INKOOPPROFIELEN - Nevi

INKOOPPROFIELEN
E X A M E N S

Afgelopen jaar is er hard gewerkt aan het NEVI Inkoopprofielenonderzoek 2011. Het laatste
onderzoek op dit gebied dateert van 2000. Het was hoog tijd voor een nieuw onderzoek op
dit gebied. In opdracht van NEVI Examens is het onderzoek uitgevoerd. U vindt de resultaten
in deze waaier.
Beroepsprofielen zijn de basis voor de opleidingen, trainingen, workshops, examens etc.
Maar ze zijn ook toepasbaar voor tal van andere activiteiten. De nieuwe beroepsprofielen zijn
daarom van groot belang voor de professionele inkoop. Onder elke beroepsgroep, en de daarbij
behorende opleidingsactiviteiten hoort een zorgvuldig tot stand gekomen beroepsprofiel.
Uit ervaring is gebleken dat op basis van eerdere onderzoeken de beroepsprofielen van invloed
zijn op het vormgeven van inkoopfuncties in organisaties. Daarom zijn de nieuwe profielen
voor iedere inkoopprofessional van groot belang. De nieuwe inkoopprofielen gaan voor de
komende jaren op veel gebieden richtinggevend zijn.
INKOOPPROFIELENONDERzOEK
Het onderzoek
E X A M E N S

Het onderzoek naar de nieuwe profielen is uitgevoerd door het externe bureau CINOP. zij
hebben eerst een onderzoek gedaan naar trends en ontwikkelingen binnen inkoop. Ook hebben
ze geprobeerd in te schatten wat de bestendigheid is van hetgeen ze hebben gevonden.
Dit door gesprekken te voeren met diverse gezaghebbende personen binnen inkoop, zoals
Arjan van Weele, Frank Rozemeijer, Ton Trommelen.
De bevindingen zijn voorgelegd aan de begeleidingscommissie bestaande uit:
• Frank Rozemeijer, NEVI Professor Purchasing and Supply Management Maastricht University
• Wouter Stolwijk, directeur PIANOo
• Hans Bax, Universitair Medisch Centrum Groningen / toekomstig voorzitter NEVI zorg
• Gert Walhof, NEVI lector Inkoop Hanze College
• Frank de Reij, CPO Air France-KLM / CPO of the Year 2011
• Guido Koreman, CPO Ballast Nedam
INKOOPPROFIELENONDERzOEK
Het proces
E X A M E N S

INKOOPPROFIELENONDERzOEK
• Geeft aan welke kwaliteiten de inkoopprofessional
van nú in huis moet hebben om het vak goed uit te
voeren;
• Focust werknemers en werkgevers naar elkaar:
waar moet (minimaal) aan worden voldaan?
Waarom onderzoek inkoopprofielen
E X A M E N S

INKOOPPROFIELENONDERzOEK
• 4 rollen:
• Hoofd Inkoop
• Senior inkoper
• Inkoper
• Junior inkoper
• Inkoop wordt bekeken vanuit zijn eigen “silo”
• Traditioneel voortkomend uit MBO richting HBO
• Professionals opgeleid in MIL/NEVI 1/NEVI 2
• Nog weinig doorstroming vanuit “de business”
Resultaten Inkoopprofielenonderzoek 2000
E X A M E N S

INKOOPPROFIELENONDERzOEK
7 nieuwe rollen. De inkoper als:
1 Inkoper
2 Analyticus
3 Relatiemanager
4 Adviseur
5 Prestatiemanager
6 Regisseur
7 Leidinggevend
Resultaten Inkoopprofielenonderzoek 2011
E X A M E N S

Rollen De inkoper De analyticus De relatiemanager
Technische inhoudsgebieden
De adviseur De prestatiemanager
De regisseur De leidinggevende
Project management A B / C A / B / C C
Inkoopproces A / B B A / B / C C
Bedrijfskunde A / B / C A / B A / B / C
Marktkennis A / B A / B A / B A / B / C C
Kosten, Financiën & Risico’s A / B A / B / C A / B C
Inkoop/categorie strategieën A / B A / B / C B C
Commercieel handelen A / B A / B / C C C
Waardecreatie In de keten A / B / C C C
Juridische kennis en kunde
(publieke sector)
A / B A / B / C A A / C
Niveau A : Feitenkennis
Niveau B : Toepassen
Niveau C : Beoordelen en creatie Rollen versus Inhoudsgebieden versus Niveau
INKOOPPROFIELENONDERzOEK
E X A M E N S

Omschrijving:
De inkoopprofessional in de rol als inkoper is verantwoordelijk voor het inkoopproces en houdt het (primaire) proces
draaiende. Hij streeft daarbij operational excellence na. Dit houdt in dat hij verantwoordelijk is voor het gehele
proces van aankoop tot nazorg. Hij vormt tijdens het inkoopproces het eerste aanspreekpunt voor klanten en leveranciers.
De inkoper kan zowel generalist als een specialist zijn: dit is afhankelijk van de organisatie. In deze rol richt de inkoopprofessional
zich voornamelijk op operationeel en tactisch niveau. Hij maakt vanuit dit niveau een vertaalslag naar voorbereiding en
inrichting van het inkoopproces (tactisch) en geeft vanuit het inkoopproces richting aan het inkoopbeleid (strategisch).
De inkoopprofessional in de rol van inkoper kan het gehele inkoopproces weergeven en begrijpt hoe het gehele inkoopproces
verloopt. In deze rol gaat het primair om het verwerven van hoogwaardige producten en diensten tegen gunstige voorwaarden
voor de organisatie. De inkoper past zijn kennis toe in het uitvoeren van het inkoopproces en kan binnen het primaire proces onderliggende
verbanden blootleggen. De inkoper komt in gesprek met klanten en leveranciers tot nieuwe oplossingen ten aanzien
van het primaire proces. Hij maakt aanbevelingen ter bevordering van de kwaliteit en efficiëntie van het inkoopproces.
Inhoudsgebieden:
Inkoopproces A / B
Marktkennis A / B
Kosten, Financiën & Risico’s A / B
Commercieel handelen A / B
Juridische kennis en kunde A / B
Inkoop/categorie strategieën A / B
Persoonskenmerken:
Integriteit, vasthoudend & doorzettingsvermogen, ondernemend & initiatiefrijk,
omgevings sensitief
Beroepshouding: Betrouwbaar, klantgericht & constructief, teamplayer, bruggenbouwer
Vaardigheden:
Planmatig, onderhandelen, objectief, stijlflexibiliteit & schakelen tussen verschillende
niveaus, omgaan met weerstand.
Rol 1 De inkoper: zorgt voor inkoop
INKOOPPROFIELENONDERzOEK
E X A M E N S

Omschrijving:
De inkoopprofessional in de rol van Analyticus beschikt over een sterk analytisch vermogen. Op basis van de relaties
tussen oorzaken en gevolgen van situaties, beslissingen en acties komt hij tot een goede analyse.
De analyticus is daarnaast in staat om alle aspecten van en gevolgen voor de organisatie te betrekken in zijn analyse.
Hij verbindt “harde” markt- en productanalyses met de behoeften van klanten en mogelijkheden binnen de organisatie.
De analyticus is een expert in het verzamelen van relevante informatie en het vertalen hiervan naar concrete acties en
inkoopstrategieën. Hij voert benchmarks en brengt financiële en supply risico’s in kaart. De nadruk binnen deze rol ligt op
strategische ontwikkeling van inkoop, de analyticus past echter ook analyses toe op het tactische en operationele niveau
en voorziet deze niveaus van analyses en informatie.
De analyticus verzamelt relevante markt- en klantinformatie en geeft deze helder weer. Op basis van informatie en data
kan de analyticus onderliggende verbanden aantonen in de verzamelde marktinformatie en deze vertalen naar het inkoopproces.
De analyticus kan hiermee beargumenteerd kansen en bedreigingen in kaart brengen en draagt bij aan een efficiënt
besluitvormingsproces. Hij of zij kent waarde en daarmee een bepaalde weging toe aan informatie en geeft op centraal en
decentraal niveau binnen de organisatie advies over nieuwe markten en/of productcategorieën.
Inhoudsgebieden:
Projectmanagement A
Marktkennis A / B
Kosten, Financiën & Risico’s A / B / C
Persoonskenmerken:
Nieuwsgierig, vasthoudend & doorzettingsvermogen, creatief, ondernemend &
initiatiefrijk
Beroepshouding: Kritisch, betrouwbaar, doelgericht, dienstbaar.
Vaardigheden: Objectief, planmatig, helikopterview, adviesvaardig en innovatief
INKOOPPROFIELENONDERzOEK
Rol 2 De analyticus: zorgt voor informatie
E X A M E N S

Omschrijving:
De inkoopprofessional in zijn rol als relatiemanager is een netwerker pur sang. In deze rol zorgt de inkoopprofessional
voor het relatiemanagement met leveranciers en klanten. De relatiemanager is een gerespecteerde
gesprekspartner op businessniveau en sensitief voor signalen uit de omgeving. Hij of zij bouwt en onderhoudt relaties met
klanten en leveranciers op operationeel, tactisch en strategisch niveau.
De relatiemanager is verantwoordelijk voor het managen van de klanttevredenheid. De relatiemanager voegt waarde toe
met het opbouwen van een intern en extern netwerk en anticipeert op toekomstige ontwikkelingen. De inkoopprofessional
is in deze rol sensitief voor (cultuur)verschillen tussen organisatie, regio’s en landen en is in staat om verschillende
partijen met elkaar te verbinden.
De relatiemanager kan de verschillende stakeholders herkennen en heeft inzicht in het (intern) klantenbestand van inkoop.
De relatiemanager heeft contact met stakeholders en kan verschillenden belangen tegen elkaar afwegen. Hij streeft naar
het opbouwen van win-win relaties en schakelt met meerdere stijlen van communiceren tussen verschillende businessniveaus.
De relatiemanager kan de informatie van en over stakeholders samenbrengen en dit relateren aan het gehele
inkoop- of organisatiebeleid. Op het gebied van relatiemanagement en klantenbestand doet de relatiemanager voorstellen
voor het inkoopbeleid.
Inhoudsgebieden:
Commercieel handelen A / B / C
Marktkennis A / B
Projectmanagement B / C
Persoonskenmerken: Omgevingssensitief, inlevingsvermogen, ondernemend en initiatiefrijk , integer
Beroepshouding: Bruggenbouwer, klantgerichtheid, teamplayer en toegankelijk
Vaardigheden: Stijlflexibel, kan omgaan met weerstand, is objectief, kan in feitelijkheden denken
INKOOPPROFIELENONDERzOEK
Rol 3 De relatiemanager: ontwikkelt en onderhoudt relaties
E X A M E N S

Omschrijving:
De inkoopprofessional in de rol van adviseur brengt gevraagd en ongevraagd advies uit aan klanten en leveranciers.
De adviseur denkt mee met de klant en neemt in zijn advies de brede businesscontext mee. De inkoopprofessional
is in deze rol adviesvaardig en gebruikt alle adviestechnieken. Hij vormt een sparringpartner voor de business en
adviseert klanten zo efficiënt en effectief mogelijk in te kopen. De inkoopprofessional voegt als adviseur waarde toe aan
de organisatie door vanuit een professionele rol advies te geven op operationeel, tactisch en strategisch niveau binnen en
buiten de eigen organisatie.
De adviseur beschikt over relevante kennis van wet- en regelgeving en inkoop en kan deze kennis interpreteren. De
adviseur kan zijn kennis en kunde gebruiken in zijn advies en bijvoorbeeld het ontwikkelen van businesscases. De adviseur
beschikt over het vermogen om zijn kennis en kunde samen te voegen en te komen tot nieuwe oplossingen. Hij of zij kan
waarde toekennen aan zijn analyses en klanten maar ook beslissers in de organisatie adviseren.
Inhoudsgebieden:
Juridische kennis en kunde A / B / C
Bedrijfskunde A / B / C
Waardecreatie A / B / C
Marktkennis A / B / C
Inkoop / categorie strategieën A / B / C
Persoonskenmerken:
Omgevingssensitief, inlevingsvermogen, ondernemend & initiatiefrijk, creatief en
kan out-of-the-box denken, integer
Beroepshouding: Klantgericht, betrouwbaar, bruggenbouwer en kritisch
Vaardigheden:
Adviesvaardig, stijlflexibel en kan schakelen tussen verschillende niveaus, kan
omgaan met weerstand, is objectief en kan in feitelijkheden denken.
Rol 4 De adviseur: geeft advies aan verschillende belanghebbenden
INKOOPPROFIELENONDERzOEK
E X A M E N S

Omschrijving:
De inkoopprofessional in de rol van prestatiemanager is de doelgerichte contractmanager die stuurt op resultaat.
Meten = weten. In deze rol is de inkoopprofessional continu op zoek naar verbeteringen van prestaties. De prestatiemanager
monitort, stuurt en controleert leverancierscontracten met een grote mate van vasthoudendheid. Het gaat
daarbij om kwaliteit van producten en dienstverlening en om afspraken rond levering van producten en diensten. De prestatiemanager
werkt met uitdagende en realistische doelen en informeert stakeholders over relevante prestatie-indicatoren.
De prestatiemanager kan contracten monitoren en door middel van benchmarking prestaties vergelijken en klanteisen
naar concrete prestatie-indicatoren vertalen. Hij kan de informatie met elkaar combineren en kan mogelijke verbeteringen
signaleren die klanten dienen. De prestatiemanager kan waarde geven aan de prestatie-indicatoren en stuurt actief aan op
resultaat. Hij ontwikkelt waar nodig nieuwe prestatie-indicatoren eventueel in samenwerking met klanten en leveranciers.
zijn bevindingen rapporteert hij structureel aan het management van de organisatie.
Inhoudsgebieden:
Waardecreatie C
Kosten, Financiën & Risico’s A / B
Commercieel handelen C
Inkoopproces B
Inkoop / categorie strategieën B
Persoonskenmerken:
Vasthoudend en heeft doorzettingsvermogen, ondernemend & initiatiefrijk, integer
en heeft lef
Beroepshouding: Doelgericht, kritisch, betrouwbaar, klantgericht.
Vaardigheden:
Is objectief, kan omgaan met weerstand, is planmatig, heeft een helikopterview en
is besluitvaardig.
Rol 5 De prestatiemanager: brengt prestaties in kaart en stuurt daar op
INKOOPPROFIELENONDERzOEK
E X A M E N S

Omschrijving:
De inkoopprofessional in de rol van regisseur beschikt over een uitstekende helikopterview. Hij overziet het totaal
en regisseert het gehele inkoopproces. Met zijn organisatievermogen waarborgt hij de continuïteit van het gehele
inkoopproces en zorgt hij dat iedereen in het proces weet wat hij moet doen. De regisseur stemt daarbij met stakeholders
zowel binnen als buiten de inkoopdiscipline af en managet de verschillende belangen. Hij zorgt dat doelstellingen op
het gebied van kwaliteit, tevredenheid en betrouwbaarheid van leveringen worden gehaald. De regisseur is een expert in
procesgericht denken: een volwaardige procesmanager.
De regisseur herkent en begrijpt de processen die zich afspelen binnen en buiten de organisatie. De inkoopprofessional
als regisseur herkent eventuele knelpunten in processen en kan deze relateren aan het inkoopbeleid. Hij herkent de belangentegenstellingen
op het niveau van stakeholders. De regisseur kan zijn analyses samenvoegen en het inkoopproces aan
andere processen relateren. Hij initieert, ontwikkelt en implementeert verbeteringen ten behoeve van het inkoopproces en
onderliggende systemen. Hij geeft de organisatie advies ter bevordering van de efficiency van processen.
Inhoudsgebieden:
Projectmanagement A / B / C
Inkoopproces A / B / C
Bedrijfskunde A / B
Juridische kennis A
Persoonskenmerken:
Is omgevingssensitief, vasthoudend en heeft doorzettingsvermogen, is ondernemend
en initiatiefrijk, is creatief
Beroepshouding: Is doelgericht, een bruggenbouwer, een teamplayer en klantgericht
Vaardigheden: Heeft een helikopterview, is stijlflexibel, is planmatig, is besluitvaardig
Rol 6 De regisseur: organiseert en monitort het volledige proces
INKOOPPROFIELENONDERzOEK
E X A M E N S

Omschrijving:
De inkoopprofessional in zijn rol als leidinggevende inspireert zijn medewerkers en brengt zijn visie over. Hij bouwt
aan de inkooporganisatie en zorgt dat aanwezige capaciteiten volledig worden benut. In deze rol weet de inkoopprofessional
zich op alle niveaus binnen en buiten de organisatie te bewegen. De leidinggevende kan dagelijkse leiding
geven aan een inkoopteam en formuleert inkoopdoelstellingen die afgeleid zijn van de organisatiedoelstellingen. Hij zorgt
voor afstemming tussen het inkoop- en organisatiebeleid en zorgt dat inkoop waarde toevoegt aan de organisatie. De rol
van leidinggevende kan functioneel (projecten) of hiërarchisch (afdeling) worden ingevuld.
De leidinggevende kan de competenties van zijn medewerkers herkennen en de visie van de gehele organisatie begrijpen.
De leidinggevende kan zijn team managen en de ontwikkelbehoefte van medewerkers signaleren. Hij daagt zijn medewerkers
uit om hun talenten volledig te benutten. De leidinggevende kan bouwen aan de afdeling (synergie) door medewerkers
en visie van de afdeling met elkaar te verbinden. De leidinggevende kan op basis van prestaties, evaluaties en feedback
waarde geven aan de prestaties van zijn afdeling en zijn management daar op aanpassen.
Inhoudsgebieden:
Alle inhoudsgebieden C
Bedrijfskunde A / B / C
Juridische kennis en kunde A / C
Persoonskenmerken:
Heeft inlevingsvermogen, is integer, authentiek, ondernemend en initiatiefrijk, is
vasthoudend en heeft doorzettingsvermogen, is omgevingssensitief
Beroepshouding: Is betrouwbaar, toegankelijk, een teamplayer, enthousiast en een bruggenbouwer
Vaardigheden:
Inspireert, is besluitvaardig, kan omgaan met weerstand, is objectief en kan in
feitelijkheden denken, past helikopterview toe.
INKOOPPROFIELENONDERzOEK
Rol 7 De leidinggevende: geeft leiding aan inkoop
E X A M E N S

Kijk op www.nevi.nl/inkoopprofielenonderzoek
of vraag een vrijblijvend advies voor uw organisatie
aan bij Alexander Arsath Ro’is (06) 29 11 29 86
Meer weten?
E X A M E N S