Over Oegstgeest oktober 1997 - Vereniging Oud Oegstgeest

van de studenten mogen verheugen:
in 1901 moet er een paraplustandaard
voor 78 studenten paraplu's
worden geplaatst.
In 1903 wordt het sanatorium voor
neuroselijders, Rhijngeest, in gebruik
genomen, bedoeld voor pa­
tiënten met gedrags- en karakterstoornissen,
aandoeningen, die
men had leren onderscheiden van
wat men vroeger als "krankzinnigheid"
beschouwde. Het heeft eigen
onderzoekslaboratoria en een polikliniek.
Na jaren van heen en weer
praten tussen Rijk, universiteit en
gemeente Leiden komen er ook opnamebedden.
Hier ligt vermoedelijk
de kiem van latere ingewikkelde financiële
verhoudingen.
In het begin van de twintigste eeuw
nemen de mogelijkheden tot behan­
deling In snel tempo toe. De psycho-analyse,
geïntroduceerd door
Freud, die in 1907 in Endegeest op
bezoek komt, sChept nieuwe moge­
lijkheden tot behandeling van neuroses.
Twintig jaar later komt de behandeling
met andere methodes,
o.a. de electroshock-behandeling
op, die zoveel verbetering geven,
dat men de zeker aanwezige nadelen
accepteert. In 1911 wordt een
afdeling voor jeugdige zwakzinnigen,
Voorgeest, geopend, waar
honderd jongens en honderd meis­
jes kunnen worden verpleegd, met
een zeer uiteenlopende mate van
geestelijke achterstand en waaraan
een eigen schooltje is verbonden.
In het besef, dat men de patiënten
uit hun inactiviteit en isolement
moet halen voert men in de jaren
dertig de arbeidstherapie in. Tot dan
toe werkte van de patiënten iedereen
mee, die kon en wilde en lever­
de daardoor een aanzienlijke bijdra-
22
ge aan de economie en de zelfred­
zaamheid van de inrichting. Bij een
gestructureerde arbeidstherapie
zoekt men voor iedereen een aan­
gepaste werkzaamheid met vaste
arbeidstijden, onder deskundige leiding
en met een kleine geldelijke
beloning.
Toch toonde alle grote psychiatrische
inrichtingen-de naam "krankzinnigengesticht"
was reeds lang in
onbruik-jarenlang hetzelfde beeld:
grote, hoge, goed beveiligde paviljoens,
met grote zit- en slaapzalen,
waarin een soort gezinsstructuur
ontstond en veel onderlinge hulp
was, wat de verpleging zeer ver­
lichtte. Men droeg, behalve op zondag,
gestichtskleding en contacten
met de buitenwereld waren schaars,
evenals genezen ontslagen patiën­
ten.
Rond 1950 waren er in Endegeest
ongeveer 850 patiënten. De staf bestond
uit drie psychiaters, van wie
één de geneesheer-directeur was
en een tweede "de stad" erbij deed,
wat nu is uitgegroeid tot de RIAGG.
Er waren twee tot vier psychiaters in
opleiding, een psycholoog, een internist,
een sportleraar, voorts ongeveer
tweehonderd verplegenden
en tweehonderd verdere perso­
neelsleden, van wie velen "patiëntgebonden"
waren, in de tuinen en
werkplaatsen.
Maar in het begin van de jaren vijftig
voltrekt zich een omwenteling in de
psychiatrie. Er komen medicamen­
ten beschikbaar die onrust, angst
en spanning kunnen beïnvloeden
zonder het bewustzijn te verminde­
ren. De toegankelijkheid verbetert,
allerlei vormen van behandeling
worden mogelijk, ook ontslag. De
Psychiatrische Inrichting wordt Psy-