Download gratis het lesidee - Onderwijs van morgen

Over stellingen
Een stelling moet je niet alleen verdedigen, je moet hem ook kunnen onderbouwen met feiten en argumenten.
Dat zie je ook aan de voorbeeldstellingen in dit lesidee. Om die reden moet een stelling aan een aantal eisen
voldoen.
Deel 1: Het debat voorbereiden
Het is belangrijk om je goed voor te bereiden op een debat. Een van de beste manieren om dat te doen, is door
de kunst van het debatteren af te kijken bij professionals. Zo is Mark Rutte het afgelopen jaar uitgeroepen tot
winnaar van de debatprijs 2011. Een fragment uit het juryrapport:
“Met afwisselend humor en ernst formuleerde hij zijn antwoorden met een grote informatiedichtheid (..) Ook
is de premier in staat om te improviseren en vragenstellers te overrompelen met scherpte en snelheid. Zijn
houding en stem stralen zelfverzekerdheid en plezier uit en bepalen de sfeer waarin het debat gevoerd wordt.”
Ook doe je er goed aan om van te voren debattips en –trucs te lezen. De website van het Nederlands
Debatinstituut heeft een speciale pagina boordevol handige tips en weetjes op het gebied van debatteren.

Deel 2: Voorbeeldstellingen
Voorbeeldstellingen om over de debatteren:
1. Dat een klein land z’n CO2-uitstoot terugdringt, helpt niets. De grote landen moeten het doen.
Toelichting
Het terugdringen van de CO2-uitstoot is een zaak op wereldniveau waar alle landen moeten aan meehelpen.
Een veelgehoord argument is dat juist grote vervuilers als de VS, India, Rusland en China inspanningen moeten
leveren, maar natuurlijk is het zo dat alle landen, hoe klein ook, bijdrage moeten leveren. Een grotere
tegenstelling vinden we op de Noord-Zuidas. De geïndustrialiseerde landen dragen het meest bij aan de
klimaatopwarming door hun verbruik van fossiele brandstoffen, maar de arme landen in het Zuiden, die
dikwijls bijna geen CO2-uitstoot hebben, zijn de grootste slachtoffers. Op klimaattops rijst dan al gauw de vraag
of iedereen even grote inspanningen moet leveren om de CO2-uitstoot te verminderen.
2. Acties rond de opwarming van de aarde zijn niet meer nodig. We weten het zo langzamerhand wel.
Toelichting
Betogingen en acties tijdens klimaattops, tentoonstellingen en lezingen blijven noodzakelijk. Vooral om de druk
op de ketel te houden. In theorie zijn het publiek en de politici er min of meer van overtuigd dat de
klimaatopwarming een ernstig probleem is. Maar dat wil nog niet zeggen dat ze hun (politieke) gedrag daar op
aanpassen. Het komt er voornamelijk op aan politici onder druk te zetten zodat ze de juiste beslissingen nemen
en niet langer de kat uit de boom kijken. Zonder druk van de publieke opinie komt er geen goed
klimaatakkoord uit de bus en past niemand z’n gedrag aan.
3. Als we niets doen aan de klimaatopwarming, krijgen wij minder welvaart en minder werk.
Toelichting
De econoom Nicolas Stern rekent voor dat de kosten van niet handelen twintig maal groter zijn dan de
investeringen in de strijd tegen de klimaatopwarming. De klimaatverandering op zijn beloop laten, betekent
dat we eindigen met een verarmde samenleving en nog grotere Noord-Zuidtegenstellingen. Als we onze
welvaart willen redden en alle mensen op aarde een eerlijke kans willen geven, moeten we absoluut ingrijpen.
Een duurzame economie levert evengoed banen en welvaart op. Als de Europese Unie bijvoorbeeld 20 % van
haar energie uit hernieuwbare bronnen zou halen, dan levert dit 2,8 miljoen nieuwe banen op. Lagere uitgaven
voor olie-import en milieuwinst zouden voor een besparing van 70 miljard euro zorgen tegen 2020. Niet
investeren in de strijd tegen klimaatverandering leidt tot onbegrensde daling van de welvaart. Wél investeren
leidt tot hogere welvaart.
4. Ondernemingen en overheden moeten wettelijk verplicht worden de CO2-uitstoot te verminderen.
Toelichting
The ‘Big Ask’ en ‘Friends of the Earth’ dringen aan op zo’n soort wet. Zij vinden dat de ernst van de dreiging
roept om een wettelijk kader dat grote verminderingen in emissies verzekert. Dat moet gelden voor alle
sectoren inclusief isolatie, transport, energie en landbouw. Dit kun je niet overlaten aan het individuele gedrag
van de consument of aan de vrije markt. Er moeten politieke keuzes gemaakt worden.

De organisaties geven zes redenen voor een dwingende klimaatwet:
1. Leiderschap:
Een land moet niet afwachten en niets doen. Liever koploper dan klaploper!
2. Duidelijk kader:
Een wet geldt voor iedereen.
3. Grotere zekerheid:
Het klimaatplan loopt maar tot 2012 terwijl we verder moeten kijken, onder meer om bedrijven aan te
sporen om op lange termijn te investeren in CO2-neutrale technologieën en innovaties.
4. Duidelijke en bindende verplichtingen:
We kunnen heel goed voor onszelf afdwingbare regels opstellen, ook al zijn de internationale
verplichtingen en het Kyotoprotocol niet strikt bindend.
5. Overheid moet een belangrijke rol spelen:
Er is bij mensen altijd weerstand tegen verandering, vandaar dat de overheid het gedrag van de
consumenten en bedrijven moet sturen.
6. Langetermijndenken:
We kunnen het best onmiddellijk actie ondernemen, want anders verleggen we het probleem naar de
toekomst. Dan wordt het later écht onmogelijk de doelstellingen te bereiken.

Deel 3: Het debat voeren
Verkeerslichtmethode
Verdeel de klas in groepen en poneer een stelling, al dan niet met achtergrondinformatie.
Inventariseer de meningen.
Bijvoorbeeld door het opsteken van een gekleurd vel of een plek in het lokaal te zoeken. (Groen = eens, oranje
= neutraal en rood = tegen). Laat gelijkgestemden bij elkaar gaan zitten.
Als iedereen een kleur of een plaats heeft gekozen, gaat uit elke groep iemand vertellen waarom hij of zij die
keuze heeft gemaakt. Dit moet al gauw leiden tot een klassengesprek. Na een korte discussie krijgt iedereen de
kans om van mening of plaats te veranderen. Dit wijst uit of de discussie de meningen heeft beïnvloed.
De gestructureerde discussie
Om een discussie gestructureerd en ordelijk te laten verlopen kunt u een protocol afspreken. Elke groep wijst
een of meer woordvoerders aan.
Ronde 1
Elke groep heeft een woordvoerder die in maximaal twee minuten de keuze of het standpunt beargumenteert.
Ronde 2
Uit elke groep mag iemand reageren op de standpunten van de andere twee groepen. Maximaal een minuut
per woordvoerder, dus twee minuten in totaal.
Ronde 3
Mogelijkheid voor alle deelnemers om verduidelijkende vragen te stellen aan de woordvoerders. Bewaak de
tijd en trek hier maximaal vijf minuten vooruit. Geen discussie, alleen vraag en antwoord!
Ronde 4
De woordvoerders uit ronde 1 krijgen de gelegenheid inhoudelijk te reageren. Maximaal twee minuten per
groep.
Ronde 5
Discussie. Voor- en tegenstanders krijgen de gelegenheid elkaars standpunten een-op-een te betwisten. Spreek
vooraf een maximale tijdsduur af (bijvoorbeeld vijf minuten).
Ronde 6
Heroverweging van de standpunten: inventariseer de meningen opnieuw.
Een discussie volgens bovenstaand protocol duurt dus ongeveer een half uur. Natuurlijk staat het u vrij op
bovenstaand protocol te variëren.