MR magazine 4 2010 - leonie de bruin communicatie

4
JAARGANG 26 | APRIL 2010
NIEUWE KOERS
PASSEND ONDERWIJS > 4
REACTIE RAPPORT ONDERWIJSRAAD > 7
WETSVOORSTEL GOED BESTUUR > 10

Cursussen, conferenties en advies
Vergroot de meerwaarde van de mr
Volg een cursus bij AOb Scholing
Themacursussen bij jou in de buurt
Werk samen met AOb Scholing aan een professionele mr.
AOb Scholing biedt themacursussen op open inschrijving voor individuele
(g)mr-leden. Op vier plaatsen in Nederland, dus ook bij jou in de buurt.
Maatwerk bij jou op school
Liever een cursus of training op maat? Wij komen graag langs op school
voor een volledig op maat gesneden programma.
Advies en begeleiding
Scholing kan ook in de vorm van begeleiding.
Dan werken we vooral op afstand
via e-mail en telefoon.
Wil je meer weten? Direct aanmelden op
Bel ons! 0900 463 62 62 www.aobscholing.nl
Actuele thema’s:
• Functiemix
• Huisvesting,
binnenmilieu
en Arbo
Algemene Onderwijsbond
Postbus 2875
3500 GW Utrecht
0900 463 62 62
scholing@aob.nl
www.aobscholing.nl
Scholingsad Kluwer aanpassing.indd 1 28-09-2009 11:12:45
een krachtige (g)mr?
Kijk voor een cursus of voor een maatwerk-training op uw
eigen locatie op www.cnvo.nl/academie
meer weten? mail naar scholing@cnvo.nl of bel 030 751 17 47.
Uw partner in training en advies

Passend onderwijs
voor elk kind
De nieuwe koers met betrekking
tot passend onderwijs
betekent dat er behoorlijk wat
werk aan de winkel is voor medezeggenschapsraden.
Scholen
moeten tijdig een zorgprofi el
ontwikkelen om aan hun zorgplicht
te kunnen voldoen.
> 4
Beste lezer,
We komen er toch nog weer een keer op terug: passend onderwijs. We hebben er al verschillende keren aandacht aan besteed in
MR magazine, maar wisten in de afgelopen periode nog niet precies welke kant het op zou gaan. Op 11 februari jl. is tijdens het algemeen
overleg van de Vaste Kamercommissie echter duidelijk geworden dat de nieuwe koers wordt doorgezet. Omdat die nieuwe
koers heel wat gevolgen heeft voor scholen in het voortgezet en primair onderwijs, was dat voldoende reden voor ons de zaken nog
eens voor u als mr-lid helder op een rij te zetten.
In dit nummer besteden we ook aandacht aan het onlangs verschenen rapport van de Onderwijsraad ‘Ouders als partners’. De belangrijkste
conclusie is dat de betrokkenheid van ouders bij de school en het onderwijs gestimuleerd moet worden. Maar hoe doe je
dat dan? De Onderwijsraad heeft de nodige aanbevelingen gegeven.
En in dit nummer nog een actueel onderwerp: de nieuwe wetgeving in het kader van goede bestuur en de gevolgen daarvan voor de
medezeggenschap. Immers, begin februari heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel ‘goed onderwijs, goed bestuur’ goedgekeurd. De
vraag is wat de scheiding van de functies van bestuur en intern toezicht voor gevolgen heeft voor de medezeggenschap. Juriste Loulène
Boersma praat u bij.
De redactie
Samenwerking
met ouders
MR magazine reageert op het
onlangs verschenen rapport
‘Ouders als partners’ van de
Onderwijsraad. De raad stelt
onder meer dat ouders zich
meer als partners van de school
moeten opstellen.
> 7
En verder:
Goed bestuur en
medezeggenschap
Begin februari keurde de Eerste
Kamer het wetsvoorstel ‘goed
onderwijs, goed bestuur’ goed.
De functies van bestuur en intern
toezicht moeten nu ook in
het funderend onderwijs worden
gescheiden.
MR-lid in beeld > 17 MR-log Bas Daene > 18 Column Wilco Brussee > 19 Opinie Paul Zoontjens > 20
Vraag en antwoord > 22 Goede raad > 23 Colofon > 23
Reacties op de inhoud van dit blad? Stuur deze naar mr@kluwer.nl t.a.v. Leonie de Bruin, hoofdredacteur.
MR magazine, nummer 4, april 2010 3
> 10
Over onderwijs
In deze rubriek berichten wij
over recente ontwikkelingen in
het onderwijsveld. Van de strijd
tegen smerige gymzalen en
regelgeving over Europees
aanbesteden tot geld voor een
beter binnenklimaat en de aanschaf
van laptops op school.
> 12

Veel scholen en samenwerkingsverbanden
in het primair en
voortgezet (speciaal) onderwijs
zijn bezig zich te bezinnen op de koers
die de scholen en de samenwerkingsverbanden
gaan varen. De vraag is wel wat
het effect is van de val van het kabinet.
Gezien de brede steun van de partijen
valt echter te verwachten dat de Tweede
Kamer dit beleid niet controversieel verklaart
en dat het ministerie van OCW het
gewoon in uitvoering neemt. Ook omdat
het de wetgeving nog moet ontwikkelen.
Veel samenwerkingsverbanden en scholen
zetten al stappen in de realisering van
passend onderwijs en richten zich daarbij
op kaders die de afgetreden staatsecretaris
van OCW in haar brieven heeft beschreven.
De beoogde invoerings datum
is 1 augustus 2012.
Zorgplicht
Het schoolbestuur krijgt een zorgplicht,
dat betekent dat het moet zorgen voor
Tips voor de (g)mr
NIeuwe koers
passeNd oNderwIjs
Zet door
De nieuwe koers met betrekking tot passend onderwijs wordt
doorgezet. Dit is gebleken tijdens het algemeen overleg van de
Vaste Kamercommissie Onderwijs op 11 februari 2010. Eerdere
gesprekken met de belangrijkste besturen-, ouder- en onderwijs
vakorganisaties leverden hetzelfde beeld op. Werk aan de winkel
voor de (g)mr! Henk Jansen
passend onderwijs voor leerlingen die
aangemeld worden of die al op school
zitten. Passend wil zeggen ‘aansluiten bij
de ontwikkeling van leerlingen, de mogelijkheden
van het personeel en de wensen
van de ouders’. Als een bestuur niet aan
deze plicht kan voldoen, moet het met de
ouders uitzoeken welke school in het samenwerkingsverband
dit wel kan. Om dit
te kunnen realiseren, moet elke school
een zorgprofiel ontwikkelen waarin zij
aangeeft welke zorg en ondersteuning ze
kan bieden, eventueel met hulp van derden,
zoals de gezondheidszorg, jeugdzorg
en welzijn of van het (voortgezet) speciaal
onderwijs. Het bestuur bespreekt het
profiel in het samenwerkingsverband.
Het geheel van zorgprofielen en de bovenschoolse
zorg, als mede de afspraken
met het (voortgezet) speciaal onderwijs
moeten zorgen voor een dekkend aanbod
van onderwijszorg . Het samenwerkingsverband
legt dit vast in het zorgplan. Ook
de afspraken die de deelnemers aan het
verband maken om aan een leerling
(extra) zorg toe te wijzen, nemen ze op
in het zorgplan.
Elk samenwerkingsverband verdeelt de
zorgmiddelen die het van het rijk krijgt
over de scholen. Het zorgprofiel van de
school is daarbij richtinggevend: hoe
breder en/of dieper het profiel, hoe meer
middelen de school krijgt. Bij de bepaling
van het gewenste zorgprofiel spelen dus
niet alleen inhoudelijke argumenten een
rol, maar ook financiële. Concurrentieoverwegingen
spelen in de keuze van het
profiel zeker mee. Immers, als een school
veel leerlingen met gevarieerde en ernstige
problematieken zorg biedt, heeft dit
invloed op het imago van de school.
Instemmingsbevoegdheid
zorgprofiel
De hele mr krijgt instemmingsbevoegdheid
bij de inrichting van de zorg in de
school en de bepaling van het zorgprofiel.
Een wijziging van artikel 10 WMS
4 MR magazine, nummer 4, april 2010
Foto's: Esther Pennarts

11Fotocredit_wit
Het onderwijs moet aansluiten bij de ontwikkeling van de leerling, de mogelijkheden van het personeel en de wensen van de ouders.
lijkt derhalve voor de hand te liggen.
Scholen staan dus in de naaste toekomst
allereerst voor de taak aan te geven welk
profiel ze op 1 augustus 2012 willen
hebben. Er zijn nog geen voorbeeldprofielen
gemaakt. Wel is duidelijk dat het
profiel een mengeling is van wat de
school aan basiszorg geeft (dat kan van
school tot school verschillen), wat de
school met hulp van derden aanbiedt en
welke zorg een leerling buiten school
kan krijgen. De school moet ook afspraken
maken over de deskundigheidsbevordering
van het personeel, die nodig is
om het gewenste profiel te kunnen
waarmaken. Omdat de breedte van het
zorgprofiel samenhangt met de deskundigheidsbevordering
van het personeel
(hoe breder en dieper het profiel, hoe
groter de benodigde deskundigheid),
moet de school het zorgprofiel en de na-
scholingsplannen in samenhang met elkaar
ontwikkelen. Overigens zijn er ook
andere mogelijkheden om de deskundigheid
in de school te vergroten: ondersteuning
van leerkrachten door derden
(ambulant begeleiders bijvoorbeeld) of
het inhuren van specialisten die op
school leerlingen begeleiden.
Medezeggenschap in het
samenwerkingsverband
Het dekkend aanbod van onderwijs en
zorg in het samenwerkingsverband en de
procedures om speciale zorg aan een
leerling toe te wijzen, maken onderdeel
uit van het zorgplan van het samenwerkingsverband.
De vraag is hoe we de
medezeggenschap hierover kunnen organiseren.
Tot nu toe is het voor medezeggenschapsraden
heel moeilijk invloed uit
te oefenen op het zorgplan van het sa-
menwerkingsverband waar de school/
het schoolbestuur deel van uit maken.
Bijna geen enkele (g)mr is in de gelegenheid
invloed uit te oefenen alvorens de
besturen in het samenwerkingsverband
het zorgplan vaststellen. Meestal stellen
de besturen het zorgplan vast na onderling
overleg en leggen ze het resultaat
daarna voor aan hun (g)mr die instemmingsbevoegdheid
heeft. Op deze wijze
heeft de (g)mr en heel weinig invloed: hij
komt als mosterd na de maaltijd.
De vorming van een bovenbestuurlijke
medezeggenschapsraad is weliswaar een
mogelijkheid die de WMS biedt, maar
waar bijna geen gebruik van wordt gemaakt.
Tot nu toe werd er in de brieven
van de staatssecretaris van OCW alleen
gerept over de invloed van ouders op
het niveau van het hele samenwerkingsverband
(dekkend aanbod van zorg,
MR magazine, nummer 4, april 2010 5
>

Waar moet u als (g) mr op letten?
• Het proces van in kaart brengen en vaststellen van het zorgprofi el is een strategisch keuzeproces,
dat niet van de ene op de andere dag gerealiseerd is. Zorg ervoor dat de mr invloed
kan uitoefenen op dit proces. Bijvoorbeeld door in het begin te letten op de inbreng
van alle betrokkenen bij het ontwikkelen van het zorgpro el: personeel, ouders en leerlingen.
Als een extern bureau de wensen van betrokkenen met betrekking tot het zorgpro el
in kaart brengt, zorg dan dat de mr invloed uitoefent op de keuze van het bureau en de
aanpak van ervan (worden alle betrokkenen bevraagd ?). Als de directie (of het bestuur)
nog geen plannen gemaakt heeft voor de inrichting van het proces, vraag dan desnoods
aan de directie (of het bestuur) op welke wijze zij het proces denkt in te richten.
• Als de WMS niet aangepast wordt of nog niet aangepast is als de school het zorgprofi el
wil vaststellen, kan de mr gebruik maken van artikel 10 b van de WMS. Daarin staat dat
de mr instemmingsbevoegdheid krijgt bij de vaststelling of wijziging van het zorgplan,
aannemende dat het zorgpro el opgenomen wordt in het zorgplan van de school.
• Het personele deel van de mr heeft instemmingsbevoegdheid bij het nascholingsbeleid
van de school (WMS, artikel 12 c.). Ga na of de beoogde nascholing op tijd
(2012) vruchten afwerpt om het zorgpro el te realiseren. Besef daarbij ook dat de
school de benodigde expertise van buiten kan inhuren (afspraken met externe
instanties). Deze afspraken staan ook in het zorgpro el.
• Zoek voor het zorgplan van het samenwerkingsverband contact met de andere medezeggenschapsraden
in het samenwerkingsverband, leg de zorgpro elen naast elkaar en
ga na of u gezamenlijke afstemming in de standpunten met betrekking tot het dekkende
aanbod van zorg in de regio kunt bereiken.
• Zo lang de bovenbestuurlijke medezeggenschap nog niet wettelijk geregeld is, moet de mr
ervoor zorgen dat hij zijn standpunten bij het bestuur inbrengt, voordat het bestuur zijn
standpunten in het samenwerkingsverband met de andere besturen gaat bespreken. Beter
vooraf invloed uitoefenen, dan geconfronteerd worden met een zorgplan dat de schoolbesturen
al afgekaart hebben.
• In het zorgprofi el van de school staan ook de afspraken die gemaakt zijn met externe
instanties die zorg kunnen verlenen (in of buiten de school). Er kan sprake zijn van het
aangaan of veranderen van een duurzame samenwerking met één of meer van deze instanties.
Een onderwerp waarbij de gehele (g)mr adviesbevoegdheid heeft (WMS artikel
11 d.). De gevolgen van deze samenwerking voor personeel, ouders en leerlingen
zijn onderwerpen waarbij deze geledingen instemmingsbevoegdheid hebben (artikelen
12a., 13a. en 14.a van de WMS).
zorgtoewijzing). In haar laatste brief
van begin februari 2010 heeft zij het
echter over medezeggenschapsraden die
instemming moeten verlenen bij de vaststelling
van de inrichting van de zorg
binnen het samenwerkingsverband. Nagegaan
wordt of de WMS voor wat betreft
deze bovenbestuurlijke medezeggenschap
aangepast moet worden.
De staatssecretaris heeft in ieder geval
toegezegd dat de ouderorganisaties en
vakbonden de medezeggenschapsorganen
moeten ondersteunen in hun rol als
kritische gesprekspartner van het
schoolbestuur bij de beoordeling van de
kwaliteit van het zorgpro el en de zorgplannen.
<
Zie voor meer informatie:
www.passendonderwijs.nl
Henk Jansen is onderwijskundige en organisatieadviseur
en bekleedt diverse bestuursfuncties
in het onderwijs. Hij is lid van het
bestuur van het regionale samenwerkingsverband
Passend Onderwijs Eemland, dat als
enige regio in Nederland een experiment
Passend Onderwijs uitvoert. Het gaat om
120 scholen voor primair, speciaal onderwijs
en voortgezet (speciaal) onderwijs.
6 MR magazine, nummer 4, april 2010

Het onderwijsbeleid is de afgelopen
jaren gericht geweest op
de versterking van de rechten
van ouders als afnemers van het onderwijs.
De Onderwijsraad sluit in zijn advies
aan bij de groeiende aandacht voor
samenwerking van opvoeders thuis en op
school en voor de grotere verantwoordelijkheden
en plichten van de ouders als
deelnemers in de samenleving en de
school als gemeenschap. Deze verschuiving
van verantwoordelijkheden van
overheid en school naar de ouders is als
een vorm van ‘afschuiven’ te interpreteren:
gaat het mis met het kind, dan ligt
het niet (alleen) aan de overheid of
school maar (ook) aan de ouder zelf.
Betrokkenheid
De Onderwijsraad heeft op 17 februari jl.
een gedegen advies gepresenteerd aan de
voorzitter van de Tweede Kamer over de
positie en betrokkenheid van ouders in
het onderwijs. De belangrijkste conclusie
is dat de betrokkenheid van ouders bij de
school en het onderwijs gestimuleerd
moet worden. Niet alleen vanwege een
mogelijke taakverlichting, afstemming
over de opvoeding en ondersteuning van
het leerproces, maar ook als uiting van
burgerschap. De Onderwijsraad verwacht
van ouders dat zij als burgers een
Rapport Onderwijsraad:
Meer saMenwerKing
Met ouders
De Onderwijsraad stelt in zijn onlangs verschenen advies ‘Ouders als
partners’ dat ouders meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor
de ontwikkelkansen van hun kinderen. Ook moeten zij zich als partners
van de school opstellen. Schoolteams op hun beurt moeten
beter communiceren met ouders. Frederik Smit
bijdrage leveren aan de school als gemeenschap
via bijvoorbeeld de ouderraad
of de mr. Betrokkenheid van ouders
bij elkaar, bij de klas en bij de school kan
de sociale samenhang in een buurt, wijk
of dorp versterken. Immers: ouders die
elkaar kennen, spreken elkaar aan. Het
‘ouderverband’ moet in eerste instantie
bijdragen aan een sterkere sociaal-pedagogische
omgeving. Vrijwillige inzet van
ouders is volgens de Onderwijsraad daarvoor
essentieel.
Klant of partner
Scholen kunnen de ouders als klant of als
partner benaderen. Schoolteams die de
ouders als leveranciers van leerlingen beschouwen,
zien ouders vooral als klanten
van diensten (onderwijs) die zij voor hun
kinderen van de school afnemen. Vanuit
deze visie heeft het personeel belang bij
een sterke rechtspositie zonder afhankelijk
te zijn van de voorkeuren van ouders.
Leerkrachten willen vooral een ‘professionele’
afstand tot ouders bewaren.
Schoolteams die ouders als partners zien,
stemmen onderwijs en opvoeding op elkaar
af, houden elkaar goed op de hoogte
en streven naar samenwerking.
Uit onderzoek weten we dat schoolleiders
ouders als klanten maar ook als partners
zien. Samenwerking tussen school en ou-
ders hangt samen met een positieve visie
van schoolleiders op de rol van ouders
als (mogelijke) partners van leerkrachten.
Wanneer ouders participeren in de ouderraad
of de mr en werkelijk betrokken
worden bij de school, beschikt de school
doorgaans over interne (hulp)motoren
met enorm veel stuwkracht. Betrokkenheid
heeft te maken met 'er belang bij
hebben' en 'zich loyaal voelen tegenover
de school'. Het gaat er dus niet alleen om
wat ouders doen, maar ook om wat ouders
voelen. Ze moeten zich met de
school en de mensen die daar werken
verbonden voelen.
Partnerschap
Internationaal is het begrip ‘partnerschap’
al jaren in gebruik om betekenisvolle
samenwerkingsrelaties tussen onderwijsinstellingen,
ouders en de lokale
gemeenschap vorm te geven. Partnerschap
is dan op te vatten als een proces
waarin de betrokkenen elkaar wederzijds
ondersteunen en proberen de eigen bijdragen
zo veel mogelijk op elkaar af te
stemmen. Dit om het leren, de motivatie
en de ontwikkeling van leerlingen en
deelnemers te bevorderen. De ouders
geven schoolteams immers doorgaans
(‘gratis’) waardevolle informatie waarmee
zij hun voordeel kunnen doen. >
MR magazine, nummer 4, april 2010 7

Illustratie: Iris Kiewiet
8 MR magazine, nummer 4, april 2010

Participatie van ouders op school is voor
hun kinderen ook weer een voorbeeld
van actief burgerschap.
Partnerschap is er in twee vormen: meehelpen
en meedenken/meebeslissen op
school. Op de meeste basisscholen verrichten
ouders hand- en spandiensten.
Schoolteams stimuleren ouders doorgaans
gebruik te maken van hun inspraakmogelijkheden.
Het zijn echter vooral de ouders
uit de middelbare en hogere milieus die in
de mr gaan. Op een deel van de ‘witte’
scholen beslissen hoger opgeleide ouders
mee over beleidsvraagstukken en denken
ze mee met het bestuur over het beleid.
Laag opgeleide ouders participeren
meestal niet bij de medezeggenschap.
Onbegrip
Veel mensen uit het onderwijs vinden het
moeilijk te begrijpen dat ouders onderwijs
belangrijk vinden, terwijl ze nauwelijks
betrokken zijn of participeren. Dit
wordt deels veroorzaakt doordat veel migrantenouders
onvoldoende zicht hebben
op het onderwijsstelsel. Zij beseffen niet
dat de school van hen verwacht dat ze
door interactie met de school laten zien
dat ze belang hechten aan onderwijs en
het leren van hun kinderen. Ouders die
zelf weinig of geen onderwijs hebben
genoten, vertrouwen hun kinderen toe
aan de school en gaan er vanuit dat de
experts het daar beter weten dan zijzelf.
Barrières
Hoewel het onderwijs erkent dat ouders
(meer) bij het onderwijs en het beleid
betrokken moeten worden, hebben
schoolteams vaak niet de wens en de
vaardigheden ouders te laten participeren.
Er zijn verschillende barrières die
partnerschap in de weg staan:
• Voor een succesvolle relatie met ouders
moet er een evenwicht zijn tussen de
rechten en plichten van de partners bij
opvoeding en onderwijs. Ouders hebben
weinig rechten en vooral plichten.
• De Wet medezeggenschap op scholen
biedt onvoldoende garanties voor allochtone
ouders om een rol van betekenis te
spelen.
• Schoolleiders op scholen met achterstandsleerlingen
zien ouders minder
vaak als partners, omdat ze volgens hen
niet altijd op een gelijkwaardig niveau
kunnen communiceren over opvoeding
en onderwijs.
• Schoolteams hebben vaak niet de vaardigheden
ouders bij de school te
betrekken.
• Schoolteams zijn (soms) bang voor
acties van onhandelbare ouders.
• Ouders hebben steeds vaker een hogere
opleiding dan de leraren, die daardoor
een ‘natuurlijk’ overwicht missen.
• Leerkrachten ervaren bemoeienis van
juist de hoger opgeleiden als een vorm
van concurrentie en voelen zich bedreigd
in de uitoefening van hun beroep.
Randvoorwaarden
Wat zijn belangrijke voorwaarden voor
partnerschap én hoe kun je ouders het
gevoel te geven dat de school ook van
hen is?
• Meer contact en communicatie met de
ouders.
• Openstellen voor (kritische) ouders die
een bijdrage willen leveren aan het verbeteren
van de school als gemeenschap.
• Voor betrokkenheid en participatie van
allochtone ouders geldt dat begeleiding
vanuit een schoolbegeleidingsdienst of
gemeente noodzakelijk is, dat er voldoende
faciliteiten en voorzieningen zijn
en dat de schoolleiders de schoolteams
weten te enthousiasmeren. Allochtone
ouders hebben baat bij de instelling van
een ouderraad.
Stimulans
Het advies van de Onderwijsraad kan
voor schoolteams een stimulans zijn
scholing te volgen om de communicatie
met ouders te optimaliseren en een
(nieuwe) visie te ontwikkelen op de
gewenste rol van ouders bij het onderwijs
en de inbedding van de school in de lokale
gemeenschap. Het rapport van de
Onderwijsraad biedt helaas geen inzicht
hoe de landelijke ouderorganisaties en
begeleidinginstellingen zich de afgelopen
jaren hebben ingezet voor verbetering
van de positie van ouders in het onderwijs
en wat de kosten en baten van hun
inspanningen zijn geweest.
Het algemeen overleg van de Vaste Kamercommissie
over ouderbetrokkenheid
is uitgesteld, totdat er een kabinetsreactie
komt op het advies. Het is nog niet
bekend wanneer die verschijnt.
Geraadpleegde literatuur:
Onderwijsraad (2010). Ouders
als partners. Versterking van
relaties met en tussen ouders
op school. Den Haag: Onderwijsraad.
Slump, K. (2009). Ouders aan
de zijlijn van het onderwijsveld.
Bijdrage aan de symposiumbundel
van de NVOR: de juridische
positie van de ouders in het
onderwijs.
Smit, F., Driessen, G., Sluiter, R.
& Brus, M. (2007). Ouders, scholen
en diversiteit. Ouderbetrokkenheid
en -participatie op
scholen met veel en weinig achterstandsleerlingen.
Nijmegen:
ITS.
Smit, F., Doesborgh, J., Felling,
B., Kuijk, J. van (2009). Medezeggenschap:
de wind in de zeilen.
Nijmegen: ITS.
Dr. Frederik Smit is als senior-onderzoeker
verbonden aan het ITS van de Radboud
Universiteit Nijmegen Over de auteur
MR magazine, nummer 4, april 2010 9

Goed
bestuur en
medezeGGenschap
belangrijk oogmerk van de nieuwe
wetgeving is in het primair
en voortgezet onderwijs het bestuurlijk
instrumentarium te verbeteren,
zodat de overheid in bepaalde gevallen
slagvaardig kan optreden. Het gaat daarbij
om gevallen waarin sprake is van:
• een ernstige of langdurig tekortschietende
onderwijskwaliteit op een school
• bestuurlijk wanbeheer van één of meer
scholen
• een combinatie van beide.
Verder bevat deze wet bepalingen die de
verdere ontwikkeling van principes van
goed bestuur moeten stimuleren. Zo is de
functiescheiding van bestuur en intern
toezicht verplicht gesteld voor alle schoolbesturen
en een wettelijke basis gelegd
voor (sector)codes voor goed bestuur. De
wet komt voort uit de afspraak in het coalitieakkoord
van het nu demissionaire kabinet
Balkenende IV om de basiskwaliteit
van het onderwijs te garanderen bij een
toenemende ruimte voor schoolbesturen.
Financiering gekoppeld
aan leerresultaten
Wat betekent dit nu voor de besturen?
De nieuwe wetgeving houdt onder ande-
Vorig jaar stemde de Tweede Kamer in met het voorstel de functie
van bestuur en intern toezicht, net als in het hoger en middelbaar
beroepsonderwijs, ook voor het funderend onderwijs te scheiden.
Op 2 februari jl. keurde de Eerste Kamer het wetsvoorstel ‘goed
onderwijs, goed bestuur’ waar dit principe in is opgenomen eveneens
goed. Loulène Boersma
re in dat schoolbesturen verplicht zijn
aan een code goed bestuur te voldoen en
ook een scheiding moeten aanbrengen
tussen de functies ‘besturen’ en ‘intern
toezicht houden’. Daarbij wordt rekening
gehouden met de bestuurlijke diversiteit
in de sector. De besturen mogen zelf
beslissen hoe zij hieraan de komende
maanden inhoud en vorm willen geven.
Naast de functiescheiding koppelt de
overheid de financiering van scholen
voortaan aan het leveren van minimum
leerresultaten. Deze resultaten zijn wettelijk
beschreven en betreffen de vakken
Nederlandse taal, rekenen en wiskunde.
Het ontwerpbesluit tot wijziging van het
‘besluit bekostiging WPO’ en het ‘inrichtingsbesluit
WVO houdende vaststelling
van de wijze van meting en beoordeling
van leerresultaten’ is eind februari aan
de beide kamers verzonden. De meest
voor de hand liggende ingangsdatum
van de wet is naar het zich laat aanzien
1 augustus 2010.
scheiding bestuur en
intern toezicht
Ieder bestuur moet functioneren volgens
de algemene principes van goed bestuur.
Onderdeel van goed bestuur is dat iedere
rechtspersoon die met publieke gelden
scholen in stand houdt, het interne toezicht
op het bestuur goed regelt. Binnen
de school moet het schoolbestuur dus
een scheiding aanbrengen tussen de rollen
van ‘uitvoerend besturen’ en ‘intern
toezicht’. Bij uitvoerend besturen gaat
het om het feitelijk belast zijn met het
uitoefenen van de (bovenschoolse)
bestuurlijke taken en bevoegdheden. Op
veel scholen ligt deze rol nu in belangrijke
mate bij de directeur of rector. Het
intern toezicht moet toezien op de organisatie
en degenen die zich bezighouden
met het uitvoerend bestuur.
Op grond van de wet heeft de interne
toezichthouder de volgende taken:
a. Het goedkeuren van begroting en jaarverslag,
en indien van toepassing, het
strategisch meerjarenplan van de
school.
b. Het toezien op de naleving door het
bestuur van wettelijke verplichtingen,
de code voor goed bestuur en de afwijkingen
van die code.
c. Het toezien op rechtmatige verwerving
en doelmatige en rechtmatige aanwen-
10 MR magazine, nummer 4, april 2010

ding van de middelen van de school.
d. Het aanwijzen van een accountant die
verslag uitbrengt aan de toezichthouder
en het toezichthoudend orgaan.
e. Het jaarlijks a eggen van verantwoording
over de uitoefening van de bevoegdheden
en de uitvoering van de
taken.
De organisatievorm waarin de functiescheiding
tussen intern toezicht en bestuur
wordt gegoten, heeft de wetgever
vrijgelaten. Het enige voorschrift is dát er
een dergelijke scheiding moet zijn. Deze
scheiding tussen bestuur en intern toezicht
kan op twee manieren worden
vormgegeven: een organieke of functionele
manier. Een organieke scheiding
betekent dat toezichthouders en bestuurders
deel uitmaken van verschillende organen,
bijvoorbeeld van een college van
bestuur en een raad van toezicht. Een
functionele scheiding wil zeggen dat de
bestuurders en de toezichthouders weliswaar
allen lid zijn van hetzelfde
orgaan (‘het bestuur’), maar dat er tussen
de verschillende leden van dat orgaan
een duidelijke taakverdeling bestaat tussen
toezichthoudende taken en uitvoe-
rend bestuurlijke taken. Een functionele
scheiding houdt dus in dat er één orgaan
is waarin personen zitten met een
bestuursfunctie en (andere!) personen
met een toezichtfunctie.
De wijze van functiescheiding moet in
de statuten en reglementen worden
vastgelegd.
Raad van toezicht en
medezeggenschap
Wanneer wordt gekozen voor het raad
van toezichtmodel heeft de (g)mr een
rol. Via een aanvulling op artikel 11 ad-
viesbevoegdheid van de WMS krijgt de
(g)mr namelijk een adviesbevoegdheid
over de competentiepro elen waaraan de
toezichthouders of het toezichthoudend
orgaan moeten voldoen.
Daarnaast heeft de Tweede Kamer een
amendement aangenomen, waarbij de
(g)mr een bindende voordracht kan doen
Mr adviseert over competentieprofielen
toezichthouders
voor één zetel in de raad van toezicht. De
(g)mr wordt in de gelegenheid gesteld
die voordracht te doen, maar kan afzien
van de bevoegdheid. In de toelichting op
het amendement dat deze bindende
voordracht ‘regelde’ wordt verwezen naar
het middelbaar beroepsonderwijs waar
straks de ondernemingsraad formeel dat
recht krijgt.
Binnen de medezeggenschapsstructuur
voor het funderend onderwijs, zoals geregeld
in de WMS, wordt de (g)mr dus betrokken
bij de samenstelling van de raad
van toezicht doordat hij een bindende
voordracht kan doen voor één lid. Het
gaat hier om een voordracht van de gezamenlijke
medezeggenschap, dus van ouders,
personeel en – in het voortgezet onderwijs
– leerlingen. Voor eenpitters is dit
de mr en in andere gevallen de gmr.
Naast de adviesbevoegdheid voor de
competentiepro elen en het doen van
een bindende voordracht is het heel goed
mogelijk dat ook andere bevoegdheden
aan de orde zijn. Ik denk hierbij met
name aan een wijziging van het managementstatuut.
Ook hiervoor is, indien de
wettelijke bevoegdheid gevolgd is, sprake
van een adviesbevoegdheid van de voltallige
(g)mr. <
Loulène Boersma is juridisch adviseur bij het
Bureau Katholiek Onderwijs in Den Haag en
werkzaam voor de bond KBO en de bond
KBVO.
MR magazine, nummer 4, april 2010 11

Overonderwijs
VO Amsterdamse kinderen geen voorrang
De Voorzieningenrechter in de rechtbank Amsterdam heeft op 8 maart 2010 de vordering
afgewezen van een groot aantal Amsterdamse ouders om hun kinderen voorrang
te verlenen bij de toelating tot Amsterdamse middelbare scholen. Als zich op bepaalde
Amsterdamse middelbare scholen meer kinderen aanmelden dan er plaatsen zijn, wordt
geloot. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen kinderen uit Amsterdam en
kinderen van buiten Amsterdam. De voorzieningenrechter heeft geoordeeld dat er
geen aanleiding is Amsterdamse kinderen voorrang te geven. Er is volgens de rechter
geen recht van vrije schoolkeuze. De ouders konden zich ook niet met succes beroepen
op het gelijkheidsbeginsel. De rechter woog zwaar mee dat Amsterdamse middelbare
scholen van oudsher een regiofunctie hebben. De frustratie die de Amsterdamse ouders
en kinderen ervaren als gevolg van het feit dat kinderen uit omliggende gemeenten
mogen meeloten, weegt volgens de rechter niet op tegen de omstandigheid dat kinderen
uit omliggende gemeenten bij overtekening helemaal niet op die scholen geplaatst
kunnen worden. Het feit dat kinderen uit omliggende gemeenten wel voorrang krijgen
bij scholen buiten Amsterdam doet daar volgens de rechter niet aan af. Dat er geen
recht op vrije schoolkeuze bestaat en dat het evenmin eenvoudig is een systeem van loting
bij toelating aan te tasten bleek in juni 2008 ook al uit een uitspraak van de Rechtbank
Haarlem. Het werd toen niet in strijd geacht met de Wet op het voortgezet onderwijs
en het daarop gebaseerde Inrichtingsbesluit om te loten binnen een groep
kinderen die geschikt werd geacht voor een bepaalde schoolsoort. De school hoefde
van de rechter bij overtekening geen nader onderzoek te verrichten naar de vraag of
sommige leerlingen binnen die groep wellicht toch meer geschikt waren dan anderen.
Bron: www.Onderwijsrecht.nl, 8 maart 2010
PO/VO Ontwikkelingen rondom Europees aanbesteden
De 'Wet Implementatie Rechtsbeschermingsrichtlijnen
Aanbesteden' (WIRA) is
in werking getreden. De wet is relevant
voor besturen en scholen die aanbesteden
(bijvoorbeeld de schoolboeken). Op
grond van deze wetgeving kunnen bedrijven
bestaande overeenkomsten/contracten,
die gesloten zijn voor 20 december
2009 en niet volgens de aanbestedingsregels
tot stand zijn gekomen, door de
rechter laten vernietigen. Tot op heden
was het meestal zo dat een reeds afgeslo-
ten overeenkomst juridisch onaantastbaar
was, ook als deze in strijd met het aanbestedingsrecht
was gesloten. Scholen die
nu zonder aanbesteding een overeenkomst
sluiten, voor bijvoorbeeld de levering
van schoolboeken, terwijl zij wel tot
aanbesteding verplicht zijn, lopen kans
dat die overeenkomst wordt vernietigd.
De VO-raad adviseert scholen die hiermee
te maken krijgen juridisch advies in
te winnen en aan te geven dat de school
volgend jaar wel aanbesteedt. De WIRA
bepaalt ook dat een aanbestedende dienst
verplicht is alle inschrijvers de relevante
redenen voor de beslissing tot gunning
mee te delen. Afgewezen inschrijvers hebben
vijftien kalenderdagen om deze beslissing
aan te vechten bij de rechter. Het
drempelbedrag voor Europees aanbesteden
is per januari 2010 verlaagd van
€ 206.000,- naar € 193.000,- (zonder
BTW). .
Bron: VO-raad, 2 maart 2010
12 MR magazine, nummer 4, april 2010

PO/VO Actie tegen smerige gymzalen
De gemeente Zwolle gaat met de schoolbesturen
in de stad overleggen over het
beter schoonmaken en beheer van de
gymzalen. Uit een door een lokale partij
opgesteld Zwartboek Vieze Gymzalen
blijkt dat de properheid van de sportzalen
nogal eens te wensen overlaat. De
partij deed het onderzoek na klachten
van ouders en van scholen over staat van
VO Vmbo en havo samen wiskunde in klas 1
Geef leerlingen van het vmbo theoretische leerweg en de havo samen wiskunde in
de brugklas. Dat is een van de adviezen die de Onderwijsraad heeft gepubliceerd om
doorstroommogelijkheden in het middelbaar onderwijs te vergroten. Leerlingen in
afzonderlijke vmbo-t-klassen lopen meer risico onder hun niveau te presteren dan
wanneer ze bij havo-leerlingen in klas zitten. In de gezamenlijke brugklassen kunnen
de scholieren vakken als Nederlands, Engels en wiskunde op vmbo- en havo-niveau
krijgen. Vmbo-leerlingen hebben die vakken namelijk nodig als ze hun havo-diploma
willen halen. De VO-raad laat in een reactie weten dat de Onderwijsraad met positieve
elementen komt, maar dat de voorgestelde adviezen het voortgezet onderwijsstelsel
onder druk zetten. De VO-sector wil alle mogelijkheden aangrijpen om de talenten
van leerlingen beter benutten. De adviezen van de Onderwijsraad sluiten aan
bij die ambitie, aldus de VO-raad. De VO-sector gaat ermee aan de slag, maar wijst
wel op de extra regelvrijheid en investeringen die daarvoor nodig zijn.
Bron: Onderwijsraad; VO-raad, 8 maart 2010
onderhoud, veiligheid en hygiëne van de
sportzalen in Zwolle. Uit het onderzoek
blijkt dat veel zalen ronduit smerig zijn.
De douches zijn niet schoon, de vloeren
niet gedweild en de toestellen zijn oud
en zitten vol stofnesten.
Voor zowel de scholen als de ouders is
onduidelijk wie er verantwoordelijk is
voor het beheer en de schoonmaak van
de zalen. Mensen weten niet bij wie ze
terecht moeten met hun klachten. Ze
worden naar het schoolbestuur verwezen,
maar dit komt zelf weer bij de gemeente
klagen.
Ook de gemeente weet niet precies wie
er is aan te spreken op het gebrek aan
hygiëne. Wel stelt de gemeente dat deze
in de regel niet verantwoordelijk is voor
het schoonmaken van schoolgebouwen
en sportzalen.
Bron: Binnenlands Bestuur, 1 maart 2010
VO 48 miljoen voor
beter binnenklimaat
Demissionair staatssecretaris Van Bijsterveldt
heeft 48 miljoen euro beschikbaar
gesteld voor de verbetering van het binnenklimaat
in scholen voor voortgezet onderwijs.
Scholen die het binnenklimaat
willen verbeteren, kunnen voor 60 procent
de kosten hiervoor vergoed krijgen via de
bijdrage van Van Bijsterveldt. De overige
40 procent moeten ze zelf betalen. Ze
kunnen het geld aanwenden voor bijvoorbeeld
betere isolatie en ventilatiemogelijkheden.
Van Bijsterveldt merkt op dat de
investering een dubbel positief effect
heeft, omdat de leer- en werkomstandigheden
voor leerlingen en personeel worden
verbeterd en de economie een impuls
krijgt. Schoolbesturen hadden tot 31 januari
2010 de tijd om een subsidieaanvraag
voor een verbouwing in te dienen. Het beschikbare
geld wordt gebruikt voor 375
school gebouwen.
Bron: OCW, 2 maart 2010
MR magazine, nummer 4, april 2010 13

Overonderwijs
PO Samenwerking Erasmus en basisscholen
Op de openbare basisschool Pluspunt in
Rotterdam-Alexander is het startsein
gegeven voor het Wetenschapsknooppunt
van de Erasmus Universiteit. Dat is
bedoeld voor talentvolle leerlingen van
verschillende Rotterdamse basisscholen.
Het Rotterdamse bestuur van het openbaar
onderwijs BOOR werkt voor het
Wetenschapsknooppunt niet alleen samen
met de Erasmus Universiteit, maar
ook met de pabo van de Hogeschool
Rotterdam en het Natuur Historisch
Museum in de Maasstad.
Binnen het Wetenschapsknooppunt worden
lesprogramma's en activiteiten ontwikkeld
waarvan basisschoolleerlingen
profiteren. Ook studenten van de Erasmus
Universiteit en de pabo van de
PO Knelpunten
functiemix
In het kader van de functiemix PO hebben
sociale partners en het ministerie
van OCW gesproken over gesignaleerde
knelpunten en problemen. Resultaat
hiervan is de 'handleiding invoering
functiemix', die te vinden is op de websites
van de onderwijsorganisaties.
Met betrekking tot het (als gevolg van
de CAO-afspraken) kunnen ontstaan van
een soms (zeer) kleine formatieruimte
voor LB- en LC-functies is een aantal
oplossingen gevonden.
Bron: bond KBO, 28 februari 2010
Hogeschool Rotterdam doen eraan mee.
Dat geldt tevens voor wetenschappelijk
medewerkers en leerkrachten. Het Orion
Programma van de Stichting Platform
Bèta en Techniek heeft de Erasmus Universiteit
een startpremie van 200.000
euro toegekend voor het Wetenschapsknooppunt.
Bron: VOS/ABB, 1 maart 2010
PO/VO Wereld-
ranglijst
onderwijsprestaties
Nederland valt net buiten de top tien op
de wereldranglijst van onderwijsprestaties
(plaats elf), maar zit wel in de kopgroep
van twintig landen met meer dan
5000 punten. Bovenaan staat Japan, gevolgd
door nog vier Aziatische landen.
Daarna komen kleinere Europese landen
met Finland op tien, net één plaats boven
Nederland. De onderzoekers hebben
niet alleen naar het gemiddelde gekeken,
ook bekeken ze hoeveel procent
van de deelnemers in de tests het basisniveau
haalt. Daarin scoort Nederland
opvallend goed en komt met 97 procent
op een derde plaats. Nederland weet
dus op school vrijwel alle jongeren een
behoorlijke basiskennis bij te brengen.
Tegenvaller is de positie bij de bollebozen.
Als gekeken wordt naar de score
van het aantal best presterende jongeren
komt Nederland opeens op een
22ste plaats. In ons land haalt slechts 9
procent dat topniveau, terwijl dat in Finland
op 12 ligt en bij koploper Taiwan
op 22 procent. Natuurlijk zetten de onderzoekers
allerlei kanttekeningen bij
hun lijstje: aan hoe meer tests landen
meededen, hoe betrouwbaarder hun
positie. Nederland en ongeveer de helft
van de toppresteerders doen al sinds
1964 mee, toen de allereerste internationale
wiskundetest werd georganiseerd.
De meeste andere landen sloten in de
jaren negentig aan.
Bron: www.oeso.org, 25 februari 2010
14 MR magazine, nummer 4, april 2010

VO Mr beslist mee over laptops op school
Op welke manier een school de voorziening van laptops regelt, is aan de school zelf. Er
moet echter wel aan bepaalde strikte voorwaarden voldaan worden als de school ouders
wil verplichten kosten te maken voor een laptop. Er is een aantal belangrijke voorwaarden
waaraan voldaan moet worden: instemming van de oudergeleding van de
mr en een schriftelijke overeenkomst tussen de school en de ouder. Als een school een
klas met een laptop wil laten werken, is het nodig dat alle leerlingen in deze klas over
een laptop beschikken. Deze laptopklas is in dit geval een extra activiteit, de school
biedt ook onderwijs aan waarvoor geen laptop nodig is. Als de school voor de laptops
kosten in rekening wil brengen bij ouders, heeft zij ten eerste de instemming van de
oudergeleding van de mr hiervoor nodig. De WMS geeft in artikel 14, tweede lid, onder
c en d, de oudergeleding namelijk instemmingsrecht over het vaststellen en wijzigen
van het schoolkostenbeleid van de school en de hoogte en bestemming van de ouderbijdrage.
Als de oudergeleding hiermee ingestemd heeft en de school de ouder
vervolgens wil verplichten tot het betalen van een bijdrage, in dit geval voor een laptop,
dan moet de school dit in een schriftelijke overeenkomst voorleggen aan de ouder.
Daarin dient duidelijk vermeld te zijn dat het een vrijwillige bijdrage
betreft. Als de ouder niet akkoord gaat, kan de school de leerling uitsluiten van de activiteit
waarvoor de ouderbijdrage bedoeld is. In dat geval zal een leerling dus onderwijs
volgen op dezelfde school, maar in een klas waarvoor geen laptop nodig is. Als de
ouder deze overeenkomst echter tekent, kan de school de ouder weldegelijk verplichten
te betalen voor de kosten van een laptop.
Bron: OCW, Brief aan de Tweede Kamer, 18 februari 2010
VO Leerling recht
op volledig
bevoegde leraar
Op bijna 80% van de scholen in het
voortgezet onderwijs is het aantal onbevoegde
leraren gestegen, blijkt uit
onderzoek van Trouw. De bonden vinden
het onwenselijk dat schoolbesturen
steeds vaker onbevoegd personeel voor
de klas zetten en vooral dat zij daar
vrede mee lijken te hebben.
Het Trouw­onderzoek laat zien dat in het
voortgezet onderwijs steeds vaker structureel
onbevoegde leraren voor de klas
staan. Uit eerder onderzoek van het
ministerie van OCW bleek dat 75% van
de leraren volledig bevoegd is. De
Commissie Rinnooy Kan adviseerde dat
er zowel meer als beter opgeleide docenten
voor de klas moeten komen te
staan. De besturen lijken die doelstelling
nu eenzijdig naar beneden bij te stellen,
vonden de bonden.
Bron: AOb, 26 februari 2010
MR magazine, nummer 4, april 2010 15

Overonderwijs
PO Winnaar oudervriendelijk jaarverslag
De hoofdprijs van 1500 euro voor het
meest oudervriendelijke jaarverslag 2008
is toegekend aan het bestuur van de
Stichting Katholiek Onderwijs Flevoland-Veluwe.
Volgens de vakjury scoorde
deze stichting een dikke voldoende. Het
jaarverslag is zeer uitnodigend geschreven.
Verantwoording en kwaliteitszorg
staan hoog in het vaandel met daarnaast
een goede toekomstpassage. Verder een
uitgebreide rapportage over huisvesting.
Zaken als het verslag van de raad van
toezicht en de begroting zijn voldoende,
maar kunnen een slag beter. SARKON,
een stichting voor confessioneel onderwijs
uit Den Helder heeft de tweede prijs
van 750 euro ontvangen. De derde prijs,
goed voor een geldbedrag van 500 euro,
was weggelegd voor Flore, een interconfessionele
stichting voor onderwijs uit
Alkmaar. De extra prijs – de NKO prijs
- van 500 euro is door de ouderjury, uitgereikt
aan Fectio uit Houten.
Deze tweede keer hebben 25 besturen
een jaarverslag ingezonden. Deze staan
voor 530 scholen en 120.000 leerlingen.
Jaarverslag 2008
Volgens het juryrapport maakt het verschil
of een jaarverslag geschreven is
vanuit de doelstellingen ‘van de school’
of dat ‘de ouders en wat zij willen weten’
centraal wordt gesteld. Ouders willen in
het jaarverslag zeker iets lezen over de
kwaliteit van het onderwijs, zoals ICT,
uitslag citotoetsen, opleiding leerkrachten,
de vrijwillige ouderbijdrage, tussenschoolse
opvang en hoe schoon de toiletten
er uit zien. Verder kent de
jaarrekening als onderdeel van het jaarverslag
een grote variëteit. Zo heeft een
bestuur in de resultaten een incidentele
afboeking verwerkt waardoor een negatief
resultaat ontstaat, terwijl feitelijk een
positief resultaat is gerealiseerd. Een ander
bestuur handhaaft het positieve resultaat
en geeft in een toelichting aan
waarom de omvang van het resultaat zo
hoog is en de noodzaak daarvan. Het
volledige juryrapport met een groot aantal
best practices staat vanaf woensdag
op de website van de NKO.
De prijzen zijn uitgereikt door Lucille
Barbosa, directeur van de Nederlandse
Katholieke vereniging van
Ouders (NKO). Zij ziet het
jaarverslag als een middel
om de dialoog tussen ouders
en school te stimuleren.
‘Als ouders voor je
school kiezen ga je ook met
ze in dialoog’.
Bron: www.NKO.nl,
11 maart 2010
VO Subsidie
bestrijding
agressie en
geweld
Net als vorig jaar kunnen werkgevers
met een publieke taak een aanvraag
indienen voor subsidie in het kader van
het project Veilige Publieke Taak. Doel
hiervan is het eigen initiatief op het terrein
van de aanpak van agressie en geweld
stimuleren. Initiatieven in het onderwijs
kunnen gericht zijn op
onderwijspersoneel, leerlingen en de
werkomgeving. Denk daarbij aan:
- initiatieven die de aangiftebereidheid
stimuleren
- het ontwikkelen van strategieën of trainingen
die de respectvolle omgang bevorderen
- voorlichtingsmateriaal dat de grenzen
aangeeft.
De initiatieven moeten een effectieve bijdrage
leveren aan de vermindering van
het aantal voorvallen van agressie en geweld
tegen werknemers met een publieke
taak met 15% ten opzichte van de 0-meting
in 2007. Iedere aanvraag wordt tevens
beoordeeld op kennis van omvang
van het veiligheidsprobleem, het innovatieve
karakter, de duurzaamheid en de
bruikbaarheid van de voorgestelde aanpak
voor andere organisaties. De sluitingstermijn
voor het indienen van de
aanvraag is 15 mei 2010.
Bron: Centrum School en Veiligheid,
februari 2010.
16 MR magazine, nummer 4, april 2010

Wat is het Linde College voor school?
‘Het Linde College is een regionale scholengemeenschap
voor vmbo, havo en
vwo, waar zo’n 1200 leerlingen onderwijs
volgen. De school wordt gekenmerkt
door ordelijkheid, veiligheid en een redelijk
strakke organisatie. Respect staat
hoog in het vaandel, bij zowel de leerlingen
als bij het personeel.’
Waarom ben je in de mr gegaan?
‘Een jaar of tien geleden was er een besturenfusie
gaande tussen het Linde College
en de RSG Trompmeesters in
Steenwijk. Omdat ik daar toen meer van
wilde weten, ben ik in de mr gegaan. Ik
ben er achter gekomen dat je als mr-lid
een belangrijke taak hebt als vertegenwoordiger
van je achterban. Het onderwijsondersteunend
personeel is naar mijn
idee vaak te bescheiden en opereert
meestal op de achtergrond. Mijn aandachtsgebieden
in de mr zijn arbo en veiligheid
binnen de school. Hiervoor werk
ik samen met ons hoofd facilitaire dienst.
Een voorbeeld van een verbetering die
we hebben doorgevoerd, is dat er nu een
Wilma Groen:
‘Communicatie
met achterban gaat goed’
Wilma Groen (36) werkt al zo’n twaalf jaar bij het Linde
College in Wolvega. Met een volledige aanstelling werkt
ze parttime als onderwijsassistent handel & administratie
op het vmbo en beheert ze het boekenfonds van de
school. Daarnaast zorgt ze ervoor dat de website www.
lindecollege.nl up-to-date blijft. Leonie de Bruin
goed werkend luchtbehandelingsysteem
is en dat het plan voor de bedrijfshulpverlening
is bijgesteld.’
Welke ontwikkelingen spelen er nu?
‘We houden ons bezig met good governance
en de functiemix. Ook hebben we
het schoolplan onder de loep genomen.
Een van de punten van aandacht is de
ICT, die gaat in de nabije toekomst een
belangrijke rol spelen binnen het
onderwijs op onze school.’
Jullie wonnen eind vorig jaar de mr-prijs
voor de goede communicatie met de achterban.
Hoe verloopt die?
‘De communicatie met de achterban verloopt
via diverse kanalen. Zo hebben we
voor het personeel het informatieblad
Het Lindetakje. Dit blad wordt wekelijks
via de e-mail verstuurd aan alle personeelsleden.
Voor de leerlingen hebben we
de leerlingenraad en de schoolkrant en
voor de ouders het ouderbulletin, Leilinde.
Omdat er ook leerlingen in de mr zitten,
is het goed dat er regelmatig een
stukje in de schoolkrant komt te staan
over de taken en werkzaamheden van de
mr. In de toekomst willen we graag een
vaste rubriek in de Leilinde. En dan is er
nog de mr-informatie op onze website
waarmee we alle doelgroepen bereiken.
De reden dat we de mr-prijs hebben gewonnen,
is omdat de communicatie met
onze achterban goed verloopt. We houden
ze op verschillende manieren op de
hoogte en we hebben een informatieve en
inspirerende website. Helaas ontvangen
we weinig feedback, maar er komen wel
regelmatig reacties binnen.’
Heb je tips of ideeën voor andere mr's?
‘Als mr passeren veel beleidsstukken de
revue. Kies speerpunten waar je een periode,
meestal een schooljaar, aan gaat
werken. Zorg wel dat het bestuur je op de
hoogte houdt van de ontwikkelingen en
maak gebruik van de kennis van je achterban.
Laat bijvoorbeeld een econoom
onder het personeel de begroting bekijken.
Hierdoor vergroot je ook de betrokkenheid
van de achterban.’
Interessante ontwikkelingen, boeiende discussies,
bruikbare tips? Wilt u hier meer over vertellen in
deze rubriek, stuur dan een mail naar: mr@kluwer.nl
onder vermelding van MR-lid in beeld.
MR magazine, nummer 4, april 2010 17

Bas Daene
Sponsorloop
MR-LOG
Bas Daene is sinds oktober 2009 mr-lid op de basisschool van zijn dochter Floortje (6).
Hij vertelt op deze plek over zijn ervaringen. Bas (38) werkt bij een middelgroot ICT-bedrijf,
is getrouwd met Lies en heeft naast Floortje nog een zoon, Bas junior (3).
Beste lezers,
Voor de eerste keer sinds ik in de mr zit, lag er een echt voorstel van de directeur op tafel. Letterlijk op tafel, want Rob,
de directeur, had het die middag geschreven en geen tijd meer om het vóór de vergadering te verspreiden. Zo begonnen
we met een leespauze. Al lezende viel het me op dat Rob gespannen onze reacties bekeek. Nou moet ik zeggen
dat van de gezichten van mijn mr-collega’s de verbazing eenvoudig was af te lezen, maar al snel bleek dat Rob die verbazing
compleet verkeerd uitlegde. ‘Ja mensen’, begon hij, ‘ik ben naar een mr-cursus voor schoolleiders geweest en
weet nu hoe ik een voorstel voor jullie op papier moet zetten. Kijk, je begint met het voorstel zelf, dan schrijf je op wat
de aanleiding is en wat de gevolgen zijn en hoe dat wordt geregeld en dan zet je jullie bevoegdheid erbij en tot slot
het gevraagde besluit, goed hè?’ ‘Ja, Rob, heel mooi’, antwoordde Caroline, één van de moeders, ‘maar wat je hier
voorstelt, dat meen je toch niet?’ Nu maakte Rob’s tevredenheid plaats voor verbazing. ‘Natuurlijk meen ik dat en het
team is het helemaal met me eens.’ Vragend keek hij naar Rita, Joke en Marijke. Die knikten alle drie van ja. Toen richtten
alle ogen zich op mij. ‘Bas, jij vindt het toch ook een goed idee?’, vroeg Rob hoopvol. Ja en wie moest ik nu teleurstellen:
Rob of de moeders? ‘Sponsoractiviteit’ stond er boven het voorstel van Rob. In eerste instantie dacht ik dat hij
een lucratief contract met KPN of McDonalds wilde afsluiten, maar het bleek iets heel anders te zijn. Rob’s vrouw loopt
al jaren met een team mee in de Roparun, een estafetteloop van Parijs naar Rotterdam, om geld in te zamelen voor kankerpatiënten.
Nu leek het Rob leuk als onze school dat team zou sponsoren. Zijn voorstel was dat wij het goede voorbeeld
gaven door voorop te lopen bij een sponsorloop van de leerlingen. Dat was goed voor het imago van de mr,
goed voor ons, met name voor Corry, Caroline en Esther die alle drie wat aan de zware kant zijn, en goed voor het doel.
Driemaal goed, dacht dacht ik, en daarom stemde ik voor.
Zo kon het gebeuren dat ik op een woensdagmiddag, in een inderhaast aangeschaft sportbroekje, samen met
mijn collega mr-leden en omringd door enorm veel lawaai producerende basisschoolleerlingen,
klaar stond bij de start van onze eigen sponsorloop. En
wie stond er bij de startlijn met het startpistool in z’n gewone kloffi e?
Juist, Rob. Hij vroeg om stilte voor de start en boven het lawaai uit hoorde
ik hem nog iets roepen over hoe trots hij op zijn mr was, maar toen
klonk het schot al en daar liepen we dan. Heel even voorop, want al
snel vlogen de kinderen ons links en rechts voorbij. Corry, Esther en
Caroline hielden het na 200 meter voor gezien en ook Joke en Marijke
bleven al snel achter. Ik heb dapper geprobeerd juf Rita bij te
houden, maar na twee rondjes liet ik me stilletjes in het gras zakken.
Nooit gedacht dat je zo stijf kon worden van mr-werk.
<
18 MR magazine, nummer 4, april 2010

Column
Wilco Brussee
Echte gymleraar voor de prinsesjes
We schrijven 28 februari 2010, de laatste
dag van de Olympische Winterspelen in
Vancouver. Oranje heeft acht medailles
behaald, maar dat blijkt tegen te vallen.
Mart Smeets interviewt IOC-lid prins
Willem-Alexander op tv. Naast opbeurende
woorden voor Sven Kramer en
Gerard Kemkers over ‘de wissel’ en psychologische
beschouwingen over het toekomstig
welbevinden van bobsleeër
Edwin van Calker, laat onze kroonprins
zich uit over het sportonderwijs in Nederland
en dan meer in het bijzonder het
gebrek daaraan. Reeds in 1996, zo zegt
hij, heeft hij in een interview gepleit voor
de herinvoering van vakleerkrachten
gymnastiek. Elke basisschool zou naar
zijn mening zo’n vakleerkracht moeten
hebben. Hij had destijds eerst even met
het ministerie van Onderwijs contact opgenomen
en hoorde toen dat ze het gymnastiekonderwijs
weer gingen opzetten.
Nu, veertien jaar later, moet hij constateren
dat herinvoering is uitgebleven. De
kroonprins is hier duidelijk niet content
mee en zou graag willen dat zijn drie
dochters een echte gymleraar krijgen
voor hun lichamelijke opvoeding.
Ik moet allereerst zeggen dat ik het wel
van lef vond getuigen dat Willem-
Alexander zo’n statement durfde te maken.
Hij pleit feitelijk voor aanpassing
van beleid en wetgeving wat voorbehouden
is aan de politiek. Waarom steekt de
kroonprins dan toch zijn nek uit? Misschien
zag hij zijn kans schoon nu een
demissionair kabinet het land runt. De
nog zittende bewindslieden hebben genoeg
andere dingen aan hun hoofd dan
zich zorgen te maken over hun ministeriële
verantwoordelijkheid voor uitspraken
van de kroonprins. Bovendien sluit
ik niet uit dat Willem-Alexander zich
bewust was van de mogelijkheid dat de
net beëdigde minister van Onderwijs ad
interim, André Rouvoet - een familieman
bij uitstek -, sympathiek zou staan
tegenover de opnieuw verwoorde ideeen.
Een goede timing dus van de kroonprins.
Hij hoeft niet bang te zijn dat zijn
vrouw hem opnieuw moet corrigeren.
Ook míjn zegen heeft hij. Sport staat
mij na aan het hart, ik doe het helaas te
weinig maar geniet er volop van. Bovendien
is de maatschappij als geheel er
enorm bij gebaat dat mensen meer gaan
bewegen. Ik hoop dan ook dat het pleidooi
van de kroonprins op de diverse
onderwijsagenda’s terechtkomt. De
medezeggenschapsraden in den lande
kunnen hierbij een handje helpen door
herinvoering van de vakleerkracht gymnastiek
bespreekbaar te maken bij hun
besturen. Ik wil aan hen adviseren gebruik
te maken van hun initiatiefrecht
zoals geregeld in artikel 6 lid 2 van de
WMS. Dit artikellid bepaalt dat de mr
over alle aangelegenheden de school
betreffende aan het bevoegd gezag
voorstellen kan doen en standpunten
kenbaar kan maken. De besturen moeten
hier uiterst serieus mee omgaan en
zijn verplicht binnen drie maanden een
schriftelijke, met redenen omklede reactie
aan de mr uit te brengen. Hopelijk
omarmen zij de voorstellen en voorkomen
we met z’n allen dat er opnieuw
veertien jaar wordt stilgezeten! <
Wilco Brussee
is advocaat bij
Brussee Lindeboom
Advocaten te
Den Haag.
MR magazine, nummer 4, april 2010 19

De LaNg(zam)e weg
NaaR thuisoNDeRwijs
Nederland kent sinds 1901 een
wettelijke regeling van de leerplicht:
ouders van een kind
dat vijf jaar is geworden, zijn verplicht
dat kind op een school in te schrijven en
ervoor te zorgen dat het regelmatig die
school bezoekt. De leerplicht eindigt bij
zestien jaar. Als iemand op zijn zestiende
nog geen startkwalificatie heeft behaald
loopt de leerplicht door tot maximaal
achttien jaar. Alleen heet het dan kwalificatieplicht.
De leerplicht is een belangrijk
principe in ons recht. In feite betekent
het dat de staat een deel van de vorming
en opvoeding van het kind aan de ouderlijke
macht heeft onttrokken. De rechtvaardiging
daarvoor is het belang van het
kind. Elk kind is gebaat bij onderwijs
voor zijn latere beroepskansen en levensgeluk.
Daarnaast beschermt de leerplicht
het kind tegen ouders die het willen bestemmen
voor kinderarbeid.
Leerplicht en schooldwang
De leerplicht ontzegt het individu zijn
recht te kiezen voor wel of geen onderwijs
voor zijn kind. Leidt leerplicht ook
tot schooldwang? Daarover zijn de meningen
verdeeld. In de officiële stukken
wordt vaak aangevoerd dat er voldoende
keuzevrijheid is, dus geen schooldwang.
Scholen zelf zijn vrij hun lesmateriaal en
Kennen wij schooldwang in Nederland? Het belangrijkste
argument vóór die stelling is wel dat het hier verboden is
kinderen thuis te onderwijzen. En juist dat argument staat op
de helling, doordat de rechter de weg daar naartoe aanzienlijk
gemakkelijker lijkt te maken. Tenzij de wetgever alsnog
in de toekomst ingrijpt natuurlijk. Laten we onze aandacht
richten op een recente kantonzaak. Paul Zoontjens
pedagogische signatuur te bepalen, zodat
ouders iets te kiezen hebben. Als ouders
problemen hebben met de aanwezige
scholen in de buurt, kunnen zij altijd zelf
nieuwe scholen oprichten. Voor een leerplichtig
kind staat verder de mogelijkheid
open onderwijs te volgen aan een particuliere
dagschool, mits de school ‘wat de
inrichting van het onderwijs en de bevoegdheden
van de leraren betreft’ overeenkomt
met een door de overheid bekostigde
school. Ten slotte kunnen
ouders voor hun kind ontheffing vragen
van de leerplicht, indien zij bijvoorbeeld
overwegende bezwaren hebben tegen de
richting van alle binnen redelijke afstand
van de woning gelegen scholen. We spreken
hier van richtingsbezwaren. Daarop
komen we nog terug. Degenen die vinden
dat er wel sprake is van schooldwang
in ons land, wijzen erop dat het stichten
van nieuwe eigen scholen een lastige zaak
is vandaag de dag. Als het gaat om een
school die de overheid bekostigt, zijn de
kansen klein door de scherpe criteria die
daarvoor gelden. Het stichten van een
particuliere – dus onbekostigde – school
is alleen aantrekkelijk voor hen die voldoende
geld hebben. Je moet er dan vanuit
gaan dat je een paar duizend euro op
jaarbasis aan het onderwijs van je kind
kwijt bent. Ten slotte, zo maakt deze
groep duidelijk, is het in Nederland verboden
je kind thuis onderwijs te geven.
Nederland is met Duitsland ongeveer het
laatste land in Europa dat een wettelijk
verbod op thuisonderwijs kent.
Dat is niet altijd zo geweest. Het is in de
loop der tijd in de wetgeving vastgelegd,
zonder dat daar een uitgebreide, principiële
maatschappelijke discussie aan
vooraf is gegaan. Velen hechten inmiddels
aan een dergelijk verbod. Thuisonderwijs
strijdt in hun ogen met allerlei idealen die
we aan goed onderwijs voor onze kinderen
verbinden: het is kwalitatief riskant,
het houdt kinderen apart van andere kinderen
en het creëert ruimte voor praktijken
die onvoldoende stuurbaar en controleerbaar
zijn in het belang van het kind.
Juist dat laatste aspect maakt dat de tegenstanders
van thuisonderwijs nog in de
meerderheid zijn, want stel je voor dat je
daarmee verkapte Koranscholen of broeinesten
van islamitisch terrorisme toestaat!
Richtingsbezwaren
Niettemin is er al jaren een groep van
100 tot 200 ouders actief die intensief
voor thuisonderwijs ijvert. Ze doen dat
via acties om onder de werking van de
Leerplichtwet uit te komen door een ontheffing
te verkrijgen. Het bewandelen
van de weg van richtingsbezwaren lijkt
20 MR magazine, nummer 4, april 2010

daartoe het meest geëigend. Als ouders
dat verklaren is de onthef ng in principe
gegeven, want noch de overheid, noch de
rechter mag zich met de inhoud van die
bezwaren bemoeien. Als een hier verblijvende
Amerikaanse moeder zegt dat zij
de religie van een bepaalde indianenstam
aanhangt en daarom bezwaren heeft tegen
de richting van alle in de buurt gelegen
scholen, krijgt zij op basis van die
verklaring onthef ng. Dat is anders als
de rechter vindt dat het betreffende bezwaar
niet op de religieuze of levensbeschouwelijke
identiteit van de school betrekking
heeft, maar zich richt tegen haar
pedagogisch-didactische opvattingen.
Een ouder die bezwaren heeft omdat hij
Montessorionderwijs voorstaat, heeft geen
richtingsbezwaar in de zin van de wet.
Via richtingsbezwaren ligt een grote
ruimte open voor voorstanders van
thuisonderwijs. Als je maar verklaart dat
je bezwaren hebt, word je op je woord
geloofd en geldt de Leerplichtwet niet
meer voor jouw kind. In de wet zijn daarom
nadere beperkingen vastgelegd. In
artikel 8 staat dat ouders geen geldig beroep
doen kunnen op richtingsbezwaren
als hun kind recent geplaatst is geweest
op een school van de richting waartegen
ze hun bedenkingen uiten. Dus als ze
hun kind eerst op een katholieke school
in hun buurt zat, kunnen ze niet later bezwaar
maken tegen de richting van alle
(dus ook de katholieke) scholen.
Mensenrechtenverdrag
Sinds enige tijd zien we vonnissen van
vooral kantonrechters in strafzaken,
waarin ze openlijk aan de geldigheid van
artikel 8 tornen. Onlangs was er nog zo’n
vonnis in Haarlem1 . Iemand werd strafrechtelijk
vervolgd omdat hij zijn leerplichtig
kind thuis hield. De verdachte
voerde aan dat hij een beroep deed op
richtingsbezwaren, omdat hij en zijn
echtgenote de holistische levensovertuiging
aanhangen en zij het van belang
vinden dat hun kind overeenkomstig die
overtuiging onderwijs ontvangt. Het jaar
daarvoor was het kind ingeschreven op
een algemeen bijzondere school. De
dagvaarding luidde dan ook dat de Leerplichtwet
is overtreden en dat deze ouders
geen geldig beroep kunnen doen op
richtingsbezwaren. Toch stelde de kantonrechter
de verdachte in het gelijk, omdat
artikel 8 niet deugt. Als je je kind op
een bepaalde school hebt geplaatst en op
grond van een verandering van overtuiging
wilt omkijken naar ander onderwijs,
moet dat kunnen. Immers, het niet krijgen
van een onthef ng betekent dat je je
kind moet houden op een school, waartegen
je principiële bedenkingen hebt gekregen.
Zo opgevat is artikel 8 in strijd
met de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging
van art. 9 van het Europese
Mensenrechtenverdrag (EVRM). Art. 9
EVRM, dat hoger recht bevat dan de
Nederlandse wet, beschermt niet alleen
de vrijheid om een overtuiging te hebben,
maar ook om die te veranderen. Volgens
deze redenering kan de rechter art.
8 Leerplichtwet dus niet toepassen. Andere
kantonrechters hebben al een paar
jaar geleden eenzelfde standpunt ingenomen,
maar steeds bleek dat het vonnis in
hoger beroep bij het gerechtshof niet in
stand werd gelaten. De kwestie wordt nu
opnieuw voorgelegd en dat is opmerkelijk.
Een hogere rechter moet zich hierover
buigen. Het wordt tijd dat onze
hoogste rechter een einduitspraak doet.
Rechtbank Haarlem, sector Kanton, 22 januari 2010,
LJN: BL5479 (te vinden op www.rechtspraak.nl).
Paul Zoontjens is bijzonder
hoog leraar
onderwijsrecht aan de
Universiteit van
Tilburg.
O
P
MR magazine, nummer 4, april 2010 21
I
N
I
E

Het bestuur van onze scholengemeenschap
voor vmbo, havo en vwo wil een bestuurlijke
fusie aangaan met het bestuur van een
aantal basisscholen, een school voor speciaal
basisonderwijs en een school voor
speciaal onderwijs. Kunnen we na de fusie
één gmr instellen? En moet er een nieuw
reglement en statuut komen? Hoe brengen
we onze wensen in het fusieproces bij de
besturen in?
U kunt een gmr in het leven roepen voor de basisscholen, de
sbo-school en de school voor speciaal onderwijs. Dus alleen
voor de scholen van primair onderwijs. De scholengemeenschap
blijft er buiten. Deze heeft een eigen mr. De scheiding tussen de
medezeggenschapsorganen van het primair en voortgezet onderwijs
heeft te maken met het verschil in arbeidsvoorwaarden.
In de gmr in het primair onderwijs zijn de betrokken scholen
vertegenwoordigd. De leden van de afzonderlijke medezeggenschapsraden
kiezen de gmr-leden. De verhouding tussen het
aantal personeelsleden in de gmr moet gelijk zijn aan het aantal
ouderleden. De gmr-leden hoeven overigens geen lid van een
mr te zijn.
Bij een besturenfusie ontstaat één bestuur voor alle scholen.
Formeel gezien legt dit nieuwe bestuur een voorstel voor een
nieuw medezeggenschapsreglement en -statuut voor aan de mr
van de scholengemeenschap en aan de (g)mr’s van de scholen
in het primair onderwijs. Aangezien de medezeggenschapsstructuur
in het voortgezet onderwijs en het primair onderwijs
waarschijnlijk blijft bestaan, kunt u ervoor kiezen aan de bestaande
reglementen en de statuten niet veel te veranderen. De
structuur van het bestuur en het management zien er echter na
de fusie anders uit. Dat kan betekenen dat u de statuten en
reglementen in ieder geval moet aanpassen waar het gaat om de
manier waarop het bestuur informatie verschaft aan de raden en
overleg voert met de raden. Wordt dit overgelaten aan het
management of overlegt het bestuur zelf?
U kunt de fusie ook aangrijpen om de inrichting van de medezeggenschap
te herzien. Wellicht is het goed de sterke en zwakke
kanten van het functioneren van de medezeggenschap in het
primair en voortgezet onderwijs in de afgelopen periode in
kaart te brengen en na te gaan waar u verbeteringen kunt doorvoeren.
Ik raad u aan hiervoor alle koppen bijelkaar te steken.
De inrichting van de medezeggenschap wordt meestal al ont-
worpen vóór het fusiebesluit. Vaak wordt deze opgenomen in
een fusierapport dat ten grondslag ligt aan het de nitieve fusiebesluit
van de besturen. Het fusierapport kan de inrichting van
de medezeggenschap na de fusie globaal beschrijven of zelfs al
uitwerken in nieuwe reglementen en statuten. Het is verstandig
om, voordat het nieuwe bestuur aantreedt, hierover met de
‘oude’ besturen gezamenlijk om de tafel te gaan zitten en na te
gaan welke veranderingen in de medezeggenschap u nastreeft.
De oude besturen zijn in het fusieproces meestal vertegenwoordigd
in een fusiestuurgroep of een bestuurlijk platform. Voer in
dit geval overleg met zo’n orgaan en maak afspraken over wie
een voorstel maakt voor de tekst in het fusierapport. Bijvoorbeeld
een werkgroep met vertegenwoordigers van de gmr van
het ene en van de mr van het andere bestuur. Terugkoppeling
naar de raden en de achterbannen over de voortgang en de
resultaten is in deze fase nodig. Indien in het fusierapport al de
nieuwe reglementen en statuten staan, vraag dan vóór de publicatie
de leden van de raden om instemming. Na het de nitieve
fusiebesluit gaat meestal een periode in waarin de voorbereidingen
voorafgaande aan de fusiedatum plaatsvinden. In deze periode
kunt u de globaal beschreven medezeggenschapsstructuur
van het fusierapport uitwerken in reglementen en statuten. Ook
hierbij geldt: de leden van de betrokken raden moeten instemmen
met de resultaten. Eventueel kunt u al nieuwe leden werven
om te voorkomen dat er na de fusiedatum geen hiaat in de
medezeggenschap valt. De nieuwe raden kunnen dan vanaf de
fusiedatum direct aan de slag. <
Heeft u vragen over zaken waar u tegenaan loopt?
MR magazine hoort ze graag van u. Wij beantwoorden
ze dan in een van de volgende nummers.
Mail uw vraag naar de redactie van MR magazine:
mr@kluwer.nl. Op www.kluwer.nl/mr onder ‘vraag en
antwoord’ vindt u nog meer vragen en antwoorden.
Redactielid Henk Jansen beantwoordt vragen van
lezers. Hij is onderwijskundige en organisatieadviseur
en bekleedt diverse bestuursfuncties in het onderwijs.
22 MR magazine, nummer 4, april 2010

Colofon
MR magazine is een uitgave van
Kluwer
Hoofdredacteur
Leonie de Bruin, mr@kluwer.nl
Redactie
Loulène Boersma, Henk Jansen, Paul
Kamps, Hilde Mertens en Frederik Smit
Redactieadres
Kluwer, t.a.v. redactie MR magazine
Postbus 4
2400 MA Alphen aan den Rijn
Uitgever
J.F.M. Vreeburg
Contactpersoon Kluwer
C. Ketelaar, CKetelaar@kluwer.nl
Fotografie
Esther Pennarts Fotografie (cover)
Martine Sprangers Fotografie
Huib directeur Cees docent Maya moeder Joost leerling
Grafische vormgeving
VerheulCommunicatie.com,
Alphen aan den Rijn
Abonnementen
Abonnementsprijs € 92,93
Elk extra abonnement (op hetzelfde
aflever- en factuuradres) € 46,47.
Losse nummers € 14,50
Studentenprijs € 43,83
Genoemde prijzen gelden per jaar en
zijn inclusief BTW en verzendkosten.
Abonnementen op tijdschriften dienen
schriftelijk met inachtneming van een
opzegtermijn van drie maanden tegen
het einde van de abonnementsperiode
bij de uitgever te worden opgezegd,
bij gebreke waarvan het abonnement
stilzwijgend wordt verlengd voor de
duur van één jaar.
Abonnementenadministratie
en informatie
Kluwer t.a.v. klantenservice
Postbus 878, 7400 AW Deventer
Tel. 0570-673344, fax: 0570-691555
E-mail: info@kluwer.nl,
www.kluwer.nl/klantenservice
Verzending en facturering
Intermedia bv
Advertentieverkoop
Camilla van Kampen
Tel. 0570-647741, fax 0570-647749
E-mail: cvankampen@kluwer.nl
Mieke Bensink
Tel. 0570-648979, fax 0570-647749
E-mail: mbensink@kluwer.nl
Kluwer BV legt de gegevens van
abonnees vast voor de uit voering van
de (abonnements-)overeenkomst. De gegevens
kunnen door Kluwer, of zorgvuldig
geselecteerde derden, worden
gebruikt om u te informeren over relevante
producten en diensten. Indien u
hier bezwaar tegen heeft, kunt u contact
met ons opnemen. Op alle uitgaven van
Kluwer zijn de algemene leveringsvoorwaarden
van toepassing. Deze kunt u
lezen op www.kluwer.nl of opvragen via
tel: 0570-673344.
door Ype Driessen
ISSN 1872-6569
Regeling reprorecht
Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd, opgeslagen in een
geautomatiseerd gegevensbestand of
openbaar gemaakt in enige vorm of
op enige wijze, hetzij elektronisch,
mechanisch, in fotokopie of anderszins
zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever.
Voorzover het maken van kopieën uit
deze uitgave is toegestaan op grond
van art. 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo.
Besluit van 27 november 2002, Stb. 575,
dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde
vergoeding te voldoen aan de
Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus
3051, 2130 KB).

Praktijkserie BasisschoolManagement
Zit u in het management van uw basisschool? Dan heeft u er alle belang bij om de actuele
ontwikkelingen in uw vakgebied op de voet te volgen. Maar hoe blijft u bij in die draaikolk van de
actualiteit? Met de Praktijkserie BasisschoolManagement. Een onmisbare serie uitgaven die een
breed scala aan onderwerpen behandelt.
Ook dit jaar is de Praktijkserie weer uitgebreid met een aantal nieuwe titels met de meest actuele
onderwerpen waaronder ‘Bekwaamheidseisen in de praktijk en het Jaarverslag in het primair
onderwijs’ en ‘Beoordelingsgesprekken’. Een must voor iedere schoolleider! De Praktijkserie
BasisschoolManagement volgt de actualiteit in uw vakgebied en doet daarvan op boeiende wijze
verslag.
De Praktijkserie BasisschoolManagement:
Meer dan 50 uitgaven
Jaarlijks ca. 4 nieuwe titels
Boeiend en praktisch geschreven
Alle boeken kennen dezelfde opzet: concrete modellen, checklists, praktijkvoorbeelden,
uitgewerkte plannen voor invoering en literatuurverwijzingen.
Zowel los verkrijgbaar als via een abonnement
Elk boekje is los verkrijgbaar voor € 28,- (voor abonnees)
of € 35,- (los), incl. btw en excl. administratie- en verzendkosten.
Enkele andere voorbeelden uit de Praktijkserie
Basisschoolmanagement:
Goed bestuur, goed toezicht
Levensfasegericht personeelsbeleid in het basisonderwijs
De weerbarstige praktijk van het motiveren
Buitenschoolse opvang
Bijblijven in
uw vakgebied
Deze of andere boeken uit de Praktijkserie BasisschoolManagement bestellen?
Ga naar www.kluwer.nl/shop en bestel nu! U betaalt géén administratie- en verzendkosten.