Plantage Willem III, Remmerdense Heide en Elster Buitenwaard

Samenvatting
De Plantage Willem III is bijzonder waardevol omdat het de enige schrale en open overgang
van de Utrechtse Heuvelrug naar de Nederrijn vormt. De overgang van de Heuvelrug
naar de uiterwaarden is verder voor het grootste deel een bebouwingslint van aan elkaar
gegroeide dorpen. De barrière van de Utrechtseweg is in 2008 geslecht door een ecoduct.
Uitwisseling tussen de Heuvelrug en uiterwaarden is hierdoor weer mogelijk geworden.
Het gebied heeft zowel grote ecologische, als historische en aardkundige waarde. De graslanden
van de Plantage hebben zich ontwikkeld tot droge, zeer bloemrijke graslanden met
een rijke flora en fauna. Het gebied is bijvoorbeeld bijzonder belangrijk voor zandhagedissen.
Qua flora komen zeldzame soorten als dwergviltkruid, bosdroogbloem, stekelbrem,
blauwe bremraap en op de heide klein warkruid voor. Echter, delen dreigen te verruigen
of vergrassen met duinriet en witbol. De Remmerdense Heide is grotendeels een beschermd
archeologisch monument. Er liggen tenminste 12 grafheuvels en een oud karrenspoor.
Daarnaast liggen in het oostelijke deel van de Plantage de restanten van Celtic Fields.
De Plantage is in de 19e eeuw ontgonnen tot grootschalige tabaksakker. Het centrale
sneeuwsmeltwaterdal is een aardkundig monument. Op zich zijn deze dalen algemeen
op de Heuvelrug, maar door bebossing vaak niet beleefbaar. Door de open ruimte van de
Plantage is het dal beter beleefbaar. Deze open ruimte staat onder druk door dennenopslag.
De komende beheerperiode worden, door heide-uitbreiding met geleidelijke overgangen naar
het bos en de Plantage, de omstandigheden voor kritische heidesoorten als de nachtzwaluw
verbeterd. De heide zal worden begraasd door een gescheperde schaapskudde. Deze kudde
wordt ook op de Plantage ingezet om de jaarrond begrazing aan te vullen. Door drukbegrazing
worden vergraste terreindelen aangepakt. Het vee samen met de schapen zorgt ook voor kale
zandige plekken. Door daarnaast dennenopslag periodiek en gefaseerd te verwijderen wordt
de openheid van de Plantage in stand gehouden. Door de heide-uitbreiding wordt het smeltwaterdal
weer volledig beleefbaar en ontstaan prachtige vergezichten van de grafheuvels en
de noordelijke heide over de Plantage naar de uiterwaarden. De historie van de tabakcultuur
wordt beter zichtbaar door het uitmaaien van de verdwenen schuren. Daarnaast worden de
houtwallen in stand gehouden. Een klein akkertje zal de kwijnende akkerflora de ruimte bieden.
Door de passage bij Elst kan het vee straks ook de uiterwaarden begrazen. Omdat Het Utrechts
Landschap de openheid van de Plantage wil behouden wordt de invloed van vee op de vegetatie
gemonitord, zodat kan worden ingegrepen wanneer de Plantage onvoldoende begraasd wordt.
De recreatieve zonering is zo ontworpen dat recreanten volop kunnen genieten van
de open ruimte en vergezichten, terwijl ook schuwere fauna een plek in het gebied
krijgt of behoudt. De vele veepaadjes zijn niet toegankelijk voor recreanten, maar
door 2 wandelroutes over de Plantage is het gebied goed beleefbaar. Het oostelijke
deel van de Plantage en het centrale deel van de heide worden rustig gemaakt.
2 Stichting Het Utrechts Landschap