Museum Vliegbasis Deelen. The sky is the limit - Ontwikkeling ...

MUSEUM VLIEGBASIS DEELEN
the sky
is the limit
Je staat bij een hek en kijkt uit over glooiende akkers.
In de verte staan half verscholen achter bosschage een hangar en wat lage gebouwen.
Er is het geluid van vliegtuigmotoren. Je wacht op wat er gaat gebeuren. Het geluid
zwelt aan, dan stijgt er een vliegtuig op of een helikopter. Wat gebeurt er achter het
hek, in de verte. Wat betekenen die gebouwen. Een militair vliegveld, geheimzinnig,
huiveringwekkend, fascinerend.

HISTORISCH BESEF
Het valt op dat er in de afgelopen tien jaar een grote
toename is van de belangstelling voor de geschiedenis,
zowel de regionale, als de landelijke. Er worden
canons ontwikkeld, nieuwe musea bedacht en overal
inburgeringcursussen opgezet. In een globaliserende
wereld en groeiend Europa neemt ook de behoefte
aan eigenheid en ‘identiteit’ toe. Men wil weten waaruit
het heden is voortgekomen en waarin ‘wij’ ons
onderscheiden van anderen.
Die belangstelling wordt gevoed door middel van vele
televisieprogramma’s, publicaties, excursies en museale
presentaties, zowel gericht op de onderwijswereld, als op
individuele geïnteresseerden.
NU
Het Museum Vliegbasis Deelen bedient met zijn onderwerpen
en aansprekende exposities deze groeiende
markt van historische belangstelling. Individuele
bezoekers, groepen en het onderwijs bezoeken de vaste
tentoonstelling. Die is nu nog ondergebracht in een oud
luchtmachtgebouw, te klein voor de collectie en de vele
bezoekers. Het is tijd voor uitbreiding en vernieuwing.
DIT IS HET PLAN
Aan de noordrand van Arnhem ligt het Kamp Koningsweg
Noord, een voormalig militair terrein met een twintigtal
grote en kleine gebouwen, de meeste Rijksmonument.
Op twee van die gebouwen heeft het museum zijn zinnen
gezet: het voormalig messgebouw en de Radartoren. Na
enige bouwkundige aanpassing zijn zij bij elkaar goed
voor meer dan 1000 m2 expositieruimte.
BOUWKUNDIGE AANPASSINGEN
Met Tak Architecten (Arnhem) en Pronk vormgevers (Rotterdam)
zijn eerste ideeën uitgewerkt en schetsen gemaakt. De buitenzijde
van de gebouwen blijft onaangetast, de binnenzijde wordt sober
en terughoudend en met respect voor het monumentale karakter
opgeknapt en deels opnieuw ingedeeld.

ONTWERP MESSGEBOUW KKN 7

ONTWERP RADARTOREN KKN 9

ONTWERP MUSEALE INRICHTING
DE TENTOONSTELLINGEN
Bij de inrichting van de vijf expositiezalen zal gebruik worden gemaakt
van alle middelen die een modern museum ten dienste staan. Centraal
blijft de steeds groeiende collectie van realia. De sacrale echtheid van
de geëxposeerde voorwerpen maakt een bezoek aan dit museum, aan
elk museum, een unieke ervaring. De persoonlijke eigendommen van
de gesneuvelde vliegenier, het fotoalbum van de dienstplichtige soldaat,
de brokstukken van het neergestorte vliegtuig dragen beter dan welk
ander middel de emotie over van wat geschiedenis is geworden. De
opstelling zal aan die echtheid, aan die intimiteit recht doen. Intieme
presentaties maken het de individuele bezoeker mogelijk contact te
maken met het verleden.
Om in de anderhalf uur die een gemiddeld museumbezoek duurt de
aandacht vast te houden is afwisseling nodig. Na informatie dichte
aandachtvragende presentaties komen grotere ‘pleinen’ waarin met
grote objecten en indrukwekkende projecties letterlijk en figuurlijk
ruimte wordt gegeven. De bezoeker kan hier gaan zitten, op adem
komen en zich laten meevoeren door het programma.
De belangrijkste periodes in de geschiedenis van vliegveld Deelen
worden geprojecteerd op een grote maquette.
In de radartoren staat luchtdetectie centraal. Interactieve
beeldschermen geven uitleg.
WAT IS ER TE ZIEN
Het museum behandelt de geschiedenis en de actualiteit
van de Vliegbasis Deelen. Belangrijke hoofdstukken
in de vaste opstelling en de tijdelijke exposities zijn:
de beginperiode 1910 tot 1940, de Duitse uitbouw tot
Fliegerhorst Deelen, de Deelen Dump van militair
materieel, de ingebruikname door de Nederlandse
Luchtmacht, de Koude Oorlog en de NAVO, de betekenis
en de functies van de Luchtmobiele Brigade, maar ook de
effecten van de militaire aanwezigheid op Arnhem en De
Veluwe of de rol van het vliegveld bij de Slag om Arnhem.

In de Tweede Wereldoorlog werd vliegveld Deelen sterk uitgebreid. Het
speelde een belangrijke rol in de ‘nachtjacht’ (Duitse jagers tegen Geallieerde
bommenwerpers), het herbergde de reusachtige commandobunker voor de
vluchtleiding en het was een lanceerplaats voor V1’s.

VEELZIJDIG PROGRAMMA
Het nieuwe Museum Vliegbasis Deelen wordt een
levendig centrum van informatie en activiteiten:
niet alleen de vaste en de tijdelijke tentoonstellingen,
de rondleidingen, de routes langs de militaire
monumenten op het voormalig kamp, maar ook
excursies naar de grote Diogenesbunker, de vliegbasis
Deelen en de vele plekken en gebouwen in de wijde
omgeving, die herinneren aan de militaire geschiedenis
van de regio en de provincie.
Het museum biedt de bezoekers van het gebied tussen
Arnhem en De Hoge Veluwe een attractieve bestemming
en uitgangspunt tot ontdekking van natuur en (militair)
cultureel erfgoed.
Deze brochure is een samenvatting van het beleidsplan
‘The Sky is the limit’, dat in september 2009 door het
Museum Vliegbasis Deelen is opgesteld.
Beleidsplan: Museum Vliegbasis Deelen in samenwerking
met Roskam Produkties
Ideeën en schetsen bouwkundige aanpassingen:
Tak Architecten
Ideeën en schetsen inrichting: Pronk Studio
Foto’s: Museum Vliegbasis Deelen, Gerben Tornij,
Ministerie van Defensie en open bronnen
Voor informatie: Edwin van Brakel 026 .33 41 625
www.museumvlbdeelen.nl