Dyslexie en ICT - Kennisnet
Dyslexie en ICT - Kennisnet
Dyslexie en ICT - Kennisnet
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Dyslexie</strong> <strong>en</strong> <strong>ICT</strong><br />
Pres<strong>en</strong>tatie door Nancy Verbet<strong>en</strong><br />
Congres ‘Gewoon speciaal’, IPON 2012<br />
Laatste aanpassing: 14 april 2012<br />
Op <strong>ICT</strong>-gebied bestaan tal van product<strong>en</strong> om in te spel<strong>en</strong> op de onderwijsbehoeft<strong>en</strong> van dyslectische kinder<strong>en</strong>.<br />
Maar welke product<strong>en</strong> gebruik je in welke situatie? Nancy Verbet<strong>en</strong> gaf tijd<strong>en</strong>s de confer<strong>en</strong>tie ‘Gewoon<br />
Speciaal’ op de IPON 2012 e<strong>en</strong> overzicht van digitale hulpmiddel<strong>en</strong> voor kinder<strong>en</strong> met dyslexie.<br />
<strong>Dyslexie</strong><br />
<strong>Dyslexie</strong> is e<strong>en</strong> stoornis die gek<strong>en</strong>merkt wordt door e<strong>en</strong> hardnekkig probleem met het aanler<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of vlot<br />
toepass<strong>en</strong> van het lez<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of het spell<strong>en</strong> op woordniveau. De aanpak van lees- <strong>en</strong> spellingproblem<strong>en</strong> is<br />
primair de verantwoordelijkheid van schol<strong>en</strong>. De school vervult e<strong>en</strong> sleutelrol in het signaler<strong>en</strong> van dyslexie <strong>en</strong><br />
wijst de leerling<strong>en</strong> aan waarvan het vermoed<strong>en</strong> bestaat dat zij (ernstige) dyslexie hebb<strong>en</strong>.<br />
Vergoeding hulpmiddel<strong>en</strong> is mogelijk<br />
Als de diagnose dyslexie is gesteld, kan de leerling in aanmerking kom<strong>en</strong> voor extra hulp binn<strong>en</strong> het onderwijs.<br />
Bijvoorbeeld met de inzet van extra hulpmiddel<strong>en</strong>. Vanaf 1 januari 2009 heeft het College van<br />
Zorgverzekering<strong>en</strong> e<strong>en</strong> Protocol <strong>Dyslexie</strong> Diagnostiek <strong>en</strong> Behandeling (PDDB) vastgesteld waardoor diagnostiek<br />
<strong>en</strong> behandeling<strong>en</strong> onder bepaalde condities vergoed kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Alle<strong>en</strong> leerling<strong>en</strong> met ernstige,<br />
<strong>en</strong>kelvoudige dyslexie waar gespecialiseerde behandeling voor nodig is, kom<strong>en</strong> in aanmerking voor die<br />
vergoeding. Er mag bij die leerling ge<strong>en</strong> sprake zijn van e<strong>en</strong> andere aando<strong>en</strong>ing náást de dyslexie.<br />
Masterplan <strong>Dyslexie</strong><br />
Het ministerie van Onderwijs Cultuur <strong>en</strong> Wet<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> heeft voor leerling<strong>en</strong> met dyslexie verschill<strong>en</strong>de<br />
programma’s <strong>en</strong> product<strong>en</strong> ontwikkeld, zoals het Masterplan <strong>Dyslexie</strong>. Dit Masterplan beoogt e<strong>en</strong><br />
systematische, geïntegreerde <strong>en</strong> praktische aanpak van dyslexie in het onderwijs. Op de website van het<br />
Masterplan staat praktische informatie over dyslexie, antwoord<strong>en</strong> op veelvoorkom<strong>en</strong>de vrag<strong>en</strong>, actuele<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> rond dyslexie in Nederland <strong>en</strong> informatie over activiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> product<strong>en</strong> van het Masterplan<br />
<strong>Dyslexie</strong>. Het biedt leerkracht<strong>en</strong> houvast bij de signalering <strong>en</strong> aanpak van dyslexie.<br />
Hulpmiddel<strong>en</strong> voor alle leerling<strong>en</strong>, van primair tot beroepsonderwijs<br />
Begeleiding <strong>en</strong> behandeling, comp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong>de faciliteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> het inzett<strong>en</strong> van computerhulpmiddel<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> op<br />
alle onderwijsniveaus word<strong>en</strong> ingezet. In het primair onderwijs (po) kan de leerkracht vanaf groep 5 gebruik<br />
mak<strong>en</strong> van ondersteun<strong>en</strong>de <strong>en</strong>/of comp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> waar leerling<strong>en</strong> beter door ler<strong>en</strong> spell<strong>en</strong>. Ook<br />
in het speciaal basis onderwijs (sbo) kan, bijvoorbeeld door de inzet van comp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong>de software, de<br />
zelfredzaamheid <strong>en</strong> het compet<strong>en</strong>tiegevoel van de leerling word<strong>en</strong> bevorderd. Daardoor wordt de leerling<br />
gemotiveerd om te (blijv<strong>en</strong>) lez<strong>en</strong> <strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong>. Op het voortgezet onderwijs (vo) kan dyslexie leid<strong>en</strong> tot veel<br />
frustratie, zeker als de lees- <strong>en</strong>/of spellingsproblem<strong>en</strong> intellectuele <strong>en</strong> creatieve ontwikkeling van e<strong>en</strong> leerling<br />
belemmer<strong>en</strong>. Geblek<strong>en</strong> is dat software voor tekst-naar-spraak <strong>en</strong> spraakherk<strong>en</strong>ning e<strong>en</strong> remediër<strong>en</strong>d effect<br />
heeft dat kan leid<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> betere beheersing van het lez<strong>en</strong> <strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong>. Binn<strong>en</strong> het middelbaar beroeps<br />
onderwijs (mbo) is het van groot belang dat vooraf duidelijk moet zijn op welk gebied <strong>en</strong> met welk doel<br />
ondersteuning nodig is, terwijl in het hoger onderwijs e<strong>en</strong> zwakke leestechniek kan word<strong>en</strong> gecomp<strong>en</strong>seerd<br />
met (verschill<strong>en</strong>de) digitale hulpmiddel<strong>en</strong>.<br />
Hulpmiddel<strong>en</strong> (ge<strong>en</strong> <strong>ICT</strong>)<br />
Dyslectische leerling<strong>en</strong> in al deze vorm<strong>en</strong> van onderwijs zijn gebaat bij het gebruik van:
• e<strong>en</strong> grotere letter, e<strong>en</strong> ruimere regelafstand <strong>en</strong> minder tekst op e<strong>en</strong> bladzijde (of e<strong>en</strong> combinatie van<br />
deze elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>);<br />
• audio-opnames van tekst<strong>en</strong> (luisterboek<strong>en</strong>, Kurzweil), vooral bij de zaakvakk<strong>en</strong>;<br />
• extra tijd voor lees- <strong>en</strong> schrijfactiviteit<strong>en</strong>;<br />
• e<strong>en</strong> tekstverwerker met spellingscontrole;<br />
• e<strong>en</strong> leesliniaal met vergroot leesv<strong>en</strong>ster of e<strong>en</strong> leesplank (gerichter op werkplek);<br />
• ondersteuningskaartjes, zoals ‘letter met plaatje’;<br />
• leesmaatje<br />
<strong>ICT</strong> hulpmiddel<strong>en</strong> voor leerling<strong>en</strong> met dyslexie<br />
Naast voornoemde hulpmiddel<strong>en</strong>, bestaat er ook volop remediër<strong>en</strong>de software, tekst – spraak- software voor<br />
lez<strong>en</strong> &<strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong> (spelling), spraakherk<strong>en</strong>ningsoftware <strong>en</strong> woordvoorspellers.<br />
Waarom is de inzet van <strong>ICT</strong> belangrijk bij dyslexie?<br />
Er bestaan veel <strong>ICT</strong>-hulpmiddel<strong>en</strong> bij dyslexie <strong>en</strong> het is waardevol daar gebruik van te mak<strong>en</strong>. Lez<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
schrijv<strong>en</strong> wordt e<strong>en</strong>voudiger <strong>en</strong> kost de leerling minder inspanning. De motivatie om te ler<strong>en</strong> lez<strong>en</strong> <strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong><br />
wordt gestimuleerd, de leerling voelt zich compet<strong>en</strong>t <strong>en</strong> functioneert op het eig<strong>en</strong> (cognitieve) niveau. E<strong>en</strong><br />
groter tekstbegrip, e<strong>en</strong> hoger lees- <strong>en</strong> spellingsniveau leidt tot meer zelfstandigheid <strong>en</strong> zal de leerling in staat<br />
stell<strong>en</strong> beter te ler<strong>en</strong>.<br />
Wanneer zet je <strong>ICT</strong>-hulpmiddel<strong>en</strong> in?<br />
<strong>ICT</strong>-hulpmiddel<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ingezet bij ernstige (<strong>en</strong>kelvoudige) dyslexie, onvoldo<strong>en</strong>de vooruitgang, e<strong>en</strong><br />
dreig<strong>en</strong>de leerachterstand <strong>en</strong> e<strong>en</strong> negatief zelfbeeld of weinig zelfvertrouw<strong>en</strong> bij dyslectische leerling<strong>en</strong>. <strong>ICT</strong> bij<br />
spelling wordt ingezet bij bov<strong>en</strong>bouw leerling<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> spellingsniveau lager dan groep 5. Vooral als er<br />
belemmering<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ervar<strong>en</strong> zoals e<strong>en</strong> zeer beperkte woord<strong>en</strong>schat, veel fout<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> zwakke<br />
formulering. Bij het ler<strong>en</strong> lez<strong>en</strong> kan <strong>ICT</strong> ook word<strong>en</strong> ingezet bij bov<strong>en</strong>bouwleerling<strong>en</strong> die meer dan 20% fout<strong>en</strong><br />
bij het lez<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> tekst mak<strong>en</strong> (minder dan 175 woord<strong>en</strong> per minuut).<br />
Diverse <strong>ICT</strong>-programma’s werk<strong>en</strong> ondersteun<strong>en</strong>d bij het remediër<strong>en</strong>, comp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong> <strong>en</strong> disp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong>. Hieronder<br />
volgt e<strong>en</strong> overzicht van de in te zett<strong>en</strong> <strong>ICT</strong>-programma’s.<br />
Remediër<strong>en</strong><br />
Met remediër<strong>en</strong> word<strong>en</strong> vaardighed<strong>en</strong> geoef<strong>en</strong>d om de leerling op e<strong>en</strong> hoger niveau te lat<strong>en</strong> prester<strong>en</strong>.<br />
Remediër<strong>en</strong>de programma’s zijn gericht op verhoging van het niveau van:<br />
• technisch lez<strong>en</strong><br />
• snelheid <strong>en</strong> accuratesse<br />
• begrijp<strong>en</strong>d lez<strong>en</strong><br />
• woord<strong>en</strong>schat, strategiegebruik, (meta-)cognitieve k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> vaardighed<strong>en</strong><br />
Middel: Leesladder (Zwijs<strong>en</strong>)<br />
Doelgroep: groep 3 t/m 5<br />
Doel: technisch lez<strong>en</strong> bevorder<strong>en</strong>, aandacht voor deelvaardighed<strong>en</strong>, leesbegrip <strong>en</strong> gebruik van syntactische <strong>en</strong><br />
semantische informatie. Adaptief: prestaties van leerling<strong>en</strong> word<strong>en</strong> geregistreerd <strong>en</strong> het niveau van de<br />
oef<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> sluit hierbij aan. Programma bestaat ui 4 cd-roms met verschill<strong>en</strong>de inhoud<strong>en</strong>:<br />
cd-rom 1: lez<strong>en</strong> <strong>en</strong> spell<strong>en</strong> van klankzuivere mkm-woord<strong>en</strong>;<br />
cd-rom 2: automatisering van de elem<strong>en</strong>taire lees- <strong>en</strong> spelhandleiding;<br />
cd-rom 3: letterclusters <strong>en</strong> spellingpatron<strong>en</strong>;
cd-rom 4: meerlettergrepige woord<strong>en</strong>.<br />
• oef<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> in spelvorm<br />
• leerkrachtgedeelte om prestaties leerling<strong>en</strong> te kunn<strong>en</strong> volg<strong>en</strong><br />
• Leesladder traint int<strong>en</strong>sief de deelvaardighed<strong>en</strong> van het aanvankelijk lez<strong>en</strong><br />
Middel: Zoeklicht Interactief (Zwijs<strong>en</strong>)<br />
Doelgroep: groep 4 t/m 6<br />
Doel: automatiser<strong>en</strong><br />
Zoeklicht bestaat uit twee variant<strong>en</strong>: rad<strong>en</strong>de <strong>en</strong> spell<strong>en</strong>de lezer<br />
Middel: Woord<strong>en</strong>haai (Lexima)<br />
Doelgroep: groep 3 t/m 8<br />
Doel: automatiser<strong>en</strong> van diverse vaardighed<strong>en</strong><br />
Combinatie van geluid<strong>en</strong>, spraak, plaatjes <strong>en</strong> tekst (‘multis<strong>en</strong>sorieel’ ) <strong>en</strong> kan word<strong>en</strong> aangepast aan het niveau<br />
van de leerling. De resultat<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opgeslag<strong>en</strong>.<br />
Middel: Remedioom (Lexima)<br />
Doelgroep: de taalzwakke leerling met e<strong>en</strong> achterstand op het gebied van woordherk<strong>en</strong>ning <strong>en</strong> spelling.<br />
Remedioom bestaat uit gevarieerde oef<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> voor het technisch lez<strong>en</strong> <strong>en</strong> spell<strong>en</strong> van veel voorkom<strong>en</strong>de<br />
Nederlandse woord<strong>en</strong>.<br />
Middel: Clicker (Lexima)<br />
Doelgroep: leerling<strong>en</strong> van alle niveaus in het basis- <strong>en</strong> speciaal onderwijs of als extra ondersteuning.<br />
Dit programma kan word<strong>en</strong> ingezet bij het ontwikkel<strong>en</strong> van lees-, schrijf- <strong>en</strong> taalvaardighed<strong>en</strong>. Daarnaast kan<br />
het in het voortgezet onderwijs word<strong>en</strong> gebruikt bij het ler<strong>en</strong> van vreemde, moderne tal<strong>en</strong>.<br />
Comp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong> <strong>en</strong> disp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong><br />
Comp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong>de maatregel<strong>en</strong> beog<strong>en</strong> de belemmering<strong>en</strong> die word<strong>en</strong> veroorzaakt door het zwakke lez<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
spell<strong>en</strong>, te verminder<strong>en</strong>. K<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>d is dat de leerling de lees-/spellingtaak wél uitvoert. Word<strong>en</strong> er<br />
daar<strong>en</strong>teg<strong>en</strong> disp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong>de maatregel<strong>en</strong> getroff<strong>en</strong>, dan betek<strong>en</strong>t dit dat de leerling e<strong>en</strong> bepaalde taak niet<br />
meer hoeft uit te voer<strong>en</strong>: hij krijgt dus vrijstelling. In beide gevall<strong>en</strong> gaat de leerling dus aan de slag met de<br />
belemmering<strong>en</strong> die hij of zij ervaart. Dat gebeurt doordat er hulp wordt gebod<strong>en</strong> bij het lez<strong>en</strong>, spell<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
stell<strong>en</strong>, structurer<strong>en</strong> <strong>en</strong> studer<strong>en</strong>, proefwerk<strong>en</strong> <strong>en</strong> exam<strong>en</strong>s. De leerling leert zelfstandig(er) te functioner<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
dat is goed voor zowel zelfvertrouw<strong>en</strong> als motivatie.<br />
Welk hulpmiddels past bij welk type dyslexie?<br />
Type dyslexie Hulpmiddel<strong>en</strong><br />
1. Lichte vorm van dyslexie of andere lees- <strong>en</strong><br />
spellingsproblem<strong>en</strong><br />
2. Ernstige lees/spellingsproblem<strong>en</strong>, niet veroorzaakt<br />
door dyslexie<br />
• ReadingP<strong>en</strong><br />
• Voorleessoftware (Sprint, Sprinto,<br />
ClaroRead, SPIKA)<br />
• Daisy speler<br />
E<strong>en</strong> mix van 1 <strong>en</strong> 3<br />
3. Ernstige dyslexie (ca. 4% van de leerling<strong>en</strong> • Reading p<strong>en</strong><br />
• Geavanceerde dyslexie software (Sprint<br />
Plus of Kurzweil 3000)
4. Complexe problematiek waarvan dyslexie deel<br />
uitmaakt (bijvoorbeeld faalangst, depressie, ADHD)<br />
• Daisy speler<br />
• Dragon naturally speaking<br />
Bij deze vorm van dyslexie moet de uitgebreide<br />
functies van deze hulpmiddel<strong>en</strong> volledig word<strong>en</strong><br />
ingezet.<br />
Dezelfde hulpmiddel<strong>en</strong> als bij 3<br />
Tabel gebaseerd op Masterplan <strong>Dyslexie</strong> <strong>en</strong> brief van staatssecretaris aan de Tweede Kamer<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van voorleessoftware<br />
(zie ook de Productvergelijking voorleessoftware van www.masterplandyslexie.nl, onder product<strong>en</strong> > handzaam<br />
onderzicht: <strong>ICT</strong> <strong>en</strong> dyslexie.)<br />
• Daisyspeler<br />
• Amis (Gratis) http://www.daisy.org/amis<br />
• ReadingP<strong>en</strong><br />
• Deskbot (Gratis) http://www.deskbot.com/<br />
Geavanceerde software:<br />
• Sprint <strong>en</strong> Sprint Plus<br />
• Kurzweil 3000<br />
Hieronder volg<strong>en</strong> de meest k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>de eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> van drie van deze programma’s:<br />
Middel: Daisyspeler<br />
• beluister<strong>en</strong> van (les)boek<strong>en</strong> Dedicon<br />
• studieboek<strong>en</strong> op Daisy cd ler<strong>en</strong> vanaf groep 5<br />
• cd’s van nieuwe methodes hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> goed zoeksysteem<br />
• helaas zijn nog niet alle studieboek<strong>en</strong> omgezet in Daisy, maar wel al 95%<br />
• ook te huur bij bibliothek<strong>en</strong><br />
Middel: Sprint <strong>en</strong> Sprint Plus<br />
• ondersteuning functionele geletterdheid: lez<strong>en</strong> <strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong><br />
• studeertools<br />
• doorlop<strong>en</strong>de leerlijn van basisonderwijs, naar voortgezet onderwijs naar hoger onderwijs<br />
• aanbevol<strong>en</strong> voor schol<strong>en</strong> door protocol<br />
Middel: Kurzweil 3000<br />
• meest geavanceerd<br />
• alle tools binn<strong>en</strong> zelfde programma > tijdwinst <strong>en</strong> gebruiksgemak<br />
• doorgaande lijn van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs naar hoger onderwijs<br />
Zowel Sprint Plus als Kurzweil 3000 zijn vorm<strong>en</strong> van geavanceerde software. Hieronder e<strong>en</strong> vergelijking:<br />
Sprint Plus Kurzweil<br />
1 stem Meerdere stemm<strong>en</strong><br />
Paar tempoverschill<strong>en</strong> Snelheid volledig in te stell<strong>en</strong><br />
Klanklez<strong>en</strong> <strong>en</strong> hakk<strong>en</strong>/plakk<strong>en</strong><br />
Woordvoorspeller met 24.000 woord<strong>en</strong> Woordvoorspeller met 23.000 woord<strong>en</strong><br />
Eén kleur markering Meerdere kleur<strong>en</strong> marker<strong>en</strong>
Homofon<strong>en</strong> met plaatjes Alle<strong>en</strong> homofon<strong>en</strong>,<br />
Mindmapfunctie<br />
Woordvoorspeller ‘Skippy’ Woordvoorspeller ‘Wody’<br />
E<strong>en</strong> zeer specifieke vorm van <strong>ICT</strong>-ondersteuning is het programma ‘Dragon’:<br />
Middel: Dragon<br />
• Dragon zet gesprok<strong>en</strong> tekst om in geschrev<strong>en</strong> tekst<br />
• Via e<strong>en</strong> microfoon wordt de tekst ingesprok<strong>en</strong> waarna de computer de tekst omzet in geschrev<strong>en</strong><br />
vorm<br />
Kanttek<strong>en</strong>ing:<br />
• Lastig om aan te ler<strong>en</strong>, vooral bij leerling<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> slechte articulatie<br />
• Eist veel van leerling<strong>en</strong> (taakhouding, taalvaardigheid)<br />
• Verbetering<strong>en</strong> zijn tijdrov<strong>en</strong>d <strong>en</strong> niet altijd efficiënt<br />
• Voor leerling<strong>en</strong> vanaf voortgezet onderwijs<br />
Meer wet<strong>en</strong>?<br />
Voor het mak<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> verstandige keuze uit het aanbod aan <strong>ICT</strong>-ondersteuning, di<strong>en</strong>t rek<strong>en</strong>ing gehoud<strong>en</strong> te<br />
word<strong>en</strong> met:<br />
• tak<strong>en</strong> <strong>en</strong> problem<strong>en</strong><br />
• technisch <strong>en</strong> begrijp<strong>en</strong>d lez<strong>en</strong><br />
• spell<strong>en</strong> <strong>en</strong> strategisch schrijv<strong>en</strong><br />
• studievaardighed<strong>en</strong><br />
• ernst van de dyslexie<br />
• beschikbaarheid digitale school- <strong>en</strong> studieboek<strong>en</strong><br />
• <strong>en</strong> bezoek: http://www.lexima.nl/artikel<strong>en</strong>/advies/verstandig-kiez<strong>en</strong><br />
Om te wet<strong>en</strong> hoe het er bij u op school voorstaat, bestaat de Quickscan <strong>ICT</strong> & <strong>Dyslexie</strong>:<br />
http://www.lexima.nl/artikel<strong>en</strong>/advies/quickscan-dyslexie-ict-op-uw-school<br />
Relevante websites met meer specifieke informatie:<br />
• Lettertype > http://www.studiostudio.nl/project-dyslexie/<br />
• Klokhuis > http://player.omroep.nl/?aflID=13308241<br />
• Richtlijn<strong>en</strong> voor toets<strong>en</strong>/opdracht<strong>en</strong> op papier > http://www.goedtelez<strong>en</strong>.nl<br />
• <strong>Dyslexie</strong> <strong>en</strong> <strong>ICT</strong> > http://www.dyslexie.k<strong>en</strong>nisnet.nl/<br />
• Op de hoogte blijv<strong>en</strong> > http://www.lexima.nl/nieuwsbrief<br />
• <strong>Dyslexie</strong>-hulpmiddel<strong>en</strong>wijzer > http://www.dyslexie-ict.nl/<br />
Ander interessante websites:<br />
• Technische maatjes download<strong>en</strong>: www.masterplandyslexie.nl Vul als zoekterm in: technische<br />
maatjes, kies ‘Technische maatjes’ bij <strong>Dyslexie</strong> Product<strong>en</strong><br />
• http://www.masterplandyslexie.nl/<br />
• www.lexima.nl<br />
• www.makkelijklez<strong>en</strong>plein.nl<br />
• www.dedicon.nl<br />
• www.letop.be > project surfplank<br />
• http://www.bibliotheekeindhov<strong>en</strong>.nl/www/jeugd/dyslexie/HULPMIDDELEN.htm
• www.leestrainer.nl<br />
• www.leerhof.be > EDU > eMindmaps (gratis, wel <strong>en</strong>gels)<br />
Over de auteur:<br />
Nancy Verbet<strong>en</strong> is remedial teacher, dyslexie-behandelaar <strong>en</strong> lees- <strong>en</strong> dyslexiespecialist. Daarnaast is ze extern<br />
stagebegeleider, <strong>ICT</strong>-ambassadeur E<strong>en</strong>bes, Geldrop, Noord-Brabant. Meer informatie op<br />
www.rtpraktijknancy.nl
Change language