OVER ZEBRA'S EN KANGOEROES - Nederlandse Vereniging van ...

’DE LERAAR HAD HET WEL
HEEL ERG DRUK…’
Ervaringen uit het Adlo-project
[ Paul Drijvers, Peter Boon, Willem Hoekstra ]
098
euclides nr.2 / 2002
Inleiding
Hoewel veel wiskundedocenten positief staan tegenover
het gebruik van ICT in hun les, blijken er in
praktijk toch veel factoren van technische en
praktische aard te zijn die de stap naar het computerlokaal
(te) groot maken. Een van de manieren om te
zorgen dat van uitstel geen afstel komt, is als docent
deel te nemen aan een experiment. Dat is een
duidelijke stok achter de deur, die voorkomt dat de
goede voornemens in schoonheid sterven. In dit artikel
staat een viertal docenten centraal, die in zo’n project
zijn gestapt, in drie van de vier gevallen zelfs
ongehinderd door veel voorkennis of praktijkervaring.
Dat zoiets een onderneming is die veel energie vraagt,
blijkt uit een opmerking van een leerling na afloop:
‘De leraar had het wel heel erg druk!’
In dit artikel wordt eerst het project Algebraonderzoek
in een digitale leeromgeving globaal beschreven. Bij
wijze van voorbeeld wordt dan een van de opdrachten
voor de leerlingen geschetst. Daarna komen de
docenten aan het woord, die na twee jaar terugkijken
op hun ervaringen. Vervolgens reageren ook enkele
leerlingen op het experiment. We besluiten het artikel
met enkele conclusies.
Wat is het Adlo-project?
Het project Algebraonderzoek in een digitale leeromgeving,
kortweg Adlo, is een ICT-ontwikkelproject
(Senter projectnummer IOO0080) dat gedurende de
schooljaren 2000–2001 en 2001–2002 is uitgevoerd
door het Oosterlicht College in Nieuwegein, het
Almende College in Silvolde en het Freudenthal
Instituut in Utrecht. Het doel van Adlo is ervaring op
te doen met met digitale leeromgevingen in de
wiskundeles. Zoals eerder in Euclides beschreven (zie
[1]) verstaan we onder een digitale leeromgeving voor
wiskunde hier een omgeving die mogelijkheden voor
tekstverwerking combineert met wiskundige
capaciteiten voor het tekenen van grafieken en voor
algebraïsch rekenwerk. Een geïntegreerd geheel dus
van tekstverwerker, grafische rekenmachine en
computeralgebra software. (Overigens wordt de term
‘digitale leeromgeving’ ook anders opgevat; dan wordt
vaak gedoeld op webgebaseerde systemen zoals
Blackboard.) In zo’n omgeving kan lesmateriaal
worden gemaakt door de docent, dat de leerlingen
kunnen doorwerken. Ook kan de omgeving worden
gebruikt voor het maken van werkstukken en
praktische opdrachten.
Meer specifiek is het doel van Adlo om na te gaan in
hoeverre digitale ‘vullingen’ kunnen worden
ontworpen die bijdragen aan het algebraïsch inzicht
van leerlingen van vwo-4. Daartoe is gezamenlijk een
aantal opdrachten ontwikkeld, die aan de leerlingen
worden aangeboden in Scientific Notebook (op het
Almende College) of in TI-Interactive (op het
Oosterlicht College). Deze opdrachten zijn in de klas
uitgeprobeerd. De deelnemende klassen hadden
daarvoor een vijftiental extra wiskundelessen in het
schooljaar. De lessen zijn geobserveerd en tijdens
vergaderingen geëvalueerd. Dat leidde dan tot
bijstellingen van de opdrachten. U kunt de opdrachten,
evenals andere informatie uit het project, vinden op de
website van Adlo (www.fi.uu.nl/adlo). De ervaringen
van een van de betrokken docenten kunt u lezen in het
artikel van Van de Giessen (zie [2]).
Een voorbeeld uit het lesmateriaal
Er is door de deelnemers van Adlo veel gediscussieerd
over de vraag wat voor soort opdrachten kunnen
bijdragen aan de doelen die we voor ogen hadden. Korte
gesloten opdrachten die geïsoleerde algebraïsche
vaardigheden toetsen, zijn ongeschikt: de algebraïsche
vaardigheden worden door de digitale omgeving
overgenomen, waardoor er voor de leerlingen slechts
een oefening in de bediening van het programma zou
overblijven. Voor een kennismaking met het programma
zijn dergelijke opdrachten natuurlijk wel geschikt.