Hoe gebruik ik het prognosemodel en hoe pas ik gegevens ... - DUO

VO – Hoe gebruik ik het prognosemodel en hoe pas ik 

gegevens aan? 

Gaat de prognose van de bekostiging alleen over de reguliere rijksbekostiging, of kunnen ook 

andere bekostigingselementen een rol spelen in het prognosemodel? ........................................ 3 

Hoe wordt de jaarlijkse indexatie van de OCW-begroting voor loon- en prijsbijstelling verwerkt in 

het prognosemodel? ............................................................................................................ 3 

In welke situaties kan het nodig zijn om de gegevens in het prognosemodel aan te passen om die 

in overeenstemming te brengen met mijn eigen inzichten in de omstandigheden van de school of 

scholen? ............................................................................................................................. 4 

Regionale onderwijspraktijk............................................................................................... 4 

Demografische ontwikkelingen .......................................................................................... 5 

Bekostigingselementen ..................................................................................................... 5 

Welke gegevens kan ik aanpassen om de uitkomsten van het prognosemodel in overeenstemming 

te krijgen met mijn eigen inzichten? ...................................................................................... 6 

In hoeverre is er controle op de gegevens die ik aanpas? ......................................................... 6 

Hoe ga ik snel naar de aan te passen gegevens? ..................................................................... 7 

Hoe selecteer ik de instelling van mijn keuze? ......................................................................... 8 

Hoe zoek ik het schoolbestuur of de BRIN-instelling van mijn keuze? ..................................... 8 

Ik kan het bestuur van mijn keuze niet selecteren, terwijl er wel een BRIN-instelling is 

geselecteerd. Hoe maak ik die keuze ongedaan om vervolgens een bestuur te selecteren? ....... 9 

Welke aanpassingen kan ik maken in de verstrekte rijksbekostiging van het meest recent voltooide 

bekostigingsjaar, en waar moet ik op letten? ......................................................................... 11 

Bekostiging i.v.m. kassiersfunctie ..................................................................................... 13 

Bekostiging op het werkgeversnummer ............................................................................. 14 

Correctie voor incidentele bekostigingselementen ............................................................... 15 

Hoe de rijksbekostiging van een BRIN-instelling is berekend uit die van zijn schoolbestuur ...... 16 

Hoe pas ik de leerlingenaantallen aan waarvoor in het meest recent voltooide kalenderjaar 

bekostiging is ontvangen? ................................................................................................... 17 

Correctie van de leerlingaantallen ..................................................................................... 18 

Controle op een consistente aanpassing van de gegevens .................................................... 19 

Hoe pas ik de leerlingenaantallen aan waarvoor in het lopende kalenderjaar bekostiging wordt 

ontvangen? ....................................................................................................................... 20 

Correctie van de leerlingaantallen ..................................................................................... 21 

Hoe pas ik de leerlingenaantallen aan waarvoor in de komende jaren bekostiging zal worden 

ontvangen? ....................................................................................................................... 21 

Prognose van het totale aantal leerlingen ........................................................................... 22 

Correctie van de geraamde totale leerlingaantallen ............................................................. 22 

Prognose van de samenstelling van de leerlingenpopulatie, uitgesplitst naar schooltype .......... 23 

Controle op een consistente aanpassing van de gegevens .................................................... 24 

Hoe bereken ik scenario’s met afwijkende gemiddelde vergoedingen per leerling? ...................... 25 

Doorrekenen van scenario met andere vergoedingen per leerling .......................................... 26 

Hoe kan de gemiddelde vergoeding per vo-leerling lager worden, terwijl juist een hogere 

vergoeding per leerling is ingevuld? .................................................................................. 27 

Zijn de bekostigingsprognoses eigenlijk wel een betrouwbare raming, als de 

leerlingvergoedingen per schoolsoort geen feitelijke bedragen zijn, maar slechts benaderingen 

daarvan? ....................................................................................................................... 29 

1 

VO - E - Hoe gebruik ik het prognosemodel en hoe pas ik gegevens aan 01v03.docx 

Laatst opgeslagen: 3-5-2013 10:01:00

Houdt het model ook rekening met de plannen die het ministerie de komende jaren heeft met 

het voortgezet onderwijs? ................................................................................................ 30 

Houdt het prognosemodel er rekening mee dat sommige vormen van aanvullende bekostiging 

tijdelijk van aard zijn en anderen blijvend? ........................................................................ 30 

Kan ik er op rekenen dat het prognosemodel werkelijk alle informatie bevat die nodig is om de 

rijksbekostiging te prognosticeren? ................................................................................... 31 

Hoe voeg ik andere baten dan die van de rijksbekostiging toe aan de bekostigingsprognose? ...... 31 

Specifieke omstandigheden in de bekostigingsrelatie met het Rijk en inkomsten uit andere 

bronnen ......................................................................................................................... 32 

Invoer voor schoolbesturen en BRIN-instellingen ................................................................ 33 

Hoe verander ik het basisjaar om de ontwikkelingen mee te vergelijken? .................................. 33 

Hoe vul ik de feitelijke en geplande formatieplaatsen van het personeelsbestand in? .................. 34 

Normatieve versus de feitelijke en geplande formatie .......................................................... 34 

Invullen van de feitelijke en geplande formatieplaatsen ....................................................... 35 

Hoe vul ik de feitelijke en geplande gpl van het personeelsbestand in? ...................................... 37 

NB: verschil tussen prognoses van de rijksbekostiging en de personele bekostiging ................ 37 

Invullen van de feitelijke en geplande gpl .......................................................................... 38 

Hoe zien de uitkomsten in tabelvorm eruit? ........................................................................... 40 

Prognose van leerlingenaantallen en bekostiging ................................................................. 40 

Samenstelling van de leerlingenpopulatie naar schoolsoort................................................... 41 

Aantal formatieplaatsen in voltijds dienstverbanden ............................................................ 42 

Gpl per voltijds dienstverband .......................................................................................... 44 

Personele budgetten: de normatieve personele bekostiging en de geplande personeelslasten ... 44 

Normatieve personele bekostiging en geplande personele lasten als percentage van de 

bekostigingsprognose ...................................................................................................... 46 

Schaalgrootte van het primaire proces: het gemiddeld aantal leerling per voltijds dienstverband 

.................................................................................................................................... 47 

Gevolgen van onevenredige aanpassing van het personeelsbestand, uitgedrukt in kosten per 

leerling .......................................................................................................................... 49 

Gevolgen van laissez-faire: volledige instandhouding van het personeelsbestand .................... 53 

Hoe zien de uitkomsten van verschilberekeningen en ontwikkelingen er in tabelvorm uit? ........... 55 

Leerlingenaantallen ......................................................................................................... 55 

Bekostiging .................................................................................................................... 57 

Formatieplaatsen in FTE – de jaarlijkse verandering ............................................................ 61 

Formatieplaatsen in FTE – de verandering ten opzichte van het basisjaar ............................... 63 

Gemiddelde personele last (gpl) ....................................................................................... 65 

Personele bekostiging en lasten – de jaarlijkse verandering.................................................. 68 

Personele bekostiging en lasten – de verandering ten opzichte van het basisjaar .................... 70 

Het prognosemodel is een spreadsheet, gemaakt in Excel 2007. Invulvelden herkent u aan de 

grijze achtergrondkleur. 

Deze documentatie is bedoeld als naslagwerk, niet om van kaft naar kaft te lezen. Onderdelen zijn 

daarom zoveel mogelijk zelfstandig leesbaar. 

Een en ander is hier toegelicht met een voorbeeld van het fictieve schoolbestuur VO IJsselmeer, 

waarin 2011 het meest recent voltooide bekostigingsjaar was. 

2 



Gaat de prognose van de bekostiging alleen over de 

reguliere rijksbekostiging, of kunnen ook andere 

bekostigingselementen een rol spelen in het 

prognosemodel? 

Doorgaans bestaat het merendeel van de bekostiging van vo-instellingen uit de rijksbekostiging die 

het van het ministerie ontvangt. Het gaat dan om 

de basisbekostiging voor personeel en materieel; 

tijdelijke en structurele aanvullende regelingen, zoals bijvoorbeeld de leerplusregeling; 

tijdelijke bekostigingselementen die een gevolg zijn van specifieke besluiten of maatregelen 

gericht op het bestuur, zoals bijvoorbeeld aanvullende bekostiging wegens bijzondere 

omstandigheden, inhoudingen wegens aflossing van schuld bij OCW of wegens geconstateerde 

onrechtmatigheden; 

gelden die zijn bekostigd op het werkgeversnummer van het bestuur, en waarvan niet als 

zodanig kan worden herleid of die middelen bestemd waren voor het voortgezet onderwijs of 

voor andere onderwijssectoren; 

sommige schoolbesturen hebben een instelling onder zich die functioneert als kassiersschool 

binnen een samenwerkingsverband. Deze school ontvangt bekostiging voor 

reboundvoorzieningen en regionale zorgbudget, die voor de deelnemende instellingen binnen 

het samenwerkingsverband bestemd zijn. 

Het leeuwendeel van de rijksbekostiging is afhankelijk van het leerlingenaantal, en komt tot stand 

door middel van een zogenaamde P x Q-berekening, waarbij Q staat voor het leerlingenaantal en P 

voor een gemiddelde vergoeding per leerling. Het prognosemodel volgt eveneens een P x Qbenadering. 

Naast de rijksbekostiging kunnen gebruikers de behoefte hebben om andere 

bekostigingselementen dan die van de reguliere rijksbekostiging, in de prognoses te betrekken. In 

het prognosemodel is daarvoor ruimte gelaten. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om gemeentelijke 

bijdragen, ouderbijdragen en andere inkomstenbronnen, boetes/kortingen/terugvorderingen 

wegens geconstateerde onrechtmatigheden etc., waarvan de omvang niet per sé direct 

samenhangt met het aantal leerlingen. In het prognosemodel worden deze bekostigingselementen 

op een generieke manier verwerkt, wat wil zeggen dat zij als vaste bedragen worden opgeteld bij, 

of afgetrokken van, de leerlingafhankelijke bekostiging. 

Hoe wordt de jaarlijkse indexatie van de OCW-begroting 

voor loon- en prijsbijstelling verwerkt in het 

prognosemodel? 

Het prognosemodel bevat zoveel mogelijk informatie die bekend is ten tijde van publicatie van het 

model. Dat betekent dat alle besluitvorming van de ministerraad met budgettaire gevolgen voor de 

begroting van het ministerie van onderwijs is meegenomen tot de laatste Prinsjesdag. Wat daarna 

is besloten is niet verwerkt. 

Het publicatieschema voorziet in actualisaties van het prognosemodel in het voorjaar van elk 

kalenderjaar. Bij publicatie van het prognosemodel in het voorjaar is belangrijk om op te merken, 

dat de jaarlijkse besluitvorming in de ministerraad over de indexering voor loon- en 

prijsontwikkeling van de rijksbegroting van het lopende kalenderjaar ontbreekt. Dat betekent, dat 

het prognosemodel raamt op het prijsniveau van het laatst voltooide bekostigingsjaar, in het 

voorbeeld is dat 2011. Pas in het najaar van 2012 wordt de indexering 2012 van de materiële 

bekostiging en de gemiddelde personele last (gpl) bekend, zodat die in de voorjaarspublicatie van 

het prognosemodel ontbreekt. Dat geldt uiteraard ook voor de daaropvolgende jaren 1 . 

1 In afwijking op deze passage zijn de voorbeelden in deze toelichting wèl in prijspeil 2012. Reden daarvan is 

dat deze documentatie is geschreven na verschijning van de Rijksbegroting 2013 (in september 2012). 

3 



In welke situaties kan het nodig zijn om de gegevens in 

het prognosemodel aan te passen om die in 

overeenstemming te brengen met mijn eigen inzichten in 

de omstandigheden van de school of scholen? 

Met de in het prognosemodel meegeleverde gegevens kunnen gebruikers hun meerjarige 

prognoses maken. Die prognoses gaan uit van de onderwijspraktijk van de afgelopen vijf 

schooljaren, die is geregistreerd in BRON en door DUO worden beheerd. Verder zijn de 

bevolkingsprognoses voor afzonderlijke postcodegebieden van belang, die ABF Research publiceert 

in PRIMOS. Tenslotte speelt de ontvangen rijksbekostiging van het laatste voltooide 

bekostigingsjaar een belangrijke rol, die DUO administreert in GEFIS. 

Deze gegevens gaan allemaal uit van informatie over het recente verleden, of van prognoses van 

derden. Het houdt geen rekening met mogelijke ontwikkelingen in de lokale onderwijspraktijk voor 

de (nabije) toekomst, met eventueel andere inzichten in de bevolkingsontwikkeling, en met andere 

bekostiging dan die van het Rijk. In de volgende situaties kan het nodig zijn om de gegevens in het 

prognosemodel aan te passen. Een en ander is gegroepeerd naar regionale onderwijspraktijk, 

demografische ontwikkelingen, en bekostiging. 

Regionale onderwijspraktijk 

In de onderverdeling van de leerlingenaantallen naar onderbouw, lwoo/praktijkonderwijs, 

bovenbouw vmbo, havo en vwo is uitgegaan van de onderverdeling in de meest recente 

leerlingentelling. Vervolgens is in de prognose rekening gehouden met een landelijk 

gemiddelde van de zogenaamde onderwijstrends. Regionale verschillen in onderwijstrends zijn 

onbekend, en zijn dan ook niet verwerkt in de uitsplitsing van de leerlingenraming per 

schoolsoort. Inzichten in regionale onderwijstrends en die afwijken van de landelijke, 

kunnen het nodig maken om de geraamde leerlingenaantallen aan te passen. 

De prognose gaat uit van historische gegevens, er wordt geen rekening gehouden met 

toekomstige ontwikkelingen in de onderwijspraktijk in de regio. 

o Wordt in uw voedingsgebied voorzien in de opening of sluiting van een vestiging 

van u of uw concullega, dan kan dat gevolgen hebben voor de reikwijdte van uw 

voedingsgebied en het marktaandeel daarin. Dat heeft gevolgen voor de 

leerlingenprognose van u en uw concullega’s in de regio. Voor deze invloeden is in de 

prognose niet voorzien, en kan het nodig zijn om de leerlingenprognose op aan te 

passen. 

o Dat geldt ook voor veranderingen die u mogelijk verwacht in uw marktaandelen als 

gevolg van ontwikkelingen in imago- en reputatie van uw instellingen en die van 

uw concullega’s in de regio. 

o Ook veranderingen in het onderwijsaanbod van u of uw concullega’s kunnen 

gevolgen hebben voor uw marktaandelen in de bevolking. 

o Hetzelfde kan worden gezegd van mogelijke veranderingen die u verwacht in de 

doorstroom naar opeenvolgende leerjaren als gevolg van ontwikkelingen in de 

kwaliteit van het onderwijs en didactische methoden van uw instellingen. 

Verder wordt aanbevolen om de gegevens in het prognosemodel aan te passen als u verwacht: 

dat de komende jaren de leeftijdsopbouw van uw leerlingenpopulatie substantieel zal 

afwijken van die in de recente leerlingentellingen; 

dat de komende jaren de reikwijdte van uw voedingsgebied en uw marktaandelen van 

de eerstejaars in de verschillende postcodegebieden – relevant voor de geraamde instroom – 

wezenlijk zal afwijken van die in de recente leerlingentellingen; 

dat de komende jaren de gemiddelde verblijfsduur van leerlingen aan uw instellingen – 

de doorstroom naar opeenvolgende leerjaren – substantieel zal afwijken van die in de recente 

leerlingentellingen; 

dat de komende jaren de regionale en lokale voorkeuren voor de schoolsoorten wezenlijk 

zal afwijken van de landelijk gemiddelde onderwijstrends. 

4 



Demografische ontwikkelingen 

De bevolkingsprognose voor de afzonderlijke postcodegebieden bevatten in bepaalde mate 

onzekerheden, met name op het punt van voorgenomen nieuwbouw en sloop van woningen. 

Vertaling van realisatie van nieuwbouw- en sloopprogramma’s naar concrete 

kalenderjaren en postcodegebieden 

In de leerlingenraming is de bevolkingsprognose als een gegeven verondersteld. Die 

bevolkingsprognose bevat onder andere een vertaling van veranderingen in de 

woningvoorraad – als gevolg van nieuwbouw en sloop – naar wijzigingen in de bevolking en 

haar samenstelling, waaronder die naar leeftijdgroepen. Bouw- en sloopprogramma’s 

worden meerdere jaren van tevoren ingepland. Maar bezwaarprocedures en ontwikkelingen 

in de woningmarkt kunnen tot onzekerheden leiden in de inschatting van ABF Research 

over het jaar waarin sloop- en nieuwbouwprogramma’s worden uitgevoerd en opgeleverd, 

en hoe die programma’s zich vertalen naar de afzonderlijke postcodegebieden. 

Vertaling van opgeleverde nieuwbouw naar bevolkingsaantallen en hun kenmerken 

(met name leeftijd) 

Vervolgens is ook de inschatting onzeker van de bevolkingsaantallen die de opgeleverde 

nieuwbouwwoningen zullen bevolken, en hun kenmerken. 

Verder wordt aanbevolen om de gegevens in het prognosemodel aan te passen als u verwacht: 

dat de komende jaren de demografische ontwikkelingen wezenlijk anders zullen zijn dan die in 

de PRIMOS-bevolkingsprognose; 

dan wel dat u voor de komende jaren verwacht dat de demografische ontwikkeling in de 

PRIMOS-bevolkingsprognose uw instellingen meer of minder dan gemiddeld zal raken. 

Gebruikers van het vo-prognosemodel in gebieden met plannen voor grootschalige sloop en 

nieuwbouw kunnen eigen inzichten hebben over de wijze en fasering waarop die projecten worden 

uitgevoerd en hoe zich die in bevolkingsontwikkeling vertalen. Voor nadere informatie over hoe 

daarmee in PRIMOS rekening is gehouden wordt verwezen naar http://www.primosonline.nl/, en 

naar ABF Research (www.abfresearch.nl/). 

Bekostigingselementen 

De bekostiging in het prognosemodel bestaat uit: 

de basisbekostiging voor personeel en materieel; 

tijdelijke en structurele aanvullende regelingen, zoals bijvoorbeeld de leerplusregeling; 

tijdelijke bekostigingselementen die een gevolg zijn van specifieke besluiten of maatregelen 

gericht op het bestuur, zoals bijvoorbeeld aanvullende bekostiging wegens bijzondere 

omstandigheden, inhoudingen wegens aflossing van schuld bij OCW of wegens geconstateerde 

onrechtmatigheden; 

gelden die zijn bekostigd op het werkgeversnummer van het bestuur, en waarvan niet als 

zodanig kan worden herleid of die middelen bestemd waren voor het voortgezet onderwijs of 

voor andere onderwijssectoren; 

sommige schoolbesturen hebben een instelling onder zich die functioneert als kassiersschool 

binnen een samenwerkingsverband. Deze school ontvangt bekostiging voor 

reboundvoorzieningen en regionale zorgbudget, die voor de deelnemende instellingen binnen 

het samenwerkingsverband bestemd zijn. 

De bekostigingsgegevens kunnen mogelijk aangepast moeten worden als: 

uw kassiersschool de middelen voor reboundvoorzieningen en regionaal zorgbudget 

heeft herverdeeld onder de deelnemende scholen; 

u geen kassierschool heeft, maar wel scholen heeft die geld voor 

reboundvoorzieningen en/of regionale zorgbudget ontvangt via een kassierschool van 

een ander schoolbestuur; 

het schoolbestuur zowel scholen voor voortgezet onderwijs, als voor andere onderwijssectoren 

heeft, en bovenschools gelden ontvangt op het werkgeversnummer. Van deze gelden is in het 

prognosemodel verondersteld dat ze bestemd zijn voor voortgezet onderwijs. Voor zover die 

op het werkgeversnummer ontvangen bovenschoolse gelden geen betrekking hebben 

op het voortgezet onderwijs, moet de bekostiging daarvoor worden aangepast. 

u inkomsten heeft uit gemeentelijke bijdragen en die wilt betrekken in de 

bekostigingsprognose; 

u inkomsten heeft uit ouderbijdragen en die bij de bekostigingsprognose wilt betrekken; 

u inkomsten heeft uit andere bronnen, en die bij de bekostigingsprognose wilt betrekken; 

5 



u specifiek voor uw school of scholen bekostiging ontvangt van het ministerie, zoals 

bijvoorbeeld eenmalige aanvullende bekostiging in verband met bijzondere omstandigheden 

(art. 85a en 89 WVO); 

u specifiek voor uw school of scholen inhoudingen op de bekostiging heeft of 

terugvorderingen, bijvoorbeeld wegens geconstateerde onregelmatigheden; 

u kortingen op de bekostiging heeft in verband met bijvoorbeeld aflossingen op van OCW 

ontvangen leningen. 

Welke gegevens kan ik aanpassen om de uitkomsten van 

het prognosemodel in overeenstemming te krijgen met 

mijn eigen inzichten? 

Het prognosemodel is stapsgewijs opgebouwd. In elke stap kunt u de uitkomsten naar eigen 

inzichten bijsturen, tenzij anders is aangegeven. Naast het invullen van het registratienummer 

waarmee het schoolbestuur of de school bij DUO bekend is, zijn de zeven stappen: 

1. Selectie van de instelling van uw keuze (verwezen wordt naar de paragraaf ‘Hoe selecteer ik de 

instelling van mijn keuze?’); 

2. De in het meest recent voltooide bekostigingsjaar verstrekte rijksbijdrage voor vo-leerlingen 

(nader toegelicht in de paragraaf ‘Welke aanpassingen kan ik maken in de verstrekte 

rijksbekostiging van het meest recent voltooide bekostigingsjaar, en waar moet ik op letten?’); 

3. De leerlingaantallen die bij dat bekostigingsjaar (zie paragraaf ‘Hoe pas ik de 

leerlingenaantallen aan waarvoor in het meest recent voltooide kalenderjaar bekostiging is 

ontvangen?’); 

4. De leerlingaantallen van het lopende bekostigingsjaar (toelichting in paragraaf ‘Hoe pas ik de 

leerlingenaantallen aan waarvoor in het lopende kalenderjaar bekostiging wordt ontvangen?’); 

5. Prognose van het verwachte leerlingenaantal op 1 oktober vanaf het lopende bekostigingsjaar 

(paragraaf ‘Hoe pas ik de leerlingenaantallen aan waarvoor in de komende jaren bekostiging 

zal worden ontvangen?’); 

6. Prognose van de samenstelling van de leerlingenpopulatie, uitgesplitst naar schooltypen 

onderbouw, bovenbouw vmbo, havo, vwo, en lwoo/pro (zie ook dezelfde paragraaf als bij het 

vorige punt); 

7. De Rijksvergoeding per leerling in het meest recent voltooide bekostigingsjaar (paragraaf ‘Hoe 

bereken ik scenario’s met afwijkende gemiddelde vergoedingen per leerling?’); 

8. Indien gewenst kan vervolgens voor ieder bekostigingsjaar de prognose van de bekostiging 

met een generiek bedrag worden aangepast voor andere bekostigingselementen dan de 

rijksbekostiging (zie paragraaf ‘Hoe voeg ik andere baten dan die van de rijksbekostiging toe 

aan de bekostigingsprognose?’). 

Daarnaast biedt het prognosemodel de mogelijkheid om de personele planning van uw instellingen 

te vergelijken met de ontwikkeling van de (normatieve) personele bekostiging uit de wet- en 

regelgeving: 

De werkelijke en geplande voltijds dienstverbanden kunnen worden vergeleken met de 

normatieve formatieplaatsen, die berekend zijn met de personele ratio’s uit het Formatiebesluit 

en het voor uw instellingen geraamde leerlingenaantal (zie paragraaf ‘Hoe vul ik de feitelijke en 

geplande formatieplaatsen van het personeelsbestand in?’). 

De werkelijke en geplande gpl kan worden ingevuld, waarmee de geplande personele lasten 

worden berekend waarvan de ontwikkeling kan worden vergeleken met die van de 

(normatieve) personele bekostiging (zie ‘Hoe vul ik de feitelijke en geplande gpl van het 

personeelsbestand in?’). 

In hoeverre is er controle op de gegevens die ik aanpas? 

Veel van de invulvelden in het prognosemodel bevatten controles om te voorkomen dat er 

inconsistente gegevens worden ingevuld. Zo wordt bijvoorbeeld bij het wijzigen van de 

leerlingenaantallen gecontroleerd of het gewijzigde totaalaantal overeenkomt met de wijzigingen in 

de leerlingenaantallen voor onderbouw, bovenbouw vmbo, havo, vwo, en/of lwoo/pro. Als die 

wijzigingen niet met elkaar overeenkomen krijgt u een melding. Daarnaast geeft het 

prognosemodel dan geen uitkomsten meer. 

Verder zijn waar mogelijk validiteitscontroles op de invoer, die bijvoorbeeld voorkomen dat u een 

letter of een woord invult waar een getal wordt verwacht. Figuur 1 toont daarvan een voorbeeld. 

6 



Figuur 1 - Voorbeeld van validiteitscheck op de invoer 

Hoe ga ik snel naar de aan te passen gegevens? 

Figuur 2 toont de inhoudsopgave met de gegevens die kunnen worden aangepast. Voor 

schoolbesturen staat die inhoudsopgave op werkblad Inhoudsopgave_Bestuur, voor BRINinstellingen 

op werkblad Inhoudsopgave_BRIN. Om snel naar de plek te gaan om gegevens aan te 

passen, zijn ‘knoppen’ met hyperlinks beschikbaar. Klik met de cursor op de blauwe vlakken rechts 

in figuur 2. 

Ondanks dat u met behulp van de juiste hyperlink naar de gewenste informatie bent 

genavigeerd, kan het voorkomen dat de tabel of grafiek niet op uw scherm staat. In dat geval 

staat de cursor onderin het beeld, en staat de gewenste tabel of grafiek daar onmiddellijk 

onder. Door naar beneden te scrollen komt de gewenste informatie alsnog op uw scherm. 

Figuur 2 - Inhoudsopgave met aan te passen gegevens, navigatie ondersteund met 

hyperlinks 

Om terug naar de inhoudsopgave te navigeren, zijn bij de aan te passen gegevens vergelijkbare 

blauwe vlakken beschikbaar. Figuur 3 laat daarvan een voorbeeld zien. 

Figuur 3 - Voorbeeld met navigatie-ondersteunende hyperlinks bij aan te passen 

gegevens 

7 



Hoe selecteer ik de instelling van mijn keuze? 

In dit deel wordt toegelicht hoe het schoolbestuur of BRIN-instelling van uw keuze kan worden 

geselecteerd. 

Het prognosemodel laat uitkomsten zien voor zowel het bestuursverband als voor de afzonderlijke 

instellingen met een eigen BRIN-nummer binnen het bestuursverband. Als een instelling met een 

BRIN-nummer is geselecteerd, dan worden in het deel waarin de bestuursresultaten worden 

gepresenteerd de gegevens getoond van het bestuur tot welk verband de BRIN-instelling behoort. 

Als er al een bestuur was geselecteerd, dan worden die gegevens overschreven met die van het 

bestuur tot welk verband de geselecteerde BRIN-instelling behoort. 

Klik op de hyperlink in de inhoudsopgave om snel naar de plek te gaan om de instelling te 

selecteren (zie figuur 4). 





Figuur 4 - Klik op de hyperlink in de inhoudsopgave 

Hoe zoek ik het schoolbestuur of de BRIN-instelling van mijn keuze? 

Voor schoolbesturen staan de keuzemogelijkheden in een lijst op blad Bestuur_model. 

Voor BRIN-instellingen is dat op blad BRIN_model. 

Schoolbesturen op blad Bestuur_model 

Ga met de cursor op het grijze vakje staan onder “Maak uw keuze:”. 

Rechts van dat vlak verschijnt een knop met een naar beneden wijzend driehoekje (figuur 

5). 

Klik op de knop met het driehoekje. Er verschijnt een lijst met namen van schoolbesturen. 

Figuur 5 - Keuzelijst verschijnt door op knop te klikken. 

8 



De ordening van de lijst kunt u bepalen door uw keuze in het grijze vakje onder “Kies de 

ordening waarop u het schoolbestuur wilt selecteren. Sortering op:”. Gekozen kan worden 

op een sortering op: 

o Bestuursnummer 

o Bestuursnaam (als u niets invult, is de lijst op alfabetische volgorde van de 

bestuursnaam). 


Rechts van dat vlak verschijnt een knop met een naar beneden wijzend driehoekje. 

Klik op de knop met het driehoekje. Selecteer vervolgens de ordening van uw voorkeur. 

BRIN-instelling op blad BRIN_model 


Rechts van dat vlak verschijnt een knop met een naar beneden wijzend driehoekje (figuur 

5). 

Klik op de knop met het driehoekje. Er verschijnt een lijst met namen van schoolbesturen. 

Figuur 6 - Ordeningslijst verschijnt door op knop te klikken. 

De ordening van de lijst kunt u bepalen door uw keuze in het grijze vakje onder “Kies de 

ordening waarop u de school wilt selecteren. Sortering op:”. Gekozen kan worden op een 

sortering op: 

o BRIN-nummer 

o BRIN-naam 

o Bestuursnummer + BRIN-nummer (als u niets invult, is de lijst op bestuursnummer 

en BRIN-nummer gesorteerd; alle instellingen binnen een bestuursverband staan 

dan bij elkaar). 



Klik op de knop met het driehoekje. Selecteer vervolgens de ordening van uw voorkeur. 

Ik kan het bestuur van mijn keuze niet selecteren, terwijl er wel een BRINinstelling 

is geselecteerd. Hoe maak ik die keuze ongedaan om vervolgens een 

bestuur te selecteren? 

Bijgaande figuur illustreert dit met een voorbeeld. Op het blad BRIN_model staan de landelijke 

totalen, terwijl u het bestuur VO IJsselmeer met bestuursnummer 12345 wilt selecteren. Wat u ook 

probeert, er verandert niets en op het blad Bestuur_model blijven de landelijke gegevens staan. 

Om bestuur VO IJsselmeer te selecteren moet eerst de selectie op het blad BRIN_model ongedaan 

gemaakt worden. 

Klik met de cursor op het zwarte vlak (zie figuur 7). Hierdoor navigeert u naar het blad 

BRIN_model. 

9 



Figuur 7 - Geen selectie van bestuur mogelijk doordat een BRIN-instelling is 

geselecteerd. Klik op zwart vlak. 

Volg de instructie in de cel waarheen u wordt genavigeerd op het blad BRIN_model (zie figuur 

8). Daarmee staat de cursor in het grijze vlak onder “Maak uw keuze:”. 

Wis de inhoud van die cel. 

Klik met de cursor op het zwarte vlak. Hierdoor navigeert u terug naar het blad Bestuur_model. 

Figuur 8 - Wis de inhoud van de grijze cel onder "Maak uw keuze:", en klik op zwarte 

vlak. 

De waarschuwing dat op blad BRIN_model een selectie staat (zie figuur 7) is weg. 

Volg de instructie in de cel waarheen u wordt genavigeerd op het blad Bestuur_model (zie 

figuur 9). Daarmee staat de cursor in het grijze vlak onder “Maak uw keuze:”. 


Figuur 9 - Selecteer het grijze vlak onder "Maak uw keuze:". 

10 



Klik op de knop met het driehoekje. Er verschijnt een lijst met namen van schoolbesturen (zie 

figuur 10). 

Selecteer het bestuur van uw keuze. In het voorbeeld wordt gekozen voor VO IJsselmeer met 

bestuursnummer 12345. 

Figuur 10 - Selecteer het schoolbestuur van uw keuze uit de lijst. 

Het eindresultaat wordt in figuur 11 getoond. De rood omkaderde informatie geeft aan welke 

gegevens op blad Bestuur_model staan. Het bevestigt dat de bestuursgegevens worden 

getoond van het schoolbestuur van uw keuze. 

Figuur 11 - Eindresultaat 

Welke aanpassingen kan ik maken in de verstrekte 

rijksbekostiging van het meest recent voltooide 

bekostigingsjaar, en waar moet ik op letten? 

Bron voor de bekostigingsinformatie van het meest recent voltooide kalenderjaar is GEFIS, de 

betalingsregistratie van DUO. Daaruit blijkt hoeveel bekostiging het schoolbestuur in het 

achterliggende bekostigingsjaar heeft ontvangen voor vo-leerlingen. 

Een nadere toelichting op de bestanddelen van de bekostiging is gegeven in de paragraaf ‘Gaat de 

prognose van de bekostiging alleen over de reguliere rijksbekostiging, of kunnen ook andere 

bekostigingselementen een rol spelen in het prognosemodel?’. 

Een en ander is hier toegelicht met een voorbeeld van het fictieve schoolbestuur VO IJsselmeer, 

waarin 2011 het meest recent voltooide bekostigingsjaar was. 

Aanpassing van de bekostigingsgegevens kan alleen worden ingevuld op het werkblad 

Bestuur_model. Reden daarvoor is, dat de rijksbekostiging wordt overgemaakt aan schoolbesturen 

in plaats van aan BRIN-instellingen. De op werkblad geraamde bekostiging voor BRIN-instelling is 

11 



afgeleid van de bekostiging van het schoolbestuur waartoe de BRIN-instelling behoort. Een en 

ander is nader toegelicht in paragraaf ‘Hoe de rijksbekostiging van een BRIN-instelling is berekend 

uit die van zijn schoolbestuur’. 

Klik op de hyperlink in de inhoudsopgave om snel naar de plek te gaan om de gegevens aan te 

passen (zie figuur 12). 






Figuur 13 laat zien dat VO IJsselmeer in 2011 in totaal € 55.375.243,-- heeft ontvangen. Daarvan 

was € 1.500.000,-- toegekend in verband met de kassiersfunctie die één of meerdere scholen van 

VO IJsselmeer heeft ten behoeve van het samenwerkingsverband. Van die gelden wordt 

aangenomen dat die voor het regionaal samenwerkingsverband bedoeld zijn in plaats van voor VO 

IJsselmeer. Daarom worden die gelden afgetrokken van de ontvangen bekostiging, en resteert € 

53.875.243,--. 

De gebruiker moet zelf invullen hoeveel middelen VO IJsselmeer heeft ontvangen van het 

samenwerkingsverband. 

Van € 250.000,-- staat niet zonder meer vast dat die voor VO-onderwijs bestemd was, omdat dit 

bekostigd is geweest op het werkgeversnummer. 

12 



Figuur 13 - Gegevens aanpassen van de rijksbekostiging van het achterliggende 

kalenderjaar 

Bekostiging i.v.m. kassiersfunctie 

Gelden, die zijn ontvangen doordat een of meer van de scholen van het schoolbestuur een 

kassiersfunctie van een samenwerkingsverband vervult, zijn in beginsel bestemd voor het 

samenwerkingsverband. Daarom worden in het prognosemodel die gelden in mindering gebracht 

op de totaal ontvangen bekostiging. Het rode puntje in figuur 13 bevat een toelichting van 

vergelijkbare strekking, die zichtbaar wordt als u er met de cursor overheen beweegt (zie figuur 

14). 

Figuur 14 - Toelichting bij kassiersgelden 

Meestal zal een deel van de gelden van het samenwerkingsverband bestemd zijn voor leerlingen 

aan de scholen van het schoolbestuur. Dat bedrag moet de gebruiker zelf invullen op de regel 

13 



‘Correctie: middelen die vanuit samenwerkingsverband zijn toegekend:’. Door met de cursor over 

het rode puntje te bewegen verschijnt de toelichting uit figuur 15. 

Figuur 15 - Toelichting op de in te vullen en van het samenwerkingsverband ontvangen 

gelden 

In figuur 16 is getoond dat VO IJsselmeer € 300.000,-- van het samenwerkingsverband ontvangt. 

Figuur 16 - VO IJsselmeer ontving in 2011 € 300.000 van het samenwerkingsverband 

Na verrekening van de van het samenwerkingsverband ontvangen gelden heeft VO IJsselmeer in 

2011 € 54.175.243,-- ontvangen. 

Bekostiging op het werkgeversnummer 

Een deel van de bekostiging of vorderingen wordt geboekt op het werkgeversnummer van het 

schoolbestuur, zoals bijvoorbeeld de groeiregeling PO. Bij schoolbesturen die ook scholen in het 

primair of middelbaar beroepsonderwijs hebben staat van die gelden niet zonder meer vast, dat die 

allemaal bestemd zijn voor het voortgezet onderwijs. Het prognosemodel laat zien hoeveel van de 

totaal ontvangen bekostiging is geboekt op het werkgeversnummer. Tegelijkertijd is verondersteld 

dat die allemaal voor het voortgezet onderwijs zijn bestemd. M.a.w., die gelden worden niet van de 

ontvangen bekostiging afgetrokken. Door de cursor over het rode puntje te bewegen, verschijnt de 

toelichting van figuur 17. 

Figuur 17 - Toelichting op de op het werkgeversnummer ontvangen bekostiging 

Voor zover die middelen deels of in zijn geheel voor andere onderwijssectoren bestemd waren dan 

voor het VO, moet het schoolbestuur dat aangeven op de regel ‘Correctie voor bekostiging op het 

werkgeversnummer, dat niet voor VO is bestemd:’. Door met de cursor over het rode puntje te 

bewegen verschijnt de toelichting van figuur 18. 

14 



Figuur 18 - Toelichting voor schoolbesturen die uitsluitend voortgezet onderwijs bieden 

In figuur 19 is getoond dat VO IJsselmeer € 250.000,-- van de € 54.175.243,-- op het 

werkgeversnummer heeft ontvangen. Daarvan was € 45.000,-- niet bestemd voor vo. Dat bedrag 

wordt afgetrokken, waarna € 54.130.243,-- resteert aan bekostiging voor het vo. 

Figuur 19 - VO IJsselmeer ontving in 2011 € 45.000 op het werkgeversnummer dat niet 

voor het voortgezet onderwijs bestemd was 

Correctie voor incidentele bekostigingselementen 

Omdat de prognose van de rijksbekostiging de feitelijke bekostiging van het laatst voltooide 

kalenderjaar als vertrekpunt neemt, is het voor de betrouwbaarheid van de raming belangrijk om 

incidentele elementen uit de rijksbekostiging van dat jaar te onderscheiden. 

Stel dat VO IJsselmeer in 2011 eenmalig aanvullende bekostiging van € 185.000,-- heeft 

ontvangen wegens bijzondere omstandigheden (zie figuur 20). Zonder correctie zou die eenmalige 

bekostiging worden doorgetrokken naar alle jaren in de prognoseperiode. Daarom moeten in dit 

onderdeel van het prognosemodel incidentele baten van de rijksbekostiging worden afgetrokken. 

Dat geldt voor alle baten die niet structureel tot de inkomsten voor de gehele prognoseperiode 

kunnen worden gerekend. Stel dat VO IJsselmeer ook de komende jaren verwacht wegens 

bijzondere omstandigheden aanvullende bekostiging te ontvangen van het ministerie. In figuur 38 

van paragraaf ‘Hoe voeg ik andere baten dan die van de rijksbekostiging toe aan de 

bekostigingsprognose?’ wordt getoond, dat VO IJsselmeer deze aanvullende middelen elders in het 

prognosemodel opvoert als incidentele baten in 2012. 

Figuur 20 - Incidentele elementen in de rijksbekostiging 2011 van VO IJsselmeer 

Waar zonder correctie incidentele baten ten onrechte meerjarig worden doorgetrokken, geldt dat 

ook voor incidentele inhoudingen op de rijksbekostiging. Als op de rijksbekostiging in het laatste 

voltooide kalenderjaar inhoudingen zijn gedaan, dan dreigt de prognose van de rijksbekostiging te 

laag te worden geraamd. Figuur 20 laat zien dat op de ontvangen bekostiging van VO IJsselmeer 

€ 250.000,-- was ingehouden in verband met aflossing op een lening bij het Rijk. Zonder correctie 

zou die inhouding meerjarig, over de hele prognoseperiode, worden doorgetrokken, met een te 

lage bekostigingsprognose tot gevolg. Voor een betrouwbare bekostigingsprognose moet op deze 

plek in het prognosemodel de inhoudingen worden opgeteld bij de ontvangen rijksbekostiging. 

15 



Ook hier geldt dat dat op alle inhoudingen van toepassing is die niet structureel tot de 

rijksbekostiging behoren. Stel dat VO IJsselmeer ook de komende drie jaar door inhoudingen op de 

bekostiging aflost op de lening, dan kan dat worden ingevuld in het onderdeel ‘Generieke bijstelling 

van jaarlijkse bekostiging’ van het prognosemodel. Dit deel is toegelicht in paragraaf ‘Hoe voeg ik 

andere baten dan die van de rijksbekostiging toe aan de bekostigingsprognose?’. 

Welke incidentele baten of inhoudingen kunnen zich voordoen? Dat kan velerlei zijn. Het 

prognosemodel biedt een aantal mogelijkheden, en daarnaast de optie ‘andere redenen’. 

Wat incidentele, niet-structurele baten betreft kan het gaan om de eerder genoemde 

aanvullende bekostiging wegens bijzondere omstandigheden (WVO art.85a en art.89). 

Bij inhoudingen op de bekostiging kan gedacht worden aan vorderingen in verband met 

geconstateerde onregelmatigheden, bijvoorbeeld bij besteding van subsidies. Een andere 

mogelijkheid is de in het voorbeeld besproken aflossing op een lening bij het Rijk. 

De bijstellingen voor incidentele baten en inhoudingen op de rijksbekostiging van het laatste 

voltooide kalenderjaar worden elders in het prognosemodel weer ongedaan gemaakt. In figuur 38 

is te zien dat de posten in figuur 20 van VO IJsselmeer worden ‘tegengeboekt’, om uiteindelijk 

weer aan te sluiten bij de hoogte van de feitelijk ontvangen rijksbekostiging. 

Hoe de rijksbekostiging van een BRIN-instelling is berekend uit die van zijn 

schoolbestuur 

Eerder is opgemerkt dat aanpassingen in de bekostiging van het meest recent voltooide 

kalenderjaar alleen op het werkblad Bestuur_model kan worden aangepast, omdat schoolbesturen 

de bekostiging krijgen toegekend in plaats van BRIN-instellingen. In figuur 21 is getoond dat op 

werkblad BRIN_model een toelichtende tekst staat in plaats van de invulvelden op werkblad 

Bestuur_model, die eerder zijn toegelicht. 

Figuur 21 - Toelichting op werkblad BRIN_model 

Aan de hand van een voorbeeld is hier toegelicht hoe de bekostiging per BRIN wordt geraamd met 

behulp van de bekostigingsgegevens van het bestuursverband waartoe de school behoort. Stel dat 

tot het bestuursverband VO IJsselmeer met 7.500 leerlingen een categorale vmbo-school behoort 

met 425 leerlingen. Tabel 1 dient ter illustratie van het voorbeeld hoe van die vmbo-school de 

bekostiging wordt geraamd. 

Het bestuursverband ontving € 54.130.243 aan bekostiging voor 7.500 leerlingen. Dat gedeeld op 

elkaar leidt tot een bekostigde gemiddelde vergoeding van € 7.217 per vo-leerling. 

Het bestuursverband heeft 2.250 leerlingen in de onderbouw, 900 lwoo/pro-leerlingen etc. (zie 

tabel 1). Verder wordt gerekend met een gemiddelde vergoeding per onderbouwleerling van 6,9 

duizend euro, 11,8 duizend per lwoo/pro-leerling etc.. Deze gegevens zijn gepubliceerd in de 

Kerncijfers. Met deze gegevens is een geraamde gemiddelde vergoeding berekend van 7,42 

duizend per vo-leerling. Dit geraamde bedrag verschilt iets met het feitelijk bekostigde bedrag, wat 

wordt veroorzaakt door het feit dat het geraamde bedrag een benadering is die uitgaat van 

volledige leerlingafhankelijkheid van de bekostiging. Deze benadering gaat gemakshalve voorbij 

aan bekostigingselementen zoals bijvoorbeeld de vaste voeten, waardoor de feitelijke bekostiging 

niet voor de volle 100% reageert op veranderende leerlingenaantallen. Ramingstechnisch is dat 

echter geen beletsel om een adequate benadering te maken van de bekostiging van een BRINinstelling. 

16 



Kortom, die geraamde 7,42 duizend euro per leerling correspondeert met de feitelijk bekostigde 

€ 7.217 per leerling, die het bestuursverband heeft ontvangen. 

De categorale vmbo telt in totaal 425 leerlingen, waarvan 150 in de onderbouw, 225 in de 

bovenbouw, en 50 leerlingen leerwegondersteuning krijgen. Gerekend met dezelfde vergoedingen 

per leerling komt dat op een geraamde gemiddelde vergoeding van 7,69 duizend euro per voleerling. 

Daarmee krijgt de vmbo-school een iets hogere gemiddelde vergoeding per leerling dan de 

7,42 duizend die het bestuursverband op basis van dezelfde bedragen zou krijgen. Dat verschil 

bedraagt (7,69 – 7,42) ÷ 7,42 = 3,62%. Als dat verschil wordt toegepast op de feitelijk bekostigde 

gemiddelde vergoeding van € 7.217 die het bestuursverband per leerling heeft ontvangen, dan 

ontvangt de categorale vmbo gemiddeld € 7.478 per leerling. Dat maal 425 leerlingen geeft een 

raming van de ‘feitelijke’ BRIN-bekostiging van € 3.178.267,--. 

Tabel 1 - Voorbeeld van een bekostigingsraming van een BRIN-instelling op basis van de 

bekostiging van het bestuursverband 

Bestuur BRIN 

Rijksbekostiging vo 2011 € 54.130.243 

Aantal VO-leerlingen 1-10-2010 7.500 

Bekostigde gemiddelde vergoeding per vo-leerling € 7.217 

Rijksvergoeding per leerling (x € 1.000) 

Onderbouw (vmbo 1+2; havo/vwo 1+2+3) 6,9 

lwoo/pro 11,8 

vmbo (bovenbouw) 7,3 

havo (bovenbouw) 6,7 

vwo (bovenbouw) 6,7 

Leerlingtelling 1-10-2010 per schooltype 

Onderbouw (vmbo 1+2; havo/vwo 1+2+3) 2.250 150 

lwoo/pro 900 50 

vmbo (bovenbouw) 600 225 

havo (bovenbouw) 2.100 0 

vwo (bovenbouw) 1.650 0 

Totaal 7.500 425 

Geraamde gemiddelde vergoeding per vo-leerling (x € 1.000) 7,42 7,69 

Bekostigde gemiddelde vergoeding per vo-leerling € 7.217 € 7.478 

Rijksbekostiging € 54.130.243 € 3.178.267 

Hoe pas ik de leerlingenaantallen aan waarvoor in het 

meest recent voltooide kalenderjaar bekostiging is 

ontvangen? 

De hoogte van de bekostiging over 2011 is voor het leeuwendeel bepaald door het aantal 

leerlingen dat is geteld op 1 oktober 2010, én de schoolsoort die deze leerlingen volgden. In dit 

deel staan de definitieve leerlingtellingen van 1 oktober 2010. 







17 




Figuur 23 laat zien dat VO IJsselmeer volgens BRON op 1 oktober 2010 7.500 leerlingen telt. Van 

die 7.500 leerlingen zitten er 2.250 in de onderbouw, 900 volgen praktijkonderwijs (pro) of 

leerwegondersteunend onderwijs (lwoo). 600 leerlingen zitten in de bovenbouw van het vmbo, 

2.100 van het havo, en 1.650 van het vwo. 

Correctie van de leerlingaantallen 

Figuur 23 - Definitieve leerlingtelling VO IJsselmeer 

Mogelijk zit er iets eenmaligs verwerkt in de leerlingaantallen van 1 oktober 2010 waarvoor u wilt 

corrigeren. Die aanpassing doet u de regel ‘Correctie voor incidentele aantallen leerlingen’. Dit 

wordt toegelicht aan de hand van een voorbeeld, waarbij het bestuur van VO IJsselmeer 50 

leerlingen in de telling van 1 oktober 2010 zegt te missen. Figuur 24 toont wat het prognosemodel 

dan laat zien. 

Omdat het prognosemodel ook een raming van de rijksbekostiging maakt en de in BRON bekende 

leerlingaantallen zijn gewijzigd, moet u óók aangeven hoe de aangepaste leerlingaantallen verdeeld 

zijn over de verschillende schooltypen. De vergoeding per leerling verschilt immers tussen de 

verschillende schooltypen. Het prognosemodel verplicht u daar ook toe door aan te geven dat u de 

leerlingtelling heeft gewijzigd. U krijgt de melding ‘De leerlingtelling van 1-10-2010 is gecorrigeerd. 

Pas onderstaande leerlingenaantallen aan indien van toepassing’. 

Vervolgens vult u de leerlingaantallen in. Die moeten optellen tot het aangepaste leerlingentotaal, 

hier 7.550. Als u een gewijzigd leerlingenaantal voor een bepaalde schoolsoort invult, kleurt het 

leerlingenaantal rood. Ongewijzigde cijfers blijven blauw. 

18 



Figuur 24 - Consistente opgaaf van de leerlingaantallen over de verschillende 

schooltypen 

Controle op een consistente aanpassing van de gegevens 

Als u de leerlingenaantallen aanpast en de bijgestelde cijfers zijn niet consistent met elkaar, dan 

wordt u daarop geattendeerd. Figuur 25 toont de melding die dan verschijnt. 

Om te voorkomen dat er ondeugdelijke resultaten kunnen worden gepresenteerd, geeft het 

prognosemodel dan ook geen uitkomsten meer. Stelt u dan de cijfers bij, zodat de optelling van de 

bijgestelde leerlingenaantallen van de diverse schooltypen overeenkomt met het bijgestelde 

leerlingentotaal. 

19 



Figuur 25 - Foutieve opgaaf van de leerlingaantallen over de verschillende schooltypen 

Hoe pas ik de leerlingenaantallen aan waarvoor in het 

lopende kalenderjaar bekostiging wordt ontvangen? 

De omvang van de bekostiging over 2012 is voor het grootste deel bepaald door het aantal 

leerlingen dat is geteld op 1 oktober 2011, én de schoolsoort die deze leerlingen volgden. In dit 

deel staan de voorlopige leerlingtellingen van 1 oktober 2011. 







20 




Figuur 27 laat zien dat VO IJsselmeer op 1 oktober 2011 7.442 leerlingen telt. Van die 7.442 

leerlingen zitten er 2.124 in de onderbouw, 913 leerlingen volgen praktijkonderwijs (pro) of 

leerwegondersteunend onderwijs (lwoo), 577 zitten er in de bovenbouw van het vmbo, 2.166 van 

het havo, en 1.662 van het vwo. 

Correctie van de leerlingaantallen 

Figuur 27- Voorlopige leerlingtelling VO IJsselmeer 

Mogelijk zit er iets eenmaligs verwerkt in de leerlingaantallen van 1 oktober 2011 waarvoor u wilt 

corrigeren. Die aanpassing doet u de regel ‘Correctie voor incidentele aantallen leerlingen’. De 

werkwijze is precies zoals is beschreven over de definitieve leerlingentelling. Verwezen wordt naar 

de paragraaf ‘Hoe pas ik de leerlingenaantallen aan waarvoor in het meest recent voltooide 

kalenderjaar bekostiging is ontvangen?’. 

Hoe pas ik de leerlingenaantallen aan waarvoor in de 

komende jaren bekostiging zal worden ontvangen? 

Dit onderdeel gaat over de prognose van de leerlingenaantallen. Ten eerste gaat het om het 

greaamde totale leerlingenaantal. Vervolgens is voor de prognose van de rijksbekostiging van 

belang de prognose uit te splitsen naar de schooltypen onderbouw, bovenbouw vmbo, havo, vwo 

en lwoo/pro. 





21 






Prognose van het totale aantal leerlingen 

In de prognose is ervan uitgegaan, dat de reikwijdte van het voedingsgebied van de scholen 

onveranderd blijft, en dat de scholen hun leerlingen uit dezelfde postcodegebieden halen als waarin 

hun leerlingen in de vijf meest recente leerlingentellingen woonden. Verder is ervan uitgegaan, dat 

deze scholen in dezelfde mate hun aantrekkingskracht behouden als is gebleken uit de vijf laatste 

leerlingentellingen. Daarnaast is ervan uitgegaan, dat aan deze scholen de doorstroom naar 

opeenvolgende leerjaren hetzelfde is als in de laatste vijf schooljaren. Het resultaat is een 

prognose van de verwachte leerlingenaantallen. 

Figuur 29 laat zien dat VO IJsselmeer op 1 oktober 2012 naar verwachting 7.425 leerlingen zal 

tellen, en dat verwacht wordt dat het leerlingenaantal in de jaren erna afneemt tot 7.292 op 1 

oktober 2014. Niet zichtbaar in de figuur, maar wel beschikbaar in het prognosemodel, is de 

leerlingenraming tot en met 1 oktober 2031 (bekostigingsjaar 2032). De Het model bevat 

prognoses over twintig jaar. 

Figuur 29 - Prognose van het leerlingentotaal van VO IJsselmeer op 1 oktober 2012 en 

verder 

Correctie van de geraamde totale leerlingaantallen 

De leerlingenraming geeft de verwachting weer van het aantal leerlingen aan uw scholen, 

uitgaande van de huidige verblijfsduur van de leerlingen aan uw scholen en de 

bevolkingsprognoses voor de postcodegebieden waarin uw (huidige) leerlingen wonen. In de 

prognose is geen rekening gehouden met lokale ontwikkelingen in de onderwijspraktijk die gaande 

zijn of zich de komende jaren voor zullen doen. Eerder is beschreven dat zich situaties kunnen 

voordoen waarin het wenselijk is de prognoses aan te passen aan eigen inzichten. Hiervoor wordt 

verwezen naar de paragraaf ‘Hoe wordt de jaarlijkse indexatie van de OCW-begroting voor loon- en 

prijsbijstelling verwerkt in het prognosemodel? 





22 



Het publicatieschema voorziet in actualisaties van het prognosemodel in het voorjaar van elk 

kalenderjaar. Bij publicatie van het prognosemodel in het voorjaar is belangrijk om op te merken, 

dat de jaarlijkse besluitvorming in de ministerraad over de indexering voor loon- en 

prijsontwikkeling van de rijksbegroting van het lopende kalenderjaar ontbreekt. Dat betekent, dat 

het prognosemodel raamt op het prijsniveau van het laatst voltooide bekostigingsjaar, in het 

voorbeeld is dat 2011. Pas in het najaar van 2012 wordt de indexering 2012 van de materiële 

bekostiging en de gemiddelde personele last (gpl) bekend, zodat die in de voorjaarspublicatie van 

het prognosemodel ontbreekt. Dat geldt uiteraard ook voor de daaropvolgende jaren. 

In welke situaties kan het nodig zijn om de gegevens in het prognosemodel aan te passen om die 

in overeenstemming te brengen met mijn eigen inzichten in de omstandigheden van de school of 

scholen?’. 

Aanpassingen van het geraamde totale leerlingenaantal doet u op de regel ‘Afwijking van DUOprognose’. 

Hierna is toegelicht hoe dat gaat. 

Prognose van de samenstelling van de leerlingenpopulatie, uitgesplitst naar 

schooltype 

Hier gaat het om de verdeling van de leerlingen over de verschillende schooltypen. Met een 

voorbeeld zijn de eigen inzichten van het schoolbestuur van VO IJsselmeer geïllustreerd. 








VO IJsselmeer: 

a) mist honderd leerlingen in de prognose voor 1 oktober 2012 

b) gaat voor 1 oktober 2014 uit van hetzelfde leerlingenaantal als in de prognose, maar 

verwacht een andere verdeling van de leerlingen over de diverse schoolsoorten. 

Ad a) Honderd leerlingen meer in de prognose voor 1 oktober 2012 

Op de regel ‘Afwijking van DUO-prognose’ vult u 100 leerlingen extra in (zie figuur 31). 

Vervolgens wordt u erop geattendeerd dat u in moet vullen hoe het leerlingentotaal verdeeld is 

over de verschillende schooltypen. U krijgt de melding ‘De leerlingenprognose voor 2012 is met 

100 leerlingen gecorrigeerd. Pas, waar van toepassing, de leerlingenaantallen aan in de grijze 

cellen hieronder’ (zie Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.). 

Vul vervolgens bij onderdeel 5 de leerlingaantallen van de afzonderlijke schooltypen in. Die moeten 

optellen tot het aangepaste leerlingentotaal, hier 7.525. Als u een ander leerlingenaantal voor een 

bepaalde schoolsoort invult in vergelijking met het aantal in de DUO-prognose, dan kleurt dat 

23 



leerlingenaantal rood. Voor VO IJsselmeer verwacht het bestuur in 2012 100 leerlingen meer dan 

geprognosticeerd, 11 meer in vwo (1.722 i.p.v. 1.711) en 89 meer in lwoo/pro (1.016 i.p.v. 927). 

De melding in gele letters dat het totale leerlingenaantal is bijgesteld blijft staan. 

Ad b) Geen aanpassing van de prognose van het totale leerlingenaantal voor 1 oktober 

2014, wèl wijziging van de verdeling over de schoolsoorten 

Ook als u voor een bepaald jaar hetzelfde aantal leerlingen verwacht als de prognose voorspelt, 

kan het zijn dat u een andere verdeling van die aantallen verwacht over de verschillende 

schooltypen. De betrouwbaarheid van de bekostigingsprognose is erbij gebaat, dat u die 

leerlingenaantallen op de juiste manier over de diverse schoolsoorten verdeelt. 

Het bestuur van VO IJsselmeer kan zich vinden in de prognose van het leerlingenaantal van 7.292 

voor 1 oktober 2014. Niettemin schat het een andere verdeling in over de verschillende 

schoolsoorten. Volgens het bestuur is het aantal vwo-bovenbouw leerlingen te hoog ingeschat. Het 

stelt de prognose bij van 1.730 naar 1.680 leerlingen. 

Tegelijkertijd schat het bestuur in dat de onderbouw en lwoo/pro iets te laag zijn geprognosticeerd. 

Daarom stelt het de onderbouw bij van 1.968 naar 2.000 leerlingen, en het lwoo/pro van 882 naar 

900 (zie figuur 31). 

Figuur 31 - Consistente opgaaf van de leerlingaantallen over de verschillende 

schooltypen 

Controle op een consistente aanpassing van de gegevens 

Als u de leerlingenaantallen aanpast en de bijgestelde cijfers zijn niet consistent met elkaar, dan 

wordt u daarop geattendeerd. Figuur 32 toont de melding die dan verschijnt. 

Om te voorkomen dat er ondeugdelijke resultaten kunnen worden gepresenteerd, geeft het 

prognosemodel dan ook geen uitkomsten meer. Stelt u dan de cijfers bij, zodat de optelling van de 

bijgestelde leerlingenaantallen van de diverse schooltypen overeenkomt met het bijgestelde 

leerlingentotaal. 

24 



Figuur 32 - Foutieve opgaaf van de leerlingaantallen over de verschillende schooltypen 

Hoe bereken ik scenario’s met afwijkende gemiddelde 

vergoedingen per leerling? 

Het leeuwendeel van de rijksbekostiging van het voortgezet onderwijs wordt berekend door het 

aantal leerlingen te vermenigvuldigen met een vergoeding per leerling. In de bekostiging wordt er 

rekening mee gehouden dat de kostprijs van de diverse schoolsoorten verschilt. Zo is de 

begeleiding van leerlingen in het lwoo en praktijkonderwijs nu eenmaal duurder dan die in de 

bovenbouw van het vwo. Het ministerie van OCW publiceert de uitgaven per leerling van de 

verschillende schoolsoorten 2 . Deze uitgaven zijn tevens verwerkt in het prognosemodel, zoals 

figuur 33 laat zien. Daaruit blijkt dat het ministerie aan een onderbouwleerling in het vo in 2011 

gemiddeld € 6.900,-- euro uitgeeft, aan een lwoo/pro-leerling gemiddeld € 11.800,--, aan een 

bovenbouw havo/vwo-leerling gemiddeld € 6.700,--, en aan een bovenbouw vmbo-leerling 

€ 7.300,--. 

Figuur 33 - Rijksvergoeding per leerling van de verschillende schooltypen 

2 De uitgaven per leerling voor 2011 zijn gepubliceerd in Kerncijfers 2007-2011, tabel 5.2. 

25 



Deze bedragen zijn een benadering van een vergoeding per leerling, niet de feitelijke vergoeding. 

Dat komt doordat in deze gemiddelde bedragen naast de basisbekostiging en andere regelingen die 

voor álle leerlingen bestemd zijn, ook vaste bedragen en aanvullende bekostiging zijn verwerkt. 

Het gaat dan om een toerekening van aanvullende regelingen zoals bijvoorbeeld het 

Leerplusarrangement, dat bedoeld is voor achterstandsleerlingen. 

Doorrekenen van scenario met andere vergoedingen per leerling 

Mogelijk heeft u eigen opvattingen over hoe de bekostiging zich de komende jaren zal ontwikkelen, 

en over hoe u die ontwikkelingen in de bekostigingsprognose doorgerekend wilt zien. In onderdeel 

6 van het prognosemodel kunt u deze inzichten verwerken. 








In bijgaand voorbeeld is ingeschat dat onder invloed van de wens om excellentie te bevorderen de 

gemiddelde vergoeding voor een vwo-leerling in de bovenbouw iets hoger zal zijn in de 

bekostigingsjaren 2012 t/m 2014. Voor bekostigingsjaar 2015 wordt een verschuiving van de 

accenten verwacht, met een hogere vergoeding per leerling in het lwoo en praktijkonderwijs. Een 

en ander is weergegeven in het grijze blok in figuur 35. 

Verwacht is dat de bekostiging per leerling in de bovenbouw van het vwo geen € 6.700,--, maar 

€ 7.000,-- zal bedragen in bekostigingsjaar 2012 t/m 2014, een bijstelling van € 300,-- in 

vergelijking met 2011. 

Voor 2015 is de verwachting dat de hogere vergoeding voor vwo-leerlingen in de bovenbouw wordt 

teruggedraaid, zodat voor deze leerlingen de vergoeding weer € 6.700,-- wordt. 

Daarbij wordt voor 2015 verwacht dat voor iedere leerling in het lwoo/pro een hogere vergoeding 

beschikbaar zal worden gesteld: geen € 11.800,--maar € 12.500,--, een toename van € 700,-- per 

leerling ten opzichte van 2011. 

Uiteraard kunt u ook andere bedragen per leerling invullen. Die vergoeding luidt in duizenden 

euro’s. De bekostiging per leerling die u kunt invoeren is begrensd op € 25.000,--. Zelfs op dat 

niveau, en zeker bij nog hogere niveaus, kan nauwelijks nog sprake zijn van realistische scenario’s 

en wordt de betrouwbaarheid van de bekostigingsprognoses ondergraven. 

26 



Hoe kan de gemiddelde vergoeding per vo-leerling lager worden, terwijl juist 

een hogere vergoeding per leerling is ingevuld? 

Verwezen wordt naar bekostigingsjaar 2015 in het voorbeeld in figuur 35. 

Voor bekostigingsjaar 2015 wordt een gemiddelde vergoeding per vo-leerling verwacht van 

€ 7.248,46. Een jaar eerder zou dat € 7.284,55 per leerling zijn, een verlaging van ca. € 36,09 per 

leerling. Dat voldoet niet helemaal aan de verwachting, want er was een hogere vergoeding voor 

lwoo/pro ingevuld bekostiging van € 700,-- per leerling. 

Figuur 35 - Aanpassing van de vergoeding per leerling 

De verklaring voor het feit dat de gemiddelde vergoeding per vo-leerling kan afwijken met wat u 

verwacht op grond van de door u ingevulde hogere vergoeding per lwoo/pro-leerling is, dat drie 

afzonderlijke effecten tezamen de prognose van de gemiddelde vergoeding per vo-leerling bepalen: 

1) veranderingen in de verdeling van de leerlingen over de verschillende schooltypen (het 

samenstellingseffect) 

Toelichting: 

Afgezien van andere ontwikkelingen is het zo, dat als er naar verhouding meer leerlingen 

naar ‘duurdere’ schooltypen gaan zoals bijvoorbeeld lwoo of praktijkonderwijs, en naar 

verhouding minder leerlingen naar ‘goedkopere’ schooltypen zoals bijvoorbeeld de havo, de 

gemiddelde vergoeding per vo-leerling hoger wordt. Daardoor neemt ook de bekostiging toe. 

Andersom geldt ook: gaan er naar verhouding meer leerlingen naar ‘goedkopere’ 

schooltypen ten koste van ‘duurdere’, dan neemt de gemiddelde vergoeding per vo-leerling 

af, en daarmee de bekostiging. 

Voorbeeld: 

Door een verandering in de verdeling van de leerlingen over de verschillende schooltypen 

neemt de gemiddelde vergoeding per vo-leerling in bekostigingsjaar 2015 fractioneel af met 

0,02%. Zonder de andere ontwikkelingen zou de bekostiging dan 0,02% lager zijn dan in 

2014. Verwezen wordt naar tabel 3a – ii) in figuur 36, onder bekostigingsjaar 2015 en op de 

regel ‘a.g.v. veranderende verdeling van de leerlingen over de verschillende schooltypen’. 

Dat komt overeen met een beperkte verhoging van de bekostiging met € 9.893,-- in 

vergelijking met 2014 (tabel 3a – i) in dezelfde figuur). 

2) veranderingen in de vergoeding per leerling van een of meerdere schooltypen (het prijseffect) 

Toelichting: 

Afgezien van andere ontwikkelingen is het zo, dat als de vergoeding per leerling in een of 

meer van de verschillende schoolsoorten toeneemt, de gemiddelde vergoeding per voleerling 

eveneens toeneemt, en daardoor ook de bekostiging. Andersom geldt ook: als de 

vergoeding per leerling van een of meerdere schooltypen afneemt, dan drukt dat de 

gemiddelde vergoeding per vo-leerling, en daardoor de bekostiging. 

27 



Voorbeeld: 

Voor bekostigingsjaar 2015 wordt een hogere vergoeding per lwoo/pro-leerling verwacht ter 

grootte van € 700,--. Tegelijkertijd wordt in vergelijking met 2014 de vergoeding per vwoleerling 

met € 300,-- verlaagd. Zonder de andere effecten neemt door beide aannames de 

gemiddelde vergoeding per leerling toe met 0,22%. Verwezen wordt naar tabel 3a – ii) in 

figuur 36, onder bekostigingsjaar 2015 en op de regel ‘a.g.v. veranderingen in de vergoeding 

per leerling’. Dat komt overeen met een verhoging van de bekostiging met € 117.805,-- in 

vergelijking met 2014 (tabel 3a – i) in dezelfde figuur). 

3) veranderingen in de financiële vertaling van het landelijk beleid (het macro-effect) 

Toelichting: 

Afgezien van andere ontwikkelingen is het zo, dat als de regering méér investeert in het 

onderwijs dan erop ombuigt, de bekostiging toeneemt. In het geval de regering per saldo 

ombuigt, resulteert dat – zonder andere ontwikkelingen – in een verlaging van de 

bekostiging. 

Voorbeeld: 

Afgezien van andere ontwikkelingen komt het saldo van alle budgettaire plussen en minnen 

van de financiële vertaling van het landelijke beleid erop neer, dat in 2015 de 

rijksbekostiging met 0,73% afneemt in vergelijking met 2014. Verwezen wordt naar tabel 3a 

– ii) in figuur 36, onder bekostigingsjaar 2015 en op de regel ‘a.g.v. landelijk beleid’. Voor 

VO IJsselmeer komt dat neer op een afname van de rijksbekostiging van € 392.729,--. (tabel 

3a – i) in dezelfde figuur). 

Deze drie effecten werken op elkaar in. Rekentechnisch betekent dit, dat de procentuele 

veranderingen van de drie effecten met elkaar vermenigvuldigd worden in plaats van simpelweg bij 

elkaar op te tellen. Concreet betekent dit dat een optelling van de afzonderlijke percentages tot 

een andere uitkomst leidt dan de procentuele verandering van de bekostiging ‘onder de streep’ 3 . 

3 Toelichting: de gemiddelde vergoeding per leerling is in 2015 € 36,09 lager dan in 2014, een procentuele 

verandering van -0,50%. 

Het gecombineerde resultaat van het samenstellings- (s), prijs- (p) en macro-effect (m) is: 

(1 + s/100) x (1 + p/100) x (1 + m/100) - 1 = 

(1 + 0,02/100) x (1 + 0,22/100) x (1 – 0,73/100) – 1 = -0,50% 

28 



Figuur 36 - Verklaringen voor de jaarlijkse ontwikkeling van de bekostiging 

Zijn de bekostigingsprognoses eigenlijk wel een betrouwbare raming, als de 

leerlingvergoedingen per schoolsoort geen feitelijke bedragen zijn, maar slechts 

benaderingen daarvan? 

In de rekenmethodiek van het prognosemodel is voorzien in deze beperking. De zorg over de 

nauwkeurigheid van de raming zou terecht zijn, als het model steeds het aantal 

onderbouwleerlingen zou vermenigvuldigen met de benadering van de gemiddelde vergoeding voor 

een onderbouwleerling; dat voor alle schoolsoorten precies zo te doen; en dat vervolgens bij elkaar 

op te tellen. 

In plaats daarvan krijgt de bekostigingsprognose vorm in drie stappen. Het resultaat is dat de 

prognose van de gemiddelde vergoeding per leerling er één is, die uw feitelijke vergoeding uit het 

laatst voltooide jaar koppelt aan de voor uw relevante ontwikkelingen in de leerlingenpopulatie. 

Deze methodiek resulteert in een betrouwbare prognose van de gemiddelde vergoeding per 

leerling. 

De drie stappen in de bekostigingsprognose: 

1) De gemiddelde vergoeding per vo-leerling in het laatst voltooide bekostigingsjaar (in 

dit voorbeeld is dat 2011) 

In stap 1 is de feitelijk door u in het laatst voltooide bekostigingsjaar ontvangen gemiddelde 

vergoeding per leerling – in dit voorbeeld is dat 2011 – het vertrekpunt van de prognose. In 

deze stap is de bekostiging van dat jaar gedeeld door het aantal bekostigde leerlingen van dat 

jaar 4 . Op die manier wordt rekening gehouden met de samenstelling van de 

leerlingenpopulatie, uitgesplitst over de afzonderlijke schoolsoorten. 

2) De jaarlijkse verandering van de gemiddelde vergoeding per vo-leerling 

Het prognosemodel berekent voor datzelfde jaar (hier: 2011) ook een benadering van een 

gemiddelde vergoeding per leerling. Dat gebeurt aan de hand van de leerlingvergoeding per 

schoolsoort èn de verdeling van de leerlingenpopulatie over de schoolsoorten. De uitkomst 

daarvan zou in principe gelijk moeten zijn aan die in stap 1, maar zal doorgaans iets 

verschillen. 

4 

Daarbij wordt rekening gehouden met de eventueel door u opgegeven correcties voor incidentele bekostiging, 

en eventuele correcties op de definitieve leerlingtelling. 

29 



Dezelfde berekeningen zijn gedaan voor de daaropvolgende jaren. Vervolgens berekent het 

model met hoeveel procent uw gemiddelde vergoeding per leerling verandert ten opzichte van 

voorgaand jaar. Ofschoon de gemiddelde vergoedingen per leerling voor de afzonderlijke jaren 

berekend zijn op basis van benaderingen van een leerlingvergoeding per schoolsoort, is de 

jaarlijkse verandering van die gemiddelde leerlingvergoeding wèl adequaat voor een 

betrouwbare raming van de voor u relevante ontwikkeling van de bekostiging. 

3) Meerjarige prognose van de gemiddelde vergoeding per vo-leerling 

Stap 3 paart de uitkomst van stap 1 – de feitelijk door u ontvangen gemiddelde vergoeding per 

leerling in het laatst voltooide bekostigingsjaar – aan de uitkomst van stap 2, de prognose van 

de jaarlijkse verandering van de gemiddelde vergoeding per leerling. 

Houdt het model ook rekening met de plannen die het ministerie de komende 

jaren heeft met het voortgezet onderwijs? 

Voor zover de beleidsplannen verwerkt zijn in de rijksbegroting van het ministerie, worden deze 

inderdaad meegenomen in de prognose. In de rijksbegroting worden de voor de aankomende jaren 

beschikbare rijksmiddelen voor het vo omgerekend naar een gemiddelde vergoeding per leerling. 

Met andere woorden, als bijvoorbeeld voor de komende jaren per saldo investeringen in het vo 

worden verwacht, dan is dat zichtbaar in een hogere gemiddelde vergoeding per leerling. En 

andersom, als per saldo wordt omgebogen is dat zichtbaar in een lagere gemiddelde vergoeding 

per leerling 5 . 

De termijn waarop de Rijksbegroting vooruit kijkt is korter dan de termijn die het prognosemodel 

prognosticeert (twintig jaar). In het voorbeeld dat hier is toegelicht is de laatst beschikbare 

begroting – Rijksbegroting 2013 – verwerkt, die is uitgekomen op Prinsjesdag in september 2012. 

Deze bevat budgettaire reeksen tot en met 2017. Voor de jaren daarna wordt er in het 

prognosemodel van uitgegaan, dat de vergoeding per leerling ongewijzigd blijft. 

Houdt het prognosemodel er rekening mee dat sommige vormen van 

aanvullende bekostiging tijdelijk van aard zijn en anderen blijvend? 

Het prognosemodel raamt de bekostiging die voor uw school of scholen verwacht wordt. Dat 

gebeurt als een totaalbedrag zonder specificatie naar afzonderlijke regelingen. Dit past ook in de 

lumpsum-gedachte waarbij besturen ongeoormerkte middelen ontvangen voor het geven van 

onderwijs. 

Voor zover de bekostiging bestaat uit aanvullende regelingen van tijdelijke duur en het om 

landelijk beleid gaat 6 , is met de tijdelijke aard ervan rekening gehouden. In de 

bekostigingsprognose is immers de ontwikkeling in de Rijksbegroting verwerkt. Als volgens de 

Rijksbegroting bijvoorbeeld de vergoeding per leerling in enig jaar gemiddeld € 10.000 bedraagt, 

en € 1.000 daarvan is tijdelijk en houdt volgend jaar op, dan is de ontwikkeling -10%. Het 

prognosemodel houdt vervolgens rekening met deze afname van 10%. 

5 In deze passage is verondersteld dat de verdeling van alle vo-leerlingen over de verschillende schoolsoorten 

de komende jaren onveranderd blijft. In werkelijkheid is dat niet het geval. Zo is de laatste jaren een trend 

gaande, dat minder leerlingen voor het vmbo kiezen en naar het havo gaan. Omdat vmbo een ‘duurdere’ 

schoolsoort is dan havo, heeft deze trend een daling van de gemiddelde vergoeding per vo-leerling tot gevolg. 

M.a.w., ook zonder bezuiniging daalt de gemiddelde vergoeding per vo-leerling onder invloed van deze trend. 

In jargon wordt dit het samenstellingseffect genoemd op de gemiddelde vergoeding per leerling, wat er op 

neerkomt dat door de verandering van de samenstelling van de vo-populatie over de verschillende 

schoolsoorten, de gemiddelde vergoeding per vo-leerling ook verandert. In de rijksbegroting is het 

samenstellingseffect verwerkt voor de landelijke vo-populatie. In het prognosemodel is gerekend met de 

(veranderende) samenstelling van de leerlingenpopulatie van het bestuur. Het is dát samenstellingseffect dat 

telt in het prognosemodel, de landelijke trend is voor het bestuur irrelevant voor de hoogte van de bekostiging 

die hij kan verwachten. Daarom is in de prognose van de vergoeding per leerling de begrotingsontwikkeling 

verwerkt, zonder het samenstellingseffect van de landelijke vo-populatie. 

6 Met andere woorden, er geen sprake is van bekostigingselementen die specifiek op uw school of scholen van 

toepassing zijn, zoals bijvoorbeeld wegens bijzondere omstandigheden of inhoudingen in verband met 

geconstateerde onregelmatigheden. 

30 



Kan ik er op rekenen dat het prognosemodel werkelijk alle informatie bevat die 

nodig is om de rijksbekostiging te prognosticeren? 





Indexering ontbreekt 

Doel is om elk voorjaar met de publicatie van een geactualiseerd prognosemodel te komen. Voor 

zover gebruikers werken met schooljaarbegrotingen kunnen zij er hun voordeel mee doen met de 

allerlaatste ramingsinzichten voor de aankomende rijksbegroting van OCW, die dan net berekend 

zijn. 

Bij publicatie van het prognosemodel in het voorjaar is belangrijk om op te merken, dat de 

jaarlijkse besluitvorming in de ministerraad over de indexering voor loon- en prijsontwikkeling van 

de rijksbegroting van het lopende kalenderjaar ontbreekt. Dat betekent, dat het prognosemodel 

raamt op het prijsniveau van het laatst voltooide bekostigingsjaar, in het voorbeeld is dat 2011. 

Pas in het najaar van 2012 wordt de indexering 2012 van de materiële bekostiging en de 

gemiddelde personele last (gpl) bekend, zodat die in de voorjaarspublicatie van het prognosemodel 

ontbreekt. Dat geldt uiteraard ook voor de daaropvolgende jaren 7 . 

Hoe voeg ik andere baten dan die van de rijksbekostiging 

toe aan de bekostigingsprognose? 








Nu alle gegevens over de leerlingenaantallen en de vergoeding per leerling zijn ingevuld, is de 

rijksbekostiging van VO IJsselmeer geraamd op € 54.195.243,-- voor 2011, en € 55.510.307,-- 

voor 2012 (zie figuur 38). 

De toevoeging prijspeil 2012 duidt erop, dat de indexering van 2013 van de materiële bekostiging 

en de gemiddelde personele last (gpl) ontbreken, omdat daarover bij publicatie van het 

prognosemodel nog geen besluiten zijn genomen. Dat geldt uiteraard ook voor de daaropvolgende 

jaren. 

7 In afwijking op deze passage zijn de voorbeelden in deze toelichting wèl in prijspeil 2012. Reden daarvan is 

dat deze documentatie is geschreven na verschijning van de Rijksbegroting 2013 (in september 2012). 

31 



Specifieke omstandigheden in de bekostigingsrelatie met het Rijk en inkomsten 

uit andere bronnen 

Behalve de rijksbekostiging wilt u wellicht ook andere baten in de bekostigingsprognose betrekken. 

Of rekening houden met specifieke omstandigheden in de bekostigingsrelatie tussen de scholen, 

het schoolbestuur en het Rijk. Wat dat laatste betreft heeft u in het onderdeel waarin de ontvangen 

rijksbekostiging van het achterliggende kalenderjaar nader is toegelicht mogelijk al een en ander 

ingevuld. Figuur 38 laat voo VO IJsselmeer zien, dat eerder al is ingevuld dat er in 2011 eenmalig 

aanvullende rijksbekostiging is ontvangen wegens bijzondere omstandigheden van € 185.000,--, 

en dat € 250.000,-- is ingehouden in verband met aflossing van een van het Rijk ontvangen lening. 

In aanvulling daarop wil VO IJsselmeer de bekostiging 2011 bijstellen voor inkomsten die uit 

andere bronnen ontvangen worden. In het voorbeeld van figuur 38 gaat het eigenlijk om een 

tegenvaller uit andere bronnen van € 100.000,--. De optelling van de drie aanpassingen komt op 

een totale generieke bijstelling van € -165.000,--. 

Figuur 38 - Generieke bijstelling van de bekostigingsprognose (werkblad 

Bestuur_model) 

Figuur 38 toont dat VO IJsselmeer voor bekostigingsjaar 2012 opnieuw een aanvraag wegens 

bijzondere omstandigheden gehonoreerd verwacht te krijgen ter grootte van € 185.000,--. Ook zijn 

er onregelmatigheden geconstateerd – bijvoorbeeld bij de besteding van subsidies – waarvoor het 

bestuur van VO IJsselmeer in kennis is gesteld dat in 2012 € 50.000,-- op de rijksbekostiging zal 

worden ingehouden. Tenslotte verwacht men € 65.000,-- aan inkomsten uit andere bronnen dan 

van OCW. De generieke bijstelling van de bekostigingsprognose 2012 komt daarmee op € 

200.000,--. 

32 



Invoer voor schoolbesturen en BRIN-instellingen 

Dit onderdeel van het prognosemodel vo verschilt voor BRIN-instellingen een klein beetje met dat 

voor schoolbesturen. De gegevens die kunnen worden ingevuld (de grijze velden in figuur 38) zijn 

hetzelfde. Alleen ontbreekt op werkblad BRIN_model het deel met witte velden met correcties op 

de rijksbekostiging van het laatst bekostigde kalenderjaar in verband met incidentele baten binnen 

de ontvangen Rijksbekostiging en inhoudingen daarop. Bij bestuursverbanden met meerdere BRINinstellingen 

hebben dit soort correcties doorgaans betrekking op de bekostigingsrelatie tussen het 

Rijk met het schoolbestuur, in plaats van die met de specifieke BRIN-instellingen. Daarom kunnen 

die gegevens alleen op werkblad Bestuur_model worden aangepast. 

Hoe verander ik het basisjaar om de ontwikkelingen mee 

te vergelijken? 

Onderdeel van de uitkomsten van het prognosemodel is het becijferen van verschillen in 

bijvoorbeeld leerlingenaantallen, bekostiging of normatieve formatieplaatsen ten opzichte van een 

bepaald jaar. Standaard is dat het laatste bekostigde kalenderjaar. U kunt een ander jaar 

selecteren, en wel elk jaar waarvoor het prognosemodel resultaten laat zien. 

Figuur 39 laat zien hoe snel naar de plek kan worden genavigeerd om het basisjaar aan te passen. 





Figuur 39 – Klik op de hyperlink in de inhoudsopgave 

Standaard worden verschillen berekend ten opzichte van het laatst bekostigde kalenderjaar. In 

figuur 40 is dat 2011. Desgewenst kan dat worden gewijzigd in elk jaar waarvoor het model 

resultaten geeft (hier: 2011 t/m 2032). 

Figuur 40 - Standaard worden verschillen berekend ten opzichte van het laatste 

bekostigde kalenderjaar (hier: 2011), kan desgewenst worden aangepast 

33 



In de relevante tabellen in het prognosemodel is het basisjaar herkenbaar gemaakt met grijze 

arcering. Figuur 41 toont hiervan een voorbeeld. 

Figuur 41 - In relevante tabellen is het basisjaar herkenbaar aan de grijze arcering 

Hoe vul ik de feitelijke en geplande formatieplaatsen van 

het personeelsbestand in? 

In wet- en regelgeving zijn richtlijnen vastgelegd die handvatten bieden om een personele planning 

op te baseren. Het Formatiebesluit W.V.O. geeft normen voor het aantal leerlingen per 

formatieplaats (leerlingratio’s). De personele bekostiging is gebaseerd op dat normatieve aantal 

formatieplaatsen. Daarnaast is in de gpl-regeling beschreven tegen welke gemiddelde personele 

last per FTE (gpl) de personele bekostiging gestalte krijgt. 

De personele lasten zouden exact even hoog zijn als de personele bekostiging, als aan twee 

voorwaarden is voldaan: 

1. het aantal formatieplaatsen in de school of scholen zijn gelijk aan het normatieve aantal 

formatieplaatsen conform het Formatiebesluit; 

2. het salaris, inclusief werkgeverslasten, van het personeelsbestand is gelijk aan de gemiddelde 

personele last per FTE in de gpl-regeling. 

Normatieve versus de feitelijke en geplande formatie 

Met de geraamde leerlingenaantallen en de leerlingratio’s in het Formatiebesluit is de normatieve 

formatie berekend. Dat is de formatie waarvoor scholen personele bekostiging ontvangen. De 

omvang van die normatieve formatie dekt het merendeel van de totale formatie, maar niet alles. 

Behalve personele – en materiële – bekostiging ontvangen scholen aanvullende bekostiging, 

bijvoorbeeld voor zorgleerlingen (Leerplusregeling). Scholen bekostigen een deel van hun formatie 

vanuit die aanvullende regelingen, waardoor de totale formatie doorgaans groter is dan de 

normatieve. De mate waarin de feitelijke of geplande formatie verschilt van de normatieve verschilt 

per school. De vrije besteedbaarheid van de bekostiging – de lumpsum-gedachte – geeft 

schoolbesturen immers de vrijheid de rijksbekostiging in lijn met lokale omstandigheden naar eigen 

inzichten te besteden. 

34 



Dit betekent dat het weinig zinvol is om de omvang van de feitelijke of geplande formatie te 

vergelijken met de normatieve. Naar verwachting zal de normatieve formatie bij het merendeel van 

de scholen immers lager zijn. Daaruit volgt, dat zo’n vergelijking net zo weinig zinvol is voor de 

hoogte van de normatieve personele bekostiging met de feitelijke of geplande personele lasten. 

Wèl zinvol is om naar de jaarlijkse ontwikkeling van de normatieve formatie te kijken. Die is 

immers gekoppeld aan de ontwikkeling van de leerlingenaantallen, en is maatgevend voor hoe de 

omvang van het totale personeelsbestand zich dient te ontwikkelen om de personele lasten mee te 

laten ademen met de bekostiging. Anders gezegd: hoewel de feitelijke formatie groter is dan de 

normatieve en een vergelijking van beide slechts beperkte waarde heeft, is een daling of stijging 

van de normatieve formatie richtinggevend voor de daling of stijging die de feitelijke of geplande 

formatie dient te maken om de personele lasten in het spoor te laten lopen met de personele 

bekostiging. 

Invullen van de feitelijke en geplande formatieplaatsen 

Om inzicht te krijgen in de mate waarin de personele planning van VO IJsselmeer in de pas loopt 

met de verwachte ontwikkeling van de normatief bekostigde personele formatie, vult het 

schoolbestuur van VO IJsselmeer in het prognosemodel de formatieplaatsen in, die het in zijn 

meerjarig personeelsplan heeft opgenomen. Figuur 42 laat zien hoe snel naar de plek kan worden 

genavigeerd om de personeelsformatie in te vullen. 






De formatieplanning kan in de grijze vakjes van figuur 43 worden ingevuld. In het laatst 

bekostigde kalenderjaar telde VO IJsselmeer 45,25 FTE’s aan directieleden, 514,2 FTE’s aan 

onderwijzend personeel, en 72 FTE’s aan onderwijsondersteuning. Tezamen was het 

personeelsbestand ruim 631 voltijds dienstverbanden groot. In de kolommen ernaast staat de 

formatieplanning voor de komende jaren, waarbij VO IJsselmeer rekening heeft gehouden met het 

natuurlijk verloop. VO IJsselmeer verwacht met name een substantiële afname van het aantal 

voltijds leerkrachten tot ca. 472 FTE’s in 2015. 

35 



Figuur 43 - Formatieplanning van VO IJsselmeer 

Bijvoorbeeld bij afwezigheid van de gegevens uitgesplitst naar directie, OP en OOP, kan de 

gebruiker ervoor kiezen om de personele planning globaler door te rekenen. Figuur 44 laat zien dat 

VO IJsselmeer voor kalenderjaar 2017 globalere gegevens heeft over de formatieplanning. Indien 

gewenst kan de gebruiker ervoor kiezen de hele meerjarige planning globaler door te rekenen in 

het prognosemodel. 

Figuur 44 – Globalere formatieplanning van VO IJsselmeer voor bekostigingsjaar 2017 

Met behulp van deze gegevens biedt het prognosemodel in de vorm van zowel tabellen als 

grafieken inzicht in de ontwikkeling van zowel de normatieve als geplande personeelsformatie. Op 

de inhoudsopgave kan met behulp van hyperlinks snel naar de uitkomsten worden genavigeerd. De 

lichtblauwe vlakjes in figuur 45 verwijzen naar uitkomsten in tabelvorm, het lila vlakje naar de 

uitkomsten in grafiekvorm. 

36 



Figuur 45 – Hyperlinks in de inhoudsopgave naar de uitkomsten van de formatieplanning 

Hoe vul ik de feitelijke en geplande gpl van het 

personeelsbestand in? 

Planning van de formatieplaatsen is een onderdeel in personele planning, het andere gaat over de 

vraag wat die formatieplaatsen gemiddeld kosten. CAO-loonontwikkeling, bevorderingen van 

medewerkers, ervaring, opleidingsniveau en leeftijd van de medewerkers, dat alles is van invloed 

op de hoogte van de gpl van een voltijds dienstverband. 

Om een prognose te maken van de (normatieve) personele bekostiging rekent het prognosemodel 

met de bekostigde gpl uit de gpl-regeling. 

NB: verschil tussen prognoses van de rijksbekostiging en de personele 

bekostiging 

Anders dan in de prognose van de rijksbekostiging is in die van de (normatieve) personele 

bekostiging geen rekening gehouden met de financiële uitwerking van het landelijk beleid voor de 

komende jaren. De reden daarvan is, dat waar alle beleidsmaatregelen in het (bekostigde) 

funderend onderwijs neerslaan in de gemiddelde vergoeding per leerling 8 , dat niet altijd ook 

betekent dat alle landelijk beleid neerslaat in de gpl. Een maatregel als het afschaffen van de 

maatschappelijke stage bijvoorbeeld heeft geen impact op de bekostigde gpl. Een maatregel ter 

bevordering van meer leraren in een hogere beloningsschaal daarentegen heeft dat wel. 

In het prognosemodel wordt niet vooruit gelopen op toekomstige besluitvorming. Besluitvorming 

over de hoogte van de bekostigde gpl van het lopende en komende bekostigingsjaar wordt jaarlijks 

in het najaar gepubliceerd in de gpl-regeling. Vervolgens is in het prognosemodel deze gpl voor de 

gehele prognoseperiode als uitgangspunt genomen voor de raming van de (normatieve) personele 

bekostiging. Dit is met name te zien in de grafieken over de gpl, waar figuur 46 een voorbeeld van 

is. Het komt tot uitdrukking in het horizontale verloop van de (normatief) bekostigde gpl-lijn. En 

met die ‘vlakke’ gpl is vervolgens ook de personele bekostiging geraamd. 

8 In het bekostigde funderend onderwijs worden – mede als gevolg van de leerplicht – geen leerlingen 

uitgezonderd van bekostiging. Daarom slaan de financiële gevolgen van het landelijk beleid in een 

leerlingafhankelijk bekostigingssysteem neer in de gemiddelde vergoeding per leerling. 

37 



Bekostigde GPL per FTE (op jaarbasis) 

€ 90.000 

€ 80.000 

€ 70.000 

€ 60.000 

€ 50.000 

€ 40.000 

€ 30.000 

€ 20.000 

€ 10.000 

€ 0 

2011 

Figuur 46 - Gpl-grafiek VO IJsselmeer 

Gemiddelde Personele Last - normatief vs. planning 

2012 

2013 

38 


Laatst opgeslagen: 3-5-2013 10:01:00 

2014 

2015 

2016 

12345 - VO IJsselmeer 

2017 

TOTALE FORMATIE 

2018 

2019 

2020 

2021 

2022 

Bekostigingsjaar 

GPL conform personele planning GPL conform personele bekostiging (normatief) 

Dat alles betekent niet dat de prognose van de (normatieve) personele bekostiging voor 

planningsdoeleinden geen waarde zou hebben. Voorwaarde is dat men zich bij de beleidsadvisering 

en besluitvorming bewust is van het feit, dat de uitkomsten van de bekostigde gpl en de 

(normatieve) personele bekostiging in het licht moet worden gezien van de laatst gepubliceerde 

gpl-regeling. 

In geval de geplande gpl van uw personele planning harder toe zou nemen dan die van de 

normatieve gpl uit de laatste gepubliceerde regeling, dan zal de druk op uw personele budget de 

komende jaren waarschijnlijk toenemen. Dat geldt des te meer, als het landelijk beleid de 

komende jaren per saldo tot bezuinigingen leidt. 

Invullen van de feitelijke en geplande gpl 

Om inzicht te krijgen in de mate waarin de personele planning van VO IJsselmeer in de pas loopt 

met de verwachte ontwikkeling van de normatief bekostigde personele formatie, vult het 

schoolbestuur van VO IJsselmeer in het prognosemodel de gpl in, die het in zijn meerjarig 

personeelsplan heeft opgenomen. Figuur 47 laat zien hoe snel naar de plek kan worden 

genavigeerd om de gpl in te vullen. 






De gpl-planning kan in de grijze vakjes van figuur 48 worden ingevuld. In het laatst bekostigde 

kalenderjaar 2011 ontving een voltijds directielid bij VO IJsselmeer gemiddeld € 105.025, voltijds 

onderwijzend personeel gemiddeld € 83.136, en een voltijds onderwijs-ondersteunend medewerker 

2023 

2024 

2025 

2026 

2027 

2028 

2029 

2030 

2031 

2032

gemiddeld € 42.191. Over het gehele personeelsbestand gezien kostte een voltijds medewerker 

van VO IJsselmeer gemiddeld € 80.037. 

Met deze gemiddelde personele last per voltijds medewerker had VO IJsselmeer in 2011 een 

hogere last dan dat het schoolbestuur gemiddeld bekostigd kreeg. Per voltijds medewerker waren 

de lasten € 5.748 hoger dan bekostigd in 2011. Voltijds directieleden kostten VO IJsselmeer 

gemiddeld € 10.016 meer dan dat ze bekostigd werden. En ook voltijds onderwijzers kostten 

gemiddeld € 5.673 meer dan dat het bestuur aan bekostiging ontving. 

Verder blijkt uit figuur 48 dat VO IJsselmeer in zijn gpl-planning rekening houdt met een 

substantiële terugdringing van de gpl van directieleden naar gemiddeld € 94.392 in 2014, € 223 

hoger dan de bekostigde gpl. Ook de gpl van de onderwijsondersteuning zal naar verwachting 

verlaagd naar gemiddeld € 38.542 in 2014. Deze reducties komen ten goede aan de gpl van een 

voltijds leerkracht, die stijgt naar € 85.458 in 2014. Over het geheel genomen reduceert VO 

IJsselmeer uiteindelijk de overschrijding van de bekostigde gpl niet, in 2014 is de overschrijding 

opgelopen tot gemiddeld € 6.015 per voltijds medewerker. 

Figuur 48 - Gpl-planning van VO IJsselmeer 

Bijvoorbeeld bij afwezigheid van de gegevens uitgesplitst naar directie, OP en OOP, kan de 

gebruiker ervoor kiezen om de personele planning globaler door te rekenen. Figuur 49 laat zien dat 

VO IJsselmeer voor kalenderjaar 2017 globalere gegevens heeft over de gpl-planning. Indien 

gewenst kan de gebruiker ervoor kiezen de hele meerjarige planning globaler door te rekenen in 

het prognosemodel. 

39 



Figuur 49 – Globalere gpl-planning van VO IJsselmeer voor bekostigingsjaar 2017 

Met behulp van deze gegevens biedt het prognosemodel in de vorm van zowel tabellen als 

grafieken inzicht in de ontwikkeling van zowel de normatieve als geplande gpl. Op de 

inhoudsopgave kan met behulp van hyperlinks snel naar de uitkomsten worden genavigeerd. De 

lichtblauwe vlakjes in figuur 50 verwijzen naar uitkomsten in tabelvorm, het lila vlakje naar de 

uitkomsten in grafiekvorm. 

Figuur 50 – Hyperlinks in de inhoudsopgave naar de uitkomsten van de gpl-planning 

Hoe zien de uitkomsten in tabelvorm eruit? 

Elders in de documentatie zijn de uitkomsten in grafiekvorm getoond en nader toegelicht. In dit 

onderdeel worden de uitkomsten in tabelvorm getoond, en hoe zij snel bereikbaar zijn. 

Prognose van leerlingenaantallen en bekostiging 

Klik op de hyperlink in de inhoudsopgave (zie figuur 51). 





40 




Figuur 52 laat een voorbeeld zien van de uitkomsten van VO IJsselmeer. 

Figuur 52 - Voorbeeld van tabeluitkomsten met prognose van leerlingenaantallen & 

bekostiging 

Samenstelling van de leerlingenpopulatie naar schoolsoort 






41 




Figuur 54 laat een voorbeeld zien van de uitkomsten van VO IJsselmeer. In de bekostigingsjaren 

2011-2014 zijn er slechts geringe verschuivingen in de samenstelling van de leerlingenpopulatie. 

Wel neemt het aandeel onderbouwleerlingen af van 29,8% naar 27,1%, en neemt het aandeel 

havo en vwo wat toe. Opvallend is verder de eenmalige ‘piek’ van 13,5% in het aandeel lwoo/pro 

in bekostigingsjaar 2013. 

Figuur 54 - Voorbeeld van tabeluitkomsten met samenstelling van de leerlingenpopulatie 

naar schoolsoort 

Aantal formatieplaatsen in voltijds dienstverbanden 






42 




Figuur 56 laat een voorbeeld zien van de uitkomsten van VO IJsselmeer. Voor een deel komen de 

gegevens overeen met die in figuur 43 op pagina 36, het deel in het rode kader is aanvullend 

daarop. Daarin wordt de boven-normatieve formatie getoond. In bekostigingsjaar 2011 heeft VO 

IJsselmeer 74,5 FTE boven-normatief in dienst, 13,4% van de normatieve formatie. De bovennormatieve 

formatie bestaat nagenoeg geheel uit onderwijzend personeel (74,27 FTE). VO 

IJsselmeer plant de boven-normatieve formatie te reduceren tot 52,4 FTE in 2014, dat is 9,6% 

van de normatieve formatie. 

Figuur 56 - Voorbeeld van tabeluitkomsten met voltijds formatieplaatsen 

43 



Gpl per voltijds dienstverband 







Vervolgens verschijnen de gegevens die eerder op pagina 39 in figuur 48 zijn getoond. Op deze 

plaats is daar niets meer aan toe te voegen. 

Personele budgetten: de normatieve personele bekostiging en de geplande 

personeelslasten 






44 




Voorwaarde om deze uitkomsten ten volle te benutten is, dat de gebruiker gegevens invult over de 

feitelijke personeelsformatie in voltijds dienstverbanden en de planning daarvan, en de feitelijke 

gpl met bijbehorende planning. 

Figuur 59 laat de uitkomsten zien van VO IJsselmeer. Het gaat hier om de vermenigvuldiging van 

de voltijds formatieplaatsen in figuur 56 met de gpl’en in figuur 48. Voor de prognose van de 

normatieve bekostiging is het belangrijk dat met de bekostigde gpl geen rekening is gehouden met 

de financiële uitwerking van toekomstig beleid. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar 

pagina 37. 

In zijn personele planning stuurt VO IJsselmeer aan op verlaging van de personele lasten van 

€ 50.538.966,-- in 2011 naar € 48.211.534,-- in 2014. 

Figuur 59 - Voorbeeld van tabeluitkomsten over normatieve personele bekostiging en 

geplande personeelslasten 

45 



Normatieve personele bekostiging en geplande personele lasten als percentage 

van de bekostigingsprognose 










Figuur 61 laat de uitkomsten zien van VO IJsselmeer. Voor de prognose van de normatieve 

bekostiging is het belangrijk dat die is berekend met behulp van de bekostigde gpl, waarbij geen 

rekening is gehouden met de financiële uitwerking van toekomstig beleid. In de prognose van de 

totale bekostiging is daarmee wel rekening gehouden. Voor een nadere toelichting wordt verwezen 

naar pagina 37. 

In het voorbeeld van VO IJsselmeer in figuur 61 is belangrijk om op te merken, dat de 

personeelslasten in 2011 maar liefst 93,54% van de totale bekostiging uitmaakte. Daardoor 

resteerde voor de materiële bedrijfsvoering nog maar 6,5% van de bekostiging voordat een tekort 

in de exploitatie zou ontstaan. Doorgaans is dit onvoldoende, en heeft VO IJsselmeer in 2011 

waarschijnlijk een tekort op de rekening van baten en lasten gehad. In de personele planning 

stuurt VO IJsselmeer aan op verlaging van de personele lasten, maar in 2014 zullen die naar 

verachting nog 89,47% van de totale bekostiging uitmaken. 

46 



Figuur 61 - Voorbeeld van tabeluitkomsten over normatieve personele bekostiging en 

geplande personeelslasten als percentage van de totale bekostiging 

Schaalgrootte van het primaire proces: het gemiddeld aantal leerling per 

voltijds dienstverband 










Figuur 63 toont de schaalgrootte van het primaire proces van VO IJsselmeer. Die schaalgrootte 

wordt uitgedrukte in de verhouding van het aantal leerlingen en het aantal voltijds 

dienstverbanden. Met name de verhouding tussen het aantal leerlingen en het aantal voltijds 

onderwijzend personeel is een benadering voor de groepsgrootte waar een leerkracht voor staat. 

Deze benadering is weliswaar minder maatgevend dan feitelijk gemeten klassengrootte, maar als 

globale benadering geeft hij een adequate indicatie. 

47 



In de bovenste regels in figuur 63 staan de normatieve ratio’s, die volgen uit het geraamde 

leerlingenaantal en de normen in het Formatiebesluit W.V.O. Op grond van de normen zou in 2011 

één voltijds medewerker verwacht worden op elke 13,56 leerlingen. Op basis van het feitelijke 

personeelsbestand en de personele planning, blijkt VO IJsselmeer in dat jaar één voltijds 

medewerker te hebben op elke 11,96 leerlingen, een verschil van 1,60 leerlingen ten opzichte van 

de norm. In vergelijking met wat op grond van de normen in het Formatiebesluit zou worden 

verwacht heeft VO IJsselmeer dus meer personeel per leerling, een indicatie voor een relatief 

kleinschalig vorm gegeven primair proces, dat 11,8% verschilt met wat op grond van de normen in 

het Formatiebesluit verwacht wordt. 

Vervolgens is het interessant om die vergelijking te maken voor het onderwijzend personeel. Daar 

wordt het beeld bevestigd: normatief zou in 2011 op 17,16 leerlingen een voltijds leerkracht 

worden verwacht. VO IJsselmeer realiseert één op 14,68 leerlingen, een verschil van 14,4% ten 

opzichte van de verwachting. 

Een dergelijk relatief kleinschalig vorm gegeven primair proces heeft zijn prijs. In figuur 61 bleek al 

dat de personele lasten naar verhouding hoog waren, met 93,5% van de totale bekostiging. 

Relatieve grootschaligheid zou het geval zijn, als er op elke leerling minder personeel zou zijn dan 

normatief verwacht wordt. In die gevallen kleuren de getallen in de tabel van figuur 63 rood, zoals 

bij het onderwijsondersteunend personeel het geval is. Daar is de personeelsformatie iets kleiner 

dan op grond van de normen verwacht wordt (0,5%). 

Figuur 63 - Voorbeeld van tabeluitkomsten over schaalgrootte van het primaire proces 

48 



Gevolgen van onevenredige aanpassing van het personeelsbestand, uitgedrukt 

in kosten per leerling 

De rijksbekostiging is voor het leeuwendeel leerlingafhankelijk: als het leerlingenaantal van VO 

IJsselmeer afneemt, dan neemt tengevolge daarvan de vraag naar onderwijs van VO IJsselmeer af. 

Bij een geringere vraag naar onderwijs neemt vervolgens de bekostiging af, die het ministerie aan 

VO IJsselmeer verstrekt. 

Het omgekeerde geldt ook: als het leerlingenaantal toeneemt, dan neemt de vraag naar onderwijs 

van VO IJsselmeer toe, die het ministerie navenant bekostigt. 

Circa vier van elke vijf euro’s die door het voortgezet onderwijs wordt uitgegeven, gaat naar de 

betaling van salarissen en bijkomende lasten. Om de personele lasten in de pas te laten lopen met 

de verwachte ontwikkeling van de personele baten, is het dan ook zaak om de personeelsformatie 

mee te laten bewegen met de verwachte ontwikkeling van de leerlingenaantallen. Wat gebeurt er 

eigenlijk, als de leerlingontwikkeling niet helemaal wordt vertaald in aanpassing van het 

personeelsbestand, of als dat überhaupt wordt nagelaten? Als VO IJsselmeer verkiest om de 

personeelslasten in stand te houden met hetzelfde aantal voltijds medewerkers en tegen de 

arbeidsvoorwaarden van voorgaand jaar? Elke leerling meer of minder, waarvoor het 

personeelsbestand onevenredig wordt aangepast, heeft gevolgen voor de ruimte op de 

exploitatierekening in vergelijking met die van voorgaand jaar. Het prognosemodel rekent de 

implicaties voor de exploitatiereking voor van een onevenredige aanpassing van het 

personeelsbestand met de ontwikkeling van de leerlingenaantallen. 







De gevolgen van onevenredige aanpassing van het personeelsbestand zijn op twee manieren tot 

uitdrukking gebracht. In de eerste plaats in termen van hogere of lagere ontvangsten uit de 

rijksbekostiging, ten tweede in termen van hogere of lagere personeelslasten. 

49 



Gevolgen van onevenredige aanpassing van het personeelsbestand in termen van hogere 

of lagere bekostiging in vergelijking met voorgaand jaar 

Figuur 65 toont een voorbeeld van de tabeluitkomsten als de gevolgen van onevenredige 

aanpassing van het personeelsbestand worden becijferd in termen van hogere of lagere 

rijksbekostiging in vergelijking met voorgaand jaar. 

Verondersteld is dat de personele lasten hetzelfde zijn als voorgaand jaar. 

Als de bekostiging afneemt omdat het leerlingenaantal daalt, dan ontstaat een gat tussen de 

lagere baten en de gelijkblijvende lasten. In dat geval leidt instandhouding van het 

personeelsbestand tot kosten (in de vorm van krappere budgettaire ruimte aan de batenkant 

van de exploitatierekening). In het prognosemodel wordt deze situatie weergegeven met rode 

getallen en rode toelichtende tekst. 

Als de leerlingenaantallen daarentegen toenemen, dan loopt ook de bekostiging op en ontstaat 

een gat tussen de hogere baten en de gelijkblijvende lasten. In die situatie leidt 

instandhouding van het personeelsbestand tot baten (in de vorm van toegenomen budgettaire 

ruimte aan de batenkant van de exploitatierekening). 

De tabel in figuur 65 laat voor bekostigingsjaar 2012 zien, dat het leerlingenaantal lager is dan in 

voorgaand jaar. Dat blijkt uit de rode getallen en teksten. Dat geldt ook voor 2014. In 2013 neemt 

het leerlingenaantal toe in vergelijking met 2012. 

Verder toont de figuur voor 2012, dat een onevenredige aanpassing van het personeelsbestand 

met de ontwikkeling van de leerlingenaantallen € 5.571,-- per leerling kost in de vorm van 

krappere budgettaire ruimte aan de batenkant van de exploitatierekening in vergelijking met 

voorgaand jaar. Anders gezegd, als er in 2012 slechts één leerling minder zou zijn dan in 2011 

en de personeelslasten blijven intact, dan neemt de budgettaire ruimte ten opzichte van 2011 

af met € 5.571,--. Uitgesplitst is verder wat de implicaties zijn als het de instandhouding 

betreft van de lasten voor directie (€ 567,-- per leerling), onderwijzend personeel (€ 4.596,-- 

per leerling), en onderwijsondersteunend personeel (€ 408,-- per leerling). 

Voor 2013 laat figuur 65 het tegenovergestelde zien, waarbij een onevenredige aanpassing van 

het personeelsbestand met de toenemende leerlingenpopulatie van dat jaar een toename van 

de budgetaire ruimte aan de batenkant van de exploitatierekening tot gevolg heeft in 

vergelijking met 2012, ter grootte van € 5.636,-- per leerling. Bij handhaving van de 

directielasten gaat het om € 567,-- voor elke extra leerling. Houdt VO IJsselmeer de lasten 

voor onderwijzend personeel op het niveau van 2012, dan ontstaat er extra ruimte aan de 

batenkant ter grootte van € 4.660,-- per extra leerling. Onveranderde lasten voor 

onderwijsondersteunend personeel leidt tot meer ruimte op de batenkant van de 

exploitatierekening à € 408,-- per leerling. 

50 



Figuur 65 - Voorbeeld van tabeluitkomsten over de gevolgen van onevenredige 

aanpassing van het personeelsbestand voor elke leerling meer of minder waarvoor VO 

IJsselmeer het personeelsbestand niet aanpast – gevolgen uitgedrukt in termen van 

hogere of lagere bekostiging 

Gevolgen van onevenredige aanpassing van het personeelsbestand in termen van hogere 

of lagere personele lasten in vergelijking met voorgaand jaar 

Voorwaarde om deze uitkomsten te krijgen is, dat de gebruiker gegevens invult over de feitelijke 

personeelsformatie in voltijds dienstverbanden en de planning daarvan, en de feitelijke gpl met 

bijbehorende planning. 

Figuur 66 toont een voorbeeld van de tabeluitkomsten als de gevolgen van onevenredige 

aanpassing van het personeelsbestand worden becijferd in termen van hogere of lagere personele 

lasten in vergelijking met voorgaand jaar. 

Verondersteld is dat de personele lasten hetzelfde zijn als voorgaand jaar. 

Als de bekostiging afneemt omdat het leerlingenaantal daalt, dan ontstaat een gat tussen de 

lagere baten en de gelijkblijvende lasten. In dat geval leidt instandhouding van het 

personeelsbestand tot kosten (in de vorm van een grotere druk op de lastenkant van de 

exploitatierekening dan voorgaand jaar). In het prognosemodel wordt deze situatie 

weergegeven met rode getallen en rode toelichtende tekst. 

Als de leerlingenaantallen daarentegen toenemen, dan loopt ook de bekostiging op en ontstaat 

een gat tussen de hogere baten en de gelijkblijvende lasten. In die situatie leidt 

instandhouding van het personeelsbestand tot baten (in de vorm van een afname van de 

personele lastendruk op de lastenkant van de exploitatierekening in vergelijking met 

voorgaand jaar). 

De tabel in figuur 66 laat voor bekostigingsjaar 2012 zien, dat het leerlingenaantal lager is dan in 

voorgaand jaar. Dat blijkt uit de rode getallen en teksten. Dat geldt ook voor 2014. In 2013 neemt 

het leerlingenaantal toe in vergelijking met 2012. 

51 



Verder toont de figuur voor 2012, dat een onevenredige aanpassing van het personeelsbestand 

met de ontwikkeling van de leerlingenaantallen € 6.545,-- per leerling kost in de vorm van een 

grotere druk op de lastenkant van de exploitatierekening in vergelijking met voorgaand jaar. 

Anders gezegd, als er in 2012 slechts één leerling minder zou zijn dan in 2011 en de 

personeelslasten intact blijven, dan neemt de ruimte aan de lastenkant van de 

exploitatierekening ten opzichte van 2011 af met € 6.545,--. Uitgesplitst is verder wat de 

implicaties zijn als het de instandhouding betreft van de lasten voor directie (€ 625,-- per 

leerling), onderwijzend personeel (€ 5.539,-- per leerling), en onderwijsondersteunend 

personeel (€ 381,-- per leerling). 

Voor 2013 laat figuur 66 het tegenovergestelde zien, waarbij een onevenredige aanpassing van 

het personeelsbestand met de toenemende leerlingenpopulatie van dat jaar naar verhouding 

ruimte aan de lastenkant creëert in vergelijking met 2012 ter grootte van € 6.583,-- per 

leerling. Bij handhaving van de directielasten gaat het om € 599,-- voor elke extra leerling. 

Houdt VO IJsselmeer de lasten voor onderwijzend personeel op het niveau van 2012, dan 

neemt de druk op de lastenkant van de exploitatierekening ten opzichte van 2012 af ter 

grootte van € 5.622,--, voor elke leerling waarvoor het personeelsbestand niet wordt 

aangepast. Onveranderde lasten voor onderwijsondersteunend personeel leidt tot een afname 

van de druk op de lastenkant van de exploitatierekening à € 362,-- per extra leerling. 

Figuur 66 - Voorbeeld van tabeluitkomsten over de gevolgen van onevenredige 

aanpassing van het personeelsbestand voor elke leerling meer of minder waarvoor VO 

IJsselmeer het personeelsbestand niet aanpast – gevolgen uitgedrukt in termen van 

hogere of lagere lasten 

52 



Gevolgen van laissez-faire: volledige instandhouding van het personeelsbestand 







Gevolgen van laissez-faire in termen van hogere of lagere bekostiging in vergelijking 

met voorgaand jaar 

Het verschil met de uitkomsten in figuur 65, is dat in dit onderdeel verondersteld is dat VO 

IJsselmeer het personeelsbestand in het geheel niet aanpast aan de ontwikkeling van de 

leerlingenaantallen. Dat het schoolbestuur van VO IJsselmeer kiest voor ‘niets doen’. De getallen in 

figuur 68 zijn een vermenigvuldiging van de uitkomsten per leerling (figuur 65) met het het aantal 

leerlingen dat VO IJsselmeer meer of minder telt dan in voorgaand jaar. 

Aan de rode getallen en teksten in de tabel in figuur 68 is te zien, dat het leerlingenaantal lager is 

dan in voorgaand jaar. In 2013 neemt het leerlingenaantal toe in vergelijking met 2012. 

Verder toont de figuur voor 2012, dat als VO IJsselmeer het personeelsbestand intact laat en 

de personele lasten van voorgaand jaar realiseert, de budgettaire ruimte aan de batenkant van 

de exploitatierekening verkrapt met € 323.138,-- ten opzichte van voorgaand jaar. Uitgesplitst 

is verder wat de implicaties zijn als het de instandhouding betreft van de lasten voor directie 

(€ 32.911,--), onderwijzend personeel (€ 266.548,--), en onderwijsondersteunend personeel 

(€ 23.679,--). 

Voor 2013 toont figuur 68 het tegenovergestelde, waarbij instandhouding van het 

personeelsbestand met de toenemende leerlingenpopulatie van dat jaar ruimere baten oplevert 

in vergelijking met 2012 ter grootte van € 185.994,--. Bij handhaving van de directielasten 

gaat het om € 18.725,--. Houdt VO IJsselmeer de lasten voor onderwijzend personeel op het 

niveau van 2012, dan ontstaat er extra ruimte aan de batenkant ter grootte van € 153.796,--. 

Onveranderde lasten voor onderwijsondersteunend personeel leidt tot meer ruimte op de 

batenkant van de exploitatierekening à € 13.473,--. 

53 



Figuur 68 - Voorbeeld van tabeluitkomsten over de gevolgen van laissez-faire – gevolgen 

uitgedrukt in termen van hogere of lagere bekostiging 

Gevolgen van laissez-faire in termen van hogere of lagere personele lasten in 

vergelijking met voorgaand jaar 

Voorwaarde om deze uitkomsten te krijgen is, dat de gebruiker gegevens invult over de feitelijke 

personeelsformatie in voltijds dienstverbanden en de planning daarvan, en de feitelijke gpl met 

bijbehorende planning. 

Het verschil met de uitkomsten in figuur 66, is dat in dit onderdeel verondersteld is dat VO 

IJsselmeer het personeelsbestand in het geheel niet aanpast aan de ontwikkeling van de 

leerlingenaantallen. Dat het schoolbestuur van VO IJsselmeer kiest voor ‘niets doen’. De getallen in 

figuur 69 zijn een vermenigvuldiging van de uitkomsten per leerling (figuur 66) met het het aantal 

leerlingen dat VO IJsselmeer meer of minder telt dan in voorgaand jaar. 

De rode getallen en teksten in de tabel in figuur 69 laten zien, dat het leerlingenaantal lager is dan 

in voorgaand jaar. In 2013 neemt het leerlingenaantal toe in vergelijking met 2012. 

Verder toont de figuur voor 2012, dat als VO IJsselmeer het personeelsbestand intact laat en 

de personele lasten van voorgaand jaar realiseert, de druk op de lastenkant van de 

exploitatierekening toeneemt met € 379.609,-- ten opzichte van voorgaand jaar. Uitgesplitst is 

verder wat de implicaties zijn als het de instandhouding betreft van de lasten voor directie 

(€ 36.239,--), onderwijzend personeel (€ 321.269,--), en onderwijsondersteunend personeel 

(€ 22.102,--). 

Voor 2013 toont figuur 69 het tegenovergestelde, waarbij instandhouding van het 

personeelsbestand met de toenemende leerlingenpopulatie van dat jaar de druk op de 

lastenkant van de exploitatierekening verlicht in vergelijking met 2012 ter grootte van 

€ 217.228,--. Bij handhaving van de directielasten gaat het om € 19.765,--. Houdt VO 

IJsselmeer de lasten voor onderwijzend personeel op het niveau van 2012, dan verlicht het de 

druk van de personele lasten op de lastenkant van de exploitatierekening met € 185.520,--. 

Onveranderde lasten voor onderwijsondersteunend personeel verlicht de druk van het 

personeel op de lastenkant met € 11.943,-- ten opzichte van 2012. 

54 



Figuur 69 - Voorbeeld van tabeluitkomsten over de gevolgen van laissez-faire – gevolgen 

uitgedrukt in termen van hogere of lagere personele lasten 

Hoe zien de uitkomsten van verschilberekeningen en 

ontwikkelingen er in tabelvorm uit? 

Van de gemaakte prognoses is in kaart gebracht hoe de uitkomsten zich verhouden tot die van 

voorgaand jaar. Zo worden bijvoorbeeld de verschillen berekend in het verwachte leerlingenaantal, 

zowel in aantal leerlingen als in procentuele verandering in vergelijking met voorgaand jaar. 

Niet alleen zijn de ontwikkelingen in kaart gebracht ten opzichte van voorgaand jaar, ook zijn de 

prognoseresultaten vergeleken in vergelijking met een basisjaar. Standaard is het basisjaar gelijk 

aan het laatst voltooide bekostigingsjaar, de gebruiker kan die naar eigen inzichten aanpassen aan 

elk jaartal waarvoor het prognosemodel uitkomsten geeft. Stel dat basisjaar 2011 is, dan zijn de 

verschillen in de leerlingenaantallen van bijvoorbeeld 2015 vergeleken met die van 2011. Zowel in 

leerlingenaantallen, als in procentuele verandering. 

In dit onderdeel wordt kort ingegaan op voorbeelden van de verschiluitkomsten van VO IJsselmeer. 

Leerlingenaantallen 






55 




Tabel 2b-i in figuur 71 laat zien dat VO IJsselmeer op 1 oktober 2013 naar verwachting 137 

leerlingen minder zal hebben dan een jaar eerder, een afname van 1,82% (zie tabel 2b-ii). De 

grootste verandering is verwacht onder lwoo/pro leerlingen, met een afname met 107 leerlingen en 

10,53% (zie tabel 2b-ii) minder dan op 1 oktober 2012. 

De tabellen 2c brengen de ontwikkelingen tot uitdrukking ten opzichte van basisjaar 2011. Het 

basisjaar is herkenbaar aan de grijze cellen in de tabel. Tabel 2c-i laat zien dat VO IJsselmeer naar 

verwachting op 1 oktober 2013 162 leerlingen minder heeft dan op 1 oktober 2010, een afname 

van 2,15% (zie tabel 2c-ii). De grootste verandering is verwacht onder onderbouwleerlingen, met 

een afname met 246 leerlingen en 10,93% (zie tabel 2c-ii) minder dan op 1 oktober 2010. 

56 



Bekostiging 

Figuur 71 - Ontwikkeling in leerlingenaantallen van VO IJsselmeer 






57 




Tabel 3a-i in figuur 73 laat zien dat VO IJsselmeer in bekostigingsjaar 2014 naar verwachting 

€ 1.721.401,-- minder bekostiging zal ontvangen dan een jaar eerder, een afname van 3,10% (zie 

tabel 3a-ii). De belangrijkste verklaring is de afname van het leerlingenaantal ter grootte van 

€ 1.003.414,-- respectievelijk 1,82% (zie tabel 3a-ii). Verder heeft de verwachte veranderende 

samenstelling van de leerlingenpopulatie een substantiële impact van € 447.127,-- respectievelijk 

0,81% (zie tabel 3a-ii), wat vooral wordt verklaard door de relatief grote afname van het aantal 

lwoo/pro-leerlingen waarvoor naar verhouding een hoge vergoeding per leerling wordt ontvangen. 

De tabellen 3b brengen de verwachte ontwikkelingen tot uitdrukking ten opzichte van basisjaar 

2011. Het basisjaar is herkenbaar aan de grijze cellen in de tabel. Tabel 3b-i laat zien dat VO 

IJsselmeer in bekostigingsjaar 2014 naar verwachting € 147.382,-- minder bekostiging zal 

ontvangen dan in 2011, een afname van 0,27% (zie tabel 3b-ii). Onder deze beperkte verandering 

gaan relatief grote verschuivingen schuil. Afgezien van de andere effecten op de bekostiging zou de 

rijksbekostiging € 1.793.649,-- minder zijn dan in 2011 door het lagere leerlingenaantal, een 

afname van 2,15% (zie tabel 3b-ii). 

58 



Daar staat tegenover, dat VO IJsselmeer voor € 1.969.181,-- profiteert van de financiële vertaling 

van het landelijk beleid sinds 2011, een macro-effect dat t.o.v. 2011 optelt tot 0,64% (zie tabel 

3b-ii). 

Zonder andere effecten zou de bekostiging van VO IJsselmeer t.o.v. 2011 met € 978.363,-- 

verlaagd worden doordat de samenstelling van de leerlingenpopulatie zich ontwikkelt in de richting 

van een toename van ‘goedkope’ leerlingen ten koste van ‘duurdere’ leerlingen. Optelling van de 

jaarlijkse veranderingen tengevolge van het samenstellingseffect leidt tot 0,02% t.o.v. 2011 (zie 

tabel 3b-ii) 9 . 

9 De zogenaamde cumulatieve verandering t.o.v. 2011 a.g.v. de veranderende samenstelling van de 

leerlingenpopulatie is berekend, door -0,81% in bekostigingsjaar 2014 in tabel 3a-ii op te tellen bij 0,83% van 

bekostigingsjaar 2013 in tabel 3b-ii. 

59 



Figuur 73 - Ontwikkeling in bekostiging van VO IJsselmeer 

60 



Formatieplaatsen in FTE – de jaarlijkse verandering 







Tabel 4b-i in figuur 75 toont hoe het aantal voltijds dienstverbanden zich ontwikkelt in vergelijking 

met voorgaand jaar. Dat gebeurt voor de normatieve formatie, en als de gebruiker de planning van 

de formatieplaatsen heeft ingevuld, ook voor de werkelijke of geplande formatie. Minder 

formatieplaatsen zijn gemarkeerd met rode getallen. Tenslotte wordt ook het verschil berekend 

tussen de ontwikkeling van de normatieve enerzijds, en de geplande formatie anderzijds. 

Tabel 4b-ii brengt de jaarlijkse ontwikkelingen in kaart in termen van procentuele veranderingen. 

61 



Figuur 75 laat voor bekostigingsjaar 2014 zien, dat de normatieve formatie van VO IJsselmeer in 

reactie op de leerlingontwikkeling afneemt met 15,686 FTE (zie tabel 4b-i), een afname met 2,79% 

ten opzichte van 2013 (zie tabel 4b-ii). 

Aan de hand van de door de gebruiker ingevulde formatieplanning, blijkt dat VO IJsselmeer inzet 

op een reductie van het aantal voltijds dienstverbanden met 9,967 in 2012, 4,771 in 2013 en 

18,490 in 2014 (zie tabel 4b-i). Dat zijn procentuele reducties van respectievelijk 1,58%, 0,77% 

en 3,00% ten opzichte van voorgaand jaar (zie tabel 4b-ii). 

Figuur 75 - Jaarlijkse ontwikkeling van het aantal formatieplaatsen van VO IJsselmeer 

62 



Formatieplaatsen in FTE – de verandering ten opzichte van het basisjaar 







Tabel 4c-i in figuur 77 toont hoe het aantal voltijds dienstverbanden zich ontwikkelt in vergelijking 

met het basisjaar. Het basisjaar is herkenbaar aan de grijze cellen. Dat gebeurt voor de 

normatieve formatie, en als de gebruiker de planning van de formatieplaatsen heeft ingevuld, ook 

voor de werkelijke of geplande formatie. Minder formatieplaatsen zijn gemarkeerd met rode 

getallen. Tenslotte wordt ook het verschil berekend tussen de ontwikkeling van de normatieve 

enerzijds, en de geplande formatie anderzijds. 

63 



Tabel 4c-ii brengt de ontwikkelingen in kaart in termen van procentuele veranderingen in 

vergelijking met het basisjaar. 

Figuur 77 laat voor bekostigingsjaar 2014 zien, dat de normatieve formatie van VO IJsselmeer in 

reactie op de leerlingontwikkeling ten opzichte van 2011 afneemt met 11,113 FTE (zie tabel 4c-i), 

een afname met 2,00% (zie tabel 4c-ii). 

Aan de hand van de door de gebruiker ingevulde formatieplanning, blijkt dat VO IJsselmeer inzet 

op een reductie van het aantal voltijds dienstverbanden met 33,228 in 2014 (zie tabel 4c-i). 

Daarmee beoogt VO IJsselmeer het aantal formatieplaatsen met 5,26% te reduceren ten opzichte 

van 2011 (zie tabel 4c-ii). 

Verder blijkt uit de verschiltabel van 4c-ii dat de geplande formatieplanning van VO IJsselmeer 

inzet op grotere personeelsreducties dan normatief verwacht wordt op grond van de ontwikkeling 

van het leerlingenaantal. Normatief zou een personeelsreductie worden verwacht van 2,00% ten 

opzichte van 2011, de planning gaat uit van een afname met 5,26%. Daarmee is de 

personeelsreductie 3,27 procentpunt forser dan die van de normatieve verwachting. 

Geconcludeerd wordt, dat VO IJsselmeer met de planning van de voltijds dienstverbanden beoogt 

om ruimte op de exploitatierekening te creëren. Of dat ook werkelijk het geval zal zijn, is 

vervolgens afhankelijk van de geplande gpl-ontwikkeling. Of VO IJsselmeer er in slaagt om 

meerjarig ruimte op de exploitatierekening te scheppen blijkt uit de uitkomsten in figuur 83. 

64 



Figuur 77 - Ontwikkeling van het aantal formatieplaatsen van VO IJsselmeer t.o.v. 

basisjaar 2011 

Gemiddelde personele last (gpl) 

Dit onderdeel geeft uitkomsten als de gebruiker de gpl-planning heeft ingevuld voor het 

personeelsbestand van VO IJsselmeer. 






65 




In figuur 79 is met rode getallen aangegeven als sprake is van een stijging van de gpl. 

Tabel 5b-i in figuur 79 laat zien dat VO IJsselmeer de komende periode jaarlijks stevig zal snijden 

in de gpl van de directie, met name in 2013 (- € 4.140,-- per voltijds dienstverband) en 2014 (- 

€ 4.968,-- per FTE). Het gaat om jaarlijkse verlagingen van respectievelijk -4,00% en -5,00% (zie 

tabel 5b-ii). 

Tegelijkertijd wordt in dezelfde jaren en gpl voor het onderwijzend personeel verhoogd met 

respectievelijk € 2.464,-- en € 846,-- per FTE (zie tabel 5b-i), jaarlijkse salarisverhogingen van 

3,00% en 1,00% (zie tabel 5b-ii). 

Gemiddeld over het gehele personeelsbestand gezien stijgt de gpl in 2013 met € 1.420,--, en in 

2014 met € 271,-- per FTE (tabel 5b-i), jaarlijkse salarisstijgingen met 1,80% en 0,34% (tabel 5bii). 

Tabel 5c-i toont hoe de gpl zich ontwikkelt ten opzichte van basisjaar 2011. 

Gemiddeld neemt in 2014 de gpl van het hele personeelsbestand naar verwachting toe met € 555,- 

- in vergelijking met 2011 (tabel 5c-i), een stijging met 0,69% (tabel 5c-ii). 

66 



In die periode van drie jaar brengen directie (- € 10.633,-- per voltijds dienstverband) en 

onderwijs-ondersteunend personeel (- € 3.649,-- per FTE) de grootste offers van respectievelijk 

-10,12% en -8,65%. Die bezuinigingen worden ingezet om in drie jaar de gpl van het 

onderwijsgevend personeel te versterken met € 2.322,-- per FTE, een salarisverbetering van 

2,79% ten opzichte van 2011. 

Figuur 79 – Ontwikkeling van de gpl van VO IJsselmeer 

67 



Personele bekostiging en lasten – de jaarlijkse verandering 







Tabel 6b-i in figuur 81 toont hoe de personele budgetten zich ontwikkelen in vergelijking met 

voorgaand jaar. Dat gebeurt voor de (normatieve) personele bekostiging, en als de gebruiker de 

planning van formatieplaatsen en gpl heeft ingevuld, ook voor de geplande personeelslasten. Een 

lagere (normatieve) personele bekostiging is gemarkeerd met rode getallen. Het zelfde geldt als de 

geplande personele lasten een verhoging inhouden. Tenslotte wordt ook het verschil berekend 

tussen de ontwikkeling van de (normatieve) personele bekostiging enerzijds, en de geplande 

personeelslasten anderzijds. Rode getallen duiden erop, dat de geplande lastenontwikkeling 

68 



achterblijft bij de ontwikkeling van de (normatieve) personele bekostiging, met mogelijk een 

krappere ruimte op de exploitatierekening tot gevolg. 

Tabel 6b-ii brengt de jaarlijkse ontwikkelingen in kaart in termen van procentuele veranderingen. 

Figuur 81 laat voor bekostigingsjaar 2014 zien, dat in reactie op de verwachte leerlingenaantallen 

de (normatieve) personele bekostiging van VO IJsselmeer afneemt met - € 1.202.843,-- (zie tabel 

6b-i), een afname met 2,84% ten opzichte van 2013 (zie tabel 6b-ii). 

Tegelijkertijd leidt de formatie- en gpl-planning van VO IJsselmeer ertoe, dat de personele lasten in 

2014 afnemen met € 1.323.073,-- (-2,67%), waardoor de personele lasten met € 120.230,-- 

sterker dalen dan de (normatieve) personele bekostiging. 

Verantwoordelijk voor dit resultaat is de ontwikkeling van de personele lasten voor directie. 

Volgens planning zullen die lasten met € 253.440,-- sterker dalen dan de (normatieve) personele 

bekostiging. De verlaging van de personele lasten voor onderwijsgevend en –ondersteunend 

personeel blijft achter bij de verlaging van de (normatieve) bekostiging voor hen, met 

respectievelijk € 84.645,-- en € 48.564,--. 

Figuur 81 – Jaarlijkse ontwikkeling van de personele bekostiging en lasten van VO 

IJsselmeer 

69 



Personele bekostiging en lasten – de verandering ten opzichte van het basisjaar 







Tabel 6c-i in figuur 83 toont hoe de personele budgetten zich ontwikkelen ten opzichte van het 

basisjaar (hier: 2011). Dat gebeurt voor de (normatieve) personele bekostiging, en als de 

gebruiker de planning van formatieplaatsen en gpl heeft ingevuld, ook voor de geplande 

personeelslasten. Een lagere (normatieve) personele bekostiging is gemarkeerd met rode getallen. 

Het zelfde geldt als de geplande personele lasten een verhoging inhouden. Tenslotte wordt ook het 

verschil berekend tussen de ontwikkeling van de (normatieve) personele bekostiging enerzijds, en 

de geplande personeelslasten anderzijds. Rode getallen duiden erop, dat de geplande 

70 



lastenontwikkeling achterblijft bij de ontwikkeling van de (normatieve) personele bekostiging, met 

mogelijk een krappere ruimte op de exploitatierekening tot gevolg. 

Tabel 6c-ii brengt de jaarlijkse ontwikkelingen in kaart in termen van procentuele veranderingen. 

Figuur 81 laat voor bekostigingsjaar 2014 zien, dat in reactie op de verwachte leerlingenaantallen 

de (normatieve) personele bekostiging van VO IJsselmeer afneemt met - € 163.055,-- (zie tabel 

6c-i), een afname met 0,39% ten opzichte van 2011 (zie tabel 6c-ii). 

Tegelijkertijd leidt de formatie- en gpl-planning van VO IJsselmeer ertoe, dat de personele lasten in 

2014 zullen zijn afgenomen met € 2.327.432,-- (-4,61%), waardoor de personele lasten met 

€ 2.164.377,-- sterker dalen dan de (normatieve) personele bekostiging. 

De conclusie luidt, dat VO IJsselmeer met de planning van de gpl en de voltijds dienstverbanden in 

een meerjarig beeld aanstuurt op het creëren van ruimte op de exploitatierekening: ten opzichte 

van 2011 nemen de geplande personele lasten (-4,61%) sterker af dan de (normatieve) personele 

bekostiging (-0,39%). 

Figuur 83 –Ontwikkeling van de personele bekostiging en lasten van VO IJsselmeer t.o.v. 

basisjaar 2011 

71

Hoe gebruik ik het prognosemodel en hoe pas ik gegevens ... - DUO

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?