Downloaden - Siza

Samenspel
Magazine voor en door medewerkers, partners en relaties van Siza • nummer 7 • november 2012
Eigen regie als
leid raad in mijn leven
Omdat niemand hetzelfde is ...
Vieren en verbinden
Mijn werk wordt
gewaardeerd
Van elkaar
leren
Doe mee met
Matchpoint!

Van de redactie
Een jaar of 12 was ik, toen Rubik de kubus op de markt
bracht. Eindeloos heb ik dat ding gedraaid, weggelegd,
opnieuw geprobeerd.... altijd weer bleef ik bij de derde
ring steken. Dan bleef ik maar draaien en dan klopte het
nog niet. Het resultaat dat ik wilde bereiken, een kubus
met alle kleuren op de juiste plek, lukte me alleen als
mijn zus zich erop stortte en ik me er vooral niet mee
bemoeide.
Een jaar of 12 is hij, mijn buurjongen. Ook hij heeft de
kubus van Rubik. Ook hij worstelt met die laatste ring.
Maar hij heeft zijn zus niet nodig. Hij kan het zelf, met
behulp van zijn lego mindstorms, een robotje dat zo is
geprogrammeerd dat hij het kubusraadsel zonder problemen
oplost. Resultaat: een kubus met alle kleuren op
de juiste plek. En met zijn zus? Met haar doet hij graag
een potje kolonisten, zijn favoriete spel.
Trek bovenstaand voorbeeld nu eens door naar innovatie
in de zorg. Het oplossen van de kubus van Rubik
is natuurlijk geen eerste levensbehoefte. Maar mensen
met een handicap ervaren dit ‘kubusgevoel’ met vele dagelijkse
handelingen die voor mensen zonder handicap
als vanzelfsprekend zijn. Het oppakken van een glas om
uit te drinken, het openen van je gordijnen, het stofzuigen
van je huis en ga zo nog maar even door.
Vroeger hadden mensen met een handicap voor al deze
handelingen de handen van een ander nodig. En hoe
zelfstandig kun je dan zijn? Ieder mens wil zijn eigen
leven leiden, vanzelfsprekend samen met anderen maar
niet voor alles afhankelijk van anderen. En daar bieden
technologische toepassingen meerwaarde. Zoals een
heel geavanceerde robotarm, waardoor je je eigen ontbijt
klaar kunt maken. Of een app op je telefoon, die je houvast
biedt en waardoor je gewoon de stadsbus kunt pakken
in plaats van te moeten wachten op het taxibusje.
Het klinkt zo voor de handliggend. En helemaal niet
high tech. Maar dat is ook niet de essentie. Het is juist
de kunst om bestaande technologie zodanig toe te passen
dat het van toegevoegde waarde is. Voor een gewoon
leven. En al moet je er wat meer moeite voor doen, je
kunt het wel zelf. Of, je hebt niemand meer die zich
bezig houdt met de kleuren van de kubus, maar wel
iemand die tijd heeft om mee te doen met je
favoriete spel.
In deze Samenspel veel aandacht voor mensen die zich
ontwikkelen. Mensen die daarmee emanciperen en veel
meer participeren in de samenleving. Maar ook voor de
inzet van technologische toepassingen. Zoals ook Het
Dorp de afgelopen 50 jaar steeds verder is ontwikkeld.
En opnieuw een podium is voor iedereen die zich inzet
voor zelfstandigheid van mensen met een handicap.
Laat u inspireren!
Marcelle Beerepoot, hoofdredacteur
2
In dit nummer
4 Met beleid
6 Leven op eigen wijze
8 Top team
9 Alstublieft
11 Het kan wél!
14 Hoe ziet jouw dag eruit?
16 Samenwerken
18 Adres en huisnummer
20 Voor elkaar
20 Column van Rob Hoogma
22 Mede mogelijk gemaakt door
23 Siza bedankt
Special Het Dorp 50 jaar:
3 Matchpoint
10 Een leven lang leren
12 Op de voorgrond
17 Het Dorp 50 jaar
19 Kijk mij nou!
Evenementenkalender
Wat is er allemaal te doen bij Siza? Raadpleeg de evenementen kalender op
www.siza.nl, dan weet u het precies! U bent van harte welkom om ons te
bezoeken en/of deel te nemen aan activiteiten. Laat de redactie van
Samenspel gerust weten hoe u het vond: samenspel@siza.nl.
Matchpoint
Doe mee!
Het Dorp laat zien hoe mensen met en zonder handicap elkaar kunnen vinden.
Matchpoint brengt vraag en aanbod bij elkaar. Doe mee!
Een vraag?
Iedereen kan een vraag stellen aan
Matchpoint; bewoners, bezoekers en
medewerkers van Het Dorp, bewoners
en medewerkers van Siza, familie en
vrienden, en alle andere mensen die
zich bij Het Dorp betrokken voelen.
De enige voorwaarde is dat het vragen
en wensen zijn die de persoonlijke
ontwikkeling kunnen bevorderen, de
zelfstandigheid vergroten. Kortom,
vragen die bijdragen aan de kwaliteit
van leven. Een voorbeeld is dat je zelfstandig
naar de stad kunt gaan, wat
nu niet lukt omdat een wisseling van
het zuurstofapparaat nodig is. Of dat
je thuis zelf koffi e kunt zetten, wat nu
niet gaat omdat je een beperkte handfunctie
hebt. Of je zoekt een simpele
aanpassing in huis, om bijvoorbeeld
zelf de koelkast open en dicht te
kunnen doen.
Het antwoord!
Matchpoint zoekt bij bovenstaande
vragen een lokale techneut of installateur
die een antwoord weet of een
oplossing kan bieden. Matchpoint
brengt het contact (de match) tussen
vrager en degene die de oplossing
aandraagt tot stand. Matchpoint wil
natuurlijk wel volgen of het gelukt is
en of vrager en aanbieder tevreden
zijn over het resultaat.
De zuil, het Matchpoint
Voor restaurant de Sleutel staat sinds
kort een prachtig beeld van de Arnhemse
kunstenaar Petra Hartman. Dat beeld
heet De Zuil en daarin staan de vragen
Matchpoint
brengt vraag
en aanbod bij
elkaar
en oplossingen waar Matchpoint mee
bezig is. Kom eens kijken en doe mee
met Matchpoint. Heb je een vraag
of juist een oplossing? Ga naar:
www.dorp50.nl/matchpoint.
WIE DIT
LEEST…
maakt kans op een van de 10 cadeaubonnen
die we verloten. Geef je naam
en adres door aan de redactie van
Samenspel vóór 1 januari 2013.
En wie weet ontvang jij die
cadeaubon!
Redactie:
samenspel@siza.nl
3
3

Met beleid
Charlotte Beijer en Marijke Geverink
‘Van betekenis zijn’
Ziek zijn is voor iedereen anders
Afwezigheid die je vooraf kunt plannen, zoals een bruiloft of een bezoek aan een ziek
familielid, stem je af met collega’s of je leidinggevende. Er kan ook onverwachts iets
zijn, zoals iemand uit je gezin die plotseling ziek wordt. Of je bent zelf niet in orde.
Siza vindt dat je steeds moet kijken hoe je van betekenis bent en blijft voor collega’s en
cliënten. Hoe zien Marijke Geverink en Charlotte Beyer dat en welke afspraken hebben
zij daarover gemaakt?
‘Ik heb vertrouwen in
het zelfstandig kunnen
werken van mijn medewerkers
en de keuzes die
zij daarbij maken. ’
Zelfstandig kunnen werken is loslaten
Marijke Geverink is teamleider voor drie
locaties met in totaal zo’n 25 medewerkers.
“Loslaten is voor mij heel wezenlijk.
Tegelijkertijd ben ik veel en actief met hen
in contact. Tijdens werkoverleg en ook op
informele momenten. Ik heb vertrouwen
in het zelfstandig kunnen werken van
mijn medewerkers en de keuzes die zij
daarbij maken. Als er vragen zijn, weten
ze me te vinden. En ik ben me erg bewust
van mijn voorbeeldfunctie, net als medewerkers
die dat naar elkaar hebben. Ik stel
me hier bij Siza fl exibel op zonder dat mijn
gezin daar last van heeft. Als het nodig
is, werk ik ook wel eens ’s avonds of op
mijn vrije dag als mijn kinderen op school
zitten. Echt ziek ben ik nauwelijks, maar
net als iedereen heb ik heus wel eens een
dag dat het minder lekker gaat.” Charlotte
Beyer werkt al 11 jaar op één van die drie
locaties als woonbegeleider. “Ik werk
drie dagen per week. Vanuit persoonlijk
begeleiderschap coachen wij cliënten
individueel binnen het zelfstandig wonen.
Bij de Beumkes en de Boonakker (huizen
van Siza) zijn wij door de week bereikbaar
en komen we dagelijks op een vast tijdstip
langs. Ook begeleiden we op afspraak. Als
ik me een keer niet lekker voel of bijvoorbeeld
een fl inke hoofdpijn heb, probeer
ik in te schatten of mijn bijdrage er niet
onder te lijden heeft. Als dat zo zou zijn,
dan overleg ik met mijn collega’s en kijk
of zij de afspraak over kunnen nemen.
Het hangt er natuurlijk wel vanaf om wat
voor afspraak het gaat. Eerst vragen we
de cliënt wat hij of zij ervan vindt. Wil de
cliënt dat één van mijn collega’s het overneemt
en lukt dat agendatechnisch ook,
dan doen we dat. Wanneer een cliënt er
voor kiest de afspraak te verzetten, dan is
dat ook prima. Voor mij betekent inzetbaarheid
volledige verantwoordelijkheid
nemen voor je werk en je aanwezigheid.”
Eerst samen oplossen
Marijke voelt zich prettig op haar werkplek
en met haar teams: “Ik heb veel
respect voor mijn medewerkers. Dit werk
kan behoorlijk heftig zijn in de emotionele
sfeer. De samenwerking binnen de teams
is goed. De bereidheid om voor elkaar in te
springen is daarom ook groot. De emotionele
bankrekening moet wel in balans
zijn. Als jij steeds degene bent die voor
je gevoel inlevert, dan is het verstandig
om in gesprek te gaan met de collega die
de rekening juist leeg trekt. Als leidinggevende
stimuleer ik dat collega’s dat
eerst samen bespreken. Grote kans op
een oplossing waar ze zich dan allebei of
als team in kunnen vinden. Als dat niet
goed lukt, dan kunnen ze bij mij terecht.”
Charlotte beaamt dat: “Ik heb het geluk
dat we een stabiel en open team hebben.
Als er iemand zou zijn die tegen bepaalde
grenzen aanloopt, dan zou dat, denk ik,
snel met elkaar gedeeld worden, zodat
we samen over oplossingen kunnen
nadenken.”
Flinke griep
Voor Charlotte is het niet meer dan
gevende als je je niet goed voelt. “Je geeft
door wat er aan de hand is. Maar als ik
met een fl inke griep op bed lig, heb ik niet
de behoefte om dagelijks contact op te nemen.
Daar maken we dan afspraken over.”
Marijke moet zich wat dat betreft aan de
wetgeving houden: “Ik neem dus meteen
contact op. Ik bespreek wat er aan de
hand is en hoe lang iemand inschat niet of
minder inzetbaar te zijn. Als de klachten
meer dan alleen lichamelijk zijn, ga ik zo
snel mogelijk aan tafel voor een gesprek.
Je moet je ervan bewust zijn dat je een
contract hebt gesloten met Siza. Dat
betekent een bepaalde verbondenheid
logisch dat je overlegt met je leiding- met elkaar, waarbij beiden de verwachtin-
Inzetbaarheid is het uitgangspunt,
afwezigheid overleg je
Iedereen is anders, dus ook als het gaat
om verzuim. De één blijft bij ziekte of
een ingrijpende gebeurtenis thuis en
de ander komt werken. Je maakt een
bepaalde keuze. Factoren als bijvoorbeeld
hoe leuk je het werk vindt, of wat
je familie, vrienden, collega’s vinden,
hebben invloed op de keuze die je maakt
om wel of niet te gaan werken. Het heeft
Charlotte in gesprek met een bewoner
gevolgen voor collega’s en cliënten als
je ervoor kiest je werk niet te doen. Siza
richt zich daarom op inzetbaarheid en
het voorkomen en/of terugdringen van
verzuim. Iedereen van ons heeft hierin
een eigen verantwoordelijkheid om te
kijken naar en open te staan voor
oplossingen die het verzuim voorkomen
of korter maken.
‘Voor mij betekent
inzetbaarheid volledige
verantwoordelijkheid
nemen voor je werk en
je aanwezigheid.’
gen moeten waarmaken. Als er echt iets
speelt, wil ik dat graag weten, zodat ik er
ook iets mee kan. Als een collega langdurig
niet inzetbaar is, dan is het mijn taak
als leidinggevende om het met het team
te regelen dat de anderen – en natuurlijk
de cliënten – daar niet langdurig belemmeringen
van ondervinden.” Charlotte:
“Als er iets aan de hand is, lijkt het me
slim om dat te delen. Als er veel verzuim
is binnen een team bespreek je met elkaar
wat het betekent als iemand onverwacht
afwezig is en wat dat met collega’s doet.
Als je dat kunt delen – zonder elkaar verwijten
te maken – leidt dat volgens mij tot
begrip voor elkaar en elkaars situatie. Het
samen zoeken naar een oplossing geeft
ook een gevoel van saamhorigheid.”
4 5

Leven op eigen wijze
Maaike trots op haar appartement
Zelfstandig in de Vossenstraat
In april 2012 is een nieuw appartementencomplex aan de Vossenstraat in Arnhem opgeleverd.
21 bewoners, cliënten van Siza en RIBW, trokken in de ruime, lichte appartementen
midden in de bruisende binnenstad. Een half jaar later ga ik op bezoek bij drie
bewoners. Hebben zij hun plek gevonden?
Maaike, Jens en Marvin werden in 2011
verrast door een brief van woningcorporatie
Portaal. Hierin stond dat hen
een nieuwe woning werd aangeboden
aan de Vossenstraat. Voor alle drie ging
het vanaf dat moment heel snel. Badkamertegels,
vloeren en meubels moesten
worden uitgezocht! Maar naast de vraag
‘Ik ga laten
zien dat ik
het kan’
welke kleuren bij elkaar zouden passen,
speelde ook de vraag: kan ik het wel?
Want zowel Maaike, Jens als Marvin
woonden op dat moment nog in een
appartement aan de Weerdjesstraat in
Arnhem. Appartementen van Siza, waar
24 uur per dag begeleiding aanwezig is
om de bewoners met een licht tot matige
verstandelijke handicap te ondersteunen.
De woningen aan de Vossenstraat echter
zijn zelfstandige woningen; de bewoners
huren rechtstreeks van Portaal en zijn zelf
verantwoordelijk voor de fi nanciën en het
huishouden. Voor de drie gelukkigen was
het een spannende stap om hun meer
beschermde omgeving achter zich te laten
en voor zichzelf te gaan zorgen.
Laten zien dat ik het kan
Het was spannend om te verhuizen naar
een zelfstandig appartement, maar het
was ook een stap die ze graag wilden zet-
ten en waar ze hard voor gewerkt hebben.
Om in aanmerking te komen voor
de appartementen moesten ze zichzelf,
hun begeleiders en hun ouders laten
zien dat ze het aan zouden kunnen.
“Ik heb in de Weerdjesstraat veel extra
taken gedaan om mijzelf te bewijzen”,
zegt Marvin (25). “Ik ben heel trots dat
het is gelukt en ik hier kan wonen.” Ook
Maaike (29) is trots op zichzelf. “Ik ga
laten zien dat ik het kan!” nam ze zichzelf
voor. Maaike woonde acht jaar aan
de Weerdjesstraat. “Die tijd had ik nodig
om te komen waar ik nu ben: op mijn
eigen plek.” Dat ze een appartement
voor haar alleen heeft, vindt Maaike
heel prettig: “Hier kan ik er voor kiezen
om alleen te zijn, op de Weerdjes straat
waren er altijd mensen om mij heen.”
Een rustige plek kan Maaike ook wel
gebruiken, want ze heeft een druk leven
met haar werk als schoonmaakster bij
Stayokay, haar hobby zwemmen en haar
vrijwilligerswerk op ’s Koonings Jaght.
Tussendoor spreekt ze ook nog regelmatig
af met haar vriend, een vriendin
of haar ouders.
Leren koken
Bij zelfstandig wonen hoort natuurlijk ook
zelf schoonmaken, boodschappen doen
en koken. Jens (29): “Vroeger hoefde ik
alleen mijn eigen kamer te stofzuigen, nu
moet ik alles bijhouden, ook de WC en de
badkamer. Om dat te leren heb ik, voor ik
verhuisde, samen met de schoonmaakster
van de Weerdjesstraat geoefend. Ik vind
het nog wel lastig om altijd alles goed
op te ruimen”. Gelukkig heeft Jens in zijn
nieuwe appartement alle ruimte. “Ik heb
in de extra hobbykamer eindelijk plek voor
mijn verzameling stripboeken!” Al doende
komen de bewoners erachter wat ze nog
willen leren. Marvin had in het begin wat
moeite met het koken: “Ik kon nog geen ei
bakken, alles werd zwart! Met begeleiders
heb ik veel geoefend en ik heb kookboeken
aangeschaft. Nu gaat het heel goed.
Ik ontdek graag nieuwe recepten en
probeer zo gezond mogelijk te eten. Het is
verleidelijk om na een lange werkdag even
langs de snackbar te gaan, maar ik doe
het niet!”
Met vragen kunnen ze terecht bij hun
persoonlijk begeleider van Siza. Als ze
daar behoefte aan hebben, krijgen ze
daarnaast drie à vier keer per week een
kort bezoek van een begeleider van de
Weerdjesstraat. Deze begeleider kijkt mee
en kan helpen bij praktische vragen. Voor
sommige bewoners werkt dit bezoek als
een stok achter de deur om het huishouden
bij te houden, anderen geeft het
een veilig gevoel. De intentie is dat de
bewoners steeds meer op zichzelf durven
te vertrouwen, waardoor de begeleiding
langzaam afgebouwd kan worden.
Trotse ouders
Ouders zijn ook een belangrijke steun.
Voor sommige ouders was het eerst even
schrikken toen ze hoorden dat hun zoon
of dochter zelfstandig ging wonen. Niet
iedereen was er direct van overtuigd dat
zij het zouden redden zonder begeleiding
in de buurt. Maar de ouders van Maaike,
Jens en Marvin zijn vooral trots. De moeder
van Marvin: “Wij hadden nooit gedacht
dat Marvin hier zo snel klaar voor zou zijn.
Hij woonde nog maar twee jaar aan de
Weerdjesstraat. We hebben hem daar zien
groeien en hadden er dan ook meteen vertrouwen
in dat hij het aan de Vossenstraat
zou redden. We vonden het wel spannend.
Jens voor zijn verzameling
stripboeken
Marvin komt na zijn
werk even bij op de bank
‘Ik heb veel extra taken
gedaan om mijzelf te
bewijzen. Ik ben heel trots
dat het is gelukt en ik
hier kan wonen.’
Zijn wereld is een stuk groter geworden.”
Ook de ouders van Jens hadden er veel
vertrouwen in dat hij zelfstandig kon wonen.
Als ze op bezoek komen, kijken ze wel
even rond of het schoonmaken lukt. “Het
gaat redelijk goed. We hopen wel dat het
hem lukt om meer sociale contacten aan
te gaan”, aldus de vader van Jens.
Aandacht voor sociale contacten
In tegenstelling tot de woningen aan de
Weerdjesstraat, ben je in een woning aan
de Vossenstraat alleen en moet je er op
uit om mensen te spreken. Begeleiders,
ouders en de bewoners onderling zijn er
alert op dat niemand ‘vereenzaamt’.
Toch moet iedereen daar vooral zelf voor
zorgen, vindt Maaike. “Ga naar buiten!
Je hoeft je hier niet te schamen, want
iedereen weet van elkaar waarom we
hier wonen. Er wonen in de fl at gezellige
mensen die altijd een praatje willen
maken” zegt ze. “We kunnen elkaar
toch helpen?”
6 7

Top team
De jury: Bert Sikkink, Trees Wichman, Arie Saaltink.
Op de stip bij de bewoners
van ‘t Wamelink
Bij Siza ‘t Wamelink in Winterswijk hebben bewoners onlangs deel uitgemaakt van de
sollicitatieprocedure voor de aanstelling van een nieuwe (assistent)begeleider. De sollicitatieprocedure
bestond uit drie fasen: gesprek met de teamleider, manager en tot slot
met drie bewoners. Want uiteindelijk zijn zij ‘de klant’. Dan is het toch vanzelfsprekend
dat zij ook deel uitmaken van de procedure en meebeslissen?
Kritische jury
Na een voorselectie stonden de twee overgebleven
kandidaten op de stip voor de
kritische jury die bestond uit drie bewoners:
Trees Wichman, Arie Saaltink en Bert
Sikkink. De eerste kandidaat, Doné Emaus,
nam plaats op de bank in de woning van
Bert en beantwoordde diverse vragen:
Kun je goed werken met een tillift? Ben je
rustig? Praat je duidelijk? Kun je helpen
met het maken van afspraken via de tele-
8
‘Je mening geven
en meebepalen
is belangrijk’
foon? Wil je nog verder leren? Daarna was
de beurt aan de andere kandidaat, Maike
Emsbroek.
Door naar de fi nale, maar dan?
Al deze praktische vragen beantwoordden
de kandidaten naar tevredenheid van
de bewoners. Ze waren allebei met vlag
en wimpel geslaagd. Wie moesten ze nu
kiezen? Na overleg met de teamleider en
‘Inspraak waar
je graag gebruik
van maakt’
manager is de oplossing gevonden in een
parttime contract voor beide kandidaten.
De bewoners van ´t Wamelink:
een TOP team!
‘t Wamelink
´t Wamelink in Winterswijk is een
woonlocatie van Siza met 24 bewoners
met een lichamelijke handicap. Zelf -
standigheid, het leven leiden zoals jij
dat wilt en 24 uur per dag een beroep
kunnen doen op ondersteuning
wan neer dat nodig is. Dat zijn de
kenmerken van wonen in ‘t Wamelink.
Naast de eigen woning is er een
gezamenlijke ontmoetingsruimte.
Bewoners kunnen, als ze daar behoefte
aan hebben hier koffi e drinken, gezamenlijk
de maaltijd gebruiken of op eigen
initiatief activiteiten ondernemen.
Tevens biedt Siza ‘t Wamelink thuiszorg
via een geldige indicatie of PGB.
Tineke Soethof over mobiliteit, onafhankelijkheid en emancipatie
De auto betekent alles voor mij!
In haar woning aan de Plaggeweg in Het Dorp ontmoet ik Tineke Soethof, een jonge
vrouw met een fysieke beperking, maar vooral een jonge vrouw met ambitie! De aanleiding
voor het gesprek is dat zij van enkele fondsen een bijdrage heeft gekregen om
haar nieuwe auto aan te laten passen.
Als ik vraag wat de auto voor haar betekent,
is haar antwoord kort en bondig:
“Alles! Het halen van het rijbewijs en het
hebben van een auto heb ik altijd heel
belangrijk gevonden. De auto biedt mij vrijheid
en onafhankelijkheid. Ik kan gaan en
staan waar en vooral ook wanneer ik wil!”
‘De auto
biedt mij vrijheid
en onafhankelijkheid.
Ik kan gaan en staan
waar ik wil’
Tineke Soethof en haar auto
Dat streven naar onafhankelijkheid en
vrijheid geldt voor Tineke Soethof op veel
meer gebieden. De komst naar Het Dorp,
ongeveer 2 ½ jaar geleden, is daar ook een
voorbeeld van. “Eerder woonde ik in een
studentenhuis, drie hoog. De keuken was
een verdieping lager, het toilet helemaal
beneden. Ja, ik woonde ‘zelfstandig’, maar
wat was ik daar afhankelijk! Anderen
moesten mijn boodschappen boven
brengen en het kostte me veel energie
om daar te wonen! In Het Dorp ben ik
veel zelfstandiger en vrijer!”
Na een aantal secretariaatsopleidingen
ging Tineke op zoek naar een baan.
Dankzij haar auto kan zij op diverse
Alstublieft
plekken werken. Twee dagen per week
verzorgt zij de administratie van de
drukkerij van haar vader in Doetinchem.
Daarnaast is Tineke een dag per week te
vinden op het Centraal Bureau van Siza
cliënt medezeggenschap. “Ik heb een rijk
gevuld leven met werk, sociale contacten
en hobby’s. Zonder auto zou ik dit niet
kunnen volhouden.” De auto heeft Tineke
zelf aangeschaft. De noodzakelijke
aanpassingen vanwege haar handicap
zijn gefi nancierd door het T-Fonds uit
Amsterdam, de Stichting Vrienden van
Het Dorp, ANGO te Amersfoort en Stichting
Radboud Keisterlee uit Rotterdam.
Als ik aan het eind van ons gesprek vraag
wat emancipatie voor haar betekent, zegt
ze: “Mobiliteit is voor mij emancipatie!
Mobiliteit maakt deelname aan de
samenleving mogelijk!”
9

Een leven lang leren
Mirjam Schulte: ‘Dat bewoners kunnen
leven zoals zij het fi jn vinden…’
“Toen ik op de Plaggeweg kwam werken ging het puur om de zorg: de cliënten netjes
aankleden en in de stoel zetten. Nu is dat anders. Nu werken we ‘met de handen op
de rug’. Dat leer je niet van de ene dag op de andere.” Mirjam Schulte begon op haar
negentiende jaar te werken in Het Dorp, binnenkort werkt ze er dertig jaar. “Ik ben
ietsje ouder dan Het Dorp.”
“Toen ik kwam werken, waren er geen
vaste teams. Je werkte over een hele
straat. De straten waren verdeeld in
kleuren en in de personeelskamer
hing een bord met lampjes. Als er een
lampje ging branden wist je door de
kleur waar je moest zijn. Dan kwam
je de straat in en dan stonden er soms
drie mensen voor de deur, die hadden
dan allemaal gebeld en wilden allemaal
worden geholpen, maar je kon niet zien
wie eerst was. Je dienst begon om zeven
uur ’s morgens, ook in het weekend
als mensen wilden uitslapen. Je wachtte
tot iemand belde. In het weekend
had je soms het eerste uur niks te doen,
dan gingen we een cake bakken. Later
kregen we een piepersysteem, dan kon
je zien welke bewoner het eerst had gebeld.
We gingen ook in kleinere teams
10
werken. Je verzorgde dan tien in plaats
van dertig bewoners. Het tijdstip waarop
was in overleg met hen bepaald. Dat was
prettig, vooral voor hen.”
Nieuwe doelgroep
“Nu is het anders. Sinds twee jaar werk ik
voor een andere doelgroep: jong volwassenen.
De bewoners hebben hun eigen
bewonersoverleg, dat ze zelf voorzitten
in aanwezigheid van de teamleidster.
Dat is een heel andere manier van
werken. De omschakeling was moeilijk,
want je bent gewend te zorgen en te
regelen voor de bewoners. Mijn valkuil
is dat ik soms nog te snel help in plaats
van te ondersteunen. Je kijkt nu eerst
naar wat de bewoner wil en of hij dat
zelf kan en wat hij eventueel nodig heeft
om het zelf te kunnen doen. Zoiets leer
je niet van de ene dag op de andere.
Ik heb dat geleerd door veel te praten,
door veel feedback. Je leert van elkaar,
van stagiaires, van nieuwe collega’s, die
deze manier van werken al kennen. Van
nieuwe mensen kun je leren, vind ik.
Tegelijk leren zij ook van mijn ervaring.
Dat je bijvoorbeeld rust moet nemen, dat
je een luisterend oor biedt, dat je je kunt
verplaatsen in de cliënt.”
Hoe gaat het nu?
“Ik heb nu vijf cliënten waar ik de
persoonlijke begeleider van ben. Ik voer
wekelijks gesprekken met hen, over
waaraan ze willen werken of wat ze willen
leren en hoe ik hen daarbij kan ondersteunen.
Het gaat erom dat de bewoners
de dingen zelfstandig kunnen doen en
dat geeft mij ook een goed gevoel. Ik vind
het belangrijk dat de bewoners kunnen
leven zoals zij het fi jn vinden, maar
‘het zorgen voor’ zit in mijn systeem. Ik
weet dat ik moet afl eren om het ‘over te
nemen’, maar ik mis het soms ook wel
een beetje.”
Ik wil meedoen, maar hoe?
Meedoen, van betekenis zijn in de maatschappij; je talenten en kwaliteiten inzetten.
Dat is wat iedereen wil. Maar hoe pak je dat aan als je een handicap hebt?
Participatiepaspoort
Het is goed om af en toe bij jezelf na te
gaan wat je wilt en wat je kunt. Maar
wanneer je een handicap hebt is het
soms moeilijk om te kijken naar mogelijke
werkzaamheden. Siza Balders-Hoef
heeft een manier gevonden waarmee
cliënten kunnen ontdekken welke werkzaamheden
bij hen passen. Het onderzoek
begint met de vraag ‘wat zou je willen
doen’. Dit bleek niet zo eenvoudig te
beantwoorden. Want wat is er eigenlijk
allemaal te doen? Dus werden mensen
uitgenodigd die bijvoorbeeld in een winkel
werken, in de horeca of groenvoorziening.
Zij vertelden uitgebreid over hun
werk. Dit gaf onverwachte inzichten.
Zo riep een cliënt uit: “Hé, maar als jij
dat kan, dan kan ík dat ook”. Als je weet
welke functies en taken er zoal zijn, dan
kun je vaststellen wat je graag zou willen
en kunnen doen. Toen dit duidelijk was,
werd dit voor iedereen vastgelegd in
het participatiepaspoort. Johan Reitsma,
begeleider, ziet dat er veel ‘in beweging’
komt bij cliënten. “Eerder waren het
de begeleiders die zeiden: dit zou je
wel eens kunnen doen. Nu zijn het de
cliënten die mogelijkheden en wensen
aandragen. Door de kennismaking met
verschillende werkzaamheden is hun
blik nu naar buiten gericht.”
Vacaturebank
Wanneer cliënten wensen en mogelijkheden
helder hebben en er klaar voor zijn
om talenten en kwaliteiten te benutten,
dan is een volgende stap bijvoorbeeld om
de online vacaturebank voor cliënten te
bezoeken. De vacaturebank geeft cliënten
bij Siza de mogelijkheid op zoek te gaan
naar een werkplek die bij hen past. De
vacaturebank is ontstaan, omdat steeds
meer cliënten actief mee willen doen in de
samenleving en Siza dit ook stimuleert.
Dick van den Berg en Annette Kapoen,
cliëntmedewerkers bij Siza De Wambeek
in Velp, beheren de vacaturebank. Zij
plaatsen en verwijderen de vacatures
op de website. Syberen Heida, ook een
cliëntmedewerker van Siza, heeft het logo
ontworpen en is verantwoordelijk voor de
vormgeving van de fl yer om de vacaturebank
te promoten.
In de toekomst is het ook voor bedrijven
buiten Siza mogelijk om vacatures op de
vacaturebank te plaatsen. Dan ontstaat
Het kan wél!
De vacaturebank: op zoek gaan naar werk dat bij je past
Steeds meer
cliënten willen actief
meedoen in de
samenleving
Vacaturebank
Op www.geefkleuraanjeleven.nl/
Vacaturebank-cliënten staan mogelijkheden
om actief deel te nemen in de
samenleving. De site is verdeeld in
drie zoekgebieden:
• werken met indicatie dagbesteding
• werkervaringsplekken binnen Siza
of elders
• betaald werk
Nieuwsgierig? Kijk dan op:
www.geefkleuraanjeleven.nl/
Vacaturebank-cliënten
Organisaties die meer informatie
willen of een vacature willen plaatsen,
kunnen contact opnemen met Helma
Buurman, intake- en plaatsingsadviseur,
helma.buurman@siza.nl.
een breed en gevarieerd werkaanbod, dat
de mogelijkheden om te participeren in
de maatschappij vergroot. Zodat cliënten
kunnen zeggen: “Ik wil meedoen en nu
weet ik hoe!”
11

Op de voorgrond
Voor Matthijs Wits is zelf de regie hebben, controle over je
eigen leven hebben misschien wel de belangrijkste leidraad
bij alles wat hij doet. Sinds drie jaar zit hij in de Dorpsraad,
een orgaan dat de belangen behartigt van de bewoners
van Het Dorp. Sinds 2010 is hij voorzitter. Daardoor is hij
betrokken bij veel nieuwe ontwikkelingen binnen Siza.
Zo denkt hij mee over de ontwikkeling van ‘apps’
(applicaties), bijvoorbeeld om het probleem van de
wachtrij op te lossen.
‘Als je nu ’s nachts belt, dan hoor je alleen dat er nog
twee of drie mensen voor jou geholpen moeten
worden. Hoe lang dat duurt moet je maar afwachten.’
Zou je een ‘app’ kunnen ontwikkelen die zelf de
urgentie van de vraag bepaalt en waarmee je
de prioriteit kan instellen? Of een app die
laat zien hoe lang je moet wachten voor
er hulp komt? Dat zou de zorg meer
passend maken voor de klant.
‘Ik vertel over
mijn handicap aan
kinderen en zij kunnen
zelf ervaren hoe een
rolstoel werkt’
Regie over
je eigen leven
Matthijs is 27 jaar oud. Hij woont sinds
zijn veertiende niet meer bij zijn ouders.
‘Ik woonde eerst in Groot Klimmendaal,
nu is dat alleen voor revalidatie, maar
toen kon je er ook wonen.’ Hij verhuisde
naar het Hendrik Willem Landhuis, een
huis speciaal voor jongeren. Acht jaar geleden
kwam hij in zijn huidige woning in
Het Dorp. In die tijd is wel iets veranderd
in de inrichting, zoals de grote televisie,
maar de kleuren op de muren zijn nog
hetzelfde: geel en auberginekleurig paars.
Als hij in de toekomst moet verhuizen,
hoopt hij op meer licht en hogere plafonds
en dit gaat er, gezien de proefwoning,
naar alle waarschijnlijkheid wel van
komen. Maar hij ziet er wel tegenop,
tegen dat verhuizen.
‘Het liefst zou ik maar één keer willen
verhuizen, maar waarschijnlijk wordt het
eerst een tussenwoning. De stress, daar
zie ik tegenop.’
Maar de verhuizing wordt toch voor je
gedaan?
‘Dat ik er zelf geen controle over heb, daar
kan ik niet goed tegen’.
Simpel en sober
Vroeger heeft Matthijs zelf websites
gemaakt, maar dat doet hij tegenwoordig
heel weinig. Hij heeft er één voor zijn oom
gemaakt, componist en musicus André
Douw. ‘Ik hou van simpel en sober, zonder
dat het saai is’, zegt hij.
De laatste jaren is hij vooral bezig met de
nieuwe ontwikkelingen binnen Siza, ook
vanuit zijn functie als voorzitter van de
Dorpsraad.
‘Vergaderen, daar ben ik goed in. En ik
vind het leuk om te doen.’
Wat heeft hij bereikt in die drie jaar dat
hij nu in de Dorpsraad zit?
Daar moet hij even over nadenken. Het
belangrijkste vindt hij dat nu directie en
bewoners meer samenwerken. ‘Het waren
twee eilandjes die met elkaar aan het
bekvechten waren.’
Treffa
Behalve zijn betrokkenheid bij nieuwe
ontwikkelingen binnen Siza, is hij zelf bezig
om een community op internet te maken,
een plaats waar mensen terecht kunnen
met vragen rond beperkingen. Bijvoorbeeld
of een restaurant aangepast is voor
rolstoelen of wat de mogelijkheden zijn
voor aangepaste vakanties. ‘Het moet eind
november af zijn. We zitten er nu middenin.
Met een paar mensen zijn we bezig met het
ontwerp en de inhoud. En er is een testteam
om te kijken of het goed te bedienen is. De
community gaat ‘Treffa’ heten, Zweeds voor
ontmoeten. Het is nu nog alleen voor Het
Dorp, maar uiteindelijk zal het voor heel
Nederland toegankelijk zijn.’
Voorlichting
Er is één ding dat Matthijs doet dat niets
met eigen regie te maken heeft, maar wat
hij heel leuk vindt. Dat is voorlichting geven
op basisscholen, voor groep 7/8.
‘Het leuke is dat je in anderhalf uur tijd kinderen
ziet veranderen in hun houding ten
opzichte van jou. Ik vertel over mijn handicap
en de kinderen kunnen zelf ervaren
hoe een rolstoel werkt, of hoe het is om
bijvoorbeeld te schaken met een hoofdband
met een stokje eraan, of hoe het
is om blind te zijn. En daarna mogen ze
vragen stellen. ‘Zijn er ook voordelen aan
je handicap?’, vragen ze dan. ‘Bijvoorbeeld
dat je eerder wordt geholpen?’ Kinderen
kijken minder bevooroordeeld naar je dan
volwassen.’
‘Vergaderen, daar
ben ik goed in.
En ik vind het
leuk om te doen’
12 13

Hoe ziet jouw dag eruit?
Naam: Rosemarie Mensing, coördinator van Afasiecentrum Tilburg
De dag begint met administratieve werkzaamheden, zoals het schrijven van evaluaties
en ondersteuningsplannen en het beantwoorden van email.
Ontvangst van cliënten voor de middaggroep
Begeleiden van de gespreksgroep ‘hoog niveau’
Ondersteunen bij vertrek cliënten en ontvangst cliënten voor de namiddaggroep.
Begeleiden van de gespreksgroep ‘non-verbaal’
Cliënten gaan naar huis en het kantoor wordt afgesloten
Einde van de werkdag
Dit is mijn werk
Nadat ze net een gespreksgroep heeft
afgesloten, spreek ik Rosemarie Mensing,
coördinator van Afasiecentrum Tilburg.
Ze heeft niet veel tijd, want ze moet zo
door naar de tweede groep van de dag.
“Afasiecentrum Tilburg biedt twee
schrijf-leesgroepen en gespreksgroepen
op verschillende niveaus. In de groepen
werken we samen met mensen met afasie e
aan hun hulpvragen op het gebied van
communicatie. Daarnaast hebben we een n
computergroep, waarin cliënten beter
met de computer of I-pad om leren gaan.
Zelf begeleid ik vier gespreksgroepen”
vertelt Rosemarie, die al sinds de opening
in 2010 bij Afasiecentrum Tilburg werkt.
“We werken met een activiteitenplan,
dat is opgesteld door de afasietherapeut
Geertje Zilverschoon. Zij heeft deze plannen
geschreven op basis van de hulpvragen
die de cliënt heeft aangegeven bij het
intakegesprek en bij evaluatiegesprekken.
Er wordt in een groep gewerkt, maar
iedere cliënt werkt in die groep aan zijn
individuele doelen. Na de activiteit schrijf
ik een evaluatie, waarin ik aangeef wat er
die dag is gedaan en in hoeverre de doelen
van de cliënt aan bod zijn gekomen.”
Het niveau van de cliënten die Rosemarie
begeleidt in de gespreksgroepen loopt
uiteen van hele zinnen kunnen zeggen,
alleen in losse woorden kunnen spreken
tot nauwelijks kunnen praten. “In de
activiteiten werken we met de cliënten
aan de ontwikkeling van hun spraakvermogen.
Of we zoeken met hen naar
mogelijkheden om op een andere manier
te communiceren. Zo heb ik een mevrouw
begeleid die alleen ‘ja’ of ‘nee’ kon zeggen.
Zij nam daarom altijd briefjes mee in haar
tas, waarop haar activiteiten programma
stond of het adres van het zwembad. Met
behulp van haar gespreksboek en schrijven
kan zij wel vertellen wat ze bijvoorbeeld
in het weekend gedaan heeft.”
Rosemarie werkt graag met deze mensen.
“Iedereen is heel gemotiveerd en doelgericht,
de pauze slaan ze liever over! Ze
vindt het boeiend de ontwikkeling van
elke cliënt te volgen. “Men komt hier vaak
heel onzeker binnen met uitspraken als ‘ik
Afasiecentrum Tilburg
Afasiecentrum Tilburg is één van de 14
afasiecentra van Nederland en onderdeel
van Siza Gemini. Het afasiecentrum
biedt mensen die beperkt zijn in hun
communicatie door Niet Aangeboren
Hersenletsel (NAH) professionele,
vraaggerichte zorg. Afasiecentrum
Tilburg ondersteunt hen bij beter leren
kan niet meer lezen’ of ‘dat zal me nooit
meer lukken’. Na een tijdje te hebben
meegedraaid in de groep ontstaat weer
vertrouwen. Als een groep wat langer
bestaat, helpen en stimuleren ze elkaar
ook. Dat geeft voldoening!” De volgende
groep zit al klaar, dus Rosemarie gaat
snel verder. Op naar de vijf cliënten die
vandaag aan de slag willen met leren hun
verhaal te vertellen door het spreken van
woorden, het maken van gebaren, het
aanwijzen, het schrijven of het inzetten
van hun gespreksboek.
communiceren, hun zelfstandigheid te
vergroten en daarmee de kwaliteit van hun
leven te verbeteren.
Het centrum is in 2010 geopend. Na een
audit heeft Afasie Vereniging Nederland
begin 2012 de status van het centrum
gewijzigd van ‘startend Afasiecentrum’
naar ‘Afasiecentrum Tilburg’.
14 15

Samenwerken
Zorgtechnologie:
vervanging of verrijking?
Als iemand met een handicap een horloge met GPS systeem draagt waardoor
begeleiders kunnen zien waar hij loopt, schaad je dan zijn privacy? Of heeft hij meer
bewegingsvrijheid? En wat betekent het voor de rol van de begeleider? Is er met de
inzet van technologie nog wel voldoende contact met de cliënt, vragen zij zich af.
Of geeft het tijdwinst?
Op dit moment zijn bijzondere technieken
voor de zorg in ontwikkeling of worden
al toegepast. Er is zó veel mogelijk, dat
bij een aantal toepassingen een ethische
discussie ontstaat en zorgvuldig onderzoek
naar de meerwaarde noodzakelijk is.
Voor medewerkers uit de gehandicaptenzorg
organiseerde de commissie Ethiek
van Fatima zorg, De Passerel, Siza en
Zozijn op 2 oktober een studiedag in Het
Dorp. Lezingen en workshops gaven een
beeld van de mogelijkheden en de ethische
dilemma’s.
Zorg op maat
Bij gebruik van zorgtechnologie staat het
verlenen van goede zorg en de kwaliteit
van leven voorop. Dus vraag je je bij iedere
toepassing af of deze hieraan bijdraagt.
En dat antwoord kan per persoon verschillen.
Neem nu het voorbeeld hierboven.
Een bewoner is gewend om met een
begeleider naar buiten te gaan en stelt dit
contact erg op prijs. Door gebruik van het
GPS systeem mag hij alleen naar buiten.
Maar daardoor kan hij op dat moment zijn
verhaal niet kwijt. Zijn buurvrouw echter
vindt het heerlijk om alleen op stap te
gaan. Voor haar is het een verrijking.
Toegevoegde waarde bij juist gebruik
Siza is betrokken bij het ontwikkelen
van het Emotie Meetsysteem (EMS) voor
mensen met een ernstige verstandelijke
handicap. Het is vaak moeilijk om het
gedrag en de emoties van deze mensen te
begrijpen. Op het moment dat een cliënt
zich onbegrepen voelt uit zich dit soms in
heftige emoties. Het EMS zet bestaande
technologieën in om opkomende onrust
bij een cliënt te signaleren. Vervolgens kan
de begeleiding bijvoorbeeld door gebruik
van muziek, licht of kleuren de omgeving
en daarmee de emotie van de cliënt po-
sitief beïnvloeden. Met als doel kwaliteit
van leven van de cliënt te verbeteren.
Bij Siza wordt het Vivago horloge gebruikt.
Dit horloge kan onder meer het slaap- en
waakritme meten. Door gebruik van dit
horloge ontdekte de begeleiding, dat sommige
mensen met een ernstige verstandelijke
handicap overdag soms gewoon
slapen, en daardoor ’s nachts wakker en
dus onrustig zijn. Nu dit duidelijk is, kan
de begeleiding met een beweegprogramma
zorgen voor een zo gezond mogelijk
bioritme. De cliënten zijn overdag meer in
beweging en hebben een betere nachtrust.
En overdag meer energie om nog
meer te bewegen. Zo draagt dit Vivago
horloge bij aan de kwaliteit van leven.
Bij een activiteitencentrum van Siza
moest een tussendeur gesloten blijven om
weglopen van een van de deelnemers te
voorkomen. Dit beperkte de bewegingsvrijheid
van de anderen. Het probleem werd
aan Siza Business Development voorgelegd.
Nu zijn er bij alle deuren lussen in de grond
aangebracht. Medewerkers krijgen een
signaal als de betreffende deelnemer een
ruimte in of uit loopt. Zij hier dan op reageren
hierop reageren. Alle deuren staan weer
open en iedereen kan op zoek naar dat wat
de aandacht trekt, zoals een leuk muziekje
of een lekkere geur uit de keuken.
De grens is niet het middel maar het
gebruik
Cees den Hertogh, hoogleraar ethiek:
“Toepassen van techniek is bij vrije keuze
een neutraal middel. Het wordt anders
wanneer een vrije keuze door de cliënt
zelf niet mogelijk is.” Hij pleit dan ook in
de ontwikkeling van zorgtechnologie voor
samenwerking met de ethiek. En zegt:
“De ethische waarde zit niet in het middel
maar in het gebruik er van. De discussie
is niet: wel of niet gebruiken, maar hoe
te gebruiken, zodat het bijdraagt aan een
goed leven.”
V.l.n.r. revalidatiearts Arie Klapwijk en n
Koningin Juliana samen met Mies Bouwman bij de opening van ‘Het Dorp’ p’
Het Dorp 50 jaar: vieren en vooruitgang
Het Dorp bestaat 50 jaar. Maar Het Dorp is meer dan Het Dorp. Het Dorp staat binnen
Nederland symbool voor ‘je eigen leven leiden, vanzelfsprekend samen met anderen,
maar zo min mogelijk afhankelijk van anderen’. Het Dorp biedt een podium waar
mensen en organisaties uit de zorg, onderwijs, bedrijfsleven, sport en wetenschap
samen bekijken hoe die zorg - steeds met inspraak van de ‘klant’- kan vernieuwen.
Dat helpt mensen met een handicap, maar is ook relevant voor de ouder wordende
mens. Uiteindelijk raakt het ons allemaal.
Op 26 november 2012 is het precies
50 jaar geleden dat de TV marathon
‘Open het Dorp’ onder leiding van Mies
Bouwman werd gehouden. Doel was om
mensen met een handicap een eigen
leven te laten leiden, in een eigen huis,
in een eigen dorp. Dat sprak zo aan bij de
Nederlanders dat massaal werd gedoneerd:
ruim 22 miljoen gulden kwam
binnen. Initiator en oprichter van
Het Dorp, revalidatiearts Arie Klapwijk,
kon zijn ambitie ‘gelijkwaardigheid van
mensen met en zonder handicap’ verwezenlijken.
Niet langer onzichtbaar in
instellingen en vaak aan bed gekluisterd,
maar zelfstandig wonend in een eigen,
toegankelijke, openbare wijk. Het Dorp was
destijds een unicum in de wereld.
Na de bouw van Het Dorp werd geleidelijk
een straatbeeld met mensen met een handicap
steeds meer vanzelfsprekend. Belangrijker:
herkend en erkend werd dat velen
van hen veel in hun mars hebben. Talenten
en kwaliteiten stonden voorop; wat wél kan
is het uitgangspunt, niet wat mensen met
een handicap níet meer kunnen.
Ook de zorg veranderde, net als de opvatting
over kwaliteit van zorg. En de techniek
helpt: wie een handicap heeft, hoeft niet
altijd afhankelijk te zijn van anderen en
technische hulpmiddelen maken een meer
Het Dorp 50 jaar wordt mede mogelijk gemaakt door onder andere:
zelfstandig leven gemakkelijker. Leven,
wonen en werken volgens eigen wensen,
waar dan ook. Technologische toepassingen
kunnen helpen om beperkingen die
een handicap meebrengen minder een
beperking te laten zijn.
50 jaar Het Dorp staat voor vieren en vooruitgang.
Mét anderen, mét vernieuwing,
mét partners in technologie en zorg!
Doe mee, ervaar en maak mee!
Iedereen is van harte welkom. Kijk voor
het volledige programma en de mogelijkheden
op www.hetdorp50.nl
Vernieuwing in de zorg begint bij de dialoog.
Daar waar mensen en ook bedrijven
elkaar ontmoeten, ontstaan er nieuwe
inzichten, de goede gesprekken en dus de
vooruitgang. Van ‘Open het Dorp’ in 1962
naar ‘Het Dorp opent deuren’ in 2012.
Praat mee op:
http://hetdorp50.dialogen.skipr.nl
16 Kijk voor het meest recente overzicht van partners en supporters op www.hetdorp50.nl
17

Adres en huisnummer
‘Arnhem is een fantastische
horecavoorziening rijker’
T-HUIS Park Presikhaaf
Laan van Presikhaaf 3
6826 HA Arnhem
www.t-huisarnhem.nl
026- 362 23 92
Mede door het fantastische nazomerweer
beleefde het T-HUIS op 8 en 9 september
een openingsweekend waar ze van
tevoren alleen maar van konden dromen.
Na de offi ciële opening op vrijdag 7 september,
waren er op zaterdag en zondag
allerlei activiteiten voor de inwoners
van Arnhem en omstreken. Van Vinyl-
‘Vivare en Siza geven
stationskoepeltje een
tweede leven’
mobiel tot schatzoeken in het park voor
de kinderen, proeven van de Oersoep (een
specialiteit in de wijk) en swingen met
de band Soulextension. Ontzettend veel
mensen kwamen het T-HUIS bekijken en
letterlijk en fi guurlijk sfeer proeven. Het
was door de grote drukte fl ink aanpoten,
maar dankzij het begrip en geduld van de
gasten heeft iedereen van zijn hapje en
drankje genoten.
Mensen met een arbeidshandicap kunnen
binnen het T-HUIS horeca-ervaring
opdoen en zo mogelijk, doorstromen naar
een werkplek bij een regulier horecabedrijf.
Elze van Baardewijk, bedrijfsleider:
“We hebben werkcoaches in dienst die
hen begeleiden en daarnaast werken we
met vakkrachten afkomstig uit de horeca.
Het team wordt aangevuld met stagiaires
en studenten die wat bij willen verdienen.
Een mooie mix.”
Het T-HUIS is gevestigd in de stationskoepel
die ooit aan de achterzijde van het
Centraal Station in Arnhem stond. Vivare
‘Bijzonder van buiten
en bijzonder van
binnen’
heeft de koepel opgebouwd in Park Presikhaaf
en Siza huurt het nu als horecavoorziening.
Het T-HUIS is ingericht door ontwerper
Ruud-Jan Kokke. Hij ontwierp en vervaardigde
het interieur samen met de
werkplaatsen van Siza.
U kunt in het T-HUIS terecht voor een
heerlijke kop koffi e met een stuk ambachtelijk
gebakken taart, een biologisch
Miranda Verhoeks:
‘Je viert maar één keer het vijftigjarig bestaan’
“Mij werd gevraagd of ik wilde meedenken
over het feest, omdat vaak dezelfde mensen
steeds actief zijn. Eerst zou ik samen
met een vriendin meedoen, maar zij is te
moe en ligt vaak in bed. Bij het eerste gesprek
was mijn vriendin er wel bij. Iemand
kwam met ons praten over wat wij leuk
zouden vinden. Wij hebben voorgesteld dat
er iets met een markt zou komen, waar je
spullen kan kopen en verkopen. Standjes
met eten en kleding. Zodat mensen die
aan huis gekluisterd zijn, die niet makkelijk
weg kunnen, ook iets leuks hebben. Daarna
vroegen ze of ik wilde meedoen met de
voorbereiding voor het feest, samen met
andere bewoners en medewerkers. Op de
eerste bijeenkomst waren we met veel
mensen. In groepjes van vijf hebben we
gebrainstormd over wat we willen. Willen
we een feest van een dag of van meer dagen?
Wie nodigen we uit? Welke artiesten?
Nodigen we ook oud-medewerkers en oudbewoners
uit? Wordt het reünie-achtig?
Dat soort vragen.
Er kwam een groepje om verder na te denken,
maar daar kon ik niet steeds bij zijn.
Toen heb ik me opgegeven als gastvrouw.
Dat betekent dat je mensen verwelkomt
en weer uitzwaait. Maar ik ben niet door
de selectie gekomen omdat ik adem-
broodje met een heerlijke soep, pannenkoeken,
salades en pasta’s. Dus na uw
werk of het bezoek aan de Stadsboerderij
Presikhaaf kunt u zo bij Het T-HUIS
aanschuiven. Het T-HUIS is geopend van
halingsondersteuning heb. Het risico is
voor mij te groot als daar dan iets mee
zou gebeuren. Dat was wel een teleurstelling.
Nu heb ik een andere rol. Tijdens de
Hollandse Brunch op 27 november ben ik
de quizassistente voor het spel dat er dan
Kijk mij nou!
wordt gespeeld. Ik reik de prijzen uit.
Ik hoop dat het een leuke week wordt
voor iedereen en dat de echte huismussen
hun huis uitkomen. Je viert maar een keer
het vijftigjarig bestaan. En ik hoop dat het
eindfeest keileuk wordt.”
18 19
Miranda Verhoeks
woensdag t/m zondag van 11.00 tot
20.00 uur. De keuken sluit om 19.30 uur.
Kijkt u op www.t-huisarnhem.nl voor meer
informatie, de menukaart en ander nieuws!
U bent van harte welkom.

Voor elkaar
Een mes dat aan drie kanten snijdt
Participatie en emancipatie: twee woorden die in feite hetzelfde betekenen, ook al zal
Van Dale het hier niet mee eens zijn. Als je als mens participeert in de maatschappij dan
emancipeer je ook. Dan word je elkaars gelijke en kun je iets voor elkaar betekenen.
We spraken een aantal vrijwilligers die bij Siza vrijwilligerswerk doen. Mensen die
participeren op hun eigen manier. Waardoor ontmoeting met en emancipatie van
mensen met een handicap mogelijk is. Ieder startte met een heel eigen motivatie.
Eén ding hebben ze gemeen: ze hebben er plezier in. Waardoor het mes aan wel
drie kanten snijdt!
Vrougje Fikke-van der Craats is notulist bij
het voorbereidingsoverleg van de Dorpsraad.
“Eind vorig jaar zag ik op de site van Siza
een oproep staan voor een vrijwilliger als
notulist voor het voorbereidingsoverleg
van de Dorpsraad. Naast mijn bedrijf
had ik nog wat tijd over. Ik zie het als een
maatschappelijke verplichting je in te
zetten voor je medemens. Na een plezierig
Column
Het Dorp 50 jaar
(en) verder!
Het voelde als een examen, zeven jaar geleden
op die stoep van Arie Klapwijk.
Ik was net benoemd als nieuwe bestuurder
van Siza en hij had er – bij de eerste korte
kennismaking al – op gestaan dat ik hem
snel opzocht. Bij de man die Het Dorp
had opgericht en wiens idee navolging had
gekregen in andere landen in Europa, tot
zelfs in Japan. En ik wilde met ‘zijn’ Dorp
(en dat van Mies natuurlijk) verder.
Ik had daar wel ideeën over en daar had hij
er al een paar van gehoord, maar hij wilde
beginnen bij het begin. Of ik wel wist wat
de gedachten achter het concept destijds
waren? En hoe de AWBZ van Het Dorp een
‘instituut’ had gemaakt. Hij gruwelde er van.
En vond dat mijn voorgangers er te weinig
tegen in hadden gebracht. Hij zag in mij een
gesprek met de voorzitter startten
mijn werkzaamheden. Heel spannend,
vooral omdat ik de weg naar Het Dorp
niet kon vinden en dus prompt te laat
kwam bij mijn eerste overleg! Nu wij
een aantal maanden verder zijn, heb ik
het gevoel, dat er een klik met de leden
van de Dorpsraad is. Ik doe dit werk met
veel plezier en hoop dit nog lange tijd
te doen.” n.” als
nieuwe ‘kans’, een kans om de essentie van
waar Het Dorp om draait terug te brengen.
Hij legde het me geduldig uit: nooit was het
de bedoeling geweest dat Het Dorp alleen
voor mensen met een handicap zou worden.
Jazeker, de aangepaste bouw moest het voor
mensen met een handicap mogelijk maken
een eigen leven te leiden, zonder dat ze
steeds op de hulp van anderen waren aangewezen.
Maar een aparte leefgemeenschap
met alleen gehandicapten, dat was nooit de
bedoeling geweest. Het wás toen ook geen
geïsoleerde, naar binnen gerichte wijk.
Bussen vol donerende Nederlanders, die wel
eens wilden weten waar hun donatie in was
gaan zitten, concludeerden dat hun beeld
– een afgeschermde wijk – niet overeenkwam
met de werkelijkheid.
Anita Bongers heeft een uitgebreide CV
op het gebied van vrijwilligerswerk.
Naast haar vele en zeer diverse andere
vrijwillgerstaken, ondersteunt ze nu ook
de cliëntenraad van activiteitencentrum
De Houtmolen.
“Eerlijk gezegd was ik op zoek naar een
stageplaats voor mijn opleiding. Ik hoopte
via vrijwilligerswerk een ingang te vinden.
Dat is niet gelukt, maar ik heb geen
moment spijt gehad van deze stap.
Ik ondersteun nu de cliëntenraad van
AC De Houtmolen. Mijn taken variëren
van koffi e halen tot notuleren. De meerwaarde?
Ik krijg veel waardering van de
leden. Ik kreeg zelfs bloemen met secretaressedag!
Maar voor mij is het belangrijk-
ste dat ik iedere keer een goed gevoel heb
als ik De Houtmolen verlaat.
Maar Ma later ‘sloop’ die geïsoleerde positie
er toch in. Dat had alleen niets te maken
met me het karakter van Het Dorp, het kwam
door doo problemen waarmee andere wijken in
Nederland Ne ook kampten: het pompstation
van Shell ging dicht vanwege milieuoverwegingen,
het postkantoor verdween omdat
Tante Pos moest bezuinigen. Algemeen
gesproken: de middenstand kon het niet
bolwerken. Ontwikkelingen die de afgelopen
jaren en decennia ‘normaal’ waren in Nederland.
Dus ook in Het Dorp.
Wat – paradoxaal genoeg – ook niet hielp
was de opkomst van de focuswoning. Gewone
huizen konden – met subsidie – worden
aangepast en daar konden veel mensen met
een lichamelijke handicap prima in wonen.
De AWBZ-status van Het Dorp zorgde er
voor dat er alleen mensen kwamen wonen
die behalve complexe lichamelijke handicaps
ook nog meer beperkingen ondervonden,
bijvoorbeeld door een progressieve
ziekte of een hersenletsel met blijvende
schade.
Er stond een Dorp waarin de enigen zónder
handicap de vele vrijwilligers en medewerkers
van Siza waren. En dat was dus nadrukkelijk
niet de bedoeling geweest. De bouw
van twee fl ats aan de rand van het terrein, de
John van Hest is vrijwilliger voor de centrale
cliëntenmedezeggenschapsraad. Zijn
werkplek is op het Centraal Bureau van
Siza in Arnhem.
Ik woon in Het Dorp en hoorde dat voor
cliëntenmedezeggenschap een vrijwilliger r
werd gezocht. Dit leek me erg leuk en nu
kom ik elke woensdagmiddag naar het
Centraal Bureau. Wat ik doe? Ik sorteer
pictogrammen voor de huiskameroverleg-
gen van de cliënten. Voor sommigen is taal al
erg lastig en dan is het handig om te com-
municeren met pictogrammen. Dit zijn
eenvoudige plaatjes van allerlei dagelijkse e
zaken. Er zijn honderden pictogrammen. Ik k
sorteer deze op thema, zodat ze makkelijk k
te vinden zijn tijdens het huiskameroverleg.
Het is fi jn om onder de mensen te zijn. n.
Ik ben één van de collega’s. Hier ben ik
geen cliënt. Ik krijg goede ondersteuning
en mijn werk wordt gewaardeerd. Ik hoop p
dit nog lang te doen.”
Vrijwilliger worden bij Siza? Kijk op:
buurtgroepen die ‘s avonds gebruik maakten
van de voorzieningen, de volkstuinen en
de kinderboerderij, dat kon allemaal niet
verhullen dat Het Dorp was verworden tot
een instituut met onzichtbare muren en een
gesloten cultuur. Aldus Arie Klapwijk.
Ik verliet het huis in gedachten. Mensen
kiezen helemaal niet voor een instituut,
tenzij ze niet meer anders kunnen. Daar was
ik al jaren van overtuigd. Want een gesloten,
naar binnen gerichte cultuur versterkt zichzelf;
naar buiten gaan wordt voor bewoners
steeds moeilijker en uiteindelijk moet je van
sterke huize komen om het gewone leven
niet op te geven. Zeker als de organisatie
in de klem van de CAO de werktijden van
medewerkers gelijk stelt met de leeftijden
van bewoners. Zo’n instituut heeft dan een
extra belemmering opgeworpen om te leven
zoals je wenst. Dat geldt voor iedereen, maar
heb je een handicap, dan krijg je er op deze
manier nog een beperking bij.
Het Nieuwe Dorp
Net als elke andere verouderde wijk vraagt
ook Het Dorp om vernieuwing en zelfs
nieuwbouw.
Waarom is dat nog nodig? Is de technologie
nog niet zo ver gevorderd dat je overal kunt
wonen waar je wilt? Voor een deel is dat zo.
In de toekomst kunnen veel meer mensen
met complexe handicaps wonen waar ze willen.
Maar voor een grote groep zal dat nog
Het Dorp zijn. Dat zijn de mensen die naast
technologie de ondersteuning en speciale
behandeling nodig hebben die (nog) niet
elders gegeven kan worden, ook niet met
e-health.
Het Nieuwe Dorp zal meer dan nu mogelijkheden
bieden om technologische vindingen
toe te passen. De nieuw te bouwen woningen
houden daar rekening mee, maar ze
zullen sowieso anders zijn omdat de wensen
van mensen met de tijd ook zijn veranderd.
Die nieuwe ‘stenen’ zullen voor velen het
meest in het oog springen. Maar wie verder
kijkt, verder wil kijken (en dus niet in zo’n
jaren ’60 tourbus wil zitten met de verkeerde
verwachtingen) ziet dat het om veel
méér gaat. Anders gezegd: Het Dorp is méér
dan Het Dorp. Die onzichtbare muren van
weleer, die Arnhem en Nederland ‘buiten’
hielden en de bewoners ‘binnen’, die bestaan
niet meer. Want die willen bewoners
niet.
Wat is dat dan ‘meer’ en ‘beter’ dan nu? Op
de eerste plaats moeten zowel mensen met
als zonder handicap daar kunnen wonen.
Maar het gaat er vooral om mensen met
een handicap te helpen zich zelf te helpen.
Zichzelf een leven te verschaffen zoals iedereen
dat ‘moet’ doen in de samenleving. Dat
vraagt om zorg en ondersteuning die uitgaat
van de mogelijkheden en die de handicaps
compenseert. De WMO en het nieuwe
regeerakkoord bieden daar grote mogelijkheden
voor.
Het Nieuwe Dorp is dan te beschouwen als
een mooie (woon)plek waar mensen met
een handicap hun eigen leven zo zelfstandig
mogelijk kunnen leiden, waar iedereen (dus
ook bedrijven en overheden) kan zien hoe
het óók kan. Het Dorp als een levendige
marktplaats waar technologische bedrijven
samen met bewoners en professionals hun
vindingen ontwikkelen en productierijp
maken. Zodat ook wie vanwege zijn of haar
leeftijd steeds meer op (zorg)technologie
aangewezen is ervan kan gaan profi teren.
Zo ‘geeft’ Het Nieuwe Dorp dus terug, waar
Nederland 50 jaar geleden gegeven heeft.
En is isolement ver weg. Was het in 1962
‘Open Het Dorp’, in 2012 wordt het
‘Het Dorp opent deuren’.
Rob Hoogma
raad van bestuur
20 21

Mede mogelijk gemaakt door
Design ontmoet ambacht
Activiteitencentra emanciperen tot ateliers en ambachtelijke werkplaatsen
In de vorige editie van Samenspel hebt u kunnen lezen over de samenwerking met
ontwerper Ruud-Jan Kokke. Het interieur van het T-HUIS in Park Presikhaaf komt van
zijn hand, alsook de tekeningen van de interieurobjecten. Kokke keek in de ateliers van
Siza welke technieken de mensen daar in huis hebben. Kokke: “Er komt veel bijzonder
werk uit de handen van de cliëntmedewerkers. Door dat te koppelen met design maakt
dat hun werk meer eigentijds en serieus.”
Marktgerichte producten
Don Pinchetti is als regiomanager van Siza
in de Achterhoek nauw betrokken bij de
emancipatie van de activiteitencentra.
Pinchetti: ”We zien dat zowel de werkbegeleiders
als de cliëntmedewerkers het
belangrijk vinden om aan een kwaliteitsproduct
te werken. Zoals een van de
cliënten zei: ‘Dit is kwaliteit, hier doe ik
het voor.’ Cliëntmedewerkers werken op
deze manier aan hun eigen ontwikkeling
en de ontwikkeling van de ambachtstechnieken.
Het maken van design gebruiksvoorwerpen
geeft meer verantwoordelijk-
22
heid. Ook de samenwerking met Ruud-Jan
Kokke stellen ze erg op prijs. Ze vormen nu
een belangrijke schakel in het maken van
een product waar de markt behoefte aan
heeft.” Het enthousiasme van de deelnemers
blijkt wel uit de uitspraak: ”Dit werk
geeft doel aan mijn leven. Wanneer gaan
we met de volgende productlijn starten?’”
Ambachten
Siza gaat in samenwerking met verschillende
ontwerpers hout-, textiel- en
keramiekproducten ontwikkelen. In de
ateliers van Siza beheersen cliëntmede-
werkers ambachtelijke vaardigheden die
je in Nederland niet veel meer tegenkomt.
Zoals gietwerk voor keramiek. Een
prachtige techniek. Maar hoe maak je er
een marktgericht product van? Marco de
Leeuw is door Siza aangesteld als productmanager.
Marco is kunstenaar en heeft
jaren als accountmanager gewerkt bij een
keramiekfabrikant. Hij beschikt over een
goed netwerk om dit verder uit te bouwen.
Hij heeft een ronde gemaakt langs
de verschillende werkplaatsen en bekijkt
welke technieken de cliëntmedewerkers
daar beheersen. De Leeuw: ”Het is de
bedoeling dat we ook van elkaar gaan
leren. Als er op de ene plek fantastisch
geglazuurd wordt, dan brengen we die
kennis over naar andere ateliers. Contacten
met onderwijsinstellingen horen ook
bij deze ontwikkeling.” Marco legt contact
met toonaangevende ontwerpers, die
werken met textiel, hout en keramiek.
De Leeuw: “Zowel ontwerpers als de
ateliers zijn zeer enthousiast. De eerste
gesprekken zijn geweest en we verwachten
dat we zeer mooie productlijnen
kunnen gaan opzetten.” Pinchetti:
“De verkoop? Een mooie webshop lijkt
een optie, maar we leggen ook contacten
in de branche van meubeldesign. Prachtig
hoe verschillende werelden elkaar versterken
in dit project.”
Siza bedankt
Recept voor een
fantastisch uitstapje
Men neme:
• een groep enthousiaste, betrokken vrijwilligers van Alliander
• een pretpark
• cliënten van Siza (uit De Laar en Rijkerswoerd) die zin hebben in een uitstapje
• een rugzakje met eten en drinken
• mooi weer
Maandag 8 oktober voegden we al deze
ingrediënten bij elkaar. En er ontstond een
fantastische dag waar iedereen met veel
plezier op terug kijkt. Twintig medewerkers
van Alliander, vier begeleiders van
Siza en twintig cliënten van Siza gingen
samen een dag op stap. Om 9.00 uur
vertrok de bus richting Bottrop, op naar
Movie Park. Een medewerker van Arnhem
Cares nam de rol van reisleider op zich en
heette iedereen hartelijk welkom. Tussen
de medewerkers van Alliander zaten een
aantal rasechte entertainers en al snel
was het feest in de bus en klonk het ene
na het andere lied. In opperbeste stemming
arriveerde de groep bij Movie Park,
bezocht een show en genoten daarna
van de lunch. ’s Middags vormden ze vier
groepen en ging elke cliënt met een buddy
op stap. Zo kon elke cliënt doen wat hij of
zij wilde, in een eigen tempo en met een
rugzakje vol lekkers van Alliander. Chantal,
een van de Siza-begeleiders: “Cliënten
kwamen zelfs los van de begeleiders en
liepen aan de arm van hun buddy gezellig
te kletsen. Een mooie ervaring.”
Moe en voldaan keerde aan het eind van
de middag de groep terug naar Arnhem,
boordevol prachtige herinneringen!
‘Al snel was het
feest in de bus en
klonk het ene na
het andere lied’
Colofon
Ik woon, ik werk, ik leer, ik ontspan...
mede mogelijk door Siza
Voor mensen met een handicap
Samenspel
Een uitgave voor medewerkers,
donateurs, sponsors en relaties en
verschijnt drie keer per jaar.
Redactie
Siza Marketing & Communicatie
Postbus 532, 6800 AM Arnhem
(026) 37 79 144
samenspel@siza.nl
Tekst
Siza Marketing en Communicatie
Mieka Vroom
Fotografi e
Bernard Vink (coverfoto, pagina 3, 4, 11,
12, 13, 19), Simone de Geus (pagina 22),
Ans Dekkers, fotogravin (pagina 5)
Op de cover
Matthijs Wits
Ontwerp en layout
Kees de Bruijn grafi sch ontwerper
Ellecom
Drukwerk
Rikken Print b.v., Gendt
De redactie kiest zorgvuldig welke
artikelen in Samenspel komen te
staan. Vanwege de ruimte kunnen
we aangeleverde artikelen eventueel
inkorten of (nu nog) niet plaatsen.
Iets overnemen uit Samenspel?
Dat vinden we een compliment,
maar we willen het wel graag vooraf
weten. Bel of mail ons gerust met uw
vraag, een idee voor een onderwerp,
informatie of artikelen.
Indien u ons magazine niet meer
wenst te ontvangen, kunt u mailen
naar: samenspel@siza.nl
23

‘Vrijheid en
onafhankelijkheid
’
‘Ik wil
meedoen’
‘Inspraak
hebben en
je mening
geven’
‘Werk
dat bij mij
past’
Zorg en dienstverlening aan mensen met een handicap