Regiemap ASS inzage april2012 - MEE Oost-Gelderland

LEESWIJZER
Deze regiemap is bedoeld voor mensen met autisme. Ben je iemand met
autisme, dan kun je deze regiemap gebruiken als een praktisch handvat
voor het (begeleid) zelfstandig wonen of ter voorbereiding hierop. Ook
ambulant begeleiders en naasten van mensen met autisme kunnen er hun
voordeel mee doen.
Deze map is ontstaan vanuit de jarenlange ervaring met het ondersteunen
van mensen met autisme.
De komende periode zal deze eerste versie van de regiemap worden
geëvalueerd. Daardoor kan deze regiemap in de toekomst nog beter worden
toegespitst op de praktijk.
Mensen met autisme lopen in het dagelijks leven tegen obstakels aan. Veel
dingen gaan niet vanzelf. Dat zul je ongetwijfeld herkennen. Toch wil je,
ondanks je autisme, graag zoveel mogelijk regie over je leven hebben en
zoveel mogelijk zelf doen.
Om je daarbij te helpen, heeft MEE deze regiemap ontwikkeld. Je vindt
hierin praktische informatie, tips en stappenplannen. Deze helpen je om
zoveel mogelijk zelf te kunnen doen en oplossingen te vinden voor dingen
die je niet zelf kunt doen. De regiemap bestaat uit de volgende delen:
Na de diagnose autisme
Huishouding & voeding
Post & administratie
Scholing, werk & daginvulling
Plannen & afspraken maken
Relaties
Kinderwens, gezin & opvoeding
> HOE GEBRUIK JE DEZE MAP?
In ieder deel vind je algemene en praktische informatie over verschillende
onderwerpen. Maar ook tips, stappenplannen en door jezelf in te vullen
schema’s. Deze map kun je met je eigen informatie aanvullen. Zo wordt het
een persoonlijke regiemap. Delen die voor jou niet van toepassing zijn, kun
je eruit halen.
REGIEMAP VOOR MENSEN MET AUTISME LEESWIJZER
[1]

[2]
Een stappenplan helpt je stap voor stap om bepaald werk te doen, bijvoorbeeld
de post sorteren of de badkamer schoonmaken. Die stappenplannen
zitten als losse bladen in deze map. Je kunt het stappenplan dus uitnemen
en bij de hand houden als je een bepaalde taak gaat doen.
Achter ieder deel vind je de bijbehorende stappenplannen en bijlagen. Dat
zijn formulieren en schema’s die overzicht geven of die je zelf kunt invullen.
Bijvoorbeeld hoe je zelf je post bewaart, of een kasboek bijhoudt. Maar
bijvoorbeeld ook hoe je kleding sorteert voordat je deze wast.
Belangrijk: schrijf niet op de stappenplannen en bijlagen zelf, maar maak
kopieën. Je schrijft dan op de kopie. In de map houd je dan altijd een blanco
origineel, waarvan je steeds weer opnieuw kopieën kunt maken.
> VERTROUWD PERSOON
In de regiemap wordt een paar keer gesproken over een vertrouwd persoon.
Dat is iemand die je zou kunnen raadplegen wanneer je vragen of problemen
hebt die je niet zelf kunt oplossen.
Een vertrouwd persoon is iemand waarvan je zeker weet dat hij of zij niets
zal doen om jou schade toe te brengen. Iemand die in jouw belang zal
handelen. Het is daarom belangrijk dat je deze persoon al langer kent en
dat je uit eigen ervaring weet dat hij of zij te vertrouwen is.
> TOT SLOT
Wij hopen dat deze map je helpt om overzicht en duidelijkheid te krijgen in
je leven, samen met de mensen in je omgeving. Ook voor hen is de map de
moeite waard om te lezen. Wellicht kun je met de hulp van partner, familie
of vrienden nog meer regie over je leven krijgen.
Blijf niet zitten met vragen, maar zoek oplossingen en mogelijkheden die bij
jou passen. Deze regiemap kan je daar goed bij helpen.
Lukt het even niet? Dan kunt je contact opnemen met de MEE-organisatie
in je buurt. Je kunt bellen met het landelijke nummer 0900 999 88 88
(lokaal tarief) of kijken op www.mee.nl.
> COLOFON
1e druk, voorjaar 2012 © MEE Oost-Gelderland. De Regiemap voor mensen
met autisme is een uitgave van MEE Oost-Gelderland.
Concept en teksten – Marilda Makkink
Coördinatie – Arina Greven, Inge Groot Boerle
Advies en eindredactie – FredMeijer.nl Communicatie
Ontwerp en vormgeving – Cyril Strijdonk Ontwerpburo
Fotografie – Charles Keijser en Inge Hondebrink
Met dank aan – Margrieta Bode, Charmaine Gerritsen, Marianna Jongevos,
Lucie Waanders en Kirsten Wegman
Druk – OCC dehoog, Oosterhout
LEESWIJZER
REGIEMAP VOOR MENSEN MET AUTISME

NA DE DIAGNOSE AUTISME
> WAT IS AUTISME? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
De diagnose 2
Verschillen en overeenkomsten 3
Hoofdkenmerk autisme 3
Sterke kanten van iemand met autisme 4
> OMGAAN MET AUTISME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Methode ‘Geef me de 5’ 5
> GEESTELIJKE VERMOEIDHEID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
> OMGAAN MET PROBLEMEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Problemen oplossen in stappen 7
Problemen waar je geen invloed op kunt uitoefenen 8
Waar heb je wel invloed op? 8
Opsporen van belemmerende gedachten 9
> WAT HEB JE NODIG OM JE BETER TE VOELEN? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Geluksmomenten herkennen 10
Geluksmomenten oproepen 10
Geluk is persoonlijk 11
Ken je kwaliteiten 11
Vergroot je zelfvertrouwen 11
Het ‘mijn-wonderen-boekje’ 11
> KEN JE KWALITEITEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
REGIEMAP VOOR MENSEN MET AUTISME
NA DE DIAGNOSE AUTISME
[1]

[2] Ruim een procent van de bevolking heeft een autismespectrumstoornis.
In Nederland zijn dit ongeveer 190.000 mensen. Een psychiater of GZpsycholoog
stelt de diagnose. Autisme is niet te genezen, maar je kunt wel
iets doen aan de gevolgen van autisme. In dit deel lees je hoe je kunt leren
omgaan met autisme.
> WAT IS AUTISME?
Autisme is een informatieverwerkingsstoornis. Het is een beperking die je
je leven lang hebt. Er zijn verschillende namen voor autisme:
klassiek autisme, kern autisme, PDD-Nos en Stoornis van Asperger.
Met een stoornis in het autistisch spectrum of een autismespectrumstoornis
worden alle verschillende namen voor autisme in één keer genoemd.
Hiervoor wordt de afkorting ASS gebruikt.
Spectrum betekent dan ook ‘verscheidenheid’.
PDD-Nos
> DE DIAGNOSE
Stoornis binnen het autistisch spectrum
Klassiek autisme
Kern autisme
Stoornis van Asperger
Een diagnose ‘autisme’ mag alleen door een psychiater of een geregistreerd
GZ-psycholoog worden gesteld. Dit is goed om te weten:
> Bij het krijgen van de diagnose is het belangrijk dat je goede uitleg krijgt
over de inhoud en betekenis van het onderzoeksrapport. Het is gebruikelijk
dat je psychiater of GZ-psycholoog hierover een goede uitleg geeft en
je vragen beantwoordt.
> Klassiek autisme wordt vaak al op jonge leeftijd vastgesteld.
> PDD-Nos en Asperger zijn diagnoses die vaak pas later herkend worden.
> Het komt regelmatig voor dat er bij volwassenen alsnog een diagnose
wordt gesteld.
> Volwassenen lopen bijvoorbeeld vast in werk, relaties of als er kinderen
komen. Vaak hebben ze heel lang de problemen weten te compenseren of
te verbloemen.
> Het kan een opluchting zijn nu je weet wat er aan de hand is. Een
volgende stap kan zijn dat je op zoek gaat naar hulp of ondersteuning.
NA DE DIAGNOSE AUTISME REGIEMAP VOOR MENSEN MET AUTISME

SCHOLING, WERK &
DAGINVULLING
> HOE ZIET JE DAG ER NU UIT? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Te druk of te rustig? 2
> OP ZOEK NAAR SCHOLING, WERK OF INVULLING VAN JE VRIJE TIJD . . . 4
> SCHOLING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Scholingsmogelijkheden 4
Maak het volgen van onderwijs makkelijker voor jezelf 5
> BETAALD WERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Zelfonderzoek 6
Met een arbeidsbeperking werken in het vrije bedrijf 6
Re-integratiebureau 7
Hulp van een jobcoach 8
Tips voor goed en plezierig werken 8
> MET PENSIOEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Dag invullen na pensionering 9
> ONBETAALD WERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Vrijwilligerswerk 10
Vrijwilligerswerk en uitkering 10
Waar vind je vrijwilligerswerk? 10
Vrijwilligerswerk en autisme 11
> HOBBY’S . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
> STAPPENPLAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
> BIJLAGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
REGIEMAP VOOR MENSEN MET AUTISME
SCHOLING, WERK & DAGINVULLING
[1]

Stap
SCHOLING, WERK & DAGINVULLING
STAPPENPLAN 1
WAT KUN JE ZELF VERANDEREN?
1 Maak een lijst met alles wat je per dag moet doen.
2 Doe dit een week lang iedere dag.
3 Denk hierbij ook aan dingen die iedere dag terugkomen, zoals eten koken, douchen
en rustmomenten. Dit zou je taken kunnen noemen.
4 Zet erbij hoeveel tijd je per taak kwijt bent.
5 Pak twee arceerstiften in twee verschillende kleuren, bijvoorbeeld roze en groen.
Wat belangrijk is maak je roze. Roze wordt: koken, eten, tandenpoetsen, naar je
werk gaan, je huis schoonmaken enzovoorts.
6 Maak de taken die niet per se moeten groen. Bijvoorbeeld: een boek lezen, televisie
kijken, koffie drinken met de buurvrouw.
7 Kijk hoeveel tijd er naast deze vaste verplichtingen in een week nog over is. Je kunt
hiervoor ook het programma Excel op je computer gebruiken.
8 Kies uit de beide lijsten activiteiten die energie opleveren. Schrijf ze apart op.
9 Plan de activiteiten die energie geven op verschillende momenten in de week in. Dit
zorgt voor een betere verdeling van inspanning en ontspanning gedurende de week.
10 Activiteiten die geen prioriteit hebben, maar wel veel energie kosten en weinig
opleveren, kun je misschien schrappen uit de lijst.
11 Als je veel vrije tijd overhoudt, is de informatie in dit deel van de regiemap
interessant voor je.
REGIEMAP VOOR MENSEN MET AUTISME
SCHOLING, WERK & DAGINVULLING
[13]

SCHOLING, WERK & DAGINVULLING
BIJLAGE 1
ZELFONDERZOEK
Wil je zelf uitzoeken welke baan bij je past? Beantwoord dan eerst onderstaande vragen.
WAAR LIGGEN JE INTERESSES?
WAT ZIJN JE KWALITEITEN?
VRAAG BIJVOORBEELD AAN GOEDE BEKENDEN OF FAMILIE OM JE GOEDE EN
MINDER GOEDE EIGENSCHAPPEN TE OMSCHRIJVEN.
WAT ZIJN JE STERKE PUNTEN,
WAAR BLINK JE IN UIT?
WAT ZIJN JE ZWAKKE PUNTEN?
WAAR HEB JE MOEITE MEE?
IN WELKE FUNCTIE KOMEN JE STERKE EIGENSCHAPPEN EN KWALITEITEN HET BEST TOT HUN RECHT?
IN WAT VOOR WERKSFEER WIL JE GAAN WERKEN?
BEKIJK ADVERTENTIES IN DE KRANT EN BEDENK OP WELKE JE GRAAG ZOU WILLEN REAGEREN.
KIJK DAARBIJ NIET NAAR DE FUNCTIE-EISEN, MAAR ALLEEN NAAR DE FUNCTIEOMSCHRIJVING.
WELKE BRANCHES HEBBEN JE INTERESSE?
WAT WIL JE IN JE CARRIÈRE BEREIKEN?
WELKE STAPPEN MOET JE ZETTEN OM DAADWERKELIJK ZO VER TE KOMEN?
REGIEMAP VOOR MENSEN MET AUTISME
SCHOLING, WERK & DAGINVULLING
[15]