B I D D A G voor gewas & arbeid Pieltsjerke 2 0 1 ... - PKN Gaastmeer

B I D D A G
voor gewas & arbeid
Pieltsjerke 2 0 1 2
ds. Tieneke van Lindenhuizen, Gaastmeer
Welkomstwoord en het aansteken van de kaars (Iona Gloria lied 14)
Licht in de nacht, dat duister verdrijft
ontsteek het, wees het, Jij
Intochtslied: Leafde, foar de tiden berne… TT 48, mel. gesang 459
1. Leafde foar de tiden berne
as jo Wurd fan ’t oanbegjin,
leafde, wol ús hert bewenje
as geheim en segening.
3. Leafde is jo heechste namme,
dy woen’ Jo te kennen jaan.
Leafde freget ja en amen,
hiel ús hert en al ús dwaan.
5. Leafde lit har folút skinke
as de alderbêste wyn.
Leafde wol it feest betinke:
Jo helj' ús as gasten yn.
2. Leafde dy’t ta ús har kearde,
fonk dêr’t libben oan ûntspringt,
machtich wapen tsjin it kweade,
lêste wurd dat frede bringt.
4. Leafde wol harsels net sykje,
mar bloeit op toch goede trou.
Op it fûnemint fan leafde
ha Josels ús libben boud
6. Leafde boppe alle leafde,
dy't har himelsblau oer elts
hinne spriedt, wol ús genêze,
Leafdeboarne, Leafde sels!
Gebed voor de maaltijd en we zingen: Iona Gloria lied 7
1

Lekker ite…
Na de maaltijd lezen we Matteüs 20, 1-16
1 Het is met het koninkrijk van de hemel als met een landheer die er
bij het ochtendgloren op uit trok om dagloners voor zijn wijngaard te
zoeken. 2 Nadat hij met de arbeiders een dagloon van een denarie
overeengekomen was, stuurde hij
hen naar zijn wijngaard. 3 Drie uur
later trok hij er opnieuw op uit, en
toen hij anderen werkloos op het
marktplein zag staan, 4 zei hij ook
tegen hen: “Gaan jullie ook maar
naar de wijngaard, de betaling zal rechtvaardig zijn.” 5 En ze gingen
erheen. Rond het middaguur ging hij er nogmaals op uit, en drie uur
later weer, en handelde als tevoren. 6 Toen hij tegen het elfde uur
van de dag nog eens op weg ging, trof hij een groepje dat er nog
steeds stond. Hij vroeg hun: “Waarom staan jullie hier de hele dag
zonder werk?” 7 “Niemand wilde ons in dienst nemen,” antwoordden
ze. Hij zei hun: “Gaan jullie ook maar naar de wijngaard.” 8 Toen de
avond gevallen was, zei de heer van de wijngaard tegen zijn
rentmeester: “Roep de arbeiders bij je en betaal hun het loon uit.
Begin daarbij met de laatsten en eindig met de eersten.” 9 En zij die
er vanaf het elfde uur waren, kwamen naar voren en kregen ieder
een denarie. 10 En toen zij die als eersten waren gekomen naar voren
stapten, dachten ze dat zij wel meer zouden krijgen. Maar ook zij
kregen ieder die ene denarie. 11 Toen ze die in handen hadden,
gingen ze bij de landheer hun beklag doen: 12 “Die laatsten hebben
één uur gewerkt en u behandelt hen zoals u ons behandelt, terwijl wij
het onder de brandende zon de hele dag hebben volgehouden.” 13
Hij gaf een van hen ten antwoord: “Beste man, ik behandel je toch
niet onrechtvaardig? Je hebt toch ingestemd met het loon van één
denarie? 14 Neem dan aan wat je toekomt en ga. Ik wil aan die
laatsten nu eenmaal hetzelfde betalen als aan jou. 15 Of mag ik met
mijn geld niet doen wat ik wil? Zet het kwaad bloed dat ik goed
ben?” 16 Zo zullen de laatsten de eersten zijn en de eersten de
laatsten.’
2

Zingen: psalm 67, 1 en 2
1. Mei God ús oansjen yn genede
en ús syn rike seine jaan.
Mei foar ús folk yn geunst en frede
syn antlit ljochtsje_oer al ús dwaan.
Jou dat elk op ierde / wit hoe't Jo ús liede
en jo wegen ken,
lit der heid'nen eagen, / frij fan waan en leagen,
ek jo heilljocht sjen.
2. De folken sille,_o God, Jo priizje,
ja, alle folken fier en hein;
de naasjes sil Jo lof bewiizje
en jubelsjonge_oant ierdryks ein.
Alles sil Jo earje, / om't Jo wiis regearje,
rjochtsje_oer elkenien.
Jo bin 't dy't op ierde / alle folken liede,
Jo en oars gjinien.
Korte overdenking
We zingen het mooiste lied… Tussentijds 82
3

Toetje
2. Wie kan in ons een brief van Christus lezen,
als niet de Geest ons aan elkander rijgt,
die ons als dode, levenloze letters
beademt en tot nieuwe zin herschrijft ?
3. Om woord voor woord zijn liefde te vertalen,
dat blijft voor ons bestaan het doel, de zin.
Om mensen zijn ontferming te herhalen
zijn wij gezonden, deze wereld in.
Dankgebeden
Slotlied: Iona Gloria, Nu het avond is…
Zegen:
Heb de avond lief, het wijkende licht,
de rust van je handen en van je geest.
Heb het zwijgen lief en ontdek de geheimen
waar geen woorden voor zijn.
Wat de dag heeft gezaaid,
het doen en het spreken,
bedek dat met nacht en stilte
en laat het rijpen.
Eens zal het vrucht worden, op zijn tijd.
Moge God ons, u en jou, zó zegenen.
Allen: Amen
4

P R E E K
(Geinspireerd door Eugen Drewermann, Taal voor de ziel)
Volgende week hebben wij onze gezin-school-kerk-week met als thema: Anders dan je
denkt. En het verhaal dat we net lazen, doet volgende week ook mee. Het verhaal van de
werkers in de wijngaard. Eén van de mooiste gelijkenissen uit Matteus. Passend bij
vandaag, passend bij onze biddag. Maar eigenlijk passend bij iedere dag.
Het is een spannend verhaal waarin veel gebeurt. Maar ik kan me ook voorstellen dat je ‘t
een lastig verhaal vindt. Omdat je denkt of gelooft dat er iets niet klopt, dat het niet
helemaal gaat zoals het hoort. Het is in ieder geval anders dan je denkt…
Laat ik voorop stellen dat dit verhaal gaat over God. Want met de eigenaar van de
wijngaard wordt God bedoeld. En als je dit verhaal goed begrijpt, dan weet je ook hoe God
is, hoe God wil zijn. Wat God betekent. Maar dit verhaal gaat ook over jou, over hoe jij God
begrijpt en wil begrijpen. En hoe jij in het leven wilt staan met jouw God. Ik zal jullie
uitleggen waarom…
Het gaat dus over een landheer die werkers voor zijn wijngaard nodig heeft. Mooier thema
kun je je niet wensen op biddag. En heeft iemand onthouden hoe vaak die landheer naar de
markt gaat om werkers te halen? Niet één keer, niet twee keer, maar 5 keer. Zoveel werk is
er te doen. Bij het ochtendgloren, drie uur later, rond het middaguur, drie uur later weer en
tegen het elfde uur, als het eigenlijk geen zin meer heeft. In onze ervaring zou je vijf uur
kunnen zeggen, een uur voordat de meeste mensen stoppen met werk.
En wat gebeurt er? De rentmeester betaalt hun loon uit en begint met degenen die het
laatst gekomen zijn: zij krijgen één denarie, het volle tarief voor een hele dag arbeid. Dan
beginnen de mensen die het eerst waren gekomen al te rekenen natuurlijk. Als zij één uur
gewerkt hebben en één denarie krijgen, moeten wij er dus twaalf krijgen. Maar de mensen
die drie uur gewerkt hebben krijgen ook één denarie. En langzaam dringt het tot hun door
dat ze allemaal over één kam geschoren worden. En ze worden boos. Het is ronduit
onrechtvaardig wat deze landheer doet.
Maar is dat ook echt zo? Gebeurt er iets onrechtvaardigs? Nee. Ze hebben toch precies
gekregen wat ze hadden afgesproken? Lees vers 2, ze spreken een dagloon af van één
denarie. De landheer houdt zich dus keurig aan de afspraak. En de mensen die later
kwamen heeft hij helemaal niets beloofd: hij heeft alleen gezegd dat de betaling
rechtvaardig zal zijn.
Maar hoe zit het dan? Waarom denken wij dat dit onrechtvaardig is? Hebben wij soms
geleerd om dit onrechtvaardig te vinden? We gaan nog even een stukje dieper…
In de wet van Mozes, Deuteronomium 24, 14 en 15 wordt bepaald dat mensen die werken
op dezelfde dag moeten worden uitbetaald. En dat was ook nodig want die dagloners
hadden verder geen inkomsten. Met het geld dat ze ’s avonds verdienden gingen ze inkopen
doen voor zichzelf en hun familie: wat broden, dadels, meloenen, noem het maar op. Iets
5

om van te leven. Het moest en moet iedere dag opnieuw verdiend worden. Daarom staat in
Matteus 6 ook ‘Geef ons vandaag het brood dat wij nodig hebben.’ Deze dagloners weten
niet waar ze morgen van kunnen leven. En dat was in de dagen van Jezus heel gebruikelijk.
Als je dat weet krijgt het verhaal een hele andere wending. Als die landheer het
rechtvaardig had gedaan - in onze ogen dan - dan hadden alleen de mensen van het eerste
uur genoeg verdiend om eten te kopen voor die dag. En hadden al die andere mannen te
weinig geld gehad. Hadden ze hun gezinnen die dag niet kunnen onderhouden.
God kijkt dus niet naar wat je gepresteerd hebt, maar kijkt naar wat je nodig hebt. God kijkt
niet naar de geleverde arbeidsprestaties maar naar de behoefte van de mens. Je dagelijks
brood. Sterker nog, ZO FANTASTISCH, keer op keer gaat hij naar de markt en als er ook de
vijfde keer nog mensen staan die geen werk hebben gevonden, neemt hij ze mee en zorgt
ervoor dat ook zij genoeg krijgen om er diezelfde dag nog van te kunnen leven. Ze krijgen
wat ze minimaal nodig hebben. En kun je daar tegen zijn? Ben je boos omdat God zo goed
is?
Ben je boos omdat God afstapt op de mensen die onderop liggen, achteraan staan? Nee, dit
verhaal vertelt ons hoe God is, en dat jij, als je je afvraagt waar je in je leven op af moet
stappen, dat je dan zeker ook op de laatsten af moet stappen.
En die laatste zin, de eersten zullen de laatsten zijn, dat is echt een Jezus-opmerking. En dat
is niet dreigend bedoeld ofzo. Dat past helemaal niet bij God en bij Jezus. In ons verhaal
betekent het dat God juist ook voor de laatsten zorgt. Want zoveel heeft God te geven. Zo
royaal is God. Trouwens, als je Matteus echt goed begrijpt, dan zijn wij allemaal die werkers
van het laatste uur. Het volk Israel is het volk van God, zij waren eerst. En wij, wij zijn er later
bij geroepen maar delen volop in de overvloed van God. Inderdaad, anders dan je denkt.
Amen.
6