie Helen Purperhart.
info/opgave e 70. Tijdens deze workshop maak je
kennis met de kinderyoga opleiding.
Je krijgt een voorproefje van de
verschillende oefeningen en yoga
avonturen voor kinderen in de leeftijd
4-12 jaar. www.opleiding-kinderyoga.nl
en www.kinderyogatrainingen.nl.
wat Yoga en klank
wanneer 20 april 2013 van 9.00 tot 16.30 uur.
waar Amitabha, Deventer.
wie Maartje van Hooft en Esther Linssen.
info/opgave e 80. 6 VYN punten.
amitabha@kpnplanet.nl;
www.amitabha.nl; 0570-606106.
wat introductie therapeutische
Kinderyoga
wanneer 27 april.
waar Jip & Jan Academie, Operetteweg 92 in
Almere.
wie Helen Purperhart.
info/opgave e 70. Tijdens deze workshop maak je
kennis met de Therapeutische kinderyoga
opleiding. Je krijgt een voorproefje
van de verschillende coachtechnieken
zoals houdingen, meditaties, creatieve
opdrachten en emotiewerk. www.
therapeutischekinderyoga.nl en www.
kinderyogatrainingen.nl

wat prana Yoga Flow en de elementen
wanneer 11 en 12 mei van 10.00 tot 17.30 uur.
waar Yogacentrum Lotus te Bussum.
wie Alberto Paganini.
info/opgave e 85. ex BTW per dag. 2 dagen e 160.
Voor verdieping en plezier in je
yogapraktijk. Het is aan te raden
2 dagen te volgen maar de dagen
kunnen ook afzonderlijk gevolgd
worden. Meenemen: lunch en yogamat.
6 VYN punten per dag.
AP@yogalotus.nl www.yogalotus.nl;
035-6833871; 06-45154838
wat introductie Yoga met je kind
(0-4 jaar)
wanneer 26 mei.
waar Jip & Jan Academie, Operetteweg 92 in
Almere.
wie Helen Purperhart.
info/opgave e 75. Tijdens deze workshop maak
je kennis met de Opleiding Yoga met
je Kind. Je krijgt een voorproefje van
de verschillende oefeningen voor
ouders met kinderen in de leeftijd 0-4
jaar. www.yogametjekind.nl en www.
kinderyogatrainingen.nl
wat bijscholing/retraite: ‘Yoga & de
wijze Vrouw’
wanneer week 23-2013.
waar Wildemann-Harz-Dsld.
wie Francien Goudsbloem.
info/opgave Een bijzondere week waarin een retraite
gecombineerd wordt met de bijscholing
Yoga & de Wijze Vrouw. Geheel
verzorgd e 590 excl. reiskosten. info@
extradimensie.com; www.extradimensie.
com; 06-40182078; 24 VYN punten.
wat Retraite Yoga & wandelen
wanneer week 24-2013.
waar Wildemann-Harz-Dsld.
wie Francien Goudsbloem.
info/opgave Deze retraite is voor iedereen die tot
rust wil komen en tijd wil nemen voor
zelfreflectie. Een unieke combinatie
van yoga, wandelen, genieten van de
natuur. info@extradimensie.com; www.
extradimensie.com; 06-40182078
21
wat training yoga geven aan tieners/
jongeren
wanneer 8 en 9 juni.
waar Arnhem.
wie Femmy Brug.
info/opgave Leer yoga geven aan deze geweldige
doelgroep. Relevante asana’’s
theorie, series, gebruik van muziek,
samenwerkings aspecten yogafilosofie
in de tienerles, ademtechnieken en
meer. Uitgebreide handout.
www.kidsyoga.nl; 0317-617555;
12 VYN punten.
wat Coaching met klank
wanneer 29 juni 2013, van 9.00 tot 16.30 uur.
waar Amitabha, Deventer.
wie Maartje van Hooft en Maurice Willems.
info/opgave e 75. amitabha@kpnplanet.nl;
www.amitabha.nl; 0570-606106.
Infodag voor het leerjaar Coaching met
klank. Erkenning is aangevraagd.
wat Yoga voor hardlopers
wanneer 29 juni 2013 van 10-17 uur.
waar ontspanning.balans.energie, Oudeweg
22 Westerbroek (Gr).
wie Petra Janssen.
info/opgave kosten e 90. Incl. lunch/thee/
water. 5 VYN punten. Meenemen:
hardloopkleding/schoenen,
yogakleding en badlaken. Het
programma: basis hardlooptraining
buiten, binnen, het begrip
rompstabiliteit, praktijkgedeelte yoga: 6
series oefeningen ter ondersteuning van
het hardlopen.
www.ontspanningbalansenergie.nl of
050-4042925.
wat workshop Kunst van het
begeleiden
wanneer 6 okt, 27 okt, 10 nov, 8 dec 2013 van
9.30 - 14.30 uur.
waar Dasra Center, Antoniushof 33 Montfoort
(nabij Utrecht).
wie Tonnie Goes.
info/opgave kosten e 650. Incl. cursusmap. 18
VYN punten (vrijgesteld van BTW door
CRKBO). Het is handig om een pen,
papier en eventueel een sticky mat mee
te nemen (matten zijn ook aanwezig in
Dasra Center) t.goes@poweryoga.nl;
www.poweryoga.nl; 06-55113660

wat Specialisatie Yoga bij Kanker
wanneer 9 zaterdagen 21 sept 2013 t/m 17 mei
2014 van 10.00-17.00 uur.
waar Karthuizerhof, Karthuizersstraat 157,
Amsterdam.
wie Gespecialiseerde yoga- en
gastdocenten o.l.v. Josette van Leeuwen.
info/opgave Professioneel yogales geven aan
(ex-)kankerpatiënten; zie www.
stichtingsaranederland.nl; 020-
6122780; 54 VYN punten.
wat Yoga en Aplomb
wanneer 27 sept, 25 okt, 22 nov, 20 dec 2013,
24 jan 2014 van 9.15 tot 16.15 uur.
waar Sarvata, Nijmegen.
wie Maartje van Hooft.
info/opgave e 400. 30 VYN punten.
amitabha@kpnplanet.nl; www.
amitabha.nl ; 0570-606106.
Gesignaleerd
De VeRbiNDiNG tuSSeN weteNSChAp eN
SpiRituALiteit
Ervin Laszlo & Kingsley L. Dennis
Paperback, 196 pagina’s |
ISBN 978 90 202 0853 5 | e 22,95
Wetenschap en spiritualiteit lijken
tegenwoordig twee gescheiden
werelden. De auteurs in dit boek
stellen dat er geen ontwikkeling,
geen wezenlijke verandering
op maatschappelijk en
wetenschappelijk gebied mogelijk
is zonder draagvlak vanuit
de spiritualiteit. Het spirituele
betekent het overstijgen van de
materie.
StiLzitteN ALS eeN KiKKeR; MiNDFuLNeSS
VOOR KiNDeReN
(5-12 jaar) en hun ouders
Eline Snel
Paperback, 144 pagina’s |
ISBN 978 90 259 0218 6 | e 17,95
Rustgevende oefeningen waar kinderen zelf om
22
wat zomerstage pranayama volgens
de methode van tKV Desikachar
wanneer 27 juli t/m 31 juli 2013.
waar Vormingscentrum Maison Notre-
Dame,du Chant d’Oiseau te Brussel
wie Paul Meirsman.
info/opgave Deze stage beoogt een studie
van de belangrijke principes van
pranayama om ze goed te integreren
in de yogalessen. e 350. incl. btw
en syllabus. 30 VYN punten. www.
yogagent.be; www.chant-oiseau.be;
paul.yogasya@skynet.be (mogelijkheid
tot overnachten en gebruik van
maaltijden apart te betalen).
YOGA Op LeeFtiJD
Carole Morency
Gebonden, 128 pagina’s |
ISBN 978 94 013 0008 7 | e 16,95
Een handleiding met
beschrijvingen van yogahoudingen
specifiek, voor
ouderen van 60 tot 90 jaar. Aan
de hand van kleurenfoto’s laat
de Canadese yogadocente zien
hoe het zelfvertrouwen en de
kwaliteit van leven van ouderen
verbeterd kunnen worden door
het doen van yoga.
vragen. Kinderen hebben
het vaak te druk, net als
volwassenen. Ze kunnen niet
slapen, piekeren, zijn snel
afgeleid en onrustig. De aanknop
doet het, maar waar zit
de pauzeknop? Dit boek met cd
staat boordevol mindfulnessoefeningen
en verhaaltjes.

Organiseert
Organiseert
- De 4-jarige opleiding tot yogadocent
- 1-jarige opleiding tot docent zwangerschapsyoga
- Zeer interessante bijscholingen voor yogadocenten
- De 4-jarige Nieuwsgierig? opleiding tot yogadocent
Nieuwsgierig?
- 1-jarige opleiding tot docent zwangerschapsyoga
Bel of mail voor informatie met de Yoga Academie Nederland
- Tel. : 0297-284597
- Email : yan@xs4all.nl
- Of kijk op : www.yoga-academie.nl
- Zeer interessante bijscholingen voor yogadocenten Bel of mail voor informatie met de Yoga Academie Nederland
Nieuwsgierig?
Vierjarige opleiding tot yogaleerkracht
Oudste yoga-opleiding van Nederland; erkend door de VYN, lid van de Europese Yoga Unie
De basisopleiding bestaat uit: eerste, tweede en derde basisjaar
Daarnaast keuze uit modules:
Adem en Ademtherapie, Adem en Pranayama, Yoga en Wijsbegeerte,
Yoga en Meditatie, Mantra/Yantra, Ayurvedische Beginselen,
Ayurvedische Massage,Anatomie/Fysiologie (verplicht voor de beroepsopleiding)
De opleiding wordt afgerond met één van de specialisatiejaren:
Chakrapsychologie, Zwangerschapsyoga, Yoga voor Doelgroepen met de
onderdelen: yoga voor lichamelijk gehandicapten, yoga voor verstandelijk
gehandicapten, yoga voor kinderen, yoga voor jongeren, yoga voor ouderen
Diverse onderdelen zijn ook toegankelijk voor belangstellenden en/of instromers.
Voor alle cursussen, lezingen en workshops graag aanmelden bij het secretariaat.
Prof. Bronkhorstlaan 10-54, 3723 MB Bilthoven
Tel. 030-2292744
Email: secretariaat@yoga-saswitha.nl
Uitgebreide studiegids op aanvraag of bezoek onze website:
www.yoga-saswitha.nl
dvertentie SaswithaA6(zonder open dag)141212.indd 1 14-12-12 14:24
Onze activiteiten vinden plaats in Amsterdam
of mail voor informatie met de Yoga Academie Nederland
Erkend door de Vereniging van Yogaleerkrachten Nederland
Voldoet aan de eisen van de Europese Yoga Unie
Tel. : 0297-284597
Email : yan@xs4all.nl
Of kijk op : www.yoga-academie.nl
VERENIGING YOGADOCENTEN NEDERLAND
lid van de Europese Yoga Unie
Organiseert
Centrum Zweiersdal
Workshops en bijscholingen (VYN)
2013 - 2014
door onder andere
Djihi Marianne, Yvonne Brouwer, Lea Vos,
Francien Goudsbloem, Gonnie van de Lang,
Annie Boekhout, Diana Plenckers,
Sabine Kern, Magda Samson, William Yang.
Yogaweekend Prana Yoga Flow’s
o.l.v. Alberto Paganini
Critical Alignment Yoga
4 level basis- en vervolgtrainingen
o.l.v. Gert van Leeuwen
Stilte weekend
o.l.v. Lea Vos
www.zweiersdal.nl
Weverstraat 65 - 6862 DK Oosterbeek
Programma aanvragen? Bel: Lea Vos 06 42315757
of stuur een e-mail naar infoyoga@zweiersdal.nl
- De 4-jarige opleiding tot yogadocent
- 1-jarige opleiding tot docent zwangerschapsyoga
- Zeer interessante bijscholingen voor yogadocenten
- Tel. : 0297-284597
- Email : yan@xs4all.nl
- Of kijk op : www.yoga-academie.nl
Onze activiteiten vinden plaats in Amsterdam
Erkend 23 door de Vereniging van Yogaleerkrachten Nederland
Voldoet aan de eisen van de Europese Yoga Unie

MASTERCLASSES
YOGA & PSYCHE
VERVOLGSERIE VAN 3 ZATERDAGEN
VOOR YOGA DOCENTEN & YOGA
GEVORDERDEN
13 april 2013 chakra 4: ik volg mijn hart
8 juni 2013 chakra 5: ik wil ruimte
6 juli 2013 chakra 6 en 7: Ik heb visie
en helder bewustzijn
Werkwijze: korte blokken theorie met veel
oefenen en veel ervaren.
Docenten / Armand Mensingh
(Kundalini yogadocent) en Marjo Havinga
(docent psychologie/therapeut)
Tijd / 10.00 - 16.00 uur
Kosten / t 275,00 per persoon voor de
vervolgserie van 3 dagen, inclusief lunch.
Locatie / het schitterend gelegen
Landgoed Beukenrode te Doorn (Utrecht)
Aanmelden / www.yoga.nl en het tabblad
masterclasses.
Extra informatie / bij Marjo Havinga
www.depraktijkisanders.nl
T. 06 - 5187 5132
Voor verrijking en ontwikkeling
van lichaam en get
Lezersaanbieding!
Tijdschrift voor Yoga ontwikkelt de masterclass
‘DE IMPACT VAN YOGA’
22 JUNI 2013 / BEEKBERGEN
BOEK EEN OVERNACHTING
Speciale aanbieding voor
deelnemers aan de Masterclass
‘De Impact van Yoga’.
Inclusief diner op zaterdagavond,
ontbijt en lunch op de zondag
slechts t 99,50 p.p. (op basis van
twee personen op een kamer;
kamer op zondag tot 17.00
uur beschikbaar!). Zo kun je
aansluitend aan de Masterclass
een eigen yoga activiteit of yoga
reünie organiseren, je partner
uitnodigen, of gewoon nog
even van de bosrijke omgeving
genieten en het zwembad
uitproberen.
Voor meer informatie:
www.yoga.nl
of bel Marjo Havinga.
T. 06-5187 5132
24
Tijdschrift voor Yoga is er voor en door de
lezers. Daarom willen wij als redactie graag
met je in gesprek blijven.
Maak gebruik van deze unieke kans om de
uitgebreide workshop met Ron van der Post
en Flor Stickens mee te maken.
PROGRAMMA
09.30-10.00 ontvangst met koffie en thee
10.00-12.30 workshop Ron of Flor
12.30-13.30 vegetarische lunch
13.30-16.00 workshop met Flor of Ron
16.30-16.45 afsluitende gezamenlijke
meditatie
Kosten
Abonnees: 60 euro
Niet abonnees: 95 euro
Locatie
BEST WESTERN
Hotel de Veluwe
in Beekbergen
(bij Apeldoorn/Arnhem)
WWW.YOGA.NL WWW.YOGA-MASTERCLASSES.NL
Toonaangevend
sinds 1957
AL 24 JAAR HÉT PLATFORM VOOR YOGA TRADITIE INTERVIEWS KENNIS TRENDS IMPACT KWALITEIT