1997-19-02 - Vrienden van Blijdorp

19" jaargang, nummer 2, oplage: 5.500
Vereniging Vrienden van Blijdorp
Sonoystraat 6', 3039 ZT Rotterdam
Vrienden nieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden
van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar.
De Vereniging Vri enden van Blijdorp stelt zich ten doel:
"'het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van Diergaarde
Blijdorp". De jaarlijkse minimale contributie bedraagt n.
40,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan
Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis
toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam
of Artis in Amsterdam. Bovendien worden de leden in slaat
gest.eld deel te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal
voor hen georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen.
Secretariaat:
K. van Leeuwen, Sonoystraat 6', 3039 ZT Rotterdam
Vriendenfoon: 010 - 467 66 37
Vriendenfax: 010 - 467 66 37
Giro: 13 57 803
Bank: VSB bank nr: 98.55.33.099
Afdeling Reizen:
T. Slijkoort
Aernt Bruunstraat 59,3067 JA Rotterdam
Telefoon: 010 - 421 1931 (na 19.00 uur)
Giro: 20 71 059
Promotieteam:
fam. H. Gerritse
Sourystraat 1 d, 3039 SR Rotterdam
Telefoon: 010 - 466 36 82
Giro: 62 17917
Redactie-adres Vriendennieuws:
M . Damen (hoofdredacteur)
Sport/aan 31, 5242 CP Rosmalen
Redactie: DA van Herwijnen, M . Kreuger, A.
en j. Nijkamp, A. Peters, A. Schouten, C Smits, G. Tijssen
Vormgeving en druk: j. Korver - Multi Mail B.V.
Advertentiewerving Vriendennieuws:
I. Hogeveen
Asserstraat 60, 2313 GH Leiden
Telefoon: 071 - 514 7031
Samenstelling Verenigingsbestuur:
Voorzitter CM. Groenhorst
Vice-voorzitter T. Slijkoort
Secretaris K. van Leeuwen
Tweede secretaris S. Noordijk
Penningrneester A.M. Bos
Leden H . Gerritse
M .S.P. Damen
Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen de
mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs die van
de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen
in te korten of te weigeren.
Overname van artikelen of delen daarvan uit Vriendennieuws
is toegestaan, mits met bronvermelding:
"VriendennieuW'S, uitgave van de Vereniging Vrienden van
Blijdorp" . Tevens dient u de redactie twee exemplaren van
de uitgave, waarin het gepubliceerd is, te sturen.
Aan dit nummer werkten mee:
Dr. Bemhard Blaszkiewitz - Direkteur Tierpark Berlin-Friedtichsfelde,
Dr;. Koen Brouwer - directeur EEP/EAZA
executive office, Rob Doolaard, John Edwards, M arvin L.
jones, josé en Walther Kokke, G. Looten, Lex Noordermeer
- Diergaarde Blijdorp, Dipl.-Biol. Claus Pohle -
Curator Zoogdieren Tierpark Berlin-Friedrichsfelde,
S. Sheermahomed, Peter Stolk, jan Vermeer - Apenheul,
Wu jiayan en de Stichting NOD te Amsterdam.
Inhoudsopgave
Even bijpraten ... ....... .. ... ..... .. ........................ 3
Opening gibbon ei land ... ... ........................ 3
Nieuws uit Diergaarde Blijdorp .... .. ............. 4
Verslag Algemene Ledenvergadering ........... 10
Vogelwijzer ................................................. 15
Giften ............... ............. .. ..... .. ... .. ..... .......... 17
Convocatie Najaarsexcursie .... .. ....... ... .... .... 19
De Maleise bosrand (slot) ........................... 20
ZOO'n boek ........................................... .. 22
" Diergaarde, Stichtingsbestuur en de
Vrienden : de pijlers van Blijdorp!" ............ 24
Gorilla's in de Blijdorp mist ... ..................... 28
Gemengde gevoelens in Wuppertal ... ......... 31
Takins in het wild en in dierentuinen ......... . 34
Klein maar fijn in Duitsland ..................... ... 39
Vrienden voor het leven ............................ 41
Nieuws uit andere dierentuinen ............... 43
Agenda ........................................ ............... 46
Volgende keer in "Vriendennieuws" ........... 46
Aanbiedingen jn de Vriendenwinkel .......... 46
Foto voorzijde:
Jonge ijsberen
in Diergaarde Blijdorp!
Fotograaf: P. Stolk
Even bijpraten ......
Eind maart kwamen de jonge ijsbeertjes
eindelijk naar buiten! Uiteraard is in het
verblijf de schejdingswand aangebracht, zodat
Mien en Katrien tegelijkertijd met hun
jong naar buiten kunnen. Het Nederlandse
publiek is inmiddels "gewend geraakt" aan
jonge olifantjes, maar de jonge ijsbeert jes
zorgden weer voor ouderwetse taferelen bij
de kassa's van Blijdorp. Alleen al tijdens de
Paasdagen werden er zo'n 50.000 bezoekers
geteld !
De Vrienden hebben deze unieke
kans natuurlijk aangegrepen om flink wat promotie
te maken. De Vriendenwinkel had
tijdens de twee Paasdagen een omzet van bijna
15.000 gulden; een absoluut record! Een
compliment aan alle Promotieleden die zich
geheel vrijwillig ten behoeve van onze Vereniging
inzetten is hier dan ook wel op zijn
plaats.
De bouwplaats in Blijdorp, waar binnenkort
de gibbons door de bomen
slingeren, maakt vele bezoekers nieuwsgierig
en het informatiebord wordt dan ook goed
gelezen. Dit is natuurlijk perfecte reclame
Kom gibbons kijken!
Ruim een jaar geleden zat Blijdorp
met een groot probleem: men wilde graag
starten met de aanleg van de "Maleise bosrand
", maar helaas ontbrak er een flink
bedrag in de begroting. Dankzij de toezegging
van de Vrienden om het benodigde
bedrag bijeen te zu llen brengen, kon Blijdorp
een begin maken met de aan leg. Een van de
hoogtepunten wordt het gibboneiland. Na
een bouwtijd van ongeveer een half jaar
wordt binnenkort de eerste fase van dit project,
waaronder het gibboneiland, officieel
geopend ! Diergaarde Blijdorp nodigt al le
Vrienden uit om op zaterdag 28 juni aanstaande
deze opening bij te wonen.
U wordt om 11 .00 uur verwacht in
Blijdorp (Lotus Serre); ontvangst vanaf 10.30
voor de Vrienden van Blijdorp; de folders
vliegen dan ook de deur uit en sinds Pasen
konden al weer vele tientallen nieuwe leden
ingeschreven worden. Waarschijnlijk zullen
we veel van deze bezoekers later dit jaar teru
gzien, want iedereen ziet nu dat Blijdorp
ècht "in beweging" is en men wil natuurlijk
het resultaat zien! Dan te bedenken dat zonder
de Vrienden de "Maleise bosrand " nu
helemaal niet gebouwd zou worden! Binnenkort
kunnen we de kroon op dit werk zetten,
maar daarover leest u hieronder meer.
Ook internationaal krijgt onze Vereniging
steeds meer waardering. Tijdens een
workshop van dierentuin-ondersteunende
verenigingen, in Hannover, bleek dat onze
Vereniging de grootste en meest succesvolle
zoo-fanclub van Europa is! De stijging van
ons ledenaantal is zowel absoluut als ook relatief
het grootst en ook ondersteunen wij
"onze" dierentuin het best: een compliment
voor alle Vrienden!
De redactie wenst u veel leesplezier
en een goede zomer!
uur. Op vertoon van uw lidmaatschapskaart
heeft u op deze dag gratis toegang tot Diergaard
e Blijdorp. Over het verdere verloop
van de morgen laten we u graag nog even in
het ongewisse.
Het wordt echter
een spektakelstuk
dat u nog lang zal
heugen!
Tot zaterd ag 28
juni aanstaande!
Foto:
Jan Vermeer
(Apenheul)

Nieuws uit Diergaarde Blijdorp
Z.?als gebruikelijk informeren wij u over de belangrijkste veranderingen in Blijdorp. Deze keer
kijken we naar het eerste kwartaal van 1997 met weer een paar opmerkelijke geboorten.
Jong leven
De ijsbeert jes zijn buiten! Sinds 26
maart kan iedereen genieten van Taco en
Winner (foto).
In het vorige nummer van Vriendennieuws
konden we nog net berichten over de
geboorte op 16 januari van een uiterst zeldzame
François langoer in het Nachtdieren- en
apenhuis: een primeur voor Blijdorp en
Europa! Deze langoerensoort, die wordt gekenmerkt
door een schitterende zwarte
puntkuif, is zelden in dierentuinen te zien.
Dankzij de bijzondere relatie van Blijdorp
met de dierentuin van het Chinese Sjanghai,
kreeg Blijdorp in 1992 een groepje van vier
exemplaren, twee mannetjes en twee vrouwtjes
(één van de vrouwtjes is later helaas
gestorven). Hiermee was Blijdorp de eerste
Europese dierentuin die deze bedreigde dierensoort
kon tonen. Onlangs heeft ook de
dierentuin van Belfast (Noord-Ierland) een
groep François langoeren uit China ontvan-
gen, zodat een samenwerkingsverband binnen
Europa mogelijk is, in combinatie met de
dierentuin van Sjanghai en de tuin van het
Amerikaanse San Diego, die het fokprogramma
coördineert.
Het jonge langoertje heeft nu nog
een rood hoofdje, maar dit zal langzaam
naar zwart verkleuren. Moeder Shibi is zeer
zorgzaam. Zij laat beide mannetjes af en toe
even aan haar baby snuffelen, maar als zij
zich teveel opdringen geeft ze ze een tik.
Overigens is het dominante mannetje niet de
vader. Onderzoek heeft namelijk uitgewezen
dat hij onvruchtbaar is. Het andere mannetje,
Bangshi, zag dan ook pas zijn kans
schoon toen het dominante mannetje tijdelijk
gesepareerd leefde.
François langoeren leven in groepsverband
onder leiding van een volwassen man.
Ze komen in kleine aantallen voor in de tropische
oerwouden en weelderig begroeide
rivieroevers van Zuid-China. Ze worden echter
ernstig bedreigd door biotoopvernietiging
en jacht voor hun vlees, vacht en "maagstenen".
Deze "stenen " worden gevormd door
samengebalde haren, die als Chinees wondermedicijn
veel geld opbrengen. De François
langoeren verhuizen overigens van de zomer
naar een nieuw verblijf naast het entree van
de Rivièrahal.
Januari was een vruchtbare maand
voor het Nachtdieren- en apenhuis. Op 19 januari
werden er opnieuw hutia's geboren.
Dit is al weer het tweede nest sinds de komst
van twee hutiastelletjes begin 1996. Deze
grote knaagdieren kwamen ooit in een groot
aantal vormen voor op diverse Caribische eilanden.
Nu zijn er nog drie soorten over.
Blijdorp heeft de hutiaconga, die op Cuba
voorkomt. Omdat het beruchte knagers zijn,
is het verblijf voor alle zekerheid versterkt
met gaas. Elke maand wordt de inrichting
van bomen en takken vernieuwd, omdat de
hutia's ook hierin graag hun tanden zetten.
Het is de bedoeling dat de voltallige familie
over enige jaren een plekje krijgt in de Caribische
kustbiotoop van het Oceanium.
In de nacht van 19 op 20 februari is
op de Mongoolse steppe een Przewalskiveulen
geboren genaamd Erdenne (foto).
Ofschoon de merries "aan de pil" waren, is
moeder Tsagaan toch zwanger geworden. Geheel
in de lijn van deze taaie paarden is het
veulen zonder enige hulp van de verzorgers
ter wereld gekomen. Vader Blochin heeft het
prille geluk zelf niet kunnen aanschouwen.
Hij is inmiddels verhuisd naar de dierentuin
van München. Hij heeft al voor zoveel nakomelingen
in Blijdorp gezorgd dat voorkomen
moest worden dat zijn "bloedlijn" oververtegenwoordigd
raakt. Voorlopig wordt de
groep geleid door de "je-weet-wel" hengst
Sixt, zodat er voorlopig geen jongen meer geboren
zullen worden.
Eindelijk was er duidelijkheid over de
geboorte bij de manenwolven. Uiteindelijk
bleek er één jong te zijn, haar naam is
Morena (foto p. 6). De kleine is regelmatig te
zien op het perk. Even verderop is er op 18
april een withandgibbon geboren, de naam
is Matang. Nog meer jong leven : twee elandantilopen
en maar liefst zeven Indische
antilopen (niet zichtbaar in verband met de
bouw van de Maleise bosrand).
Taman Indah lijkt op vruchtbare
grond te staan. Speekselonderzoek heeft uitgewezen
dat Namasthe, onze Indische
neushöörnkoe, zwanger is! Eind dit jaar of begin
volgend jaar wordt de kleine verwacht.

Verder kan worden gerekend op twee jonge
olifanten (zie ook het vorige Vrienden nieuws)
en een klein Maleis tapirtje.
Nieuwe gezichten
De nieuwe partner voor Doerak,
onze Spaanse wolvenman, heet Clara.
Doerak en Clara kunnen het goed met elkaar
vinden. Niets staat het nieuwe koppel in de
weg om een grote familie te stichten. Bij het
ontwerp van de wolvenvallei is in ieder geval
rekening gehouden met een flinke roedel
wolven. In Europa wordt de Spaanse wolf alleen
in dierentuinen in Spanje gehouden. In
Spanje en Portugal komen nog slechts enkele
kleine groepjes in het wild voor. Hopelijk
gaat het deze keer goed. Doerak verloor al
twee vrouwtjes.
Midden januari kwam er een uilnachtzwaluw
uit Burgers' Zoo. Het mannetje
is gekomen om te zorgen voor kroost. Met
het oude paar in het Nachtdieren- en apenhuis
wilde het maar niet lukken.
Vermoedelijk omdat meneer met de hand is
grootgebracht. Hij ziet mensen als zijn gelijken,
maar niet mevrouw uil nachtzwaluw. Het
oude mannetje hoefde overigens niet te ver-
huizen. Er is een nieuwe struisvogelhaan gearriveerd.
Eugen is drie jaar oud en gaat de
eenzame hen op de zebraweide gezelschap
houden.
Jaren had Blijdorp geen gifslangen in
de collectie. Op 16 maart kwam hierin verandering
met de komst van een Aruba
ratelslang (foto). Het dier is gehuisvest in de
voormalige vogelbroedruimte. Het verblijf is
zo gemaakt dat de reptielenverzorgers de
slang niet met de hand hoeven aan te raken.
Naast het terrarium is een educatieve ruimte
ingericht met, onder meer, een schedel van
een Zuid-Amerikaanse gifslang waarin heel
duidelijk de tandenconstructie is te zien.
Een van de kenmerken van de Aruba
ratelslang is de ratel. Deze bestaat uit de harde,
droge, als schakels van een ketting losjes
met elkaar verbonden, hoornringen aan het
eind van de staart. Dit zijn resten van vroegere
vervellingen. De ringen van de ratel zijn
beslist geen "jaarringen". Een opgewonden
ratelslang kan met zijn ratel geluid maken
door zijn staart heen en weer te bewegen.
De snelheid van die beweging is zo groot, dat
ze met het blote oog niet te volgen is (40 tot
60 bewegingen per seconde!).
Verdere wetenswaardigheden
Blijdorp beschikt sinds kort over twee
scanners. Met een scanner wordt een
"echo" gemaakt. Dit is een via terugkaatsing
van geluidsgolven verkregen beeld van weke
delen in het lichaam. Scanners kunnen onder
meer worden gebruikt om zwangerschappen
vast te stellen of het geslacht te bepalen bij
een aantal soorten vissen en reptielen. Bij
zeeotter Eyak is de lever gescand. Verder is
dankzij een echo duidelijkheid verkregen
over de gesteldheid van het linkeroog van gibbon
Sara (haar rechteroog is blind). De
geconstateerde vertroebeling van de lens kon
later door een behulpzame oogarts worden
verwijderd, waardoor ze nu met één oog in
ieder geval weer wat kan zien.
De Nederlandse Vereniging van Dierentuinen
(NVD) heeft een
natuurbeschermingsfonds opgericht met de
naam Stichting Dierentuinen Helpen. De
stichting heeft als doel het bieden van financiële
ondersteuning en de overdracht van
kennis en expertise uit de NVD-dierentuinen.
De stichting wil een aanvulling zijn op
bestaande natuurbeschermingsorganisaties,
die zich momenteel vooral richten op de bescherming
van leefgebieden en op de
bescherming van specifieke "high-profile"
soorten, als de Aziatische olifant, tijger en
neushoorn. Dierentuinen Helpen richt zich
in de eerste plaats op ondersteuning van bedreigde
diersoorten. Het betreft kleinschalige
projecten, die vaak "de boot missen" met
subsidieaanvragen bij grote organisaties. Daarnaast
speelt de directe betrokkenheid van de
locale bevolking, zowel in uitvoering als in
educatie, een belangrijke rol bij de keuze
voor projecten. Het bestuur van de nieuwe
stichting bestaat voorlopig uit de volgende
personen : Ton Dorresteyn (Blijdorp, voorzitter),
Wim Verberkmoes (Safari Beekse
Bergen) en Joep Wensing (Burgers Zoo). De
stichting heeft zich gemanifesteerd rond de
film "Fierce Creatures". Deze film werd opgenomen
in een Engelse dierentuin (MarweIl).
De opbrengst van de Britse première kwam
ten goede aan een maki project op
Madagascar. De nieuwe stichting verkocht in
de Nederlandse bioscopen ten behoeve van
dit project pluche maki's.
Tijdens een internationale conferentie
van dierentuinmedewerkers op het gebied
van pr/marketing in het Deense Aalborg heeft
Blijdorp een prijs ontvangen voor de beste
dierentuingids.
Van 3 april tot en met 20 juli wordt
het project Stevige Stinkers wegens succes
geprolongeerd. Bij de souvenirwinkels zijn
voor fl. 3,- tasjes te koop met, onder andere,
een speu rtocht.
Er wordt volop gebouwd. De Maleise
bosrand vordert gestaag (daarover meer verderop
in dit Vriendennieuws). Het oude
verblijf van Bobby, de laatste Mississippi alligator,
wordt gereed gemaakt voor de zeldzame
Chinese alligators (foto), die meer ruimte nodig
hebben. Het bassin wordt ondieper
gemaakt en het landgedeelte wordt meer
naar voren geplaatst. Boomstronken en ander
"rivieroevermateriaal" worden op de landtong
geplaatst zodat de dieren zich kunnen
verbergen en uit elkaars gezichtsveld kunnen
blijven.
De firma Molenaar heeft het mogelijk
gemaakt dat het oude stokstaartjesverblijf
wordt omgebouwd tot een mooi verblijf voor
Galapagos reuzenschildpadden die Blijdorp
ontvangt van de dierentuin van het Zwitserse
Zürich. De Amazonehal wordt omgebouwd

Verslag Algemene
Ledenvergaderi ng
Op zaterdag 12 april jongstleden kwamen
110 leden voor de jaarlijkse Algemene
Ledenvergadering bijeen in de aula van de
Wolfert van Borselen Scholengemeenschap.
T. Groenhorst, voorzitter van het bestuur,
heette de aanwezigen van harte welkom. Een
speciaal welkom was er voor ereleden Berger
en Swaep, alsmede de heren Dorresteyn en
Klapwijk van Diergaarde Blijdorp. De voorzitter
benadrukte dat het goed gaat met de
Vereniging: de lezingen worden bijzonder
goed bezocht, en de reizen, georganiseerd
door de vice-voorzitter, de heer Slijkoort,
zijn in een mum van tijd volgeboekt, "We lijken
Holland International wel!". Verder zijn
we de magische grens van 5000 leden gepasseerd!
Medio maart telde de Vereniging 5167
leden! Bijzonder feit is dat in de periode januari-maart
1997 liefst 611 nieuwe leden
konden worden opgetekend. De Vereniging
groeit en bloeit. Mevrouw Groenhorst wist
verder te melden dat op een dierentuin-conferentie
in het Duitse Hannover bekend
werd dat onze Vereniging de grootste op
haar terrein is in Europa! De grote belangstelling
voor de lezingen heeft overigens voor
nogal wat logistieke problemen gezorgd. Om
die reden stelde mevrouw Groenhorst namens
het bestuur voor de aanvangstijd van
de winterlezingen te vervroegen tot 10.30
uur, zodat de ruimte eerder beschikbaar
komt voor de overige bezoekers.
Over de notulen van de Algemene Ledenvergadering
van 20 april 1996 werden
enkele vragen gesteld. De heer Van de Ham
informeerde of de uitbreiding van de voorzieningen
met fl. 160.000,- te maken heeft met
de extra bijdrage van de Vrienden voor de realisatie
van de Maleise bosrand.
Penningmeester A. Bos beaamde dat. Verder
complimenteerde de heer Van de Ham de notulist
voor de puntige wijze waarop verslag
werd gedaan van de vorige Algemene Ledenvergadering.
De notulen van de Algemene
Ledenvergadering van 20 april 1996 werden
vervolgens goedgekeurd en door de voorzitter
ondertekend.
Over het jaarverslag van de secretaris
(zie vorige editie van Vriendennieuws) waren
er geen vragen. De penningmeester A. Bos
gaf vervolgens een korte toelichting op het financieel
verslag. De heer Van de Ham vroeg
naar de reden voor de sterke stijging van de
uitgaven voor administratieve doeleinden en
het ontbreken van de voor de Maleise bosrand
begrote fl. 150.000,- op de staat van
baten en lasten. A. Bos gaf aan dat de stijging
van de administratieve lasten een meervoudige
oorzaak heeft. Allereerst zijn er grote
voorraden briefpapier en enveloppen aangemaakt
die geheel ten laste van 1996 zijn
afgeboekt. Verder heeft de stijging van het ledental
geleid tot een stijging van de kosten,
bijvoorbeeld door de kosten voor porti en
bank- en giroverkeer. Tenslotte is er in 1996
veel reclame gemaakt voor de Vereniging. Zo
zijn bijvoorbeeld alle abonnementhouders
van Blijdorp gemaild. (Die extra publiciteit
heeft ons overigens geen windeieren gelegd!)
Vooruitlopend op wervingsacties in 1997 en
een verdere groei van het ledental zijn de kosten
voor de ledenadministratie voor 1997
begroot op fl. 12.000,-. Voor wat betreft de
vraag over het begrote bedrag voor de Maleise
bosrand gaf de heer Bos aan dat dit bedrag
was voorzien voor 1996, maar door uitstel
van het project niet is betaald . In 1997 wordt
het gehele bedrag aan Blijdorp overgemaakt.
De kascommissie heeft de administratie
over 1996 gecontroleerd en in orde
bevonden, met een speciaal compliment voor
de wijze waarop de penningmeester de tijde-
lijke reserves heeft beheerd. De vergadering
verleende vervolgens het bestuur décharge
voor het gevoerde financiële beleid. De heer
Scheltens trad af als voorzitter van de kascommissie.
Hij wordt opgevolgd door de heer
Zwijnenburg. De heer Goyen blijft lid. De
heer Wit jens was reserve-lid en werd benoemd
tot lid. Zijn plaats werd vervolgens
ingenomen door de heer van Vuuren.
Het bestuur stelde de aanwezigen Artis
voor als bestemming voor de najaarsreis.
Negen jaar geleden hebben de Vrienden
deze tuin voor het laatst bezocht! De vergadering
ging accoord.
Vervolgens was het woord aan mevrouw
Gerritse (foto). Mede namens haar
echtgenoot deed zij verslag van de promotieactiviteiten
in 1996. Zoals bleek uit het
verslag van de penningmeester was het wederom
een succesvol jaar. Zomer 1996
moesten er snel nieuwe producten worden
ingekocht, de winkel was leeg! Het promotieteam
bezocht weer vele braderieën en
manifestaties. Heel bijzonder was de stand
die werd verzorgd bij Intratuin in Pijnacker.
Er werd een kraam van maar liefst 12 meter
gevuld! Het was zo'n succes dat Intratuin
heeft aangegeven de actie te willen herhalen.
De winkel is onder handen genomen.
Dankzij het aanbrengen van nieuwe magazijnstellingen
komen de pluche beesten nu
veel beter uit. Dit gecombineerd met het
mooie weer en de jonge ijsbeert jes heeft tijdens
de Paasdagen van 1997 gezorgd voor
een gigantische omzet! Mevrouw Gerritse bedankte
tenslotte alle medewerkers van haar
team voor de geweldige inzet in het afgelopen
jaar. Namens het bestuur onderschreef
onze voorzitter, mevrouw Groenhorst, deze
dank van harte!
De Vrienden zijn overigens in groten
getale bereid om promotiewerkzaamheden
te verrichten voor onze Vereniging. Er is zelfs
zoveel belangstelling voor het promotieteam
dat er besloten is tot een tijdelijke stop op
het aantrekken van nieuwe medewerkers.
Volgens rooster traden vervolgens de
bestuursleden Slijkoort en Gerritse af. Beiden
stelden zich herkiesbaar en werden door de
Vergadering bij acclamatie herkozen. Ook
ging de Vergadering accoord met de door het
bestuur voorgestelde verhoging van de minimum
contributie tot fl 45,- per jaar.
Hierna ging de aandacht uit naar het
5000ste lid, mevrouw Neleman (foto). Zij
werd lid als gevolg van de actie in Blijdorp
blad. Na een korte toespraak werd mevrouw
Neleman door de voorzitter uitgebreid in de
bloemetjes gezet. Verder ontving zij een tas
met Vrienden-cadeaus. Tenslotte was er een
uitnodiging om als gast van het bestuur, na afloop
van de Algemene Ledenvergadering, de
gezamenlijke lunch te gebruiken en aan de
Vriendenreis naar Wuppertal deel te nemen.
Op verzoek van het bestuur gaf mevrouw Neleman
acte de présence tijdens de
persconferentie van Blijdorp op 28 april, zodat
ook de media zijn geïnformeerd over de
unieke groei van het ledental van onze
Vereniging.
Toen was het al weer tijd voor de
rondvraag. De heer Scheltens vroeg het bestuur
de statuten en het huishoudelijk
reglement te actualiseren. Het bestuur gaf
aan daarop terug te zullen komen. Op verzoek
was de heer Scheltens bereid om te
zijner tijd plaats te nemen in een eventueel
in te stellen actualiseringscommissie.
Het lid van verdienste, mevrouw

Waalwijk, kwam met de suggestie om, vanwege
de hoge portokosten, samen met
vrijwilligers zelf een deel van de oplage van
Vrienden nieuws te verspreiden. Ofschoon
het bestuur deze geste bijzonder waardeerde
vermoedde zij dat een en ander logistiek niet
uitvoerbaar is. Het bestuur gaf aan de mogelijkheden
te zullen onderzoeken en er later
op terug te komen.
Tenslotte was er een vraag van mevrouw
Broer die vroeg naar de mogelijkheid
om een overdekte wachtruimte te creëren bij
de Diergaarde. Het bestuur gaf aan deze belangrijke
vraag direct te zullen doorspelen
naar Blijdorp. Mevrouw Broer kreeg echter
sneller antwoord dan verwacht. De heer
Dorresteyn (foto) vroeg het woord en bedankte
voor de goede suggestie. Hij gaf aan dat
het probleem zal worden meegenomen bij
de opzet van de nieuwe ingang.
De heer Dorresteyn maakte meteen
van de mogelijkheid gebruik om de Vrienden
er op te wijzen dat dergelijke signalen altijd
welkom zijn. Ook verplichtte hij zich om na
te denken over de problemen rond de grote
belangstelling voor de lezingen. Dorresteyn
verklaarde dat dit punt mee wordt genomen
bij de ontwikkeling van de nieuwbouw. Tenslotte
nodigde hij alle aanwezige Vrienden uit
om, na de lunch, onder leiding van hemzelf
en de heer Post de bouwput van de
Maleise bosrand te bezoeken. Dit aanbod
werd van harte aanvaard.
Stichting AAP
Hiermee was het officiële deel van de
vergadering voorbij. Na een kopje koffie was
het woord aan David Van Gennep van de
stichting AAP (foto). Onder het motto
"Opvang zonder toekomst biedt geen perspectief"
verzorgde de heer van Gennep een
uiterst boeiende presentatie over het werk
van zijn organisatie. AAP biedt opvang aan
verwaarloosde en ongewenste apen, papegaaien
en andere dieren. Het doel is
drieledig. Allereerst wordt de dieren een verantwoorde
leefomgeving geboden.
Vervolgens wordt geprobeerd ze te resocialiseren
in een groep soortgenoten. Het
uiteindelijk doel is het terugplaatsen van het
dier (of een groep dieren) in de natuur of een
verantwoorde dierentuin.
Eind jaren zestig was het nog volstrekt
legaal om een aap als huisdier te houden.
Met het volwassen worden van deze dieren
begonnen de problemen. Apen bleken geen
huisdieren te zijn. Talloze dieren verkommerden
in te kleine, aap-onwaardige verblijven.
Stichting AAP was dan een laatste redding.
Onder druk van dierenbeschermers is vervolgens
de regelgeving aangepast, zodat de
invoer van apen en andere uitheemse diersoorten
aan banden werd gelegd. Tegen de
verwachting in bleef echter de noodzaak van
een goede opvanggelegenheid bestaan. Met
de illegale invoer van exotische dieren is zoveel
geld gemoeid dat de handel bleef. De
modernisering van de Nederlandse dierentui-
nen had verder tot gevolg dat de tuinen minder
soorten in de collectie opnamen. Er was
geen plaats meer voor de opvang van (in beslag
genomen) eenlingen.
Dankzij de inspanningen van de talrijke
vrijwilligers en circa 40.000 donateurs (het
is ook mogelijk een aap te adopteren) kon
AAP onlangs verhuizen naar een grotere ruimte
in Almere. Met minimale middelen werd
maximaal werk verricht. De verblijven zijn
groter, er is privacy gecreëerd en er zijn buitenruimtes.
De mogelijkheden zijn sterk
verbeterd om in een diergroep een normale
sociale structuur te ontwikkelen zodat ze -als
groep- kunnen worden overgeplaatst naar bijvoorbeeld
een goede dierentuin. Om te
bepalen welke dierentuin geschikt is maakt
AAP trouwens dankbaar gebruik van de expertise
van de medewerkers van de
verschillende Nederlandse dierentuinen. Een
leuk detail was verder de regeling met de Airmiles-organisatie.
Duizenden donateurs
sparen airmiles voor AAP, zodat de dieren
zonder reiskosten overal in de wereld kunnen
worden geplaatst.
De aanwezige Vrienden genoten
ruim een uur van de presentatie van Van
Gennep: verhalen uit de praktijk, gecombineerd
met dia's en videobeelden. Ondanks
alle ellende wist Van Gennep een positief gevoel
over te brengen. Met veel inzet en een
beetje geld kan al heel wat worden bereikt.
Het resultaat is verbluffend! Als dank voor
zijn inspanningen ontving de heer Van
Gennep van onze voorzitter een kleine
financiële tegemoetkoming.
Na de lezing gebruikten degenen die
zich daarvoor hadden aangemeld de gezamenlijke
lunch in de Sterrenzaal. Om twee
uur volgde een rondleiding over het terrein
van de Maleise bosrand onder leiding van de
heren Dorresteyn en Post (foto). De Vrienden
konden met eigen ogen de vorderingen aanschouwen
van het door hen zo ruimhartig
financieel ondersteunde project. Afgesproken
werd elkaar weer te ontmoeten bij de opening
van de eerste fase, met onder andere
het nieuwe gibboneiland op 28 juni aanstaande!
Tekst: Marcel Kreuger
Foto's: Peter Stolk, Marcel Kreuger.

gels. Vleermuizen kunnen bijvoorbeeld vliegen,
het vogelbekdier heeft een snavel en
slangen en schildpadden leggen eieren. We
zullen in het vervolg van dit artikel behalve
over de veren ook iets over de snavel en de
poten van vogels vertellen.
Veren en kleuren
Als vogels uit het ei kruipen zijn ze ofwel
kaal of ze bezitten een paar plukjes dons.
Alleen de zogenaamde nestvlieders (bijvoorbeeld
fazanten) zijn al bevederd. In de
vogel huid bevinden zich papillen (bij mensen
te zien· als kippenvel) waaromheen een huidzakje
groeit. Hieruit komen dan als eerste de
donsveertjes tevoorschijn. De eerste definitieve
veren die zich vervolgens ontwikkelen zijn
de vleugelveren. Die zijn ook meteen veel
steviger, nodig om ermee te kunnen vliegen.
Deze veren noemen we slagpennen. Vervolgens
worden de andere donsveren vervangen
door dekveren, die minder sterk zijn dan de
slagpennen. De onderkant van deze veren is
donsachtig, en vormen zo een goede isolatielaag.
Donsveren verschillen van de
slagpennen doordat ze geen baardjes hebben
waardoor ze veel losser en luchtiger zijn.
Veren bepalen de kleur van de vogel.
De meeste kleuren in de vogelwereld zijn namelijk
zogenaamde "structuurkleuren". Dit
betekent dat de kleur wordt bepaald door de
opbouw van de veren en de breking van het
licht dat daar door gaat. Mede bepalend zijn
verder twee pigmenten: eu melanine (zwart)
en phaeomelanine (oranjebruin) en carotenoiden
uit de voeding. Er zijn ook
uitzonderingen. Bijvoorbeeld de eidereenden
en de meeste toerako's hebben een echte
groene kleurstof.
Kleuren zijn belangrijk in de vogelwereld.
Ze kunnen bedoeld zijn om op te vallen
(de mannetjes in de paartijd), of om juist niet
op te vallen (de schutkleur). Voor andere soorten
zijn kleuren herkenningstekens
(bijvoorbeeld de kleur van de spiegels bij eenden).
Soms kan een kleur ook nuttig zijn: de
witte vlek op het achterlijf van de manenduiven
is waarschijnlijk bedoeld om elkaar ook
in de duisternis te kunnen zien.
Snavels
Het loont de moeite om eens goed
naar snavels te kijken. Alleen al omdat ze
heel mooi kunnen zijn (toekans). Maar ook
omdat de snavel veel over de vogel vertelt,
met name over de voedingswijze. Weliswaar
zijn er een paar vogels met snavels die voor
iedere soort van voedsel geschikt zijn (bijvoorbeeld
die van alleseters als meeuwen en
kraaien), maar de meeste snavels zijn gespecialiseerde
"instrumenten". Bijvoorbeeld de
roofvogels met hun stevige haakvormige snavels
waarmee ze prima kunnen scheuren. De
zaadeters hebben een bolle snavel (zoals bijvoorbeeld
de zebravink). Daartegenover
staan de insekteneters die een veel fijnere
snavel hebben (bijvoorbeeld de koningsglansspreeuw)
net zoals vogels die nectar uit
bloemen halen (bijvoorbeeld de roodpootsuikervogel).
Weer veel steviger zij n de snavels
van kaketoes, die zelfs noten kunnen open
breken. Anderen hebben weer lange snavels
om voedsel uit de grond te halen (bijvoorbeeld
de wulp en de grutto) of om voedsel
uit het water te halen (de ooievaar ). Zo hebben
alle vogels een snavel die past bij hun
voed i ngspatroon.
Soms hebben de snavels nog andere
functies: de specht die er zijn nest mee uithakt,
vogels die hun snavel als een
"klankkast" gebruiken, ermee vechten, hun
veren mee verzorgen of ze gebruiken tijdens
de broedtijd om de eieren te keren.
Poten
Net als de snavels vertellen ook de poten
veel over de leefgewoonten. Zo valt
bijvoorbeeld op dat de poten bij eenden en
futen ver naar achteren geplaatst zijn. Dit is
bij het zwemmen enorm praktisch, bij het lopen
daarentegen minder. Andere vogels
hebben weer zeer stevige poten en lopen uitstekend
(struisvogel). Weer andere staan
hoog op de poten om in (ondiep) water te
kunnen staan bij het foerageren (ooievaar).
Vaak kunnen deze vogels ook de tenen spreiden
zodat ze niet zo snel in de modder
zullen wegzakken.
Ook het looppatroon zegt veel: hippende
vogels leven het meest in bomen,
goede lopers leven veelal op de grond. De
aanpassingen gaan vaak nog verder. Toerako's
bijvoorbeeld kunnen hun buitenste teen
zowel naar voor als naar achter bewegen, hetgeen
hen maximale stabiliteit geeft bij het
snelle lopen over een boomtak.
Door goed te kijken kunt u al veel
over de vogel te weten komen.
Veel plezier bij het bekijken van de
vogels in Blijdorp en in de natuur.
Tekst en foto's:
Jos en Anne Marie Nijkamp
Giften voor de actie "Alle
Vrienden hand in hand, voor het
nieuwe gibbon-eiland!"
(tot en met maart 1997)
Bijdragen van fl. 10,-:
v. Vuure, Parie, Augustijn en Mosmans te Rotterdam, V.d. Berg te
Heerjansdam; v. Toi-Filius te Oud-Beijerland en de Ruiter.
Tussen fl. 10,- en fl. 25,-:
Udo te Rotterdam, Lagerweij te Capelle a/d Ijssel, Witberg te
Culemborg, Smit te Leiden en Beljon te Schiedam.
Bijdragen van fl. 25,-:
V.d. Akker-Vollmuller, Sven, Steenbergen, Huijsman-Engelberts,
v. Santen, Borsboom en Maaten-v. Oud heusden te Rotterdam,
Maree en Eekhoudt te Berkel-Rodenrijs, Bakx te Halsteren,
Dankers te Hoogvliet Rt, v. Selm-vd Ree en Starren burg te
Schiedam, Verbeek te Spijkenisse en Okhuijsen te Cap. a/d Ijssei.
Tussen fl. 25,- en fl. 50,-:
Hattink en Urn te Rotterdam .
Bijdragen van fl. 50,-:
N.N., v.d. Meijden, v. Lent, Arnold en v. Damme te Rotterdam,
Elliott te Delft, Griffioen te Maarssen en Lous te Oud Alblas.
Tussen fl. 50,- en fl. 100,-:
Verploegh Chassé te Vlaardingen.
Bovendien:
fi. 100,-: van der Cammen te Rotterdam en Oudkerk
te Oostvoorne.
fi. 150,-: Simons te Rotterdam.
fi. 250,-: Hille te Rotterdam.
ft. 1.000,- van Terpstra e/o v. Eijnsbergente Capelle a/d Yssei.
Een nalatenschap van Noorlander v.d. Vos te Rhoon.
ft. 110,- bij de lezing voor de NCVB te Rotterdam-
Blijdorp.
ft. 80,- bij de lezing voor de Plattelandsvrouwen te Zwartewaai.
fi. 50,- bij de lezing voor de Plattelandsvrouwen te Bergam ­
bacht.
fi. 50,- bij de lezing voor de Plattelandsvrouwen te Rotterdam­
Ommoord.
fi. 50,- van de dames van de Rotary.
En tenslotte wederom het gratis drukken van onze acceptgiro's
door drukkerij Bazuin Schiedam.
Deze bijdragen komen ten goede aan onze gibbon-actie. Hartelijk bedankt!

"Diergaal
en de Vri
Blijdorpr
De naam "Blijdorp" is natl
de volledige naam van de
Blijdorp heet voluit: "Stich
ook een bestuur moet het
zoeken wat nu eigenlijk de
stuur, de heer S.j.R. de M(
praten. De locatie voor he
Hoe komt het dat
ting is?
"De Stichting Koni
sche Diergaarde is al voor
De Rotterdamsche Dierga
door een (besloten) vereni
de dertiger jaren in financ
kwam. Tegelijkertijd wilde
grond van de toenmalige I
pelijk, zakelijk of politiek veel bereikt hebben.
Hierdoor is Blijdorp ook echt iets van
de Rotterdamse samenleving. In het Bestuur
hebben altijd prominente Rotterdammers gezeten
en mede hierdoor heeft Blijdorp altijd
wereldfaam gehouden. Het Bestuur kan alleen
maar goed functioneren als je een goed
uitvoerend apparaat hebt en gelukkig hebben
we dat hier in Blijdorp. Het werken in een
dierentuin is een soort roeping, dus daarom
zijn de mensen hier zeer gemotiveerd".
Wat doet het Stichtingsbestuur zoal?
" Het Bestuur komt eens in de maand
bij elkaar. Daarbij wordt de dagelijkse gang
van zaken in Diergaarde Blijdorp besproken,
zoa ls de financiële kant van de zaak, maar natuurlijk
ook het dierenbestand, want daar
draait het uiteindelijk allemaal om! Ook contacten
met andere dierentuinen komen aan
de orde. Binnenkort komt bijvoorbeeld het
verenigingsbestuur van de dierentuin van
Antwerpen (de zoo van Antwerpen is nog
een vereniging zoals de oude Rotterdamsche
Diergaarde dat ook was) op bezoek en met
hen gaan we praten over samenwerking,
onze uitbreidingsplannen, enzovoort".
Heeft de directie van Blijdorp ook zitting
in het Stichtingsbestuur?
"De heren Dorresteyn en Groeneveld
zitten niet in Stichtingsbestuur, maar de heer
Dorresteyn woont als directeur iedere vergadering
bij, om te zorgen voor de
noodzakelijke afstemming tussen het Stichtingsbestuur
en de uitvoerende mensen. De
verantwoordelijkheid voor de dierencollectie
ligt bij de directie van Blijdorp en de heer
Dorresteyn licht tijdens onze vergaderingen
de ontwikkelingen op dat gebied toe. Daar
gaan wij ons als Stichtingsbestuur niet mee
bemoeien, omdat de directie van Blijdorp
daar veel meer verstand van heeft. Wij houden
ons meer bezig met de grote zaken,
zoals nu de bouw van het Oceanium. Bij de
hele procedure is het Stichtingsbestuur nauw
betrokken geweest, omdat wij uiteindelijk de
contracten moeten ondertekenen".
Waarom is Blijdorp nu eigenlijk een
Stichting?
"Het voordeel van een Stichtingsbestuur
is natuurlijk het netwerk, dat daar aan
vast hangt. Daar de leden van het Stichtingsbestuur
vaak ook allerlei bestuursfuncties in
andere organisaties vervullen, lopen de contacten
met deze instellingen ook
gemakkelijker. Hierbij valt te denken aan banken,
bedrijven en natuurlijk de gemeente.
Een stichting kan sneller besluiten nemen dan
een vereniging, waarbij de leden geraadpleegd
moeten worden. Die snelle
besluitvorming is vaak wel nodig, Zoals nu bijvoorbeeld
bij het Oceanium duidelijk wordt.
Voor de Vrienden is een verenigingsstructuur
natuurlijk het beste omdat de leden
zich betrokken voelen bij de Diergaarde en
ook willen meedenken, activiteiten organiseren,
geld inzamelen, enzovoort. Daarnaast
zijn de Vrienden natuurlijk heel belangrijk
omdat het ambassadeurs zijn, die de goede
naam van Blijdorp verspreiden. Er is eigenlijk
sprake van een soort drie-eenheid: er is het
uitvoerende apparaat onder leiding van de
heer Dorresteyn, er is een Stichtingsbestu ur
en dan zijn er nog de Vrienden. Deze drie
vormen eigenlijk de pijlers waar de hele Diergaarde
op draait!".
Hoe bent u voorzitter van het Stichtingsbestuur
geworden?
"Ik ben acht jaar geleden door mijn
voorganger j. Schoufour gevraagd om in het
Stichtingsbestuur te komen. Ik heb altijd een
grote passie voor de natuur gehad en ik houd
ervan om in de omgeving van Rotterdam vogels
te observeren. Het is pure liefhebberij,
op vakantie koop ik altijd een boekje waarin
staat welke vogels in de buurt te vinden zijn.
Ik heb ook in het Bestuur van het Zuid hollands
landschap gezeten. Ik kom dus
eigenlijk, wat interesse betreft, uit de natuurbeschermingshoek.
Ik was koopman van
beroep. Wij hebben thuis een oud koopmansbedrijf,
een echt familiebedrijf uit het midden
van de vorige eeuw. Ik hield me voornamelijk
bezig met de grondstoffenhandel, zoa ls koffie,
thee en katoen. Daarnaast heb ik talloze
bestuurlijke activiteiten verricht. Zo heb ik in
het Bestuur van de Kamer van Koophandel ge-

Gorilla's in de Blijdorp-mist
AI in 1903 was er in Rotterdam een
gorilla te zien, maar dat was maar voor korte
duur. In 1930 heeft de jonge gorilla Alfred
enige maanden in de Rotterdamse tuin gelogeerd,
waarna hij naar de Bristol Zoo
verhuisde. Daar overleed hij op twintigjarige
leeftijd.
Vanaf juni 1949 beschikte de nieuwe
Diergaarde Blijdorp over het gorillavrouwtje
Sophie. In haar jeugd had zij aan een aantal
experimenten meegewerkt (o.a. schilderende
en aan tafel etende apen).
Na vijf jaar kreeg zij gezelschap van
de drie jaar oude, met de hand opgevoede
man Makoua die in Frans Equatoriaal Afrika
zijn moeder was kwijtgeraakt.
De vier jaar oudere en aanvankelijk
grotere Sophie nam in het begin de leidersrol
op zich, maar ze moest deze overgeven toen
Makoua haar boven het hoofd groeide.
Makoua werd zelfs zo sterk dat de beide
apen werden gescheiden uit vrees voor de gevolgen
van een ruzie. Makoua wilde daarop
niets meer van Sophie weten, dus lukte het
niet om met deze gorilla's te fokken. Er werd
contact gezocht met andere dierentuinen en
Sophie logeerde in 1958 enkele maanden in
Basel bij de gorillaman Stephi. Alhoewel de
wederzijdse interesse van beide apen groot
was, bleef het gewenste resultaat uit. Stephi
zorgde overigens met een andere vrouw wel
voor het eerste gorillajong in Europa (1959).
Ook een latere poging met Babar in Artis lukte
niet. In 1977 stierf Sophie kinderloos.
Omdat het niet lukte om voor Makoua een
geschikte partner te vinden verhuisde hij een
jaar later naar Soerabaya. Resteerden de vijf
"wildvang" gorilla's die in de jaren '74-'76
naar Blijdorp waren gekomen: Ernst, Annet,
Samsam, Salomé en Xara.
De ideeën over de verzorging waren
toen anders dan nu: gorilla's werden in stelletjes
gehouden (Makoua en Sophie, Ernst en
Annet) en de verzorging was intensief. Verzorgers
liepen hand in hand met de gorilla's
door de kooi. Ook was het in die tijd normaal
om apen sigaretten te laten roken of
andere " menselijke" dingen te laten doen.
De kooien waren voorzien van tralies.
Met de opening van het nieuwe gorillaverblijf,
op 11 juli 1979 door Z.K.H. Prins
Bernhard, werd een eerste stap in de goede
richting gezet. Op 30 december 1980 werd
het eerste gorillajong in Blijdorp geboren. Vader
Ernst en moeder Salomé kregen een
zoon!
Salomé was toen acht jaar en woonde
sinds haar tweede levensjaar, toen de
Vrienden van Blijdorp haar aan de tuin
schonken, in Rotterdam . Het jong werd Gino
genoemd en woog bij zijn geboorte 2300
gram. Helaas bekommerde Salomé zich te
weinig om Gino, zodat uiteindelijk menselijke
pleegouders, de familie Winterswijk, de
verzorging overnamen. Het ging voorspoedig
met Gino en na twee jaar verhuisde hij naar
de Lincoln Park Zoo in Chicago. Inmiddels is
hij vader van vijf jongen.
In mei 1982 werd het tweede jong
van Ernst en Salomé geboren: Gina. Zij werd
echter door haar moeder verstoten. Na opgegroeid
te zijn bij pleegouders verhuisde Gina
een jaar later naar Keulen . Hier kreeg zij op
achtjarige leeftijd haar zoon Kibo. De daarop
volgende zeven jongen van Salomé werden
helaas eveneens door haar verstoten. Mede
daarom vertrok zij in 1991 naar Kopenhagen.
De Kopenhaagse Dalila verhuisde toen naar
de Apenheul en Kim kwam vanuit Apeldoorn
naar Blijdorp. Helaas moesten de twee jongen
die Salomé in Kopenhagen kreeg ook
door mensenhand worden groot gebracht,
waarop besloten werd een spiraartje bij haar
in te brengen.
Xara is op 7 jarige leeftijd naar Frankrijk
gesmokkeld, waar particulieren haar
verwaarloosden . Na inbeslagname kwam ze
via Antwerpen in Blijdorp terecht. Zij had
toen een ernstige ontsteking aan haar voet,
waardoor een deel van haar been geamputeerd
moest worden. Ondanks deze
handicap deed ze het goed in de groep en
haar eerste dochter Xerna, geboren in 1982,
werd door haarzelf verzorgd. Xerna vertrok
uiteindelijk naar Dublin. Hier kreeg ze met
haar halfbroer Arti(s) (de derde van Ernst en
Salomé) een dochter, Grace. In oktober
1985 werd Xebo geboren. Dit vrolijke mannetje
heeft tot december 1996 in Blijdorp de
boel op stelten gezet. Sindsdien heeft hij een
eigen groep in de dierentuin van Barcelona.
Annet was het derde vrouwtje dat
jongen kreeg in Blijdorp. Haar eerste jong
werd in 1984 geboren, maar stierf helaas
acht dagen na zijn geboorte. Daarna ging het
beter. Haar vierde, Ashmar, en haarvijfde,
Astra, verblijven nog steeds in Blijdorp. Dochter
Anja kreeg in februari 1995 dochter Aya
(dochter van Xebo!). De geschiedenis van
Anja en Aya is bekend. Anja is met Lukas van
de Apenheul naar het Israëlische Tel Aviv verhuisd.
Aya is, na afwijzing door Lukas en
Anja, weer terug in Blijdorp.
Het vierde vrouwtje in de huidige
Blijdorpgroep, Dura, kwam in 1991 als flessenkind
uit Stuttgart naar Krefeld. Daar werd
ze echter niet door de groep geaccepteerd.
In decem ber 1996 kreeg ze haar eerste ki nd:
Doba. Overigens is niet Ernst de vader van
het jong, maar alweer Xebo, de zoon van
Ernst! Ernst is niet zo gecharmeerd van Dura,
dus daarom zag Xebo zijn kans schoon.
Doba werd in net begin goed door haar moeder
verzorgd. Op 24 januari jongstleden brak
er echter opeens ruzie uit in de groep. Ernst
beet Dura en zat haar achterna. Daarbij liet
ze Doba vallen. De kleine lag er hulpeloos
bij. De verzorgers sloegen alarm. Tijdens onderzoek
door Willem Schaftenaar, Blijdorp's
dierenarts, bleek dat Doba een longontsteking
had. In overleg met de artsen van het
Sophia Kinderziekenhuis werd besloten dat
de dierenarts haar thuis zou verzorgen. He-

dekken (en tegelijkertijd de bevolking te bekeren).
Hij maakte in 1870 een reis door het
Sechuan-gebied in China en stuurde hetgeen
hij verzamelde op naar Parijs. Tijdens deze
reis verkreeg hij onder meer delen van reuzenpanda's,
kuifhertjes, Pater Davidsherten,
kleine panda's en Sechuan takins. In Parijs
werden de botten, schedels en huiden onderzocht
en beschreven . Pas in 1987 zouden de
eerste Sechuan takins naar de Westerse wereld
komen . Via de quarantaine van Tierpark
Berlin-Friedrichsfelde gingen drie dieren naar
San Diego Zoo: een mannetje en twee
vrouwtjes. AI in 1989 werden er twee jongen
geboren en sindsdien heeft dit trio jaarlijks
jongen voortgebracht. Na verloop van tijd
trad er echter hetzelfde probleem op als in
Tierpark Berlin-Friedrichsfelde met de Mishmi-takins:
aangezien er maar één
fokmannetje is, zou de populatie in korte tijd
heel nauw aan elkaar verwant zijn. Gelukkig
lukte het San Diego wèl om een nieuwe man
uit China te halen en met hem werden drie
dochters van de eerste man samengebracht.
In januari 1997 werden hieruit de eerste drie
jongen geboren. Er konden inmiddels koppels
Sechuan takins afgegeven worden aan
de dierentuinen in Colorado Springs, Cincinnati,
St Louis en Minnesota. In St Louis werd
zelfs al een jong geboren, dat echter niet lang
geleefd heeft en helaas is ook het vrouwtje
daar vorig jaar gestorven . De Amerikaanse
populatie Sechuan takins is inmiddels bijna
net zo groot als de kudde Mishmi takins in
Europa, maar de Sechuan takins staan er wat
gunstiger voor omdat er nu een tweede takinbui
is.
In 1995 ontving Blijdorp, met het
tweede transport uit Shanghai, ook een koppel
Sechuan takins. Dit stel kreeg een
plaatsje op de apenrots, waar het toekomstige
Himalayagedeelte gepland is. Dit verblijf,
hoewel niet meer het nieuwste, voldoet uitstekend
aan de eisen die de takins aan hun
onderkomen stellen. Als ze op de vlakke ondergrond
lopen, maken ze een wat
onhandige indruk en lijkt het net alsof ze een
beetje mank aan beide achterpoten zijn. Als
ze echter de rots beklimmen wordt pas goed
duidelijk waarom de dieren zo gebouwd zijn
(foto p.38). De meest steile passages nemen
ze zonder enige zichtbare inspanning en
vooral het mannetje maakt er een sport van
om, staande op het hoogste punt van de rots,
het verkeer op de Stadhoudersweg in de gaten
te houden. De Sechuan takins delen het
verblijf met een groepje rhesusapen; een uit-
stekende combinatie,
want de rhesusapen
zijn constant op hun
hoede voor de takins
en daardoor veel actiever.
AI op 1 april
1996 werd, tot ieders
verrassing, een jong
geboren. Daarmee is
Blijdorp na Berlijn,
San Diego en
St. Louis de vierde
westerse dierentuin
waar een takin ter
wereld kwam. Sommige
mensen gaan er
echter van uit dat de
dieren in Blijdorp
nauw verwant zijn
aan de dieren die in
San Diego te zien
zijn . Een eventuele uitwisseling van jongen
zou dan niet zoveel zin hebben. Dit is echter
niet zeker omdat de contacten met China
moeilijk zijn en men daar kennelijk ook de
administratie niet zo goed bijgehouden heeft.
Ter gelegenheid van deze eerste geboorte
heeft men de drie dieren maar meteen namen
gegeven : de vader gaat sindsdien door
het leven als Dankar, de moeder wordt
Matsang genoemd en het jong heeft men
Tsangpo gedoopt. Een jonge takin ziet er trouwens
nogal onbeholpen uit en het lijkt wel of
er tijdens de zwangerschap iets misgegaan is.
De pootjes zijn te lang, met name die van
achteren. Ze zijn overal even dik; dat wil zeggen
van boven te dun en van onderen juist te
dik. Bovendien zitten de gewrichten op de
verkeerde plaats, waardoor de achterpoten
zwabberen. Je kunt dan ook de bezoekers horen
zeggen: "Dat dier is zeker pas geboren,
het kan nog niet eens goed lopen ". Wie echter
wacht tot dat de kleine de rots beklimt,
gelooft zijn ogen niet en begrijpt nu de gedachte
achter de lichaamsverhoudingen: ook
een jonge takin is al perfect berekend op een
klimmend leven!
Voor de vol ledigheid moet ook de
gouden takin (Budorcas taxic%r bedfordi), afkomstig
uit de Chinese provincie Shaanxi nog
genoemd worden. Deze ondersoort is, voor
zover bekend, nooit in levende lijve in de
Westerse wereld te zien geweest. Alleen in
Tokyotama en Okajama in Japan kan men
deze onderssoort aantreffen. In Chinese dierentuinen
worden Sechuan en gouden takins
overigens wel regelmatig gehouden, maar
daar komen ze dan ook oorspronkelijk vandaan.
Takins zijn geen moeilijke kostgangers
in dierentuinen. Ze stellen geen hoge eisen
aan voedsel en onderdak (hoewel er natuurlijk
wel degelijk rekening gehouden moet
worden met hun uitstekende klimvermogen).
Ze zijn al vroeg geslachtsrijp: een in 1991 in
San Diego geboren vrouwtje zorgde nog geen
drie jaar later zelf voor een jong. De zwangerschap
duurt acht maanden zodat ze ieder
jaar een jong kunnen krijgen. Daarnaast kunnen
ze ruim twintig jaar oud worden. Het
valt dus te verwachten, dat dankzij de fok
van Berlijn, San Diego en nu ook Blijdorp,
het aantal takins in dierentuinen aanzienlijk
zal stijgen. Daarmee krijgen de dierentuinen
de kans om de mensheid in contact te brengen
met een nieuwe ambassadeur van de
Chinese bamboebossen. Het is te hopen dat
er binnen afzienbare tijd nog enkele onverwante
dieren uit Azië geïmporteerd kunnen
worden, zodat de dierentuinen op lange termijn
levensvatbare populaties takins kunnen
opbouwen: vertegenwoordigers van een
prachtig stukje aarde dat nooit mag verdwijnen!

Rheine heeft veel vogels. Met name
het verblijf met de zeldzame kaalkop-ibissen
is zeer fraai aangelegd. Tevens is centraal in
de tuin een flinke doorloopvolière met lepelaars,
ibissen, koereigers en dergelijke
gesitueerd. Opvallend is verder het ooievaarsstation
en de naastgelegen poelen, waar
inheemse kikkers te zien zijn. Hopelijk hebben
de ooievaars deze kikkers niet in de
gaten, anders zijn de poelen snel leeg ...
Rheine heeft van de grote publiekstrekkers
zoals olifanten, giraffen en
(ijs)beren alleen beren in de collectie. De dierentuin
vindt het verblijf echter niet meer aan
de moderne eisen voldoen. Aangezien er
geen mogelijkheden zijn het verblijf uit te
breiden probeert de dierentuin de beren ergens
anders onder te brengen. Het gaat om
oudere dieren zodat herplaatsing moeilijk zal
zijn. Tot die tijd probeert men het de dieren
zo veel mogelijk naar de zin te maken. Behalve
twee tijgers heeft de dierentuin geen
andere grote of kleine katachtigen.
Door het aanleggen van mooie verblijven
, de gevarieerde collectie en de goede
educatie is men er in Rheine in geslaagd een
fraaie dierentuin aan te leggen. Als het nieuwe
geladaverblijf geopend is, staat een
tweede bezoek dan ook zeker op het programma.
De dierentuin van Nordhorn is minder
bekend dan die van Rheine, maar een
liefhebber heeft hier genoeg te zien. In de
dierentuin valt een aantal ruime verblijven
op. Direct bij binnenkomst loopt men langs
een familie doodshoofdapen in een mooi buitenverblijf
met veel klim- en
klautermogelijkheden. Andere apensoorten
die men in de tuin tegenkomt zijn de withandgibbon
en de chimpansee. Vooral het
voederen van deze laatste soort trekt veel bezoekers.
Een andere publiekstrekker is de
show met zeehonden. Het is altijd leuk om te
zien hoe snel en behendig deze dieren kunnen
zijn als ze niet lui in het zonnetje liggen.
Bij de roedel wolven is ook altijd wat
te beleven. De roedel, waar regelmatig jongen
worden geboren, heeft de beschikking
over een ruim stuk bos. Door de grootte van
het perk zijn de wolven niet altijd even makkelijk
te zien (als Blijdorp fan weet u daar
natuurlijk alles van ... ) maar geduld wordt
vaak beloond.
De collectie omvat verder ondermeer
bizons, zebra's, struisvogels, diverse katachtigen,
papegaaien en ara's. In een aantal ruime
volières vindt u roofvogels zoals de vale gier
en diverse waadvogels. Tevens heeft de dierentuin
een volière waar rode en zwartkop
ibissen, zilverreigers en lepelaars gebroederlijk
rondscharrelen.
Behalve aan exotische dieren besteedt
de dierentuin ook aandacht aan de
inheemse flora en fauna en is ondermeer een
educatief natuurpad aangelegd. Door de bosrijke
omgeving zien veel verblijven er zeer
natuurlijk uit. Hoewel een aantal verblijven
wel een opknapbeurt kan gebruiken, is deze
kleine tuin zeker de moeite van het bezoeken
waard.
Tekst: Alex Schouten en
Angeline Peters
Foto's: Alex Schouten,
Angeline Peters, S. Sheermahomed
Vrienden voor het leven
josé en Walther Kokke (beiden 67) uit Breda
josé en Walther zijn pas drie jaar lid
van de Vrienden . Ze waren al een tijd lid van
de Vrienden van Safari Beekse Bergen.
Walther: "Een goede bekende van ons, die
ook lid is van de Vrienden van Blijdorp, attendeerde
ons op de Vriendenreis naar
Engeland. Dat leek ons erg leuk. Ofschoon
we eigenlijk te laat waren konden we toch
nog mee. We zijn toen meteen lid geworden."
De reis beviel prima. josé: " Eerst was
het wat vreemd allemaal. We kenden alleen
onze vriend. Maar al bij het eerste kopje koffie
was het ijs gebroken. We raakten aan de
praat en het werd al snel heel
gezellig." Sindsdien proberen
ze altijd mee op reis te gaan.
Walther: "Het is alleen jammer
dat we nooit op zaterdag
vrij zijn. Voor de Vriendenreis
rond Hemelvaartsdag sluiten
we de zaak een paar dagen,
die reis willen we absoluut niet
missen! Zonder de reizen zouden
we de dierentuinen
waarschijnlijk nooit bezoeken.
je rijdt niet even naar Nürnberg
om de dierentuin te
bekijken."
josé en Walther kenden
Blijdorp eigenlijk alleen
nog maar van vroeger, toen ze
er met de kinderen kwamen.
Pas drie jaar geleden kwamen
ze voor het eerst weer in de
Diergaarde. Er was nogal wat
veranderd! Door drukke werkzaamheden
kunnen ze
Blijdorp maar af en toe bezoeken.
Zo snel ze het rustiger
aan kunnen doen wordt de
schade zeker ingehaald.
De Safari Beekse
Bergen zien ze vaker. josé en
Walther zijn daar actieve Vrienden.
Walther heeft
bijvoorbeeld meegeholpen bij
het maken van speeltuig voor
de rhesusapen.
De grote liefde van Walther zijn neushoorns.
Walther en josé hebben honderden
beeldjes, foto's, speldjes, kaarten, luciferdoosjes,
theelepeltjes, pennen, videobanden,
boeken, van suikerzakjes van een paar gram
tot een beeld van 8.5 kilo! Alles met een afbeelding
van een neushoorn is welkom.
Walther: "Het is 18 jaar geleden begonnen
met een klein after shave flesje. Later zochten
we een poezenbeeld voor de zus van
josé en toen zagen we een mooi neushoornbeeldje.
Van het een kwam het ander. je
raakt geïnteresseerd, je gaat boeken lezen.

tal dieren te vinden is, dat in het "nieuwe Ouwehands"
zal gaan wonen. De groene
achtergrond van het logo duidt op een park
dat zich in al z'n doen en laten bewust laat
sturen door het milieu.
Op de plaats van het nieuwe Tijgerbos
stonden onder andere kooien voor
sneeuwuilen en oehoes. Deze hebben een
harmonieus in het landschap ingepaste nieuwe
volière gekregen. Het oude berenverblijf,
dat de laatste jaren door stokstaartjes bewoond
werd, is geheel gerenoveerd en
overdekt door een nauwelijks zichtbaar net.
Hierdoor is een zeer ruim en natuurlijk
ogend verblijf voor deze twee grote uilensoorten
ontstaan. Ook de ooievaars hebben een
nieuwe locatie gekregen. De Oranjerie, een
uniek gebouw waar bijna een halve eeuw de
olifanten gehuisvest waren, biedt nu plaats
aan meerdere stellen ooievaars, die samen
met hun vrijlevende soortgenoten al een aardige
kolonie vormen. Ouwehands
Dierenpark: een aanrader voor de vakantie!
Dolfinarium Harderwijk verwacht,
dankzij haar nieuwste attractie, dit jaar meer
dan één miljoen dagkaartjes te kunnen verkopen:
een record voor een Nederlandse
dierentuin! Deze hoge verwachtingen baseert
het Dolfinarium op haar nieuwste
attractie: de Lagune. Na ruim een
jaar graven en bouwen is onlangs
deze natuurlijke plas met een inhoud
van 15 miljoen liter zeewater geopend.
Hierin kunnen vijf dolfijnen
rondspartelen, temidden van andere
zeedieren. Bij de Lagune wordt een
"authentieke" nederzetting van
Kwakwaka'wakw-Indianen uit west­
Canada gebouwd. Dit volk leeft al
eeuwenlang in harmonie met de zee
en haar bewoners. In dit dorp, opgebouwd
uit natuurlijke materialen,
kunnen de bezoekers kennismaken
met hun cultuur en levenswijze. Vanuit
het dorp is ook de
onderwaterruimte bereikbaar. Hier is het levens
onder de waterspiegel door een zestig
meter lange glaswand te aanschouwen.
Safari Beekse Bergen kan dit jaar een
nieuwe diersoort in het park verwelkomen:
de Aziatische wilde hond, ook wel dhole genoemd.
Beekse Bergen is al jaren
EEP-coördinator van de Afrikaanse wilde
hond en wil de hiermee verworven kennis
nu gaan toepassen op de nog zeldzamere
Aziatische verwant.
Ook in het Noorder Dierenpark
Emmen is een aantal nieuwe attracties te vinden.
Om te beginnen heeft de grote
speeltuin een metamorfose ondergaan. Een
enorme kunstmatige boom van ruim twaalf
meter hoog vormt letterlijk en figuurlijk het
hoogtepunt. Jonge bezoekers kunnen er een
spannende tocht door en omheen maken. In
de boom vinden ze, als ze goed kijken, vele
boom bewoners, zoals boktorren, mieren en
uilen. De boom zit ook vol met mysterieuze
dierengeluiden.
Spectaculair is het middeleeuwse
stadsriool. Tijdens een tocht door dit ondergrondse
wegennet zien de bezoekers meer
dan honderd ratten. Nieuwsgierigen kunnen
er bovendien alles te weten komen over
deze gevreesde diersoort. Verder wacht men
in Emmen natuurlijk op de geboorte van
liefst vier olifantjes. Het gaat om de aanstaande
moeders Htoo Yin Aye, Swe San Htay, Yu
Zin en Khaing Lwin Htoo. De laatste twee dames
zijn in het Noorder Dierenpark reeds
eerder van een jong bevallen. De jongen worden
waarschijnlijk aan het einde van dit jaar
geboren, binnen een tijdsbestek van slechl?
vier maanden! Verder werden er onlangs vier
pelikanen geboren, wat het totaal aantal in
Emmen geboren pelikanen op 29 brengt:
een unicum!
Gelukkig valt er niet alleen goed ol ifantennieuws
uit Emmen te melden. De
dierentuin van Ramat Gan (lsrael) meldt vol
trots de geboorte van zowel een Afrikaanse
als een Indische olifant! De Afrikaanse olifant,
geboren in oktober 1996, is de
dertiende geboorte van een Afrikaanse olifant
aldaar in tien jaar tijd! Twee weken
eerder werd er in Ramat Gan een Indische
olifant geboren, die helaas dezelfde dag
stierf. Waarschijnlijk is dat te wijten aan de
leeftijd van de moeder: ze is nog geen zes
jaar oud! Dat betekent dus ook dat ze al gedekt
werd (door haar vader) toen ze vier jaar
oud was!
Ook de dierentuin van Cabarceno in
Spanje kreeg nog net in 1996 een jonge Afrikaanse
olifant. Twee jaar geleden werd hier
voor het eerst een Afrikaanse olifant geboren.
Een volle zus van dit jong. Totaal heeft Cabarceno
nu 13 Afrikaanse olifanten (op een
terrein van bijna 15 hectare!), waaronder
drie mannetjes.
Howletts' Zoo Park in Engeland
meldt de geboorte van een Afrikaanse olifant.
Het bulletje wordt door de moeder grootgebracht.
Beiden maken het goed. De moeder
is precies tien jaar ouder dan het jong. Ze is
geboren in Ramat Gan. Howletts' verwacht
overigens nog drie jonge Afrikaanse olifanten.
In februari werd in Kopenhagen Zoo
in Denemarken een mannelijke Aziatische
olifant geboren. Het is het eerste jong van
"Coco" en daarmee een volle neef van
Bernhardine, Yasmin en Indira! Coco is namelijk
een zus van onze Irma! Helaas wilde
Coco haar jong niet accepteren. Hij wordt nu
met de hand grootgebracht. Een paar maanden
eerder is trouwens de moeder van Irma
en Coco, "Buag Hag" gestorven. Zij was één
van de meest succesvolle Indische olifanten
in Europa, die tussen 1970 en 1986 in totaal
vijf jongen kreeg. Daarvan was Irma de eerste
en Coco de laatste. Gelukkig heeft zij dus
twee dochters, die de familienaam hooghouden.
Nu het trouwens toch over relaties
met Blijdorp gaat: in februari is in Zoo
Wilhelrna, Stuttgart de vader van Indische
neushoorn Namaste, "Pu ri ", gestorven. Vorig
jaar hebben de Vrienden van Blijdorp dit duidelijke
bejaarde dier gezien tijdens de
meerdaagse excursie. In Stuttgart is verder
ook de laatste bergtapir van Europa gestorven,
op een leeftijd van ongeveer 30 jaar.
Eind april arriveerde in de Antwerpse
Zoo in België een koppel zeeotters. Het
mannetje komt uit Japan, het vrouwtje uit de
Verenigde Staten.
Tekst: Marc Damen
Foto's: Noorderdierenpark Emmen,
Peter Stolk.

Agenda
zaterdag 28 juni 1997:
Opening gibboneiland.
maandag 7 juli 1997:
Uiterste inzenddatum kopij augustus-uitgave
Vriendennieuws.
Volgende keer in
Vriendennieuws
Volgende keer vindt u in Vriendennieuws
natuurlijk weer vertrouwde rubrieken
als "ZOO'n boek!", "Vrienden voor het leven"
en " Nieuws uit Diergaarde Blijdorp".
Verder kunt u een verslag lezen van de meerdaagse
reis naar Frankrijk en Jersey. Tenslotte
besteden we aandacht aan het verschijnsel
"internet". De redactie van Vriendennieuws
zal u rondleiden langs het ZOO-nieuws op
het "World Wide Web".
Winkelaanbieding!
Tegen inlevering van deze bon,
of op vertoon van deze Vriendennieuws krijgt u een:
Taman Indah T-shirt voor
fl. 1 5,· (normale prijs fl. 19,50)
of een sweater voor
fl. 25,· (normale prijs fl. 35,-).
U vindt de Vriendenwinkel
tegenover het tijgerterras.
maandag 1 september 1997:
Sluiting aanmeldingstermijn Najaarsexcursie.
zaterdag 20 september 1997:
Najaarsexcusrie naar Artis.
eind augustus 1997:
Vriendennieuws nummer 3, 1997, verschijnt.
Er is in deze uitgave echter nog volop
ruimte voor uw bijdrage, dus bezoekverslagen
van andere dierentuinen, maar ook
andere artikelen en natuurlijk foto's zijn van
harte welkom. De volgende uitgave verschijnt
eind augustus; kopij moet uiterlijk 7
juli bij de redactie zijn.
Van Hattum en Blankevoort bv
IJzersterk in Beton!
II1II Tunnels en onderdoorgangen
II1II Sluizen en stuwen
II1II Bruggen en viaducten
II1II Kadermuren en steigers
II1II Funderingstechnieken
Van Hattum en Blankevoort bv
Regio Zuid
Galateestraat 5 • Postbus 11275 • 3004 EG Rotterdam
telefoon: 0102620299 • telefax: 0104624004