Recht op onteigening - Van der Feltz Advocaten

echt op onteigening
ingrijpen in de eigendomspositie van de burger. Typerend is de opmerking van senator
Verkouteren: Deze wet heeft in het algemeen een sociaal-democratisch tintje en de heeren
weten: ik doe niet aan socialerigheid; op dat punt ben ik niet psychisch besmet. 73
In de Waterwet lijkt overigens ervoor te zijn gekozen om (ook) bij oplegging van
gedoogplichten niet uit te gaan van volledige schadeloosstelling, maar van nadeelcompensatie,
een type vergoeding dat zeker niet een garantie biedt op volledige
schadeloosstelling. Toch kan uit de tekst en toelichting van de Waterwet worden
afgeleid dat de wetgever niet heeft beoogd een materiële wijziging in de schadeaanspraken
aan te brengen. 74
Alvorens een gedoogplicht kan worden opgelegd, moet met de beoogd gedoogplichtige
in overleg worden getreden om te bezien of niet wellicht toch tot een minnelijk vergelijk
kan worden gekomen. 75 Lukt dat niet, dan zal doorgaans oplegging van een gedoogplicht
volgen.
Overigens is in dit verband interessant het antwoord op de (bij mijn weten nog
niet in de rechtspraak beantwoorde) vraag of een ondernemer een gedoogbeschikking
kan krijgen om de verplichting tot het moeten betalen van precario te ontlopen
voor het hebben van kabels of leidingen in gemeentegrond (of provinciegrond).
In de fiscale rechtspraak geldt namelijk het uitgangspunt dat precario niet
verschuldigd is in geval een kabel of leiding in gemeentegrond (of provinciegrond)
ligt op basis van een daadwerkelijke gedoogbeschikking. De achterliggende gedachte
is dat precariorechten slechts mogen worden geheven indien (een provincie of)
gemeente veroorlooft of toelaat dat de heffingsplichtige voorwerpen heeft onder,
op of boven de voor de openbare dienst bestemde provinciale of gemeentegrond of
-water. Als er een gedoogbeschikking is afgegeven, vormt niet de toestemming van
de gemeente de rechtsgrond voor het liggen van de leiding, maar die beschikking.
Daarmee ontvalt dus de grondslag voor de precarioheffing.
73 Kamerstukken I 1926/27, 49 (vel 214), p. 825. Zie over de liberale en de sociaal-democratische visie op
eigendom en de invloed daarvan op de schadeloosstelling voor onteigening onder meer Allen 2010.
74 G.M. van den Broek & F.A.G. Groothuijse 2008, Zie ook Van Ravels 2006, met name p. 231 e.v. Zie ook de
uitspraak Vz. Rb. Rotterdam 2 november 2011, LJN BU3686, waarin de voorzieningenrechter uit de tekst en
toelichting van de Waterwet afleidt dat de wetgever niet heeft beoogd een materiële wijziging aan te brengen
met betrekking tot de uit te keren schadeloosstelling bij oplegging van een gedoogplicht krachtens die wet en
dus ook in die gevallen moet worden uitgegaan van volledige schadeloosstelling.
75 Vergelijk het soortgelijke voorschrift in artikel 17 Onteigeningswet. Zie ook ABRvS 30 mei 2012, TBR 2012, 169
m.nt. J.A.M.A. Sluysmans (Gedoogbeschikking 380 kV Randstad Zuid).
21