2juni 2008 Colofon - De Martinikerk

Stichting Martinikerk
Groningen
Vereniging van
Vrienden Martinikerk
Secretariaat:
Martinikerkhof 3
9712 JG Groningen
Telefoon:
050 311 12 77
Fax:
050 312 07 98
E-mail:
info@martinikerk.nl
Website:
www.martinikerk.nl
Colofon
Redactie
Jaap Beintema
Aeiko de Jager
Tonko Ufkes
Medewerkers
Jan Felten
Aeiko de Jager
Arie de Leeuw
Marion Winkels
Fotografi e
Jan Haak
Aeiko de Jager
Druk
Grafi sche Industrie
De Marne, Leens
speciale speciale speciale speciale speciale speciale editie editie editie editie editie editie
herinrichting
herinrichting
herinrichting
herinrichting
herinrichting
herinrichting
K
erk in het nieuw... - Zie het artikel op pagina 3.
Jaargang 12
2
juni 2008

V
an de redactie.
Twee jaar geleden begon de Stichting Martinikerk Groningen een actie met als doel een algehele
renovatie van de inrichting van de kerk. Dit nummer is gewijd aan deze herinrichting. U vindt hier een
overzicht van alles wat tot nu toe kon worden aangeschaft aan nieuw meubilair en van wat concreet
op stapel staat aan verbouwingen. Aan dit speciale nummer werkte mee een aantal bestuursleden
van de Stichting Martinikerk Groningen, namelijk Marion Winkels, Jan Felten en Arie de Leeuw. Verder
wijst de redactie u op een bijzondere open dag in de kerk op 14 juni. Themata zijn het jaar van het Religieus
Erfgoed en de Open Torendag. De dag is georganiseerd samen met het Grafi sch Museum. Deze
zomer houden bekende organisten weer een groot aantal orgelconcerten in de kerk. Het programma
staat op pagina 12.
Jaap Beintema, Aeiko de Jager, Tonko Ufkes
A
genda Martinikerk
(zie ook “agenda” onder www.martinikerk.nl)
Zaterdag 14 juni
Dag van het Religieus Erfgoed en Open Torendag. Kerk open
van 10.00 – 17.00 uur. Toegang vrij. Meer informatie elders in
dit nummer.
Orgelconcerten Stichting Avondtmusyck op
Woensdagavond
18 juni t/m 20 augustus. Aanvang telkens 20.00 uur. Kerk
open om 19:30 uur. Toegang: € 7,- (65+, leden VVM en
kinderen van 12-16 jaar € 6,-, kinderen onder 12 jaar gratis).
Meer informatie elders in dit nummer.
Zaterdag 28 juni
Urker Mannen Ensemble, o.l.v. Pieter Jan Leusink m.m.v.:
Martin Mans, orgel.
Aanvang: 19.30 uur. Toegang: € 20,-. Voorverkoop op www.
urkermannenensemble.nl of via 0525 684819: € 17,50
Lunchpauzeconcerten op Vrijdagmiddag
11 juli t/m 15 augustus. Aanvang 12.45 uur. Toegang € 1,-.
Meer informatie elders in dit nummer.
Donderdag 3 – Zondag 6 juli
Expositie Langs de kant. Tentoonstelling door kunstenaars
collectief ED olv Els Teeuwsen uit Voorburg. 12.00 - 17.00 uur.
Toegang: € 1,-
Orgeldemonstraties op Zaterdagmiddag
12 juli t/m 29 augustus. Aanvang 14.30 uur. Toegang € 1,-.
Meer informatie elders in dit nummer.
Zaterdag 13 september
Open Monumentendag.
Kerk open van 10.00 – 17.00 uur. Toegang vrij.
Vrijdag 19 - Zondag 21 september
20-jarig jubileum INLIA (Internationaal Netwerk van Lokale
Initiatieven ten behoeve van Asielzoekers). Toegang gratis.
Meer informatie op: www.inlia.nl
Zaterdag 27 september
German Brass concert. Aanvang: 20.00 uur, kerk open om
19.30 uur. Meer informatie op: www.brassevents.nl
Zaterdag 11 oktober
Lustrumdag Groningen Orgelland. Feestrede door Harald
Vogel en bespeling van het orgel door Wolfgang Zerer.
Aanvang: 14.30 uur - 19.00 uur. Toegang: gratis
Meer informatie: www.groningenorgelland.nl
Donderdag, vrijdag en zaterdag 16,17,18 oktober
Nieuwbouwbeurs waar diverse organisaties het aanbod van
nieuwbouwwoningen presenteren.
Toegang: gratis
Woensdag, donderdag en vrijdag 22, 23 en 24 oktober
Toneelvoorstelling Gijsbreght van Aemstel. Joost van den
Vondel. Theater Nomade, regie Ab Gietelink, cast:
Munda de la Marre, Marcel Schouwstra, Danny van
Leeuwen, Dick Top en Rop Severien.
Aanvang: 20.30 uur. Toegang: € 17,50, reserveren
bij Stadsschouwburg Groningen 050-3680386. Meer
informatie: www.theaternomade.nl
Zaterdag 25 oktober
Presentatie Bijbelvertaling in het Gronings
Meer informatie: www.liudger.org
Zaterdag 25 oktober
Hohe Messe. J.S. Bach. The Bach Choir & Orchestra
of the Netherlands o.l.v. Pieter Jan Leusink. Aanvang:
19.30 uur. Toegang: € 40,- , aan de kerk: € 45.
Vrijdag 31 oktober
26e Van der Leeuw-lezing. Meer informatie:
www.vanderleeuwlezing.nl
Dinsdag 11 november
Sint Maartensconcert. Orgel: Johan Beeftink
Aanvang: 12.45 uur. Toegang vrij.
Vrijdag 21 november
Benefi etconcert door Lions Clubs De Groote Griet en
Het Hogeland. Aanvang: 20.00 uur. Meer informatie:
www.benefi etconcert.org
Zaterdag 29 november
Martini Orgelvesper met organist Sietze de Vries
m.m.v. Cantori Davidici en De Roden Girl Choristers.
Aanvang: 20.00 uur. Toegang: € 12,50 in de voorverkoop
€ 10,-. Meer informatie: www.sietzedevies.nl
Kerkdiensten
Hervormde wijkgemeente Martinikerk; elke zondag:
9.30 en 19.00 uur. Groninger Studentenplatform (GSP,
oecumenisch): elke zondag: 11.30 uur (t/m 29 juni
en weer vanaf 31 augustus). Vesperdiensten: Elke
zondag: 17.00 uur; vanaf 5 oktober.
KEI-Vesper: donderdag 14 augustus; 16.30 uur.
Toeristische openstelling Martinikerk
Entree € 1,-. Gratis op Dag van het Religieus Erfgoed
/ Open Torendag (14 juni) en Open Monumentendag
(13 september). Beide dagen is de kerk open van
10.00 tot 17.00 uur met diverse activiteiten.
De kerk is verder open tot en met 8 november, iedere
zaterdag van 12.00 tot 17.00 uur, in de zomermaanden
(juni, juli, augustus tot en met 12 september) ook
op dinsdag tot en met vrijdag en in juli en augustus
op maandag t/m zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur.
Op openingsdagen is er om 13.30 uur telkens een
rondleiding. Groepen kunnen de kerk buiten de
openingstijden ook op afspraak bezoeken voor een
rondleiding (tel. 050-311 12 77;
e-mail: info@martinikerk.nl).

D
e Martinikerk vernieuwt zich
De kerk in het hart van Groningen en van de Groningers
In het centrum van Groningen staat de Martinikerk, een indrukwekkend
gebouw in het hart van de stad. Al eeuwen lang wordt de kerk veelvuldig gebruikt. In 2008 voor allerlei
gevarieerde activiteiten. Naast de zondagse kerkdiensten zijn er congressen, vergaderingen, huwelijken,
concerten, exposities en lezingen. Dit multifunctionele gebruik doet een groot beroep op het gebouw. De
laatste jaren blijkt in de praktijk dat de kerk een aantal beperkingen heeft die een dergelijk eigentijds en intensief
gebruik in de weg staan. Het bestuur van de Stichting Martinikerk Groningen besloot daarom in 2005
om in één groot plan deze knelpunten aan te pakken.
De plannen
Na de restauratie en ingrijpende verbouwing in 1962 – 1975 is de inrichting van de kerk in de dertig jaar
daarna alweer versleten geraakt en verouderd. De stoelen zijn krakkemikkig, het podium is versleten, de geluidsinstallatie
voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd en de verlichting past niet meer bij het huidige
multifunctionele gebruik. Ook bestaat de behoefte aan nieuwe liturgische elementen. Naast deze inrichtingsproblemen
blijken ook een aantal bouwkundige veranderingen nodig te zijn. Een modernisering van
de sanitaire voorzieningen is dringend gewenst, de publieksingang aan de zuidkant moet worden opgeknapt
en er is een tekort aan goede bergruimte. Verder wil de Stichting Martinikerk Groningen graag de
scheidingswand tussen kerk en koor meer transparant maken zodat beide ruimten visueel met elkaar worden
verbonden wat de eenheid en de ruimtelijke werking van de kerk versterkt. Ook kan de ingang onder de
toren in ere worden hersteld. Immers vanuit deze plaats is het doorzicht van kerk en koor het mooiste.
De kosten
De fi nanciële consequenties van een dergelijke omvangrijke operatie zijn niet gering. Alles bij elkaar genomen
kosten deze plannen ongeveer 1 miljoen euro. De Stichting Martinikerk Groningen heeft geld gereserveerd
maar dit is volstrekt onvoldoende voor de hele onderneming.
In het voorjaar van 2006 begint de Stichting daarom een grote geldwervingsactie. Aanvragen om fi nanciele
steun worden ingediend bij de grote fondsen en bij de overheid. Het zakenleven wordt door middel
van brieven en persoonlijke contacten om ondersteuning gevraagd. De Kerkrentmeesters en de Vrienden
van de Martinikerk zeggen substantiële bedragen toe. Samen met mevrouw Bootsma-De Langen wordt
een “stoelenactie” gestart onder het Groninger publiek. De kerk krijgt bij deze activiteiten veel publiciteit.
Artikelen in de lokale pers lichten de plannen toe. Op 11 november 2006 wordt in de kerk een “open dag”
gehouden die een groot succes is en waarvan de televisie verslag doet. In 2007 reikt de Groningen City Club
de “Jans Cats Prijs” uit aan de kerk “omdat het bestuur van de SMG erin geslaagd is om de kerk om te toveren
tot een multifunctioneel ontmoetingscentrum”.
Het resultaat tot nu toe
Deze acties zijn een succes gebleken. Nu, na 2 jaar, is ruim 720.000 euro bijeengebracht of defi nitief toegezegd.
Dankzij deze giften is op allerlei fronten een begin gemaakt met de herinrichting. De nieuwe stoelen
van Thonet zijn inmiddels gekocht. Een nieuw podium kon worden aangeschaft. De geavanceerde geluidsinstallatie
is geïnstalleerd en blijkt een grote verbetering. In de Paasweek van 2008 is een prachtige avondmaalstafel
/ lezenaar - ontworpen door Albert Geertjes - in gebruik genomen. Voor de verlichting is een
grote subsidie toegezegd maar het volledige bedrag dat hiervoor nodig is is nog niet bij elkaar. De tekeningen
van de verbetering van de zuidingang (voor toerisme en facilitaire ruimtes) zijn klaar. Hiervoor is geld
gereserveerd en deze zomer nog begint de verbouwing. De plannen voor de aanpassing van de bergkelder
zijn in voorbereiding. En dan volgen nog de transparante afscheiding tussen het schip en het koor en niet te
vergeten de ingang onder de Martinitoren.
In dit nummer van Miniatuur doen we in woord en beeld verslag van wat tot nu toe is bereikt.
Hoe nu verder
In twee jaar is veel gebeurd. We hebben driekwart van het benodigde geldbedrag verzameld. Een belangrijk
deel van de plannen is gerealiseerd. Maar we zijn er nog niet. De Stichting bereidt nieuwe acties voor. Eind
2008 hopen we dichter bij het einddoel te zijn. Dit alles gaat niet zonder U. Alle hulp die we van de Groningers
kunnen krijgen is welkom. Immers, de Martinikerk is ons aller kerk, het kloppend hart van de stad.
Correspondentie naar: info@martinikerk.nl

E
en kijkje in het hart van Groningen
Marion Winkels
“Mevrouw, mag ik u wat vragen? Kun je hier ook naar binnen?” Met een kort knikje van het hoofd wijst de man naar
een donkere ruimte achter een half openstaande deur van de Martinikerk. Ik twijfel - hadden we nu afgesproken
dat de kerk in juni op vrijdagmiddag ook open zou zijn voor bezoekers? – en antwoord: “Tja, dat is zo niet heel
erg duidelijk, maar misschien moet u even naar binnen lopen, want daar zijn wel mensen”. Kennelijk werkt mijn
suggestie positief: de man tuurt nog eens naar de deur, ziet nu ook het bord waarop staat “open”, en loopt dan met
ferme tred naar de ingang.
Aanpassing Boter en Broodhuisje
Hoe vaak zou deze situatie de afgelopen jaren zijn voorgekomen? Uit onderzoek blijkt dat de openstelling
en bezichtiging van de Martinikerk nogal eens vragen oproept. De donkere ingang nodigt ook onvoldoende
uit tot een bezoek. Daar komt verandering in.
Het is de bedoeling dat het “Boter en Broodhuisje” nadrukkelijker een rol gaat vervullen in de ontvangst
van bezoekers die de Kerk willen bekijken. Daartoe zal een verbouwing van de bestaande situatie achter de
ingang aan de zuidzijde en het “Boter en Broodhuisje” plaatsvinden. In de nieuwe situatie zijn de toiletten
en de huidige keuken verplaatst en is de overlegruimte vergroot en omgevormd tot een eigentijdse,
multifunctionele ruimte. Op bijgaande tekening is de nieuwe situatie geschetst.
De ontvangstruimte
Na de verbouwing komen bezoekers binnen via de openstaande deur van het “Boter en Broodhuisje” en het
(nieuwe) transparante portaal daarachter. Ook de luiken van dit huisje zullen openstaan, zodat van buitenaf
de ontvangstruimte goed zichtbaar is. In de ruimte zijn gastvrouwen en gastheren aanwezig om bezoekers
welkom te heten, te woord te staan en om entreegeld te heffen.
Verder kan de multifunctionele ruimte gebruikt worden om kleine rondleidingen te starten of potentiële
huurders van de Kerk te ontvangen. Daarnaast zullen er de gebruikelijke activiteiten t.b.v. de zondagsdiensten
plaatsvinden. Daartoe is in de tekening ook een pantry opgenomen.
Na afl oop van de bezichtiging verlaten bezoekers de kerk ook weer via de ontvangstruimte. Dan kunnen
zij nog een blik werpen op de verschillende artikelen die met de Martinikerk in verband staan - en ook te
koop zijn - en aantrekkelijk worden getoond in speciale open kasten. Het is prettig dat de gastvrouwen en
gastheren een toelichting op de artikelen kunnen verzorgen.
Overigens blijft de huidige zuidingang in gebruik voor de bezoekers aan kerkdiensten, concerten,
evenementen en andere activiteiten
waar veel mensen in korte
tijd de ingang moeten passeren.
Openstelling
Niet alleen de verbouwing is er
op gericht meer bezoekers van
de Martinikerk te laten genieten,
ook een ruimere openstelling gaat
daar een bijdrage aan leveren.
Wij kunnen de deuren alleen
open zetten dankzij een groep
enthousiaste vrijwilligers. Zij
zorgen ervoor dat de Martinikerk
het hart van Groningen blijft.
Nieuwe vrijwilligers / rondleiders
zijn altijd zeer welkom; aanmelden
050-3111277.
Correspondentie naar: info@martinikerk.nl
Het Boter en Broodhuisje met de luiken gastvrij geopend.

HET SCHIP VAN DE KERK
Plattegrond van de zuidingang, geschetst door de architekt Carel Dicke.
ZUIDZIJDE
bestaand werk
nieuw werk
COMMISSIE HERINRICHTING MARTINIKERK

E
en podium in de kerk
Aeiko de Jager
Het multifunctionele gebruik van de kerk brengt met
zich mee dat in het gebouw een verplaatsbaar podium
aanwezig moet zijn. Immers, een spreker staat
(als hij al niet op de preekstoel staat) bij voorkeur op
een verhoging, evenals de koorzangers of de musici
bij een concert.
In de kerk stond voor dit doel een houten podium.
Dit was slecht te hanteren door de grootte Het podium in gebruik als eenvoudig platform.
en zwaarte van de elementen en niet in hoogte
verstelbaar. Bovendien was het in de loop der jaren versleten geraakt. Volgens de overlevering was het zelfs
niet als zodanig aangeschaft maar blijven staan na een televisie uitzending lang geleden.
Als onderdeel van de herinrichting is daarom een nieuw podium gekocht. Dit bestaat uit kleine (1 bij 2
meter) aluminium elementen die gemakkelijk gekoppeld kunnen worden. Het geheel kan op verschillende
hoogten worden ingesteld door middel van verwisselbare poten. Het is zelfs op te bouwen als een tribune.
De onderdelen kunnen op wielen worden gezet waardoor het bouwsel verrijdbaar is.
Beheerder Jan Haak is enthousiast: “Alle delen samen nemen nog niet de helft van de ruimte in van het
oude podium. De onderdelen zijn gemakkelijk verplaatsbaar, degelijk en goed schoon te houden. En je kunt
in korte tijd voor iedere gewenste bijeenkomst een aangepaste constructie opbouwen. Ook zitten er een
aantal aardige details in. Zo zijn er losse aluminium zijstrips die, wanneer ze naar beneden gericht worden
aangebracht de aanhechting vormen voor een stoffen “rokje” wat de pootconstructie verhult. Worden deze
zijstrips naar boven gericht aangebracht dan vormen ze een opstaande rand waardoor de op het podium
staande stoelen er niet af kunnen schuiven”.
Het podium is nog maar kort in huis maar het is al intensief in gebruik. Als buffettafel bij diners, als getrapt
podium bij concerten (bijvoorbeeld bij de Mattheus Passion), als tafel bij het avondmaal en als tribune bij
toneelvoorstellingen (onlangs nog in de Max Havelaar van Multatuli). U ziet hierbij een aantal voorbeelden.
Jan Haak: “Ons nieuwe bezit is een aanwinst voor het publiek omdat er veel meer opstelmogelijkheden zijn.
En een aanwinst voor ons omdat alles veel eenvoudiger te hanteren is. Wij zijn er blij mee en hopen er nog
lang plezier van te hebben”.
Opbouw als tribune bij een toneelvoorstelling.
Correspondentie naar: info@martinikerk.nl

E
en succesvolle stoelenactie
Aeiko de Jager
Ruim 30 jaar geleden, na de grote verbouwing
van de Martinikerk, werden nieuwe stoelen aangeschaft.
Degelijke meubels, berekend op een leeftermijn
van tenminste 25 jaar. Maar deze stoelen
begonnen, zoals te verwachten was, uiteindelijk te
slijten. Een behoorlijk aantal moest de afgelopen
jaren worden afgevoerd wegens mankementen
terwijl de overige niet meer prettig zaten als gevolg
van ingezakte zittingen en ze vaak ook wiebelig
waren geworden.
Wederom was de aanschaf van nieuwe stoelen
noodzakelijk. Toen de fondsenwervingsactie
op gang kwam kreeg vervanging van de
stoelen de hoogste prioriteit. Na een uitge-
De nieuwe stoelen staan ook opgesteld in het Koor.
breide verkenning van de markt viel de keus
uiteindelijk op een stoel van Thonet. Met de fabrikant werd een aantal aanpassingen overeengekomen, met
name in het geluidsabsorberend vermogen. Dit is van belang voor de spraakverstaanbaarheid, vooral in
een gedeeltelijk lege kerk. In totaal werden 500 stoelen gekocht in de gewenste uitvoering en daarbij nog
eens 100 van een eenvoudiger model. Deze laatste staan niet in de kerk opgesteld maar worden in reserve
gehouden. Ze zijn opgestapeld in zogeheten stoelenwagens en kunnen in korte tijd worden bijgezet wanneer
en waar dat nodig mocht zijn.
De stoelen zijn nu een jaar in gebruik. We krijgen
veel lof voor deze keuze. De stoelen zijn
niet zo massaal als de vorige en geven een
fraaie ruimtewerking. Ze hebben een veel groter
zitcomfort en ze zijn gemakkelijk verplaatsbaar
en koppelbaar. Hierover is al in detail bericht
in Miniatuur (2006-3 en 2007-2).
Kerkstoelen zijn duur. De kosten van de vervanging
van de stoelen in de Martinikerk werden
geschat op een kwart miljoen euro. We ontvingen
van een groot aantal instellingen geldelijke
steun voor de aanschaf van de Thonet stoelen.
Toch waren deze bedragen niet voldoende om
de volledige aankoop te fi nancieren. De Stich-
De reservestoelen staan klaar voor gebruik.
ting Martinikerk heeft uit eigen middelen de
rest voorgeschoten. Om het tekort aan te vullen
hebben de Kerkrentmeesters, de Stichting Martinikerk Groningen en de Vereniging van Vrienden Martinikerk
onder leiding van mevrouw Bootsma-De Langen, vorig jaar een “stoelenactie” op touw gezet. De
opzet is dat individuele Groninger burgers een stoel (of een deel daarvan) adopteren. Deze actie is een groot
succes gebleken. Niet alleen individuele burgers doneren een stoel maar ook besturen of commissies geven
gemeenschappelijk één of meer stoelen. In totaal heeft de actie al bijna 60.000,- euro binnengebracht. Dit
bedrag is nog niet voldoende maar de actie gaat door.
De nieuwe stoelen staan in de kerk.
Loop deze zomer maar eens binnen en probeer ze even.
U zult het met ons eens zijn dat de keus goed is geweest.
Correspondentie naar: info@martinikerk.nl

E
en gesprek over een tafel.
Jan Felten
Albert Geertjes: “Ik hou van met betekenis geladen vormgeving”
Wie de website van Albert Geertjes opzoekt wacht een snelle, eerste kennismaking. “Ik woon en werk in
Eelderwolde, grenzend aan de stad Groningen. Gedurende mijn middelbare schooltijd breng ik talloze uren
door in de werkplaats van auteur, kunstenaar, meubelmaker Lutz de Jong in Assen. Na de middelbare school
studeer ik o.a. aan de Sociale Academie en later aan de lerarenopleiding Ubbo Emmius (Nederlands en
Handvaardigheid) waar ik les krijg van beeldhouwer, schilder Tiddo H. Nieboer. Gaandeweg groeit de behoefte
om onafhankelijk voor mijzelf te werken. Ik beëindig mijn studie in ´76 en vertrek naar Australië en
Zuidoost Azië. Tussen ´76 en ´82 keer ik daar diverse keren voor lange periodes terug. Ik werk o.a. in de bouw,
bewerk leder, werk voor architecten en meubelmakers. In 1980 begin ik met het professioneel produceren
van meubels-op-maat“.
En dan volgt een overzicht van tentoonstellingen, van Groningen tot Los Angeles.
Op zijn website rond dat curriculum vitae staan talloze impressies van zijn werk die nieuwsgierig maken:
brandend glas, watertafel, boekenboom, weet je nog liefje, memento mori, een geschreven boom..... Achter
al die werken zit een echt verhaal. “Ik hou van met betekenis geladen vormgeving.”
Toen stond de Martinikerk bij hem op de stoep. Om hem raad te vragen. Op zoek naar een maker voor een
avondmaalstafel met lezenaar en ook voor een doopvont. De herinrichtingcommissie wist dat Albert Geertjes
de maker is van o.a. bijzondere en eigenzinnige tafels. Tafels met een eigen zin.
Albert Geertjes werkt aan de lezenaar. Onder het toeziend oog van enkele leden van het SMG bestuur.
Hij kent de Martinikerk van binnen en van buiten. “Ik heb de kerk tot in de gewelven leren kennen. Met
van die mooie olifantsruggen. En ik heb de toegang tot de Martinitoren beschermd met hekken die in hun
vormgeving zowel Gotische als Romaanse elementen hebben. Ze zijn gemaakt van zichzelf uitlichtende orgelachtige
spijlen. Kerk en toren bestaan ook uit verschillende bouwstijlen.” Zijn idee voor een avondmaalstafel
spoort met zijn kijk op de Martinikerk. “Koester de zuiverheid en de monumentaliteit van de Martinikerk
Kijk kritisch naar tijdgebonden aanslibsels uit latere tijden. Vaak goedbedoeld maar even vaak modieus en
lelijk.”
En dan over zijn ontwerp voor de avondmaalstafel. “Ik wilde een tafel die zich zou voegen bij de Martinikerk.
Naar vorm en materiaal. Ik heb gekozen voor een vorm die in zekere zin eindloos is. Een tafel opgebouwd

De avondmaalstafel in gebruik.
uit sobere houten balken. Ik had in mijn hoofd de associatie met het balkenhouten kruis van Christus. Het
moest een tafel worden die niet zo maar aan deze tijd gekoppeld kan worden, al mag je wel zien dat de tafel
nu gemaakt is. Een tafel die over 100 jaar nog bij deze kerk past.”
Hoe is hij omgegaan met de aanvullende wensen van de gebruikers? De tafel moest verplaatsbaar zijn in
verband met het multifunctionele gebruik van de kerk. En er was de uitdrukkelijke wens van een lezenaar
bij de avondmaalstafel. Albert Geertjes daarover: “Als die wensen komen, zijn ze aanvankelijk een probleem.
Ze staan op gespannen voet met de vorm, de maat en het gewicht zoals ik die in mijn hoofd heb. Maar die
wensen blijken ook een bron voor inspiratie en oplossingen. Zo heb ik een lezenaar – ik noem het liever een
spreekstoel - bedacht die los van de tafel gebruikt kan worden. Maar die ook onderdeel van de tafel kan zijn.
De “spreekstoel” heeft ook een krikmechanisme gekregen waarmee de tafel verplaatst kan worden. Zo werd
een probleem een oplossing!”
Albert Geertjes is heel enthousiast over het resultaat. En
zeer velen met hem. Natuurlijk ziet hij kleinigheden die
hij de volgende keer anders zou doen.
“Maar die volgende keer komt niet!” Hij heeft de tafel en
de spreekstoel bij een lezing in gebruik gezien en hij zag
dat het goed was. Zo goed dat hij rond die avondmaalstafel
gaat trouwen met zijn geliefde. Over verbondenheid
gesproken.....
Albert Geertjes heeft nu de doopvont in voorbereiding.
Op zijn website www.geertjes.nl is het ontwerp te zien.
Met een toelichting die prikkelt en uitnodigt.
Na lezing daarvan is mij nog meer duidelijk waarom bij
Albert Geertjes eerst de inhoud komt en dan de vorm. Tafel en lezenaar in de kerk.
Correspondentie naar: info@martinikerk.nl

E
en nieuw geluid in de Martinikerk
Arie de Leeuw
Een aantal jaren geleden wilde het damesblad Margriet in Amsterdam
Arena een grandioos jubileumfeest vieren met 40.000 lezeressen. Een keur
aan bekende artiesten uit binnen- en buitenland werd hiervoor uitgenodigd.
Absolute toppers waren de Italiaanse gasten Andrea Bocelli en Laura
Pausini. Uit eigen land was o.a. Trijntje Oosterhuis van de partij. Maar hoe
versterk je spraak en muziek in de Arena voor 40.000 enthousiaste
Margrietvrouwen?
Menig geluidstechnicus zou er angstvisioenen van krijgen.
De oplossing was nogal rigoureus: er moest een compleet nieuw
luidsprekersysteem ontwikkeld worden! En dat systeem kwam er In een verborgen hoekje bevindt zich het regelkastje
niet alleen, er werd ook een nieuwe luidsprekertechnologie in
van de geluidsinstallatie.
toegepast.
De Nederlander Johan van der Werff is de bedenker en ontwerper daarvan. Hij schreef nieuwe software voor
het aansturen van luidsprekerzuilen, waarmee hij de geluidsenergie extreem nauwkeurig kan richten. Wat
is het geheim van dit nieuwe luidsprekersysteem? De software is de eigenlijke luidspreker! (Bron: ProAudiovisie)
De akoestiek van de ruimte
De overdracht van geluid van een geluidsbron naar een luisteraar wordt beïnvloed door de akoestiek van de
ruimte. De akoestiek in een ruimte wordt door een groot aantal factoren bepaald. Hoe groot is bij voorbeeld
de ruimte van de Martinikerk, hoe hoog is het gebouw, hoe dik zijn de pilaren, hoeveel stoelen staan er en
waar, zijn ze van hout of bekleed enz.? Het effect van al die factoren samen vind je terug in de nagalmtijd.
Bij een spreker staat de spraakverstaanbaarheid voorop. Met het oog daarop is een korte nagalmtijd van belang.
Bij muziek (orkest, koor, orgel) is juist een relatief lange nagalmtijd gewenst. Beide toepassingen stellen
dus in principe tegenstrijdige eisen aan de akoestiek van de ruimte.
Voor het multifunctionele gebruik van de Martinikerk dat ons voor ogen staat betekent dit, dat er door de
herinrichtingcommissie zeer hoge eisen zijn gesteld bij de keuze en de aanschaf van de nieuwe geluidsinstallatie.
In dit opzicht menen wij, dat alleen het beste goed genoeg is. De Martinikerk doet immers niet
onder voor Amsterdam Arena of de lezers van Margriet?!
Een nieuw geluid, ook in het koor van de kerk
De keus is dus gevallen op de nieuwe Nederlandse luidsprekertechnologie die in de Arena was uitgeprobeerd.
Vervolgens legden wij de plannen ter beoordeling voor aan het internationaal gerenommeerde Bureau
voor Akoestiek Peutz. Wij ontvingen
de volgende reactie: “Het aangeboden
weergavesysteem is op dit moment de
meest optimale toepassing in zeer galmende
ruimten als de Martinikerk”.
Ook in het koor van de Martinikerk - waar
iedere voorziening tot nu toe ontbrak - is
deze nieuwe geluidsapparatuur geïnstalleerd,
samen met een nieuwe ringleiding.
De laatste verfi jningen van de geluidsinstallatie
vonden een halfjaar geleden
plaats.
Op advies van Bureau Peutz zijn op de bovenste
herenbanken extra (afneembare)
luidsprekers geplaatst. Want ook bij een
bezetting van 1200 mensen heeft iedereen
in de Martinikerk recht op een goed
Een lang smalle luidspreker, bevestigd aan een pilaar in het koor.
gehoor!
Correspondentie naar: info@martinikerk.nl

D
ag van het Religieus Erfgoed
Open Torendag
“Blik omhoog en blik terug”
Op 17 januari luidde de Martinitoren net als veel andere kerktorens in Nederland het Jaar van het Religieus
Erfgoed in. Op zaterdag 14 juni luidt de toren opnieuw, alleen deze keer kunt u dit van heel dichtbij meemaken.
Onder het motto blik omhoog en blik terug vormt de Martinikerk het decor voor een interactieve
dag voor jong en oud met heel veel activiteiten over kerkgang en kerkmuziek. Het Grafi sch Museum en de
Martinikerk slaan, in het kader van het Jaar van het Religieus Erfgoed, voor organisatie en inhoud van de dag
de handen ineen. Deze dag valt samen met Open Torendag; de Martinitoren heeft daarom een grote rol in
het programma.
Programma
10.00 uur en 14.30 uur
Concert met clavion (stokkenklavier) en Le Picard orgel bespeeld door Henk de Vries
11.00 uur en 16.15 uur
Meelopen met de reguliere beiaardbespeling in de toren
11.00 uur
Wedstrijd voor kinderen t/m 10 jaar: bouw de mooiste en hoogste zandtoren op City Beach
Grote Markt (tot 14.00 uur). De prijsuitreiking is om 14.30 uur in de kerk
12.15 uur en 13.45 uur
Excursie naar de lui- en beiaardklokken in de toren (max. 25 personen)
13.00 uur
Concert door het Martini Jongenskoor o.l.v. Daniel Rouwkema
Rondleiding door de kerk
13.30 uur
Kostuumpresentatie door Kostuumgezelschap De Gouden Leeuw met o.a. kerkdracht
14.00 uur en 16.00 uur
Rondleiding over de gewelven van de kerk (max. 15 personen)
15.00 uur
Interactieve historische kerkdienst met psalmen en uitleg door Hymnoloog Dr. Jan Luth en
orgelspel door Wim van Beek i.s.m. Kostuumgezelschap De Gouden Leeuw
16.15 uur
Orgelspel door organist Wim van Beek
Doorlopend programma 10.00 uur - 17.00 uur
Er is een demonstratie miniaturen kalligraferen en een demonstratie van een historische
drukpers door Het Grafi sch Museum. Er zijn stands van o.a. Het Grafi sch Museum, de
Vereniging Vrienden Martinikerk en Groningen Orgelland. Het clavion (stokkenklavier)
wordt gepresenteerd. En u ziet een klein voorproefje op de tentoonstelling: “In bevalliger
vormen gegooten”
De toegang tot de kerk is deze dag gratis.
Zaterdag
14 juni 2008
Wanneer u na 14 juni nieuwsgierig bent geworden naar historische kerkmuziek dan kunt u terecht in Het
Grafi sch Museum. Daar is van 27 juni t/m 24 augustus de tentoonstelling “In bevalliger vormen gegooten”
te zien. Onderdeel van deze tentoonstelling zijn muziekboeken van 1600 tot heden geschreven door organisten
van de Martinikerk.

O
rgelconcerten zomer 2008
Orgelconcerten Stichting Avondtmusyck op Woensdagavond
Aanvang 20.00 uur; kerk open om 19:30 uur. Toegang: € 7,-
(65+, leden VVM en kinderen van 12-16 jaar € 6,-, kinderen onder 12 jaar gratis)
18 juni Leo van Doeselaar
25 juni Wim van Beek
2 juli Kristian Olesen
9 juli Cor Ardesch
16 juli Wolfgang Zerer
23 juli Abram Bezuijen
30 juli Christiaan Ingelse
6 augustus Aart Bergwerff
13 augustus Reitze Smits
20 augustus Wim van Beek en het Luthers Bach Ensemble
olv Tymen-Jan Bronda
Orgeldemonstraties op
Zaterdagmiddag
Aanvang 14.30 uur.
Toegang € 1,-.
12 juli: Wim van Beek
19 juli en 26 juli: Sietse de Vries
2 augustus: Bernhardt Edskes
9 augustus: Wim van Beek
16 augustus: Pieter Pilon
23 augustus: Vincent van Laar
29 augustus: Sietse de Vries
Lunchpauzeconcerten op Vrijdagmiddag
Aanvang 12.45 uur. Toegang € 1,-.
11 juli Yukiko Yamada
18 juli Lukas Jan Schoonbeek
25 juli Jochem Schuurman
1 augustus Hiroko Inoue
8 augustus deelnemers Peter de Grote-Festival
15 augustus Katrin Abakumova