Haal een hogere opbrengst met meer voederwaarde Zeker ... - Basf

juni 2013
Oogst extra zetmeel met Retengo Plus
Haal een hogere opbrengst
met meer voederwaarde
Dat een bladbespuiting met Retengo Plus leidt tot een prima bescherming van
maïs tegen bladschimmels én ook nog eens een forse opbrengstverbetering geeft,
was voor Michiel Bosdijk van BASF geen verrassing. Bart Tas van Schothorst
Feed Research berekende door wat het effect is op de voederwaarde en
de melkproductie.
Een toenemend aantal veehouders besteedt meer aandacht aan de maïsteelt. De voederwinning is
immers een belangrijke schakel voor een goede melkproductie. „In de maïsteelt is een efficiencyslag
mogelijk, en veehouders grijpen die kans”, vertelt Michiel Bosdijk, technisch voorlichter bij BASF. Ook
maatregelen die het risico op een misoogst beperken, staan in de belangstelling.
Het nieuwe gewasbeschermingsmiddel Retengo Plus is daar een goed voorbeeld van. „Het beschermt
de maïsplanten tegen een aantasting met bladvlekkenziekten. En bovendien geeft het bij een lage
infectiedruk nog steeds meerwaarde”, constateert Bosdijk aan de hand van vele proeven over meerdere
jaren. Dat komt doordat het maïsgewas sowieso langer groen en vitaal blijft tijdens de hoogproductieve
periode. En dat levert een betere voederwaarde op.
Betere kolfvulling
Bart Tas, onderzoeker en adviseur van Schothorst Feed Research in Lelystad boog zich over de
voederwaardeanalyses behorende bij de proeven met Retengo Plus. Hij constateert dat de mestwetgeving
het vaak onmogelijk maakt de maximale maïsopbrengsten te realiseren. „We kunnen maïs niet
optimaal bemesten. Daardoor is het gewas gevoeliger voor stressfactoren, en halen we niet de maximale
opbrengst. Ik concludeer dat met een bespuiting met Retengo Plus de maïs stressbestendiger
wordt en de kolfvulling beter.”
Hogere opbrengst van betere kwaliteit
De gunstige effecten resulteren volgens de voerspecialist in een hogere opbrengst van gemiddeld 850
kilogram droge stof per hectare. Ook kunnen maïstelers rekenen op een toename in voederwaarde van
Gemiddeld met Retengo Plus
+ 850 kg drogestof
+ 25 VEM
+ 25 g zetmeel/kg ds
+ €250,- per hectare
Zeker meer zetmeel
Eén bespuiting met het gewasbeschermingsmiddel Retengo Plus beschermt
uw maïsgewas tot de oogst tegen bladvlekkenziekten. Ook verbetert de
voederwaarde met €e250,- per hectare.
Sinds de grootschalige uitbraak van bladvlekkenziekte
(Helminthosporium) in maïs in 2007,
wordt de schimmelziekte verspreid over heel
Nederland regelmatig waargenomen. BASF
ontwikkelde daarop het fungicide Retengo
Plus. Met een preventieve bespuiting stellen
maïstelers zo hun zetmeelproductie veilig.
Bijkomend voordeel van Retengo Plus is dat
het een middel is met AgCelence effect. Vele
onderzoeken wezen uit dat een bespuiting
altijd een meerwaarde heeft, ongeacht of
de ziektedruk hoog of laag is. Dat uit zich in
Gemiddeld e250,- meer aan voederwaarde is het resultaat van een bespuiting met
Retengo Plus becijferde Bart Tas (r). Michiel Bosdijk (l) onderzocht de veldresultaten.
gemiddeld e250,- per hectare. Tas becijfert: „Dat komt neer op een toename van ruim 25 VEM en ruim
25 gram zetmeel/kilogram droge stof.” Bovendien geeft Retengo Plus een betrouwbare bescherming
tegen bladvlekkenziekten. „En geen schimmelaantasting betekent simpelweg een smakelijkere, stabielere
kuil wat de voeropname bevordert.”
AgCelence effect
„De toename in voederwaarde geldt bij zowel lage als hogere ziektedruk; we noemen dat het AgCelence
effect”, vertelt Bosdijk. De bespuiting is volgens hem een verzekering tegen een schimmelaantasting.
„Je stelt je productie veilig”, redeneert hij. Maar omdat de ziektedruk niet te voorspellen is, ziet hij het
als een meerwaarde dat de opbrengsten en gehalten altijd toenemen. „Uit de proeven blijkt dat - ook
bij lage ziektedruk - de opbrengst en de betere kwaliteit toeneemt, zonder schade aan het gewas toe
te brengen”, concludeert Bosdijk.
Lees verder op pagina 3. t
een hogere kilogramopbrengst maïs met een
kwalitatief betere samenstelling. De plus in het
VEM-getal is ruim 25 en het zetmeelgehalte
neemt toe met ruim 25 g/kg ds. Dat komt overeen
met een meeropbrengst in voederwaarde
(kVEM) van e250,-.
Retengo Plus wordt éénmalig gespoten
vlak voordat de pluim in de maïs verschijnt.
Meestal is dat medio juli. Daarmee geef je de
maïsplanten een optimale bescherming tegen
schimmelziekten.

Bespuiting Retengo Plus rendeert altijd
„Maïs oogsten met méér zetmeel”
In veldproeven in maïs constateerden Jan en Reinier Bouwhuis dat ze met een
bespuiting Retengo Plus een hoger korrelgewicht met een hoger drogestof- en
zetmeelgehalte oogsten.
„Normaal gesproken zaaiden we de maïs, deden
onkruidbestrijding, en keken er daarna bijna niet
meer naar om. Nu we het gewas intensiever
volgen, zien we dat er zeker verbeteringen mogelijk
zijn.” Dat is de conclusie van maïsteler en
pluimveehouder Reinier Bouwhuis, die Retengo
Plus nu twee jaar in proeven heeft ingezet. „Je
spuit Retengo Plus nooit voor niks.” Daarmee
doelt hij op de bescherming tegen bladvlekkenziekten:
„Als er ziekte in komt, ben je te laat”, en
de bijkomende opbrengstverhoging.
Directe besparing
Het hele areaal van honderd hectare voeren
vader en zoon Jan en Reinier Bouwhuis aan hun
85.000 legkippen. „En dan kopen we ook nog
korrelmaïs bij”, vertelt Reinier op hun bedrijf in
Westerbork. Samen met de echtgenotes runnen
ze de akkerbouw- en pluimveetak. Het rantsoen
van de kippen bestaat uit geplette korrelmaïs,
graan en kernvoer. „Aan de hand van de kwaliteit
van de maïs en de tarwe passen we het kernvoer
aan. Dat komt heel precies. Hebben we maïs van
goede kwaliteit, dan kunnen we het kernvoer
Vraag & antwoord
Praktische adviezen over Retengo Plus
1 4
2
3
Welke dosering Retengo Plus is aanbevolen?
goedkoper inkopen”, legt de pluimveehouder uit.
Dat betekent concreet dat het hen direct kosten
bespaart als de maïs geoogst wordt met een
hogere opbrengst en een hoger zetmeelgehalte.
Korrelvulling
Twee jaar lang voerde Reinier Bouwhuis veldproeven
uit met Retengo Plus. Het eerste jaar
was de maïs 1,80 meter hoog op het moment
van spuiten. „Je zag er niets van weer”, zegt hij
wanneer hem gevraagd wordt naar eventuele
gewasschade.
Wat Bouwhuis betreft zit de winst in de gelijkmatigere
afrijping met Retengo Plus. „Sterft het
gewas te vroeg af, bijvoorbeeld als gevolg van
bladvlekkenziekten, dan rijpt het gewas niet
goed af”, is de ervaring van Bouwhuis. En dat
gaat ten koste van de opbrengst, met name in
de drogestofopbrengst. „Met Retengo Plus zien
we een gelijkmatige afrijping met een goede korrelvulling.
Op sommige stukken konden we het
op de streep af zien. Ik overweeg om dit jaar ons
gehele areaal met Retengo Plus te bespuiten.”
Het advies luidt: 1,5 liter Retengo Plus per hectare. Optimaal tijdstip is kort voor het in de
pluim komen van de maïsplanten. De maïs is dan 1,70 meter tot 1,90 meter hoog en al het
productieblad is gevormd.
Hoe hoog moet de spuitboom kunnen?
Net boven de maïs is voldoende. De meeste spuitmachines kunnen dat. De bladeren boven
de maïskolf zijn belangrijk voor de zetmeelproductie. Daarom moeten deze bladetages
beschermd worden, daar vindt de meeste fotosynthese en dus productie plaats.
Veroorzaakt het spuiten geen schade aan het gewas?
In praktijkproeven is ervaring opgedaan met het spuiten van een maïsgewas van 1,70 meter
tot 2,00 meter hoog. Bij spuiten vóór het in de pluim komen, valt nadien weinig tot geen
schade waar te nemen. De stengel is dan nog niet verhout en is dus buigzaam. De maïs in
de spuitsporen komt weer overeind.
Een optimale maïsteelt realiseren in Denemarken is
een uitdaging. Denk aan het kortere groeiseizoen
en strenge eisen op het vlak van bemesting. En ook
daar steken bladvlekkenziekten steeds meer de kop
op. Deense maïstelers passen daarom de Deense
variant van Retengo Plus toe. „We hebben afgelopen
jaar bovengemiddelde kwaliteit maïs kunnen oogsten”,
vertelt melkveehouder Jos Tax. Met zijn compagnon
Gerrit van der Meer, die ook Nederlanders
begeleid naar Denemarken, runt hij Tax-Meer I/S een
5
6
Rendementsverhoging met Retengo Plus
Nederlandse boeren melken goed
van behandelde maïs
melkveebedrijf met 1200 melkkoeien in Agerskov.
Zelf telen ze 250 hectare maïs en 150 hectare gras,
daarbij komt nog maïsteelt van collega’s.
Afgelopen jaar spoot Tax 230 hectare maïs met het
fungicide. „Wat opviel was dat de maïs tot het eind
groen blijft en mooi gelijkmatig afsterft”, vertelt de
melkveehouder. Daardoor is de kolfvulling optimaal
en neemt de kwaliteit van de kuil toe. „We zijn dik
tevreden met de kuiluitslagen die allemaal rond 990
Maïstelers en pluimveehouders Jan (r) en Reinier Bouwhuis zijn enthousiast over de
2011 2012
Toename bruto korrelgewicht + 7,0% +5,0%
Toename drogestofopbrengst + 6,9% +4,4%
Toename zetmeelopbrengst +10,1% +4,6%
Maïstelers in Denemarken bestrijden schimmels in maïs
rendementsverhoging die ze halen met Retengo Plus.
Kan ik niet eerder Retengo Plus toepassen?
Spuiten als de maïs lager is kan wel, maar onderzoek wijst uit dat maïstelers dan niet
optimaal profiteren van het effect. Bladvlekkenziekten manifesteren zich als de plant
verminderde weerstand heeft, meestal pas bij de bloei. Daarom is vóór het in bloei komen
het optimale moment om het maïsgewas een bescherming mee te geven.
Als de ziektedruk achteraf laag blijkt, spuit ik dan voor niks?
Een bespuiting met Retengo Plus verdient zich altijd terug, ook bij lage ziektedruk. Dit is
het AgCelence effect. Bovendien is de maïsteler ervan verzekerd dat bladvlekkenziekten
niet voor problemen kunnen zorgen.
Als maïs langer groen blijft, wordt de oogst dan niet later?
Nee. De maïs is alleen groener tijdens de hoogproductieve periode. De afrijping verloopt
gelijkmatiger en zonder vertraging. Voor het oogstmoment betekent dit meer flexibiliteit.
VEM lagen. We melken er goed van”, aldus Tax.
Om het effect van het fungicide te testen sloeg hij op
een perceel een spuitbaan over. „Daar ging de maïs
vroeger dood en waren de korrels minder gevuld.
Dus hebben we opbrengst gemist.” Op basis van
de resultaten is de melkveehouder ervan overtuigd
dat de investering zich terugbetaalt. „Je beperkt
de risico’s. Maar ook bij twijfel over de ziektedruk
verwacht ik een goed rendement door een betere
zetmeelopbrengst.”

Maïsteler en loonwerker Gijs van der Woerd:
„Optimale maïsteelt met Retengo Plus”
Retengo Plus is voor loonwerker Gijs van der Woerd een belangrijke factor om meer zetmeel van een hectare te halen.
Bovendien voorkomt hij daarmee risico’s op bladvlekkenziekten.
Een goede afrijping van maïs staat voor loonwerker Gijs van der
Woerd in Zoelen gelijk aan een succesvolle maïsteelt. Want dat
betekent volgens hem dat het gewas maximaal doorgroeit en vervolgens
afrijpt, en dat resulteert in een hogere zetmeelopbrengst.
„Bij CCM word je daar direct op uitbetaald, maar ook voor snijmaïs
is meer zetmeel directe winst.” Van der Woerd heeft voor de maïsteelt
goede verwachtingen van het maïsfungicide Retengo Plus.
Afgelopen jaar heeft hij op een perceel van een klant ervaring op
gedaan in een demoveld.
Risico op misoogst voor zijn
Loonbedrijf Van der Woerd B.V. verzorgt de maïsteelt voor 600
tot 700 hectare. Daarnaast teelt Van der Woerd op het akkerbouwbedrijf
160 hectare snij- en korrelmaïs. De laatste jaren zag
Van der Woerd met regelmaat gigantische problemen met bladvlekkenziekten,
zoals hij het zelf zegt. „Snijmaïs met bladschimmels
zijn slechter verkoopbaar, kuilen met bladschimmels zijn moeilijker
goed te houden. En bovendien rijpt een gewas met bladschimmels
niet goed af. Daardoor is het oogstmoment lastig vast te stellen.”
Het is volgens de loonwerker dus zaak de risico’s op deze problemen
voor te zijn; raskeuze is daar een element in. „Maar ook
de inzet van Retengo Plus is een preventieve maatregel”, is zijn
overtuiging. Bovendien rekent Van der Woerd ook nog eens op een
fikse meeropbrengst. „Ik vergelijk het wel eens met de bietenteelt.
Sinds we daar bladvlekken bestrijden is de suikeropbrengst omhoog
geschoten. Ook in maïs is de bespuiting snel terugverdiend
door een hogere opbrengst en een betere kwaliteit.”
t
vervolg van pagina 1.
Een bespuiting van maïs met Retengo Plus levert een hogere
drogestofopbrengst op met een hoger gehalte aan zetmeel
per kilogram drogestof. Hoe dat zit en welk effect dat heeft,
legt onderzoeker en adviseur Bart Tas van Schothorst Feed
Research uit.
Betere afrijping heeft voordelen
„Het doel van elke melkveehouder is een hoge melkproductie
gecombineerd met een hoge melkeiwitproductie, daar
word je op uitbetaald”, stelt de onderzoeker. Daarvoor heeft
de koe glucose en eiwitten nodig. Maïs is een belangrijke
leverancier van zetmeel, waaruit de glucose wordt gevormd.
„Wat opvalt aan de partijen die een bespuiting met Retengo
Plus hebben gehad, is dat de maïs beter is afgerijpt. De
kolfvulling is beter. Dat betekent een hoger zetmeelgehalte
met in verhouding minder celwanden”, legt hij uit. Daardoor
is de verteerbaarheid beter.
Hoger aandeel bestendig zetmeel
„Ook is in de met Retengo Plus behandelde partijen het
aandeel bestendig zetmeel hoger”, aldus Tas. Bestendig
zetmeel passeert de pens en wordt in de darmen efficiënt
omgezet naar glucogene nutriënten.
Een hoger aandeel bestendig zetmeel pakt vooral gunstig
uit voor melkveehouders met een rantsoen met een aandeel
maïssilage tot 40%. Voor rantsoenen met een groter
aandeel maïssilage is juist de extra drogestofopbrengst een
groot pluspunt.
Naast de meeropbrengst vindt Gijs van der Woerd de bedrijfszekerheid van Retengo Plus een belangrijk punt.
Spuitervaring
Van der Woerd spoot afgelopen jaar maïs van twee meter hoog
met een spuitmachine met een bodemvrijheid van 1.20 meter.
En hoewel de maïs in de sporen wel iets naar een kant hing,
herstelde het zich snel. „Na een paar dagen was er niets meer
van te zien”, stelde hij vast. De toepassing vlak voor het moment
dat de maïs in de pluim komt is daardoor geen enkel probleem.
„Voer wordt alsmaar duurder. Optimalisatie van de maïsteelt is dus
belangrijk en Retengo Plus kan daar een belangrijke rol in spelen.
Enerzijds om de risico’s te beperken, anderzijds om de opbrengst
te maximaliseren.”
Meeropbrengst
Het valt Tas op dat de resultaten van de proefvelden van
PPO in Lelystad overeenkomen met de kuiluitslagen van
praktijkproeven. „Het geeft hetzelfde beeld.” Daarbij is
onderscheid gemaakt in proeven met een hoge en lage
ziektedruk. En ook bij geen of een lichte ziektedruk blijkt
de extra opbrengst te worden gescoord. „Ook dan stellen
we een hogere kolfopbrengst, een hoger zetmeelgehalte
en een lager aandeel celwanden vast. Retengo Plus is dus
meer dan een verzekering. De resultaten van de proeven
geven aan dat maïstelers altijd op een gunstig kwaliteitseffect
kunnen rekenen”, besluit Tas.
Schothorst Feed Research
Schothorst Feed Research in Lelystad is het kennis- en
informatie-instituut als het gaat om diervoeding voor
varkens, pluimvee en rundvee. Op het proefbedrijf
zijn 220 melkkoeien beschikbaar voor de uitvoering
van voedingsonderzoek. Het rundveecluster, waartoe
Tas behoort, is ook verantwoordelijk voor de
voederwaardering.

Project ’Risicomanagement in de melkveehouderij’
Voerefficiëntie wordt het sleutelwoord
Welke risico's loopt de melkveehouder van de toekomst? Corine Peek-Fokker is trekker van het
project dat dat uitzoekt. De beschikbaarheid en de prijs van voer blijkt een belangrijke risicofactor.
De melkveehouderijsector staat aan de vooravond van grote
veranderingen. Het afbouwen van de interventies in de markt
kan voor een meer fluctuerende melkprijs zorgen. Aan de andere
kant bewegen ook de prijzen voor onder andere graan
en soja, en dat heeft op de melkveebedrijven directe invloed
op de voerkosten en de marge. „Melkprijs, voerprijs, rente
en mest zijn vier elementen waarop melkveehouders risico's
lopen als het gaat om het rendement van hun onderneming”,
vertelt Edwin Burgers, directeur van DCA in Lelystad. Hij is
betrokken bij het project 'Risicomanagement in de melkveehouderij'.
Samen met een pilotgroep van melkveehouders
worden de risico's voor de melkveehouderij in de komende
jaren in kaart gebracht. Gefinancierd door het Mesdagfonds
participeren DCA kenniscentrum, Voercentrum Leeuwarden,
Dairy Trading Online en ABN Amro in het project.
Risico's in beeld brengen
Corine Peek-Fokker van Fokker Dienstverlening & Projecten
leidt het project, dat als doel heeft de risico's in kaart te
brengen en instrumenten te ontwikkelen om risico's te
managen. „De voerprijs vormt een substantieel risico. Het
is simpelweg een grote kostenpost. Als je daarop kunt
bijsturen, heb je invloed op de variabele kosten van je bedrijf”,
vertelt ze. Ruwvoerteelt ziet ze daarin als één van de
schakels. „Haal je meer en kwalitatief beter voer van je eigen
beschikbare grond, dan heeft dat effect op het rendement.
Je hoeft minder bij te kopen”, redeneert Peek. Dat komt
overeen met de trend dat melkveehouders meer en meer
aandacht aan de ruwvoerwinning besteden. „Voerefficiëntie
wordt het sleutelwoord”, stelt ze. Oftewel, hoe meer melk
een koe kan produceren van een kilogram voer - of een
hectare - hoe beter. „Ook hier speelt kwaliteit weer een
belangrijke rol. Uiteindelijk wordt het saldo per koe een belangrijke
maatstaf”, voorspelt Peek. Burgers vult aan: „Zeker
bij de steeds groter wordende bedrijfsomvang is voerefficiëntie
nog belangrijker.” Daarbij heeft het prijsrisico voor de
voeders een enorme impact, omdat er niet altijd voldoende
grond is om in het eigen ruwvoer te voorzien. Peek tipt dat
plaatsingsruimte voor mest en de hoeveelheid beschikbare
grond steeds belangrijker worden voor de bedrijfsvoering.
Aandachtspunten bij het spuiten
l Advies: 1,5 liter Retengo Plus vlak voor het in
de pluim komen
l De spuithoogte is net boven de maïs
l Gebruik voldoende water
Retengo Plus
Colofon
Het Retengo Plus bulletin is een uitgave van BASF Nederland BV,
Divisie Agro. Wilt u meer weten over de specifieke eigenschappen van
producten van BASF, dan kunt u contact opnemen met uw leverancier
van gewasbeschermingsmiddelen.
Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst
het etiket en de productinformatie. Retengo ® Plus is een geregistreerd
handelsmerk van BASF Nederland B.V.
Risico's afdekken
Inzoomend op maïs concludeert ze dat de opbrengst een essentieel
onderdeel is om de kostprijs te beheersen. „Hoe meer melk er met
voer van eigen bodem kan worden geproduceerd hoe beter. Daarbij
heb je met maïs maar één oogstmoment per jaar en daarbij moet je
het goede moment kiezen. Achteraf corrigeren kan niet. Je moet er bij
wijze van spreken een jaar lang van voeren. Goede maïs van goede
kwaliteit heeft dan uiteraard de voorkeur.” De plaatsingsruimte voor
mest heeft daar geen goede invloed op. Met de huidige normen kan
BASF Nederland BV
Postbus 1019
6801 MC Arnhem
www.retengoplus.nl
„Het saldo per koe wordt maatstaf”, stellen Edwin Burgers(l) en Corine Peek-Fokker.
de maïs niet dusdanig bemest worden om een optimale groei te halen.
Dat kost opbrengend vermogen en brengt meer stress voor de plant
en gevoeligheid voor weersomstandigheden en ziekten met zich mee.
In overleg met de pilotgroep van melkveehouders die in het project
meedraaien, worden de risico's in kaart gebracht én praktische instrumenten
ontwikkeld om de risico's af te dekken. „We denken daarbij
aan het afdekken van het prijsrisico voor melk en voer door middel van
een certificaat”, legt ze uit. „Dat geeft zekerheid.”
Retengo Plus
1,5 l/ha